| تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران |
علی شمیرانی - میلیاردها نفر در دنیا با قواعد بازی فوتبال آشنا هستند. اما شاید بسیاری ندانند نقش پرچم‌های کوچکی که در چهار گوشه زمین فوتبال قرار گرفته‌اند، چیست؟ شاید برخی فکر کنند این پرچمها حدود قانونی زمین فوتبال را تعیین می‌کنند. شاید هم برخی تصور می‌کنند پرچمها کارکرد تزیینی دارند.
علی شمیرانی - رسانه‌ها و برخی فعالان در شبکه‌های اجتماعی سال‌هاست که در خصوص مشکلات و خالی کردن جیب مردم از سوی شرکت‌های موسوم به ارایه‌دهنده خدمات مبتنی بر محتوا یا همان خدمات ارزش افزوده (VAS) گزارش‌های متعددی نوشته‌اند.
هفته گذشته عباس معمارنژاد، معاون بانک، بیمه و شرکت‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی در یک نشست خبری صحبت‌های جالبی را درخصوص تعیین تکلیف یکی از معضلات قدیمی و لاینحل در نظام بانکی کشور، یعنی شعب و اموال مازاد بانک‌ها مطرح کرد.
زهرا میرخانی - رییس کل بانک مرکزی می‌گوید: «بانک‌ها» در ارایه وام ازدواج به مردم سخت‌گیری نکنند. - معاون وزیر اقتصاد می‌گوید: «بانک‌ها» برای واگذاری شعب و اموال مازاد خود مقاومت می‌کنند. - پلیس می‌گوید: «بانک‌ها» در اجرای مصوبه رمز یک‌بار مصرف همکاری نمی‌کنند.
اگرچه دیوان عدالت اداری مصوبه پر حاشیه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات برای احراز صلاحیت مدیران اپراتورها را موقتا و با شکایت رایتل لغو کرده بود، اما سرانجام و با فشارهای وزارت ارتباطات، مدیرعامل جدید رایتل از این مسوولیت کناره‌گیری کرد.
دانیال رمضانی - هفته قبل در یک یادداشت و یک گزارش مشروح به نقد مصوبه کمیسیون رگولاتوری مبنی بر الزام احراز صلاحیت مدیران اپراتورهای کشور و ابهامات پیرامون آن پرداختیم. در عین حال به دلایلی که در همان گزارش نوشتیم، فارغ از بود یا نبود مصوبه مذکور، با انتصاب مینا مهرنوش مدیرعامل سابق رایتل در این سمت نیز مخالفت کردیم.
علی شمیرانی - بارها گفته‌ام و باز هم می‌گویم که هر ابزار را بهر کاری ساخته‌اند و اگر غیر از این بود، الان این همه ابزار در زندگی نداشتیم. برای مثال در آشپزخانه‌ها پر از لوازم و ابزاری است که بسته به نیاز از هر کدام به نوعی استفاده می‌کنیم. مثلا برای درست کردن یک نیمرو از دیگ استفاده نمی‌کنیم یا از بشقاب برای کوبیدن گوشت!
علی شمیرانی - چند روز قبل گزارشی را دیدم که به یک معضل سایبری جدید در کانادا می‌پرداخت. بر اساس این گزارش، گروه‌های تبهکاری جدیدی شکل گرفته‌اند که عمدتا در کشورهای شرق اروپا مستقر هستند و ظاهرا کسب‌وکارشان هم سکه شده است.
نادر نینوایی - در سال‌های اخیر حواشی زیادی در خصوص وعده‌های مکرر و بزرگ پیرامون مذاکره مقام‌های ایرانی با شبکه‌های اجتماعی مختلف از جمله توییتر، تلگرام و اینستاگرام در رسانه‌ها منتشر شده و گاهی در لفافه و گاهی به شکل علنی مقام‌های کشور خبر از مذاکره با شبکه‌های اجتماعی خارجی داده‌اند.
کسبوکارهای اینترنتی در ایران همواره از حمایت‌های ویژه‌ای برخوردار بوده و هستند، حتی اگر گاه به قیمت رقابت نابرابر با کسبوکارهای سنتی و کشاندن آنها تا مرز تعطیلی تمام شود.
زهرا میرخانی - وقتی فردی از مسوولیتی کنار گذاشته میشود یا کناره‌گیری می‌کند، آن هم در نقطه‌ای که ملتهب شده بود، پرسش‌ها و احتمالاتی را با خود به دنبال می‌آورد.
علی شمیرانی - حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات مثل بسیاری از امور دیگر در ایران از سیاست دور نبوده و نیست. اما در سال‌های اخیر سیاسی‌تر شده و مباحثی نظیر فیلترینگ تلگرام آن را به اوج خود رساند و برخی مدعی شدند مخالف بستن دسترسی مردم به ابزارهای ارتباطی هستند تا از این رهگذر منافع سیاسی خود را تامین کنند.
