| تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران |
محمدرضا بهنام رئوف – سایت سیتیزن تریبون، در گزارشی، تاثیرگذارترین جرایم سایبری و پیامدهای آنها را برای ارزیابی تغییر درک عمومی نسبت به امنیت سایبری در طول زمان بررسی کرده است. در این رابطه، ابتدا تاریخچه کوتاهی از امنیت سایبری و نقض داده‌ها که جهان را مجبور به توجه به حریم خصوصی داده‌ها کرد، ارایه شده است.
علی شمیرانی - روز چهارشنبه هفته قبل که مصادف با روز جهانی ارتباطات بود، طبق روال معمول از چند پروژه در حوزه ارتباطات رونمایی شد.
احمد محمدغریبان – موضوع استقلال سایبری کشور از طریق کاهش تعاملات بر بسترهای اینترنتی و ابزارها و پلتفورم‌های مبتنی بر فضای سایبر، به ویژه در شرایط کشور ما که همواره با انواع محرومیت‌ها، ممنوعیت‌ها و تحریم‌ها از سوی کشورها و شرکت‌های مختلف در دنیا مواجه است، امری لازم و قابل درک است.
آسیه فروردین – پس از پست‌های طولانی‌مدت دلسردکننده در رسانه‌های اجتماعی درباره کار، روسا به کارمندان آموزش می‌دهند تا تاثیرگذار باشند به نحوی که اکنون بنا بر اعلام تیک‌تاک، هشتگ #corporatetiktok ارسال‌شده توسط سازندگانی که توصیه‌های شغلی و ویدئوهایی درباره حرفه خود دارند، بیش از 3 میلیارد بازدیدکننده دارد.
سعید میرشاهی/ آسیه فروردین – رسانه‌های اجتماعی، اکنون یک سلاح کشتار جمعی (WMD) مالی هستند. حوزه مالی در حال تطبیق با دنیایی است که در آن، یک توییت می‌تواند یک فاجعه بانکی را به همراه داشته باشد.
علی شمیرانی – هفته قبل انتشار گزارشی از سوی مایکروسافت با به روزرسانی گزارش قبلی خود بر اساس یافته‌های جدید، انتشار گزارشی از سوی شرکت متا و همچنین گزارشی دیگر از سوی چک پوینت، اتهامات جدیدی متوجه ایران شد
عباس پورخصالیان – موضوع این گزارش، بررسی برخی مشکلاتِ حفظ و ادارۀ رشدیابندۀ شرکت‌هایی نوپا و مهم است که به “تکشاخ” (Unicorn) ، زودشاخ (Soonicorn) و ریزشاخ (Minicorn) ملقب شده‌اند و مدت زمان کوتاهی است که انبوهی از آنها در بخش اقتصاد پلتفُرمی‌جمهوری اسلامی ایران نیز پاگرفته است.
عبدالحمید حسین نیا - نسخه نویسی الکترونیک که سازمان تأمین اجتماعی مبنای آن را ریخت و پس از آن بیمه‌های خدمات درمانی و اکنون نیروهای مسلح از آن تأسی هستند راهکاری برای برون رفت از یک شیوه سنتی قدیمی،
علی شمیرانی - 1- عمده ایرانیان فعال در شبکه‌های اجتماعی به زبان فارسی توهین، تبلیغ یا تولید محتوا می‌کنند، این یعنی مخاطب آنها خارجی‌ها محسوب نمی‌شوند، پس می‌توانند فعالیت خود را در شبکه‌های داخلی دنبال کنند.
برخی فعالان بازار اقتصاد دیجیتال و برخی از حاضران در همایش اقتصاد هوشمند و توسعه ملی باور دارند سرمایه‌گذاری ایران در حوزه اقتصاد هوشمند به حدی نیست که در سال‌های آینده بتوان امیدی به توسعه این بخش در اقتصاد کشور داشت.
