علی پژوهش - تارنمای اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات امروز در گزارش خود از رونمایی‌هایی که در این وزارتخانه اتفاق افتاده است، سه داده دربارۀ افزایش ظرفیت شبکۀ انتقال کشور به ۷۳ هزار گیگابیت بر ثانیه، رشد ۲۸ درصدی ترافیک اینترنت بینالملل و افزایش ۵۰ درصدی نرخ ترانزیت داده بینالملل به عنوان دستاورد جدید اشاره می‌کند. داده‌هایی که اولی غیرمنطبق با اطلاعات موجود است، دومی دستاورد محسوب نمی‌شود و سومی مبهم است و جای بررسی دارد!
امروز مصادف با روز جهانی ارتباطات بود، وزارت ارتباطات به همین مناسبت مراسمی با حضور رئیس جمهور در محل پژوهشگاه فضایی برای رونمایی از دستاوردهای جدید ملی صنعت ارتباطات کشور برگزار کرد.
تارنمای اطلاع‌رسانی این وزارتخانه در گزارش خود از مراسم «رونمایی از طرح‌های ملی ارتباطی در روز جهانی ارتباطات»، می‌نویسد که در این مراسم، سه پروژه ملی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در حوزه های ارتباطات زیرساخت، حمایت از نوآوری و توسعه عدالت ارتباطی افتتاح و به بهره‌برداری رسید.
این پایگاه اطلاع‌رسانی در قسمت اول گزارشی که منتشر کرده است و مربوط به حوزۀ ارتباطات زیرساخت می‌شود، چنین می‌آورد؛ «در نخستین پروژه که توسط شرکت ارتباطات زیرساخت وزارت ارتباطات به بهره‌برداری رسید، ظرفیت هسته شبکه ارتباطی کشور با اتکا به توان داخلی و دانش فنی جوانان ایرانی، با رشدی چشمگیر به ۲۸ ترابیت بر ثانیه در ۲۸۵ نقطه از ۳۱ استان کشور افزایش یافت.
این پروژه موجب رشد ۶۲ درصدی ظرفیت شبکه انتقال کشور از ۴۵ هزار به ۷۳ هزار گیگابیت بر ثانیه شده و تجربه‌ای سریع‌تر، باکیفیت‌تر و مطمئن‌تر برای کاربران فراهم کرده است.»
تارنمای وزارت ارتباطات همچنین در ادامه حوزۀ ارتباطات زیرساخت رشد ۲۸ درصدی مصرف ترافیک بین‌املل در کشور و افزایش ۵۰ درصدی ترانزیت داده از مسیرهای ارتباطی ایران را نشان‌دهندۀ جهش در دیپلماسی فناوری کشور بر می‌شمارد. در این خصوص سه دادۀ آماری که وزارت ارتباطات منتشر کرده است، باید گفت که یکی منطبق با داده‌های موجود نیست، دومی اساساً تا وقتی جزئیات آن قابل بررسی نباشد، دستاورد محسوب نمی‌شود و سومی نیز مبهم است و باید دادۀ کمی‌تری دربارۀ آن منتشر شود تا امکان قضاوت وجود داشته باشد.
رشد ۶۲ درصدی ظرفیت شبکه انتقال کشور از ۴۵ هزار به ۷۳ هزار گیگابیت بر ثانیه، نخستین داده‌ای است که وزارت ارتباطات در گزارش خود آن را برجسته می‌کند و پروژۀ مرتبط با آن نیز در مراسم روز جهانی ارتباطات در پژوهشگاه فضایی رونمایی می‌شود.
وزارت ارتباطات در گزارش خود مدعی می‌شود که ظرفیت شبکۀ انتقال کشور را ضمن افزایش ۲۸ ترابیت بر ثانیه‌ای از ۴۵ هزار به ۷۳ هزار گیگابیت رسانده است، ولی براساس آمارهایی که از اردیبهشت‌ماه سال گذشته روی سایت شرکت ارتباطات زیرساخت قرار دارد، ظرفیت شبکۀ انتقال کشور مدتی پیش از شهادت رئیس دولت سیزدهم به ۶۰ هزارگیگابیت بر ثانیه رسیده بود.
