ITanalyze

پهنای باند و کیفیت آن در کشور این روزها به دلایلی از جمله قطعی‌هایی که فیبر نوری هر چند وقت یک‌بار با آن مواجه است به موضوع قابل بررسی تبدیل شده است؛ میزان پهنای باند موجود در کشور از سوی مسوولان کافی عنوان می‌شود اما به گفته‌ی فعالان در این حوزه از همین میزان نیز به خوبی استفاده نشده و اینترنت با کیفیت نامطلوبی در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، با توجه به این بحث میزان فعلی پهنای باند، کیفیت و نحوه‌ی توزیع آن در این گزارش در گفت‌و‌گو با فعالان این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است.

به گزارش خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، یک فعال حوزه‌ی اینترنت معتقد است که نبود تناسب برای پاسخ به نیازهای واقعی شرکت‌ها و متقاضیان برای دریافت پهنای باند یکی از مهم‌ترین مباحثی است که در این زمینه وجود دارد و از طرفی سیاست و متولی مشخصی در زمینه‌ی پهنای باند و اینترنت در کشور نداریم و این موضوع مشکلاتی را به وجود آورده است.

آیدین الفت با بیان این که کشورمان در حوزه‌ی پهنای باند به لحاظ کمیت و کیفیت با مشکل رو به رو است، گفت: متاسفانه پهنای باندی که در کشور وجود دارد پاسخگوی نیازها نیست و از طرفی همین پهنای باند موجود نیز از کیفیت مناسب برخوردار نیست و این امر مشکلات زیادی را به وجود آورده است.

الفت با تاکید بر این که دولت به عنوان بسترساز و تامین کننده در حوزه‌ی پهنای باند مسوولیت مهمی ‌را عهده‌دار است، تصریح کرد: دولت باید به خوبی در این زمینه فعالیت کرده و سعی در ارایه‌ی پهنای باندی با کیفیت بهتر داشته باشد.

وی با بیان این که دولت به عنوان Provider، سیاست‌گذاری‌های اصلی را در زمینه پهنای باند انجام می‌دهد،‌ تصریح کرد: با توجه به ازدیاد کاربران، به پهنای باند بیشتر و با کیفیت بهتری نیاز خواهیم داشت اما متاسفانه در حال حاضر فقط یک شاهراه اینترنتی در کشور فعالیت می‌کند و بک‌بون‌های دیگر با مشکل مواجه شده‌اند و طبیعی است که با مشکل کیفیتی رو به رو هستیم.
از پهنای باند موجود در کشور حداکثر استفاده نمی‌شود
یکی از مدیران شرکت اینترنتی ‌مشکل کاهش کیفیت پهنای باند در کشور را به زیرساخت مخابرات مربوط دانست زیرا مخابرات شبکه‌ی فیبر نوری را کامل نکرده است.

مهدی عبدالله‌نژاد با بیان این که بیشترین افت کیفیت در نقطه‌ی نهایی به وجود می‌آ‌ید گفت: مشکل دیگری که وجود دارد این است که کاربر نهایی از همان تکنولوژی قدیمی و یا از زوج سیم‌هایی که در زمان بارندگی و تغییرات جوی تا 50 درصد افت کیفیتی دارد، استفاده می‌کند که این خود مشکلاتی را به لحاظ کیفیتی به وجود می‌آورد.

این مدیر شرکت اینترنتی گفت : باید از امکانات و ظرفیت‌های موجود پهنای باند در کشور نیز به خوبی استفاده شود زیرا متاسفانه از این میزان پهنای باندی که در کشور وجود دارد حداکثر استفاده نمی شود.
مخابرات بستر ورود شرکت‌های خصوصی برای ورود پهنای باند را فراهم کند
اما مدیر یک شرکت‌ اینترنتی با بیان این که مخابرات به دلیل نداشتن رقیب در حوزه‌ی پهنای باند نتوانسته به لحاظ کیفی در این زمینه عملکرد موفقی داشته باشد، اظهار کرد: ما در بحث پهنای باند به لحاظ کمیتی مشکلی نداریم اما به لحا‌ظ کیفیت در این زمینه با مشکل مواجهیم.

محمد اسمی گفت: ‌مخابرات بهتر است بسترهای لازم برای شرکت‌های خصوصی جهت ورود پهنای باند به کشور را البته با رعایت مسائل امنیتی فراهم کند تا پهنای باند با کیفیت و قیمت مناسب‌تری ارایه شود.

وی با تاکید بر این که بحث کیفیت در پهنای باند خیلی قابل قبول نیست، گفت: قطعی‌های فیبر نوری و توپولوژی که مخابرات از نظر فنی برای توزیع پهنای باند در کشور با آن رو به رو است همراه با اشکال است کما این که تلفن اینترنتی که ما به مشتریان می‌دهیم کیفیتش بدتر از زمانی است که ما از دیش ماهواره استفاده می‌کردیم در صورتی که در حال حاضر از فیبر نوری برای این کار استفاده می‌کنیم که طبیعتا باید کیفیت بهتری داشته باشد اما متاسفانه این طور نیست.

این مدیر شرکت اینترنتی در بخشی از سخنان خود با بیان این که خود مخابرات نیز در زمینه‌ی پهنای باند سود چندانی ندارد خاطر نشان کرد: ما برای خرید این پهنای باند به مخابرات هزینه‌ی بالایی می‌دهیم در صورتی که با قطعی‌های زیادی نیز رو به رو هستیم و همه‌ی این عوامل به دلیل بروکراسی بزرگی است که در دستگاه‌های دولتی حاکم است و سود را از بین می‌برد.
مهم‌ترین موضوع در زمینه‌ی پهنای باند موضوع کیفیت است

مدیر یک شرکت اینترنتی دیگر گفت: کاربران ما بیشتر به جنبه‌ی سرگرمی‌ و تفریحی اینترنت توجه دارند که پهنای باند زیادی برای این کار نیاز نیست تا با ظرفیت موجود مشکلی برایمان ایجاد شود.

رضا مزارعی درباره‌ی وضعیت فعلی پهنای باند کشور، با تاکید بر این که ما در بخش کمیت پهنای باند در کشورمان مشکلی نداریم، اظهار کرد: مهم‌ترین موضوع در زمینه‌ی پهنای باند موضوع کیفیت است زیرا متاسفانه ظرفیت‌های موجود پهنای باند نیز به خوبی استفاده نمی‌شود.

وی گفت:‌ ما از مخابرات پهنای باند دریافت می‌کنیم اما متاسفانه این پهنای باند از کیفیت مناسبی برخوردار نیست بنابراین در اولین گام باید گیت‌وی کشور در این زمینه درست شود تا شرکت‌های ICP که از آن‌ها سرویس گرفته و به ما ارایه می‌دهند از کیفیت مناسبی برخوردار شود.

به گفته‌ی او باید برای گیت‌وی‌های کشور مسیر پشتیبانی مناسب و کافی در نظر گرفته شود تا در زمان قطعی‌های فیبر نوری با مشکلی مواجه نشویم و بتوانیم به موقع این قطعی را جبران کنیم و از این مسیرهای پشتیبان استفاده کنیم.

مزارعی با تاکید بر شفاف‌سازی قوانین در این زمینه گفت: با مشخص شدن قوانین در این حوزه از رانت خواری عده‌ای جلوگیری و بسیاری از مشکلات کشورمان در حوزه‌ی پهنای باند و کیفیت مناسب آن حل می‌شود.
باید برای مخابرات رقیبی وجود داشته باشد
به گفته‌ی یک فعال حوزه‌ی اینترنت ظاهرا حدود بیست STM1 در حال حاضر ظرفیت پهنای باند در کشورمان را تشکیل می‌دهد که به قیمت بالایی به فروش می‌رسد؛ قیمت بالا دلیل بر کم بودن میزان پهنای باند است زیرا اگر به میزان کافی در کشورمان پهنای باند داشتیم به مبلغ ارزان تری به شرکت‌ها ارایه می‌شد.

مصطفی برهان لیمودهی گفت: تا زمانی که در حوزه‌ی پهنای باند رقیبی برای مخابرات وجود نداشته باشد از کمیت و کیفیت مناسبی در این حوزه برخوردار نخواهیم بود.

وی ادامه داد: شهرستان‌ها از تخفیف 10 تا 40 درصدی از پهنای باند برخوردار بودند که این میزان با توجه به محرومیت استان‌ها متفاوت است و به جز مراکز استان‌ها، شهرستان‌های تابعه از تخفیف بیشتری برخوردارند که ظاهرا قرار است از سال جدید قیمت‌ها افزایش یابد و طبیعی است که اگر کشورمان به لحاظ کمیت با مشکلی مواجه نبود این قیمت‌ها افزایش نمی‌یافت.

به پیشنهاد او برای ارایه‌ی کیفیت بهتر در مراکز استان‌ها بهتر است لینک بک‌آپ، ماهواره‌یی بگذارند و تجهیزات ماهواره‌یی نصب کنند که این خود می‌تواند در زمان قطعی‌ها به بهترین نحو عمل کند.

وی گفت: با توجه به این که ما در کشورمان بیشتر به دریافت سایت‌ها و اطلاعات مختلف نیاز داریم و در این زمینه نیز با مشکل مواجهیم، بنابراین در این زمینه باید تمهیداتی اندیشیده شود و دولت سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام دهد که پهنای باند کافی در اختیار مردم قرار گیرد تا بتوانند با سرعت بالایی از اینترنت استفاده کنند.
مهم‌ترین بحث در زمینه‌ی پهنای باند،‌ مدیریت و نحوه‌ی توزیع مناسب آن است
مهدی رضایی - مدیر یک شرکت اینترنتی - نیز با بیان این که شبکه‌ی زیرساختی قرار است در کل کشور پیاده سازی شود در آن زمان مشخص خواهد شد که لینک‌های موجود تا چه حد می‌تواند نیازها را تامین کند.

او با بیان این که در حال حاضر پهنای باند موجود در کشورمان در حدود بیست STM1 است که هر لینک STM1 به میزان 155 مگابیت بر ثانیه ظرفیت دارد، ‌گفت: علاوه بر بحث کمیت باید به کیفیت پهنای باند توجه کرد.

وی با بیان این که در حال حاضر درصد پایینی از خدمات عمومی ‌ما بر روی بستر اینترنت قرار گرفته و فرهنگ ارایه‌ی خدمات از حالت سنتی به مکانیزه به خوبی جا نیفتاده است گفت: باید ببینیم سطح خدماتی که وجود دارد تا چه اندازه است و در آن صورت است که مشخص می‌شود این پهنای باند پاسخگوی نیازها خواهد بود؟

او بحث فرهنگ‌سازی را از دیگر موارد مهم در این زمینه برشمرد و گفت:‌ باید به تناسب شرایط روز جهان در این زمینه فرهنگ سازی شود و در زمینه‌ی آگاهی‌های عمومی‌ و سازمانی تلاش کنیم و مردم را با نحوه‌ی استفاده از خدمات آموزش دهیم و سازمان‌ها اداراتی که به نحوی می‌توانند خدماتشان را مکانیزه کنند در این زمینه فعالیت کنند و در این صورت می‌توان متوجه شد که این میزان پهنای باند کافی است یا نه؟
بسترهای انتقال پهنای باند در کشور ناکافی و نامناسب است
اما یک فعال در حوزه‌ی اینترنت در این باره اظهار کرد:‌ تا چند ماه گذشته علاوه بر حجم موجود پهنای باند تعدادی دیش ماهواره وجود داشت و ICP‌ها می‌توانستند از طریق ماهواره‌ی خود پهنای باند دریافت کنند اما در حال حاضر فقط مخابرات در زمینه‌ی تامین پهنای باند فعالیت می‌کند و اگر اختلالاتی نیز در این زمینه رخ دهد طبیعی است و مخابرات باید به تنهایی اقدام کند و ICP‌ها نمی‌توانند در این زمینه کمکی کنند.

علی توسلی گفت:‌ ناکافی و نامناسب بودن بسترهای انتقال پهنای باند از موضوعاتی است که در زمینه‌ی پهنای باند باید به آن توجه شود.

وی درباره‌ی میزان پهنای باند موجود در کشور گفت:‌ مخابرات مدعی است که در این زمینه از نظر کمیت مشکلی ندارد و میزانی که در حال حاضر وجود دارد می‌تواند جوابگوی نیاز شرکت‌ها باشد و از طرفی این میزان نیز قابل افزایش است.

او با تاکید بر این که در بحث پهنای باند هم کمیت و هم کیفیت مهم است،‌ گفت: تغییر کیفیت پهنای باند که امروزه منبع واحدی دارد، تامین‌کننده‌ی آن عمدتا مخابرات است و یا بسترهای انتقال آن می‌تواند باشد و به نظر نمی‌رسد ICP ها و توزیع‌کنندگان در این زمینه نقش برجسته‌یی داشته باشند و این موضوعی است که کاربران نهایی از آن شاکی هستند.
با میزان مصرف فعلی اینترنت درکمیت پهنای مشکلی نداریم
اما یکی دیگر از مدیران شرکت‌های اینترنتی گفت: بیش از آن که بحث کمیت در رابطه با پهنای باند کشور مطرح باشد بحث ظرفیت سازی که در اینترنت برای استفاده مشترکان در نظر گرفته شده مهم‌تر است و باید دید آیا به همان میزانی که پهنای باند داریم مصرف و نیاز نیز برای ‌آن ایجاد شده است و آیا امکانات ارتباطی لازم برای آن فراهم شده است که مشترکان نیازشان را از طریق اینترنت جست‌وجو کنند.

محمدعلی نیکسار اظهار کرد: با میزان مصرف فعلی اینترنت و پهنای باند بحث کمیت در این موضوع مطرح نیست و کافی به نظر می‌رسد.

وی با بیان این که در حال حاضر حدود بیست STM1 پهنای باند در کشور وجود دارد گفت: به جای افزایش و توجه به بحث کمیت در این زمینه بهتر بود شرکت ارتباطات زیرساخت به بحث کیفیت و افزایش ضریب اطمینان آن توجه می‌کرد.

به گفته‌ی وی مصرف سرانه‌ی اینترنت تابع استفاده‌ای است که مشترکان از اینترنت دارند و بحث پهنای باند از این موضوع ناشی می‌شود که وقتی مشترکان نیازشان به اینترنت بالا می‌رود طبیعتا نیاز به پهنای باند بیشتری نیز احساس خواهد شد؛ چه دلیلی وجود دارد که مصرف اینترنت در کشور محدود باشد زیرا در حال حاضر بیشتر روی سرویس دایل آپ است.
کیفیت پهنای باند در فعالیت شرکت‌ها و کاربران نهایی اخلال ایجاد کرده است
اما ژیرایر وارطانیان یکی دیگر از فعالان در حوزه‌ی اینترنت گفت: هر از چند گاهی در کشور شاهدیم که مشکل قطعی کابل‌های اصلی فیبر نوری که ما را به ترانزیت کل دنیا متصل می‌کند به وجود می‌آید؛ این موضوع مشکلاتی را به وجود می‌آورد که بسیار مهم و قابل توجه است بنابراین باید در زمینه‌ی افزایش کیفیت بیشتر فعالیت شود

او گفت: در کشور ما خوشبختانه در زمینه‌ی میزان و کمیت پهنای باند مشکلی وجود ندارد و آن چه که در فعالیت شرکت‌های ISP و کاربران نهایی اخلال ایجاد کرده بحث کیفیت است.

وارطانیان با بیان این که در بعضی مواقع شاهد ناهماهنگی بین تجهیزات مخابراتی که پهنای باند را توزیع می‌کنند، هستیم گفت:‌ سیاست‌گذاری‌های کلی وزارت ICT در این رابطه و تصمیم‌گیری‌های که این وزارتخانه انجام می‌دهد بسیار مهم‌تر از بحث کمیت در زمینه‌ی پهنای باند است زیرا اگر از میزان پهنای باندی که وجود دارد به بهترین نحو استفاده شود به طور قطع نتیجه بهتری را شاهد خواهیم بود و بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.

این مدیر شرکت اینترنتی مدیریت مناسب بر پهنای باند موجود کشور و استفاده‌ی مناسب از آن را از نکات مورد توجه برشمرد و در پایان گفت:‌ باید نظارت درستی بر فعالیت و عملکرد فعالان در این زمینه انجام شود و از همین میزان پهنای باند به نحو احسن و با مدیریتی مناسب استفاده شود.
تعرفه‌های پهنای باند نیازمند بازنگری است
رضا فرزانه - مدیر یک شرکت اینترنتی - با بیان این که در حال حاضر نیاز کشور بیش از پهنای باند موجود است، گفت: به دنبال بازنگری در تعرفه‌ها بحث گسترش و افزایش پهنای باند نیز مطرح می‌شود؛ این دو موضوع مکمل هم هستند و همه‌ی این موارد در نهایت به نفع کاربران اینترنتی است.

او در گفت‌وگو با خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره‌ی پهنای باند مورد نیاز کشور اظهار کرد: در حال حاضر با توجه به آمار به دست آمده به لحاظ کمیت 20 STM 1 در کشور وجود دارد که این میزان برای تامین نیازهای کشور کافی نیست.

وی با بیان این که شرکت مخابرات پهنای باند را با نرخ کمتر از 200 دلار در هر مگابیت تهیه می‌کند،‌ گفت: بعد از خرید پهنای باند، مخابرات آن را تا 10 برابر بالاتر به شرکت‌های ISP می‌فروشد، بنابراین شاهدیم در سیستم قیمت‌گذاری هر یک مگابیت را حدود دو میلیون تومان یعنی بیش از دو هزار دلار واگذار می‌کند که این طبیعتا در قیمت نهایی واگذاری این پهنای باند توسط شرکت‌ها به کاربران نهایی موثر خواهد بود.

این مدیر شرکت اینترنتی بازنگری در بحث تعرفه‌ها را از مهم‌ترین موضوعات مطرح کرد و گفت: این بازنگری و اصلاحات لازم موجب بالا بردن ضریب نفوذ اینترنت و کاربردی‌تر کردن این سرویس‌ها می‌شود.
بخش توزیع پهنای باند در کشور با مشکل مواجه است

یکی دیگر از مدیران شرکت اینترنتی گفت: مشکل ما در کشور نبود پهنای باند کافی نیست بلکه در بخش توزیع آن با مشکل مواجه هستیم و متاسفانه زیرساخت مناسب، کافی و از طرفی کانال‌های ارتباطی لازم برای رساندن پهنای باند به دست ISP‌ها وجود ندارد.

هادی مهمانی اظهار کرد: به اعتقاد من کشورمان به لحاظ کمیت مشکلی در زمینه‌ی پهنای باند ندارد و اگر هم کمبودی در این زمینه وجود داشته باشد مشکل غیر قابل حلی نیست و به راحتی می‌توان آن را برطرف کرد.

وی افزود:‌ وقتی بحث پهنای باند در کشور مطرح می‌شود می‌توان گفت که این موضوع به صورت انحصاری در دست دولت است؛ در صورتی که بهتر است مخابرات این کار را به عهده‌ی فعالان این حوزه و ISP‌ها و ICP‌ها قرار دهد تا آن‌ها بتوانند وارد این مقوله شده و به تامین پهنای باند اقدام کنند و این بهترین راه‌کار است.

مهمانی تاکید کرد: مخابرات ادعا می‌کند که در زمینه‌ی پهنای باند و تامین آن فعالیت می‌کند اما از طرفی با این موضوع مواجهیم که متاسفانه زیرساخت مورد نیاز برای مصرف پهنای باند مهیا نیست؛ به این معنی که خطوط پشتیبان یا ارتباط و مسیرهای حرکت پهنای باند در کشور به میزان کافی موجود نیست که این موضوع خود مشکل ساز شده است؛ در صورتی که وظیفه‌ی اصلی مخابرات باید تامین و فراهم کردن این موارد باشد.

به گفته‌ی وی بهتر است مخابرات به وظیفه‌ی اصلی خود یعنی تامین زیرساخت‌های مناسب اقدام کنند و از طرفی ISP‌ها و فعالان این حوزه نیز وارد فعالیت شده و برای تامین پهنای باند و خرید آن فعالیت کنند.

جمال صوفیه - بزرگراه فناوری - اینترنت2 یک کنسرسیوم تحقیقاتی و توسعه است که توسط بیش از 200 دانشگاه که با صنعت و دولت همکاری دارند، هدایت می‌شود و هدف آن‌ها توسعه و به‌کار بردن کاربردها و تکنولوژی‌های پیشرفته شبکه و سرعت بخشیدن به ایجاد اینترنت فرداست. اینترنت2 در واقع تجدید و ایجاد مجدد مشارکت و همکاری بین مراکز آکادمی، صنعت و دولت است که همین مشارکت نیز موجبات گسترش و رواج اینترنت امروز را از آغاز پیدایش اولیه آن در پی داشت.
هدف مجمع اینترنت2 عبارت است از:

• توانمندسازی نسل جدیدی از کاربردهای شبکه

• خلق و ایجاد یک شبکه لبه‌ای هدایت‌کننده برای تحقیق و آموزش

• ترویج و گسترش انتقال تکنولوژی و تجارب به اینترنت جهانی

علاوه بر عضویت دانشگاه‌ها، مجمع اینترنت2 مشتمل بر بیش از هفتاد شرکت و همچنین بیش از چهل سازمان وابسته از جمله لابراتوارهای تحقیقاتی دولت آمریکا است. اعضای اینترنت2 همچنین با بیش از 30 سازمان تحقیقاتی و آموزشی در زمینه شبکه در سراسر جهان همکاری می‌کنند که به‌وسیله یک هسته مرکزی پشتیبانی می‌شوند. فعالیت‌های اینترنت2 بر اعضا متمرکز است و اعضا در هماهنگی با ابتکارات و طرح‌های مقدماتی در سطح کشوری، ایالتی و منطقه‌ای آمریکا کار می‌کنند. تلاش‌های اینترنت2 بر موارد ذیل متمرکز است:

1- کاربردهای پیشرفته شبکه: موجب تشریک مساعی بین مردم می‌شود و دسترسی تعاملی را به اطلاعات و منابع فراهم می‌کند که این کار در اینترنت تجاری امروزه ممکن نیست. به‌عنوان مثال یادگیری تعاملی از راه دور، دسترسی به ابزارهای منحصر به‌فرد علمی از راه دور، دستیابی بلادرنگ (Real-Time) به دیتا‌بیس‌های بزرگ و جریان ویدئو با وضوح بالا همگی با استفاده از شبکه‌های با عملکرد بالا ممکن می‌شوند.

2- قابلیت‌های جدید شبکه‌ای: مانند کیفیت خدمات (QOS)،Multi Casting و IPV6 به‌طور پویایی در شبکه‌هایی که به‌وسیله اعضای اینترنت2 استفاده می‌شوند، آزمایش و به‌کار گرفته شده‌اند. این قابلیت‌ها هم از کاربردهای پیشرفته شبکه امروزی پشتیبانی می‌کند و هم باعث توانمندسازی اینترنت تجاری فردا خواهد شد و عملکرد قابل اطمینانی را که کاربردهای پیشرفته نیازمند آن هستند فراهم کند.

3- میان‌افزار (MiddLeware): (یا پشت‌صحنه نرم‌افزار) که امنیت، دایرکتوری‌ها و دیگر سرویس‌های مورد نیاز کاربردهای پیشرفته شبکه را فراهم می‌آورد. در اینترنت امروز، کاربردها باید خود این سرویس‌ها را فراهم کنند که منجر به استاندارد‌های ناسازگار و رقابتی می‌شود. با گسترش و ترویج استانداردسازی و قابلیت عملکرد متقابل، میان‌افزار (MiddleWare) به‌کارگیری کاربردهای پیشرفته شبکه را بسیار سهل‌تر خواهد کرد.

4- شبکه‌های با عملکرد بالا: پردیس‌ها و لابراتوارهای بیش از 200 دانشگاه عضو را به هم پیوند می‌دهد. شبکه‌های با عملکرد بالا که در پروژه‌ اینترنت2 مشارکت دارند، محیطی را فراهم می‌کنند که در آن کاربردها و قابلیت‌های جدید شبکه می‌توانند آزمایش و به‌کار گرفته شوند.
برخی سؤالات متداول در مورد اینترنت2
1-چرا دانشگاه‌ها هدایت اینترنت2 را به‌عهده گرفته‌اند؟

دانشگاه‌ها تنها واجدین شرایط برای تعیین اهداف اینترنت2 هستند، چراکه آن‌ها هم متقاضی انواع کاربردهای اینترنت2 هستند و هم افراد مستعد برای اجرای این پروژه را تامین می‌کنند. ماموریت‌های تحقیقاتی و آموزشی دانشگاه‌ها به‌طور روزافزون نیازمند تشریک مساعی پرسنل و سخت‌افزارهایی است که در پردیس دانشگاه‌ها در سراسر کشور پراکنده‌اند و این دقیقا همان وظیفه‌ای است که کاربردهای اینترنت2 به‌دنبال آن است. در عین حال افراد مستعد و متخصص در زمینه کامپیوتر و شبکه در دانشگاه‌های عضو اینترنت2 بی‌همتا هستند. دانشگاه‌ها تاریخ طولانی در توسعه شبکه‌های تحقیقاتی پیشرفته و به‌کارگماری آن‌ها داشته‌اند. این ترکیب نیازها و منابع، یک مجموعه کاملی را برای توسعه نسل جدید قابلیت‌های اینترنت فراهم می‌کند.
2-اینترنت2 چگونه به کاربران فعلی اینترنت نفع خواهد رساند؟

سرمایه‌گذاری انجام شده به‌وسیله دانشگاه‌ها در اینترنت2 که با تلاش صنعت و دولت مضاعف شده است در توسعه تکنولوژی‌هایی نظیر IPV6، Multi Casting و کیفیت خدمات (QOS) کمک کرده است که موجب نسلی جدید از کاربردهای اینترنت خواهد شد و منافع آن تمامی بخش‌های جامعه را دربر خواهد گرفت. منطق این نوع رویکرد به تحقیقات شبکه از این واقعیت ناشی شده است که اینترنت امروز نیز از تحقیقات شبکه آکادمی و دولت فدرال دهه هشتاد سر برآورده است. اینترنت2 این موفقیت را در هزاره جدید با اتکا بر مجمع دانشگاهی برای توسعه پیش‌تجاری تکرار خواهد کرد.
3- آیا اینترنت2 جایگزین اینترنت تجاری حاضر خواهد شد؟ بخش تجاری چگونه در اینترنت2 درگیر است؟

اینترنت2 جایگزین اینترنت نخواهد شد. بلکه هدف آن توسعه تکنولوژی است که باعث افزایش توان اینترنت فعلی می‌شود. دانشگاه‌ها می‌مانند و به‌ تجربه رشد اساسی در استفاده از ارتباطات اینترنت موجود ادامه می‌دهند، چیزی که هنوز از فراهم‌کننده‌های تجاری به‌دست می‌آید. بخش تجاری یک شریک کامل در این پروژه است و از کاربردها و تکنولوژی‌هایی که توسط اعضای اینترنت2 توسعه داده شده‌اند، منتفع خواهد شد. همان‌طور که از وب جهان‌گستر (World Wide Web) به‌عنوان یادگار و میراث سرمایه‌گذاری پیشین در بخش تحقیقات شبکه آکادمی و دولت فدرال یاد می‌شود، میراث اینترنت2 تکنولوژی خواهد بود که نه‌تنها توسط دانشگاه‌ها، بلکه همچنین توسط بخش تجاری نیز مورد پذیرش قرار خواهد گرفت.
4- رابطه بین اینترنت نسل آینده NGI (Next Generation Internet) و اینترنت2 چیست؟

اینترنت2 توسط دانشگاه‌ها هدایت می‌شود در حالی که اینترنت نسل آینده (NGI) توسط دولت فدرال هدایت می‌شود. اما این دو در بسیاری از حوزه‌ها با هم کار می‌کنند. از آن‌جا که اینترنت2 در میان اعضای دانشگاهی توسعه‌یافته و برنامه‌های NGI در آژانس‌های دولت فدرال پیش می‌رود، اطمینان از این مسئله مهم خواهد بود که سرویس‌های پیشرفته شبکه روی Back Bone قابل عملکرد تعاملی در دسترس خواهد بود که به‌صورت رقابتی توسط تولیدکنندگان بسیاری ارایه خواهد شد.

5- وضعیت درباره موسسات آموزشی که عضو اینترنت2 نیستند چگونه خواهد بود؟ دروازه شرکت در اینترنت2 روی هر دانشگاهی که تعهد دهد تسهیلات پردیس خود را در اختیار توسعه کاربردهای پیشرفته قرار دهد، باز است. سرمایه‌گذاری لازم برای برآورده کردن این الزامات و تعهدات ممکن است بیشتر از آنی باشد که بسیاری از موسسات در حال حاضر بتوانند از پس آن برآیند. هزینه تکنولوژی استفاده شده در اینترنت2 با ورود هر موسسه آموزشی کاهش می‌یابد. پانزده سال پیش اتصال به اینترنت به گرانی شرکت در حال حاضر در اینترنت2 بود. با افت قیمت‌ها، تلاش شرکت‌کنندگان اولیه در تحقیقات شبکه به‌منظور رساندن آن به همه مجامع آکادمیک گسترش یافت. به‌کارگیری تکنولوژی اینترنت2 از چنین الگویی تبعیت می‌کند.

6- چگونه اینترنت2 موفقیت اینترنت امروز را مضاعف می‌سازد؟

در طول دهه گذشته، آژانس‌های R&D دولت فدرال با مجمع دانشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی به‌منظور توسعه بسیاری از تکنولوژی‌های اینترنت امروز با همدیگر کار کرده‌اند. این مشارکت یک صنعت چند میلیون دلاری را ایجاد کرد. با تجدید و احیای این مشارکت، اینترنت2 تکنولوژی جدید مورد نیاز همه کاربران شبکه را توسعه و اجرا خواهد کرد و ادامه هدایت و رهبری آمریکا در کاربردهای کامپیوتر و مخابرات را تضمین می‌کند.

سیدمیثم لطفی - بزرگراه فناوری - شاید در نظر بسیاری از مردم سفر به سرزمین‌های مختلف به کمک فناوری‌های امروزی کاری آسان و بی‌دردسر به‌نظر برسد، اما بسیاری از دانشمندان این‌گونه تصور نمی‌کنند.

ما برای آنکه بتوانیم به مکانی دوردست سفر کنیم، مجبوریم به ‌مقدار زیاد سوخت‌های فسیلی را که از منابع محدود تامین می‌شوند، به‌کار بریم. این‌طور که به ‌تازگی مشخص شده، سفرهای هوایی همه‌‌ساله بیشترین سوخت را در جهان مصرف می‌کنند و در مقابل بیشترین آسیب را به محیط زیست وارد می‌آورند. این سفرها موجب می‌شوند تا میزان کربن موجود در محیط زیست سالانه دو تا سه درصد افزایش پیدا کند و این‌طور که پیش‌بینی شده، رقم یاد شده برای سال 2015 به پنج درصد و برای سال 2050 به 10 درصد خواهد رسید. پس از هواپیماها، اتومبیل‌ها قرار دارند و بیشترین آسیب را به محیط زیست و محل زندگی ما وارد می‌کنند تا ما در معرض ابتلا به بیماری‌های مختلف قرار گیریم. همه این خطرات به‌علت رشد صنعت جهانگردی و افزایش اقبال مردم برای سفر به سرزمین‌های مختلف است. اما آیا برای این مسئله راه‌حلی وجود دارد؟

اگرچه حدود 40 سال از راه‌اندازی شبکه جهانی اینترنت می‌گذرد، این دنیای مجازی تنها در سال‌های اخیر توانسته بخش‌های مختلف زندگی مردم را تحت تاثیر قرار دهد و بیشتر صنایع را به خود وابسته کند. از جمله صنایعی که دنیای مجازی این روزها تاثیرات زیادی روی آن گذاشته و باعث رونق آن شده، صنعت جهانگردی است. طبق تعریف سازمان بین‌المللی جهانگردی، جهانگرد به فردی گفته می‌شود که برای مدتی از محل سکونت خود خارج ‌شود و با هدف تفریح،‌ تجارت یا‌... در مکانی دیگر اقامت ‌کند. در گذشته گفته می‌شد که اگر یک فرد پس از پشت‌سر گذاشتن مسافتی مشخص به مقصد خود برسد، یک جهانگرد محسوب می‌شود،‌ اما امروزه با روی کار آمدن ابزار‌های اینترنتی که بعد زمان و مکان را از زندگی‌های مردم حذف کرده، دیگر پیمودن این مسافت‌ها ارزشی نخواهد داشت. اقدامات مختلف صاحبان صنعت جهانگردی برای عرضه خدمات بیشتر و بهتر به مردم باعث شده تا توجه آن‌ها برای سفرهای داخلی و خارجی بیشتر شود، چنان‌که یک آمار رسمی نشان می‌دهد، تنها در سال 2004 میلادی بیش از 763 میلیون نفر به مناطق مختلف دنیا سفر کرده‌اند. سازمان بین‌المللی جهانگردی پیش‌بینی می‌کند که صنعت جهانگردی با سرعت سالانه چهار درصد به رشد خود ادامه دهد و در این میان احتمال می‌رود که تا سال 2020 اروپا همچنان به‌عنوان جذاب‌ترین منطقه برای جهانگردان جهانی موقعیت خود را حفظ کند.

سازمان بین‌المللی جهانگردی از سال 1980 میلادی روز 27 سپتامبر را به‌عنوان روز جهانی جهانگردی برگزید. کارشناسان این سازمان روز یاد شده را با هدف افزایش آگاهی عمومی از جهانگردی و تاثیرات قابل ‌توجه این صنعت روی فرهنگ‌، جامعه، سیاست و اقتصاد همه کشورها برگزیدند و در حالی که از آن زمان 26 سال می‌گذرد، در هر سال صاحبان صنعت جهانگردی این روز را در سراسر جهان جشن می‌گیرند. سازمان بین‌المللی جهانگردی برای ارتقای سطح کمی و کیفی خدمات خود هر ساله در تاریخ 27 سپتامبر همایش بزرگی را در یکی از کشورهای جهان برگزار می‌کند و نتایج آخرین فعالیت‌های خود را به مردم انتقال می‌دهد که این همایش در سال جاری با موضوع "جهانگردی و باز شدن درهای جدید به‌روی زنان" در سریلانکا برگزار شد.
اینترنت و جهانگردی

طبق آداب و رسومی که بین بیشتر مردم دنیا وجود دارد،‌ افراد پس از سفر به یک منطقه تولیدات آن‌جا را به‌عنوان سوغات برای اقوام خود خریداری می‌کنند. این کار ممکن است با صرف زمان و هزینه فراوان صورت گیرد و در عین حال بسیاری از مسافران تولیدات خاص یک منطقه را به‌درستی ندانند. اینترنت باعث شده تا تهیه این قبیل کالاها بسیار آسان شود. افراد امروزه می‌توانند با مراجعه به سایت‌های موجود تمامی تولیدات مناطق مختلف جهان را مشاهده کرده و در صورت تمایل آن‌ها را بخرند.

علاوه بر این موارد، هتل‌ها، شرکت‌های هواپیمایی و... که به‌عنوان بزرگ‌ترین حامیان صنعت جهانگردی محسوب می‌شوند نیز تمام خدمات خود را به‌صورت مجازی در اختیار مردم قرار داده‌اند. این سرویس‌های جدید به افراد کمک می‌کند تا بلیت‌ هواپیما، بلیت هتل و دیگر خدمات مورد نیاز خود را در اینترنت و بدون صرف زمان رفتن به شعبه‌های شرکت‌های مذکور خریداری کنند.

از جمله مباحثی که این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته، "جهانگردی مجازی" است. این نوع به‌خصوص جهانگردی به افراد امکان می‌دهد پیش از آنکه به‌صورت فیزیکی سفر خود را آغاز کنند، به‌صورت مجازی و از طریق ابزارهای اینترنتی وارد محل مورد نظرشان شوند و با در اختیار گرفتن برنامه‌های تلویزیونی، مقاله‌ها، گزارش‌های منتشر شده در نشریات، کتاب‌ها و... درباره آن مکان، مزایا و معایب این سفر را دریابند و به‌راحتی در مورد انجام این سفر تصمیم‌گیری کنند.

"جهانگردی مجازی" در اصل یک اقدام اقتصادی است که امروزه توسط بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه عرضه می‌شود و افرادی نظیر روزنامه‌نگاران، عکاسان، جغرافی‌دانان، نویسندگان و... را به‌کار می‌گیرد تا بتواند خدمات بهتری را به مردم ارایه دهد.

یکی دیگر از مسایلی که وارد صنعت جهانگردی شده، راه‌اندازی "تورهای مجازی" است. این قبیل تورها به کمک تصاویر ویدئویی و عکس‌های سه‌بعدی، چشم‌اندازهای زیبایی را از محل سفر عرضه می‌کند تا تمایل فرد برای انجام این مسافرت افزیاش یابد. مسؤولان تورهای مجازی معمولا عکس‌هایی را روی اینترنت به‌نمایش می‌گذارند که بسیار باکیفیت است و در یک صحنه می‌تواند تمام جزئیات یک مکان به‌خصوص را نمایان کند. برای تهیه این قبیل تصاویر، عکاس مجبور است که چند عکس را از قسمت‌های مختلف فضای مورد نظر تهیه کرده و آن‌ها را به‌صورت ماهرانه‌ای در کنار یکدیگر قرار دهد. امروزه لنز‌ها و نرم‌افزارهای مخصوصی ساخته‌ شده‌اند که تولید این قبیل عکس‌ها را بسیار آسان می‌کنند و به فرد امکان می‌دهند که تنها با گرفتن چند عکس به‌صورت پشت‌سرهم، چشم‌انداز وسیعی از یک مکان را در اختیار کاربران بگذارند.

"تور مجازی" این امکان را برای افراد ایجاد می‌کند تا در آن واحد،‌ از طریق اینترنت یک مکان را با تمام جزئیاتش مشاهده کنند. امروزه بسیاری از شرکت‌های صنعتی از این فناوری برای بازاریابی‌های جهانی استفاده می‌کنند تا تولیدات و خدماتشان را آسان‌تر به‌ فروش برسانند. طی چند سال گذشته کیفیت، کارآمدی و در دسترس بودن تورهای مجازی به میزان زیادی ارتقا یافته، به‌طوری که برخی وب‌سایت‌ها به کاربران اجازه می‌دهند از داخل کامپیوتر شخصی خود و نقشه‌ای که در اختیار آن‌ها قرار گرفته تور را کنترل کنند. به هر حال، با توجه به اینکه صنعت جهانگردی همانند دیگر صنایع دنیا با سرعت زیاد در حال رشد است، کارشناسان بر این باورند که تورهای مجازی در آینده نزدیک پررونق‌ترین بخش این صنعت محسوب خواهند شد و به این وسیله زندگی مردم را در سراسر جهان تحت تاثیر خود قرار خواهند داد.
آمارهای جهانی

کارشناسان سازمان بین‌المللی جهانگردی در آخرین مطالعات و بررسی‌های خود دریافته‌اند که هم‌اکنون فرانسه بیش از دیگر کشورهای دنیا از فناوری ارتباطات و اطلاعات برای جذب توریست استفاده می‌کند که پس از آن به‌ترتیب کشورهای اسپانیا، آمریکا، چین، ایتالیا، بریتانیا، هنگ‌کنگ، مکزیک، آلمان و اتریش در رده‌های دوم تا دهم قرار دارند. تاثیر استفاده از فناوری اطلاعات در صنعت توریسم برای 10 کشور مذکور موجب شده تا تعداد جهانگردان خارجی آن‌ها در سال 2004 میلادی به‌ترتیب به 1/75، 6/53، 1/46، 8/41، 1/37، 7/27، 8/21، 6/20، 1/20 و 4/19 میلیون نفر برسد.

در کنار این مسئله گفته می‌شود که کشور آمریکا همچنان بیشترین درآمد را از جهانگردی کسب می‌کند. در حالی که میزان کسب درآمد آمریکا از صنعت جهانگردی در سال 2002 تنها 7/66 میلیارد دلار بوده، این رقم در سال 2004 به 5/74 میلیارد دلار رسیده است. پس از آمریکا به‌ترتیب کشورهای اسپانیا، فرانسه، ایتالیا، آلمان، بریتانیا، چین، ترکیه، اتریش و استرالیا قرار دارند.

اگرچه کشورهای اروپایی با در اختیار داشتن سرمایه و فناوری‌، بیش از دیگر مناطق دنیا موفق به جذب جهانگردان شده‌اند، تحلیل جداول منتشر شده از سوی سازمان بین‌المللی جهانگردی نشان می‌دهد که کشورهای آسیایی نیز در سال‌های اخیر موفقیت‌های فراوانی را در این زمینه کسب کرده‌اند. این‌طور که گفته شده، کشور چین در سال گذشته توانسته تا با پیشی گرفتن از ایتالیا رتبه خود را در لیست کشورهای موفق در جذب توریست بالا بیاورد. در این میان هنگ‌کنگ نیز توانسته نام خود را در بین 10 کشور برتر دنیا جای دهد که این امر نشان می‌دهد صنعت جهانگردی برای کشورهای آسیایی هم مهم تلقی می‌شود.

برخی کارشناسان بر این باورند که افزایش تعداد روزهای تعطیل در سال نیز می‌تواند تمایل مردم یک کشور را برای سفر به مناطق مختلف بیشتر کند. طبق آمارهای منتشر شده، در حال حاضر ایتالیا با 42 روز بیشترین تعداد روزهای تعطیل در سال را به‌خود اختصاص داده است که پس از آن کشورهای فرانسه با 37 روز، آلمان با 35 روز، برزیل با 34 روز، بریتانیا با 28 روز، کانادا با 26 روز، کره و ژاپن با 25 روز و آمریکا با 13 روز قرار گرفته‌اند.
جهانگردی مجازی

بسیاری از ما خریدهای روزانه یا کارهای بانکی خود را از طریق سرویس‌های آنلاین انجام می‌دهیم، اما در کنار این مسایل که انجام آن‌ها برایمان بسیار آسان شده است، باید توجه داشته باشیم که فضای سایبر در زمینه پرکردن اوقات فراغت نیز فعالیت‌های ارزنده‌ای انجام داده است. مدیران مراکز جهانگردی در شمال غرب اروپا دریافته‌اند که اگر می‌خواهند بازار خود را رونق بخشند، باید هرچه سریع‌تر سایت اینترنتی مشترکی را راه‌اندازی کنند و در آن به معرفی خدمات خود بپردازند.

سال گذشته دولت بریتانیا برای آنکه وب‌سایتی را با خدمات جهانگردی راه‌اندازی کند، بیش از 13 میلیون پوند سرمایه‌گذاری کرد و در آن اطلاعات کامل و جالبی را در مورد تمام اماکن دیدنی بریتانیا قرار داد. با این وجود بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این سایت تنها به جذب مسافران داخلی بریتانیا کمک خواهد کرد. باید توجه داشت که سیاست‌های جذب مسافران داخلی و خارجی در دنیای مجازی با یکدیگر متفاوت است و اگر این تفاوت توسط مسؤولان سایت‌ها به‌درستی تشخیص داده نشود، مراکز جهانگردی مشتریان خود را از دست خواهند داد.

اخبار جدید منتشر شده نشان می‌دهد،‌ دولت بریتانیا با داشتن تجربه‌ای موفق در زمینه جهانگردی مجازی قصد دارد که از این پس سرمایه‌گذاری‌های بیشتری را در این زمینه انجام دهد. این‌طور که گفته می‌شود، سال گذشته مقامات جزایر ولز واقع در بریتانیا به‌میزان قابل ‌ملاحظه‌ای با کاهش جهانگردان داخلی و خارجی برای بازدید از این منطقه مواجه شدند. این امر که اقتصاد ولز را با آسیب‌های زیادی مواجه کرد، مسؤولان دولتی را واداشت تا برای جبران خسارات وارد شده از اینترنت و ابزارهای اینترنتی استفاده کنند. در حال حاضر گفته‌ می‌شود که از زمان ورود اینترنت به صنعت گردشگری ولز، تعداد مسافران داخلی و خارجی این منطقه تا چند برابر افزایش یافته و در مقابل،‌ رضایتمندی افراد برای استفاده از خدمات عرضه شده به آن‌ها بالاتر رفته است.

با برگزیده شدن بریتانیا به‌عنوان میزبان مسابقات المپیک 2012، دولت این کشور هم‌اکنون می‌کوشد تا با برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر افراد بیشتری را به‌سمت خود بکشاند. کارشناسان از هم‌اکنون پیش‌بینی کرده‌اند که اگر دولت بریتانیا موفق شود به‌درستی از اینترنت برای جذب توریست استفاده کند، در سال 2012 خواهد توانست بیش از دو میلیارد پوند را از جذب توریست به جیب بزند. مسابقات المپیک بزرگ‌ترین فرصت تاریخ را برای صنعت جهانگردی بریتانیا به‌وجود آورده و احتمال می‌رود که برگزاری این مسابقه بیش از یک میلیون نفر را به این کشور بکشاند.