بررسی نقش اپراتورهای موبایل در روند جهانی فناوری‌های واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و واقعیت ترکیبی (MR) که به شکل کلی تحت عنوان واقعیت گسترده یا Extended Reality که به اختصار XR هم نامیده شده و شامل AR، VR و MR می‌شود، نشان می‌دهد
سمیه مهدوی‌پیام – چانگ پنگ ژائو (معروف به CZ)، مدیرعامل بایننس در اولین گفت‌وگو پس از سقوط صرافی FTX در نوامبر، همچنان تاکید داشت بایننس یک صرافی تمیز است که با معاملات مطابقت دارد اما معاملات آتی (futures trading) انجام نمی‌دهد یا مانند یک فروشگاه معاملاتی عمل نمی‌کند.
مصطفی عبدالهی – اگر جمله «هر دم از این باغ بری می رسد...»، روی سر در وزارت ارتباطات نقش ببندد، یکی از دقیق‌ترین مصادیق برای درستی حکایات و ضرب‌المثل‌های ایرانی خواهد بود و روح نظامی گنجوی هم از این همنشینی درست، شاد خواهد شد؛
علی شمیرانی - ماه‌ها پس از مسدودسازی آخرین پیام‌رسان و شبکه اجتماعی خارجی در ایران، دو موضوع تقریبا محرز شد. نخست آنکه پلتفورم‌های خارجی دیگر نباید در کشور پا بگیرند و دوم آنکه «فیلترینگ» رویکرد قطعی و ابزار اصلی مهار فضای مجازی شد.
موضوع تماس‌های تصویری بر بستر شبکه نسل چهارم و LTE در ایران به سال‌ها قبل و به عنوان یک مزیت رقابتی در زمان راه‌اندازی اپراتور سوم موبایل باز می‌گردد که در نهایت با مخالفت‌هایی که شد پرونده آن در شورای عالی فضای مجازی کشور مختومه شد.
آسیه فروردین – در صورت تهاجم به تایوان، هکرهای چینی احتمالا شبکه‌های نظامی ایالات متحده و سایر زیرساخت‌های حیاتی را هدف قرار می‌دهند.
عباس پورخصالیان – “خداحافظ موج کوتاه!” (Goodbye shortwave!) کوتاه‌ترین عبارت برای بیان دلتنگی بسیاری از سالمندانی است که از ایام جوانی تا همین چند سال پیش، عادت داشتند جدیدترین اخبار روز جهان را روی موج کوتاه بشنوند.
علی شمیرانی - بیست و چهارم فروردین ماه بود که کاظم جلالی سفیر و نماینده تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در روسیه با انتقاد از اقدام استارلینک در پوشش اینترنت ماهواره‌ای که بدون توجه به مقررات حاکم، می‌تواند نقض حقوق و حاکمیت سرزمینی محسوب شود گفت:
(بخش دوم) کارشناسان معتقدند که جنگ فناوری بین ایالات متحده و چین شکل جدیدی به خود گرفته است. اغلب اعتقاد بر این است که جنگ فناوری در دولت ترامپ آغاز شد؛
آسیه فروردین – دولت بایدن بر قوانین فدرال فشار می‌آورد تا قلمرو آنلاین را در برابر هکرها ایمن‌تر نگه دارند و در همین راستا، انتقال مسوولیت امنیت سایبری از مصرف‌کنندگان به صنعت و تلقی حملات باج‌افزار به عنوان تهدید امنیت ملی، از جمله این اقدامات محسوب می‌شود.
آسیه فروردین – طبق گزارش Cybersecurity Ventures، پیش‌بینی می‌شود هزینه سالانه جرایم سایبری برای اقتصاد جهانی از 3 تریلیون دلار در سال 2015، به بیش از 10.5 تریلیون دلار تا سال 2025 افزایش یابد. این موضوع نشان می‌دهد اگر جرایم سایبری، خودش یک کشور محسوب می‌شد، سومین کشوراقتصادی بزرگ جهان پس از آمریکا و چین بود!
سمیه مهدوی پیام – سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (اسپیس‌ایکس) در آفریقا، تغییردهنده بازی در این قاره و فرصت عالی برای همکاری دانشمندان، دولت‌ها و صنایع آفریقاست.
داود صفی خانی – در راستای بهبود محیط کسب و کار بود که قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار در تاریخ 24/12/1400 در صحن علنی مجلس به تصویب رسید.