عباس پورخصالیان - با نگاهی گذرا به ساختار سازمانی پارک فناوری پردیس، وابسته به معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، در مقایسه با ساختار سازمانی پارکهای علم و فناوری، مراکز رشد و فناوری وابسته به وزارت عتف، مشاهده میشود که رقابت و موازیکاری عجیبی میان این دو نهاد دولتی برقرار است.
امیرحسین سعیدی نائینی -بعد از روزها و ماه‌ها بحث و جنجال‌آفرینی درباره استخراج رمزارزها بالاخره مصوبه هیات دولت با امضای معاون اول ریاست محترم جمهور ابلاغ شد. در این مقاله به شرح نکاتی درباره آن پرداخته و امیدواریم مورد توجه مقامات ذی‌ربط قرار گیرد.
علی شمیرانی - چند روزی است که بحثی در مورد نمایندگان مجلس بالا گرفته مبنی بر اینکه باید آرای آنها به طرح‌ها و لوایح شفاف شود. این موضوع مخالفان و موافقان سرسختی دارد.
«بسیاری از سایت‌های فروش وی‌پی‌ان مجهز به درگاه پرداخت اینترنتی هستند.» این جمله‌ای است که در روزهای اخیر ریییس کمیته ارتباطات مجلس درباره شریان‌های حیاتی مافیای فیلترشکن به آن اشاره کرده اما این موضوع تازه‌ای نیست؛
عباس پورخصالیان - مصوبه شماره یک جلسه 249 کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مورخ 24 شهریور 1398 در مورد الزامات احراز صلاحیت حرفهای و تخصصی برای تصدی سمتهای «عضو هیات مدیره»، «مدیرعامل» و «معاونت فنی» در شرکت‌های دارنده پروانه ارایه خدمات فاوا و بیش از 500 هزار کاربر
دانیال رمضانی - اهالی حوزه فاوا هفته قبل حتما در جریان اخبار پیرامون گزینه پرسروصدا برای مدیرعاملی اپراتور سازمان تامین اجتماعی یعنی رایتل قرار گرفته‌اند.
به دنبال انتشار مطلبی با تیتر «ماموریت‌های سنگین پست و تغییر لوگو!» در مورخ 2 شهریورماه سال جاری، شرکت پست اقدام به ارسال پاسخی کرد که نه تنها از ابهامات موجود نکاست بلکه نگرانی‌ها در خصوص وضعیت عملکرد شرکت پست را بیشتر هم کرد.
لذا با توجه به نگرانی‌هایی که نسبت به آینده و عملکرد این شرکت ملی وجود دارد، وعده دادیم از این پس به شکل ویژه، بخش ثابتی برای «بررسی عملکرد شرکت پست» در هفته‌نامه ایجاد کنیم و به صورت تفکیک‌شده و همراه با جزییات، به پیگیری سرنوشت ماموریت‌ها و طرح‌های مرتبط و محول شده به شرکت پست بپردازیم.
همچنین از آنجا که مدیران شرکت پست، اقدام به ارسال پاسخ برای گزارش عصر ارتباط کرده‌اند، انتظار بر این است که ایشان نیز از این پس به جای کلی‌گویی، به شکل مستمر و همراه با ارایه مستندات، پاسخگوی وضعیت طرح‌ها و ماموریت‌های محوله به این شرکت باشند تا به این ترتیب برای افکار عمومی، مدیران وزارت ارتباطات و نهادهای نظارتی نیز روشن شود که مشخصا شرکت پست چه اقدامات عملی و نه سطحی، در دستور کار یا برای آینده‌ای نامعلوم، انجام داده است.
در همین راستا بخش نخست بررسی عملکرد شرکت پست هفته قبل در هفته‌نامه منتشر شد که پاسخی از سوی این شرکت را به دنبال نداشت. این هفته به بررسی یکی دیگر از طرح‌های در دست اجرای شرکت پست می‌پردازیم. بدیهی است مجموعه گزارش‌های منتشره از عملکرد شرکت پست، در آینده به شکل یکجا و مکررا منتشر خواهد شد.
GNAF یکی از طرح‌های ملی و مهم محسوب میشود که عواید گسترده‌ای را نصیب کشور خواهد کرد. به شکل خلاصه از جمله مزایا و کاربردهای GNAF می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد پایگاه متمرکز و یکپارچه از نشانی‌های استاندارد کشور
- ایجاد امکان اعتبارسنجی نشانی از طریق داده‌های قابل اطمینان موجود در پایگاه
- افزایش دقت و سرعت در جست‌وجوی نشانی
- بهبود فضای کسبوکارهای نوین مبتنی بر اطلاعات مکانی
- افزایش کارایی و اثربخشی سازمان‌های امدادرسان در حوزه مدیریت بحران
- کاهش بخش زیادی از جرایم و کلاهبرداری‌های مکان‌محور
اما این طرح مهم و ملی اکنون در چه وضعیتی قرار دارد. برای بررسی کوتاه و اجمالی این وضعیت باید به روز جهانی پست یعنی 15 مهرماه سال 97 سری بزنیم. روزی که حسین نعمتی مدیرعامل فعلی شرکت پست در مقابل خبرنگاران حاضر در این نشست مدعی شده بود: طرح GNAF تا سال 99 تکمیل میشود.