دیوید کورتیس بریگنل (David Curtis-Brignell) مدیر انجمن جهانگردی بریتانیا، هشدار داده است، در حالی که بخش‌های مختلف دولتی و غیردولتی بریتانیا برنامه‌های سنگین خود را برای برگزاری هرچه بهتر مسابقات المپیک آغاز کرده‌اند، کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند تمام برنامه‌ریزی‌های انجام شده را با مشکل مواجه کند. دولت بریتانیا تصمیم گرفته که با استفاده از جدید‌ترین فناوری‌های روز به تمام کسانی که برای تماشای مسابقات المپیک وارد این منطقه می‌شوند، خوش‌آمد بگوید و امکان تماشای تمامی مسابقه‌ها را در صفحه‌نمایش‌های بزرگ‌ و باکیفیت، استفاده از خطوط اینترنت پرسرعت و بی‌سیم، تلفن‌های همراه رایگان و... برای آن‌ها فراهم آورد. بریگنل معتقد است که اگر بریتانیا بتواند مسابقات المپیک را در بهترین حالت ممکن برگزار کند، صنعت جهانگردی بریتانیا برای سال‌های آتی نیز تضمین خواهد شد و جهانگردان زیادی را همه‌ساله به‌سوی خود خواهد کشاند.

آژانس بازاریابی جهانگردی بریتانیا موسوم به VisitBritain این روزها می‌کوشد تا با برقراری پیوندی صمیمانه بین دولت، ورزش، جهانگردی و فناوری فرصت جلب مسافران خارجی و میزان رضایتمندی این افراد را به حداکثر برساند. دولت بریتانیا در یک بیانیه جدید اعلام کرده است: "رضایتمندی جهانگردان خارجی از خدماتی که در اختیار آن‌ها گذاشته می‌شود، مهم‌ترین هدفی است که ما در برگزاری مسابقات المپیک 2012 دنبال می‌کنیم. برای آنکه این هدف تحقق یابد، برنامه‌ریزی‌های فراوانی انجام شده است، اما آنچه که اجرای آن از هم‌اکنون تصویب شده، استفاده همه‌جانبه از فناوری و ابزارهای وابسته به آن است. ما می‌خواهیم همه کسانی که در سال 2012 به بریتانیا سفر می‌کنند، از زمان ورود تا هنگام خروج، حضور فناوری‌ اطلاعات و ابزارهای اینترنتی را در کنار خود احساس کنند و از این طریق به همه مشکلات خود در زمینه‌های مختلف پاسخ گویند. این امر می‌تواند به ما کمک کند تا در سال‌های بعد نیز با سیل عظیم مسافران خارجی مواجه شویم."
منابع:

http://www.hotel-online.com

http://www.wikipedia.org

http://www.world-tourism.org

http://www.bbc.co.uk

سید میثم لطفی - بزرگراه فناوری - شاید شما هم تاکنون نام "پهن‌باند" به گوشتان خورده باشد، اما آیا به‌درستی معنی این واژه را می‌دانید؟ پهن‌باند در سیستم‌های مخابراتی و ارتباطی مربوط به سیگنال‌هایی می‌شود که با فرکانس‌های مخصوص ارسال می‌شوند و بر این اساس می‌توان فرکانس‌های مربوط به آن را به بخش‌های مختلف تقسیم کرد. به‌طور کلی هرچه پهنای باند در یک سیستم افزایش یابد،‌ به همان اندازه توانایی سیستم برای انتقال اطلاعات بیشتر خواهد شد. برای مثال، در شبکه‌های رادیویی از پهن‌باند با ظرفیت پایین برای انتقال سیگنال‌های مورس استفاده می‌شود و در مقابل پهنای باند بالاتر برای انتقال صوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. آنتن‌های تلویزیونی که امروزه در بیشتر منازل دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، مجهز به نوعی پهن‌باند با ظرفیت پایین هستند که اگر حجم این پهن‌باند افزایش پیدا کند، ما قادر خواهیم شد برنامه‌های کانال‌های بیشتری را دریافت کنیم.

در سیستم‌های ارتباطی جدید، یک مودم می‌تواند از طریق خطوط تلفن اطلاعات را با پهنای باند حداقل 64 کیلوبیت در ثانیه جابه‌جا کند که امروزه به‌جای خطوط تلفن از سیستم‌های ADSL استفاده می‌شود تا به این طریق ظرفیت پهن‌باند افزایش پیدا کرده و امکان انتقال اطلاعات بیشتری در آن واحد فراهم شود. وظیفه اصلی خطوط پهن‌باند انتقال اطلاعات است و بر این اساس فیبرهای نوری نیز نوعی پهن‌باند محسوب می‌شوند که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند.

خطوط پهن‌باند در سیستم‌های انتقال اطلاعات امروزه پیشرفت‌های فراوانی کرده و افراد به کمک آن می‌توانند در آن واحد انواع مختلف اطلاعات را که شامل متن‌های نوشتاری، فایل‌های صوتی، فایل‌های تصویری و... می‌شود ردوبدل کنند.

یکی از فناوری‌هایی که این روزها در خطوط پهن‌باند مورد استفاده قرار می‌گیرد "خطوط اشتراکی دیجیتال" است. این خطوط که از یک جفت سیم تشکیل شده، به کاربر امکان می‌دهد تا اطلاعات دیجیتالی خود را به‌ کمک یکی از این سیم‌ها و صدا را از طریق سیم دیگر انتقال دهند. مودم‌های آنالوگ که نوعی واسطه برای خطوط پهن‌باند محسوب می‌شوند، در حالت عادی قادرند اطلاعات را با سرعت 600 بیت در ثانیه انتقال دهند. اگر قرار باشد یک مودم اطلاعات بیشتری را جابه‌جا کند، مجبور است که در آن واحد از چند کانال مختلف استفاده کند. برای مثال مودمی که در هر ثانیه 2400 بیت اطلاعات را جابه‌جا می‌کند، چهار کانال مختلف که هر کدام از آن‌ها توانایی انتقال 600 بیت اطلاعات را دارد به‌کار می‌برد.
نسل سوم سیستم‌های مخابراتی

یکی از تحولات بزرگی که امروزه در دنیای ارتباطات شاهد آن بودیم، راه‌اندازی نسل سوم شبکه‌های مخابراتی(3G) بوده است. اگرچه تاکنون شرکت‌های مختلفی امکان استفاده از اینترنت روی تلفن‌های همراه را فراهم کرده‌اند، گفته می‌شود که تنها نسل سوم تلفن‌های همراه می‌توانند اینترنت را با پهنای باند بالا دریافت کنند. با توجه به سرعت حرکت کاربری که از تلفن‌همراه استفاده می‌کند، این دستگاه می‌تواند اینترنت را با سرعت 64 تا 384 کیلوبایت در ثانیه دریافت و امکان گشت‌وگذار در سایت‌های اینترنتی را فراهم آورد.
سرویس‌های ADSL

محبوب‌ترین فناوری پهن‌باند که امروزه در نقاط مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته DSL نام دارد و بر اساس یک آمار رسمی، تا پایان بهار 2004 بیش از 30 میلیون مشترک در جهان را به‌خود اختصاص داده و رشد آن بیش از دو برابر دیگر روش‌های متکی بر پهنای باند بوده است. فناوری DSL یکی از روش‌هایی است که امروزه برای اتصال به ‌اینترنت با سرعت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و این امکان را به کاربر می‌دهد که با خطوط معمولی تلفن، ضمن دسترسی به اینترنت پرسرعت از امکان دریافت صدا و تصویر با کیفیت بالا نیز استفاده کنند. یکی دیگر از انواع این فناوری ADSL نام دارد که در آن سیستم‌های سخت‌افزاری مخصوصی با نام DSLAM در پست‌های مراکز مخابراتی نصب می‌شوند تا به این وسیله امکان اتصال مشترکان به سیستم‌ یاد شده فراهم شود. این سیستم به کمک کابل‌های تلفنی راه‌اندازی می‌شود و به‌همین خاطر از نظر هزینه برای دولت و کاربران بسیار قابل قبول است.

اگرچه در حال حاضر سیستم‌های ADSL اینترنت پرسرعت را در اختیار همه کاربران قرار داده‌اند، شرکت‌های پشتیبان ادعا می‌کنند که تنها از یک‌پانصدم امکانات بالقوه سیم‌های موجود برای انتقال اطلاعات در سیستم ADSL استفاده می‌کنند. یک سیستم ADSL قادر است تا پهنای باند 1/1 مگاهرتزی خطوط مسی را به کانال‌های چهار کیلوهرتزی تقسیم کند. این فناوری آخرین کانال را به ارسال صدا و فاکس‌ اختصاص می‌دهد و 256 کانال دیگر را برای انتقال دوطرفه اطلاعات به‌کار می‌برد که از این طریق 64 کانال را برای خط ارسال اطلاعات و 128 کانال دیگر را جهت دریافت اطلاعات مورد استفاده قرار می‌دهد. به‌طور کلی اگر سیستم ADSL از 192 کانال چهار کیلوهرتزی استفاده کند، سرعت اینترنت را به حدود 9 مگابیت در ثانیه خواهد رساند که این بهترین حالت ممکن برای این قبیل سیستم‌هاست.

در حال حاضر سرعت خطوط ADSL در بهترین حالت ممکن دو مگابیت در ثانیه است که در عمل، اطلاعات یکپارچه دیجیتالی را به اطلاعات موازی در دو سر انتقال اطلاعات تبدیل می‌کنند.

به‌طور کلی باید توجه داشت که عواملی نظیر فاصله ارتباطی و نوع سیمی که در این ارتباطات مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند در سرعت انتقال اطلاعات خطوط پهن‌باند ADSL تاثیرگذار باشد. در حال حاضر با استفاده از نرم‌‌افزارهایی که قابلیت فشرده‌سازی اطلاعات را دارند امکان ارسال اطلاعات با سرعت بیشتر در سیستم‌های مذکور مهیا شده است.

مزایای خطوط ADSL شامل امکان اتصال به اینترنت با 40 برابر سرعت خطوط Dial-up، ارتباط پرسرعت بدون نیاز به کابل اختصاصی جدید، عدم نیاز به شماره‌گیری، عدم پرداخت هزینه پالس مکالمه، اشغال نشدن خط تلفن، ارتباط پرسرعت برای ایجاد شبکه‌های خصوصی vpn، امکان استفاده از خدمات ویدئویی آنلاین، ارتباط پرسرعت در حین مکالمه با تلفن و امکان ارتباط پرسرعت بدون قطع اتصال و به‌طور دایم می‌شود.

از ابتدای راه‌اندازی خطوط پهن‌باند افزایش سرعت اینترنت مهم‌ترین هدفی بوده که مسؤولان همواره دنبال می‌کرده‌اند. به هر حال روی کار آمدن فناوری ADSL یکی از مواردی بوده که توانسته تا حدودی به این مسئله پاسخ دهد. ADSL به فناوری خاصی اطلاق می‌شود که با توجه به کابل‌های تلفنی قدیمی که در منازل مورد استفاده قرار می‌گیرد عمل می‌کند. با نصب یک سیستم ویژه داخل پست مخابراتی هر منطقه، مشترکان تلفن آن منطقه به‌سادگی خواهند توانست بدون استفاده از هرگونه سخت‌افزار و یا نرم‌افزار‌ ویژه‌ای از مزایای سرویس ADSL که سرعت اینترنت را تا چند برابر افزایش می‌دهد بهره‌مند شوند.

به عقیده بسیاری از کارشناشان، ADSL تنها سیستم موجود است که می‌تواند بدون استفاده از زیرساخت‌های پیچیده مخابراتی بیشترین سرعت را در اختیار کاربران قرار دهد. سیستم ADSL تنها نیاز به یک مودم ویژه دارد که پس از برقراری ارتباط، تنها هزینه ثابت خط ADSL به شکل ماهانه و با توجه به پهنای باند دریافتی محاسبه می‌شود. از جمله مزایایی که خطوط ADSL در اختیار کاربر می‌گذارد، امکان برقراری ارتباط تلفنی حین استفاده از اینترنت است. کاربران می‌توانند ضمن برخورداری از اینترنت پرسرعت، برای ارتباط تلفنی همیشه آزاد و در دسترس باشند. باید توجه داشت که در این سیستم هزینه تلفن تنها در صورت استفاده از تلفن محاسبه می‌شود و به استفاده از خط ADSL ارتباطی ندارد.
محبوبیت جهانی پهن‌باند

امروزه خطوط پهن‌باند به‌قدری در بین مردم محبوبیت پیدا کرده که حتی شرکت‌های کوچک مخابراتی نیز خدمات گسترده‌ای را در این زمینه عرضه کرده‌اند. طبق آخرین اطلاعاتی که در مورد خطوط اینترنت پرسرعت و میزان نفوذ آن‌ها در بین کاربران منتشر شده، تا پایان 31 دسامبر سال 2004 میلادی بیش از 9/37 میلیون خط پهن‌باند برای کاربران خانگی و اداری در آمریکا راه‌اندازی شده بود که این رقم رشد 17 درصدی این فناوری را نسبت به نیمه نخست سال 2004 نشان می‌دهد. گفته می‌شود از 9/37 میلیون کاربر یاد شده، 3/35 میلیون نفر در منازل و یا شرکت‌های کوچک از مزایای این سیستم بهره‌مند می‌شده‌اند. مطالعه دیگری که در ژوئیه سال جاری میلادی روی بیش از 25 هزار خانه‌دار انجام شده نشان می‌دهد، بین سال 2003 تا 2006 میلادی تعداد خطوط پهن‌باند در سراسر دنیا تا چهار برابر افزایش پیدا کرده و بر این اساس گفته می‌شود که به‌طور میانگین یکی از هر چهار خانه در دنیا از سرویس‌های مربوط به خطوط پهن‌باند استفاده می‌کند. در حال حاضر بیش از 62 درصد مردم هلند از خطوط پهن‌باند استفاده می‌کنند که این رقم باعث شده تا کشور مذکور از کره جنوبی پیشی‌ بگیرد و به‌عنوان برترین کشور دنیا در زمینه استفاده از خطوط پهن‌باند محسوب شود. امروزه استفاده از این قبیل فناوری‌ها باعث شده تا بیشتر مراکز تجاری و اداری دنیا به خدمات الکترونیکی روی بیاورند.

طبق مطالعات جدیدی که مرکز IDATE انجام داده، اگر جمعیت کنونی جهان را حدود شش میلیارد نفر برآورد کنیم، حدود دو میلیارد نفر آن‌ها از تلفن‌های همراه استفاده می‌کنند، 2/1 میلیون نفر از مزایای خطوط ثابت تلفن بهره‌مند می‌شوند و فقط 210 میلیون نفر خطوط پهن‌باند را به‌کار می‌برند. تمام جوامعی که امروزه می‌کوشند تمامی اهداف جامعه اطلاعاتی را محقق سازند، مجبورند که میزان استفاده مردم خود از خطوط پهن‌باند را افزایش دهند. این مسئله باعث خواهد شد تا مواردی نظیر دولت الکترونیکی، تجارت‌ الکترونیکی، بهداشت الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی و ... معانی تازه‌ای را از آن خود کند.
تحولات دنیای پهن‌باند

شرکت زیمنس در نظر دارد که با پشتیبانی از فناوری بی‌سیم شبکه پهن‌باند برای دستگاه‌های قابل‌حمل دور تازه‌ای از رقابت‌های خود را با سیستم‌های Wi-Fi و نسل سوم شبکه تلفن‌همراه آغاز کند. زیمنس با همکاری متخصصان شرکت Flarion در تلاش است تا با نوسازی زیرساخت‌های بی‌سیم و فناوری جدید تلفن‌های همراه با نام Flash-OFDM رقابت خود را با شبکه‌های نسل سوم تلفن‌همراه بیشتر کند. سیستم جدید Flarion سیگنال‌های مختلف را از یک ترانزیستور مخصوص ارسال کرده و همانند سیستم‌های کابلی و بی‌سیم، فرانکانس‌های بسیار دقیق تولید کند. سرعت اتصال به اینترنت در این سیستم جدید حدود 5/1 گیگابایت در ثانیه است. لازم به‌ذکر است، بالاترین سرعتی که هم‌اکنون سیستم‌های سلولی قادر به ارایه آن هستند 500 کیلوبایت در ثانیه است. این سیستم هم‌اکنون مراحل طراحی خود را پشت‌سر می‌گذارد و شرکت زیمنس هنوز زمان مشخصی را برای عرضه آن در بازارهای جهانی اعلام نکرده است.

کارشناسان بر اساس تحلیل‌های جدید خود پیش‌بینی کرده‌اند، تعداد کاربران سرویس پهن‌باند در دنیا در پنج سال آتی تا دو برابر افزایش خواهد یافت که مهم‌ترین علت آن کاهش هزینه‌های این سرویس نسبت به خدمات مشابه اعلام شده است. در حال حاضر سرویس DSL‬ از مهم‌ترین خدمات اینترنتی پهن‌باند پیشرفته در جهان است که میزان علاقه کاربران به این سیستم‌ها را بیشتر کرده است. این‌طور که پیش‌بینی شده، سرویس DSL‬ نزدیک به ۶۷‬ درصد از مشترکان خطوط اینترنتی در جهان را به‌خود اختصاص خواهد داد. تعداد مشترکان پهن‌باند در دنیا طی سال ‪۲۰۰۵‬ میلادی حدود ‪ ۲۰۵‬ میلیون نفر بوده است. احتمال می‌رود که تا سال ۲۰۱۰‬میلادی درآمد سالانه سرویس پهن‌باند در جهان به بیش از ‪ ۱۳۰‬میلیارد دلار برسد و تعداد مشترکان آن نیز از مرز ‪۴۰۰‬ میلیون نفر بگذرد.

طبق یک آمار جدید، کشور بریتانیا به‌خاطر سرمایه‌گذاری‌های وسیعی که در سال‌های اخیر انجام داده، هم‌اکنون بیش از ده میلیون مشترک خطوط پهن‌باند دارد که در مقابل احتمال می‌دهد این رقم تا پایان دهه جاری میلادی چند برابر شود. هم‌اکنون بیش از 20 درصد از کامپیوترهای خانگی بریتانیا به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند و انتظار می‌رود این رقم تا پایان سال آینده به 32 درصد برسد. این‌طور که گفته می‌شود، کیفیت و تنوع خدمات شبکه پهن‌باند به‌صورت روزانه در حال افزایش است و افزایش تمایل کاربران به خدمات اینترنتی صوتی و تصویری باعث شده تا اقبال آن‌ها نسبت به این سرویس‌ها بیشتر شود.

مسؤولان طرح گسترش شبکه پهن‌باند بریتانیا در پی قراردادهای جدیدی که با شبکه خبری بی‌بی‌سی منعقد کرده‌اند، امیدوارند با اطلاع‌رسانی بیشتر تمایل مردم را برای استفاده از خطوط پهن‌باند بالاتر ببرند.
منابع:

http://www.wikipedia.com

http://www.euractiv.com

http://www.cybertelecom.org

http://www.alcatel.com

مینو مومنی - بزرگراه فناوری - اگر در تمام دنیا پیشرفت‌هایی در حوز‌ه‌هایی چون اینترنت و ملزومات آن باعث به‌وجود آمدن شگفتی در میان مردمان آن جامعه‌ها را سبب می‌شود، هرازچندگاهی قصه اینترنت در کشور ما نیز کاربران را شگفت‌زده و تا مرز شوک می‌رساند اما با این تفاوت که شوک ما نه از سر پیشرفت و توسعه، بلکه از سدها و موانعی است که بر سر توسعه و پیشرفت این ابزار اطلاعاتی صورت می‌گیرد.

آخرین شوک به جامعه استفاده‌کننده از اینترنت در کشور، این بار توسط نامه‌ای با امضای محمود خسروی رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی صورت گرفت، در آن نامه خطاب به شرکت‌های ارایه‌دهنده اینترنت پرسرعت (PAP ) آمده بود که از این پس عرضه خدمات اینترنت پرسرعت به کاربران شخصی و عمومی هم‌چون کافی‌نت‌ها با ظرفیت بیش از 128 کیلوبیت بر ثانیه ممنوع است. این نامه در حالی به شرکت‌های PAP ابلاغ شده است که بر اساس برنامه پنج ساله چهارم توسعه باید یک میلیون و 500 هزار پورت اینترنت پرسرعت در کل کشور توسط شرکت‌‌های خصوصی و دولتی ایجاد شود.
قصه از کجا شروع شد

محمود خسروی به‌عنوان رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی این روزها به‌خاطر آن نامه ممنوعیت استفاده از اینترنت پرسرعت بسیار بیش از قبل مورد توجه قرار گرفته است اما یکی از اظهارنظرهای او این توجه را صد برابر کرده است. خسروی درست بعد از ابلاغ آن نامه جنجالی در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها در خصوص این ممنوعیت گفته است، این ممنوعیت در خصوص ایجاد خطوط پرسرعت مشکلی به‌وجود نمی‌آورد چون بیشتر از 64 کیلوبیت خطوط پرسرعت است و شرکت‌ها هنوز می‌توانند اینترنت با پهنای باند 128 کیلوبیت را ایجاد کنند و در ادامه بدون اشاره به مرجع اتخاذ چنین تصمیمی تنها به این نکته اشاره کرده است که این یک تصمیم گروهی بوده است و این محدودیت تنها کسانی را که از این پس اینترنت پرسرعت دریافت کنند، شامل نمی‌شود بلکه این قانون تا اطلاع ثانوی برای همه اعمال خواهد شد حتی کسانی که بیش از این از خصوط پرسرعت استفاده می‌کردند. این اظهارنظر تا این مرحله چندان غیرعادی نیست اما وقتی خسروی در ادامه این گفت‌وگو اظهار می‌کند که تا الان هم هیچ‌گاه اینترنت پرسرعت بیشتر از 128 کیلوبیت ارایه نشده و شرکت‌ها فقط پول اینترنت 256 را می‌گرفتند، باید جای آن خبرنگار از رئیس سابق مخابرات استان تهران و رییس فعلی سازمان تنظیم مقررات سؤال کرد که شما چگونه مقابل چنین سوء‌استفاده‌ای سکوت اتخاذ کرده‌اید. هرچند مدیر یکی از شرکت‌های PAP نظری مخالف نظر خسروی دارد، به اعتقاد این مدیر بسیاری از مشتریان از پهنای باند بیشتر از 128 کیلوبیت بر ثانیه استفاده می‌کنند و میزان تقاضای این سطح نیز در حال افزایش بوده است. حال درست یا غلط بودن ماجرا را به دیگران واگذار می‌کنیم.
اما قصه اینترنت پرسرعت از کجا آغاز شد. در طی این سال‌ها داستان اینترنت پرسرعت کمتر از محدودیت آن برای کاربران آزاردهنده نبوده است، اما اینترنت پرسرعت از چه زمانی در کشور متولد شد. اولین بار در اواخر زمستان 82 روی تلکس خبرگزاری‌ها خواندیم که در راستاى اجراى سیاست‌هاى برنامه‌ سوم، توسعه‌ اقتصادى دولت مبنى بر خصوصى‌سازى و واگذارى تعدادى از بخش‌هاى مختلف امور مخابراتى به بخش خصوصى، اولین پروانه‌ نصب، راه‌اندازى و بهره‌بردارى شبکه‌ ملى انتقال داده‌ها با پهناى باند پرسرعت در سطح کشور (PAP) به شرکت پارس‌آنلاین اعطا شد. بعد از آن رفته رفته بر تعداد این شرکت‌ها افزوده شد اما به‌طور مرتب ارایه این خدمات با تاخیرهای متوالی همراه بود تا آن‌جا که در اوایل آذر 83 با به تاخیر افتادن متوالى ارایه خدمات اینترنت پرسرعت توسط شرکت‌هاى دارنده پروانه خدمات انتقال داده‌ها (PAP) نهاد متولى این بخش طى اطلاعیه‌ای به شرکت‌های PAP هشدار داد که اگر نتوانند به تعهدات خود در قبال ارایه خدمات اینترنت پرسرعت عمل کنند، طبق قانون جریمه خواهند شد. این موضوع واکنش شرکت‌هاى خدمات‌دهنده اینترنت را برانگیخت چراکه آن‌ها در طى ماه‌هاى گذشته بارها از مخابرات به‌خاطر آنکه فضاى لازم را براى بهره‌بردارى از این سرویس در مراکز مخابراتى خود فراهم نکرده بود انتقاد کرده بودند. این در حالى بود که مخابرات هم در مقابل همین موضوع را به کندى فعالیت شرکت‌هاى خدمات‌دهنده اینترنت نسبت داده بود.
به هر حال در آن زمان که شرکت مخابرات مقصر اصلی تاخیر متوالی ارایه خدمات اینترنت پرسرعت را شرکت‌های PAP می‌دانست، به‌عکس این شرکت‌ها مخابرات را مقصر می‌نامیدند. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بر اساس اطلاعیه‌ای اعلام کرد، شرکت‌هایی که به هر دلیل تمایل دارند پروانه ارایه خدمات انتقال داده‌های خود را عودت دهند، فرصت دارند تا پایان وقت ادارى (ساعت 16 روز 25 آذرماه 83) تقاضاى کتبى خود را به همراه عین پروانه به دبیرخانه سازمان تحویل و رسید اخذ کنند تا نسبت به لغو پروانه و آزادسازى ضمانت‌نامه حسن انجام تعهدات آنان مشروط بر آنکه هیچ تعهد متضمن بار مالى با مشترکان خدمات خود نداشته باشند اقدام شود و گویا شرکت فناوری ارتباطات سگال نخستین شرکتی بود که در آن زمان تقاضای لغو پروانه‌اش مورد تایید قرار گرفت و این اطلاعیه پایانی بر تاخیر ارایه خدمات اینترنت پرسرعت نبود چراکه داستان اینترنت پرسرعت با همان حال و هوای اولیه خود به فعالیت لاک‌پشتی ادامه می‌داد.
محمود خسروی چند ماه قبل مصادف با آخرین روزهای کاری خود در پست مدیرعاملی شرکت مخابرات استان تهران، در مورد وضعیت شرکت‌های PAP و تعداد پورت‌های واگذار شده می‌گوید، امکانات واگذاری اینترنت پرسرعت، طبق توصیه‌هایی که صورت گرفته باید توسط شرکت‌های خصوصی انجام بگیرد و ما به‌عنوان یک شرکت دولتی از این کار منع شده‌ایم. اما در شروع کار ما یک همکاری گسترده با این شرکت‌ها داشته‌ایم که آن‌ها بتوانند با کمترین مشکل کار خود را شروع کنند، به این صورت که ما در حد امکان، فضا را در اختیار آن‌ها قرار داده‌ایم که بتوانند با نصب کانکس و دیگر تجهیزات ارتباط مشترکان را برقرار کنند و در حال حاضر 20 مرکز کامل شده و در حال واگذاری به مشترکان است و به‌طور کلی شرکت‌های PAP توانسته‌اند در حدود شش هزار پورت را به متقاضیان واگذار کنند.
تحقق نیافتن اینترنت پرسرعت را تعدادی از شرکت‌‌های PAP به گردن مخابرات انداخته‌اند، به این صورت که این شرکت‌‌ها معتقد هستند که مخابرات با آن‌ها همکاری لازم را نداشته است اما مدیرعامل مخابرات استان تهران با جدیت این اظهارنظر را رد کرده و می‌گوید، ما برای تامین فضای فعال شرکت‌های PAP مجبور به همکاری با آن‌ها نبودیم اما برای اینکه کار به تعویق نیفتد، هر جا که توانستیم فضا را در اختیار آن‌ها قرار داده‌ایم چراکه به این اصل معتقدیم اگر این شرکت‌ها فعال شوند و بتوانند مشترکانی را از طریق این روش جذب کنند، به‌طبع بار ترافیک کاذبی که به‌شدت شبکه ما را تهدید می‌کند، به‌نحوه مطلوبی کاسته می‌شود. بنابراین حرکت شرکت‌‌های PAP برای واگذاری خطوط ADSL نه‌تنها به ضرر ما نیست بلکه برای شبکه بسیار سودمند است و شرکت مخابرات از همان ابتدا به‌شدت از این طرح استقبال و آن را دنبال کرده است.
مخالفیم مخالف

به هر حال با گذشت دو سال از آغاز به‌کار بیش 11 شرکت PAP و راه‌اندازی 220 هزار پورت در سراسر کشور، هنوز اینترنت پرسرعت تحقق نیافته است و کاربران همچنان از وجود اینترنت باکیفیت و استانداردهای جهانی ناامید شده‌اند و در این میان محدودسازی ارایه اینترنت پرسرعت نیز موجی از نارضایتی را در میان کاربران و مجریان طرح به‌وجود آورده است.
موجی از این نارضایتی را در میان کاربرانی می‌توان مشاهده کرد که در اقدامی با نوشتن نامه‌ای و قرار دادن روی اینترنت در صدد جمع‌آوری امضا برای رفع این محدودسازی شده‌اند. در متن این نامه که خطاب به ریاست‌جمهوری و وزیر ارتباطات و فناوری است نوشته شده: «ما کاربران اینترنت در ایران به این مصوبه که تنها باعث افت کیفیت سرویس‌دهی به کاربران و اتلاف وقت آن‌هاست، به‌شدت اعتراض داریم. از نظر ما این مصوبه بدون کار کارشناسی و علمی به تصویب رسیده و سبب می‌شود تا در دسترسی به منابع مفید در اینترنت توسط کاربران و پژوهشگران ایرانی با تاخیر و کندی بیشتر صورت گیرد. چرا باید کاربران اینترنتی در ایران به‌علت کندی شبکه وقت خود را برای دریافت صفحات تلف کنند؟ چرا سایر کشورها در فراهم آوردن اینترنت پرسرعت برای کاربران روز به‌روز پیشرفت می‌کنند اما ما در ایران در این زمینه پسرفت می‌کنیم؟ مگر شبکه فیبرنوری کشور و امکانات وسیعی که شرکت مخابرات ایران در اختیار دارد، جوابگوی نیاز کاربران اینترنت در ایران نیست که در نظر دارید دسترسی کاربران به اینترنت پرسرعت را محدود کنید؟ ما کاربران اینترنت در ایران با توجه به مطالب گفته شده فوق خواستار آن هستیم تا هرچه سریع‌تر جلوی اجرای این مصوبه غیر اصولی گرفته شود».
از سوی دیگر روشن نبودن زوایای این مصوبه باعث شده است که سردرگمی در میان مدیران و کارشناسان شرکت‌‌های PAP به‌وجود بیاید. یکی از مدیران خدمات‌دهنده اینترنت پرسرعت در این‌باره می‌گوید: این دستور در حالی اعلام شده است که بسیاری از همکاران ما یا به‌عبارتی اکثرشان از جزئیات آن چندان اطلاعی ندارند و برخی از آن‌ها تصور می‌کنند که این بخشنامه فقط در مورد کاربران خانگی است و اماکن عمومی هم‌چون کافی‌نت‌ها را شامل نمی‌شود و به‌طور کلی این بخشنامه باعث شگفتی اکثریت شده است چراکه بعد از مشکلات بسیاری که پیش‌رو داشتیم رفته رفته احساس می‌کردیم به نقطه‌عطف نزدیک خواهیم شد. به تازگی بعد از تبلیغات بسیار توانسته بودیم نظر مشتریان را به خرید اینترنت پرسرعت جلب کنیم، حتی تعدادی از همکاران ما با شکستن قیمت‌ها سعی در جلب مشتری داشتند که متاسفانه این مصوبه باعث به‌هم ریختن محاسبات شده است و جالب است که مسؤولان در اظهارنظرهای خود عنوان کرده‌اند که این تصمیم موقت است و سؤال من این است که هزینه سنگین این تصمیم موقت را چه کسی خواهد داد. یکی از فعالان انجمن شرکت‌‌های اینترنتی نیز اعتقاد دارد خطوط اینترنتی با سرعت پایین‌تر از 128 کیلوبیت عملا هیچ تفاوتی با اینترنت معمولی ندارد و این اتفاق به‌راحتی می‌تواند اقتصاد شرکت‌های اینترنتی را دچار خطر کند. به گفته این عضو فعال انجمن تاکنون این بخشنامه برای انجمن ارسال نشده است و انجمن سعی دارد با رایزنی‌هایی که با مقامات کشور دارد بتواند مانع اجرای طرح فوق شود و این را به گوش مسؤولان برساند که کشور بدون اینترنت پرسرعت نمی‌تواند با کشورهای دیگر به رقابت بپردازد.
رمضانعلی صادق‌زاده رئیس کمیته مخابرات مجلس نیز در مصاحبه‌ای در مورد محدودیت اینترنت می‌گوید: باید استدلال‌های مسؤولان سازمان تنظیم مقررات را برای تثبیت طرح ممنوعیت ارایه اینترنت پرسرعت با ظرفیت بیش از 128 کیلوبیت بر ثانیه شنید و در خصوص آن تصمیم‌گیری کرد، چراکه هنوز مبنای این تصمیم برای ما روشن نشده است و در صورت اینکه دلیل مناسب با طرح پیشنهادی وجود نداشته باشد، مجلس تمام تلاش خود را برای رد آن انجام خواهد داد چراکه تمامی کشورهای جهان به‌سمت مدرنیزه شدن حرکت می‌کنند و می‌توان گفت یکی از عوامل اساسی مدرنیزه شدن در جهان دستیابی به اینترنت پرسرعت است.
شکست بزرگ

گفته می‌شود علت این تصمیم برای محدودسازی در استفاده از اینترنت پرسرعت به ماجراهای منکراتی برمی‌گردد. همان موجی که در برخورد با ماهواره‌ها صورت گرفته است چراکه به اعتقاد عده‌ای کسانی از اینترنت پرسرعت بهره می‌برنند که قصد دانلود فیلم و موسیقی را داشته باشند البته فیلم و موسیقی که صد درصد خلاف عرف جامعه است. یکی از نمایندگان مجلس در این‌باره می‌گوید: با توجه به شایعات ایجاد ممنوعیت اینترنت پرسرعت، نمی‌تواند فقط به‌دلیل ایجاد محدودیت‌های منکراتی باشد چراکه در هر حال فیلم‌های ویدئویی به‌راحتی در دسترس هستند و این محدودیت چندان معنایی ندارد.
به هر حال در زمینه استفاده‌کنندگان از اینترنت پرسرعت باید گفت شاید کسانی باشند که به‌دنبال فیلم و موسیقی مبادرت به خریداری اینترنت پرسرعت می‌کنند اما این عده را باید در جمع اقلیت نهاد چراکه اکثریت را افرادی تشکیل می‌دهند که برای کارهای تحقیقاتی خود نیازمند دانلود فایل‌های بزرگ‌ هستند، فایل‌هایی که برای دریافت آن نیاز به اینترنتی هرچند بالاتر از 128 کیلوبیت نیاز است اما این قانون باعث می‌شود در کار علمی و تحقیقاتی بسیاری از این افراد خلل ایجاد شود و همان عده اندک نیز می‌توانند برای تامین فیلم و موسیقی خود به‌راحتی آن را خارج از محیط اینترنت دریافت کنند، پس اگر این قانون برای مبارزه با موارد منکراتی باشد، باید از همان ابتدا گفت که با شکست صد درصد مواجه خواهد شد.
***

در آخرین روزهایی که محمود خسروی هنوز به‌عنوان مدیرعامل شرکت مخابرات استان تهران مشغول فعالیت بود، با او قرار مصاحبه‌ای داشتم‌. او در طول مصاحبه بارها از وضعیت اینترنت پرسرعت گلایه داشت چراکه به اعتقاد او طبق برنامه پنج‌ساله چهارم باید در حدود 5/1 میلیون پورت در کل کشور توسط شرکت‌های خصوصی و اپراتورهای دولتی به‌وجود بیاید و باز طبق برنامه از این تعداد 5/1 میلیون پورت باید حدود 240 هزار پورت توسط دولت و یک میلیون و 260 هزار پورت نیز توسط بخش خصوصی ارایه شود. در حالی‌که هنوز بعد از پشت‌سر گذاشتن یک سال از برنامه پنج‌ساله شرکت‌‌های PAP نتوانسته‌اند به تعهدات خود عمل کنند و از سوی دیگر اجازه فعالیت روشنی نیز به شرکت‌های دولتی در خصوص ارایه اینترنت پرسرعت داده نشده است.

خسروی اعتقاد داشت، در چنین فضایی ضرر اصلی را کاربران سرگردان متحمل می‌شوند. همان کاربرانی که باید برای داشتن اینترنت پرسرعت انتظار طولانی را تحمل کنند، اما جالب است همان مدیری که اینترنت پرسرعت را حق کاربران می‌دانست و پرداختن هزینه سنگین از سوی کاربران را برای برخورداری از اینترنت پرسرعت نوعی بی‌عدالتی به‌شمار می‌آورد، با حکمی محدودیت را نیز به تمامی مشکلات اینترنت پرسرعت افزود.

هرچند طبق شنیده‌ها محدود کردن اینترنت پرسرعت اقدامی است که از سوی مقام‌های بالاتر اتخاذ شده است، اما این کار توسط چه کسی و با چه هدفی انجام شده باشد زیاد مهم نیست چراکه همگان می‌دانیم گام دولت نهم، جریان آزاد اطلاع‌رسانی است و برخورداری از اینترنت پرسرعت نیز گامی در جهت نیل به اهداف دولت است، بنابراین با تمامی این قضایا چندان قانع‌کننده نیست که بر سر طفل چندساله اینترنت پرسرعت که هنوز قدم‌های لاک‌پشتی او بهبود نیافته است سنگ‌اندازی شود.

مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نسبت به انواع کلاهبرداریها و سوء استفاده‌های ضدامنیتی، مالی و اخلاقی از اینترنت هشدار داد.

به گزارش روز دوشنبه دفتر اطلاع رسانی مرکز پژوهشها، گروه ارتباطات و فناوریهای نوین این مرکز در مورد انواع سوء‌استفاده از پیامهای اینترنتی تاکید کرده است که "بدون تردید از پیامهای اینترنتی سوء‌استفاده می‌شود." در این گزارش در عین حال خاطرنشان شده است که نمی‌توان با عدد و رقم میزان این سوء‌استفاده‌ها را مشخص کرد زیرا درصد استفاده یا سوء‌استفاده از آن بستگی به نوع پیام، محتوای آن و نیز کشور مورد نظر دارد.

مرکز پژوهشها اضافه کرد: به عنوان مثال برخی جرایم رایانه‌ای که در کل رقم بالایی دارند غالبا از طریق ایمیل، چت و پیام کوتاه صورت می‌گیرند که نمونه بارز آن کلاهبرداری اینترنتی است.

این نهاد وابسته به مجلس خاطرنشان کرد که در بانکداری الکترونیک و تجارت الکترونیک میزان سوء‌استفاده از ایمیل بسیار زیاد است و در عرصه پورنوگرافی (هرزه نگاری) نیز به روشهای مختلف جرم اینترنتی تحقق می‌یابد که از جمله می‌توان تولید، توزیع، نشر، خرید، فروش و امثال آنها را نام برد که مشتری به راحتی می‌تواند تصاویر، صوتها یا متن‌های مستهجن را دانلود (دریافت) کند.

مرکز پژوهشها برقراری امنیت اینترنتی را برای کشور ضروری دانست و افزود: اگر ضریب امنیت اینترنتی بالا باشد برخی جرایم کمتر رخ می‌دهند و اگر امنیت ضعیف یا در حد صفر باشد هر جرمی به کرات و به فور واقع می‌شود.

این گزارش می‌افزاید: در کشور ما نه تنها هیچ استاندارد امنیتی وجود ندارد بلکه بالاتر از آن هیچ تعهد امنیتی نیز وجود ندارد و در همین حال امضای قراردادها بدون رعایت استانداردها و مکانیزاسیون بدون توجه به ضرورتهای فنی و نکاتی از این قبیل صورت می‌گیرد.

"‪ISP‬ها، ‪ICP‬ها و امثال آنها مسوولیت قانونی اعم از کیفری و مدنی ندارند و در همین حال والدین نیز مجبور نشده‌اند که وقتی رایانه‌ای برای فرزندان خود می‌خرند پیش از آن نکات ایمنی و پیشگیری در سطح ابتدایی را فرا بگیرند."

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: مدیران ادارات و سازمانها، نوعا افرادی را به عنوان مدیر انفورماتیک بر می‌گزینند که هیچ دوره رسمی و استاندارد امنیت اینترنتی را نگذرانده‌اند و در طراحی ساختمانهای اداری نیز کوچک‌ترین نکات ایمنی در زمینه پیشگیری از جرم اینترنتی رعایت نمی‌شود.

مرکز پژوهشها یادآور شد که اینترنت و دیگر ابزارهای الکترونیک به هیچ وجه منفی نیستند و می‌توانند برای کشور مفید واقع شوند کما اینکه کشور هند در زمان حاضر برابر با درآمد صدور نفت ایران از این طریق درآمد کسب می‌کند که تا چند سال دیگر این میزان حدود پنجن برابر درآمد حاصل از صدور نفت ایران خواهد شد زیرا امروزه تجارت الکترونیک و استفاده از روشهای نوین تجاری، سبب کاهش بیکاری و افزایش درآمد افراد و حتی درآمد ملی برخی از کشورها شده است.

گروه ارتباطات و فناوریهای نوین مرکز پژوهشها تصویب قوانین متعددی در ارتباط با فضای اینترنتی در کشور را ضروری دانست و افزود: در کشورهای پیشرفته به اندازه مجلدات قطع رحلی و قطور "دایره‌المعارف بریتانیکا" پیرامون فضای اینترنت قانون وجود دارد اما در کشور ما این میزان از پنج صفحه فراتر نمی‌رود.

" قانون ضد اسپم، قانون جرایم رایانه‌ای (در دست بررسی کمیسیون قضایی) قانون رقابتهای غیرمنصفانه، قانون حمایت ‪ online‬از کودکان و قانون مسوولیت ‪ISP‬ها، نمونه‌ای از قوانین مورد نیاز در این بخش هستند و در کنار این قوانین باید استانداردهای موجود در سطح دنیا رعایت و تصویب شوند." در این گزارش بر ضرورت تصویب حداقل مقررات و استانداردهای امنیت اینترنتی در مجلس و الزام دستگاههای اجرایی به رعایت آنها، تاکید شده است.

سید میثم لطفی - بزرگراه فناوری - از دور، اینترنت شبیه یک ابزار دلخواه به‌نظر می‌آید که هرکس هرطور که می‌خواهد آن را به‌کار می‌برد. این استفاده‌ها در زمینه‌های مختلف صورت می‌گیرد و در عین اینکه نیازهای مختلف زندگی روزمره مردم را مرتفع می‌سازد، در یک فضای مجازی کلی و گسترده انجام می‌شود. بازیگران این عرصه از سواد رسانه‌ای فوق‌العاده بالایی برخوردارند و با اینترنت بزرگ شده‌اند. هر یک از این بازیگران می‌توانند نفشه ویژه خود را برای حاکمیت اینترنت طراحی کنند.
‌چنانچه‌اینترنت‌در آینده‌به‌کانون‌جهانی‌دادوستد تبدیل‌شود، آن‌گاه‌چه‌سرنوشتی‌در انتظار میلیون‌ها نفری‌خواهد بود که‌اتصال‌به‌اینترنت‌برای‌آنان‌امکان‌پذیر نیست؟ شاید هرگز نتوانیم‌پاسخ‌این‌سؤال‌را به‌دست‌آوریم. دگرگونی‌یک‌شبکه‌اسرارآمیز دولتی‌و نفوذ آن‌در سیستم‌ارتباطات‌جهانی و تبادل‌اطلاعات‌و بازارهای‌تجاری اینترنت‌را به‌عنوان‌سرچشمه‌و مظهر شکافی‌عظیم‌بین‌کشورهای‌صنعتی‌و در حال‌توسعه‌مطرح‌ساخته‌است. اصطلاح‌شکاف‌دیجیتالی صورت‌مختصر و کوتاه‌ شده‌ای‌برای‌بیان‌نابرابری‌های‌بین‌المللی‌در زمینه‌دسترسی‌به‌فناوری‌اطلاعات‌و ارتباطات‌تلقی‌می‌شود. به‌عبارت‌دیگر می‌توان‌گفت‌تا اندازه‌ای‌شکاف‌مذکور نشانه‌ای‌از تهدید قدرت‌های‌نیرومندی‌است‌که‌جهان‌را در قرن‌بیست‌ویکم‌به‌پاره‌های‌نابرابر از نظر دسترسی‌به‌اطلاعات‌تقسیم‌می‌کنند. برخی‌استدلال‌می‌کنند نیروهای‌مذکور موجب‌شده‌اند اغلب‌ملل‌جهان‌در دام‌عقب‌ماندگی‌دایمی‌گرفتار شوند. همچنین‌کشمکش‌ها و درگیری‌های‌منطقه‌ای‌می‌تواند روحیه‌هر ملتی‌را تضعیف‌کرده‌و دچار گرفتاری‌های‌فراوان‌کند.