سعید میرشاهی – مدل‌های رایانه‌ای کلان‌زبان، (Large language models) مملو از آسیب‌پذیری‌های امنیتی هستند اما هنوز در مقیاس وسیع در محصولات فناوری جاسازی می‌شوند. مدل‌های زبانی هوش مصنوعی در حال حاضر درخشان‌ترین و هیجان‌انگیزترین پدیده فناوری هستند اما این مدل‌ها، مستعد ایجاد یک مشکل بزرگ جدید هستند:
مژده ناطقی- پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف - در ۲۷ فروردین ۱۴۰۲، برای دومین بار در طی چند ماه گذشته رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تغییر کرد.
یک بدافزار جدید سرقت اطلاعات به نام OpcJacker از نیمه دوم سال 2022، به عنوان بخشی از یک کمپین تبلیغاتی مشاهده شده است.
آسیه فروردین – هفتم مارس 2023، یک گروه دوحزبی از سناتورهای ایالات متحده، لایحه‌ای را پیشنهاد کردند که طبق آن توانایی قوه مجریه برای محدودسازی محصولات و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات، مرتبط با کشورهایی که ایالات متحده آنها را دشمن خارجی می‌داند، افزایش می‌دهد.
عباس پورخصالیان - اظهار نظر دربارۀ معایب و مزایای چَتباتِ ChatGPT (که روبات گفتگوکنندۀ برخط با کاربران است) پنج ماه است که موضوع روز و دستور کار شوراها و کمیسیون‌های سیاست گذاری در اتحادیۀ اروپا است، و از
علی شمیرانی - وزیر ارتباطات روز قبل در پاسخ به اختلال و کندی اینترنت در روزهای اخیر به همین پاسخ 6 کلمه‌ای بسنده کرده و گفته: «اختلال مقطعی بود و مشکل خاصی نداشته‌ایم.»
محمدرضا بهنام رئوف – فوریه 2022، دو روز پس از تهاجم روسیه به اوکراین، میخائیلو فدوروف، معاون نخست‌وزیر اوکراین در توییتی خطاب به ایلان ماسک، میلیاردر و مدیرعامل اسپیس‌ایکس نوشت:
سعید میرشاهی – پرسش اصلی این روزها این است که چرا ایالات متحده قصد ممنوعیت تیک‌تاک را دارد؟ تیک‌تاک، یک برنامه آمریکایی به نام Musical.ly بود اما شرکت فناوری چینی بایت‌دنس (ByteDance)، آن را در سال 2017 خریداری کرد.
رزنیکا رادمهر – مدیرعامل یک شرکت ارایه‌دهنده سوییسی VPN مدعی است محصول این شرکت به عنوان شرکت امنیت اینترنتی و حریم خصوصی، می‌تواند حملات علیه دموکراسی در کشور را قبل از گسترش آن، با حفظ تقاضا برای خدماتش، به سادگی شناسایی کند.
عباس پورخصالیان – تا پیش از معرفی چَتباتِ OpenAI در اکتبر سال 2022، برترینِ فراورده‌های هوش مصنوعی، روبات‌هایی خودکار بودند. عروس روبات‌های خودکار نیز خودروهای خودرانِ ساخت کارخانۀ تسلای ایلان ماسک
هوش مصنوعی یا به اختصار AI اکنون وارد فاز رشد انفجاری خود شده و آینده بسیاری از فناوری‌های دیگر نیز بر پایه همین فناوری شکل می‌گیرد.
سعید میرشاهی – چین متهم شده اینترنت یکی از جزایر دورافتاده تایوان را به عنوان بخشی از آخرین تاکتیک ارعاب خود برای اتحاد مجدد قطع کرده است. به دنبال این ماجرا برخی از ساکنان ماتسو، در همسایگی چین، برای پرداخت قبوض برق، گرفتن وقت دکتر یا دریافت بسته با مشکل مواجه شده‌اند چراکه حدود 14 هزار ساکن ماتسو به دو کابل اینترنتی زیردریایی منتهی به جزیره اصلی تایوان متکی‌اند.
جیمز کالری در مقاله‌ای در دیلی‌میل نوشت: کمیسیون ملی ارتباطات (NCC) با استناد به سرویس مخابراتی جزیره، دو کشتی چینی را مقصر قطع کابل‌ها دانست.