مدیرعامل پست در توضیح شهرهای بهره‌بردار از این سرویس گفته بود: پس از سه سال از شروع پروژه به ۷۶ شهر سرویس GNAF رسیده و برای ۲۰۰ شهر نیز در دست اجراست تا با تلاش‌های صورت گرفته تا دو سال آینده این طرح برای تمام کشور گسترده شود.
نعمتی همچنین گفته بود: برای موضوع GNAF چند مورد نیازمندی وجود دارد که از نمونه‌های آن می‌توان به بحث نقشه و نقشه‌برداری اشاره کرد که خوشبختانه با همکاری سازمان نقشه‌برداری و ثبت اسناد و سایر سازمان‌های مرتبط اتفاقات خوبی در این حوزه افتاده و برنامه در حال اجراست.
اما سه ماه بعد از این اظهارات یعنی در دی ماه سال 97 حسن جوادی‌صادق مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور شرکت ملی پست در گفت‌وگو با روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با اعلام اینکه در حال حاضر پروژه GNAF برای 78 شهر انجام شده است، گفت: این تعداد ۶۴ درصد نقاط شهری ما را در کشور پوشش می‌دهد که برای ثبت رکورد به‌طور کلی عمده پروژه در دو سال گذشته انجام شده و ۲۲۰ شهر هم تا پایان سال به این مجموعه اضافه میشود.
به گفته او در کشور بیش از ۲۸ میلیون ساختمان داریم که همکاران ما از آنها فهرست‌برداری کرده‌اند اما در واقعیت ۱۶ میلیون ساختمان بدون پلاک ثبتی داریم که اجرای پروژه GNAF را با کندی روبه‌رو می‌کند.
به عبارت دیگر مدیرعامل پست در سال 97 گفته طرح GNAF در 200 شهر تا پایان سال 99 به اجرا می‌رسد، اما مدیر کل جغرافیایی شرکت پست همان سال گفته طرح GNAF در 220 شهر کشور تا پایان سال 97 به اجرا می‌رسد!
اگرچه از علت اختلاف زیاد در هدف‌گذاری مدیرعامل پست و مدیرکل مربوطه در شرکت پست اطلاعی در دست نیست، اما در همین خصوص می‌توان گمانه‌زنی‌هایی در مورد نحوه اطلاع‌رسانی و سرنوشت این پروژه مهم داشت. از سوی دیگر مشخص نیست وعده تحقق GNAF در 220 شهر ذکر شده تا پایان سال 97 در چه حال است؟
اما ماجرای سرنوشت مبهم این طرح ملی و مهم به همین جا نیز ختم نمی‌شود. یکم تیرماه سال جاری محمدرضا قادری عضو هیات مدیره شرکت پست در توییتر(!) برای به سرانجام رساندن طرح GNAF دعوت به همکاری شده بود.
در توییت وی آمده بود: «از شرکت‌های ارایه‌کننده خدمات نقشه بومی دعوت می‌کنیم برای مشارکت در ارایه خدمات الکترونیکی و برخط کدپستی و نشانی استاندارد مکان محور (GNAF) در این فراخوان شرکت ملی پست شرکت کنند. GNAF اصلی‌ترین زیرساخت داده شهرهای هوشمند و کسبوکارهای مکان محور در دنیای دیجیتال است. لازم به ذکر است، شرایط همکاری این شرکت‌ها با شرکت ملی پست در سایت این مرکز قرار گرفته است.»
نکته قابل توجه آنکه از سرنوشت این توییت نیز اطلاعی در دست نبوده و مشخص نیست چه شرکت‌هایی همکاری با شرکت پست را برای به سرانجام رساندن طرح مهم GNAF آغاز کرده‌اند.
از آنجا که شرکت پست زیرمجموعه وزارت ارتباطات است و طرح GNAF نیز از جمله طرح‌های بسیار کلیدی، قدیمی و مورد تاکید و مصوب در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی (به ریاست معاون اول رییس‌جمهوری) محسوب میشود، از مسوولان مربوطه انتظار می‌رود با جدیت و حساسیت بیشتری پیگیر خروجی و سرنوشت این طرح ملی از شرکت پست باشند.
علی شمیرانی - آنها که از نزدیک دستی در بازار ارتباطات کشور دارند، در جریان فشارهای پنهان و پیدا برای برکناری و یا انتصاب یک مدیر در اپراتورها و شرکت‌های ارتباطی قرار دارند.