‌هرچند شواهدی‌دال‌بر نقض‌عملکرد جهانی‌در خصوص‌دسترسی‌به‌فناوری‌اطلاعات‌و ارتباطات‌وجود دارد، اما برخی‌ناظران‌از اینترنت‌به‌عنوان‌عامل‌بالقوه‌ای‌برای‌نجات‌مردم‌عقب‌مانده‌جهان‌نام‌می‌برند. این‌قبیل‌ناظران‌خوش‌بین‌استدلال‌می‌کنند شیوه‌اقتصاد جهانی‌به‌گونه‌ای‌تغییر یافته‌که‌باعث‌ایجاد فرصت‌های‌جدیدی‌برای‌تولید ثروت‌شده ‌است، اما برای‌بهره‌برداری‌از فرصت‌های‌مذکور چاره‌ای‌جز استفاده‌از شبکه‌جهانی‌اینترنت‌وجود ندارد.
ارتباط‌با شبکه‌جهانی‌اینترنت‌در اغلب‌مناطق‌جهان‌کاری‌بس‌دشوار است. در حالی‌که‌ساکنان‌نیویورک‌در اندیشه‌ارتقای سیستم‌ارتباط‌با اینترنت‌از طریق‌تلفن‌های‌متعارف‌به‌سیستم‌پهن‌باند هستند، بیشتر ساکنان‌کشورهای‌در حال‌توسعه‌هرگز صدای‌بوق‌آزاد تلفن‌را نشنیده‌اند؛ چه‌برسد به‌اینکه‌از ماوس‌یا موتور جست‌وجوگر اینترنتی‌استفاده‌کنند. ‌دسترسی‌میلیون‌ها نفر از ساکنان‌کشورهای‌یاد شده‌به‌اینترنت می‌تواند به‌ طرق‌مختلف‌موجب‌بهبود زندگی‌آنان‌شود. اما به‌نظر می‌رسد تحقق‌این‌امر کار دشوار و طاقت‌فرسایی باشد. ‌با این‌همه، تعداد کسانی‌که‌این‌چالش‌را پذیرفته‌اند روزبه‌روز در حال‌افزایش‌است. این‌کارآفرینان‌فعال‌برای‌پیشبرد اهدافشان‌که‌مبتنی‌بر عدالت‌و انصاف‌در زمینه‌برنامه‌های‌جهانی‌گسترش‌قدرت‌استفاده‌از اینترنت‌برای‌تمامی‌ملل‌دنیاست، از هیچ‌گونه‌کمک‌مالی‌و حمایت‌معنوی‌مضایقه‌ندارند. اما با این‌حال‌هیچ‌یک‌از افراد مذکور‌توقع‌ایجاد یک‌مدینه‌فاضله‌را نیز در سر نمی‌پرورانند. در بیشتر موارد اقدامات‌انجام‌شده‌هیچ‌گونه‌سود مادی‌برای‌آن‌ها دربر ندارد. آن‌ها فقط‌به‌تحقق‌اهداف خود می‌اندیشند.
آینده اینترنت

صدها کارشناس و متخصصی که در زمینه اینترنت و راه‌اندازی شبکه‌های اینترنتی فعالیت دارند، دور هم جمع شدند و با بررسی‌های خود روی 742 نفر که از کشورهای مختلف جمع شده بودند،‌سعی کردند تا تاثیر اینترنت را در زندگی اجتماعی،‌اقتصادی و سیاسی جوامع در سال 2020 پیش‌بینی کنند. این مطالعات در زمینه‌های مختلف انجام شده بود و هر کدام از این بخش‌ها نتایج قابل ملاحظه‌ای را به‌دنبال داشت که در زیر آن‌ها را مرور می‌کنیم:

• توسعه شبکه جهانی: بسیاری از مردم معتقدند که تا پایان دهه دوم از هزاره سوم میلادی به‌راحتی می‌توانند با پرداخت هزینه‌ای بسیار اندک از خطوط پرسرعت اینترنت استفاده کنند. این ابزار به همه کمک خواهد کرد تا رقابت‌های بین‌المللی خود را با موفقیت به پایان برسانند و بتوانند با ایجاد فرصت‌های فراوان برای خود، سود اقتصادی بیشتری را به‌دست آورند. تعداد کمی از افراد همچنان با تردید به آینده اینترنت نگاه می‌کنند و معتقدند که سیاست‌گذاری‌های کلان ممکن است نتایج خوبی را در توسعه همه‌جانبه اینترنت برجای نگذارد و باعث شود منافعی که آن‌ها هم‌اکنون از اینترنت به‌دست می‌آورند به‌خطر بیفتد.

• کنترل آینده فناوری به‌وسیله انسان‌ها: بسیاری از شرکت‌کنندگان در این بررسی معتقدند که تا سال 2020 میلادی کنترل فناوری همچنان در دستان توانمند انسان‌ها باقی خواهد ماند. در این میان برخی نگران آن هستند که پیشرفت‌های علمی و تحقیقاتی ممکن است منجر به ساخت ماشین‌هایی شود که دیگر انسان نتواند آن‌ها را کنترل کند. در این میان برخی افراد هم می‌گویند، کسانی که کنترل و هدایت فناوری را به عهده دارند ممکن است این کار را به‌صورت نادرست انجام دهند و باعث بروز خسارات فراوانی شوند.

• شفافیت‌سازی و پنهان‌کاری: امروزه مشخص شده که افراد با اعلام اطلاعات بیشتر در مورد خود مزایای فراوانی را به‌دست می‌آورند و به همین خاطر سعی می‌کنند که کمتر به پنهان‌کاری یا انتشار اطلاعات نادرست دست بزنند. آن دسته از افرادی که در این مطالعات شرکت کرده بودند نظرات خود را تاثیر اینترنت برای بهبود وضعیت زندگی در جهان تا سال 2020 اعلام کردند و در پایان مشخص شد، 46 درصد مردم معتقدند که شفاف‌سازی اطلاعات از سوی مردم، سازمان‌ها و مراکز مسؤول می‌تواند نتایج بهتری را برای ارتقای سطح کیفی زندگی تا سال 2020 برجای بگذارد که البته 49 درصد هم با این گفته‌ها مخالف بوده‌اند.

• تاثیر اینترنت در بروز جنگ و خشونت: اگرچه مسؤولان می‌کوشند تا اینترنت و مزایای آن را به‌صورت عادلانه بین همه مردم تقسیم کنند، تعداد قابل توجهی از شرکت‌کنندگان در این بررسی معتقدند که تا سال 2020 همچنان بخش زیادی از مردم به شبکه جهانی اینترنت دسترسی نخواهند داشت که مهم‌ترین عامل به‌وجود آورنده این امر مشکلات اقتصادی است. گفته می‌شود،‌وجود تفاوت‌های فرهنگی، عدم تطابق برخی جوامع با ساختارهای مدرن زندگی و ادامه یافتن جرم و جنایت در بعضی کشورهای دنیا باعث می‌شود تا همه مردم نتوانند به اینترنت دسترسی داشته باشند. در حالی که بسیاری از مردم بر این باورند که اینترنت و فضاهای مجازی موجبات جنایات و خشونت‌ها را بیشتر می‌کند،‌برخی دیگر می‌گویند که اختلافات بین مذهب‌ها، مشکلات اقتصادی و سیاسی مهم‌ترین عواملی هستند که درگیری‌ها و نزاع‌های سال 2020 را باعث می‌شوند.

• معتادان اینترنتی: بسیاری از کسانی که امکان اتصال به اینترنت برای آن‌ها وجود دارد، تا سال 2020 زمان بیشتری را به استفاده از اینترنت اختصاص می‌دهند تا از این طریق بتوانند به کسب مهارت و حرفه به‌خصوصی بپردازند. این امر که علاوه بر افزایش ارتباطات میان‌فردی میزان تولید محصولات مختلف را بالا می‌برد، باعث خواهد شد معتادان اینترنتی هم به‌وجود آیند و مشکلات فراوانی را ایجاد کنند.

• کاربران همچنان معتقدند که تا پایان دهه دوم از هزاره سوم میلادی زبان انگلیسی باید زبان رسمی اینترنت محسوب شود تا مردم با هر زبان و فرهنگی که هستند به‌سادگی بتوانند با این جامعه مجازی ارتباط برقرار کنند. بسیاری از مردم بر این باورند که تفاوت میان زبان‌ها در آینده مشکلاتی را برای اینترنت به‌وجود نخواهد آورد و این در حالی است که بیشتر کاربران جهانی برای تطابق خود با دنیای اینترنت می‌کوشند تا زبان انگلیسی را بیاموزند.
اثرات اینترنت در سال 2020

تا سال 2020 جنبه‌های مختلف اینترنت تکمیل خواهد شد و کاربران با پرداخت هزینه کم خواهند توانست از خدمات شبکه‌های بی‌سیم بهره‌مند شوند.

جهان در آن زمان به یک شبکه بزرگ اقتصادی و اجتماعی تبدیل خواهد شد که مردم در آن می‌توانند به‌صورت چهره‌به‌چره به زبان انگلیسی با هم صحبت کنند. در سال 2020 کنترل برخی کارها نظیر نظارت بر پروژه‌ها، برقراری امنیت جهانی و راه‌اندازی سیستم‌های جدید ارتباطی از اختیار انسان‌ها خارج خواهد شد.

شفاف‌سازی باعث ایجاد دنیایی بهتر خواهد شد و مردم هرگونه اطلاعات را در مورد خود منتشر کرده و اطلاعات مورد نیازشان را به‌دست می‌آورند.

دنیای مجازی اینترنت فرصت‌های بیشتری را نسبت به دنیای حقیقی برای افزایش تولید و بهره‌وری ایجاد خواهد کرد.

اینترنت به‌قدری توسعه‌خواهد یافت که همه می‌توانند از آن استفاده کنند و با تضمین بیشتر در جهت رسیدن به موفقیت گام بردارند.
اینترنت II

فناوری امروز اینترنت با مشکلات متعددی مواجه است و موانع زیادی در سر راه توسعه سیستم فعلی وجود دارد. بسیاری از کاربران دارای ارتباطات Dial up کند هستند و گفته می‌شود که آدرس‌های اینترنت اکنون رو به اتمام است. قابلیت‌های اینترنتII که در سال 1998 معرفی شد، اولین قدم در تجربه اینترنت نسل بعد است. این پدیده حاصل تلاش دسته‎جمعی دولت آمریکا، دانشکده‎ها و دانشگاه‌ها بوده و شرکت‌های خصوصی مانند لوسنت، سیسکو و لورتل نیز در آن دخیل بوده‌اند.
اینترنت کنونی از پروتکل IPv4 استفاده می‎کند که بیش از 20 سال عمر دارد و به عقیده بسیاری از کارشناسان این پروتکل به آخر عمر خود رسیده است. یک مشکل عمده، تعداد محدود آدرس‌های IPv4 جهت پشتیبانی از اینترنت کنونی و اینترنت آینده است. پدیده اینترنتII یا Grid Technology پدیده‎ای است که به‌عنوان جایگزین اینترنت در جهان غرب شناخته شده و کشورهای پیشرفته آن‌را به‌عنوان بزرگ‎ترین اتفاق در 20 سال گذشته شناخته‎اند. اینترنتII با برخورداری از بهترین و سریع‎ترین امکانات جست‌وجو، ‌سرعت بسیار بالا و داشتن امکانات قوی برای هر نوع تحقیق جایگزین به‌حق اینترنت در پنج سال آینده پیش‎بینی شده است. فناوری Grid مجموعه‎ای از نرم‎افزارها، سخت‎افزارها و جریان‎های اطلاع‎رسانی است که به کاربر کمک می‎کند از بانک‌های اطلاعاتی پراکنده استفاده کامل و هم‎زمان داشته باشد. از سال 1996 اینترنتII ارتباطات بسیار سریعی را برای دانشکده‎ها فراهم کرد که هدف آن توسعه کاربردهای پیشرفت فناوری‌های وابسته به شبکه، ایجاد اینترنت آینده و ایجاد ارتباطی قوی و پرسرعت بین مراکز آموزشی، صنعتی و دولتی بود. در حال حاضر ایجاد قابلیت عظیم شبکه‎ای جهت پژوهش و توسعه، امکان آزمودن محصولات فیبری و روترها و ایجاد سرویس‌های جدید شبکه و نرم‎افزارهای مربوط به اینترنت استاندارد مهم‌ترین اهدافی هستند که ‌اینترنتII به‌واسطه آن راه‌اندازی شده است.

تفاوت اصلی بین اینترنت استاندارد و اینترنتII در تعداد کاربران آن‌هاست. شبکه امروزی اینترنتII دارای سه میلیون کاربر است و در مقابل اینترنت استاندارد از صدها میلیون کاربر پشتیبانی می‎کند. حداقل سرعت ارتباط اینترنتII معادل 155 مگابیت بر ثانیه است. اینترنت استاندارد در مقابل فناوری Grid از لحاظ یافتن اطلاعات و جست‌وجو منبعی سطحی محسوب می‎شود، در حالی که Grid توانایی جست‌وجو تا آخرین رده رشته‎ها را به شکل کاملا عمیق دارد. از طریق Grid می‎توان تعداد زیادی از بانک‌های اطلاعاتی را در یک لحظه به شکل عمیق جست‌وجو کرده و نتیجه را به‌جای اطلاعات به‌صورت دانش و مدیریت علمی تهیه کرد و بهترین مسیرها را نشان داد. استفاده از اینترنت استاندارد تنها از قدرت پردازش کامپیوتر شخص برخوردار است.
برخی کاربردهای تجربی قابل انجام با استفاده از فناوری اینترنتII شامل موارد زیر می‌شوند:

• پزشکی: تصویربرداری سه‎بعدی از مغز و معاینه تخصصی پزشکی از راه دور.

• فناوری‌‎های سرگرمی: ارایه تصاویر ویدئویی پیشرفته دیجیتال به‌صورت ارتباط دوطرفه.

• آموزش از راه دور: ایجاد امکانات آموزشی زیاد بین دو موسسه به لحاظ جغرافیایی دور از هم و برهم‌کنش بلادرنگ بین دانشجویان و استادان.

• اخترشناسی: کنترل تلسکوپ از راه دور و مشاهده اطلاعات دریافت ‎شده از طریق تلسکوپ.

به‌طور کلی ارتباط دوطرفه از راه دور یکی از ویژگی‌های کلیدی اینترنتII است و این ابزار را به یک رسانه آموزشی بسیار قدرتمند تبدیل می‌کند و برای سازمان‌ها و موسسات تحقیقاتی، سازمان‌های انرژی اتمی، بخش‌های مرتبط با فیزیک، شیمی و زیست‎شناسی بسیار کارایی دارد.
اعتیاد اینترنتی

از آنجایی که ورود به هزاره سوم میزان دسترسی مردم به اینترنت را تا چند برابر افزایش داده و بر این اساس پیش‌بینی می‌کنند که تعداد کاربران اینترنتی در سال 2020 تا چندین برابر نسبت به آمارهای کنونی افزایش می‌یابد، کارشناسان از هم‌اکنون نگران مشکلی به نام اعتیاد اینترنتی هستند. این اختلال که هم‌اکنون خود را در حجم کوچک‌تری نمایان کرده، تا آن زمان می‌تواند نتایج زیان‌بار فراوانی را به‌دنبال داشته باشد. شانه‌های اعتیاد به اینترنت ممکن است همیشه در اولین مصاحبه درمانی خود را بروز ندهند. از این‌رو مهم است که درمان‌کنندگان به‌طور مستمر برای تشخیص اعتیاد به اینترنت افراد را معاینه کنند. اعتیاد به اینترنت ممکن است نوعی عکس‌العمل و یا واکنش باشد که محرک آن را یک وضعیت ناخوشایند در زندگی فرد تشکیل دهد. خاستگاه‌های اعتیاد به اینترنت را می‌توان در چهار محرک یافت که باید مورد تشخیص قرار گیرند. این چهار محرک شامل کاربردها، احساسات، شناخت‌ها و حوادث زندگی می‌شوند. به‌طور کلی اینترنت اصطلاحی است که کاربردهای زیادی را به‌صورت آنلاین دربر می‌گیرد که از جمله آن‌ها می‌توان به شبکه گسترده جهانی، تالارهای گفت‌وگو، بازی های دوسویه(interactive)، گروه‌های خبری و موتورهای جست‌وجوگر اشاره کرد. به‌طور معمول معتادان اینترنتی به یکی از موارد یاد شده اعتیاد پیدا می‌کنند و همان مورد محرکی می‌شود تا افراد از اینترنت به‌صورت افراطی استفاده کنند.

سید میثم لطفی - بزرگراه فناوری - محبوبیت اینترنت بین عموم مردم، افزایش تاثیرگذاری آن روی زندگی‌های روزمره، گسترش خطوط پهن‌باند و بالا رفتن میزان دسترسی کاربران به اینترنت پرسرعت، توسعه تجارت الکترونیکی، راه‌اندازی شبکه‌های عمومی و اجتماعی آنلاین و ده‌ها مسئله دیگر موجب شدند تا ما امروز موج دوم رشد و توسعه اینترنت را شاهد باشیم. در حالی که اقبال چشمگیر مردم به فضای مجازی موجب شد تا تعداد زیادی از سایت‌های اینترنتی متولد شوند، هیچ‌یک از آن‌ها نتوانستند به ‌اندازه موتور ‌جست‌وجوی گوگل رشد کنند. در حال حاضر گردانندگان پایگاه‌های اینترنتی می‌کوشند با طراحی زیبا و سازمان‌دهی مناسب اطلاعات مخاطبان خود را حفظ کنند، اما برای آنکه این اطلاعات در بهترین حالت ممکن نمایان شوند چه‌کار باید کرد؟
پاسخ به این سؤال می‌تواند چشم‌اندازی درست از معماری اطلاعات را برای ما نمایان کند. اگرچه تا مدتی پیش طراحی سایت‌های اینترنتی فقط یک حرفه محسوب می‌شد که در اختیار تعداد اندکی از افراد قرار می‌گرفت، امروزه کارشناسان از آن به‌عنوان یک هنر نیز یاد می‌کنند. از جمله کسانی که باعث شد پایه معماری اطلاعات و طراحی مناسب آن‌ها در سایت‌های اینترنتی شکل بگیرد، پیتر موروایل(Peter Morville) مدیر و سرمایه‌گذار شرکت Semantic Studios بوده است. موروایل در سال 1993، یعنی زمانی که پایه‌های اولیه WWW طراحی شده بود، لیسانس خود را از دانشکده اطلاعات وابسته به دانشگاه میشیگان دریافت کرد. این امر او را وادار کرد تا مطالعات بیشتری را در زمینه معماری اطلاعات انجام دهد. وی که هم‌اکنون در دانشگاه میشیگان تدریس می‌کند بیشتر وقت خود را به مشاوره اینترنتی و نوشتن کتاب در این زمینه اختصاص داده است. ادوارد بیکر(Edward Baker) سردبیر سایت اینترنتی CioinSight گفت‌وگویی را با موروایل انجام داده تا معماری اطلاعات بیشتر به کاربران معرفی شود.
معماری اطلاعات را چگونه تعریف می‌کنید؟

معماری اطلاعات در اصل با ساختار اطلاعات و سازمان‌دهی آن‌ها در وب سروکار دارد. این فرآیند بیشتر در طراحی و هدایت موتورهای جست‌وجوگر مورد استفاده قرار می‌گیرد و نشان می‌دهد که روبوت طراحی شده برای این موتورها تا چه ‌اندازه می‌تواند اطلاعات را درست شناسایی و آن‌ها را برای ما منتشر کند. باید توجه داشت که معماری اطلاعات در اینترنت محدود است و شما می‌توانید آن را روی هر یک از کانال‌های رسانه‌ای اجرا کنید. این مسئله امروزه موضوع بحث‌ بسیاری از کارشناسان جهان است.
به‌دنبال رشد قابل‌توجه اینترنت و افزایش تعداد کاربران آنلاین، معماری اطلاعات چه تغییراتی کرده تا خود را با این روند تطابق دهد؟

معماری اطلاعات هنوز در نخستین سال‌های زندگی خود به‌سر ‌می‌برد و به‌همین خاطر هنوز تغییرات اساسی و بنیادین در آن صورت نگرفته است. امروزه بسیاری از افراد در سراسر دنیا کارت‌های تجاری دارند که در آن‌ها از فناوری‌های وابسته به معماری اطلاعات استفاده شده است. با گذشت زمان محققان اندک‌اندک درمی‌یابند که چگونه می‌توانند از این نوع به‌خصوص معماری استفاده کنند و آن را ‌به‌صورت درست در فعالیت‌های خود به کار برند. با توجه به اینکه معماری اطلاعات فرآیندی پیچیده و حساس است، نمی‌توان نحوه استفاده از آن را از طریق تجربه آموخت و به‌همین خاطر مجبوریم با آموزش‌های آکادمیک آن را به‌کار بریم. این‌ روزها بین شرکت‌هایی که معماری اطلاعات را بحثی بیهوده می‌دانند و آن‌هایی که به کمک این فرآیند ساختار مناسبی را برای سایت اینترنتی خود طراحی کرده‌اند، شکاف بزرگی ایجاد شده است. مراکزی که هنوز بر اساس ساختارهای تعیین شده در دهه 1990 فعالیت می‌کنند، به‌سختی می‌توانند بقای سایت اینترنتی خود را تضمین کنند و تعداد مخاطبان‌شان را بالا ببرند.
آیا شما فکر می‌کنید با توسعه این فرآیند حیاتی و نمایان شدن اهمیت آن برای مراکز اینترنتی، مردم بیشتر از گذشته طراحی سایت‌ها را می‌پسندند؟

اگر شما اینترنت را از سال 1995 تا امروز به‌‌صورت اجمالی بررسی کنید، در خواهید یافت که معماری اطلاعات پابه‌پای طراحی‌های گرافیکی سایت‌ها پیشرفت کرده است. من سایت‌هایی را به‌خاطر می‌آورم که در اواسط دهه 1990 ساخته شده بودند. طراحان این سایت‌ها می‌کوشیدند با استفاده از چندین عکس توجه مخاطبان را به‌خود جلب کنند، ولی چون حجم این عکس‌ها بسیار زیاد بود، باید مدت زیادی طول می‌کشید تا صفحه نخست سایت کامل شود.
به هر حال باید توجه داشت که معماری اطلاعات روز به‌روز در حال توسعه است و با سرعت زیاد به سمتی حرکت می‌کند که ما بتوانیم به‌سادگی اطلاعاتمان را طبقه‌بندی کنیم. این فناوری در اصل شامل کلمات، زبان و سازمان‌دهی آن‌ها در کنار یکدیگر می‌شود. زمانی که ما به‌عنوان انسان‌های ساکن در هزاره سوم توانایی ثبت اختراعات و اکتشافات جدیدتر را نداریم، معماری اطلاعات با سرعت زیاد به سمت جلو در حرکت است.
برای طراحی درست و جذاب یک وب‌سایت باید چه‌کارهایی را انجام دهیم؟

برخی مواقع طراحان سایت‌های اینترنتی نمی‌توانند محصول خوبی را در اختیار کاربران قرار دهند. ناکارآمد بودن سایت‌های اینترنتی و پایین بودن سطح دانش کاربران از مهم‌ترین مسایلی است که ناموفق‌ بودن یک سایت را باعث می‌شود. در این زمینه مشکلات دیگری هم وجود دارد. من مشتری‌هایی داشته‌ام که توانسته بودند مشکلات وب‌سایت خود را تشخیص دهند و از من می‌خواستند تا این مشکلات را برایشان حل کنم. آن‌ها بر این باور بودند که اگر یک پورتال راه‌اندازی کنند، مشکلاتشان برای جذب مخاطب حل خواهد شد، غافل از اینکه این کار مشکلات بیشتری را برای آن‌ها به همراه خواهد آورد. قرار دادن تمام محتوای یک سایت اینترنتی روی پایگاه اطلاعاتی پویا باعث خواهد شد تا‌ مسؤولان سایت کمتر به فکر پاسخگویی به نیاز مخاطبان باشند. این امر در برخی مواقع باعث می‌شود کاربرانی که به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند هم برای مشاهده صفحات یک سایت اینترنتی مدت زیادی را منتظر بمانند. باید توجه داشت که پایگاه اطلاعاتی می‌تواند نقش اساسی در راه‌اندازی یک سایت اینترنتی بر عهده داشته باشد.
شما همواره خود را در مقابل نیازهای مردم قرار داده‌اید و سعی کرده‌اید امکاناتی را در سایت‌های اینترنتی قرار دهید که کاربران بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. چگونه این نیازها شناسایی می‌شوند؟

زمانی که تا چند سال پیش با شرکت‌های تجاری مشاوره می‌کردم تا سایت اینترنتی آن‌ها از اول طراحی شود، مدیران این شرکت‌ها می‌گفتند: "فقط می‌خواهیم سایتمان طوری طراحی شود که کارآمدتر بوده و محتوای آن بیش از گذشته قابل استفاده باشد." من در پاسخ به آن‌ها می‌گفتم: "این مسئله درست است، اما آیا واقعا می‌دانید که کارآمدتر بودن یک سایت اینترنتی به چه معناست؟" امروزه باید توجه داشته باشیم که "قابل استفاده بودن" یک سایت اینترنتی به معنی افزایش "کیفیت" آن سایت است. با این هدف طراحی دوباره سایت‌ها بسیار ساده خواهد شد.
من در سال‌های اخیر مطالعات فراوانی را انجام دادم تا دریابم افزودن چه امکاناتی می‌تواند پیشرفت یک سایت اینترنتی و در نهایت افزایش تمایل کاربران برای سر زدن به سایت‌های اینترنتی را به‌دنبال داشته باشد. نتایج این مطالعات به من نشان داد که اطلاعات ذخیره شده در یک سایت اینترنتی باید شامل موارد زیر شود: مفید‌، در دسترس‌، مطابق با سلیقه‌های مختلف کاربران و‌ معتبر باشد و به‌سادگی بتوان آن‌ها را بازیابی کرد. رعایت همه این نکات در یک سایت کار دشواری است که تنها برخی از طراحان می‌توانند آن را اجرا کنند.
در آخرین کتابی که نوشته‌اید توضیحات فراوانی را در مورد نحوه پیدا کردن اطلاعات روی فضای مجازی داده‌اید. چرا امروزه دسترسی به اطلاعات و یافتن آن‌ها در اینترنت تا این اندازه اهمیت پیدا کرده است؟

تجربه شخصی به من نشان داد که معماری اطلاعات مهم‌ترین مسئله در راه‌اندازی یک سایت اینترنتی موفق است، اما آنچه که به این فرآیند نظم می‌دهد چیدمان اطلاعات در کنار یکدیگر به گونه‌ای است که پیدا کردن دوباره آن‌ها کار آسانی باشد. طراحان، مهندسان و کارشناسانی که در زمینه طراحی‌ سایت‌ها فعالیت می‌کنند، به‌خوبی می‌دانند که اگر اطلاعات به‌‌طور منظم در کنار هم قرار نگیرند، بازیابی آن‌ها غیرممکن خواهد شد و افراد نمی‌توانند به آنچه که می‌خواهند، برسند.
باید توجه داشت که فرآیند بازیابی اطلاعات از اینترنت تنها محدود به معماری اطلاعات و یا اینترنت نمی‌شود. به گفته محققان، دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم نیازمند نظم خاصی است که بدون آن ادامه زندگی غیرممکن خواهد بود. این نظم به ما کمک می‌کند تا هرچه که لازم داریم را در کمترین زمان ممکن به‌دست بیاوریم. نحوه راه‌اندازی یک سایت نیز باید بر همین اساس باشد تا افراد بتوانند در هر شرایطی که هستند، در کوتاه‌ترین زمان ممکن اطلاعات مورد نظرشان را پیدا کنند. تاثیر این مسئله می‌تواند از تبلیغاتی که برای یک سایت اینترنتی می‌شود هم مفیدتر باشد. ما باید فعالیت‌های خود را به گونه‌ای انجام دهیم که همه مشتریان ما پس از ورود به سایت با حجم وسیعی از اطلاعات مواجه نشوند و به‌راحتی سراغ بخش‌های مورد نیاز خود بروند.
این‌‌طور‌که گفته می‌شود، روان‌شناسی نیز تا حدودی در معماری اطلاعات تاثیر می‌گذارد. برای مثال اعتبار اطلاعات موجود در یک سایت و هویتی که مدیر آن سایت دارد، می‌تواند به‌صورت ناخودآگاه کاربر را ترغیب کند تا در این مکان به‌دنبال پاسخی مناسب برای نیازهای خود بگردد. این مسائل چطور می‌توانند در طراحی یک سایت تاثیرگذار باشند؟

بسیاری از ما در دنیای معماری اطلاعات در مورد نحوه چیدمان اطلاعات و در دسترس بودن آن‌ها صحبت می‌کنیم، اما باید به این نکته توجه داشت که اعتبار مطالب مندرج در یک سایت و نحوه برقراری ارتباط کاربر با گردانندگان آن سایت نیز می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی را در این زمینه برجای بگذارد. من همواره برای ملموس‌تر شدن این قضیه در مثال‌های خود به نتایج حاصل از تحقیقات مرکز Forrester اشاره می‌کنم، زیرا این مرکز برای آنکه اطلاعات خود را به دیگران منتقل کند، همیشه آن‌ها را طبقه‌بندی کرده و به‌صورت کاملا منظم ارایه می‌دهد. سازمان‌دهی و طبقه‌بندی مناسب اطلاعات توسط مرکز Forrester به روش‌های علمی چشم‌انداز آن‌ها به فرآیند پاسخ‌گویی به نیاز مشتریان را آسان‌تر نشان می‌دهد و همین امر موجب می‌شود تا کاربران اعتبار بیشتری را برای این مرکز در نظر بگیرند. طبقه‌بندی و سازمان‌دهی اطلاعات در صفحات سایت اینترنتی سایت شما نتیجه مستقیمی را در نگاه مخاطبان به شرکت و فعالیت‌های شما برجای خواهد گذاشت. این مسئله می‌تواند سایت‌هایی را که از کلمات عامیانه و دوستانه استفاده می‌کنند و یا سایت‌هایی که به‌صورت رسمی با مخاطبان خود برخورد می‌کنند، تحت تاثیر قرار دهد. بی‌.جی.‌فاگ(B.J. Fogg) یکی از محققان آزمایشگاه فناوری دانشگاه استنفورد مطالعاتی را در زمینه اینترنت و سایت‌های اینترنتی انجام داده که من فکر می‌کنم در پنج- شش سال گذشته نمونه آن انجام نشده است. این مرکز کوشیده تا نشان دهد کاربر به هنگام ورود به یک سایت به چه نکاتی توجه می‌کند و چه معیارهایی باعث می‌شود تا میزان اعتماد افراد به سایت‌های اینترنتی بیشتر شود. در مراحل اولیه این مطالعات مشخص شد، شکل ظاهری و طراحی یک سایت مسئله‌ای مهم در جلب توجه کاربران محسوب می‌شود، اما معماری اطلاعات مهم‌ترین عاملی بوده که میزان اعتماد کاربران به یک سایت اینترنتی را افزایش داده و آن‌ها را مجبور کرده که به‌صورت مستمر به یک سایت سر بزنند.
آیا معماری‌های هوشمندانه‌تر توانسته ارزش اطلاعاتی را که روی سایت‌ها قرار می‌گیرد بالا ببرد؟

اگر‌چه این روزها روش‌های فراوانی برای افزایش ارزش اطلاعات موجود در سایت‌های اینترنتی پیشنهاد می‌شود، ولی هنوز هیچ کدام از این روش‌ها تکمیل نشده‌اند و در مقابل، اندازه‌گیری کمی توسعه معماری اطلاعات روی یک سایت کار دشواری است. من در‌ این‌جا می‌خواهم از یک داستان واقعی برای شما صحبت کنم و بعد از آن مشکلات موجود در این زمینه را برای شما بازگو کنم. من چندی پیش فعالیتی را با مرکز سرطان‌شناسی آمریکا آغاز کردم تا سایت آن‌ها را به آدرس www.cancer.gov از ابتدا طراحی کنم. ما در این برنامه سعی کردیم تغییرات زیادی را در محتوای این سایت حاصل نکرده و ساختار اسناد طبقه‌بندی شده در این سایت را تغییر ندهیم. اما در کنار این مسایل سعی شد تا شکل ظاهری سایت تغییرات زیادی کند و نسبت به گذشته متفاوت شود. در سایت جدید که بسیار زیبا طراحی شده بود، کاربران می‌توانستند به محض ورود نیازهای خود را اعلام کنند و در کمترین زمان ممکن اطلاعات موردنظرشان را بیابند. این تغییرات موجب شد تا سایت مرکز سرطان‌شناسی آمریکا به‌عنوان بهترین پایگاه اینترنتی دولتی این کشور در زمینه برقراری ارتباط با مخاطب برگزیده شود. تمام این موفقیت‌ها مدیون اجرای درست روش‌های معماری اطلاعات و تغییر شکل ظاهری سایت بوده است.
مشکلی که در این زمینه وجود دارد آن است که، بیشتر گردانندگان سایت‌های اینترنتی رضایتمندی مشتری را به‌عنوان مهم‌ترین شاخص در ارزیابی سایت خود می‌دانند که امروزه این یک روش سنتی و ازکار‌افتاده محسوب می‌شود. اگر بخواهیم یک سایت را به این صورت بررسی کنیم، هرگز نمی‌توانیم بفهمیم که کدام یک از دو بخش محتوا و یا شکل ظاهری توانسته نظر کاربران را بیشتر به‌خود جلب کند. در این روش به‌سادگی نمی‌توان فهمید که یک کاربر از زمان ورود خود به سایت تا زمان خروج چه دیدی نسبت به این پایگاه اینترنتی دارد و به‌همین خاطر اصلاح مشکلات موجود غیرممکن خواهد شد. به هر حال اگر روش‌های نوین معماری اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد، دیگر نگرانی مدیران سایت‌های اینترنتی برای همیشه برطرف خواهد شد.
آیا شما در معماری اطلاعات اهداف دیگری را دنبال می‌کنید؟

آنچه که در تمام این سال‌ها باعث شده علاقه من به معماری اطلاعات بیشتر شود و فعالیت در سایت‌های اینترنتی را ادامه دهم، افزایش توانایی کاربران در به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی روی فضای مجازی بوده است. من فکر می‌کنم که ساخت بخش‌های مختلف اینترنت همانند ساخت سیستم مرکزی اعصاب برای سیاره‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم. این امر به همه ما کمک می‌کند تا در هر زمان و مکانی که قرار داریم بتوانیم با هم در ارتباط باشیم و آنچه که می‌دانیم را در اختیار دیگران هم بگذاریم. ما باید به آینده معماری اطلاعات و سیستم‌های به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات در اینترنت خوش‌بین باشیم و سعی کنیم تا از این طریق در همه حال نیازهای مخاطبان خود را فراموش نکنیم.

منبع: www.cioinsight.com

حمید علیپور، مدیرکل دفتر تحقیق و توسعه شرکت فناوری اطلاعات - بزرگراه فناوری - امروز شاهد توسعه روزافزون پدیده‌ای هستیم که اینترنت نام گرفته است. این شبکه در ابتدا با مقاصد نظامی ایجاد شد ولی با رشد و توسعه‌ای، ورای تصور و مقاصد اولیه نه‌تنها مرزهای جغرافیایی بلکه مرزهای کاربردی مختلف را درنوردید و اکنون می‌رود تا به بستر کلیه ارتباطات مخابراتی بدل شود.
با توجه به اهداف اولیه و طراحی پروتکل‌های شبکه، فضای آدرس‌دهی محدودی برای آن در نظر گرفته شد که موجب بروز مشکلاتی در توسعه این شبکه شده است. مشکل کمبود آدرس‌ها ابتدا در دهه 90 مورد توجه قرار گرفت. در آن زمان آدرس‌های IP به پنج کلاس مطابق جدول یک تقسیم شده بود.
در این حالت در صورتی که یک سازمان نیاز به بیش از 256 آدرس داشت، باید یک کلاس B با فضای آدرس‌دهی 65536 آدرس دریافت می‌کرد که در اکثر مواقع بیش از تعداد آدرس‌های مورد نیازش بود. در سپتامبر 1993 براساس RFC 1519 آدرس‌های بدون کلاس معرفی شدند که واگذاری آدرس‌ها با حجم کمتر را ممکن کرد و به‌طور موقت مشکل کمبود آدرس‌ها را رفع کرد ولی سؤالی که هنوز باقی است آن است که آدرس‌ها تا چه زمان جواب‌گوی نیاز توسعه شبکه خواهند بود. قبل از پرداختن به پاسخ این سؤال نگاهی خواهیم داشت به نحوه توزیع آدرس‌های IP در جهان.
نحوه توزیع آدرس‌های IP در جهان

از نظر نوع استفاده از آدرس‌ها، دو دسته آدرس وجود دارد. دسته اول آدرس‌های عمومی هستند که در سطح شبکه جهانی قابل مسیریابی‌اند. این آدرس‌ها لازم است یکتا باشند و امکان استفاده مجدد از آن‌ها در شبکه‌های متصل به شبکه جهانی وجود ندارد. در صورتی که دو دستگاه در شبکه جهانی دارای آدرس یکسان باشند، تداخل در مسیریابی به‌وجود خواهد آمد. دسته دوم آدرس‌های خصوصی هستند که مطابق جدول دو مشخص شده‌اند. امکان مسیریابی این آدرس‌ها در شبکه جهانی وجود ندارد ولی در صورتی ‌که تجهیزاتی نیاز به برقراری ارتباط در سطح شبکه جهانی نداشته باشند، می‌توانند از این آدرس‌ها استفاده کنند. به منظور عدم تداخل در مسیریابی و یکتایی آدرس‌های عمومی، مجامع جهانی تشکیل شده‌اند که کار اختصاص، واگذاری و ثبت آدرس‌ها را انجام می‌دهند. کلیه آدرس‌های عمومی قابل استفاده برای آدرس‌دهی اجزای شبکه در اختیار موسسه‌ای به‌نام IANA قرار دارد. این موسسه آدرس‌ها را در بلوک‌هایی معادل فضای آدرس‌دهی یک کلاس A به دفترهای ثبت منطقه‌ای (RIR: Regional Internet Registry) اختصاص می‌دهد.
این موسسات نیز به نوبه خود آدرس‌ها را در بلوک‌های کوچک‌تر به دفاتر ثبت محلی (LIR: Local Internet Registry) اختصاص می‌دهند، سپس این دفاتر با توجه به نیاز اثبات شده متقاضیان آدرس‌ها را به آنان واگذار می‌کنند. درحال حاضر پنج دفتر ثبت منطقه‌ای فعال است که هر یک در محدوده جغرافیایی تحت پوشش خود به‌طور انحصاری به واگذاری آدرس‌های اینترنتی می‌پردازند. محدوده جغرافیایی تحت پوشش این دفترها در شکل یک نشان داده شده است.

ARIN در منطقه آمریکای شمالی، LATNIC در منطقه آمریکای لاتین، َAfriNIC در محدوده قاره آفریقا، APNIC در محدوده آسیا و اقیانوسیه و RIPE در محدوده اروپا، خاور نزدیک و خاورمیانه فعالیت می‌کنند. کشور ایران نیز در محدوده جغرافیایی RIPE واقع شده است، از این رو در ادامه به معرفی RIPE می‌پردازیم.
معرفی RIPE

در 22 ماه مه 1989 تعدادی از اپراتورهای شبکه اینترنت اروپا در شهر آمستردام گردهم آمدند و RIPE را تشکیل دادند. این گردهمایی در زمانی بود که جنگ بین دسته پروتکل‌های TCP/IP و OSI تشدید شده بود. در آن زمان عقیده اکثریت در اروپا این بود که OSI خوب و TCP/IP بد است. اولین اجلاس با 14 شرکت‌کننده و به‌مدت نیم روز تشکیل شد، اهداف اصلی RIPE تبادل اطلاعات و تجربیات بین شرکت‌کنندگان و تشکیل یک بانک اطلاعاتی مرکزی برای ذخیره‌سازی اطلاعات اجرایی تعیین شد.RIPE به‌عنوان انجمنی باز، متشکل از اپراتورهای شبکه اینترنتی و به منظور انجام هماهنگی‌ها، تبادل تجربیات و ثبت اطلاعات عملیاتی در یک بانک اطلاعاتی تعریف شد.
در سال‌های بعد محدوده عمل RIPE از اروپا فراتر رفت و شامل خاورمیانه، آسیای مرکزی و شمال آفریقا نیز شد و تعداد بیشتری از اپراتورهای شبکه به جمع RIPE پیوستند. با توجه به وسعت فعالیت‌ها در RIPE و عدم امکان ادامه فعالیت‌های اجرایی آن به‌طور داوطلبانه RIPE NCC به‌عنوان موسسه‌ای غیرانتفاعی جهت انجام فعالیت‌های اجرایی تاسیس شد که بودجه آن از محل پرداخت حق عضویت اعضا تامین می‌شود و واگذاری آدرس‌های اینترنتی و مشخصه‌های شبکه به اعضا را به‌عهده دارد و از سیاست‌های تدوین شده RIPE پیروی می‌کند. با توجه به تجربه موفق به نمایش گذاشته شده توسط RIPE در سال‌های بعد مشابه با RIPE NCC که به‌عنوان یک دفتر ثبت اینترنتی منطقه‌ای عمل می‌کند در منطقه آسیا پاسیفیک APNIC و در منطقه قاره آمریکا و جنوب آفریقا ARIN تشکیل شد. پس از مدتی آمریکای لاتین از ARIN جدا و LACNIC تشکیل شد و در ادامه قاره آفریقا از ARIN و RIPE جدا و AfriNic تشکیل شد.
RIPE در هر سال سه اجلاس برگزار می‌کند و در هر منطقه جغرافیایی من‌جمله خاورمیانه یک اجلاس منطقه‌ای در سال برگزار می‌شود. تاکنون دو اجلاس منطقه‌ای در خاورمیانه برگزار شده که اجلاس اول در دبی و اجلاس دوم در قطر برگزار شده است. همچنین یک بار در سال و معمولا هم‌زمان با برگزاری یکی از اجلاس‌های RIPE اجلاس عمومی RIPE برگزار می‌شود که در آن ضمن انجام انتخابات برای تعیین اعضای هیات‌مدیره که دوره خدمت آنان به پایان رسیده گزارش عملکرد و برنامه مالی سال آتی RIPE با اکثریت آرای شرکت‌کنندگان در جلسه به تصویب می‌رسد.

وضعیت موجودی آدرس‌های IPv4

همان‌طور که گفته شد کلیه آدرس‌های عمومی قابل واگذاری در اختیار IANA است. بخشی از آدرس‌ها جهت اختصاص به دفترهای ثبت منطقه‌ای در اختیار دفترهای ثبت منطقه‌ای است که پس از اختصاص آن‌ها، دفتر ثبت منطقه‌ای یک بلوک آدرس جدید از IANA دریافت می‌کند. دفترهای ثبت محلی در ابتدای تشکیل یک بلوک آدرس از دفتر ثبت منطقه‌ای دریافت می‌کنند. حداقل اندازه این بلوک در منطقه RIPE معادل فضای آدرس‌دهی 20 کلاس C است. پس از واگذاری 80 درصد این آدرس‌ها، دفتر ثبت محلی می‌تواند درخواست دریافت بلوک جدید را ارسال کند. اندازه بلوک بعدی نسبت عکس با زمان مصرف بلوک قبلی دارد. اگر بلوک دریافتی در زمان دو سال واگذار شده باشد معمولا حداکثر بلوکی با ابعاد بلوک قبلی اختصاص خواهد یافت ولی اگر سریع‌تر آدرس‌ها واگذار شده باشد دفتر ثبت محلی با ارایه دلایل توجیهی می‌تواند درخواست دریافت بلوکی بزرگ‌تر را مطرح کند. به این ترتیب یک دفتر ثبت محلی هرچه سریع‌تر آدرس‌های دریافتی را مصرف کند آدرس بیشتری دریافت خواهد کرد.
همان‌طور که در نمودار زیر مشخص شده است حدود 46 درصد آدرس‌ها واگذار شده‌اند. جمعا 14 درصد آدرس‌ها قابل واگذاری نیستند. به‌طور متوسط پنج درصد آدرس‌ها در اختیار دفترهای ثبت محلی هستند و تنها 35 درصد آدرس‌ها در دست IANA است.
در صورتی که نمودار مصرف آدرس‌ها را رسم و منحنی‌ها را امتداد دهیم می‌توانیم برآوردی از زمان اتمام آدرس‌های IP ارایه دهیم. بر این اساس مطابق شکل دو در سال 2020 آدرس‌های در دست IANA به اتمام خواهد رسید. در سال 2022 آدرس‌های در اختیار دفتر‌های ثبت منطقه‌ای به اتمام خواهد رسید و در سال 2028 کلیه آدرس‌های در دست دفترهای ثبت محلی واگذار خواهد شد و در سال 2029 مصرف‌کنندگان انتهایی تمامی آدرس‌های خود را مصرف خواهند کرد و امکان ورود تجهیزات جدید به شبکه مقدور نخواهد بود.
همان‌طور که در جدول سه مشاهده می‌شود درحال حاضر در کشور ما تعداد 30 دفتر ثبت محلی فعال هستند. این دفترها جمعا 970752 آدرس را دریافت کرده‌اند که بسیار اندک است. یک دلیل عمده برای کم بودن آدرس‌های دریافت شده در ایران پایین بودن نسبی ضریب نفوذ دسترسی به اینترنت است ولی این تنها دلیل کم بودن آدرس‌های دریافتی نیست. دلیل دیگر آن است که اکثر کاربران اینترنتی در کشور از طریق خطوط تلفنی به شبکه متصل می‌شوند که نیاز به آدرس‌های عمومی را کاهش می‌دهد. برخی از دفترهای ثبت محلی اطلاع ندارند که باید آدرس‌های واگذار شده را ثبت کنند و پس از ثبت 80 درصد این آدرس‌ها امکان دریافت آدرس‌های جدید را دارند و به این ترتیب به آدرس‌های اولیه دریافتی اکتفا می‌کنند. برخی از دفترهای ثبت آدرس‌ها را می‌فروشند و مبلغ دریافتی از مشترکان براساس میزان آدرس‌های واگذار شده است که این امر درخواست آدرس را کاهش می‌دهد و در نهایت آنکه برخی از سرویس‌دهندگان با به‌کارگیری نرم‌افزارهای پراکسی یا NAT از آدرس‌های خصوصی برای ارتباط با شبکه جهانی استفاده می‌کنند.