بر اساس این گزارش، یک کشتی ماهیگیری چینی مظنون است که اولین کابل را در فاصله 50 کیلومتری (31 مایلی) در دریا قطع کرده است. در این زمینه، NCC اعلام کرد شش روز بعد، در 8 فوریه، یک کشتی باری چینی، دومین کابل را قطع کرده است.
چین و تایوان: پیامدهای قطع کابل‌ها
دولت تایوان آن را اقدامی عمدی از سوی پکن نامید اما هیچ مدرک مستقیمی وجود نداشت که نشان دهد کشتی‌های چینی مسوول آن هستند.
همان‌طور که تهاجم تمام‌عیار به اوکراین نشان داد، روسیه از بین بردن زیرساخت‌های اینترنتی را به یکی از بخش‌های کلیدی استراتژی خود تبدیل کرده است.
با این حال، برخی کارشناسان معتقدند چین ممکن است به عنوان بخشی از آزار و اذیت جزیره خودگردان که بخشی از قلمرو خود می‌داند کابل‌ها را عمدا قطع کرده باشد تا در صورت لزوم، این جزیره دوباره با توسل به زور با چین متحد شود.
چین مرتبا هواپیماهای جنگی و کشتی‌های نیروی دریایی خود را به عنوان بخشی از تاکتیک‌هایی برای ارعاب دولت دموکراتیک جزیره به سمت تایوان می‌فرستد.
نگرانی‌ها درباره تهاجم چین و آمادگی تایوان برای مقاومت در برابر آن، از زمان جنگ در اوکراین افزایش یافته است. ساکنان جزیره مجبور شدند از طریق انتقال رادیویی مایکروویو، یک فناوری بالغ‌تر، به عنوان پشتیبان به یک سرویس اینترنت محدود متصل شوند. این بدان معناست که گاهی اوقات برای ارسال یک پیامک ساعت‌ها منتظر می‌مانید، تماس‌ها قطع و ویدئوها غیرقابل تماشا می‌شوند.
بسیاری از گردشگران، رزرو خود را لغو می‌کنند، زیرا اینترنت وجود ندارد.
چن که در بیجانگ، یکی از جزایر اصلی مسکونی ماتسو زندگی می‌کند، می‌گوید: امروزه اینترنت نقش بسیار زیادی در زندگی مردم بازی می‌کند.
از دست دادن کابل‌های اینترنت نیز پیامدهای زیادی برای امنیت ملی داشته است. کابل‌ها در پنج سال گذشته، 27 بار قطع شده بودند اما بر اساس داده‌های Chunghwa Telecom مشخص نیست کشتی‌ها از کدام کشور آمده‌اند.
گارد ساحلی تایوان، کشتی ماهیگیری را که اولین کابل را در دوم فوریه قطع کرد تعقیب کرد اما به گفته یکی از مقاماتی که در جریان این حادثه قرار گرفت و مجاز به بحث عمومی درباره این موضوع نبود، به آب‌های چین بازگشت.
مقامات، دو کشتی چینی را در منطقه‌ای که کابل‌ها قطع شده بودند، بر اساس داده‌های سیستم شناسایی خودکار، مشابه GPS، که موقعیت یک کشتی را نشان می‌دهد، پیدا کردند.
سو تزو یون، کارشناس دفاعی اندیشکده دولتی در موسسه تحقیقات دفاع و امنیت ملی، با اشاره به تحقیقاتی که نشان می‌دهد تنها چین و روسیه توانایی‌های فنی را دارند، می‌گوید: «ما نمی‌توانیم رد کنیم که چین، عمدا اینها را نابود کرده است.»
به گفته وی، تایوان باید منابع بیشتری را برای تعمیر و محافظت از کابل‌ها سرمایه‌گذاری کند. کابل‌های اینترنت که می‌توانند بین 20 میلی‌متر تا 30 میلی‌متر (0.79 اینچ تا 1.18 اینچ) عرض داشته باشند، در زره‌های فولادی در آب‌های کم‌عمق قرار می‌گیرند؛ یعنی جایی که احتمال برخورد آنها با کشتی‌ها بیشتر است. با وجود محافظت، کابل‌ها می‌توانند به راحتی توسط کشتی‌ها و لنگرهای آنها یا قایق‌های ماهیگیری با استفاده از تورهای فولادی بریده شوند.