خبری که مشابه آن را سایت اطلاع‌رسانی ستاد وزارتخانه نیز منتشر کرده بود:
آماری که تا پایان دولت سیزدهم به حدود حدود ۶۷ هزار گیگابیت بر ثانیه رسید. داده‌هایی هم که فروردین ماه سال جاری روی سایت شرکت ارتباطات زیرساخت قرار داشت، نشان می‌داد که دولت چهاردهم از زمان تحویل گرفتن مسئولیت تا اوایل سال جاری، این ظرفیت را به ۶۹.۷۰۴ هزار گیگابیت رسانده است.
بنابراین ضرورت دارد که وزارتخانه برای افکار عمومی روشن کند که چطور حاصل تجمیع دو عدد ۶۷+۲۸ هزار را برابر ۷۳ ترابیت بر ثانیه به دست‌آورده‌اند، اگر هم ملاک آماری که ارائه داده‌اند، تجمیع دو عدد ۴۵۰۰۰ با ۲۸۰۰۰ است، وقتی براساس اطلاعات موجود شبکه انتقال با ظرفیت ۶۷ هزار گیگابیتی تحویل دولت چهاردهم شده است و داده‌های شرکت زیرساخت عدد ۶۹.۷۰۴ ترابیت بر ثانیه را نیز به عنوان ظرفیت شبکه در فروردین ماه سال جاری تأیید می‌کند، (افزایش حدود دو ترابیتی از ابتدای دولت)، پس رقم ۴۵ هزار ترابیت بر ثانیه از کجا آمده است؟!
نامه‌ای که تصویر آن را بالاتر آوردیم، سندی مکتوب مربوط به شهریور ۱۴۰۰ است، مکاتبه‌ای که طی آن محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت دوازدهم موسوم به تدبیر امید، وضعیت شبکه‌ای را که تحویل دولت سیزدهم میدهد، مکتوب کرده است و بررسی آن نشان میدهد که دولت شهید رئیسی طی سه سال موفق به افزایش بیش از دو برابری ظرفیت شبکۀ انتقال کشور شده است. حال اینکه چطور دولت چهاردهم رشد حدود ۵هزار گیگابیتی ظرفیت شبکه انتقال از حدود ۶۷ ترابیت بر ثانیه تا ۷۳ ترابیت بر ثانیه را دستاوردی ۶۲ درصدی معرفی می‌کند، معادله‌ای است که پاسخش دست رسانه‌ها نیست و خود وزارتخانه باید آن را برای افکار عمومی روشن کند.
دادۀ بعدی که وزارت ارتباطات در تارنمای اطلاع‌رسانی خود به آن اشاره می‌کند و آن را نشانه‌ای از رشد دیپلماسی فناوری میداند، رشد ۲۸ درصدی مصرف ترافیک بینالملل در کشور است.
وزارت ارتباطات و همۀ دستگاه‌های مسئول در حوزۀ فضای مجازی براساس اسناد بالادستی حوزۀ فضای مجازی کشور مکلف هستند که طوری سیاستگذاری و عمل کنند که نسبت مصرف ترافیک داخلی به بینالملل براساس رویه‌ای مشخص به سمت غلبۀ ترافیک داخلی بر بینالملل سوق پیدا کند.
وزارت ارتباطات زمانی که افزایش مصرف ترافیک بینالملل را به نوعی یک دستاورد معرفی می‌کند، باید به چند سوال بنیادین پاسخ دهد؛ چرا که این فقط ترافیک بین‌اللمل نیست که رشد کرده است، خروج داده از کشور به عنوان ارزشمندترین ثروت کشور در عصر حاضر نیز همزمان با رشد مصرف ترافیک بینالملل افزایش پیدا می‌کند.
مگر دعوای آمریکا با چین بر سر مسئلۀ تیک‌تاک، موضوعی غیر از ثروتی به نام داده است؟! آمریکایی‌ها در لایۀ مدیریتی و قانون‌گذاری علیرغم اینکه تمام اطلاعات کاربران آمریکایی تیک‌تاک در خاک ایالات متحده، در قالب پروژۀ تگزاس، با نظارت شرکت اوراکل و ضمن استفاده از کارمندان آمریکایی مدیریت می‌شود، هرچه در توان دارند را به کار گرفته‌اند تا تیک‌تاک را وادار کنند که سهام مدیریتی خود را به یک مجموعۀ آمریکایی واگذار کند، آن هم فقط به دلیل احتمال بسیار کمی که شاید اعضای چینی هیأت مدیرۀ تیک‌تاک بتوانند همۀ این سختگیری‌ها را دور بزنند و اطلاعات آمریکایی‌ها را در اختیار چین قرار دهند.