بزرگراه فناوری - صبح روز سه‌شنبه زمانی که کاربران ایرانی کامپیوترهای خود را برای اتصال به اینترنت روشن کردند متوجه کندی و قطعی اینترنت شدند. بسیاری در ابتدا تصور کردند این یک موضوع عادی و همیشگی است که به‌زودی برطرف می‌‌شود اما ظاهرا این بار ایراد از "گیرنده‌ها" نبود.

در طی سال‌های گذشته عوامل متعددی برای قطعی اینترنت وجود داشت، از سیم‌کشی‌های مخابراتی گرفته تا نابلدی‌های برخی شرکت‌های ISP و حتی مشکلاتی که سیستم‌های خود کاربران داشته است. با این حال حداقل طی شش ماه گذشته این دومین قطعی وسیع اینترنت در کشور است که عملا موضوع اطمینان به ثبات و خدمات‌دهی بی‌وقفه اینترنت در ایران را زیر سؤال برده است.

قطعی هفته گذشته اینترنت نیز بار دیگر از فیبرنوری متصل به شبکه فلگ رخ داد، مسیری که مجرای اصلی ورود پهنای باند اینترنت به کشور محسوب می‌شود و در دی‌ماه سال گذشته نیز بر اثر گیر کردن لنگر یک کشتی یک هفته‌ای سرویس‌دهی اینترنت در ایران را با بحران مواجه کرده بود. این بار اما قطعی ناشی از یک اتفاق غیرمنتظره و پیش‌بینی نشده نبود بلکه گفته شد کابل‌برگردان شبکه فلگ دلیل آن است.

درحالی که در نوبت قبلی قطعی وسیع اینترنت لینک‌های ماهواره‌ای تا اندازه‌ای توانست به‌عنوان پشتیبان ضعف قطع پهنای باند را جبران کند اما به‌دستور مخابرات این دیش‌ها از یک ماه قبل پلمپ و جمع‌آوری شده بودند تا قطعی این‌ بار تاثیرات بسیار وسیع‌تری را بر کشور وارد سازد.
فلگ بدقولی کرد

اینترنت کشور هرازچندگاهی به دلایل مختلفی دچار اختلال شده و کاربران و ارایه‌دهندگان خدمات اینترنتی را با مشکلات متعددی مواجه می‌کند. به‌همین منظور با ناصر یوسف‌پور مدیرعامل شرکت زیرساخت تماس گرفتیم تا ببینیم این ‌بار علت اختلال، قطعی مجدد فیبرنوری بوده یا چیز دیگر.

مدیرعامل شرکت زیرساخت مسبب افت ارتباطات اینترنتی کشور که بیش از 48 ساعت به‌طول انجامید را شرکت فلگ (برقرارکننده ارتباط فیبرنوری بین‌الملل) دانست، وی گفت: قبل از این اختلال‌ها شرکت فلگ اعلام کرده بود که به‌علت تغییر مسیر فیبرنوری (به‌دلیل ایجاد یک پل در فجیره) احتمال بروز اختلال وجود خواهد داشت. ما نیز از فلگ قول گرفتیم که با قرار دادن مسیر پشتیبان و پرداخت هزینه مورد نیاز از طرف ما، امکانی را فراهم کند تا اینترنت کشور دچار مشکل نشود و فلگ هم این قول را به ما داد.

وی ادامه داد: اما فردای آن روز متوجه شدیم که اینترنت کشور دچار اختلال شده و فلگ مسیر پشتیبان را برای ما فراهم نکرده است.

یوسف‌پور در خصوص این موضوع که چرا شرکت زیرساخت که در جریان چنین تغییری بوده از قبل نسبت به اختلال‌های احتمالی اطلاع‌رسانی نکرده است گفت: ما از فلگ قول مسیر پشتیبان را گرفته بودیم و تصورمان نیز بر آن بود که شرکت مذکور مسیر جایگزین را برای ما در نظر می‌گیرد که این اتفاق رخ نداد.

وی تاکید کرد: در هر صورت از این پس و در صورت اطلاع از اختلال‌های احتمالی مراتب را از قبل به اطلاع مشترکان و کاربران خواهیم رساند.
هزینه‌ای که از جیب خصوصی‌ها می‌رود

اما قطع به‌ظاهر اندک و 48 ساعته اینترنت با توجه به افزایش کاربران و وابستگی‌های کشور به این شبکه، تبعات اقتصادی، روانی و اجتماعی خاص خود را دربر دارد که امکان محاسبه دقیق آن‌ها نیز امکان‌پذیر نیست.

محمد تاج‌میری مدیرعامل شرکت فن‌آوا موج (شرکت پشتیبان محصولات و خدمات گروه فن‌آوا) در مورد مشکلات و مسایلی که در زمان قطعی اینترنت برای شرکت‌های خصوصی ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی پیش می‌آید، می‌گوید: در زمان بروز اختلال در خدمات اینترنتی به واحد پشتیبانی شرکت تا ده برابر روزهای عادی فشار وارد می‌شود و ما تقریبا امکان پاسخ‌گویی مناسب و کافی به مشتریان خود را از دست می‌دهیم.

وی می‌افزاید: برای نمونه مشتری به‌درستی نمی‌داند که ما به مخابرات کشور وصل هستیم و توضیحات ما در مشترکان رضایت ایجاد نمی‌کند. تاج‌میری با اشاره به اهمیت موافقت‌نامه سطح خدمات (SLA) در سرویس‌های ارایه شده می‌گوید: در بحث SLA این خصوصی‌ها هستند که زیر سؤال می‌روند و این درحالی است که SLA میان بخش خصوصی با مخابرات شکل شفاف و روشنی ندارد.

وی می‌گوید: به‌عنوان نمونه‌ای کوچک، یکی از مشتریان ما براساس قرارداد SLA که با وی داشتیم درخواست 700 هزار تومان خسارت از ما کرده و بدیهی است که ما نیز باید به هر ترتیب این خسارت را جبران کنیم.

مدیرعامل فن‌آوا موج تاکید می‌کند: به ازای هر روز اختلال، هزینه‌های ما سه تا چهار برابر افزایش یافته و ما موظف به جبران مشکل هستیم، آن هم اختلالی که نقشی در آن نداشته و کسی نیز خسارت وارده به ما را برعهده نمی‌گیرد.

اما وی به نکته جالب دیگری اشاره کرده و می‌گوید: شرکت فن‌آوا در اصفهان خدمات تلفن ثابت به مشتریان خود ارایه می‌کند که با قطعی اینترنت خدمات تلفن ثابت نیز دچار مشکل می‌شود.

وی در خصوص علت این امر می‌افزاید: تلفن ثابت ارایه شده از سوی ما براساس فناوری NGN (شبکه نسل جدید) بوده و از فناوری VOIP (تلفن اینترنتی) استفاده می‌کنیم که افت و اختلال در اینترنت بر ارایه این خدمات نیز تاثیر می‌گذارد.

تاج‌میری می‌گوید: NGN نیز با توجه به هزاران مزیتی که دارد با توجه به وابستگی به اینترنت در صورت اختلال در این شبکه به نارضایتی مشترکان تلفن ‌ثابت نسل جدید نیز دامن می‌زند. بنابراین دامنه اختلال‌ها به خدمات دیگر ما هم‌چون ADSL، IDC، اینترنت و تلفن ‌ثابت نیز می‌رسد.
به گفته وی این اختلال‌ها با توجه به ناآگاهی برخی از کاربران و عدم اطلاع‌رسانی بهنگام علاوه بر افزایش قابل ملاحظه هزینه‌ها، موجب نارضایتی و از دست رفتن مشتریان شرکت‌ها نیز می‌شود.
سرنوشت تلفن‌همراه در انتظار اینترنت

عبدالله فاتح مدیرعامل شرکت پارس‌آنلاین نیز با اشاره به اینکه قطعی شش لینک STM1 طی دو روز باعث کاهش 900 مگابیتی پهنای باند در کشور شده و می‌گوید: با قطعی اخیر بیش از 50 درصد از ظرفیت اینترنت کشور کاملا مختل شد اما شکل فنی استفاده از این خطوط به‌گونه‌ای است که وقتی نیمی از ظرفیت لینک قطع می‌شود، به‌دلیل افزایش فشار، امکان بهره‌برداری حتی از نیم دیگر ظرفیت نیز وجود ندارد و عملا سرویس‌دهی کاملا مختل می‌شود.

فاتح با اشاره به اینکه به‌دنبال جمع‌آوری دیش‌های ماهواره‌ای شرکت‌های اینترنتی عملا باعث شد که هیچ‌ راه پشتیبانی نیز برای جبران کاهش پهنای باند وجود نداشته باشد می‌گوید: از تاریخ اول تیر به‌دستور مخابرات تمامی دیش‌های شرکت‌های ICP پلمپ یا جمع‌آوری شد و همین موضوع باعث شد که حتی مانند قطعی فیبرنوری در دفعه قبل نتوانیم با استفاده از ماهواره بخشی از این کاهش را جبران کنیم. وی افزود: ما در شرکت خودمان 260 مگابایت پهنای باند داریم و روزانه پنج میلیون تومان برای هزینه پهنای باند می‌پردازیم.
مدیرعامل شرکت پارس‌آنلاین درباره میزان خسارت وارد شده به این شرکت طی قطع‌ شدن اینترنت گفت: خسارت‌هایی که مستقیم از بابت این قطعی به شرکت‌های اینترنتی وارد می‌شود بر دو نوع است. نخست هزینه پهنای باندی است که روزانه باید به مخابرات بپردازیم و دوم خساراتی است که براساس SLA (موافقت‌نامه سطح خدمات) باید به مشتریان بپردازیم. علی‌رغم اینکه این خسارت‌ها بسیار سنگین است اما به‌همین دو بخش ختم نمی‌شود. در قطعی اخیر یکی از مشتریان ما که از شرکت‌های خودروسازی است، ارتباط مستقیم و به‌لحظه خود را با کارخانه‌ اصلی در فرانسه از دست داد و یا یک شرکت هواپیمایی دیگر عملا تمامی سیستم‌های رزرو و فروش بلیت خود را متوقف دیده بود. چنین خسارت‌هایی عملا به بدنه اقتصادی کشور تحمیل می‌شود.

به گفته فاتح نوع SLA تنظیم شده بین مخابرات و شرکت‌های اینترنتی به‌گونه‌ای است که امکان پی‌گیری برای دریافت خسارت از مخابرات عملا مشخص نیست. تنها در نوبت قبلی قطعی اینترنت مخابرات صرفا هزینه‌های پهنای باند را از شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنت دریافت نکرد ولی خسارت‌های مشتریان آن‌ها را نپرداخت.

فاتح پیشنهاد می‌کند که مخابرات امکانی را فراهم کند که شرکت‌های ICP بتوانند به‌عنوان پیمانکار مخابرات، خودشان به‌طور مستقیم با شرکت‌های ارایه‌دهنده پهنای باند خارجی وارد مذاکره شوند تا در چنین شرایطی تمامی اینترنت کشور دچار مشکل نشود.
به‌ گفته وی ظاهرا اینترنت در کشور به سرنوشت تلفن‌همراه دچار شده و خرابی‌های مکرری که گریبانگیر مشترکان تلفن‌همراه است دارد برای مشترکان اینترنت هم تکرار می‌شود.
شرکت زیرساخت از اختلال اینترنت خبر داشت

در همین حال سازمان نظام صنفی به‌دنبال مشکلات پیش‌آمده در خصوص قطعی اینترنت و عدم ارایه سرویس مناسب از سوی شرکت مخابرات، کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران اقدام به برگزاری جلسۀ اضطراری با حضور مدیران شرکت‌های اینترنتی کرد.
محمودرضا خادمی، عضو هیات‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در این جلسه با اشاره به عدم اعلام عمومی شرکت مخابرات از انجام تعمیرات گفت: شرکت زیرساخت با وجود اطلاع از انجام تعمیرات در کابل‌ها متاسفانه اقدام به اطلاع‌رسانی در این زمینه نکرده است. درحالی که طبق روال، انجام تعمیرات در کابل‌های فیبرنوری باید به اطلاع مشتریان برسد.
وی اعلام این مطلب از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت در مورد استفاده از سایر منابع جهت تامین نیاز ارتباطی کشور را بی‌اساس خواند و افزود: نزدیک به بیش از یک سال است که قرار است خطوط پشتیبان برای ارایه سرویس‌ ایجاد شود. این امر مهم بنابر دلایلی که معلوم نیست، تاکنون محقق نشده است. نداشتن خطوط پشتیبان درحالی که مجوز استفاده از ارتباطات ماهواره‌ای که قرارداد آن بین شرکت‌های ICP با شرکت مخابرات ایران نزدیک به یک سال آن باقی مانده است، به‌صورت یک‌طرفه فسخ و موجب تحمیل خسارت سنگینی برای شرکت‌های سرویس‌دهنده حوزه اینترنت شده است.
خادمی اظهار داشت: با توجه به برقراری ارتباط توسط یک نقطه اصلی از سه مسیر ارتباطی، هرگاه لینک اصلی دچار مشکل شود، دو لینک پشتیبان دیگر به‌علت کمبود پهنای باند، جواب‌گوی مصرف کاربران نیستند. همین امر در طول مدت قطعی و یا تعمیر خطوط، موجب نارضایتی مشتریان از ارایه سرویس و درخواست پرداخت خسارت از سوی آن‌ها خواهد شد.
تعلل در پرداخت

اگرچه به گفته مدیرعامل شرکت زیرساخت افت کیفیت اینترنت، بدقولی شرکت فلگ در تامین خط پشتیبان در جریان ارتقای 30 درصد از سوئیچ‌های این شرکت در امارات عنوان شد، اما منابع آگاه علت دیگری را عامل افت 36 ساعته کیفیت اینترنت کشور اعلام کردند.

به گفته منابع آگاه شرکت فلگ قبل از اجرای تغییرات فنی مراتب احتمالی افت کیفیت اینترنت کشور را به اطلاع مسؤولان رسانده و منتظر تامین مالی مسیر پشتیبان از سوی ایران بودند، لیکن تعلل در پرداخت وجه مورد نظر فلگ و آغاز عملیات، کندی ارتباطات اینترنتی کشور را موجب شد.
مروری بر آمار قطعی اینترنت در کشور

اگرچه استاندارد عرف قطعی و کاهش افت کیفیت اینترنت در دنیا به‌درستی در دسترس نیست، لیکن آمار موجود در ایران نشان می‌دهد که سال گذشته قریب به 190 گزارش از قطعی فیبرنوری در کشور گزارش شده است.

این درحالی است که قطعی اینترنت در کشور در سال جاری و به نسبت سال گذشته نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه افزایش نیز یافته است. براساس آمار میزان قطعی‌ها در سال 85 به نسبت سال گذشته 17 درصد رشد داشته است. بر این اساس از ابتدای سال جاری تاکنون نیز 57 بار قطعی در خطوط فیبرنوری کشور گزارش شده است.
بالاترین قطعی‌ها

آمار نشان می‌دهند که تهران با 12 درصد بالاترین حجم قطعی خطوط فیبرنوری را داشته است. پس از تهران، خوزستان با 8/11 درصد، مازندران 10 درصد، گیلان و قزوین 9/7 درصد، فارس 5/6 درصد، کرمانشاه 7/5 درصد و بوشهر با 2/5 درصد به ترتیب بیشترین قطعی فیبرنوری را در کشور دارا بودند.
وزارت راه مخرب‌تر از بقیه

اما آنچه مسلم است در قطعی خطوط فیبرنوری شرکت ارتباطات زیرساخت مسؤولیتی ندارد. اگرچه و به گفته کارشناسان شرکت زیرساخت موظف است هرچه سریع‌تر و با استفاده از خطوط پشتیبان و جایگزین، افت کیفیت اینترنت در کشور را به حداقل رسانده و اقدامات جبرانی را به‌عمل آورد.
با این وجود عوامل متعددی در تخریب خطوط فیبرنوری کشور دخیل هستند که از آن جمله می‌توان به پیمانکاران وزارت راه و ترابری، وزارت نیرو، شرکت آب و گاز، شرکت نفت، شهرداری، کارخانجات صنعتی، کشاورزان، عوامل طبیعی و عوامل ناشناس اشاره کرد.

در این میان وزارت راه و ترابری به‌عنوان نخستین عامل تخریب‌کننده خطوط فیبرنوری به‌شمار می‌رود و بالاترین گزارش از قطعی خطوط به عملیات پیمانکاران این وزارتخانه مربوط می‌شود.

بالاخره اینکه اگرچه امکان برآورد دقیق میزان خسارت‌های وارده به شبکه فیبرنوری کشور به‌علت گستردگی خطوط فراهم نیست، لیکن کارشناسان میزان خسارات را در سال ده‌ها میلیارد تومان اعلام می‌کنند.

سید میثم لطفی - بزرگراه فناوری - پیتر ریتنر(Peter Rittner) مدیر مرکز اطلاعات دانشگاه نیویورک مدت 25 سال است که در زمینه فناوری ارتباطات و اطلاعات فعالیت می‌کند و تاکنون توانسته ابزارها و نرم‌افزارهای مناسبی را برای افراد و مراکز عمومی طراحی کند و سطح اطلاعاتی بسیاری از دانشگاه‌های معتبر جهان را تا اندازه زیادی بالا برد. وی که فناوری ارتباطات و اطلاعات را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای زندگی در هزاره سوم می‌داند و معتقد است که بدون ‌آن زندگی برای مردم محال می‌شود، گفت‌وگویی را با پایگاه اینترنتی Reporter انجام داده تا لزوم نفوذ هرچه بیشتر فناوری‌های نوین در زندگی روزمره مردم را نمایان کند.

آیا می‌توانید نحوه دسترسی مردم به اینترنت و پایگاه‌های اینترنتی را از ابتدا برای ما بازگو کنید؟
در تاریخ 30 سپتامبر سال 1999، دفتر فناوری ایالت نیویورک آمریکا قانون 3-99 را تصویب کرد که به‌موجب آن امکان دسترسی تمام دانشگاه‌های نیویورک به اینترنت فراهم می‌شد که البته نه‌تنها دانشگاه‌ها، بلکه عموم مردم می‌توانستند وارد دنیای مجازی شوند و به اینترنت دسترسی پیدا کنند. این قانون همچنین تصریح می‌کرد که نه‌تنها افراد سالم، بلکه معلولان نیز باید از حقوق مشابه و مساوی برخوردار باشند تا به یک اندازه بتوانند از اینترنت بهره برند. مرکز فناوری ایالت نیویورک در کنار این قانون استانداردی را نیز به‌صورت جداگانه در آن زمان به تصویب رسانده بود. این استاندارد که W3C نام گرفته‌ بود، دستور‌العملی را برای عموم مردم اعلام می‌کرد که طبق آن هر کس متوجه می‌شد که بهترین راه استفاده از اینترنت چیست و چگونه می‌تواند بدون بروز هرگونه مشکلی در فضای مجازی به فعالیت خود ادامه دهد. W3C یکی از سه هدف بزرگی بود که دولتمردان آمریکایی آن را به‌عنوان راهی برای توزیع عادلانه اینترنت می‌دانستند و سرمایه‌گذاری‌های فراوانی را بر روی آن انجام دادند. در آن زمان قرار بود که این هدف با توجه به فرهنگ، سطح تحصیلات، توانایی‌ها، منابع و محدودیت‌های فیزیکی به مرحله اجرا گذاشته شود و پس از گذشت مدت کوتاهی در تمامی قاره‌های جهان تحقق یابد. ما در این طرح از همان ابتدا تصمیم گرفته‌ بودیم که اهداف خود را به‌صورت جهانی و بین‌المللی تعریف کنیم و آن را به‌صورت محلی به اجرا برسانیم.
این استانداردها و دستورالعمل‌های تعریف شده برای مردم چگونه توانست در این زمینه تاثیر بگذارد؟
مرکز مدیریت سیستم SUNY به تازگی اقداماتی را انجام داده که دست‌کم بتواند به‌واسطه آن‌ها یکی از اهداف سیاست 3-99 را محقق کند و بتواند حس رقابت شرکت‌ها در این زمینه را برای همه افراد فراهم آورد. من برای آنکه سیستم‌ SUNY به‌صورت مقتدر عمل کند، افرادی را در راس کار قرار دادم که احساس مسؤولیت زیادی داشته باشند و بتوانند در تمامی مراحل اجرای قوانین تعیین شده در این زمینه را پی‌گیری کنند. برنامه‌ای که درحال حاضر ما برای خود در نظر گرفته‌ایم، طراحی روش‌هایی است که به‌واسطه آن‌ها بتوانیم امکانات بیشتری را برای استفاده از جامعه مجازی برای مردم فراهم آوریم و در کنار آن، حس رقابت بین شرکت‌های عرضه‌کننده خدمات اینترنتی را بیشتر کنیم. برای آنکه این ذهنیت‌ها عینی شوند، "زیرگروه تخصصی دسترسی به اینترنت" را راه‌اندازی کردیم که مدیریت آن را من قبول کرده‌ام و تمام فعالیت‌های آن به‌صورت کاملا آکادمیک زیر نظر اساتید و کارشناسان دانشگاهی اداره می‌شود و از این‌رو می‌توان گفت که مرکز ما یکی از معدود مراکز جهانی است که به‌صورت کاملا علمی در زمینه اینترنت کار می‌کند. این زیرگروه سه گروه کاری مجزا و جداگانه برای خود تعریف کرده که شامل گروه اطلاعات و آموزش و پرورش، گروه استانداردسازی‌ فنی و گروه مشاوره‌ای می‌شود. بیشتر افرادی که در این سه گروه کاری فعالیت می‌کنند تنها در فعالیت‌های تخصصی خود مشغول نیستند و می‌کوشند که با متخصصان دیگر گروه‌ها نیز به‌صورت مستقیم و بدون واسطه در ارتباط باشند. به‌طور کلی، ما هم‌اکنون بیش از 30 کارشناس و متخصص داریم که می‌توانند در بیشتر زمینه‌ها برای ما نظریه‌پردازی کنند و به این وسیله بهترین و به‌‌صرفه‌ترین روش‌های دسترسی مردم به اینترنت را به ما نشان دهند.
آیا دانشگاه شما خود را با ضرب‌العجل‌های تعریف شده از جانب مقامات قانونی آمریکا برای عرضه خدمات اینترنتی و تطابق آن با زندگی مردمی هماهنگ می‌کند؟
سیاست 3-99 به تمامی آژانس‌های فعال در کشور آمریکا امکان می‌دهد که بتوانند از راهنماهای تعریف شده W3C به‌طور کامل استفاده کنند و تاثیرات مستقیم و قابل ‌توجهی را برروی اینترنت و وب‌سایت‌ها برجای بگذارند. اگر این امر امکان یابد، ما می‌توانیم تا ضرب‌العجل 30 سپتامبر به تمام اهداف تعریف شده خود برسیم که براساس پیش‌بینی‌های انجام شده کارشناسان معتقدند که این اتفاق چندان هم امکان‌پذیر نیست. ما هم‌اکنون بیش از 150 هزار کاتالوگ راهنما بر روی سایت‌ اینترنتی خود قرار داده‌ایم که پیش‌بینی می‌شود 300 هزار صفحه‌ اینترنتی دیگر نیز به این بخش افزوده شود تا عموم مردم دریابند که بهترین، امن‌ترین و ارزان‌ترین راه رسیدن به اینترنت چیست. ما درحال حاضر هنوز مطالعه خاصی انجام نداده‌ایم که دریابیم این کاتالوگ‌های آنلاین و اینترنتی تا چه اندازه می‌تواند در فرهنگ‌سازی بین مردم مفید واقع شود. این یکی از آن مسایلی است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته و بررسی قابل ‌ملاحظه‌ای در این زمینه صورت نگرفته است. باید توجه داشت بزرگ‌ترین دشواری‌های فنی در اینترنت برای آینده مربوط به پیچیدگی روزافزون سیستم و مسایل مربوط به مقیاس‌پذیری آن می‌شود. به‌عبارت دیگر، سامانه‌هایی که در آن‌ها اجزای متعددی در مقیاس‌ها و اندازه‌های متفاوت به همکاری می‌پردازند و هیچ‌یک از آن‌ها کم‌اهمیت‌تر از دیگری نیستند جزء سامانه‌های پیچیده محسوب می‌شوند که اینترنت و نحوه دسترسی به آن نیز می‌تواند در این تقسیم‌بندی قرار گیرد. خدمات اینترنتی به‌منظور مدیریت موثرتر پیچیدگی و بهبود مقیاس‌پذیری اضافه به اینترنت اضافه شده تا هر کس به‌راحتی بتواند در جامعه مجازی حضور یابد و به‌همین خاطر امروزه مسؤولان آن را یکی از ابزارهای توانمند برای افزایش توانمندی مردم در استفاده از اینترنت می‌دانند.
بزرگ‌ترین تحول لازم برای گذر از اینترنت کنونی به نوع آینده را می‌شود پدیده بسیار بااهمیت وب "معنی‌گرا" دانست. شاید بتوان این فضای جدید را که بشر هنوز در نقطه آغازین برپایی آن است، فضایی جهانی از جنس محاسبات هوشمند ماشینی دانست که در آن تمامی دانش بشر از آغاز تا هر نقطه زمانی دیگر به‌منظور همکاری و رقابت در دسترس ماشین و انسان قرار خواهد داشت.
توافق و هماهنگی بین قانون‌های تصویب شده در این زمینه چه فایده‌ای می‌تواند به‌دنبال داشته باشد؟
فعالیت‌های دانشگاهی که در این زمینه صورت گرفته بسیار قابل ملاحظه بوده و طبق آن افراد معلول و ناتوان تاکنون توانسته‌اند بیش از پیش به اینترنت و امکانات آنلاین دسترسی پیدا کنند. برای مثال، ممکن است یک دانشگاه با امکانات و نیروهای انسانی متبحری که در اختیار دارد شرایطی را فراهم آورد که به‌موجب آن یک فرد کور، کر و لال که به زبانی غیر از زبان مادری خود تسلط ندارد بتواند از بودن در اینترنت لذت ببرد. نه‌تنها کاربران، بلکه عرضه‌کنندگان خدمات اینترنتی نیز می‌توانند از این سامانه بهره برند و تسهیلات لازم برای توزیع عادلانه اینترنت را فراهم آورند.
اینترنت را می‌شود وبی عظیم متشکل از میلیون‌ها کامپیوتر مختلف دانست که از شبکه‌های متفاوت، با کاربران گوناگون و دارای علایق و اهداف محاسباتی متعدد به‌وجود آمده باشد، ولی در نهایت باید این نکته را از ذهن دور نکرد که این شبکه با تمامی گستردگی خود با محدودیت‌های فراوانی مواجه است که یکی از آن‌ها عدم دسترسی همه به آن محسوب می‌شود و به‌همین خاطر است که امروزه بیشتر مراکز علمی- پژوهشی دنیا می‌کوشند این مشکل را از میان بردارند. تاکنون، طراحی و ایجاد اینترنت براساس معماری‌های گوناگونی انجام گرفته ‌است. از جمله مهم‌ترین آن‌ها معماری دوردیفه، معماری سه‌ردیفه و چندردیفه است که هر کدام از آن‌ها مشخص می‌کند اقشار مختلف یک جامعه تا چه اندازه می‌توانند از اینترنت استفاده کنند و دولت تا چه مقدار امکان استفاده از اینترنت را برای آن‌ها فراهم کرده است.
یکی از استفاده‌های اینترنت شرکت در گروه‌های مختلف اینترنتی است که از آن جمله می‌توان به مجموعه گروه‌های اینترنتی یاهو(Yahoo!) اشاره کرد. کسانی که می‌خواهند عضو این نوع گروه‌ها شوند باید یک ID در یاهو داشته باشند تا هویت مجازی پیدا کنند و شخصیت‌شان را آن‌گونه که دوست دارند به عموم مردم اطلاع دهند.
آموزش از سطوح ابتدایی به کودکان در مورد استفاده از اینترنت و نحوه برخورد با آن از جمله موارد حساس و مهمی است که در بخش توزیع و به‌کارگیری اینترنت باید توجه بیشتری به آن کرد. به‌جز این مورد مقوله‌ای به‌نام اقتصاد وجود دارد که معمولا مورد توجه همه قرار می‌گیرد و طی آن بیشتر افراد سعی می‌کنند اینترنت را به‌عنوان عاملی برای افزایش سود خود در نظر بگیرند. امروزه اطلاعات کالایی گرانبهاست که سود کلانی را در جیب تاجران اطلاعات سرازیر کرده و به‌طور نسبی ابزاری به‌حساب می‌آید که باارزش و بادوام است و با کمبود منابع مواجه نیست. فناوری اطلاعات در جامعه اطلاعاتی ابزاری برای ایجاد یک منطق سازمان‌دهنده جدید است که این منطق، روابط بین فرد و جامعه و فقیر و غنی را تعیین می‌کند. اقتصاد اطلاعاتی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مباحث در گفتمان دولت الکترونیکی و جامعه اطلاعاتی است که زیر‌ساخت‌های اقتصاد اطلاعاتی نیز بر استفاده موثر و بهینه از اطلاعات و پیوست آن، شبکه است که می‌تواند تعاملی آسان و دوطرفه هم برای دولت‌ها و هم برای شهروندان به‌همراه آورد. در این عرصه اگر پایگاه‌های اینترنتی تاثیرگذار شوند دسترسی مردم نیز به فضای سایبر بیشتر خواهد شد.
مسؤولیت‌های واگذار شده به هر یک از مدیران و کارمندان در این عرصه تا چه حد می‌تواند روند توسعه و نفوذ اینترنت در بین مردم را بالا برد؟ آیا این روند می‌تواند بر روی صفحات اینترنتی که توسط مردم عام ساخته می‌شوند تاثیر بگذارد؟
اگرچه سایت‌های اینترنتی دانشگاهی معتبرترین مراکز آنلاین به‌حساب می‌آیند، امروز صفحات مجازی فراوانی به این سایت‌ها افزوده شده و همین امر موجب شده تا اندازه‌ زیادی از اعتبار این سایت‌ها کاسته شود. باید توجه داشت که مراکز دانشگاهی و آکادمیک بیشترین نیروی انسانی ماهر و خبره را درون خود جای داده‌اند، به‌همین خاطر اگر مسؤولیت تولید، توزیع و خدمات اینترنتی به مراکز دانشگاه واگذار شود، این کار به بهترین شکل ممکن انجام خواهد شد که البته نه‌تنها نیروی متخصص، بلکه دیگر افراد فعال در حوزه دانشگاهی هم می‌توانند مفید واقع شوند. ما معتقدیم که راه‌اندازی و تکمیل یک وب‌سایت اینترنتی می‌تواند توسط هر شخص حقیقی و حقوقی صورت گیرد، اما اگر بخواهیم این سایت بیشترین مخاطب را به‌خود اختصاص دهد و در مقابل به‌صورت مستقیم با همه افراد رابطه برقرار کند، باید زیر نظر متخصصان دانشگاهی اداره شود.
اگرچه تاکنون استانداردهای فراوانی برای اینترنت در نظر گرفته شده و افراد بسیاری سعی کرده‌اند عدالت را در اینترنت برقرار سازند، تجربه ثابت کرده که امروزه سیاست‌های تعیین شده توسط نخبگان و اساتید دانشگاهی بیش از دیگر استانداردهای در نظر گرفته شده مفید بوده است. ما تاکنون نتوانسته‌ایم گروهی را تشکیل دهیم که متشکل از متخصصان متبحر و کارشناسان زبده شود. اگر چنین گروهی تشکیل شود می‌توان تضمین کرد که عادلانه‌ترین توزیع اینترنتی در بهترین شکل ممکن را در پیش‌ خواهیم داشت.
اینترنت تاکنون تاثیر بسیار عمیقی بر میزان دانایی و جهان‌بینی افراد داشته ‌است. امروزه میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا می‌توانند به‌راحتی به حجم زیادی از اطلاعات گوناگون به‌صورت آنلاین دسترسی پیدا کنند که ابزارهایی نظیر دانش‌نامه‌ها و کتابخانه‌های ملی نیز توانسته‌اند تاثیرات فراوانی را برجای بگذارند. زبان یکی از عواملی محسوب می‌شود که می‌تواند در دسترسی افراد به اینترنت تاثیر بگذارد. بیشترین زبانی که در اینترنت از آن استفاده می‌شود انگلیسی است، زیرا اصل اینترنت براساس این زبان تشکیل شده‌ و بیشتر نرم‌افزارهای کامپیوتری نیز به این زبان تهیه می‌شوند. هم‌اکنون شبکه آن‌قدر گسترش پیدا کرده که اطلاعات و تجربیات به اندازه کافی به زبان‌های محلی در کشورهای مربوط تهیه و قابل دسترس باشند.
دانشگاه شما برای ادارات و اشخاص چه اقداماتی را انجام داده تا آن‌ها بتوانند هرچه بهتر و بیشتر از اینترنت بهرمند شوند؟
ما وب‌سایتی را به آدرس http://wings.buffalo.edu/it/webaccess راه‌اندازی کرده‌ایم که اطلاعات دقیق و کاملی را در مورد نحوه دسترسی‌ درست و قانونمند کاربران به اینترنت اعلام می‌کند. این سایت علاوه بر دارا بودن اطلاعات قوی، حاوی ابزار‌ها و آدرس دیگر سایت‌های اینترنتی می‌شود که هر یک از کاربران به کمک آن می‌توانند با صرف کمترین‌ هزینه ممکن، بهترین راه برای اتصال به اینترنت را برای خود برگزینند. این وب‌سایت که شامل برنامه‌های آموزشی در این زمینه می‌شود، به‌صورت مرتب به‌روز شده و به‌همین خاطر منبعی غنی و معتبر در این زمینه به‌حساب می‌آید. مارک گرینفیلد(Mark Greenfield) از مرکز "کامپیوتر و فناوری اطلاعات" استیسی پرسن(Stacy Person) از مرکز آموزش فناوری آمریکا به تازگی پیشنهاد داده‌اند که برای فعالیت بهتر در این زمینه پنج پایگاه اینترنتی مجزا راه‌اندازی کنیم و با برگزاری کارگاه‌های آموزشی در پاییز سال جاری میلادی، مخاطبان بیشتری را به‌سمت خود جلب کنیم. ما طبق برنامه‌ریزی‌های خود همچنان می‌کوشیم که فرصت آموختن را برای مخاطبان خود به‌صورت مستمر ایجاد کنیم.
در آمارهایی رسمی که به تازگی منتشر شده آمده است، هم‌اکنون ازبکستان‪ ۴۲۹‬ هزار کاربر دارد و در این میان نرخ رشد دسترسی به اینترنت در کشور ژاپن هم از تمامى کشورهاى خاورمیانه کمتر بوده است. آمارها نشان می‌دهند، در کشور ژاپن‪ ۶۸‬ میلیون کاربر وجود دارد که تعداد آن‌ها نسبت به سال‪۲۰۰۰‬ میلادى ۴۳/۸‬ درصد افزایش یافته است. در کشورهای عضو اتحادیه اروپا اینترنت بین ۴۶/۹‬ درصد از جمعیت این منطقه نفوذ داشته که‪ ۲۴/۳‬ درصد از کل کاربران جهان را تشکیل مى‌دادند. ‬علاوه بر این، در سال‪ ۲۰۰۵‬ میلادى ‪۲۱۵‬ میلیون و‪ ۷۶۵‬ هزار کاربر در اتحادیه اروپا حضور داشته‌اند که این رقم نسبت به سال‪۲۰۰۰‬ افزایش‪ ۱۳۱/۶‬درصدی داشته است. ۲۵‬ کشور عضو اتحادیه اروپا۷۱۱‬ درصد از کل جمعیت جهان را در خود جاى داده‌اند که مابقى کشورهاى اروپایى با داشتن ‪۴/۳‬ درصد از کل جمعیت جهان حدود‪ ۴۴‬ میلیون کاربر دارند و ۴/۹‬ درصد از کل کاربران جهان را تشکیل مى‌دهند. بقیه کشورهاى اروپایى رشدى ۳۴۱/۹‬ درصدى را در شمار کاربران خود تجربه کردند. در میان کشورهاى اروپایى، کشور بوسنى بیشترین نرخ رشد شمار کاربران را داشته که در فاصله پنج سال گذشته نرخ رشد کاربران در این کشور ‪۱۳۲۸‬ درصد بوده است.
اخبارهایی که به تازگی منتشر شده نشان می‌دهد، دولت ویتنام تلاش‌های فراوانی را برای کنترل دسترسی به اینترنت آغاز کرده که براساس آن ارایه‌کنندگان خدمات اینترنتی موظفند دسترسی کاربران به سایت‌های غیراخلاقی و ضددولتی را متوقف کنند. بنا به گزارش‌های خبرگزاری‌های این کشور، چنانچه کافی‌نت‌های ویتنام به کاربران امکان دسترسی به سایت‌های ممنوع را دهند، اتصال آنان به اینترنت قطع خواهد شد. علاوه بر این، به صاحبان کافی‌نت‌های ویتنام دستور داده شده که مشتریان را در هنگام بروز هر گونه سرپیچی از قوانین رایج در کشور مانند انتشار ویروس و استفاده از سایت‌های غیراخلاقی و دیگر کارهای تهدیدکنندۀ امنیت زیر نظر داشته باشند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد عموما مردان به نسبت زنان دسترسی بیشتری به اینترنت دارند و زمان بیشتری را صرف آن می‌کنند. اگر بخواهیم این وضعیت را دقیق‌تر بررسی کنیم باید خاطرنشان سازیم، دختران سنین 12 تا 15 اندکی بیش از پسران هم‌سن‌وسال خود احتمال دسترسی به اینترنت را دارا هستند. در این میان گفته می‌شود که در سنین نوجوانی و جوانی احتمال دسترسی پسران به اینترنت به مقدار بسیار کمی بیش از دختران است. برتری مردان در این زمینه تا سنین45 تا 55 ادامه دارد و در سن 45 تا 55 سالگی زنان احتمال بیشتری برای دسترسی به اینترنت دارند. در سنین بالاتر نیز باز هم مردان با احتمال بیشتری به اینترنت دسترسی دارند. محققان ما همچنین دریافته‌اند حضور فرزندان در خانواده با دسترسی بیشتر زنان به اینترنت مرتبط است که البته به میزان دسترسی مردان به اینترنت ارتباطی ندارد. زنان در خانواده‌هایی که دارای فرزند هستند به‌نسبت دیگر بانوان بیشتر از اینترنت استفاده می‌کنند و آمارها نیز نشان داده 2/70 درصد از زنان در خانواده‌های دارای فرزند به اینترنت دسترسی دارند، درحالی که تنها 6/56 درصد از زنان در خانواده‌های بدون فرزند امکان دسترسی به اینترنت را دارا هستند.

براساس آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، از این پس و برای نخستین بار از ورود اینترنت به کشور حقوق مصرف‌کنندگان خدمات اینترنتی براساس موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) تامین می‌شود.

براساس این گزارش و به موجب مقررات جدید تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت کلیه ارایه‌دهندگان خدمات اینترنتی در کشور از این پس موظف به تهیه فرم‌های استاندارد و چارچوب‌های موافقت‌نامه‌های کیفیت خدمات از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بوده و باید پیش از انعقاد قرارداد و ارایه خدمات با مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی و VOIP (تلفن اینترنتی) موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات مبادله کنند.
تدوین آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور درحالی صورت می‌گیرد که پیش از این و از ابتدای ورود اینترنت به کشور یعنی اوایل دهه 70، هیچ قانون و برنامه مشخصی برای حمایت از کاربران خدمات اینترنتی وجود نداشته و تاکنون نیز هیچ‌کدام از نهادهای قانونی موجود در این زمینه از حقوق مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی در کشور به‌دلیل خلاءهای قانونی موجود حمایت نکرده است.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با هدف سامان‌دهی ارتباطات اینترنت و سهولت دسترسی به آن و در راستای اجرای بند «الف» و «ز» ماده سه و بند «د» ماده پنج قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مقررات و ضوابط جدیدی جهت تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت ارایه داده که مبادله موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) بین عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان از جمله ضوابط لازم‌الاجرای جدید به‌شمار می‌رود.

پیشینه تغییرات جدید در حقیقت به مصوبه پانزدهم آبان‌ماه سال 80 شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد نحوه ارایه خدمات شبکه‌های رایانه‌ای بازمی‌گردد و جایگزین آیین‌نامه ضوابط صدور مجوز تامین‌کنندگان ارتباط اینترنت پرظرفیت که توسط شرکت مخابرات ایران تدوین شده بود، می‌شود.

بر همین اساس کلیه مصرف‌کنندگان خدمات اینترنتی که بنا به هر علت از ارایه‌دهنده خدمات سرویس خود ناراضی باشند می‌توانند با مراجعه به مرجع حل اختلاف که در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تشکیل شده است، شکایات خود را ارایه و پی‌گیری کنند.

همچنین براساس اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه مذکور نظارت بر ارایه خدمات اینترنتی در کشور از این پس برعهده سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بوده که فرآیند این نظارت طی یک ماه آینده و پس از تصویب این مقررات توسط سازمان تدوین و اعمال می‌شود.

برپایه آیین‌نامه جدید و ارایه خدمات هرچه بهتر به مصرف‌کنندگان، کلیه تامین‌کنندگان، توزیع‌کنندگان و عرضه‌کنندگان خدمات اینترنتی در کشور موظفند تسهیلات لازم جهت اعمال نظارت بدون قید و شرط و مستمر را در اختیار سازمان و یا نمایندگان آن قرار داده و شرکت مخابرات ایران و ICPها نیز باید امکان دست‌یابی مستقل جهت اعمال نظارت را برای سازمان فراهم کنند.
احتمال کاهش قیمت اینترنت

با توجه به اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه پیشنهادی جدید و به‌دنبال مدیریت یک‌پارچه شبکه داخلی پیش‌بینی می‌شود سرعت دسترسی به اینترنت افزایش یابد.

به این ترتیب با کاهش تعداد مراکز تامین، ترافیک بین‌المللی و نیز هزینه‌های مربوطه کاهش می‌یابد.

همچنین به‌دلیل کاهش هزینه‌های واسطه از سویی و کاهش قیمت خرید عمده و نگهداری ترافیک در داخل کشور از سویی دیگر، قیمت خرید خرده‌فروشی نیز کاهش خواهد یافت.

آیین‌نامه اجرایی مقررات جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مراحل پایانی اصلاحات خود را در پیش دارد و انتظار می‌رود طی دو ماه آینده به تصویب رسیده و جهت اجرا به مراکز ذی‌ربط ابلاغ شود.
علت تدوین مقررات جدید

اما چرایی تغییرات و اصلاحات صورت گرفته از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به مشکلات نشات گرفته در قانون و مصوبات اجرایی پیش بازمی‌گردد.

نخستین مقررات و ضوابط در مورد خدمات شبکه‌های رایانه‌ای توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و در تاریخ پانزدهم آبان‌ماه سال 80 به تصویب رسید.

براساس ساختار ایجاد شده بر مبنای آیین‌نامه قبلی تعداد قابل توجهی از شرکت‌ها و موسسات اقدام به برقراری ارتباط از طریق تامین‌کنندگان بین‌المللی (بیشتر از طریق ماهواره) می‌کردند.

این اقدام ارایه‌دهندگان خدمات اینترنتی در کشور باعث شد دروازه‌‌های ارتباطی کشور به اینتنرنت از مسیرهای مختلفی ایجاد شود.

صرف هزینه گزاف به‌منظور برقراری ارتباط از طریق ماهواره علاوه بر آنکه قیمت نهایی برای مصرف‌کننده را افزایش می‌داد، قابلیت امکان ارایه سرویس‌‌های ارزش افزوده را نیز فراهم نمی‌کرد.

از سویی دیگر نبود یک‌پارچگی لازم در شبکه به‌دلیل وجود مسیرهای مختلف و نیاز به مراکز عرضه متعدد نیز برای برقراری ارتباط بهره‌برداران نهایی، هزینه بالایی را برای ایجاد امنیت در شبکه فراهم می‌کرد.
بر این اساس و به‌منظور رفع مشکلات ایجاد شده در آیین‌نامه پیشنهادی، ارایه خدمات اینترنت در کشور یک مدل سه‌لایه‌ای در نظر گرفته شده است.

از مهم‌ترین مزایای این مدل سه‌لایه‌‌ای می‌توان به جدا بودن وظایف هر لایه، ارتباط ساختاری بخش‌ها و یک‌پارچگی ارایه خدمات اشاره کرد.

اما مهم‌ترین ویژگی مقررات جدید تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت را می‌توان همان موافقت‌نامه‌های کیفیت سطح خدمات (SLA) ذکر کرد.

به‌موجب آیین‌نامه جدید، از این پس بین تامین‌کنندگان و توزیع‌کنندگان، توزیع‌کنندگان و عرضه‌کنندگان و همچنین بین عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) منعقد می‌شود.

حاصل این تغییرات نیز منجر به شفاف‌سازی حریم و حدود خسارات وارده به لایه‌های مختلف ارایه‌دهنده، عرضه‌کننده و مصرف‌کننده خدمات اینترنتی در کشور می‌شود.

درحال حاضر به‌جز شرکت فناوری اطلاعات (ITC)، 38 شرکت دیگر در قالب ICP در رابطه با تامین اینترنت فعالیت دارند که تامین بخش عمده‌ای از ارتباط کشور برعهده آن‌هاست.