جف هوستون، دانشمند ارشد مرکز اطلاعات شبکه آسیا و اقیانوسیه، یک سازمان غیرانتفاعی که منابع اینترنتی مانندآدرس‌های IP برای منطقه چیو سیه چی را مدیریت و توزیع می‌کند، می‌گوید: «این سطح از شکستگی برای کابل، بسیار غیرمعمول است؛ حتی در آب‌های کم‌عمق تنگه تایوان.»
همچنین صاحب یک کافی‌شاپ، بدون سرویس اینترنتی ثابت می‌گوید که دیدن دکتر برای سرماخوردگی پسر نوپای وی دردسرساز شد، زیرا آنها ابتدا باید برای گرفتن وقت به بیمارستان مراجعه می‌کردند.
اختلال در کسب‌وکار
صاحب یک صبحانه‌فروشی نیز اعلام کرده طی چند هفته گذشته، هزاران دلار ضرر کرده، زیرا معمولا سفارش‌های آنلاین دریافت می‌کرده است.
اکنون مشتریان به غرفه او می‌آمدند و انتظار داشتند غذا آماده شود، در حالی که وی حتی پیام‌های آنها را ندیده بود!
ساکنان ماتسو که با مشکلات غیرمعمول مواجه شدند، انواع و اقسام راه‌ها را برای سازماندهی زندگی پیدا کردند. یکی از زوج‌ها قصد داشتند با آمدن فصل پیک، از طریق اقامت یک نفر در تایوان برای دسترسی به سیستم رزرو و انتقال اطلاعات به دیگری از طریق پیامک اقدام کنند.
برخی ساکنان مبتکر برای خرید سیم‌کارت‌های مخابراتی چین به ساحل دیگر رفتند، اگرچه این سیم‌کارت‌ها فقط در نقاط نزدیک‌تر به سواحل چین، که در نزدیک‌ترین نقطه، تنها 10 کیلومتر (6.21 مایل) دورتر است، به خوبی کار می‌کنند. دیگران، مانند یک مالک تخت و صبحانه، تسائو لی‌یو، به دفتر Chunghwa Telecom می‌روند تا از نقطه اتصال وای‌فای که شرکت برای استفاده مردم محلی در این مدت ایجاد کرده بود، استفاده کنند.
وانگ چونگ مینگ، ربیس شهرستان لینچیانگ، که جزایر ماتسو نامیده می‌شود، گفت که او و قانونگذار ماتسو، مدت کوتاهی پس از قطع شدن اینترنت برای درخواست کمک به تایپه رفتند.
آدری تانگ، ربیس وزارتخانه اموز دیجیتال تایاون، پاییز گذشته به واشنگتن پست گفته بود که این وزارتخانه پس از مشاهده حملات سایبری روسیه در حمله به اوکراین، به طور علنی، درخواست خود را به اپراتورهای ماهواره‌ای مدار پایین زمین برای عرضه اینترنت در قالب طرح پشتیبان ارایه کرد.
با این حال، این طرح همچنان متوقف شده، زیرا طبق قانون تایوان، حداقل 51 درصد مالکیت ارایه‌دهندگان باید متعلق به سهامدار داخلی باشد. سخنگوی وزارت دیجیتال، سوالاتی درباره پیشرفت برنامه‌های پشتیبان به کمیسیون ملی ارتباطات (NCC) ارایه کرد.
همچنین NCC اعلام کرد یک سیستم نظارتی برای کابل‌های زیر دریا نصب خواهد کرد، در حالی که به انتقال مایکروویو به عنوان یک گزینه پشتیبان تکیه می‌کند.
جاناتان بروئر، مشاور مخابراتی از نیوزلند که در آسیا و اقیانوسیه کار می‌کند، گفت که بسیاری از کشورهای جزیره‌ای اقیانوس آرام، قبل از استفاده از کابل‌های اینترنت، به ماهواره‌ها وابسته بودند و برخی از آنها هنوز به عنوان پشتییان وجود دارند.