حال انتظار می‌رود که وزارت ارتباطات وقتی افزایش مصرف ترافیک بینالملل را یک اقدام مثبت در دورۀ مدیریتی جدید خود میداند، همزمان به افکار عمومی هم پاسخ دهد که «این افزایش مصرف ترافیک، در قالب رشد استفاده از چه سکوها و سایت‌هایی بوده است؟»، «این رشد به کسب و کارهای بومی حوزۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات آسیب نزده است؟»، «این میزان از رشد مصرف ترافیک بینالملل، سبب چه میزان افزایش میزان خروج داده از کشور می‌شود و آیا وزارتخانه تدبیری برای صیانت از داده‌های مردم که در قالب استفاده بیشتر از ترافیک بینالملل از کشور خارج شده‌اند، اندیشیده است؟.»
مگر غیر از این است که داده‌ها سوخت هوش مصنوعی هستند، آیا این حرف غلط است که وقتی سکوها و شرکتهای غربی به طور رایگان و گسترده به اطلاعات مردم دسترسی پیدا می‌کنند، حداقل کاری که انجام می‌دهند، پالایش آن، آموزش ماشین‌های هوش مصنوعی خود و فروش خدمات حاصل از بهینه‌سازی داده‌های مورد اشاره به چند برابر قیمت به مردم ایران است؟ همانطور که نفت ما را دورۀ قاجار و پهلوی به رایگان می‌بردند، پالایش می‌کردند و چند برابر قیمت در قالب محصولات پالایشی به مردم ایران می‌فروختند؟
زمانی که تأسیس و داشتن نمایندگی حقوقی پاسخگو برای سکوهایی که قصد فعالیت در کشورهای دیگر را دارند، بدل به یک رویۀ جهانی در کشورهای بزرگ و مهم شده است، انتظار می‌رود که وزارت ارتباطات بیش از آنکه رشد مصرف ترافیک بینالملل را یک دستاورد معرفی کند، بگوید که آیا پیگیری مصوبۀ دی ماه گذشتۀ شورای عالی فضای مجازی را براساس الزامات همان مصوبه انجام میدهد؟ مذاکره با سکوهای بینالمللی در دست انجام است، دسترسی‌های احتمالی بعدی در قالب درگاه‌های حکمرانی پذیر یا ضمن بهره‌گیری از راه‌حل دیگری برای صیانت از داده‌های مردم ایران خواهد بود یا همچنان بنا است، اهمیت چندانی برای حکمرانی ملی فضای مجازی قائل نباشیم؟
وزارت ارتباطات رشد ۵۰ درصدی ترانزیت داده در کشور را نیز نشانه‌ای از موفقیت دیپلماسی فناوری خود معرفی کرده است، ولی آمار کمی مربوط به این رشد ۵۰ درصدی را منتشر نکرده است، بنابراین این داده در حال حاضر مبهم به نظر می‌رسد و برای قضاوت دربارۀ آن باید منتظر ارائه آمار دقیق کمی باشیم.
رونمایی از سکوی هوشمند حمایت از زیست‌بوم فناوری کشور و افزایش چهار درصدی دسترسی به ارتباطات در مناطق روستایی کشور دو دستاورد دیگری بود که امروز همزمان با روز جهانی ارتباطات در پژوهشگاه فضایی با حضور رئیس جمهور افتتاح شد.
البته انتخاب پژوهشگاه فضایی به عنوان محل برگزاری مراسم روز جهانی ارتباطات، در حالی که هیچ‌یک از رونمایی‌ها مربوط به حوزۀ مأموریتی این سازمان نبود، همچنین مجموعه‌های راهبردی‌تری هم در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای برگزاری مراسمی با حضور رئیس جمهور وجود دارد، می‌تواند محل پرسش رسانه‌ها باشد که اکنون با توجه به موضوع اصلی گزارش به آن نمی‌پردازیم.(منبع:آنا)