بزرگ‌ترین پهنای باند ارتباطی این شرکت‌ها 155 مگابایت بر ثانیه و کمترین آن سه مگابایت بر ثانیه است. علاوه بر شرکت‌های ICP به‌منظور ارایه اینترنت به کاربران شرکت‌های ISP نیز در این زمینه فعالیت دارند.

همچنین در بخش ارایه‌دهندگان نهایی خدمات اینترنتی (ISP)ها هم‌اکنون بالغ بر هزار و 200 مرکز در کشور دارای مجوز فعالیت است.
براساس اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از این پس مجوز تاسیس مراکز جدید ISP داده نخواهد شد و این امکان نیز به سایر شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی داده شده است تا با تشکیل کنسرسیوم علاوه بر کاهش مراکز موجود و افزایش کیفیت ترافیک بتوانند از خدمات ارزان‌تری بهره‌مند شوند. این امر نیز می‌تواند موجب کاهش قیمت برای مصرف‌کنندگان نهایی شود.

سید میثم لطفی - بزرگراه فناوری - روس دی. مارتین(Ross D. Martin) که یکی از صاحب‌نام‌ترین پزشکان حاضر آمریکا محسوب می‌شود، فعالیت جدی خود در عرصه فناوری و پزشکی را با عضویت در گروه "تصمیم‌گیری‌های سیستمی" آغاز کرد و پس از انجام همکاری‌های صمیمانه با دانشگاه‌های MIT ، هاروارد و بوستون توانست بر تجربیات خود در این عرصه بیفزاید. وی با رفتن به دانشگاه سینسیناتی پس از دو سال برای نخستین بار خدمات الکترونیکی بهداشتی را در بیمارستان وابسته به دانشگاه زاویر(Xavier) راه‌اندازی کرد. وی به‌عنوان یکی از مشاوران فناوری ارتباطات و اطلاعات طرح‌های فراوانی را در مراکز مختلف پزشکی به مرحله اجرا رساند. مارتین سرانجام موفق شد مدرک فوق تخصص خود را از دانشگاه سینسیناتی دریافت کند و به‌عنوان سردبیر نشریه"اطلاعات ضروری برای گروه‌های پزشکی" برگزیده شود و بدین وسیله تجربه مدیریتی خود را در گروه‌های کوچک و متوسط آغاز کند. وی هم‌اکنون مدیریت مرکز پزشکی فناوری آمریکا را برعهده دارد.

با توجه به توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات و تاثیرات مستقیم آن بر زندگی روزمره مردم، چرا پزشکان از توسعه فناوری در شاخه تخصصی خود استقبال می‌کنند؟
امروزه بخش بهداشت و درمان آمریکا سهم قابل‌توجهی از اقتصاد این کشور را شامل می‌شود و از این‌رو توجه دستگاه‌های دولتی به آن زیاد است. با توجه به اینکه مقامات بلندپایه آمریکا می‌کوشند با توسعه بخش بهداشت و درمان خود موجبات رونق اقتصادی را بیش از پیش فراهم آورند، فناوری ارتباطات و اطلاعات توانسته کمک‌های فراوانی را به ما بکند. من به‌عنوان یکی از پزشکان علاقه‌مند به فناوری ارتباطات و اطلاعات تمام زندگی خود را صرف نفوذ فناوری اطلاعات در علم پزشکی کرده‌ام تا بتوانم علاوه بر خدمت‌رسانی هرچه بیشتر به بیماران، توسعه اقتصادی کشور را نیز به‌دنبال داشته باشم. یکی از اقدامات مهمی که تاکنون در این زمینه صورت گرفته است تاسیس گروهی با نام "گروه تصمیم‌گیری‌های سیستمی" در کشور آمریکاست که در سال 1979 توسط جمعی از کارشناسان و مسؤولان دانشگاه هاروارد راه‌اندازی شد. این گروه برای انجام فعالیت‌های خود به کمک کارشناسان دانشگاه بوستون آزمایشگاهی راه‌اندازی کرد که در آن تمامی فعالیت‌های پزشکی به کمک جدیدترین فناوری‌های روز انجام می‌شد. این گروه هم‌اکنون به‌عنوان بخشی از دانشگاه علم و فناوری وابسته به دو دانشگاه هاروارد و MIT به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد.
اگرچه من سال‌های زیادی را برای اخذ مدرک دکترا و طبابت بیماران صرف کردم، پس از گذشت مدتی دریافتم که علم پزشکی بدون استفاده از فناوری اطلاعات ارزش چندانی ندارد و به‌همین خاطر تصمیم گرفتم که با ورود به مرکز PacifiCare آمریکا، توانایی خود را در استفاده از علوم نوین بالا برم. افزوده شدن فناوری اطلاعات به علم پزشکی موجب شد تا احتمال درمان هر یک از بیمارانی که به من مراجعه می‌کردند بیشتر شود و بتوانم جان افراد بیشتری را از خطر مرگ حتمی نجات دهم. این امر نه‌تنها در کشور آمریکا، بلکه در دیگر کشورهای دنیا نیز می‌تواند اتفاق بیفتد و با صرف هزینه‌های بسیار اندک، باعث شود که خدمات سیستم پزشکی و بهداشتی یک جامعه در بهترین حالت ممکن به‌دست همشهریان برسد.
درحالی که فناوری‌ اطلاعات هرروزه دستاوردهای جدیدی را وارد علم پزشکی می‌کند، به‌نظر شما پزشکان و متخصصان تا چه اندازه به این قبیل وسایل و امکانات اطمینان دارند؟
امروز پزشکان نیز همانند تمام افرادی که در عصر حاضر زندگی می‌کنند، رغبت فراوانی به استفاده از فناوری‌های نوین دارند. اگرچه ورود هر محرک جدید همواره با مقاومت‌هایی مواجه بوده، اما باید اعتراف کنیم که ظهور فناوری اطلاعات در جامعه پزشکی کمتر این مسایل را به‌دنبال داشته که با پشت سر گذاشتن زمانی کوتاه، بیشتر پزشکان به‌کار بردن دستگاه‌ها و وسایل مجهز به فناوری‌های روز را مفید اعلام کردند. از جمله نکات قابل توجهی که در این زمینه به چشم می‌خورد، بردباری بسیار زیاد پزشکان برای آموختن نحوه استفاده از دستگاه‌های جدید است که در برخی مواقع دیده می‌شود. این کار با صرف‌ ماه‌ها زمان صورت می‌پذیرد. من در طول سال‌های فعالیت خود در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مختلف هرگز ندیدم که یک پزشک از ورود یک فناوری نوین در رشته تخصصی خود احساس نارضایتی کند و آن را نپذیرد. این امر موجب شده تا مراکز فعال در حوزه فناوری اطلاعات که تا چندی پیش توجه چندانی به عرصه پزشکی نداشتند، امروزه این دنیای پیچیده را نیز از آن خود بدانند و با گسترش فعالیت‌های خود در زمینه پزشکی، موجبات رشد علم در این شاخه را نیز فراهم کنند.
کارشناسان فناوری اطلاعات که ممکن است تخصص چندانی در زمینه پزشکی نداشته باشند چگونه می‌توانند ابزارهایی توانمند و مناسب با نیازهای شما تولید کنند؟
درحال حاضر نرم‌افزار یکی از ارکان اصلی و اساسی در دنیای کامپیوتر و اینترنت محسوب می‌شود و باعث شده که کاربران احساس نزدیکی بیشتری با فناوری اطلاعات و ارتباطات داشته باشند. این برنامه‌های کامپیوتری نه‌تنها در رایانه‌ها مفید واقع می‌شوند، بلکه به یکی از بخش‌های اصلی پزشکی تبدیل شده‌اند. اگرچه کارشناسان فناوری اطلاعات تخصص چندانی در علم پزشکی ندارند، تجربه نشان داده رابطه صمیمانه و نزدیک بین دنیای پزشکی و فناوری موجب شده تا نیازهای ما به‌طور کامل و دقیق منتقل شود و متخصصان نیز به آسانی بتوانند برنامه‌هایی متناسب با فعالیت‌های ما تولید کنند. ما امروزه به‌واسطه علوم کامپیوتری توانسته‌ایم پایگاه‌های اطلاعاتی خود را از حالت سنتی کاملا خارج کرده و تمام اطلاعات مورد نیاز خود را به‌صورت دیجیتالی و الکترونیکی ذخیره کنیم. این ابزارها به ما کمک می‌کند تا در هر شرایطی به‌راحتی بتوانیم از منابع اطلاعاتی استفاده کنیم و برای درمان بیماران تصمیم‌های بهتری اتخاذ کنیم.
زمانی ‌که یک کارشناس فناوری اقدام به طراحی و ساخت یک دستگاه به‌خصوص پزشکی می‌کند، عوامل و معیارهای مختلفی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کند. گستره وسیع علوم پزشکی در زمینه‌های گوناگون باعث شده دانستن این معیارها برای متخصصان به امری مشکل و غیرقابل درک بدل شود، اما با این وجود گفته می‌شود که ارتباطات صمیمانه بین پزشکان و برنامه‌نویسان باعث شده تا بخش عظیمی از این مشکلات مرتفع و از میان برداشته شود. به‌واسطه نرم‌افزارهایی که امروزه در اختیار ما قرار داده شده، پزشکان می‌توانند ظرف مدت‌زمانی کوتاه شرح حال کامل از بیماران خود دریافت کنند تا بتوانند در مواقع اضطراری بهترین روش‌های درمانی و داروها را برای این بیماران به کار برند.
یکی از حرکت‌های بزرگ و قابل ‌ملاحظه‌ای که تاکنون در این زمینه صورت گرفته ظهور نانوتکنولوژی است که امکان درمان بسیاری از بیماری‌های لاعلاج را برای ما فراهم کرده است. نانوتکنولوژی یا کاربرد فناوری در مقیاس یک میلیونیم متر جهان حیرت‌انگیزی را پیش روی دانشمندان قرار داده است که در تاریخ بشریت نظیری برای آن نمی‌توان یافت. پیشرفت‌های پرشتابی که در این عرصه به‌وقوع می‌پیوندد پیام مهمی را با خود به همراه آورده است. بشر در آستانه دست‌یابی به توانایی‌های بی‌بدیلی برای تغییر محیط پیرامون خویش قرار گرفته و جهان و جامعه‌ای که در آینده‌ای نه‌چندان دور به مدد این فناوری جدید پدیدار خواهد شد، تفاوت‌هایی بنیادی با جهان مانوس آدمی، در گذشته خواهد داشت.
نبود فناوری اطلاعات که به عقیده شما تا این اندازه توانسته در علم پزشکی تاثیر بگذارد تا چه حد مشکل‌آفرین خواهد شد و مدیریت فناوری در دنیای پزشکی تا چه اندازه می‌تواند نقش داشته باشد؟
در طول دوران تحصیل خود برای گرفتن تخصص، بارها مشاهده کردم که نبود دستگاه‌های پیشرفته و به‌روز موجب شد تا بیماران در شرایط نامناسبی به سر برند و پزشکان نتوانند برای نجات جان آن‌ها کار خاصی را انجام دهند. رابطه فناوری و پزشکی امروزه به‌قدری نزدیک شده که حتی کم‌رنگ شدن این رابطه هم می‌تواند اثرات زیانباری را به‌دنبال داشته باشد.
باید توجه داشته باشیم که منبع تمام فعالیت‌های مدیریت، اطلاعات است و تنها این ابزار است که جریان حیاتی فرآیند برنامه‌ریزی را انجام می‌دهد. امروزه اطلاعات به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع قدرت در جهان مطرح است و مدیران بدون داشتن اطلاعات کامل در مورد یک موضوع قادر به تصمیم‌گیری موثر نخواهند بود. فناوری اطلاعات در سال‌های اخیر به‌واسطه رشد، گسترش روزافزون و به‌کارگیری امکانات کامپیوتری و انتقال داده‌ها و ایجاد شبکه‌های جهان‌گستر مانند اینترنت، اطلاعات ارزشمند و خدمات متنوع، محیط‌های تبادل اطلاعات را به شدت دچار تغییر کرده است. در بخش بهداشت و درمان نیز استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی کارآمد برای تحقق اهداف کارایی، اثربخشی و کیفیت خدمات و البته رضایتمندی مراجعان ضرورتی انکارناپذیر به‌شمار می‌رود.
در عصر فناوری اطلاعات و اطلاع‌رسانی، مدارک پزشکی به‌عنوان مهم‌ترین، غنی‌ترین و واقعی‌ترین منابع اطلاع‌رسانی پزشکی و بهداشتی محسوب می‌شوند، زیرا این مدارک مبتنی بر واقعیات علم پزشکی هستند. مدیریت اطلاعات بهداشتی عبارت از توسعه، اجرا،‌ نگهداری ‌و مدیریت سیستم‌ها به‌منظور تولید، ‌ذخیره، بازیابی و انتشار اطلاعات بهداشتی بیمار به‌صورت موثر و کاراست. مدیریت اطلاعات بهداشت همچنین تحت عنوان اداره مدارک پزشکی نیز شناخته شده است که امروز در تمام بیمارستان‌ها راه‌اندازی شده است. این نوع به‌خصوص از مدیریت در تمامی محیط‌های مراقبت بهداشتی مشابه است. اگرچه یکی از این روش‌ها در مطب پزشک ممکن است دارای پیچیدگی و ابهام کمتری نسبت به بیمارستان‌‌ها و مراکز بهداشتی بزرگ باشد، ‌با وجود این اهداف مشابه و یکسان است.
ارگونومی کامپیوتری چیست و به‌نظر شما، دستاوردهای فناوری اطلاعات که تا این اندازه در علم پزشکی مفید هستند آیا می‌توانند مشکلاتی را هم به‌دنبال داشته باشند؟
اگر بخواهیم ارگونومی کامپیوتری را به‌طور دقیق بررسی کنیم، باید اعلام کنیم که این اصطلاح به‌معنی مطالعه و بررسی عوامل انسانی در ارتباط با کامپیوتر است که از اهداف آن می‌توان به ‌تضمین مناسب‌ بودن یک دستگاه برای استفاده انسان اشاره کرد. همان‌طور که می‌دانید، کامپیوترها یکی از بخش‌های اصلی و اساسی در دنیای فناوری اطلاعات محسوب می‌شوند و به‌همین خاطر توانسته‌اند به یک پایگاه اقتصادی مناسب برای شرکت‌های تولیدکننده تبدیل شوند. به هر حال، اگر نحوه استفاده درست از این ابزارها برای کاربران روشن نشود، ممکن است ناراحتی جسمی و روحی فراوانی برای آن‌ها ایجاد شود که این امر به‌عنوان یکی از مشکلات فناوری اطلاعات در دنیای پزشکی محسوب می‌شود. تولیدکنندگان تجهیزات وسایل کامپیوتر نظیر صفحه‌کلید، موشواره، میز و صندلی و ... اکنون سعی می‌کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی و تولید کنند. رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم، سردرد و کمردرد اپراتورها و کاربران کامپیوترها می‌شود. این نکته را نباید فراموش کنیم که کاربرد کامپیوتر در زندگی بشر بسیار زیاد است و تعداد زیادی از افـراد سـاعت‌های متمــادی با کـامپیوتر کـار می‌کنند، به‌همین دلیل شناخت عوامل موثر در محیط کار با کامپیوتر اهمیت زیادی دارد. وجود شرایط نامناسب در محیط کاری و عدم توجه به موارد ایمنی هنگام کار با کامپیوتر ممکن است در بلندمدت سبب بروز بیماری‌ها و ناهنجاری‌ها شود. یک محیط کاری مناسب برای کاربران کامپیوتر باید دارای سیستم تهویه مطبوع، نور کافی و مناسب، میز مخصوص با ابعاد استاندارد، صندلی مخصوص کامپیوتر با ارتفاع قابل تنظیم برای جلوگیری از ناراحتی ستون فقرات کاربر،‌ زیرپایی برای جلوگیری از بی‌حسی پا و‌ کف‌پوش چوبی یا پلاستیکی برای جلوگیری از ایجاد الکتریسیته ساکن باشد.‌ با وجود رعایت این نکات، باز امکان بروز بیماری‌های خاص برای کاربر وجود دارد. کم‌تحرکی هنگام کار با کامپیوتر، چشم دوختن در مدت طولانی به صفحه مانیتور و حرکات یکنواخت مچ دست ممکن است سبب بروز انواع ناهنجاری‌ها شوند.
برای گروه‌هایی که کامپیوتر را هرگز دستیار خوبی برای خود نمی‌دانند و معتقدند که روش‌های سنتی نتایج بهتری را به‌دنبال دارد چه راه‌هایی را به‌کار می‌برید؟
این افراد و گروه‌ها کامپیوتر و فناوری اطلاعات را باید به‌عنوان یک فرصت نگاه کنند، نه یک تهدید. اگرچه در برخی موارد دیده می‌شود که جمعی از پزشکان حضور فناوری در کنار خود را تحمل نمی‌کنند، امروزه این امر کم‌کم از بین رفته است، زیرا فناوری‌های نوین به پزشکان و متخصصان کمک می‌کند تا بهتر و سریع‌تر بیماری افراد را تشخیص دهند و بتوانند برای درمان آن اقدام کنند. همچنین این ابزارها به پزشکان کمک کرده تا در طول کارهای روزانه خود انرژی کمتری صرف کنند و بتوانند با استفاده بهتر از زمان، پول بیشتری را به‌دست آورند. این عوامل که به وضوح می‌توان آن‌ها را مشاهده کرد، موجب شده تا متخصصان پزشکی اقبال بیشتری را نسبت به فناوری ارتباطات و اطلاعات نشان دهند و ابزارهای وابسته به آن را به‌عنوان عضوی از علم پزشکی بدانند.
درمان‌های از راه دور که زیر نظر فناوری اطلاعات انجام می‌شود تا چه اندازه مفید بوده است؟
درمان از راه دور اولین بار توسط توماس برد(Thomas Bird) در دهه 1970 ابداع شد و هم‌اکنون که چند دهه از آن زمان می‌گذرد پیشرفت‌های فراوانی داشته است. به‌طور کلی،‌ استفاده از فناوری‌های پیشرفته به‌منظور انتقال اطلاعات و آگاهی دادن برای تشخیص پزشکی، درمان و مراقبت بیمار و آموزش‌هـای از راه دور را که در ارتباط با ســـلامت باشد، درمان از راه دور می‌گویند. دســترسی ســریع به متخصـصان پزشـکی از راه دور به‌وسـیله فناوری اطلاعات و وســایل ارتباط از راه دور بدون توجه به اینکه بیمار یا اطلاعات وابسته به آن در کجا قرار گرفته است می‌تواند کمک‌های شایانی به درمان یک بیمار کند. در این روش به‌خصوص اطلاعات پزشکی نظیر عکس، صــدا، فیلم، پرونده بیماران و ... به‌صورت دیجیتالی از یک محل به محل دیگر مبادله می‌شود.
در برخی مواقع درمان از راه دور می‌تواند به‌صورت هم‌زمان صورت گیرد. زمانی که مشــاوره چهــره به چهـره ضـــروری به‌نظر می‌رســد و یا نیاز به عمل‌های جراحی است، این روش‌ کارایی‌های فراوانی خواهد داشت که معمولا این ارتباط بین بیمار و پزشـــک معالج انجام می‌‌شود. یکی از مهم‌ترین درمان‌های از راه دور هم‌زمان که با استقبال فراوان پزشکان و بیماران مواجه بوده "جراحی از راه دور توســـط بازوهای ربات" است. در این روش جراح می‌تواند با هدایت بازوهای ربات که ممکن است کیلومترها دورتر در بیمارســتانی آماده جراحی باشد به عمل جراحی اقدام کند. در چنین شرایطی بازوهای ربات دقیقا مانند دست‌های جراح عمل کرده و تمام حرکات دست جراح را پیروی می‌کند.
در برخی مواقع درمان‌های از راه دور به‌صورت غیرهم‌زمان انجام می‌شود. این روش درمانی به روش ذخیره‌سازی و ارســال اطلاعات انجام می‌شود و برای مواردی که زیاد فوریت ندارند مورد استفاده قرار می‌گیرد که در این روش می‌توان زمانی را برای ارسال اطلاعات و دریافت آن منظور کرد که اطلاعات منتقل شــده می‌تواند از تصویرهای دیجیتالی گرفته تا بخشــی از یک فیلم در نظر گرفته شود.
با درمان‌های از راه دور که تنها به‌واسطه فناوری اطلاعات میسر خواهد شد، افزایش دسترسی به مراقبت‌های ویژه برای بیماران‌، افزایش دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی‌، بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی، کاهش اشتباهات پزشکی،‌ کاهش بیماری و مرگ‌ومیر، افزایش رضایتمندی و راحتی بیمار، کاهش هزینه‌های درمان، افزایش کارایی و تولید برای ارایه‌دهندگان سلامت و ... امکان‌پذیر می‌شود.
میزان تمایل پزشکان و متخصصان پزشکی به استفاده از اینترنت تا چه اندازه است؟
در آخرین مطالعاتی که انجام شده معلوم شده است که هم‌اکنون در اروپا و آمریکا بیش از 70 درصد پزشکان با تشویق بیماران خود به استفاده از اینترنت، سعی می‌کنند شرایط درمانی آن‌ها را تسهیل کنند. در این مطالعه همچنین مشخص شده است، پایگاه اینترنتی webMD که تنها در زمینه پزشکی فعالیت می‌کند با 31 درصد، بیشترین میزان مراجعه کاربران اینترنتی برای کسب اطلاعات پزشکی را به‌خود اختصاص داده است که پس از آن موتور جست‌وجوی گوگل با هفت درصد در مکان دوم و یاهو با چهار درصد در مکان سوم قرار دارند.
این بررسی‌ها همچنین نشان داده است که 10 درصد از بیماران داروهای تجویز شده خود را از طریق اینترنت تهیه می‌کنند. علاوه بر این، 26 درصد این افراد بالای 55 سال هستند که نشان‌دهنده اعتماد افراد سالمند به اینترنت است. در این میان Medco.com از میان سایت‌های ارایه‌دهنده‌ اطلاعات دارویی با جذب 26 درصد کاربران در رتبه‌ نخست قرار دارد و توانسته بخش زیادی از مشکلات کاربران در این زمینه را مرتفع سازد.
در یک آمارگیری جدید همچنین مشخص شده است، زنان بیمار تمایل بیشتری برای استفاده از اینترنت و کامپیوتر دارند و با فناوری اطلاعات راحت‌تر کنار می‌آیند. در این نظرسنجی‌ها آمده است، این روزها 52 درصد از کل کاربران جهانی را زنان تشکیل می‌دهند که این رقم تقریبا در بین زنان بیمار نیز به‌همین صورت وجود دارد. کاربران اینترنت زن از سال 2003 تاکنون 19 درصد رشد کرده‌اند و این میزان برای مردان 12 درصد بوده است. زنان به‌علت داشتن اوقات فراغت بیشتر نسبت به مردان، در زمینه وبلاگ‌نویسی نیز از جنس مخالف خود پیش هستند.

سید میثم لطفی - بزرگراه فناوری - این روزها واژه‌هایی مثل اینترنت، ارتباطات جهانی، تجارت الکترونیکی و غیره برای بسیاری از مردم آشناست و حتی فعالیت‌های روزانه خود را به کمک آن‌ها انجام می‌دهند. اما به‌راستی دانستن معنای این واژه می‌تواند در استفاده درست از آن‌ها به ما کمک کند؟ اینترنت در حقیقت شبکه‌ای جهانی است که از روش‌های مختلف همه کامپیوترهای شخصی و غیرشخصی را به یکدیگر متصل می‌کند تا ما بتوانیم با داشتن ارتباطات جهانی، زندگی بهتر و آسان‌تری را در این جهان پهناور تجربه کنیم.

این دنیای مجازی که با امکانات کامل در اختیار ما قرار می‌گیرد، در اصل مالک و صاحب خاصی ندارد. شرکت‌های مختلفی که در سراسر جهان به صورت آنلاین فعالیت می‌کنند، بخشی از آن را در اختیار دارند. این شرکت‌ها امروزه آموخته‌اند به‌منظور حضور فعال‌تر در جهان، دیگر نیازی به حضور فیزیکی نیست و تنها با اتکا به اینترنت و استفاده از مباحثی نظیر تجارت الکترونیکی می‌توانند محصولات خود را در کمترین زمان ممکن در کشورهای مختلف به‌ فروش برسانند.

برای آنکه این امر تحقق یابد و شرایط لازم برای فروش اینترنتی محصولات مختلف فراهم شود، باید این محصولات در فضای مجازی تبلیغ شوند تا بستر لازم برای فروش آن‌ها به‌وجود آید. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تبلیغات اینترنتی هنوز در سبد شرکت‌های تبلیغاتی که در بسیاری از موارد به‌عنوان مشاور تبلیغ‌دهندگان، خدماتی را به آن‌ها عرضه می‌کنند، جایگاه مناسبی پیدا نکرده است، زیرا به‌دلیل هزینه‌های کم تبلیغ در اینترنت‌، کارمزد شرکت‌های تبلیغاتی نیز در صورت دادن تبلیغی در اینترنت بسیار کم خواهد بود.

از طرف دیگر عدم آشنایی این شرکت‌ها با مکانیزم‌های تبلیغات اینترنتی از جمله مکانیزم‌هایی جهت سنجش و اندازه‌گیری اثربخشی تبلیغات اینترنتی، باعث شده تا این شرکت‌ها تمایل کمتری به دادن تبلیغ در اینترنت داشته باشند. برت کوانس(Brett Quance) معاون و مدیر بازرگانی شرکت اینترنتی بلوکت(BlueCat) برای روشن شدن وضعیت تبلیغات در اینترنت گفت‌وگوی جدیدی انجام داده که خواندن آن می‌تواند آینده این صنعت نوپا را بیشتر نمایان کند.

با توجه به اینکه درحال حاضر رسانه‌های مختلف رادیو، تلویزیون،‌مطبوعات و غیره در زمینه تبلیغات فعالیت می‌کنند، تبلیغات اینترنتی چه مزایایی را می‌تواند برای شرکت‌ها و سازمان‌ها به همراه داشته باشد؟
از جمله مهم‌ترین تاثیراتی که تبلیغات اینترنتی برجای می‌گذارد، تعامل دوطرفه‌‌ای است که بین شرکت‌ها و فضای مجازی ایجاد می‌شود تا با فعالیت در کنار یکدیگر بهتر بتوانند محصولات خود را به مردم معرفی کنند. درحالی که رسانه‌های سنتی با اخذ هزینه‌های فراوان محصولات شرکت‌های مختلف را معرفی می‌کنند، هزینه کم تبلیغات اینترنتی می‌تواند عامل انگیزاننده برای افزایش تمایل شرکت‌ها به حضور در این عرصه محسوب شود.
براساس استانداردهای تعریف شده، امروزه شبکه‌های تلویزیونی اجازه دارند که حداکثر یک آگهی بازرگانی را در 15 ثانیه پخش کنند، در این میان ممکن است که شخص حین پخش آگهی در این زمان محدود به تماشای تلویزیون نپردازد و یا اینکه از تماشای آن صرف‌نظر کند. در مقابل شبکه جهانی اینترنت این امکان را برای همه شرکت‌ها فراهم می‌آورد که بتوانند محصولات خود را به صورت 24 ساعته برای همه کاربران به نمایش بگذارند و گستره تبلیغات بازرگانی خود را از مرزهای یک کشور فراتر برند، زیرا سایت‌های اینترنتی بدون وابستگی به یک مرکز خاص اطلاعات خود را در هر زمانی در اختیار همه مردم جهان قرار می‌دهند. در مقایسه رسانه‌های سنتی با اینترنت باید توجه داشته باشیم که فضاهای اینترنتی هیچ گونه محدودیت مکانی ندارند و به همین خاطر اگر اطلاعاتی روی آن‌ها قرار گیرد، به‌سادگی در اختیار همه کاربران قرار خواهد گرفت. علاوه بر این باید توجه داشت، درحالی که رسانه‌های سنتی اطلاعات مورد نظر خود را به‌صورت یک‌طرفه به مردم منتقل می‌کردند و توانایی تصمیم‌گیری برای انتخاب اطلاعات را از آن‌ها می‌گرفتند، اینترنت تحت فرمان کاربران کنترل می‌شود،‌به این معنی که اگر کاربران تمایل داشته باشند به یک سایت حاوی تبلیغات اینترنتی مراجعه می‌کنند و در این فرآیند ممکن است که سراغ این قبیل تبلیغات نروند. تمام مزایایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد به ویژگی و شخصیت منحصر‌به‌فرد اینترنت وابسته است.
اینترنت که امروزه این قابلیت‌ها را در اختیار ما گذاشته چه خصوصیات و ویژگی‌هایی دارد که آن را از دیگر رسانه‌های موجود مجزا می‌کند؟
نگاهی گذرا به تحولاتی که در چند سال گذشته صورت گرفته به‌سادگی نشان خواهد داد که اینترنت ابزاری توانمند برای برقراری ارتباطات بین‌المللی است و می‌تواند با اتصال همه مردم به یکدیگر،‌دستاوردهای آن‌ها را در اختیار یکدیگر قرار دهد. اگرچه این روزها کشور آمریکا ادعا می‌کند که حاکمیت اینترنت را برعهده دارد و در این میان زبان انگلیسی به‌عنوان زبان واحد اینترنت برگزیده شده است، ارتباطات مردم نه‌تنها در مناطق انگلیسی‌زبان، بلکه در همه جای دنیا درحال گسترش است و حتی دورافتاده‌ترین جزایر آفریقایی نیز از آن بهره‌مند می‌شوند. حتی در شوروی سابق و کشورهای جهان سومی که در آن عصر حضور داشتند، استفاده از اینترنت به‌عنوان یک مزیت و پله ترقی به‌حساب می‌آمد و راه‌های ارتباط آن‌ها را با دنیای بیرون فراهم می‌کرد.
هم‌اکنون در بریتانیا، آلمان و کشورهای شمال اروپا اینترنت با سرعتی فزایند درحال نفوذ بین مردم است و به‌عنوان مهم‌ترین ابزار رسانه‌ای موجود توانسته جای تلویزیون را بگیرد. این ویژگی به‌خصوص اینترنت که هرگونه محدودیت زمانی و مکانی را از آن سلب می‌کند، اصلی‌ترین عامل در پیروزی فضای مجازی در مقابل رسانه‌های سنتی به‌حساب می‌آید و هم‌اکنون عنوان پرکاربردترین ابزار در زندگی روزمره مردم را به‌خود اختصاص داده است.
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم اینترنت قابلیت‌تاثیرپذیری و تاثیرگذاری آن به‌صورت هم‌زمان است. تبلیغات اینترنتی در اصل با اجرای دو هدف اصلی فعالیت خود را دنبال می‌کند و از طریق همین دو هدف است که تاکنون توانسته به‌صورت دقیق و منظم اداره شود؛ اول اینکه هر تبلیغی با هدف ایجاد ارتباط و رساندن پیامی انجام شود و دوم اینکه هدف از انجام تبلیغ فروش محصول ‌باشد. امروزه شرکت‌های تجاری و بازرگانی به‌خوبی می‌دانند قبل از آنکه محصولی را تولید و عرضه کنند، باید احساس نیاز به آن محصول را بین مردم به‌وجود آورند و با راه‌اندازی سامانه‌پرسش و پاسخ، به تمام نیازهای مخاطبان خود جواب دهند.
همان‌طور که اشاره کردید، یکی از مزایای تبلیغات اینترنتی هزینه‌های بسیار کمی است که متحمل شرکت‌ها می‌شود. این درآمد‌های ناچیز چگونه می‌تواند منافع شرکت‌های عرضه‌کننده خدمات اینترنتی را تامین کند؟
یکی از مزایای اصلی انتشار اطلاعات روی وب‌سایت‌ها و دیگر ابزارهای موجود در اینترنت هزینه بسیار کمی است که این کار به‌دنبال دارد. یک سایت اینترنتی در حقیقت همانند پایگاه اطلاعاتی سنجیده می‌شود که به‌خصوص تلفن متصل شده است. افراد با اتصال به اینترنت و استفاده از این ابزارها، بدون مداخله دیگران اطلاعات خود را به‌صورت خالص از منابع موجود تهیه می‌کنند و برای این اطلاعات هزینه بسیار کمی را پرداخت می‌کنند که در مقابل هزینه استفاده از مطبوعات و یا تلویزیون بسیار ناچیز است. شما به‌عنوان یک کاربر عادی به همراه صدها شخص دیگری که می‌خواهند یک سری اطلاعات به‌خصوص را به‌دست بیاورند، هزینه‌بسیار اندکی را پرداخت می‌کنید که البته در برخی مواقع ممکن است این هزینه‌ها اندکی افزایش یابد. برای مثال زمانی که هزاران کاربر به‌صورت هم‌زمان سراغ یک سایت به‌خصوص می‌روند و امکان ورود به این پایگاه اینترنتی را غیرممکن می‌کنند، مسؤولان این مراکز با گرفتن پول بیشتر راه‌هایی را در مقابل شما قرار می‌دهند که بتوانید بدون داشتن هرگونه مشکلی وارد این سایت شوید.
راه‌اندازی خدمات اینترنتی و عرضه آن به مردم می‌تواند هزینه‌های فراوانی را به‌دنبال داشته باشد، اما در مقابل پول‌های اندکی که از جانب کاربران پرداخت می‌شود، به‌سادگی خواهد توانست این هزینه‌ها را جبران کند. به‌دنبال رقابتی شدن بازار جهانی اینترنت و حضور شرکت‌های فراوان در این بازار گسترده، بسیاری از مراکز اینترنتی می‌کوشند با عرضه خدمات خود به‌صورت رایگان مشتری‌های بیشتری را نسبت به‌خود جذب کنند که این امر به شما امکان می‌دهد حتی تبلیغات اینترنتی خود را در برخی مواقع به‌صورت رایگان روی اینترنت قرار دهید.
عدم محدودیت زمانی اینترنت برای عرضه تبلیغات به‌صورت 24 ساعته چه منافعی را برای هر یک از کاربران به‌دنبال خواهد داشت؟
اگر شما می‌خواهید در آن واحد به‌صورت بین‌المللی تبلیغ کنید و بدون در نظر گرفتن شرایط زمانی کشورهای مختلف، اطلاعات لازم در مورد محصولات خود را به مردم در نقاط مختلف جهان ارایه دهید، فقط اینترنت است که می‌تواند به شما کمک کند، زیرا این ابزار بدون آنکه اطلاعات خود را تنها به یک شهر یا کشور خاص اختصاص دهد، آن را در اختیار همه کاربران قرار می‌دهد. در کنار این مسئله،‌اینترنت قادر است که برخلاف رسانه‌های سنتی تبلیغات را به‌صورت 24 ساعته به نمایش بگذارد. این به آن معنی خواهد بود که اختلاف زمانی در کشورهای مختلف جهان از تبلیغ محصول شما در کشورهای گوناگون جلوگیری نخواهد کرد و افراد در هر زمانی که وارد سایت‌های اینترنتی شوند با شما آشنا خواهند شد.
آنچه که برای سایت‌های اینترنتی تعریف شده آن است که هر یک از آن‌ها در طول شبانه‌روز به فعالیت خود ادامه دهند و این کار در تمام سال ادامه پیدا کند. بر این اساس کاربران در هر مکان و زمانی می‌توانند به این سایت‌ها مراجعه کنند و با توجه به نیازهای خود،‌از مزایای آن‌ها بهره‌مند شوند. علاوه بر این سامانه‌هایی نظیر پست الکترونیکی نیز این روزها توانسته بر وابسته نبودن اینترنت به زمان تاکید بیشتری کند. شرکت‌های تبلیغاتی با ارسال پست الکترونیکی به کاربران این امکان را برای آن‌ها ایجاد می‌کنند تا هر موقع که تمایل داشتند اطلاعات تبلیغاتی در مورد یک کالای به‌خصوص را کسب کنند.
با توجه به توضیحات داده شده،‌تبلیغات اینترنتی و گستره بین‌المللی آن می‌تواند مزایای فراوانی را برای هر یک از شرکت‌ها به‌دنبال داشته باشد. به‌نظر شما این فعالیت مشکلاتی هم در پی دارد؟
در عین اینکه تبلیغات اینترنتی و محدود نبودن آن به مرزهای جغرافیایی محاسن فراوانی را شامل می‌شود، به عقیده بسیاری از کارشناسان می‌تواند به‌عنوان یکی از نقص‌های این عرصه محسوب شود. برای مثال ممکن است یک شرکت تولیدکننده هواپیماهای نظامی تصمیم بگیرد که تصویر آخرین محصولات خود را روی اینترنت تبلیغ کند، اما برخلاف اهدافی که برای این شرکت تعیین شده، بسیاری از کسانی که این تصاویر را می‌بینند، اشخاص عادی هستند و این هواپیماها به درد آن‌ها نمی‌خورد. این کار از دید کارشناسان امری بیهوده است و اصلا نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت. راه‌حلی که برای این شرکت‌ها وجود دارد آن است که سراغ سایت‌هایی بروند که برای کاربران تخصصی طراحی شده و تنها افراد متخصص به آن‌ها رجوع می‌کنند. در این میان ممکن است که برخی از این مراکز تصمیم بگیرند که در اینترنت تبلیغ نکنند و ابزارهای دیگری را برای معرفی محصولات خود به‌کار برند.
برخی کاربران ممکن است با مشاهده تبلیغ فروش یک هواپیمای نظامی روی اینترنت به این فکر بیفتند که سایت جدیدی را برای فروش محصولات نظامی و هوایی راه‌اندازی کنند. اگر تبلیغ این پایگاه اینترنتی روی وب‌سایت‌های پربیننده گذاشته شود، در این حالت امکان اینکه کاربران تخصصی تبلیغ این هواپیما را در اینترنت پیدا کنند بسیار بیشتر خواهد شد.
یکی از وجوه ممیزه تبلیغات اینترنتی با تبلیغات سنتی در این است که امکان فروش محصول و یا خدمت را بلافاصله پس از تبلیغ و یا گاهی در حین نمایش تبلیغ فراهم می‌آورد. ولی نکته در این‌جاست که در بعضی کشورها به‌دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های تجارت الکترونیکی و فقدان مکانیزم‌ها و قوانین لازم، مخاطبان امکان خریداری کالا و خدمتی را که تبلیغ آن را به‌صورت اینترنتی می‌بینند، ندارند. این به معنای از دست رفتن یکی از مهم‌ترین مزیت‌های تبلیغات اینترنتی است، زیرا چنانچه هدف از تبلیغ فقط اطلاع‌رسانی و ایجاد ارتباط باشد، به‌دلیل همه‌گیر نشدن اینترنت در کشورهای جهان سوم، رسانه‌های دیگری چون تلویزیون، رادیو و روزنامه‌ها به‌طور قطع تاثیرگذاری بیشتری خواهند داشت. نتیجه اینکه در چنین فضایی اینترنت به‌عنوان یک رسانه شانس خود را برای جذب تبلیغات بیشتر از دست می‌دهد‌.
چه عواملی باعث محدود ماندن صنعت تبلیغات اینترنتی شده و سازمان‌های تولیدی و خدماتی تبلیغ‌دهندگان چه تاثیراتی در این عرصه برجای گذاشته‌اند؟
یکی از مهم‌ترین مواردی که موجب محدود ماندن تبلیغات اینترنتی شده، دانش و اطلاعات ناکافی مدیران سازمان‌های تولیدی و خدماتی از کاربردهای تبلیغات در اینترنت است. اغلب مدیران از مزایا و فرصت‌های فراوانی که با تبلیغ در اینترنت می‌توانند عاید سازمان خود کنند بی‌اطلاع و یا حداقل کم‌اطلاع هستند. آن دسته از مدیرانی هم که اندک توجهی به اینترنت دارند، درک صحیح و کاملی نسبت به نیازهای مخاطبان اینترنتی خود ندارند و در نتیجه از سرمایه‌گذاری‌های خود در زمینه تبلیغات اینترنتی نتیجه درخور توجهی به‌دست نمی‌آورند.
بسیاری از سازمان‌ها امور تبلیغاتی خود را به شرکت‌های تبلیغاتی واگذار می‌کنند. این شرکت‌ها به برنامه‌ریزی تبلیغاتی برای سازمان‌های طرف قرارداد خود اقدام می‌کنند. در این برنامه رسانه‌های تبلیغاتی مانند تلویزیون، رادیو، مجلات و روزنامه‌های عمومی و تخصصی، تابلوهای تبلیغاتی در سطح شهر و غیره پیشنهاد می‌شوند. آنچه مسلم است هنوز اینترنت در این شرکت‌ها از سهم و جایگاه قابل توجهی برخوردار نیست، از این‌رو اینترنت توسط متخصصان تبلیغاتی نیز مورد بی‌مهری واقع شده‌اند. از جمله دلایل کم‌توجهی شرکت‌های تبلیغاتی به رسانه اینترنت می‌توان به کم‌ بودن حاشیه سود تبلیغات اینترنتی برای شرکت‌های تبلیغاتی اشاره کرد که این خود به‌دلیل هزینه اندک این نوع تبلیغات است. همچنین فقدان آمار و ابزارهای مناسب برای نظارت و کنترل بر عملکرد تبلیغات اینترنتی موجب شده تا سهم چندانی از طرف شرکت‌ها برای این نوع تبلیغات در نظر گرفته نشود.

سید میثم لطفی - هفته نامه بزرگراه فناوری - پیدایش اینترنت به دهه ۱۹۶۰ برمی‌گردد، یعنی زمانی که دولت ایالات متحده بر اساس طرحی موسوم به Arpa مخفف "آژانس تحقیق پروژه‌های پیشرفته" که در آن زمان برای کارکردهای دفاعی به‌وجود آمده بود، این طرح را اجرا کرد. طرح این بود که کامپیوترهای موجود در شهرهای مختلف که هر کدام اطلاعات خاص خود را در آن ذخیره داشتند بتوانند در صورت نیاز با یکدیگر اتصال برقرار کرده و اطلاعات را به یکدیگر منتقل کنند یا اینکه در صورت ایجاد بستر مناسب اطلاعات را در حالت اشتراک قرار دهند.

در همان دوران سیستم‌هایی به‌وجود آمده بودند که امکان ارتباط بین کامپیوترهای یک سازمان را فقط از طریق همان سازمان فراهم می‌کردند، طوری‌ که کامپیوترهای موجود در بخش‌ها یا طبقات مختلف با یکدیگر تبادل اطلاعات کرده و امکان ارسال نامه بین بخش‌های مختلف سازمان را فراهم می‌کردند که اکنون به این سیستم ارسال نامه پست الکترونیکی (Email) می‌گویند.

اما برای اتصال و ارتباط دادن این شبکه‌های کوچک و پراکنده که هر کدام به روش و استانداردهای خودشان کار می‌کردند، استانداردهای جدید و مشخصی که همان پروتکل‌ها هستند توسط کارشناسان وضع شد. سرانجام در سال ۱۹۶۱ تعداد چهار کامپیوتر در دو ایالت مختلف با موفقیت ارتباط برقرار کردند و با اضافه شدن واژه نت (Net) به طرح اولیه نام آرپانت (ArpaNet) برای آن منظور شد.

در دهه ۱۹۷۰ با تعریف پروتکل‌های جدیدتر از جمله TCP که تا به امروز رواج دارد و نیز مشارکت کامپیوترهای میزبان بیشتر به آرپانت و حتی گسترده شدن آن به برخی نواحی فراتر از مرزهای ایالات متحده، آرپانت شهرت بیشتری یافت و ایده اینترنت همراه با جزئیات بیشتر درباره شبکه‌های کامپیوتری مطرح شد تا اینکه طی سال‌های پایانی دهه ۱۹۷۰ شبکه‌های مختلف تصمیم گرفتند به‌صورت شبکه‌ای با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و آرپانت را به‌عنوان هسته اصلی انتخاب کردند. بعدها در سال ۱۹۹۳ نام اینترنت روی این شبکه بزرگ گذاشته شد. وب یا همان www که مخفف World Wide Web است و توسط آزمایشگاه اروپایی فیزیک ذرات Cern به‌خاطر نیاز آن‌ها به دسترسی مرتب‌تر و آسان‌تر به اطلاعات موجود روی اینترنت ابداع شد.

این ابزار در ابتدا ارتباط میان سازمان‌ها و مراکز دولتی را برقرار می‌کرد تا به آسانی بتوانند یکدیگر را از فعالیت‌های خود و نیازهایشان مطلع سازند، اما پس از این جریان طولی نکشید که اینترنت وارد محیط‌های غیرکاری شد و مردم هم توانستند از این طریق با یکدیگر مرتبط باشند. این ارتباط که در مراحل اولیه بسیار ساده و پیش‌پا افتاده بود، امروزه بسیار گسترده شده و همه مردم در سراسر جهان را به یکدیگر متصل ساخته است.
جوانان و اینترنت

طبق آمارهای منتشر شده، در آغاز سال ‪۲۰۰۳‬ میلادی استفاده‌کنندگان از اینترنت در دنیا۴۸۰‬ میلیون نفر بودند که امروز این تعداد به بیش از یک میلیارد نفر رسیده است. هر روز بر تعداد سایت‌ها افزوده می‌شود و حجم عظیم اطلاعات با سرعتی باورنکردنی و به سهولت، مرز کشورها و قاره‌ها را در می‌نوردد و اینترنت می‌رود تا رویای دهکده جهانی را تحقق بخشد. این در حالی است که اینترنت در کشورهای جهان سوم پیش از آنکه با جنبه‌های علمی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار گیرد، با عناوینی چون وبلاگ، چت و ایمیل شناخته شده و دوست‌یابی‌های اینترنتی فصل جدیدی را در ارتباطات جهانی رقم می‌زنند.