به دنبال غرامت
علاوه بر این، موضوع هزینه نیز مطرح است. تعمیر کابل‌ها پرهزینه است: با برآورد اولیه، 30 میلیون دلار تایوان (1 میلیون دلار) برای کار کشتی‌ها. در این زمینه ون‌لی، ربیس بخش ماتسو از حزب حاکم دموکراتیک مترقی معتقد است قایق‌های چینی که به کابل‌ها آسیب رساندند، باید پاسخگو باشند و برای تعمیرات بسیار گران‌قیمت، غرامت بپردازند.
همچنین وانگ، ربیس لینچیانگ که در سفر اخیرش به چین، با یکی از مدیران China Mobile ملاقات کرده بود، به این کابل‌ها اشاره کرده است.
آنها پیشنهاد کردند تکنسین‌هایی برای کمک بفرستند اما او گفت که غرامت، مستلزم ارایه مدرک محکم درباره این موضوع است که چه کسی این کار را انجام داده است.
در حال حاضر، تنها کاری که ساکنان می‌توانند انجام دهند این است که صبر کنند. زمان حضور اولین کشتی‌های کابل‌کشی، 20 آوریل است، زیرا تعداد محدودی کشتی وجود دارد که می‌توانند این کار را انجام دهند.
البته یک ماه بدون اینترنت کارآمد، مزایای خود را نیز دارد. چن یولین، صاحب تخت و صبحانه، احساس آرامش بیشتری کرده است. هرچند هفته اول سخت بود، اما چن به سرعت به آن عادت کرد. او می‌گوید: «از منظر زندگی، فکر می‌کنم خیلی راحت‌تر است، زیرا شما تماس‌های کمتری دریافت می‌کنید.» به گفته وی، اکنون زمان بیشتری را با پسرش که معمولا به صورت آنلاین بازی می‌کند، می‌گذراند.
در یک وب‌کافه که سربازان خارج از وظیفه، در حال انجام بازی‌های آفلاین بودند، تاثیر این موضوع، یکسان بود. یکی از سربازان که نام کوچکش را ساموئل ذکر می‌کند، می‌گوید: «روابط ما کمی نزدیک‌تر شده است. زیرا به طور معمول، وقتی اینترنت وجود دارد، همه به خودشان نگاه می‌کنند و اکنون ما بیشتر به همدیگر متصل شده‌ایم!» (منبع: عصر ارتباط)
ملیحه محمودخواه- نمی‌شود اهل اینستاگرام و شبکه‌های مجازی باشید، اما تبلیغات وسوسه‌انگیز تریدرهایی که ادعا دارند شما را یک‌شبه پولدار می‌کنند، ندیده باشید. بعضی‌هایشان بر خودروهای بنز و بی‌ام‌و آخرین مدل نشسته‌اند
علی شمیرانی – برای دهه‌ها، ارتباطات ماهواره‌ای، بسیار کند و پرهزینه بوده تا در مقیاس جهانی گسترش یابد اما اکنون نسل جدیدی از ماهواره‌های مدار پایین زمین، خدمات اینترنت سریع‌تر و ارزان‌تری را برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به ارمغان می‌آورند.
علی شمیرانی - شرایط موجود نشان می‌دهد تصمیم نهادهای متولیِ ایران در نحوه مدیریت فضای مجازی تقریبا روشن است و دیگر خبری از دو یا چند صدایی نیز در این عرصه نیست و اکنون سیاست کلی بر عدم دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و دیگر ابزار‌های مشابه خارجی (اعم از فعلی و آتی) در کشور است.
افشین کلاهی* - به‌دلیل وجود بحران‌های اقتصادی، تحریم‌ها و شرایط نامطلوب اجتماعی و رفاهی در چند دهه گذشته، آمار مهاجرت دانشجویان و نخبگان ایرانی به‌طور چشمگیری افزایش یافته است.
نیکلاس کار، تحلیلگر سرشناس فناوری،می‌گوید تحولات جدیدی که از اواسط دهۀ هفتاد در عرصۀ رسانه صورت گرفت موجب وضعیتی شده است که او آن را «سردرگمی و آشوب رسانه‌ای» می‌نامد؛ چند شرکت بزرگ، که دستشان باز است تا قواعدی به میل خود معین کنند، کنترل ارتباطات عمومی و خصوصی را در دست دارند