کارشناسان و آگاهان اجتماعی معتقدند، دوستی‌های اینترنتی جوانان را هرچه بیشتر به‌سوی خود می‌کشاند و امروزه کیوسک‌های مطبوعاتی، دکه‌های فروش سیگار، انتشاراتی‌ها، مراکز فروش تلفن‌همراه، سوپرمارکت‌ها و حتی بعضی از ساندویچی‌ها هم محل عمده فروش کارت‌های روزانه و شبانه اینترنتی محسوب می‌شوند. در چنین محیط‌های مجازی که تنها با یک آدرس ایمیل یا یک ID‬ روبه‌رو هستیم فقط می‌توان با افکار اشخاص آشنا شد آن هم اگر شخص صادق باشد که البته به‌ندرت چنین افرادی یافت می‌شوند.
یکی از ویژگی‌های عصر جدید و دنیای متمدن گمنامی است. انسان شهری در جامعه مدنی در عین ارتباطات بالا و سرعت انتقال اطلاعات و افزایش سطح اطلاعات، در فضایی از گمنامی سیر می‌کند. او و رفتارش دیگر مانند گذشته، مانند اجدادش در روستاها و عشیره‌ها آن‌چنان روشن و آشکار نیست. جامعه امروزی با گذشته تفاوت دارد که اگر فردی چه زن و چه مرد، جرم و انحرافی مرتکب می‌شد، به‌سرعت خود و حتی خانواده‌اش طرد شده و حتی او گاهی مجبور به خودکشی می‌شد.

امروز دیگر نسب و اشرافیت و خاندان و... آنچنان مانند گذشته مسئله مهمی نیست، اما مسئله گمنامی در اینترنت و به‌خصوص عرصه وبلاگ‌نویسی شکل تازه‌ای یافته است. کاربران اینترنت از هر جنسیت، مذهب، رنگ، نژاد، عقیده، سن، ملیت، وضع مالی و خانوادگی و هر شرایطی کنار همدیگر می‌نویسند، می‌خوانند و می‌بینند. این گمنامی خود کارکردها و معایبی به‌دنبال دارد.

در برخی کشورها گمنامی در عرصه دوستی‌های اینترنتی تا حدودی هنجاری پذیرفته شده است. بسیاری از کاربران هستند که با اسم مستعار یا اسم کوچک یا لقبشان وارد فضای مجازی می‌شوند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این موضوع می‌تواند مزایای فراوانی برای افراد گمنام در اینترنت داشته باشد.

در حالت گمنامی فرد بیشتر می‌تواند خود باشد. آدمی یک خود بیرونی دارد که دیگران برای او می‌سازند و او باید طبق آن عمل کند و یک خود درونی که واقعیت خود اوست. لذا کسی که مثلا در یک تالار گفت‌وگو گمنام باشد، راحت‌تر می‌تواند خود واقعی‌اش را نمایش دهد. این تظاهرها و نقاب‌ها که هر روز بر گرده ما سوار می‌شود و ما را به رفتارها و عقاید خاص سوق می‌دهد، در حالت گمنامی به‌راحتی قابل پاک‌ شدن است.

از دیگر کارکردهای گمنامی در عرصه اینترنت می‌توان به کاهش نابرابری‌ها و تبعیض‌ها اشاره کرد. وقتی دو فرد مجازی در یک فضای مجازی کنار هم قرار می‌گیرند، بدون اینکه از شرایط اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، خانوادگی، فردی، سیاسی و... هم باخبر باشند، می‌توانند شکاف‌ها و تبعیض‌های بین خود را به سادگی کاهش دهند. در این زمینه به‌طور نسبی فقیر و غنی، دختر و پسر، جوان و میانسال می‌توانند دوست مجازی هم در اینترنت باشند و با یکدیگر ارتباط مستمر برقرار کنند که اگر گمنامی نبود، به‌طور حتم چنین دوستی‌ها و روابطی ایجاد نمی‌شد.

مسئله گمنامی اینترنتی می‌تواند مشکلاتی هم در پی داشته باشد. به هرحال دوستی‌ها و روابط و علامت‌ها ممکن است فرد را از گمنامی خارج کند. همچنین گمنامی موجب می‌شود زوایایی از عقاید و افکار و آثار فرد پنهان بماند، در جاهایی راحت نتواند بنویسد و عمل کند، حس بی‌اعتمادی را دامن بزند، به‌تدریج حس شهرت‌طلبی بر فرد غلبه کند، فرد نسبت به نوشته‌ها و عقایدش مسؤولیت‌پذیر نباشد و هرچه بخواهد بنویسد و...
پیوندهای اجتماعی اینترنتی

تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد اینترنت نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری ۶۰ میلیون آمریکایی ایفا می‌کند و به‌عبارت دیگر به یکی از مهم‌ترین ابزارهای تصمیم‌گیری برای آن‌ها تبدیل شده است. اینترنت به مردم کمک می‌کند تا در مورد انتخاب شغل بهتر تصمیم بگیرند، در مورد بیماری‌ها اطلاعات بگیرند یا آسان‌تر خانه پیدا کنند. بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده از سوی شرکت آمریکایی PewInternet، ۴۵ درصد آمریکایی‌ها برای یافتن کمک به اینترنت رجوع می‌کنند.

هدف از تحقیق انجام شده یافتن پاسخی برای این سؤال بوده که آیا اینترنت و پست الکترونیکی موجب تحکیم روابط اجتماعی می‌شوند؟

به‌نظر می‌رسد پاسخ به این سؤال مثبت است، به‌خصوص هنگام بحران‌ها و زمانی که مردم از اینترنت برای گردهم آوردن یک نیروی اجتماعی از گروه‌هایی که با آن‌ها در ارتباطند بهره می‌گیرند. در گذشته تصور می‌شد اینترنت و ایمیل ممکن است میزان روابط واقعی انسان‌ها را تقلیل دهد، اما در گزارش موسسه تحقیقاتی PewInternet که با عنوان "قدرت روابط اینترنتی" تهیه شده، آمده است، ایمیل به‌جای جایگزینی دوستی‌های عادی، آن‌ها را تحکیم می‌بخشد. یکی از نویسندگان گزارش می‌گوید: "هرچه گستره شبکه اجتماعی یک نفر بزرگ‌تر و متنوع‌تر باشد، ایمیل‌هایش مهم‌تر هستند. اغلب نمی‌توان با همه دوستان و آشنایان تماس تلفنی گرفت یا ملاقاتشان کرد، اما می‌توان به ‌آسانی و با چند کلیک برای همه‌شان یک ایمیل ارسال کرد". به‌نظر می‌رسد این باور قدیمی که "دوستانتان را در زمان سختی‌ها می‌شناسید" در دنیای مجازی اینترنت نیز هم‌چون دنیای واقعی مصداق دارد.

جان هوریگان، یکی از مدیران تحقیقاتی پروژه شرکت PewInternet می‌گوید: "این روزها اگر به کمک نیاز دارید، لزومی ندارد شیپور بزنید، کافی است یک فهرست بلندبالا از ایمیل داشته باشید". اینترنت وسیله‌ای برای دستیابی به منابع متنوع اطلاعاتی در اختیار آمریکایی‌ها گذاشته است. به اعتقاد جامعه‌شناسان، اعتماد و در دسترس بودن اینترنت یک پدیده تازه اجتماعی خلق کرده است. در حالی که کاربران فناوری‌های مدرن کمتر با گروه‌های محلی ارتباط برقرار می‌کنند، شبکه‌های فردی آن‌ها مرزهای جغرافیایی را درمی‌نوردد و گستره‌ای نامحدود را دربر می‌گیرد.

او می‌گوید: "این مشخصه، تعریف تازه‌ای برای مفهوم اجتماع خلق می‌کند. مردم به‌جای تکیه بر تنها یک گروه خاص برای پاسخ‌گویی به نیازهای اجتماعی خود، اینک فعالانه به‌دنبال یافتن مجموعه متنوعی از افراد و منابع برای شرایط و موقعیت‌های گوناگون می‌گردند".
اینترنت و کودکان

امروزه بیشتر کودکان به اینترنت دسترسی دارند. گشت ‌و گذار در وب علاوه بر اینکه تجربه شگفت‌آوری برای کودکان است، خطرات فراوانی را نیز به‌دنبال دارد. بعضی مربیان و والدین آگاهی ندارند که کودکان در حین استفاده از اینترنت با مطالب نامناسب مواجه می‌شوند. سؤالی که در این‌جا مطرح است این است که حین استفاده از اینترنت چه عواملی برای کودکان ایجاد مزاحمت می‌کند و باعث پریشانی آن‌ها می‌شود.

طبق آمارهای رسمی، در ایالات متحده آمریکا 70 درصد از خانواده‌هایی که یک کودک دارند از اینترنت استفاده می‌کنند. در مقایسه با آن‌ها 53 درصد از خانواده‌هایی که کودک ندارند به اینترنت دسترسی دارند. خانواده‌هایی که کودک دارند بیشتر از خانواده‌های بدون کودک به فناوری و مزایای آن علاقه‌مند هستند و اعتقاد قوی دارند که کودکان آن‌ها جهت پیشرفت در زندگی نیاز دارند که تسلط کامل به کامپیوتر و اینترنت داشته باشند. در عین حال که اینترنت محبوبیت زیادی در میان خانواده‌ها پیدا کرده، همچنین می‌تواند محیطی خطرناک برای کودکان باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر از 80 درصد از خانواده‌ها در مورد رویارویی کودکان خود در حین استفاده از اینترنت نگران هستند. در این میان 57 درصد از خانواده‌ها نگرانند که شخص بیگانه‌ای از طریق اینترنت با کودکان آن‌ها تماس برقرار کنند.

به‌نظر می‌رسد که خانواده‌ها اغلب اوقات از این موضوع ناآگاه هستند که کودکان، چه مدت از وقت خود را به استفاده از اینترنت می‌گذرانند. 62 درصد از کودکان تمایل دارند که به‌طور مخفیانه در خانه، مدرسه، کتابخانه‌ها و... از کامپیوتر استفاده کنند.

آخرین تحقیقاتی که روی کودکان 8 تا 12 ساله آمریکایی انجام شده، نشان می‌دهد بیشترین انگیزه کودکان هنگام استفاده از اینترنت شامل مواردی چون بازی‌های کامپیوتری، اتاق‌های گفت‌وگو و بارگذاری موسیقی است. انگیزه دیگری که کودکان جهت استفاده از اینترنت از آن یاد کردند شامل یافتن اطلاعات برای مدرسه و سرگرمی بوده است. پسرها و دخترها هر دو بازی‌های کامپیوتری را دوست دارند،‌تنها تفاوت این‌جاست که آن‌ها انواع متفاوتی از بازی‌های کامپیوتری را می‌پسندند. پسرها کلک‌ها و رمزهای بازی‌ها را به کامپیوتر انتقال می‌دهند.

این بازی‌ها باعث فراهم کردن شادابی‌، توانایی و انرژی بیشتر برای آن‌ها می‌شود. این بازی‌ها بیشتر خشن هستند و شخصیت اصلی اغلب مجبور است با نزاع راه خود را در مقاطع و حیطه‌های مختلف پیش ببرد. دختران به‌ندرت اقدام به انتقال رمزها از اینترنت به کامپیوتر خود می‌کنند، آن‌ها بازی‌های دیگری را می‌پسندند که این بازی‌ها شامل حل معما یا یافتن گنجینه‌ها و جواهرات است. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که پسران بیشتر از دختران به انتقال موسیقی به کامپیوتر می‌پردازند در حالی‌که دختران بیشتر از پسران از اتاق‌های گفت‌وگو و ایمیل استفاده می‌کنند. این مطلب توضیحی است برای این حقیقت که دختران برقرار کردن ارتباط با افراد دور را مهم‌تر از پسران می‌دانند، با این وجود گفته می‌شود که چت کردن از طریق سایت اینترنتی MSN وابسته به شرکت مایکروسافت در میان پسران و دختران به یک اندازه اهمیت داشته است.

لازم به ذکر است که سن نقش مهمی را در انگیزه کودک جهت استفاده از اینترنت بازی می‌کند. کودکان کم سن‌وسال‌تر بیشتر به بازی کردن و جست‌وجوی اطلاعات می‌پردازند و کمتر به ایمیل زدن و چت کردن روی می‌آورند. توضیح ساده این مطلب می‌تواند این باشد که کودکان کم‌سن‌تر اغلب مهارتی جهت استفاده از برنامه ایمیل و چت ندارند.

این‌طور که گفته می‌شود،‌در سال 1999 نزدیک به 7/24 درصد از کودکان مورد مطالعه هنگام استفاده از اینترنت با موارد ناراحت‌کننده‌، ناخوشایند و اضطراب‌آور روبه‌رو می‌شدند، اما این رقم در سال‌های بعد افزیش یافت، به‌طوری ‌که در سال 2004 به 50 درصد رسید. در سال 1999 یکی از تجارب ناخوشایندی که کودکان ذکر کردند این بود که در حین استفاده از اینترنت ناگهان با یک ویروس برخورد می‌کردند که به‌دنبال آن تصاویر پورنوگراف و مستهجن ظاهر می‌شود. آزارهای اینترنتی توسط 5/2 درصد از کودکان نیز گزارش شد. به‌طور قابل ملاحظه هیچ‌کدام از بچه‌ها آزارهایی را که بعد از استفاده از اینترنت ممکن بود گریبانگیر آن‌ها شود، گزارش نکردند. ویروس می‌تواند به‌میزان زیادی ناخوشایند باشد.

نتایج نشان داد که کودکان در سال 2004 نسبت به سال 1999 بیشتر در معرض موارد نامناسب قرار گرفتند. تقریبا80 درصد کودکان در مورد تجارب منفی خود با دیگران صحبت می‌کنند. اگرچه انتظار می‌رود که این افراد مربی یا والدین باشند، اما 45 درصد کودکان تجارب منفی خود را با دوستان خود درمیان می‌گذارند.

معمولا دخترها بیشتر از پسرها تجربیات ناخوشایند اینترنتی را گزارش می‌کنند. بیشتر آن‌ها در معرض قرار گرفتن تصاویر مستهجن و تحریک‌کننده احساسات جنسی را به‌عنوان یک مسئله آزاردهنده نام می‌برند. برعکس پسران با سن بیشتر، موقعیت‌های سوءاستفاده جنسی را موردی هیجان‌انگیز می‌دانند. دختران بزرگ‌تر اغلب بیشتر از جوان‌ترها و پسران تهدید می‌شوند. توضیح این موضوع می‌تواند این حقیقت باشد که دختران بزرگ‌تر بیشتر از پسران و دختران جوان‌تر از طریق اینترنت ارتباط برقرار می‌کنند. توضیح دیگر اینکه دختران اغلب بیشتر از پسران ترس را تجربه می‌کنند.

به هر حال باید توجه داشت از زمانی ‌که کودکان شروع به استفاده از اینترنت کردند، همواره امنیت کودکان روی اینترنت به موضوعی قابل بحث تبدیل شده است.

پیشنهاد مجلس اروپا برای کاهش خطر اینترنت در مورد کودکان این است که همه وب‌سایت‌هایی که مختص کودکان است باید به‌جای پسوند .com از پسوند .kid استفاده کنند. مجلس امیدوار است که از این طریق بتواند حمایت بیشتری را از کودکان انجام دهد.

سیاوش شهشهانی - از دوران آغازین اینترنت تا سال ۱۹۹۸ مدیریت شماره‌ها و اسامی اینترنتی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار نهادهایی از دولت آمریکا بود و ثبت سه دامنه عمومی موجود در آن زمان، یعنی .com، .net و .org به‌طور انحصاری در اختیار یک شرکت خصوصی قرار داشت. در سال ۹۸، طی تفاهم‌نامه‌ای با وزارت بازرگانی آمریکا، موسسه خصوصی و غیرانتفاعی ICANN با اهداف گوناگونی تاسیس شد. از جمله این اهداف می‌توان موارد زیر را ذکر کرد: ایجاد رقابت در ثبت دامنه‌های عمومی از طریق ازدیاد تعداد دامنه‌ها و ازدیاد تعداد مراکز ثبت (registrars)، بین‌المللی‌سازی مدیریت امور مربوط به اسامی و شماره‌های اینترنتی، ایجاد مکانیسم ارتباط با کلیه اقشار استفاده‌کننده از اینترنت و مدیریت شفاف و دموکراتیک به گونه‌ای که منافع اقشار مختلف در آن ملحوظ شود. طبق تفاهم‌نامه قرار بود ظرف دو سال آیکن شرایط لازم را جهت انتقال کامل امور ذی‌ربط از وزارت بازرگانی آمریکا به بخش خصوصی فراهم آورد، ولی علی‌رغم موفقیت‌هایی، این انتقال عملی نشد و تفاهم‌نامه چند بار تمدید شد. آخرین مورد تمدید در سال ۲۰۰۳ بود که تفاهم‌نامه تا پایان سپتامبر ۲۰۰۶ (اوایل مهر سال جاری) تمدید شد. یکی از مهم‌ترین اموری که در سال ۹۸ به آیکن محول شد اداره واحد IANA بود که از جمله وظایف آن ثبت مشخصات فنی و اداری مراکز ثبت دامنه‌های مرتبه اول (اعم از عمومی و کشوری، مانند .com، .ir و...) در کارگزارهای مادر موسوم به کارگزارهای ریشه است. این کارگزارها مراجع نهایی نشانی‌یابی در اینترنت هستند. بنابر تفاهم‌نامه‌ مجزایی، IANA موظف است هر گونه تغییر در مشخصات فوق (حتی عوض شدن یک شماره تلفن مرکز ثبت) را قبل از تعویض به اطلاع و تایید وزارت بازرگانی آمریکا برساند.
مدتی پیش معاونت امور مخابراتی وزارت بازرگانی آمریکا (NTIA) طی فراخوانی از عموم خواست که نسبت به سرنوشت تفاهم‌نامه با آیکن اظهارنظر کنند و تاریخ ۱۶ تیرماه سال جاری را به‌عنوان آخرین مهلت تعیین کرد. در این مدت طبق اعلام NTIA نزدیک به ۷۰۰ پاسخ به فراخوان آن سازمان واصل شده است. پاسخ‌ها حاکی از نظرات بسیار متنوعی در خصوص نقش آینده آیکن و دولت آمریکاست ولی اکثر اظهارنظرهای سازمان‌ها و اشخاص صاحب‌نام گویای مخالفت تداوم کنترل یک‌جانبه تنظیمات کارگزارهای ریشه توسط دولت آمریکاست. در تاریخ ۲۶ جولای (۴ مرداد) نشستی علنی در محل NTIA در واشنگتن با حضور بیش از صد نماینده از اقشار مختلف اعم از بخش خصوصی، مراجع فنی، جامعه مدنی و تعداد بسیار محدودی صاحب‌نظر غیرآمریکایی (از کانادا و انگلیس) جهت پی‌گیری موضوع فراخوان تشکیل شد. در این جلسه اکثر نمایندگان جوامع و سازمان‌های فنی و غیرانتفاعی مانند (ISOC) Internet Society ، ARIN (سازمان توزیع شماره‌های اینترنتی در آمریکای شمالی) و ISC (گرداننده یکی از کارگزارهای ریشه در کالیفرنیا) تمایل خود را نسبت به آزاد ساختن آیکن از ارتباط با وزارت بازرگانی ابراز کردند. نماینده ARIN صریحا خواستار لغو سرپرستی دولت خاص بر کارگزارهای ریشه شد و نماینده ISOC اظهار عقیده کرد که وزارت بازرگانی باید فقط تا مدت محدود به‌عنوان ضامن مالی آیکن در صحنه بماند. در مقابل، بسیاری از نمایندگان بخش خصوصی به‌خصوص مراکز ثبت دامنه‌های عمومی (registrars) مانند Go-Daddy معتقد بودند که آیکن هنوز به مرحله‌ای از پایداری و پختگی نرسیده است که از قید کنترل دولتی خارج شود. بعضی از این شرکت‌ها از ارتباط نزدیک آیکن با Verisign و تمدید اخیر قراردادهای .com و .net با آن شرکت ناراضی هستند. همچنین نمایندگان دفاتر حقوقی حافظ علایم و اسامی تجاری که با گرایش‌های اخیر در محافل آیکن نسبت به تقلیل اطلاعات درج شده در WHOIS مخالفت دارند، از قطع ارتباط آیکن با وزارت بازرگانی آمریکا ابراز نگرانی کردند. مسؤول حقوقی دامنه .uk (انگلیس)، امیلی تیلور، از جان نویر(John Kneuer) سرپرست فعلی NTIA سؤال کرد که با توجه به اعلامیه سال گذشته کشور آمریکا در رابطه با WSIS که آمریکا قصد دارد همچنان نقش تاریخی خود را در نظام دامنه‌های اینترنتی حفظ کند، آیا بحث انتقال واقعا جدی است؟ وقتی این سؤال و تبعات آن در مورد سرپرستی تغییرات کارگزار ریشه توسط میلتون مولر استاد دانشگاه سیراکیوز و از سرشناسان جامعه مدنی پی‌گیری شد، جان نویر اظهار داشت که دولت آمریکا نسبت به تعهدات اولیه خود در مورد انتقال تدریجی کنترل به بخش خصوصی پایبند است و قصد ندارد همه نقش‌های تاریخی خود را حفظ کند. ولی او بلافاصله اضافه کرد که درحال حاضر آمریکا سرپرستی خود بر کارگزارهای ریشه را به لحاظ امنیت و پایداری شبکه اینترنت حفظ خواهد کرد. جمله اول نویر را بعضی خبرنگاران به این تعبیر کردند که یک انتقال قدرت جدی در راه است، ولی اکثر مفسران بر این عقیده‌اند که نماینده دولت آمریکا خبری در مورد برنامه این دولت در مورد آیکن فاش نکرد و بعید است که تحول عمده‌ای در جریان باشد. این نشست به‌طور زنده به‌صورت webcast پخش شد و اکنون نیز گزارش کامل صوتی – تصویری آن از طریق نشانی اینترنتی زیر قابل دسترسی است:
http://www.woc.noaa.gov/pub/real/doc-2006-07-27.ram
مطلبی که در دو سه هفته اخیر بیشترین بحث را در این رابطه به‌خود جلب کرده، پیشنهادی است که دو تن از دست‌اندرکاران معروف اینترنت برای جایگزینی سرپرستی دولت آمریکا بر کارگزارهای ریشه مطرح کرده‌اند. خانم بکی‌بر (Becky Burr) حقوقدان و از صاحب‌منصبان پیشین وزارت بازرگانی آمریکا که در ایجاد آیکن در سال ۹۸ نقش داشت و خانم مریلین کید (Marilyn Cade) عضو کمیته استراتژی رییس آیکن پیشنهادی چهارماده‌ای عرضه کرده‌اند که طبق آن کار سرپرستی تغییرات کارگزار ریشه، به‌جای وزارت بازرگانی آمریکا، به یک کارگروه کوچک بین‌المللی که در آن نمایندگانی از همه قاره‌ها حضور دارند، واگذار می‌شود. طبق این پیشنهاد، موارد تغییر توسط IANA به اطلاع کارگروه می‌رسد و فقط در مواردی که تغییر مورد نظر می‌تواند در پایداری و امنیت شبکه اثرگذار باشد، موضوع در کارگروه مورد بحث قرار می‌گیرد، در سایر موارد تغییر بدون وقفه انجام خواهد شد. وقتی این نگارنده از خانم بر سؤال کرد که چه ضمانت اجرایی وجود دارد که کارگروه یا نمایندگان بعضی کشورها به بهانه‌هایی در تغییرات عادی که تهدیدکننده نیستند وقفه ایجاد نکنند، او جواب داد که مکانیسمی تعبیه خواهد شد که این‌گونه تغییرات در دستور کار قرار نگیرد. موضوع امیدوارکننده دیگری که ممکن است در آینده نزدیک عملیات IANA را سرعت ببخشد، یک طرح فنی برای اتوماسیون بعضی تغییرات در کارگزار ریشه است که توسط مرکز ثبت دامنه لهستان (.pl) انجام شده و طی قراردادی در اختیار IANA قرار گرفته است. در صورت استفاده از این برنامه، بسیاری از تاخیرهای آزاردهنده که همواره گریبان‌گیر کار IANA بوده است برطرف خواهد شد.

بزرگراه فناوری

بزرگراه فناوری - در زمستان سال 83 گروه کوچکی در طبقه پنجم ساختمانی در خیابان ولیعصر گرد هم آمدند تا دست به اقدام مهمی بزنند. این گروه شش‌نفره پیاده‌سازی فناوری جدید و پیچیده‌ای را در ایران در دستور کار خود داشتند.

پدیده‌ای که به‌صورت محدود در آمریکا و چند کشور اروپایی و در آسیا نیز در دو کشور ژاپن و چین‌ پیاده‌سازی شده بود. فاز مطالعاتی پس از شش ماه به پایان رسید و سرانجام پس از اجرای ده‌ها آزمایش موفق گروه مذکور نتیجه کار خود را به‌دست آورد. برای نخستین بار در شهریور سال 84 نسل بعدی اینترنت موسوم به IPv6 در پایتخت ایران متولد شد تا به این ترتیب ایران نیز جزء معدود کشورهای مسلط و دارای دانش IPv6 باشد.

خبر پیاده‌سازی موفق IPv6 در ایران غافلگیرکننده بود. تصور می‌کردیم این موضوع فقط باید محدود به چند مطالعه کتابخانه‌ای باشد.

اما وقتی به ساختمان شرکت فناوری اطلاعات (دیتای سابق) واقع در میدان آرژانتین مراجعه کردیم متوجه شدیم که IPv6 روی تمامی رایانه‌های موجود در شبکه LAN (حدود 250 رایانه) از مدتی پیاده‌سازی شده است.
گروه مطالعاتی IPv6 بنا به‌دستور مدیرعامل وقت دیتا در سال 83 تشکیل شده بود. هدایت این گروه کوچک را مهندس بهروز عباس‌زاده کارشناس ارشد بررسی و تحلیل شبکه شرکت فناوری اطلاعات (وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات) برعهده داشت.
مالزی از مدت‌ها قبل و در شرایطی که هنوز هم ادعای پیاده‌سازی IPv6 را ندارد، مطالعه بر روی آن را در بوق و کرنا کرده بود. حال آنکه متخصصان ایرانی بی‌سروصدا و با حداقل امکانات آزمایش‌های خود را یکی پس از دیگری و با موفقیت به پایان رسانده بودند.
مهندس عباس‌زاده مجری IPv6 با اطمینان از امکان پیاده‌سازی نسخه بعدی اینترنت روی شکبه ملی سخن می‌گوید. به گفته وی CPM طرح اجرای IPv6 آماده است و امکان پیاده‌سازی نسل جدید اینترنت روی شبکه ملی کشور فراهم است.
جزئیات نحوه پیاده‌سازی این طرح در گفت‌و‌گو با بهروز عباس‌زاده در پی می‌آید.
آقای عباس‌زاده! خواهش می‌کنم از زمان و نحوه شکل‌گیری طرح IPv6 برایمان بگویید.

در ایران از حدود 18 ماه پیش نیاز به مطالعه این فناوری احساس گردید. در اروپا، آمریکا و آسیای شرقی کارهایی انجام شده است. بنابراین برای نیل به این منظورگروه مطالعاتی کوچکی تشکیل گردید تا مطالعات و بررسی‌های لازم را انجام دهد و فاز مطالعاتی این کار حدود شش ماه طول کشید و بعد از آن تست آزمایشگاهی انجام شد.
ابتدا پیاده‌سازی IPv6 را روی سیستم‌عامل‌های مختلف مانند Windows2003 و Windows XP و Solaris تست کردیم، بعد از آن در محیط شبکه‌های LAN و سپس در شبکه‌های WAN این کار را انجام دادیم، (در مورد شبکه‌های WAN با استفاده از روترهای Cisco و ZTE پروتکل‌های مسیریابی سازگار با IPv6 مانند OSPFv3,RIPv3 Static Route و... با موفقیت تست گردید).
قدم بعدی ما این است که IPv6 را روی شبکه ملی IP پیاده‌سازی کنیم که CPM این کار تهیه شده و در حال تهیه طرح‌های لازم هستیم و می‌خواهیم با استفاده از پروتکل OSPFv3 این پروتکل را روی شبکه پیاده‌سازی کنیم.
مورد مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که پیاده‌سازی IPv6 در دو بخش باید انجام شود، یکی پیاده‌سازی روی بستر شبکه IP و دیگری تهیه برنامه‌های کاربردی (Application) است که روی این بستر کار کند که علی‌رغم اینکه این قسمت جزء وظایف این گروه نیست ولی در این زمینه نیز اقداماتی انجام گرفته است که از جمله آن می‌توان به پیاده‌سازی Web Server , FTP Server مبتنی بر IPv6 اشاره کرد.

آیا ما مشکلی در پیاده‌سازی IPv6 روی بسترهای شبکه نداریم؟

IPv6 یک پروتکل است که توسط سازمان‌های معتبر جهانی وضع شده (همانند IPv4) و ما در واقع آن را روی تجهیزات و شبکه و مسیریاب‌هایمان پیکربندی و پیاده‌سازی می‌کنیم که برای انجام این کار نیاز به به‌روز‌رسانی IOS های (سیستم‌‌عامل تحت شبکه) روترها است که خوشبختانه سیستم‌عامل تمامی روترهای موجود در لایه‌های هسته و توزیع شبکه به‌روز شده و در این زمینه مشکلی وجود ندارد و همان‌طور که قبل از این نیز توضیح دادم مورد دیگر برنامه‌های کاربردهای مناسب هستند که باید طراحی شوند تا بتوان از امکانات IPv6 استفاده کرد، هم‌اکنون اکثر برنامه‌های کاربردی شبکه مبتنی بر IPv4 طراحی شده و برای اینکه این برنامه‌ها با IPv6 کار کنند یا باید به‌روزرسانی شوند و یا اینترفیس‌هایی به‌نام API آن‌ها را در محیط IPv6 قابل استفاده کند.

چه امکانات و ملزوماتی برای مهاجرت از IPv4 به IPv6 نیاز داریم؟

مقدمات کار تاحدودی انجام شده است و اکثر تجهیزات شبکه مانند روترها و سوئیچ‌های در دست خرید برای گسترش شبکه از IPv6 پشتیبانی می‌کنند، بنابراین ملزومات موردنیاز برای مهاجرت به IPv6 شامل آموزش پرسنل، دستمزدهای لازم برای نصب و راه‌اندازی تجهیزات، به‌روز کردن بعضی از تجهیزات شبکه قدیمی است که نمی‌توانند از این پروتکل پشتیبانی کنند و در نهایت هزینه و دستمزدهای لازم برای تهیه برنامه‌های کاربردی که از همه مهم‌تر است. البته همان‌طور که قبلا عرض کردم ما از لحاظ سخت‌افزاری که در لایه هسته و توزیع شبکه داریم مشکل نداریم و تدابیر لازم در خرید سخت‌افزارهای جدید که بتواند IPv6 را پشتیبانی کند نیز دیده شده است.

فکر می‌کنید چه زمانی می‌توان از نسل فعلی اینترنت به ‌نسل بعدی مهاجرت کرد؟

به‌طور کلی مهاجرت از یک پروتکل به پروتکل دیگر کار راحتی نیست حداقل برای کاربرانی که به پروتکل قبلی عادت کرده‌اند، مهاجرت از IPv4 به IPv6 نیز از این قاعده مستثنی نیست، البته در این مورد موضوع کمی متفاوت است زیرا منظور از مهاجرت این نیست که IPv4 را تعطیل کنیم و یا آن را Shutdown کنیم و از IPv6 استفاده کنیم، این دو پروتکل می‌توانند به‌صورت موازی و هم‌زمان کار کنند (Dual Stack) بنابراین زمان مشخصی را نمی‌توان برای این مهاجرت مشخص کرد و ممکن است حتی چندین سال طول بکشد. حتی کشورهایی که این پروتکل را راه‌اندازی کرده‌اند هم زمان دقیقی در این‌باره اعلام نمی‌کنند، البته در بعضی از موارد حتی ممکن است مدیر شبکه استفاده از IPv4 را به IPv6 ترجیح دهد یا هم‌زمان از هر دو استفاده کند.
در مورد محاسن IPv6 توضیحاتی بفرمایید.

برای پاسخ به این سؤال باید این‌طور بگویم که IPv4 محدودیت‌هایی دارد که IPv6 برای مرتفع کردن آن‌ها است.
اولین محدودیت IPv4 محدودیت تعداد آدرس‌های آن است. لازم به ذکر است که توزیع این آدرس‌ها هم در دنیا به‌خوبی انجام نشده است. بنابراین علاوه بر کمبود آدرس‌ها در IPv4 توزیع نامتناسب آن‌ها باعث افزایش حجم جداول مسیریابی روترهای هسته مرکزی اینترنت و در نتیجه کندی آن شده است، به‌عبارت دیگر روتینگ شبکه را مشکل کرده است. IPv4 از آدرس‌های 32 بیتی استفاده می‌کند بنابراین چیزی در حدود 4 میلیارد آدرس است که البته همه آن‌ها قابل استفاده نیستند و بعضی از آن‌ها به‌عنوان آدرس‌های نامعتبر (Private) هستند، قسمت اعظم آدرس‌های IPv4 واگذار شده و هم‌اکنون کمبود آدرس در آن محسوس است. در صوتی IPv6 از فضای آدرس‌دهی 128 بیتی استفاده می‌کند که دارای 2 به توان 128(128 2) بوده و بنابراین از نظر فضای آدرس‌دهی کمبودی نخواهد داشت.
از محدودیت‌های دیگر IPv4 می‌توان به کیفیت سرویس (QoS) پایین، امنیت پایین، عدم پشتیبانی از قابلیت تحرک‌پذیری (Mobility) و... اشاره کرد که IPv6 توانسته این موارد را بهبود بخشد.
از کی و با چند نفر کار را آغاز کردید؟

مدیرعامل دیتا دستور تشکیل گروه‌های مطالعاتی را در سال 83 دادند، گروه‌های مطالعاتی تشکیل شدند، یکی از این گروه‌ها گروه مطالعاتی IP بود که چند تا زیرگروه داشت و الان هم دارد، یکی از آن‌ها IPv6 بود که یک گروه شش نفری بودیم و در قالب یک گروه مطالعاتی شروع کردیم.

در مورد آزمایش‌های عملی IPv6 بگویید.

ببینید درحال کلیIPv6 را به چند روش می‌توان تهیه کرد:
1- ایجاد یک شبکه مبتنی بر فقط IPv6 (که اصطلاحا آن را Pure IPv6) می‌گویند.
2- شبکه‌ای که هم‌زمان با IPv4 و IPv6 کار کند و به اصطلاح Dual stack نامیده می‌شود.
3- شبکه‌های IPv6 را به‌صورت ناحیه‌ای پیاده‌سازی کنیم و بعد از بستر IPv4 برای ارتباطات بین آن شبکه‌ها استفاده کنیم که به اصطلاح Tunneling IPv6 Over IPv4 می‌گویند.
ما در واقع هر سه حالت را تست کردیم، در نقاط مختلف مانند آزمایشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها شبکه مبتنی بر IPv6 تشکیل دادیم و ارتباط آن‌ها را با استفاده از بستر IPv4 برقرار کردیم که از آن ‌جمله می‌توان به دانشگاه‌های تهران و علم و صنعت، مرکز تحقیقات مخابرات و آزمایشگاه شرکت فناوری اطلاعات اشاره کرد.
در آزمایشگاه حدود ده روترسیسکو شامل روترهای سری 12 هزار، 3600 و 7500 و روترهای ZTE درگیر تست بودند و در شبکه LAN نیز حدود 250 رایانه درگیر بود و حتی به‌دستور مدیرعامل دستورالعمل و طرح فنی تهیه کردیم که روی تمامی رایانه‌های شبکه LAN پیاده‌سازی شود.
آیا در خارج از کشور نیز موضوع را منتشر کرده‌اید و در کل با نهادی مکاتبه دارید؟
برای برقراری لینک IPv6 با شرکت‌هایی که فراهم‌کننده لینک بین‌الملل هستند انجام داده‌ایم و در آینده می‌خواهیم لینک ارتباطی با آن‌ها داشته باشیم.
یک رنج آدرس‌های معتبر IPv6 نیز در سازمان Ripe به‌نام ایران به ثبت رسانده‌ایم که دارای تعداد زیادی آدرس است و می‌توان گفت که تعداد آدرس‌های ثبت شده به‌نام ایران به‌طور تقریبی با تعداد آدرس‌های IPv4 برابر است. این آدرس‌ها معتبر و قابل Route شدن هستند.

دکتر سیاوش شهشهانی - بزرگراه فناوری - اصطلاح سه حرفی IDN اختصار Internationalized Domain Names (نام دامنه‌های بین‌المللی شده) است. نکته این است که نظام دامنه‌های اینترنتی و پروتکل نظام کارگزارهای دامنه (DNS) به گونه‌ای طراحی شده است که فقط ۲۶ حرف الفبای لاتین، ده رقم رایج در زبان‌های اروپایی و خط تیره را می‌پذیرد، و بنابراین برای استفاده از علایم دیگر مانند الفباهای غیرلاتین یا حتی علایمی که در بعضی زبان‌های اروپایی به کار می‌رود چون accent فرانسه، umlaut آلمانی و علایم دیگری که در نوشتارهای زبانهای اسکاندیناوی به کار می‌رود می‌بایست یا تغییرات اساسی در نظام دامنه صورت گیرد و یا تمهیداتی جهت تبدیل الفباها و علایم بین‌المللی به نشانه‌های مجاز در DNS در نظر گرفته شود.

از حدود سال ۱۹۹۶ کارهای تحقیقاتی جهت پیاده‌سازی روش دوم ظاهر شد و اولین اجرای عملی در سال ۱۹۹۸ در سنگاپور برای الفبای چینی صورت گرفت که به سرعت به اکثر کشورهای آسیای شرقی و پس از آن به سایر مناطق جهان تسری یافت. این نظام مبتنی بر استفاده از UTF8 است که خود برگرفته از یونی‌کُد (UNICODE)، نظام جهانی کدگذاری الفباها و سایر علایم رایج نوشتاری است. در این سامانه یک الگوریتم فشرده سازی علایم UTF8 موسوم به punycode مورد استفاده قرار می‌گیرد. باید توجه داشت که نوعی فشرده‌سازی در این فرایند اجتناب‌ناپذیر است زیرا که تعداد نشانه‌های مجاز (۶۳) برای نام دامنه در DNS امکان استفاده از کدهای به نسبت طولانی UTF8 را غیرممکن می‌سازد. دامنه‌هایی که به punycode نوشته می‌شوند با پیشوند xn- - آغاز شده و به این ترتیب شناسایی می‌شوند. استاندارد این فرایند موسوم به IDNA توسط ستاد مهندسی اینترنت (IETF) تدوین شده است و در حال حاضر در میان الفباهای مبتنی بر الفبای عربی، الفباهای زبان عربی، فارسی، اردو و پشتو در این استاندارد گنجانده شده‌اند که این کار تا حد زیادی مرهون کوشش‌های آقای مهندس روزبه پورنادر است.
فکر ثبت دامنه به فارسی از اوایل دههٔ ۱۳۸۰ در مرکز ثبت دامنه .ir شکل گرفت. در بررسی‌های مقدماتی به کمک آقای پورنادر معلوم شد که ثبت دامنه به فارسی متضمن دشواری‌های خاصی است که باید در طراحی مورد توجه قرار گیرد. بعضی از این مشکلات میان همهٔ الفباهای راست به چپ مشترکند و مشکل وقتی تشدید می‌شود که مانند فارسی و عربی اعداد از چپ به راست نوشته می‌شوند و اگر عدد یا رقمی در آغاز یا پایان نام دامنه موجود باشد ابهامات اجرایی ایجاد می‌کند. از این مشکل بدینصورت اجتناب شد که مقرر گردید ارقام در ابتدا و انتهای دامنه‌های فارسی مجاز نباشند. مشکل دوم این بود که بعضی حروف ممکن است به حرف بعدی چسبانده شوند یا نشوند و دو لغت مختلف ایجاد می‌شود. این در حالی است که در سامانه DNS استفاده از فاصله برای جداسازی حروف مجاز نیست. مثلاً دامنه‌های «سرمه‌ای تیر» و «سرمهای تیر» که دو معنی مختلف دارند در DNS به یک صورت ظاهر می‌شوند و فاصله میان «ه‍« و «ا» در «سرمه‌ای» در DNS مجاز نیست. این مسأله بدینصورت حل شده است که از «نیم فاصله» یا «فاصله مجازی» که روی صفحه کلید فارسی تعبیه شده است برای وارد کردن داده به صورت مورد نظر استفاده می‌شود ولیکن دو لغت بالا به یک صورت در DNS ثبت می‌شوند. بنابراین چنانچه مثلاً سازمانی به نام «سرم سازی تیر» دامنه «سرمهای تیر» را ثبت کند، دیگر ثبت «سرمه‌ای تیر» میسر نخواهد بود. مشکل مشابهی در مورد نقطه‌ای که برای اختصار به کار می‌رود موجود است که به روشی مشابه حل شده است. مثلاً دامنه «هزار و سی صد و بیست و چهار ه‍ . ق.» این مشکل را دارد که نقطه‌های ه‍.ق. در نام دامنه مجاز نیستند، ولی می‌توان با صفحه کلید فارسی نقطه مانندی را اجرا کرد که به چشم قابل رؤیت باشد ولی در DNS ثبت نشود. بالاخره بزرگترین مشکل، تفاوتهای میان حروف «ک» و «ی» فارسی و عربی و نیز ارقام فارسی و عربی است. حروف «ک» و «ی» به صورت کوچک که در آغاز یا میان کلمه ظاهر می‌شود در فارسی و عربی یکی است ولی حروف بزرگ آنها متفاوت است: «ک» در فارسی و «ک» در عربی، «ی» در فارسی و «ی» در عربی. به سبب این تمایز حروف بزرگ، کد صورتهای فارسی و عربی «ک» و «ی» در یونی‌کد متفاوت است. همچنین کلیه ارقام فارسی و عربی دارای کدهای متفاوت هستند در حالی که تنها تمایز قابل رؤیت میان فارسی و عربی در ارقام ۴، ۵ و ۶ است. اضافه براین، در بعضی صفحه کلید‌های فارسی ارقام به صورت لاتین ظاهر می‌شود با کد فارسی، یا بالعکس. این پدیده موجب می‌شود که بتوان دو دامنه با کدهای مختلف ثبت کرد که عیناً به یک صورت ظاهر شوند و این امکان راه را برای انواع سوء‌استفاده یا اشتباهات غیرعمدی باز می‌کند. حل این معضل با ایجاد «بسته» (bundle) دامنه صورت گرفت، بدین ترتیب که وقتی یک دامنه فارسی ثبت می‌شود، چنانچه کدهای دیگری موجود باشند که همین شکل را تولید کنند، این کدها خود به خود همراه دامنه برای ثبت‌کننده محفوظ می‌شوند بدون آنکه ثبت‌کننده نیازی به ثبت آنها داشته باشد. بدین‌ترتیب ممکن است در بعضی موارد در قبال ثبت یک دامنه فارسی، ثبت‌کننده عملاً تا شش دامنه را برای خود محفوظ بدارد. یک نکته جالب توجه اینکه دامنه مرتبه اول .ایران که اکنون در انتهای دامنه‌های فارسی ثبت شده توسط مرکز ثبت دامنه .ir ظاهر می‌شود خود مشمول این مشکل است زیرا که کلمهٔ «ایران» حرف «ی» (به صورت کوچک آن) را دربردارد. بدین ترتیب در ازای ۲۲۲۲ دامنه ثبت شده فارسی در زمان نگارش این مقاله، عملاً ۷۲۲۴ عدد رکورد در کارگزار دامنه مرکز ثبت دامنه ثبت شده است.
پیاده‌سازی عملی راه‌حل‌های بالا از یک طرف و آماده‌سازی کارگزار ثبت دامنه که سازگار با تمهیدات فوق باشد از اواخر سال ۱۳۸۲ زیر نظر آقای مهندس علیرضا صالح در مرکز ثبت دامنه .ir شروع شد و در زمستان سال ۱۳۸۳ دورهٔ آزمایشی ثبت دامنه فارسی دایر گردید. در این دوره علاوه بر پسوند .ایران چهارده پسوند دیگر مانند .فرهنگی، .دولتی، .... نیز به طور آزمایشی عرضه شد ولی نهایتاً به دو دلیل فقط پسوند .ایران جهت استفاده رسمی اتخاذ گردید. یکی اینکه استقبال از این دامنه به مراتب بیشتر از سایر دامنه‌ها بود: نیمی از دامنه‌های آزمایشی ثبت شده تحت .ایران بودند و نیمه دیگر به طور حدوداً مساوی میان ۱۴ دامنه مرتبه اول دیگر توزیع شد. نکتهٔ دیگر اینکه بعضی پسوندهای دیگر با زبان عربی مشترک بودند و استفاده از آنها متضمن هماهنگی با کشورهای عربی بود که هنوز میان خود به هماهنگی کامل نرسیده‌اند ودر هر صورت در این زمینه پیشرفت آنها محدود است. ثبت رسمی دامنه‌های فارسی تحت .ایران از مهر۱۳۸۴ آغاز شد و در چند ماه اول، نخست محدود به دستگاههای عمومی و اسامی عیناً دارای جواز ثبتی و سپس در مرحله دوم مختص کسانی بود که در دورهٔ آزمایشی اقدام به ثبت دامنه کرده بودند. بالاخره در زمستان ۱۳۸۵ امکان ثبت دامنه‌های http://www.nic.ir/idn/ موجود است. دو مشخصه دامنه‌های فارسی تحت .ir را در مقایسه با IDN کشورهای دیگر را می‌توان به اینصورت برشمرد:
۱- برای ثبت دامنه‌های فارسی می‌توان از صفحه کلید فارسی استفاده کرد و لغت فارسی مورد نظر را وارد نمود. در اکثر کشورها دامنه به خط محلی باید به صورت ترجمهٔ punycode آن، یعنی به شکل xn- - ثبت گردد که عملاً بسیاری از استفاده‌کنندگان معمولی را منصرف می‌کند. در غرب و جنوب آسیا ایران تنها کشوری است که در آن می‌توان مستقیماً به الفبای بومی دامنه ثبت کرد.
۲- ظاهراً ایران اولین کشوری است که ایدهٔ بسته (bundle) را پیاده‌سازی کرده است. در کشورهای آسیای شرقی، علیرغم تنوع زبانها، یک نظام یونی‌‌کد واحد چینی، ژاپنی و کره‌ای را فرا می‌گیرد، بنابراین برخلاف فارسی – عربی امکان تشابه شکلی برای کدهای مختلف موجود نیست. در میان ثبت‌کنندگان دامنه به زبانهای اروپایی چه آنهایی که مستقیماً به صورت punycode ثبت می‌کنند و چه آنهایی که از علایم محلی استفاده می‌کنند، استفاده از بسته معمول نشده است، بنابراین منازعات حقوقی ناشی از تشابه‌های شکلی رایج است و چند مورد در دو سال گذشته مشکلات و جنجال‌های فراوانی ایجاد کرد.
با توجه به این مشخصات، سامانه دامنه‌های فارسی تحت .ایران به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین سامانه‌های موجود IDN در جهان مورد استقبال و تحسین بین‌المللی قرار گرفته است که بعداً به فعالیت‌های بین‌المللی مرکز ثبت دامنه در این زمینه اشاره خواهد شد. علیرغم این موفقیت، استقبال داخلی از دامنه‌های فارسی چندان گرم نیست و تاکنون اندکی بیش از ۲۲۰۰ دامنه فارسی تحت .ایران ثبت شده است. در همین فاصله زمانی تعداد لاتین ثبت شده تحت .ir بیش از ۱۳۸۵۰، یعنی حدوداً ۶۳ برابر است. دلایل زیر را می‌توان برای این عدم استقبال ذکر کرد:
۱- تقریباً همهٔ کاربران فعلی اینترنت در ایران آنقدر به زبان انگلیسی آشنایی دارند که بتوانند به راحتی از دامنه‌های لاتین استفاده کنند و نیازی به استفاده از دامنه‌های فارسی احساس نمی‌کنند. توجه کنید که برای داشتن یک سایت کاملاً فارسی نیازی به دامنه فارسی نیست. در این مورد باید به این برتری دامنه فارسی برای سایت‌های فارسی اشاره شود که چون روش استانداردی برای برگرداندن یک نام فارسی به لاتین وجود ندارد، به کار گرفتن یک نام دامنه فارسی (اضافه بر نام دامنه لاتین) می‌تواند کمک بزرگی به جستجوگر ایرانی باشد. مثلاً فرض کنید «اتحادیهٔ حلبی‌سازان قوچان» سایتی دایر کرده باشد. حدس اینکه نام دامنه مربوط به لاتین به چه صورتی است بسیار دشوار است زیرا که می‌توان این نام را به دهها صورت به لاتین برگرداند یا خلاصه کرد ولی موجود بودن اصل فارسی نام کامل می‌تواند جوینده را مستقیماً به سایت هدایت کند. بنابراین توصیه می‌شود حتی در مواردی که نام دامنه‌ای به لاتین موجود است یک نام فارسی که به وضوح به همان سایت اشاره دارد نیز برای کمک به مراجعان ایرانی ثبت شود.
۲- اکثر استفاده‌کنندگان از اینترنت در ایران از Microsoft Internet Explorer استفاده می‌کند که در حال حاضر از IDN پشتیبانی نمی‌کند، بنابراین استفاده‌کنندگان یا باید plug-in مناسب نصب کنند (راهنمایی لازم در سایت www.nic.ir آمده است) یا از مرورگرهای وابسته به Mozilla استفاده کنند. خوشبختانه این مشکل در حال رفع شدن است. در IE7 و نیز Outlook7 که صورت «بتا» آنها هم اکنون موجود است و احتمالاً تا آخر سال میلادی صورت استاندارد آنها وارد بازار خواهد شد، IDN وارد شده است.
۳- مشکل دیگر برخی تفاوت‌های فنی میان تنظیم کارگزار دامنه‌های IDN با دامنه‌های معمول لاتین است که رابطان فنی ابتدا به ساکن با آن آشنایی ندارند. برای رفع این مشکل، مرکز ثبت دامنه .ir کلاسهای چند ساعته‌ای برای رابطان فنی دایر کرد که در صورت نیاز ارائه آنها تکرار خواهد شد. به نظر می‌رسد چنانچه فروشندگان دامنه که نوعاً تنظیمات فنی کارگزار دامنه را نیز به عهده دارند آشنایی لازم را با این مقوله کسب کنند، رواج دامنه‌های فارسی سرعت یابد.
بالاخره لازم است به فعالیت مرکز ثبت دامنه .ir در سطح بین‌المللی برای اشاعه استفاده از IDN اشاره‌ای شود. این مرکز علاوه بر شرکت مستمر در فعالیتهای IDN سازمان ICANN و ارائه گزارش و سخنرانی در نشستهای آن مؤسسه در فعالیتهای و جلسات مؤسسات دیگر مانند IETF، ITU و MINC نیز شرکت داشته است. اخیراً یک کارگزار آزمایشی MINC (مخففMultilingual Internet Names (Consortium جهت دامنه‌های IDN در جهان با کمک آقای مهندس صالح راه‌اندازی شد. اتحادیه بین‌المللی مخابرات از راه دور (ITU) اخیراً فعالیت گسترده‌ای را در زمینه IDN آغاز کرده است و گروه مطالعاتی ویژه‌ای را جهت جلب همفکری دست‌اندرکاران در IDN تأسیس کرده است که مرکز ثبت دامنه .ir با آن همکاری و مشارکت دارد. گزارش کامل نشست اخیر ITU در این زمینه در نشانی زیر قابل دسترسی است:

http://www.itu.int/ITU-T/multilingual/programme.html
مسأله مهم مطرح که فعالیت ITU و MINC را اخیراً افزایش داده است کند بودن ICANN در پاسخگوئی به نیازهای گسترش IDN است. آیکان به عنوان متولی کارگزارهای ریشه هنوز اقدام به ثبت دامنه‌های مرتبهٔ اول IDN در کارگزارهای ریشه نکرده است. این بدان معنی است که مثلاً اگر کسی در خارج کشور (یا حتی در بیشتر موارد داخل کشور) بخواهد به نشانی مختوم به .ایران وصل شود باید پسوند .ir را نیز در طرف راست اضافه کند. حل بعضی اشکالهای فنی دخیل در امنیت شبکه در این کندی اثرگذار بوده است ولی به زعم بعضی، نفوذ مراکز ثبت تجاری پرقدرت مانند Verisign (مرکز ثبت .com و .net) و Afilias (مرکز ثبت .org و .info ) در این امر بی‌اثر نبوده است زیرا ثبت‌کنندگان تجاری مدتی است در پی تحقق پروژه‌ای به نام DNames هستند که به وسیله آن می‌توانند دامنه‌های ثبت شده مثلاً تحت .com را به طور خودکار به زبانهای دیگر ترجمه کنند و چنانچه این برنامه تحقق پذیرد قدرت انحصاری این شرکتها را بیش از پیش افزایش خواهد داد و این امر مورد اعتراض شرکتهای کوچکتر و مراکز ثبت دامنه‌های کشوری است و ممکن است در آینده نزدیک شاهد اعتراض‌های دامنه‌دارتری در این زمینه باشیم.

بزرگراه فناوری - براساس آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، از این پس و برای نخستین بار از ورود اینترنت به کشور حقوق مصرف‌کنندگان خدمات اینترنتی براساس موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) تامین می‌شود.

براساس این گزارش و به موجب مقررات جدید تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت کلیه ارایه‌دهندگان خدمات اینترنتی در کشور از این پس موظف به تهیه فرم‌های استاندارد و چارچوب‌های موافقت‌نامه‌های کیفیت خدمات از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بوده و باید پیش از انعقاد قرارداد و ارایه خدمات با مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی و VOIP (تلفن اینترنتی) موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات مبادله کنند.

تدوین آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور درحالی صورت می‌گیرد که پیش از این و از ابتدای ورود اینترنت به کشور یعنی اوایل دهه 70، هیچ قانون و برنامه مشخصی برای حمایت از کاربران خدمات اینترنتی وجود نداشته و تاکنون نیز هیچ‌کدام از نهادهای قانونی موجود در این زمینه از حقوق مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی در کشور به‌دلیل خلاءهای قانونی موجود حمایت نکرده است.

سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با هدف سامان‌دهی ارتباطات اینترنت و سهولت دسترسی به آن و در راستای اجرای بند «الف» و «ز» ماده سه و بند «د» ماده پنج قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، مقررات و ضوابط جدیدی جهت تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت ارایه داده که مبادله موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) بین عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان از جمله ضوابط لازم‌الاجرای جدید به‌شمار می‌رود.

پیشینه تغییرات جدید در حقیقت به مصوبه پانزدهم آبان‌ماه سال 80 شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد نحوه ارایه خدمات شبکه‌های رایانه‌ای بازمی‌گردد و جایگزین آیین‌نامه ضوابط صدور مجوز تامین‌کنندگان ارتباط اینترنت پرظرفیت که توسط شرکت مخابرات ایران تدوین شده بود، می‌شود.

بر همین اساس کلیه مصرف‌کنندگان خدمات اینترنتی که بنا به هر علت از ارایه‌دهنده خدمات سرویس خود ناراضی باشند می‌توانند با مراجعه به مرجع حل اختلاف که در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تشکیل شده است، شکایات خود را ارایه و پی‌گیری کنند.

همچنین براساس اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه مذکور نظارت بر ارایه خدمات اینترنتی در کشور از این پس برعهده سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بوده که فرآیند این نظارت طی یک ماه آینده و پس از تصویب این مقررات توسط سازمان تدوین و اعمال می‌شود.

برپایه آیین‌نامه جدید و ارایه خدمات هرچه بهتر به مصرف‌کنندگان، کلیه تامین‌کنندگان، توزیع‌کنندگان و عرضه‌کنندگان خدمات اینترنتی در کشور موظفند تسهیلات لازم جهت اعمال نظارت بدون قید و شرط و مستمر را در اختیار سازمان و یا نمایندگان آن قرار داده و شرکت مخابرات ایران و ICPها نیز باید امکان دست‌یابی مستقل جهت اعمال نظارت را برای سازمان فراهم کنند.
احتمال کاهش قیمت اینترنت
با توجه به اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه پیشنهادی جدید و به‌دنبال مدیریت یک‌پارچه شبکه داخلی پیش‌بینی می‌شود سرعت دسترسی به اینترنت افزایش یابد.

به این ترتیب با کاهش تعداد مراکز تامین، ترافیک بین‌المللی و نیز هزینه‌های مربوطه کاهش می‌یابد.

همچنین به‌دلیل کاهش هزینه‌های واسطه از سویی و کاهش قیمت خرید عمده و نگهداری ترافیک در داخل کشور از سویی دیگر، قیمت خرید خرده‌فروشی نیز کاهش خواهد یافت.

آیین‌نامه اجرایی مقررات جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مراحل پایانی اصلاحات خود را در پیش دارد و انتظار می‌رود طی دو ماه آینده به تصویب رسیده و جهت اجرا به مراکز ذی‌ربط ابلاغ شود.
علت تدوین مقررات جدید
اما چرایی تغییرات و اصلاحات صورت گرفته از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به مشکلات نشات گرفته در قانون و مصوبات اجرایی پیش بازمی‌گردد.

نخستین مقررات و ضوابط در مورد خدمات شبکه‌های رایانه‌ای توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی و در تاریخ پانزدهم آبان‌ماه سال 80 به تصویب رسید.

براساس ساختار ایجاد شده بر مبنای آیین‌نامه قبلی تعداد قابل توجهی از شرکت‌ها و موسسات اقدام به برقراری ارتباط از طریق تامین‌کنندگان بین‌المللی (بیشتر از طریق ماهواره) می‌کردند.

این اقدام ارایه‌دهندگان خدمات اینترنتی در کشور باعث شد دروازه‌‌های ارتباطی کشور به اینتنرنت از مسیرهای مختلفی ایجاد شود.

صرف هزینه گزاف به‌منظور برقراری ارتباط از طریق ماهواره علاوه بر آنکه قیمت نهایی برای مصرف‌کننده را افزایش می‌داد، قابلیت امکان ارایه سرویس‌‌های ارزش افزوده را نیز فراهم نمی‌کرد.

از سویی دیگر نبود یک‌پارچگی لازم در شبکه به‌دلیل وجود مسیرهای مختلف و نیاز به مراکز عرضه متعدد نیز برای برقراری ارتباط بهره‌برداران نهایی، هزینه بالایی را برای ایجاد امنیت در شبکه فراهم می‌کرد.
بر این اساس و به‌منظور رفع مشکلات ایجاد شده در آیین‌نامه پیشنهادی، ارایه خدمات اینترنت در کشور یک مدل سه‌لایه‌ای در نظر گرفته شده است.

از مهم‌ترین مزایای این مدل سه‌لایه‌‌ای می‌توان به جدا بودن وظایف هر لایه، ارتباط ساختاری بخش‌ها و یک‌پارچگی ارایه خدمات اشاره کرد.

اما مهم‌ترین ویژگی مقررات جدید تامین، توزیع و عرضه خدمات اینترنت را می‌توان همان موافقت‌نامه‌های کیفیت سطح خدمات (SLA) ذکر کرد.

به‌موجب آیین‌نامه جدید، از این پس بین تامین‌کنندگان و توزیع‌کنندگان، توزیع‌کنندگان و عرضه‌کنندگان و همچنین بین عرضه‌کنندگان و مصرف‌کنندگان نهایی خدمات اینترنتی موافقت‌نامه کیفیت سطح خدمات (SLA) منعقد می‌شود.

حاصل این تغییرات نیز منجر به شفاف‌سازی حریم و حدود خسارات وارده به لایه‌های مختلف ارایه‌دهنده، عرضه‌کننده و مصرف‌کننده خدمات اینترنتی در کشور می‌شود.

درحال حاضر به‌جز شرکت فناوری اطلاعات (ITC)، 38 شرکت دیگر در قالب ICP در رابطه با تامین اینترنت فعالیت دارند که تامین بخش عمده‌ای از ارتباط کشور برعهده آن‌هاست.

بزرگ‌ترین پهنای باند ارتباطی این شرکت‌ها 155 مگابایت بر ثانیه و کمترین آن سه مگابایت بر ثانیه است. علاوه بر شرکت‌های ICP به‌منظور ارایه اینترنت به کاربران شرکت‌های ISP نیز در این زمینه فعالیت دارند.

همچنین در بخش ارایه‌دهندگان نهایی خدمات اینترنتی (ISP)ها هم‌اکنون بالغ بر هزار و 200 مرکز در کشور دارای مجوز فعالیت است.

براساس اصلاحات صورت گرفته در آیین‌نامه جدید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از این پس مجوز تاسیس مراکز جدید ISP داده نخواهد شد و این امکان نیز به سایر شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی داده شده است تا با تشکیل کنسرسیوم علاوه بر کاهش مراکز موجود و افزایش کیفیت ترافیک بتوانند از خدمات ارزان‌تری بهره‌مند شوند. این امر نیز می‌تواند موجب کاهش قیمت برای مصرف‌کنندگان نهایی شود.

اگرچه اینترنت مى تواند راهى باشد که در آن نوجوانان کوشش مى کنند خودشان را به عنوان افرادى مستقل و منحصر و داراى دنیاى اجتماعى مخصوص به خود به اثبات رسانند اما به این معنى نیست که والدین نباید دخالتى داشته باشند. دقیقاً برعکس آن صحیح است. همانند تمامى فعالیت هاى نوجوانان، آنان احتیاج دارند که دست کم نوعى نظارت بر کارهایشان براى جلوگیرى از بروز مشکل وجود داشته باشد. برخى والدین به دلیل مهربانى، ناخواسته غفلت مى کنند و مى گویند فرزندان ما باید رایانه یاد بگیرند و یا نباید از بقیه بچه ها عقب بیفتند. اگر فرزندانم کنار رایانه مى نشینند و تایپ مى کنند این چیز خوبى است... خوب من باید فقط آنان را تنها بگذارم. اما دخالت کردن تنها به معنى نظارت به منظور جلوگیرى از مشکل نیست. فضاى مجازى و رایانه مى توانند یک روش عالى براى والدین و نوجوانان باشند تا در کنار یکدیگر تفریح کنند و همدیگر را بهتر بشناسند. فضاى مجازى بخشى از زندگى نوجوانان است و شاید بخشى که آن را دوست دارند و سعى مى کنند مخفى سازند.

•••

پدر و مادر چه کنند: دانش لازم در مورد رایانه را دریافت و در فعالیت هاى اینترنتى شرکت کنند، چون نظارت بر فعالیت هاى فضاى مجازى نوجوانان بیشتر اثربخش بوده و والدین باید در مورد این موضوع آگاهى داشته باشند. احتیاجى نیست که خودتان یک نفوذگر رایانه اى شوید اما در مورد این موضوع اطلاعات بگیرید. در مورد این موضوع با والدین دیگر گفت وگو کنید. بهتر است خودتان فضاى مجازى را کاوش و با کودکان خود در مورد فضاى مجازى گفت وگو کنید و در برخى فعالیت هاى روى خط به آنها بپیوندید. با آنان پایگاه هاى وب را سیر و سیاحت کنید و از موتورهاى جست وجو براى یافتن افرادى که فامیلى مشابه خودتان دارند بهره بگیرید. براى خانواده یک صفحه وب بسازید، حتى با کودکان خود و دوستانشان در یک اتاق گپ زنى پاتوق کنید. (براى یک زمان کوتاه، البته اگر حضور شما را تحمل کنند) امکانات بسیار زیادى وجود دارد که شما بتوانید در فعالیت هاى اینترنتى شرکت کنید. با فرزندان خود حرف بزنید. یک هشدار قدیمى مى گوید «آیا شما مى دانید فرزندانتان کجا هستند؟» فضاى مجازى نیز همانند زندگى واقعى کاربرد دارد. از آنها براى استفاده از اینترنت سئوال کنید از چه پایگاه هایى در وب بازدید مى کنند؟ براى اینکه لحن سرزنش آمیزى نداشته باشید بپرسید چه پایگاه هایى را در وب دوست دارند و چرا؟ با آنها کنار میز رایانه بنشینید و اجازه دهید شما را به پاتوق هاى اینترنتى خود ببرند. به شیوه اى پدرانه یا مادرانه و مطبوع کنجکاو باشید. از فرزندانتان در مورد دوستان مجازى که دارند سئوال کنید و اینکه در مورد چه موضوعى با هم بحث مى کنند و در اینترنت چه کارى انجام مى دهند. از بازپرسى اجتناب کنید و در عوض نشان دهید که مشتاق هستید تا در مورد دوستان اینترنتى فرزندانتان بیشتر بدانید.خوب و بد را بپذیرید: از فضاى مجازى بدگویى نکنید. این کار تنها نوجوانان را از شما دور مى کند. در مورد مزایا و معایب آن گفت وگو کنید. نسبت به زندگى مجازى آنان پذیرش نشان دهید اما در مورد مخاطرات این کار و اینکه ممکن است در آنجا با موقعیت ها و یا افراد ناخوشایند برخورد کنید هشدار دهید. رایانه را در جاى قابل مشاهده قرار دهید. حریم خصوصى و خلوت فردى یک عمل ترفندآمیز بین جوانان است. آنان به خلوت نیاز دارند اما والدین باید بین این تقاضا و لزوم نظارت بر فعالیت ها تعادل برقرار سازند. احتمالاً این فکر خوبى است که از قرار دادن تجهیزات رایانه اى در اتاق خواب فرزندان پرهیز کرد و آنها را در فضاى خانوادگى قرار داد. این کار نظارت را خیلى راحت تر مى سازد و استفاده از رایانه به عنوان یک فعالیت خانوادگى را تقویت مى کند. اگر این کار شدنى نبود دست کم از آن دورى کنید تا نوجوان فضاى مجازى را در اتاق خود با در بسته کاوش کند. در را باز نگه دارید به نحوى که صفحه نمایش از بیرون اتاق قابل مشاهده باشد.

قوانین منطقى وضع کنید: والدین به فرزندان خود اجازه نمى دهند تا دیر وقت بیرون از خانه بمانند، هر فیلمى که مى خواهند تماشا کنند و هر جا که دلشان مى خواهد بروند. نوجوانان به قوانین احتیاج دارند. در حقیقت، خواه آنان قبول داشته باشند یا خیر، نیازمند قوانینى هستند که به شکل مخفیانه به کار گرفته شود تا احساس عدم کنترل و به حال خود رها شدن از سوى پدر و مادر به ظاهر بى تفاوت را نکنند. در مورد وقت (براى نمونه بعد از تکالیف مدرسه) و یا میزان زمان استفاده اى که بچه ها مى توانند به گفت وگو و تفریح در فضاى مجازى بگذرانند محدودیت هایى در نظر بگیرید. در مورد اینکه فرزندانتان دقیقاً در اینترنت اجازه چه کارى را دارند و چه کارى را ندارند قوانینى وضع کنید.

میان زندگى واقعى و زندگى مجازى نوجوانان تعادل برقرار کنید: فضاى مجازى، بسیار گسترده است اما زندگى چیزى بیش از آن است. نوجوانان را تشویق کنید که در فعالیت هاى زندگى واقعى شرکت کنند. اگر واقعاً در اینترنت چیزى وجود دارد که فرزندانتان از آن لذت مى برند، راهى پیدا کنید تا آن فعالیت به زندگى واقعى گسترش یابد. از اینترنت براى پروژه هاى درسى نوجوانان استفاده و نوجوانان را تشویق کنید با دوستان خوب زندگى مجازى (قابل اعتماد) تماس تلفنى بگیرند و یا حضورى آنان را ببینید. اگر نوجوانان از بازى نقش در بازى هاى رایانه اى لذت مى برند، تشویقشان کنید که به تئاتر یا سینما بپردازند. هدف، جلوگیرى از این مسئله است که نوجوان فضاى مجازى را از بقیه زندگى خود جدا کند و همچنین او را تشویق کند تا فعالیت هاى غیراینترنتى خود را گسترش دهد.

از نرم افزارهاى نظارتى بهره بگیرید: انواع برنامه هاى تجارى براى نظارت بر نوجوانان در فضاى مجازى وجود دارد. این برنامه ها مى توانند پایگاه هاى وبى را که آنها بازدید مى کنند ثبت و دسترسى به پایگاه هاى خاص وب و یا برنامه هاى خاص را مسدود کند. از ضبط برنامه ها جلوگیرى کنید، زمان استفاده از اینترنت را محدود سازید و یا تنها به نوجوانان اجازه دهید در زمان خاصى از اینترنت استفاده کنند. البته اگر والدین مى خواهند چنین برنامه هایى را نصب کنند باید تا حدى با رایانه آشنایى داشته باشند. البته، خود برنامه ها نیز کامل نیستند، آنها داراى نقاط ضعف بوده و یک نوجوان خبره فنى مى تواند آنها را مغلوب کند. احتمالاً آخرین چیزى که یک پدر یا مادر با آن رو به رو مى شود نبرد تکنیکى دائمى میان دانش وى و فرزندانش است، اگر چنین شد، یک جاى کار ایراد دارد. نرم افزارهاى نظارتى تنها یک ابزار هستند و جایگزین مناسبى براى گفت وگو و یا مشارکت شخصى والدین نیستند. به عبارت دیگر آنها را جانشین یک رابطه ندانید.

درباره اعتیاد مداخله کنید: دکتر کیمبرلى یونگ در کتاب خود برخى راهکارهاى مناسب براى والدینى که فرزندانشان گرفتار استفاده افراطى از اینترنت شده اند را شرح مى دهد: تلاش نکنید آنان را از رایانه دور یا از استفاده منع کنید. این مسئله شاید نتیجه معکوس داشته باشد. نگرانى خود را در مورد گرفتارى نوجوانان نشان دهید. یک جدول زمانى براى استفاده از اینترنت در نظر بگیرید. هنگامى که بچه به مدرسه نرفته و یا نمرات او خراب شده اجازه ندهید زیادى از رایانه استفاده کند. وقتى سعى در مداخله دارید با طغیان و انفجار احساسى نوجوانان خود مدارا کنید. اگر تمام این کارها نتیجه نداشت، در جست وجوى کمک از یک مشاور حرفه اى باشید، البته فردى که در مورد رایانه آگاهى داشته باشد.مجازات رفتارهاى نادرست و تشویق رفتارهاى انسانى هنگامى که کودک در دنیاى واقعى رفتار نادرستى دارد او را تنبیه مى کند. همین امر در مورد رفتار ناشایست وى در فضاى مجازى صادق است. اگر یک پدر یا مادر متوجه شوند فرزندشان براى دیگران در روى خط مزاحمت ایجاد مى کند یا سعى دارد در سیستم هاى روى خط خرابکارى کند (به عنوان نمونه تلفنى از طرف گردانندگان سیستم و یا اجتماع روى خط مى تواند هشدارى باشد) باید تنبیه و مجازات در دستور کار قرار گیرد. والدین نباید اینگونه قضاوت کنند که این تنها یک بازى فضاى مجازى است. این موضوع واقعاً مسئله مهمى نیست. این فکر خوبى به شمار نمى رود که اجازه داد نوجوان افراد دیگر را در روى خط به نحوى تهدید کند؛ گویى که آدم هاى واقعى نیستند. اگر نوجوانان توانایى دلسوزى نسبت به دیگران در دنیاى ناشناس فضاى مجازى نداشته باشند، مى توانند این احساس را در زندگى واقعى نیز به کار ببرند.

منبع : شرق

تابان خواجه نصیری - اینکه چطور روی اینترنت و از طریق آن می‌توانیم پولدار شویم یکی سوالاتی است که بسیار از من پرسیده می‌شود. دوستان از من می‌پرسند که چطور از طریق اینترنت کار کنیم و پول درآوریم، می‌پرسند که آیا اصلاً از طریق اینترنت می‌شود پول درآورد و ... و شاید این سوال، سوال شما نیز باشد. به هر حال، قصد دارم در این مقاله تا آنجا که امکانش باشد در این باره بنویسم.
خیلی جالب است، شخصاً از زمانی که با کامپیوتر، بعداً با مودم، شبکه‌های اطلاع‌رسانی و اینترنت آشنا شدم، بدون اینکه این سوال را از خودم پرسیده باشم یک جورایی مطمئن بودم که می‌شود از طریق اینترنت پول درآورد و از همان زمان هم شروع کردم به پول درآوردن. در این مقاله شاید بخواهم به نوعی رازهای موفقیت خودم را برایتان بنویسم و تا آنجایی که ممکن است شما را در راه موفقیت راهنمایی کنم.
به نظر من، «داشتن اعتماد به نفس» شرط اول برداشتن هر قدم و انجام هر کار و اقدامی است و اینکه مسلماً همیشه و همیشه این را به خودمان بگوییم که اگر افراد دیگر توانسته‌اند موفق شوند، پس من هم می‌توانم. می‌دانستم که این شدنی و امکان‌پذیر است، پس شکی به دل راه ندادم، فقط آن کاری که به نظرم درست می‌آمد را با اعتماد به نفس انجام می‌دادم و به پیش می‌رفتم. ممکن است در این راه بارها اشتباه کرده باشم اما همیشه به خودم می‌گفتم که این مهم نیست چرا که می‌دانستم باید از آنچه گذشته و از اشتباهاتم درس بگیرم، مهم این است که شک نکنم و آنچه را فراگرفته‌ام را انجام بدهم. شاید همین الان، پیش خودتان بگویید که تابان، همه این حرف ها را در کتابهای مختلف رازهای موفقیت و چگونه موفق شویم و ... خوانده‌ایم، برو سر اصل مطلب که: «آیا بالاخره می‌شود از طریق این اینترنت کذایی پولدار شد یا نه؟»
معتقدم که ما باید خودمان را و علایق خودمان را بخوبی بشناسیم. این هم یک راز دیگر موفقیت است. کاری را بکنید که عاشقانه دوستش دارید. وقتی کاری را انجام می‌دهید که به آن علاقمندید صد درصد متمرکز می‌شوید و گذشت زمان را از یاد می‌برید. چون صد در صد متمرکز آن کار بوده‌اید، امکان اشتباه را پایین آورده‌اید و به همین جهت موفق خواهید شد. در سمینارهای بازاریابی‌ام، همیشه این را گفته‌ام که شما یک «نام» و «نام خانوادگی» بیشتر ندارید، این اولین علامت تجاری ثبت شده شماست و باید آن را بخوبی بازاریابی کنید یعنی آن را : تبلیغ کنید، روی آن یعنی روی شخصیت تان کار کنید و کاربرد آن را تداوم بدهید و بعد صبر کنید و زود از این میدان رقابت خارج نشوید، در مقابل تهدیدها و شرارتهای رقبایتان پایداری و مقاومت کنید و همیشه با طرح و اجرای ایده‌های جدید خلاقیت داشته باشید. هر کاری که انجام می‌دهید را مثل یک پروژه ببینید. این ایده‌ی بسیاری از ژاپنی‌ها و آلمانی‌هاست و برای همین هم خودشان را (در بسیاری از حوزه ها و رشته ها، از جمله صنعت، یک سر و گردن بالاتر از بقیه می‌دانند و با این شیوه احترام و تحسین همگان را به خود جذب می‌کنند. پس هر کاری که انجام می‌دهید، جزو رزومه‌ی کاری، جزو سوابق تحصیلی یا کاری شما به حساب می‌آید. یک رزومه‌ی خوب از آنچه می‌دانید و آنچه که (برای خودتان و یا دیگران) انجام داده‌اید، بهترین بروشوری است که از خودتان در اختیار دارید. هر بار که آن را ببینید یا هر بار که آن را به روز می‌کنید، اعتماد به نفس شما بالاتر می‌رود. گاه لازم است که مطالعه کنید، آموزش ببینید یا تمرین کنید، این کار را انجام بدهید و فقط در انجام آن «شک» نکنید.
معتقدم که باید نقاط ضعف و قوت، امکانات و توانایی‌ها و قابلیت‌های خودمان را بخوبی بشناسیم و از هر زمانی برای یادگیری، کسب دانش و مهارتهایی که به آنها نیاز داریم استفاده کنیم. بیشترین میزان از علم و دانش را اگر داشته باشیم و بیشترین مهارت‌ها را اگر بدانیم و اول از همه برای شناساندن خودمان (تبلیغ همان اولین علامت تجاری ثبت شده خودمان) آنها را به کار نگیریم، قطعاً به جایی نخواهیم رسید و موفق نخواهیم شد.
روی اینترنت یا خارج از آن امکان موفقیت برای همه فراهم است. فقط باید دیدگاه (مثبت) و انتخاب‌ها و تصمیمات درستی داشته باشیم. شرکتهای بسیاری روی اینترنت فعالیت می‌کنند که کالا یا خدماتی را عرضه می‌کنند. افراد بسیاری (در ایران یا خارج از کشور) روزانه به اینترنت می‌آیند: این افراد به دنبال چه هستند؟ چه نیازی دارند؟ چه قدرت خریدی دارند؟ چه وجه اشتراکهای مهمی دارند؟ آیا من می‌توانم نیازی از نیازهای او را برآورده کنم؟ آیا من می توانم اطلاعاتی را که او به دنبالش بوده است را فراهم کنم. بعضی از کارها (پاسخگویی به این نیازها از طریق عرضه کالا یا خدمات : «Product») ممکن است هفته‌ها یا ماهها کار یا زمان از من بگیرد، من با چه قیمتی (price) می‌توانم این بازار را جوابگو باشم و چگونه (راههای انجام خدمات یا تحویل کار «Placement» )؟ چطور کارم را تبلیغ و ترویج «Promote» کنم؟ - ببینید که اینها همان اصول اساسی بازاریابی است و شما با یک ترکیبی از اینها برای بازار هدفتان طرف هستید. من همیشه در مقالات و سمنیارهایم به این نکته اشاره کرده‌ام که ما باید به یک «ترکیب کارا و منحصر بفرد» برسیم و استراتژی‌هایمان را بر آن اساس شکل دهیم و با این کار می‌توانیم برای خودمان یا برای هریک از کالا یا خدماتی که ارائه و عرضه می‌کنیم، یک Marketing Plan یا برنامه‌ی بازاریابی داشته باشیم. اینها که گفته شد، اصطلاحاً ۴ (P) اصلی در بحث بازاریابی است، آن P های اضافه بر سازمان دیگر عبارتند از مردم (People) و شرکاء (Partners) - ببینید که حالا چقدر جالب می‌شود که شما عنصر «مردم» را نیز مورد توجه قرار دهید، این به دان معنی است که کالا و خدمات در نهایت برای مردم و پاسخگویی به نیازهای آنان است.
معتقدم که بازاریابی را از خودتان شروع کنید: این کالایی است که قطعاً و سریعتر می‌توانید به آن اعتماد کنید. هدفتان پولدار شدن نباشد، هدفتان «کمک» کردن باشد به «مصرف کننده» به آن کسی که به کالا یا خدمات شما نیازی واقعی دارد و قدرت خرید (خرید کالا یا خرید خدمات) شما را دارد. روابط خودتان را با مردم گسترش دهید و این روابط را تا آنجا که امکان دارد حفظ کنید، اینترنت با داشتن یک حضور الکترونیکی قوی روی آن برای این منظور فوق العاده و پست الکترونیک برای کمک کردن به این مهم محشر است.
دوستان خاطرشان هست که عده‌ای در آن جلسه «چالشهای تبلیغات اینترنت» رفتند و در وبلاگشان نوشتند که چرا من ده دقیقه از خودم و سایتم تعریف کرده‌ام و آنها نمی‌دانستند که این شیوه‌ی من است و ایرادی هم در آن نمی‌بینم که ابتدا خودم را و فعالیت‌هایم را معرفی کنم. مطمئن باشید که کس دیگری شما را تبلیغ نمی‌کند مگر اینکه مطمئن باشد که شما به خودتان اطمینان دارید و اعتماد. در این راه، ممکن است از شما ایراد بگیرند - همانطور که بعداً از من هم در آن جلسه و در برخی وبلاگهایشان ایراد گرفتند - انتقاد کنند، اما به عقیده‌ی من این انتقادات اصلاً مهم نیستند. من اگر می‌خواستم مثل این افراد باشم، از همان ابتدای جلسه می‌توانستم تا به آخر، به آنچه گفته شد و مطرح شد انتقاد کنم، انتقاد کردن که کاری ندارد (: کاری دارد؟ قرار نیست که ما پاسخوگی همه باشیم و رضایت و توجه همه را به خودمان جلب کنیم. مطمئن باشید که اغلب کسانی که از شما انتقاد می‌کنند خریدار کالا یا خدماتتان نیستند. اکثر افرادی که ممکن است از شما انتقاد کنند جزو افرادی هستند که ته دلشان آنقدرها هم که در ظاهر حتی ممکن است پیش رویتان ابزار کنند خواهان دیدن موفقیت‌های شما نیستند یا تاب آن را ندارند. در مقابل انتقادات، اعتماد به نفس داشته باشید! و همیشه این را به خودتان بگویید و تکرار کنید که : اولین گامها برای یک انتقاد واقعی بی غرض و سازنده به نظر من، صبر، سکوت و مشاهده است. این چیزی است که آگاهی از آن متاسفانه در میان مردم ما به ندرت یافت می‌شود. آیا آن انتقادی که از شما شده، واقعاً واقعی و بی غرض و سازنده بوده است؟ کسی نمی‌تواند جلوی اندیشه ها و حرکت‌های انفعالی مردم را بگیرد. پس به قول معروف، کاری که فکر می‌کنید درست است را انجام دهید، فقط و فقط شک نکنید. اگر نیازی را به درستی جواب دادید، مردم آن را متوجه می‌شوند، کالا یا خدمات خوب را مردم خیلی خوب می شناسند و مطمئن باشید که آوازه‌ی شما سینه به سینه (Word of Mouth) - یعنی همان بهترین و کاراآمدترین شیوه‌ی تبلیغ - نقل خواهد شد.
شرکت در برنامه‌های بازاریابی، خرید و فروش کالا نیاز به بستر سازی دارد، ابزارهای اینترنت بسیار متعدد و متنوع است، کالاهای بیشماری، خدمات بیشماری روی اینترنت منتظر جذب افراد مستعدی برای بازاریابی و در نهایت رسیدن به «فروش» بیشتر وجود دارد اما چشم بسته نباید بود. درباره بازارهای هدف تحقیق یا Market Research کنید.
داشتن یک «نگرش مثبت» در هر اقدامی که می‌کنید یکی دیگر از رازهای مهم موفقیت است و بعد از آن اینکه باید صبر و تحمل داشت.
داشتن هدف بسیار مهم است اما این را هم همیشه به یاد داشته باشیم که اگر هدف‌مان «پول‌ درآوردن» و «پولدار شدن» باشد قطعاً شکست خواهیم خورد. به نظر من یکی از هدف‌های خوب این است که «نیاز»‌ها را بشناسیم و به دنبال پاسخگویی به آنها باشیم.
منبع : http://www.webfaqt.com

تابان خواجه نصیری - همیشه در صحبت ها و مقالاتم به این نکته بسیار مهم اشاره کرده‌ام که ما باید مردم را نسبت به اینترنت آگاه کنیم و آنان را با این شمشیر دو لبه، این سکه‌ی دو رو بیشتر آشنا سازیم. در این مقاله تنها قصد دارم از آن روی ترسناک و وحشتناک این سکه بنویسم. این مقاله هشداری است برای آنان که اینترنت را خیلی ساده انگاشته‌اند. اصلاً اینطور نیست ... اصلاً اینطور نیست ...

حدوداً هفته پیش، بیش از یک ششم مردم دنیا ده سالگی اینترنت را با اولین تماس صبحگاهی شان به آن و چک کردن صندوق پست الکترونیک شان، یا نوشتن در وبلاگ مثلاً خصوصی شان جشن گرفتند. آن روز، من هم از خواب بیدار شدم و پشت کامپیوترم نشستم و به کامپیوتری که هنوز بیدار نشده، صبح بخیری گفتم و تمام مدت در این اندیشه بودم که ده سال دیگر کدامیک از ما (من و کامپیوترم) به آن دیگری سلام و صبح بخیر می گوییم؟ در این اندیشه بودم که ده سال، بیست سال یا سی سال بعد، - اگر عمری باشد سی سال دیگر من باید پیر مردی ۶۸ ساله باشم - نمی دانم شاید این کامپیوتر و موبایل و امواج ماهواره ای و ... تا رسیدن به آن زمان دمار از روزگارم درآورده باشند، اما اگر شانس بیاورم و اصلاً این دور و اطراف باشم، کامپیوترها و این اینترنت کذایی به کجا رسیده است تا چه حد پیشرفت کرده و تا چه اندازه امن تر شده است. نمی دانم، اما این روزها، با شک تردید، گاه با وحشت و گیج و منگ از خواب بیدار می شوم. نه به امروز اعتمادی دارم و نه به فردا، گرچه همیشه سعی می کنم خوش بین باشم، اما هر اتفاقی، هر چند کوچک و بی اهمیت، مرا به فکر فرو می برد: آیا ده سال دیگر این مشکل از میان رفته است؟ آیا ده سال دیگر، این محیط (اینترنت)امن تر از این خواهد بود؟ آیا بیست سال دیگر کامپیوتر من آنقدر با ادب خواهد بود که ابتدا او به من سلام کند یا اینکه نه این من و ما هستم که باید برای روشن کردن و اتصال به فضای سایبر به او خوش آمد بگوییم تا که بیاید: خرامان و آهسته، یا سریع و پر شتاب.
می خواهم شما را با آن روی ترسناک و وحشتناک این سکه‌ی دو روی اینترنت آشنا سازم. شاید بسیاری از شما نیز پیش از این با این روی سکه آشنا شده باشید - که در اینصورت این مقاله برای شما نیست - اما اگر به تازگی است که وارد این فضا شده اید، اجازه دهید که این بار، این من باشم - انسانی آن سوی این دستگاه و این رشته سیم ها - که به شما خوش آمد می‌گوید. «آری فرزندم خوش آمدی ... به عصر ماشین خوش آمدی!» موسیقی دلنشین ولی گاه هشدار دهنده و هولناک پینک فلوید در گوشم می پیچد و می پیچد و ناگهان فرار می کند.
امروز، اینترنت، ابزاری بسیار قوی است برای جستجو و یافتن اطلاعات، هر آنچه هست و نیست، برای جستجو و یافتن آدمها، هر آن کس که باشد، برای یاد گرفتن و یاد دادن، برای کسب شهرت، یا محبوبیت، یا برای کسب ثروت، پول درآوردن و زندگی راحت تر ساختن و داشتن، - از همه چیز و همه کس - برای حضور و برای صعود و برای پیشرفت و ترقی! اما غیر از اینها، اینترنت روی دیگری نیز دارد: اختلاف، درگیری، خشم، انحتاط، انحراف، ضرر و زیان، ورشکستگی، بی آبرویی و فقر! آری، اینترنت به عقیده من، هیولای زیبا و فوق العاده ای است. با روشن کردن این کامپیوتر، اینترنت مرا به درون گرداب گسترده گیتی می کشاند به فضایی که اگر بخواهد می تواند رحم نکند ... ابزار ها هر روز ساده تر و سهل تر برای استفاده ... کاشکی این ابزار اما، همیشه می توانست در دست آدمهایی خوب باشد! اما این چنین نیست و مطمپن هستم که - حداقل به این زودی ها - چنین نیز نخواهد شد که این ابزار فقط به آدمهای خوب سلام کند و به تنها به آنان خوش آمد بگوید و به نوعی - مثلاً با استفاده یک برنامه (فرضی) روانشناسی از راه دور به صورت بی سیم - مانع از ورود یا استفاده انسانهای بد به سیستم یا فضای سایبر شود.
می خواهم به زمان حال باز گردم. مرا چه کار با آینده! می خواهم به شمایی که خواننده این مقاله تا به اینجا بوده اید، هشداری بدهم: مواظب خودتان و خانواده تان باشید! مواظب دستگاههایتان باشید! مواظب رمز و راز هایتان باشید! ساده ترین ابزارها، مثلاً همین موتورهای جستجو - خصوصاً بهترین آنها یعنی همین گوگل - امن نیست. با این تعداد سندی که در فهرست خود دارد - به روایتی بیش از ۴ میلیارد و به روایتی دیگر بیش از ۸ میلیار صفحه و متن و مطلب و فایل - و این واقعیت که روبوت های آن در هر لحظه دارند صفحات بیشتری را به آن اضافه می کند - فردا نه به شما و نه به من و نه به هیچ کس دیگر رحم نخواهند کرد. و این ابزار نه فقط در دست انسانهای خوب که متاسفانه در دست همه جور آدمی هست، جنایتکاران هم براحتی می توانند از طریق همین موتور جستجو، هر آنچه که بخواهند پیدا کنند و از آنها سو استفاده کنند. بیشمار دستگاه از کامپیوترها گرفته تا پرینترها، اسکنرها، دستگاههای کپی، فکس، دوربین های فیلمبرداری دیجیتالی، وب کمها و دوربین های عکاسی و ... همه و همه در حال حاضر، متصل به این فضای سایبر هستند و روبوت های موتورهای جستجو در حال ایندکس کردن هر آنچه من و شما دارید. فعلاً کاری به این ندارم که ده، یا بیت یا سی سال دیگر، این سیستم ها تا چه حد پیشرفت خواهند کرد. من از امروز صحبت می کنم و به همه هشدار می دهم که این فضا تا امروز خیلی ها را به ورطه نابودی کشانده است و از این پس نیز خواهد کشید نه به دست یا مغز خودش بلکه به دست یا مغز انسانهایی که به هر دلیلی - آگاهانه یا ناآگاهانه - خواسته یا ناخواسته، چنین خواسته اند. ابزارها بسیار ساده شده اند، ساده تر از آن چیزی که ده سال پیش تصورش را می کردیم. ده سال پیش ما در همین ایران خودمان بایستی با یونیکس آشنا بودیم تا می توانستیم از اینترنت استفاده کنیم. امروز آیا این چنین است؟ بیشمار سایت بر روی اینترنت خوب یا بد، بیشمار آدم متصل به آن، خوب یا بد - و شما نمی توانید همه را بشناسید! آیا این وحشتناک نیست؟ کمی بیشتر فکر کنیم ... وبلاگ ها یکی از این ابزارهای ساده، در دست شما و فرزندانتان است. هشیار باشیم .. آیا باید هر آنچه که به فکرمان رسید در آنها ثبت کنیم؟ آیا باید از هر چه یا هر کس که خوشمان آمد در آنجا بنویسیم؟ آیا با دست خودمان موجب بازی کردن با احساسات، یا روحیه ها، یا آینده، یا هر چیز دیگری از افراد نمی شویم. ببینید که اگر یک نفر بخواهد با شما یا خانواده شما دشمنی کند براحتی می تواند کارش را از یک وبلاگ ساده شروع کند. از راه انداختن یک سایت ساختگی برای ایجاد شر و دردسر برای خودش یا برای بقیه. - آدم های بد، افراد بد جنس و مریض، هکرها یا جنایتکاران، براحتی می توانند با چند جستجوی سریع و حرفه ای، روی همین موتور جستجوی گوگل، شما یا هر کس دیگری را که بخواهند پیدا کنند - اورکات خیلی راحت شعاع دوستان شما را ترسیم می کند - فاجعه ای است در نوع خودش - و آن وقت براحتی می تواند به روح و روان شما آشنا شود، به علایق و سلایق شما، به آنچه دارید یا می دانید آگاه شود و بعد برود در مثلاً یک وبلاگ شما را تقلید کند یا با آبروی شما بازی کند و به موقع - آن زمان که در نظر دارد - آخرین ضربه را بر سر شما یا خدای ناکرده یکی از اعضای خانواده شما وارد کند. نه ... نه ... نه ... من اصلاً آدم منفی بافی نیستم. اشتباه نکنید، این را وظیفه خودم می دانم که باید این آگاهی را به شما بدهم.
منبع : http://www.webfaqt.com

یک فضاى نه چندان حقیقى که راه را براى ارتباط شما با جهان هموار کرده است، بله درست فهمیدید، صحبت از شبکه جهانى اینترنت است؛ هزارتوى بى سرانجامى که از انباشت داده ها و دیتاهاى از همه رنگ شکل گرفته و کاربر کنجکاو را به دریچه هاى ناتمام خود مى کشد. ارتباطات الکترونیک نیز در ایران مانند بسیارى از فرآورده هاى مدرنیته زود آمد و دیر فهمیده شد.با این حال همین اندک آگاهى و درک زیربنایى از این دستاورد مهم تکنولوژى در ایران مرهون تلاش چند چهره انگشت شمار عرصه جامعه اطلاعاتى و ارتباطات الکترونیک است.

سیاوش میرشمس شهشهانى یکى از این چهره ها و از مهمترین آنها است.

«در مدل استاندارد ارتباطات الکترونیک، هفت لایه ارتباطى در نظر گرفته شده است که دو لایه اول آن لایه هاى فیزیکى و زیربنایى هستند، دو لایه بعدى به شیوه ارسال داده ها و کنترل آنها اختصاص دارند و سه لایه آخر لایه هاى ملموس و کاربردى براى کاربران عمومى هستند. مشخصه فنى متمایزکننده اینترنت از سایر شیوه هاى ارتباطى، در لایه هاى میانى (سوم و چهارم) متجلى مى شود. مجموعه قراردادهاى ارتباطى موسوم به TCP/IPکه از نظر فنى تعریف کننده اینترنت شناخته مى شود، دقیقاً مربوط به این دو لایه است. به بیان دیگر، لایه هاى زیربنایى مشابه ممکن است براى قرارداد ارتباطى غیر از اینترنت مورد استفاده قرار گیرد و نیز کاربردهاى مشابه آنچه امروز از اینترنت سراغ داریم، ممکن است برپایه قراردادهاى ارتباطى غیراینترنت بنا گردد. قرارداد خاص TCP/IP به سبب انعطاف پذیرى، استفاده از استانداردهاى باز و غیرانحصارى و سایر مزیت هاى فنى تسهیلات شگفت آورى در امر انتقال داده ها ایجاد کرده که موجب همه گیر شدن استفاده از اینترنت و گسترش و نوآورى هاى متنوع در حوزه هاى کاربرد آن شده است. تمایل جهانى به استفاده از این کاربردها به نوبه خود گسترش عظیمى را در زیربناى فیزیکى ارتباط اینترنتى ایجاب کرده است. فراگیر شدن کاربردهاى اینترنت موجب شده است که گاهى در اذهان عمومى «اینترنت» با کل «فناورى اطلاعات و ارتباطات» (ICT) مترادف فرض شود. اما شایان تأکید است که رسالت WSIS بسیار فراتر از اینترنت تعریف شده است. همه مسائل جامعه اطلاعاتى یا فناورى اطلاعات و ارتباطات موضوع اینترنت نیست. این مطلب در قطعنامه هاى WSIS صراحت دارد و توجه کار گروه راهبرى اینترنت (WGIG) فقط معطوف به اینترنت است. شهشهانى این توضیحات و اطلاعات را در فضایى مى گوید و مى نویسد که تجربه شنیدن و خواندن در مبانى ارتباطات الکترونیک را نداشته است و به راستى که جامعه ایرانى در استفاده از فناورى، پیشرو و در پرداخت به مبانى آن ایستا بوده است. سیاوش شهشهانى درباره عضویت ایران به عنوان یکى از ۴۰ کشور گروه حاکم بر اینترنت، مى گوید: «کار گروه تشکیل شده از نماینده دولتها، بخش خصوصى و جوامع مدنى در سراسر دنیا هستند که نماینده ایران نیز از بخش دولتى به عضویت این کار گروه درآمده است. با توجه به اینکه بیشتر کشورهاى در حال رشد و جهان سوم در تأمین هزینه هاى شرکت در این نشست با مشکل مواجه هستند بنابراین برحسب اتفاقى که در کشورهاى جهان سوم رخ داده است بیشتر، نمایندگان دولتى در این نشست ها شرکت مى کنند و نمایندگان بخش خصوصى و جامعه مدنى در این کشورها به دلیل هزینه هاى سنگین، حضور پررنگى در این زمینه ها ندارند. در صورتى که باید بدانیم بخش دولتى نمى تواند نماینده کاملى در زمینه سیاستگذارى براى اینترنت باشد. چرا که در بیشتر کشورهاى رشد یافته بخش هاى خصوصى و جوامع مدنى نقش اساسى در این زمینه ایفا مى کنند.»

و اما پیشینه تحصیل و تحقیق سیاوش شهشهانى که شصت و سومین سال زندگى اش را پشت سر مى گذارد قطعاً و یقیناً ارتباطات الکترونیک نیست و در زمان تحصیلات او هنوز جهان با چنین تحول شگرفى در عرصه ارتباطات مواجه نبوده است. سیاوش میرشمس شهشهانى دهم خرداد ۱۳۲۱ در تهران به دنیا آمده، تحصیلات متوسطه را در بهترین مدارس آن زمان، اندیشه و هدف پشت سر گذاشته و در مطابق با تقویم تحصیلى اش درست در هجده سالگى ایران را براى ادامه تحصیل به مقصد میشیگان آمریکا ترک کرده است. شهشهانى در کالج هوپ میشیگان ریاضیات مى خواند و براى دوره کارشناسى ارشد و دکترا به دانشگاه برکلى در ایالت کالیفرنیا مى رود و در بیست و هفت سالگى از رساله دکترایش با عنوان «نظریه سرتاسرى معادلات دیفرانسیل» دفاع مى کند و موفق به اخذ درجه دکتراى ریاضیات از دانشگاه برکلى مى شود. جوان با استعداد در همان ایالت و دانشگاه فرصت رشد مى یابد و نزدیک به پنج سال مداوم در دانشگاه هاى برکلى، نورث وسترن، ویسکانسین و میشیگان تدریس مى کند. سال ۵۳ به ایران بازمى گردد و بلافاصله به عضویت هیأت علمى دانشگاه صنعتى شریف درمى آید و در کمتر از ۵ سال به مرتبه استادى این دانشگاه مى رسد. سالها تدریس ریاضى در دانشگاه و در سطوح عالى تحصیلى و نیز مسؤولیت هاى اجرایى و نظارتى در دانشکده علوم ریاضى، مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و پژوهشکده دانش هاى بنیادى و تألیف مقالات علمى متعدد و ترجمه کتبى در حوزه تخصصى اش همه کوله بارى نیست که سیاوش شهشهانى از گذشته با خود آورده است. او همپاى فناورى اطلاعات و پیدایش ارتباطات الکترونیک یافته هاى علمى خویش را به دانش امروزین پیوند داده و به سرعت جایگاه ویژه اى در تحلیل و برنامه ریزى ارتباطات الکترونیک ، اینترنت و زمینه دامنه ها (DOMAIN) در ایران مى یابد و نقش سازنده خود را در گسترش مطالعات و تحقیقات جامعه اطلاعاتى ایران تثبیت مى کند به گونه اى که در عرصه هاى عمومى سیاوش شهشهانى را امروزه بیشتر از آنکه با ریاضیات بشناسند، با جهان رسانه هاى الکترونیکى و زمینه دامنه ها بازشناسى مى کنند. او نقش بسزایى در شکل گیرى انجمن ها و نهادهاى مرتبط با دانش ارتباطات و اطلاعات نوین داشته است. از آن جمله است عضویت او در هیأت مؤسس انجمن ایرانى مطالعات و تحقیقات جامعه اطلاعاتى ایران.

و سرانجام نخستین مجمع عمومى «انجمن ایرانى مطالعات جامعه اطلاعاتى» برگزار شد و طى آن به ترتیب «دکتر کاظم معتمدنژاد»، «دکتر سیاوش شهشهانى»، «دکتر مهدى محسنیان راد»، «دکتر یونس شکرخواه»، «مهندس نصرالله جهانگرد»، «دکتر شهیندخت خوارزمى» و «دکتر على اکبر جلالى» به عنوان اعضاى اصلى هیأت مدیره برگزیده شدند. با این حال شهشهانى نقد درون گروهى را نیز از یاد نبرده و به نحوه عضوگیرى انجمن اعتراضاتى نیز دارد:

«مطابق اساسنامه شرط عضویت پیوسته، داشتن حداقل درجه کارشناسى ارشد در رشته علوم ارتباطات، فناورى اطلاعات و علوم وابسته ذکر شده است. این موضوع به نظرم جاى بحث دارد. افراد در سن ۱۸ یا ۱۹ سالگى در کنکورى شرکت مى کنند و هیچ معلوم نیست درچه رشته اى قبول مى شوند، آیا به آن علاقه دارند یا خیر.

به همین دلیل براى کنکور در مقاطع بالاتر در بعضى رشته ها مثلاً در رشته ریاضى نوع مدرک کارشناسى مهم نیست. حال با فرض اینکه دنیا مدام درحال تغییر است و تمایلات افراد نیز عوض مى شود دیگر شرط داشتن لیسانس یا فوق لیسانس در یک رشته خاص براى عضویت در یک جمع یا یک انجمن درست نیست. بخصوص درمورد ارتباطات و جامعه اطلاعاتى که مباحثى به شدت میان رشته اى هستند. هرکس ممکن است باتوجه به علاقه اش به مباحث مرتبط با اینترنت و جامعه اطلاعاتى روى آورد. همچنین اگر کلیات و اهداف انجمن که در اساسنامه آمده است دقت کنید مثلاً آنجا که گفته شده: «به منظور کمک به گسترش و پیشبرد توانایى هاى علمى در زمینه ارتباطات و اطلاعات و توسعه کیفى نیروهاى متخصص و بهبود سطح آموزشى و پژوهشى دانشگاهها و...» مى بینید این موارد شبیه اساسنامه یک مؤسسه پژوهشى یا یک دانشگاه است. به نظرم باید نقش انجمن را فراتر از اینها ببینیم. انجمن مى تواند سکویى باشد براى بحث هاى بین رشته اى درمورد جامعه اطلاعاتى، چون دراین باره در کشور ما خیلى کم بحث و دیالوگ داریم. این موضوع به همه اقشار جامعه مرتبط است.»

شهشهانى درباره نقش دولت در زمینه نظارت اطلاعاتى معتقداست: «به نظرم عده زیادى هنوز متوجه نشده اند که جریان اطلاعات موضوعى نیست که دولت بتواند به راحتى آن را اداره و کنترل کند یا حتى مطلوب باشد که چنین کند. اساساً یکى از مسائلى که درجامعه اطلاعاتى مطرح است رابطه دولت و مردم است که دراین جامعه دچار دگرگونى مى شود. جامعه اطلاعاتى چه بخواهیم و چه نخواهیم همه کشورها را به سمت یک فرایند دموکراتیک سوق مى دهد. دراین شرایط چنین انجمن هایى مى توانند بسیار مؤثر باشند و براى مثال رابطه جدید دولت و مردم را تسهیل کنند.»

و اما ثبت دامنه «ir» نیز مرهون تلاشهاى سیاوش شهشهانى بود.

دکتر شهشهانى عضو پژوهشگاه دانش هاى بنیادى و واحد ثبت دامنه ir، دانشگاه صنعتى شریف نیز هست. درباره دامنه هاى جدید و تغییرات ماهیتى آنها مى گوید: «تب رقابت براى ثبت دامنه هاى کوتاه و به یاد ماندنى که در سال هاى آخر قرن بیستم به اوج خود رسیده بود به نظرمى آید در میانگین جهانى فروکش کرده باشد. زمانى که تجارت الکترونیک محدود به تعدادى شرکت هاى پیشرفته بود و امکان این وجودداشت که فرد نشانى اینترنتى چند شرکت موردنیاز خود را به ذهن بسپارد یا یادداشت کند مدتى است سپرى شده است. اکنون استفاده کنندگان اینترنت عمدتاً از جایگاههاى جست وجو مانند google براى یافتن نشانى سازمان هاى ارائه کننده خدمات موردنظر استفاده مى کنند و موضوع حائزاهمیت براى یک وب گاه ظاهر شدن آن در صفحات اول یک جست وجو است. بسیارى اوقات یک دامنه کوتاه این نیاز را برآورده نمى کند.» ولى سیاوش شهشهانى دغدغه هاى نخستین دانش اندوزى اش را هرگز از یادنبرده و تدریس در دانشگاه و غور در دانش ریاضى را همچون گذشته دنبال کرده و پایگاه دانشگاه شریف را حفظ کرده است: «سى سال پیش که بنده به این دانشگاه آمدم، جالب است بدانید ۱۶ سال طول کشید تا من اولین بار یک درس کاملاً تخصصى در رشته خودم تدریس کردم! آن زمان علم ریاضى جدید در ایران خیلى نوپا بود و ازما بیشتر انتظارمى رفت که بتوانیم یک دوره «لیسانس» را به نحو آبرومندى تدوین کنیم، که به نظرمى رسد موفق هم شدیم و شما مى دانید فارغ التحصیلان رشته ریاضى دانشگاه صنعتى شریف را همه مى شناسند و قبول دارند... آن زمان این ارزش بود؛ اما امروز انتظارى که از اساتید و بخصوص اساتید جوان مى رود این است که بتوانند در زمینه هاى تحقیقاتى و پیشبرد تحصیلات تکمیلى مؤثر و مفید باشند.

درحال حاضر معیارهاى ارتقاى اساتید در دانشگاهها، یک سرى معیارهاى عددى و ازپیش تعریف شده است که حتى در کشورهاى خیلى پیشرفته تر از ما همچنین روشى براى گزینش و ارتقاى استاد وجودندارد. در این معیارهاى ازپیش تعیین شده، مهمترین مؤلفه اى که فراموش شده و درنظر نمى آید، ویژگى هاى فردى اساتید در شناخت مسائل مهم و کلیدى گریبانگیر دانشگاه و جامعه و همچنین میزان خلاقیت او در حل مسائل خارج از ضوابط و سازوکارهاى موجود است. درهمین دانشگاه ما هم اگر شما بیایید بررسى کنید، عده اى از مؤثرترین اساتید این دانشگاه، خیلى نمره آور نیستند. ازنظر ضوابط ارتقا... و برعکس بعضى از افراد نمره آور، بود و نبودشان منشأ اثرى نبوده است!» سیاوش شهشهانى همچنان که در مبانى نظرى ارتباطات الکترونیک صاحبنظر دیدگاه است، اندیشه ها و دل مشغولى هاى ویژه اى نیز در باب دانش ریاضى دارد: «درحال حاضر هیچکدام از ریاضیدانان تراز اول دنیا هیچ اثر مهمى در فلسفه ریاضى ندارند و دغدغه اصلى شان فلسفه نیست؛ حداکثر در مصاحبه ها و مقالات به صورت پراکنده حرف هایى مى زنند و فقط یک مجله به صورت اختصاصى به فلسفه ریاضى مربوط مى شود که فقط سه شماره از آن در سال منتشر مى شود. ریاضیدانان بعد از قرن نوزدهم به آرامشى نسبى رسیده بودند، ریاضیات مسیرى هنجارى را طى مى کرد و احتمالاً ما اکنون در آستانه تغییرات درونى عمده اى در ریاضیات هستیم که شاید ده، بیست سال دیگر فلسفه ریاضى را شکوفا کند...
مروری بر سوابق دکترمیرشمس شهشهانى

سیاوش میرشمس شهشهانى متولد ۱۰ خرداد ۱۳۲۱ در تهران

- دوره اول متوسطه در دبیرستان اندیشه ۱۳۳۳ - ۳۶

- پایان تحصیلات متوسطه در دبیرستان هدف ۱۳۳۶ _ ۳۹

- شروع دوره کارشناسى ریاضیات در کالج هوپ، میشیگان، آمریکا ۱۳۳۹

- ادامه دوره کارشناسى ریاضیات در دانشگاه کالیفرنیا، برکلى، آمریکا ۱۳۴۰ _ ۴۳

- شروع دوره تحصیلات تکمیلى در دانشگاه کالیفرنیا، برکلى ۱۳۴۳

- دریافت درجه دکترى، تحت راهنمایى استیو اسمیل ۱۳۴۸

عنوان رساله: نظریه سرتاسرى معادلات دیفرانسیل

مرتبه دوم عادى روى خمینه ها

- تدریس در دانشگاه کالیفرنیا، برکلى ۱۳۴۸ - ۴۹

- استادیار دردانشگاه نورث وسترن، ایلینوى، آمریکا ۱۳۴۹ _ ۵۰

- استادیار در دانشگاه ویسکانسین، مدیسن، آمریکا ۱۳۵۰ _ ۵۲

- استادیار در دانشگاه میشیگان، ان اربر، آمریکا ۱۳۵۲ _ ۵۳

- عضویت در هیأت علمى دانشگاه صنعتى شریف ۱۳۵۳

- رتبه استادى در دانشگاه صنعتى شریف ۱۳۵۸

- رئیس دانشکده علوم ریاضى دانشگاه صنعتى شریف ۱۳۶۴ _ ۶۷

- رئیس بخش ریاضى مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و ریاضیات ۱۳۶۸ _ ۷۳

- عضویت در هیأت تحریریه نشر ریاضى ۱۳۶۷

- مدیرمسؤول نیم سالانه «نشر ریاضى» از ۱۳۷۰

- رئیس بخش ریاضیات مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و ریاضیات ۱۳۶۸ _ ۷۳

- قائم مقام مرکز تحقیقات فیزیک نظرى و ریاضیات از ۱۳۶۸

- قائم مقام پژوهشگاه دانش هاى بنیادى ایران

- عضو هیأت مؤسس انجمن ایرانى مطالعات و تحقیقات جامعه اطلاعاتى

- مسؤول ثبت دامنه هاى ir

- عضو گروه زبان و رایانه در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسى

- چهره برگزیده رشته ریاضى در سومین همایش چهره هاى ماندگار

- نگارش مقالات متعدد در زمینه دامنه (domain) اینترنتى، ارتباطات الکترونیک، ریاضى و...

- تألیف و ترجمه کتبى در حوزه هاى تخصصى خویش همچون «توپولوژى از دیدگاه حساب دیفرانسیل» اثر جان میلز و «نظریه اعداد» نوشته آندره ویل.

طبق یک روش آموزشى در غرب، از دهه ۷۰ به بعد، در کشور هاى اروپایى بخصوص آلمان، مواد درسى تا سال چهارم دبستان، به طور رسمى به آن ها آموخته نمى شود، بلکه حین بازى تدریس مى شود. هدف بازى در مدارس آن ها، تنها براى بردن نیست بلکه هدف هاى تربیتى و آموزشى را دنبال مى کند، ولى امروزه بازى هاى جدیدى به بازار آمده که یکى از اهدافش غلبه بر محیط است: بازى هاى کامپیوترى! «محمود صادقى»، روانشناس و استاد دانشگاه در گفت وگوى حاضر به تبعات مثبت و منفى بازى کامپیوترى اشاره مى کند و آن ها را از نقطه نظر روانشناسى مورد تحلیل و بررسى قرار مى دهد.

براساس قانون جدید درایالت فلوریداى آمریکا، فروش بازى هاى کامپیوترى خشن به کودکان، یک جرم درجه سه محسوب مى شود. آیا مى توان حکم جرم را در مورد یک بازى مجاز دانست؟

یکى از جنبه هاى مؤثر در فرایند رشد، بازى است. «ژان پیاژه» روانشناس کودک معتقد است: «بازى، تفکر کودک است.» این جمله از یک طرف، شأن و منزلت بازى و از طرف دیگر فلسفه وجودى بازى را عنوان مى کند. بازى، اولین و بدیهى ترین چیزى است که کودک با آن مواجه است. هر سنى، بازى خاص خودش را مى طلبد و این موضوع بر مى گردد به میزان رشد یافتگى هر کودکى که بنابه سن خاص، به بازى متناسب و خاص خود پرداخته است یا نه.

بازى هاى کامپیوترى نیز در دنیاى امروز، باوجود پیامد هاى متفاوتى که از آن ناشى مى شود، وسیله اى براى سرگرم کردن بچه ها به مدت طولانى شده است و هیچ سن خاصى هم نمى شناسد. در حالى که «راجرز» روانشناس معتقد است که یک سرى از بازى ها، باید در سن خاص خودش صورت گیرد؛ و این یک نیاز است. یک سرى بازى هاى سنتى در فرایند رشد کودک به شکل مثبت آن مؤثر است و فرایند رشد را تسهیل مى کند، در بعد هیجانى و احساسى کودک مؤثر است و حتى در بعد فیزیکى و جسمانى او تأثیر مى گذارد که بعد ها به شکل ورزش در مى آید.

پس چرا در مورد بازى هاى کامپیوترى، چنین قانونى تصویب مى شود؟

ملاحظه مى کنید که در بازى، کودک فرصت آشکار کردن خودش را پیدا مى کند، در واقع بازى زمینه اى را مهیا مى کند که کودک به شکل دلخواه خودش را آشکار کند. از طرف دیگر آزادسازى انرژى است که در نفس بازى صورت مى گیرد. ولى بدین معنا که انرژى آزاد شده در حین بازى، دوباره به شکل بهینه، وارد ارگانیسم شده، انرژى روانى را مضاعف مى کند و شور و شوق و هیجان به محیط اطراف را به فرد درگیر بازى مى بخشد. همچنین باید به تخلیه هیجانى اشاره کرد که مجال آن در بازى فراهم مى شود. کودک، هیجانات فشرده و تراکم و حتى فشار هایى را که به هر دلیل در او جمع شده در حین بازى، بر روى ابزار یا خود بازى تخلیه مى کند و عواطف و احساسات و هیجانات دیگرى بروز مى یابد. ولى در بازى هاى کامپیوترى، بر انگیختگى هیجانات به نوع دیگرى اتفاق مى افتد، تا آنجا که استفاده کنندگان از این بازى ها، گاهى، به علت استفاده بیش از حد، خود را در دنیاى واقعى، جاى قهرمانان این بازى ها مى گذارند و دست به اعمال پرخاشگرانه و حتى جنایتکارانه مى زنند. به همین دلیل است که چنین حکمى در یکى از ایالات آمریکا براى فروش بازى هاى کامپیوترى خشن، تصویب مى شود.

همانطور که شما اشاره کردید امکان بروز هیجانات و احساسات مى تواند عامل مثبتى در رشد محسوب شود، ولى حالا منظورتان از برانگیختگى هیجانات که به نوع دیگرى دربازى هاى کامپیوترى اتفاق مى افتد چیست؟

تخلیه هیجانى یکى از اثرات مثبت هر بازى است ولى بازى هاى کامپیوترى که به برانگیختگى هیجانى فرد دامن مى زند مى تواند خطرناک باشد. بدین ترتیب که بازى هاى کامپیوترى، بر اثر هیجاناتى که در فرد ایجاد مى کند، ارگانیسم محرکات زیر آستانه اى را تحریک مى کند. اغلب اوقات فرد آن چنان در بازى حل مى شود و مسائل جارى حاکم در بازى را دریافت مى کند که همگى در بخش ارگانیسم زیر آستانه اى روانى او تلنبار مى شود و بعد بر اثر کوچکترین محرکى، همه آنچه در زیر آگاهى ارگانیسم جمع شده را به سطح آگاهى مى آورد و آنجاست که ممکن است دست به اعمال خشونت آمیز بزند. از طرف دیگر، در بازى کامپیوترى، از آنچه که عینى، تجربى و واقعى نیست، فاصله دارد، لذا درگیرى او نیز در حین بازى درگیرى واقعى نیست، در حالى که در بازى گروهى، مثلاً قایم موشک، خود بچه ها نقش دارند و مى توانند سطح ارتباطاتشان را با دوستانشان تشخیص دهند، اما در بازى هاى کامپیوترى، خود فرد تنهاست و تسلط تام به بازى دارد و مى تواند یک قسمت را بار ها و بار ها تکرار کند تا برطرف مقابل غلبه کند و پیروز شود و نتیجه بازى را آنگونه که خودش مى خواهد رقم بزند، لذا سطح هیجانى او به حد بالاى خود رسیده که همان دامن زدن به برانگیختگى هیجانات است. البته که هیجانات نقش تعیین کننده اى در بهداشت و سلامت روان دارند ولى در بازى هاى کامپیوترى و بالاخره خشن، به شکل دیگرى است.

فرد دربازى هاى کامپیوترى، مهاربازى را به دست مى گیرد و در عین آنکه با واقعیت ها فاصله گرفته، خودش را جایگزین شخصیت هاى مهار ناپذیر وقوى مى کند که این خود باعث برانگیخته شدن هیجاناتش مى شود. این برانگیختگى بعد از اتمام بازى در او مى ماند و در عالم واقع، وقتى بخواهد به حالت تعادل برگردد، بین آنچه از خودش به عنوان یک موجود مهار ناپذیر و قوى در بازى ساخته و آنچه واقعاً هست، تضادى مى بیند و همین تضاد نقطه شروع مشکلات رفتارى بعدى را به دنبال مى آورد. زیرا تضاد احساس گناه روانى را در فرد دامن مى زند و پیامد این احساس، اضطراب را شکل داده و اضطراب هم، رفتار هاى اضطراب آمیز چون فحاشى، درگیر شدن، آزار رساندن و حتى منزوى شدن و افسردگى ترک تحصیل و... را به دنبال مى آورد. تصویرى که از خودش به عنوان فردى قوى و دور از دسترسى دیگران در ذهنش ساخته، وقتى در عالم واقع قرار مى گیرد و در مقطعى که باید به نظم و قانون کلى تن در دهد دیگر زیر بار نمى رود چون هنوز آن برانگیختگى هیجانى و تصورات ذهنى از خودش، در ذهنش باقى است. لذا از قوانین سرباز مى زند. تبعات چنین احساسى، هم متوجه خود فرد است و هم متوجه محیط پیرامون او.

فکر نمى کنید همه تحلیل هایى که ارائه شد، بستگى به نوع بازى کامپیوترى دارد که فرد درگیر آن است؟

بى شک همین طور است. بسیارى از بازى هاى کامپیوترى مثل بازى شطرنج طرف مقابل را به فکر کردن، اندیشیدن و حتى تفکر خلاق سوق مى دهند. به عبارتى تبعات مثبت این بازى ها را در شکل موجه آن نباید فراموش کرد. بازى هاى کامپیوترى، مهارت هاى چشم و گوش را بالا مى برند، تا آنجا که بتوانند کاملاً هماهنگ با هم کار کنند. از طرف دیگر عکس العمل هاى سریع و بموقع را در او تقویت مى کند و تصمیم گیرى عقلانى و آنى را به او یاد مى دهند. همچنین تخلیه هیجانى ولى در حد مطلوب نیز مى تواند یکى دیگر از اثرات مثبت اینگونه بازى هاى کامپیوترى باشد.

کدام یک از بازى ها در کل، مى تواند نتایج مثبتى را که ذکر کردید به نحو مطلوب ترى براى فرایند رشد برآورده کنند؟

یکى از مفاهیم بسیار مهم در روانشناسى که به مقوله بازى مربوط مى شود، تجربه دست اول است. منظور از این تجارب این است که بچه هایى که امکان درگیر شدن با طبیعت را دارند، از تفکر انتزاعى بسیار بالایى در بزرگسالانى برخوردارند، زیرا مى توانند در محیط وسیع و در عین حال عینى و واقعى، تجاربى را به دست بیاورند و عناصر لازمه را براى رشد یک تفکر انتزاعى و خلاق بیابند. نمونه بارز آن در جوامع امروزى و پیشرفته، بازى در پارک ها و فضا هاى سبز است، ولى تفاوت آن با دامن طبیعت در این است که در پارک ها، محدودیت هایى وجود دارد که محیط را مصنوعى مى کند.

همچنین در بازى هاى گروهى و واقعى، اعتماد به نفس بچه ها بالا مى رود و از همه مهمتر به بچه ها یاد مى دهد و کمک مى کند تا پیروى از قوانین و چگونگى رعایت نوبت دیگران را یاد بگیرند، برد و باخت را بیاموزند و خود را با دیگران هماهنگ کنند و به آن ها احترام بگذارند. روابط گروهى را تجربه مى کنند تا جایگاه خود را در گروه پیدا کنند و براى تثبیت شدن آن، تلاش مى کنند. عقاید و افکارشان به چالش کشیده مى شود تا در نهایت واقعیت هاى ملموس اجتماعى را درک کنند. براى مثال بازى گل کوچک که یک بازى گروهى است، نقش مهمى در میزان اجتماع پذیرى بچه ها دارد و به آن ها یادآورى مى کند که هر فرد نقش و وظیفه اى دارد که اگر خوب انجام ندهد، شکست مى خورد. شور و شوق و هیجانى که در بازى هاى کامپیوترى تنها در مقطعى پیش مى آید، زود هم از بین مى رود، ولى در بازى هاى فردى و گروهى واقعى، تمام این شور و شوق و هیجان که لازمه رشد اجتماعى است، بمدت طولانى اتفاق مى افتد. در بازى هاى جمعى، بچه ها در جریان قوانین حاکم بر بازى قرارمى گیرند تا باید ها و نباید ها را در یک قالب کلى انضباط بفهمند و بعد ها آن را در اجتماع، در سطح کلانش تعمیم دهند که خود به خود موجب مشارکت اجتماعى آن ها مى شود. در حالى که در بازى هاى کامپیوترى، اگر هم به قوانین حاکم پى مى برد و آن ها را رعایت مى کند، صرفاً براى آن است که بتواند پیروز شود، یک پدیده در روانش شکل مى گیرد، مبتنى بر اینکه من مى توانم غالب شوم، ولى در مواجهه با رعایت نظم و انضباط حاکم بر جامعه، اغلب سر باز مى زند.

مى خواهم اینجا گریزى بزنم. شما در صحبت هایتان به رشد بعد فیزیکى و جسمانى در بازى اشاره کردید که بعد ها به شکل ورزش در مى آید، آیا مى توان ورزش را نوعى بازى تلقى کرد؟

خیر. بازى با ورزش، تفاوت ماهوى دارد. اگر چه بین بازى و ورزش، رابطه خوب و مستقیمى برقرار است و بعد فیزیکى بازى در آینده به ورزش تبدیل مى شود، ولى بدان معنا نیست که با ورزش بتوان کارکرد هاى بازى را که ذکر کردم، تأمین کرد، لذا نباید این دو را با هم اشتباه گرفت.

بیشتر بازى هاى کامپیوترى واقعى نیست، تصاویرى با رنگ هاى مصنوعى و صدا هاى ساختگى، ولى در پس همین ظواهر، عامل جذابى در اینگونه بازى ها وجود داردکه نوجوانان و جوانان را تا این حد به خود مشغول مى کند. این عامل چیست؟

هیجان. بازى هاى کامپیوترى از یک سطح بسیار بالاى هیجانى برخوردارند. با توجه به گرافیک، موزیک و طراحى آن، حتى مى توانند بزرگسالان را هم ساعت هاى متمادى به خود مشغول کنند.

ولى در بازى هاى دیگر هم مى توان این هیجان را یافت.

درست است، ولى سطح هیجانى به این شدت نیست. در بازى هاى جمعى، فرد مجبور است که براى شرکت در بازى، به نظم حاکم بر بازى تن دردهد و بسیارى از قوانین را رعایت کند، لذا هیجاناتش تا حدى مهار مى شود، ولى در بازى کامپیوترى هر نوع اقدامى را مى تواند براى تسلط به بازى انجام دهد، در نتیجه هیجاناتش به حد بالاى خود مى رسد. بخصوص موزیکى که در حین بازى پخش مى شود، در بالا بردن هیجان مى تواند بسیار مؤثر باشد، در حالى که بیشتر بازى هاى گروهى، فاقد موزیک است. همچنین رنگ آمیزى تند و تحریک کننده اى که براى طراحى این نوع بازى ها به کار مى گیرند، عالم خیال انگیزى را دوچندان مى کند، ضمن اینکه ترس در این فضا بسیار لذت بخش است. تحلیل دقیق روانشناسى، در این مورد وجود دارد که عامل ترس، اضطراب را دامن مى زند و در کارکرد بعضى غدد، تغییراتى به وجود مى آورد، در حالى که در بازى هاى واقعى، چنین ترس و هیجان و اضطرابى تا به این سطح وجود ندارد.

علت رواج بازى هاى کامپیوترى در جامعه بخصوص جوامع جهان سوم کجاست؟ اگر قسمى از تبعات اینگونه بازى ها، پرخاشگرى و به هم ریختن نظم اجتماع است، این ها همه معلول علت اند، علت کجاست؟

این بازى ها محصول جوامع صنعتى، پیشرفته، متمدن و رشدیافته است. فرهنگ آپارتمان نشینى و اصولاً فرهنگ شهرنشینى با محدودیت هاى خاص خود، باعث شده که روابط گروهى در بازى ها، دیگر مثل سابق شکل نگیرد و رواج این نوع بازى ها افزایش یابد. امکان کنترل محال است. نمى توان جلوى پویایى علم و تکنولوژى را گرفت، ولى مى توان فرهنگسازى درست براى بهبود انجام داد. بدین ترتیب که به صورت گزینشى، بازى هایى را رواج داد که تبعات مثبتى چون فکر کردن و پرورش تفکر خلاق را به همراه دارند. مطمئناً پیامد هایى که یک بازى فوتبال یا شطرنج براى افراد دارد، خیلى متفاوت با پیامد هایى است که از بازى «نبرد در زندان هاى آلمان» حاصل مى شود.

مى گویند واقعه ۱۱ سپتامبر، بازتاب فیلم هاى خشن و جنایتکارانه بود که از تلویزیون کشور هاى غربى پخش مى شد. با توجه به چنین نظریه اى، به نظر شما آیا بازى هاى کامپیوترى خشن و جنگى نیز مى تواند داراى چنان تبعاتى باشد؟

در مقام مقایسه بین این دو رسانه، باید یک تحقیق علمى صورت بگیرد، ولى در حد تئورى مى توان گفت که از آنجا که تلویزیون به یک منبع قابل وثوق وصل است و کاملاً در دسترس بوده و همگانى است، لذا اعتماد بیشترى را جلب مى کند و تأثیراتش هم بیشتر است. از طرف دیگر مانورى که در تلویزیون مى بینیم، کمتر در بازى هاى کامپیوترى است، زیرا آدم هاى درگیر در فیلم هاى تلویزیونى، آدم هاى واقعى اند و از همه مهمتر در فیلم هاى تلویزیونى، امکان دستکارى و گزینش وجود ندارد، هیجانى که از مشاهده یک فیلم خشن به بیننده دست مى دهد، تخلیه نمى شود، لذا این هیجان انباشته شده، ممکن است در اجتماع به شکلى بروز کند و نتایج بدى به بار آورد، در حالى که در بازى هاى کامپیوترى در درجه اول، آدم هاى درگیر در بازى واقعى نیستند و در درجه دوم امکان تسلط وجود دارد. اگر فرد در یک نبرد کامپیوترى، مى میرد و مغلوب مى شود، ولى این امکان وجود دارد که آنقدر آن بازى را تکرار کند تا یک بار هم غالب شود. بدین ترتیب اغلب اوقات مى تواند هیجانات برانگیخته شده ناشى از بازى را در خود بازى تخلیه کند .

ترجمه - على ملائکه - محرمانگى (Privacy) مسئله اى هزارچهره است. چون مارى هفت سر که چون یک سرش را قطع مى کنید، دو سر به جایش مى روید. «دستورالعمل اتحادیه اروپا درباره حفاظت اطلاعات» محرمانگى اطلاعاتى را تقریباً به حد یکى از حقوق اساسى بشر رسانده است، چرا که دولت هاى عضو را متعهد مى کند از «حقوق و آزادى هاى بنیادى اشخاص طبیعى و به خصوص حق آنها در حفظ محرمانگى در رابطه با پردازش اطلاعات شخصى» محافظت کنند. (ماده اول دستورالعمل) با این حال در این روزها «برادر بزرگ» به یمن موتور جست وجوى اینترنتى شما در آن سوى اقیانوس اطلس، گوگل، سر دیگرى پیدا کرده است.

امروز هر کسى مى تواند اطلاعات مربوط به هر کس دیگرى بر روى گوگل را مورد جست وجو قرار دهد. هر چه این موتور جست وجو قوى تر شود، هر چه به طور گسترده تر و عمیق ترى در شبکه کاوش کند، به وسیله اى مفیدتر و پرطرفدارتر بدل مى شود. بسیارى این اوج گیرى دیالکتیکى را امتیازى ناشى از ماهرتر شدن موتور جست وجو مى شمرند. مشکل این است که هر جزیى از اطلاعات درباره شما که در شبکه باقى مى ماند، دیر یا زود ممکن است در معرض جست وجو با گوگل قرار گیرد. حقیقت آن است که ما در سپهر اطلاعاتى شفافى زندگى مى کنیم و تجاهل یا بیزارى ما نسبت به آن تفاوتى ایجاد نمى کند. اما ما به دنبال این سر آن مار هفت سر نیستیم. شکایت کردن از «کوکى»۱ها (Cookies) نیز هدف ما نیست. کوکى ها مدت ها است که در میان ما بوده اند. ما مى دانیم که برخى از آنها بى خطر و یا حتى مفیدند و مى دانیم که چگونه با آنهایى که اینگونه نیستند برخورد کنیم.

نه، مشکل جدید محرمانگى در رابطه با موتورهاى جست وجو و در نتیجه گوگل قدرتمند به طور خاص مسئله دیگرى است. مشکل به ساخته شدن شرح حالى از شما براساس کل تاریخچه جست وجوهایتان برمى گردد.

کامپیوتر شما مى تواند از طریق تاریخچه جست وجو، «کوکى»ها و «کش» (Cache)۲ سایت هایى را که شما بازدید کرده اید، مشخص کند. خوشبختانه همه این رد پاها تحت کنترل شما است. اما این امر در مورد رد پاهاى به جا مانده بر روى شبکه از جست وجوهاى شما صادق نیست. گوگل براى هر جست وجویى که از طریق موتور آن صورت مى گیرد، آدرس IP اینترنت شما (شماره اى که کامپیوتر شما را بر روى اینترنت مشخص مى کند، با مراجعه به وب سایت www.showmyzip.com مى توانید IP خود را پیدا کنید)، زمان انجام جست وجوى شما، شکل بندى نرم افزار وبگرد شما، کوکى هاى معمول و از همه مهمتر «همه کلیدواژه هاى جست وجوى شما» را ثبت مى کند. این سوابق به شرکت گوگل تعلق دارند و گرچه هویت اشخاص با آدرس هاى IP همراه نیست، اما مى توان از طریق آنها کاربران خاص را ردیابى کرد. آن جست وجویى که سال ها قبل شما درباره رمان «لولیتاى» ناباکف انجام داده اید تا مقاله اى درباره عشق نوسیکا به اولیس بنویسید. تصویر بانوى جوان برهنه اى که هنگام جست وجوى دخترتان براى «سفید برفى» در تصاویر گوگل ظاهر شده است (به رغم استفاده از گزینه «فیلتر کردن متوسط» در گوگل). آخرین اخبار بازى هاى کریکت در زمانى که تصور مى رفت شما در جاى دیگرى باشید یا کار دیگرى بکنید، یا هدیه خاصى که شما در جست وجوى آن بودید، اما همسر شما هیچ گاه آن را دریافت نکرد... گوگل هیچ کدام آنها را براى مدتى نامحدود فراموش نخواهد کرد و از آنها مى توان مانند کاشى هاى فراوان در یک موزائیک دیجیتال با جزئیات بسیار استفاده کرد تا شرح حالى از شما ساخته شود. مسابقات بیست سئوالى را به یاد دارید؟ گوگل یک مسابقه ۸سئوالى بسیار پیچیده تر را بازى مى کند که در آن شما هدف هستید، هر جست وجوى جدید نقطه اى جدید در این تصویر است. گوگل تنها نیاز به متصل کردن آنها به هم دارد تا وصفى به دست آید که تنها مختص شما است.

این تهدید جدید پنهان نمانده است. (نگاه کنید به www.google-watch.org)

شرکت گوگل سعى کرده است که به نگرانى هاى فزاینده پاسخ دهد. www.google.com/privacy.html اما این پاسخ ها آنقدرها که برخى صاحب نظران انتظار دارند، اطمینان بخش نبوده است. (نگاه کنید به www.wired.com/news/culture/0,124,67982,00htmltw=wn-story-related) مشکل این است که شرکت گوگل توانایى اش را در جمع آورى و ذخیره داده هاى جست وجوى شما براى هر مدتى که بخواهد حفظ مى کند («هیچ سقف و محدودیت زمانى در مورد حفظ داده ها وجود ندارد») و از آنها براى هر مقصودى که فکر مى کند مناسب است، استفاده مى کند. در «عصر گوگل» شما همانید که بر روى گوگل جست وجو مى کنید. هویت شخصى به موضوعى از معناشناسى تجسسى (Erotetic Semantics) بدل شده است: پرسش هایى که مى پرسید بهتر از پاسخ هایى که مى دهید هویت شما را معین مى کنند، چرا که امکان دروغ گفتن در آنها بسیار کمتر است. بنابراین هنگامى که دارید به جست وجوى اینترنتى مى پردازید، حواستان جمع باشد، روزى جست وجوهاى تان ممکن است به سویتان بازگردند و دفعه دیگرى که روى گوگل جست وجو مى کنید، چند کلیدواژه را که دوست دارید با آنها شناسایى شوید، وارد آن کنید. براى آغاز کردن شکل بخشیدن به موزائیک وصف کننده هیچ وقت دیر نیست.

*«لوچیانو فلوریدى» مدرس فلسفه در Universita degli studi di Bari و دانشگاه آکسفورد و مولف کتاب «درآمدى بر فلسفه و کامپیوتر» (انتشارات راتلج) است.

پى نوشت ها:

۱- کوکى (Cookie) یک بسته اطلاعاتى که به وسیله یک «سرور» (خدمات دهنده) به نرم افزار جست وجوگر اینترنت فرستاده مى شود و سپس نرم افزار جست وجوگر هر بار که با آن خدمات دهنده ارتباط برقرار مى کند، آن را باز مى فرستد. کوکى ها براى تائید، ردیابى و حفظ اطلاعات اختصاصى کاربر استفاده مى شوند.

۲- کش (Cache) مجموعه اى از داده ها که کپى هاى مقادیر اصلى ذخیره شده در جایى یا مورد پردازش قرار گرفته در قبل است و در صورتى که داده هاى اصلى (از لحاظ زمان دسترسى) گرانقیمت باشند، بر مبناى خواندن «کش» بر روى آنها عمل مى شود.

منبع: شرق

سازمان کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد، آنکتاد، اعلام کرد ایران از لحاظ تعداد کاربران اینترنت در سطح خاورمیانه در رتبه نخست و از لحاظ نفوذ اینترنت در رتبه هفتاد و پنجم قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی مهر به نقل از آنکتاد، ایران با داشتن 4 میلیون و 800 هزار کاربر اینترنت بیشترین شمار کاربران اینترنت را در میان کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا دارا است.
با این وجود، از آنجا که نفوذ اینترنت (نسبت کاربران اینترنت به کل جمعیت) در ایران 7.2 درصد است، در سطح خاورمیانه پس از کشورهای اسرائیل، امارات، کویت، بحرین، قطر، لبنان، و اردن در رتبه هشتم قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش، ایران از لحاظ تعداد بالای کاربران اینترنت در سطح جهان نیز در رتبه بیست و چهارم قرار دارد.
بنابر اعلام آنکتاد، در سطح جهان کشور ایالات متحده آمریکا با داشتن 185 میلیون کاربر اینترنت با فاصله بسیار در رتبه نخست جهان قرار دارد.
پس از آمریکا نیز کشورهای آسیایی چین با 94 میلیون نفر کاربر اینترنت رتبه دوم و ژاپن با 75 میلیون کاربر رتبه سوم جهان را در اختیار دارند.
بنابر اعلام آنکتاد، همچنین کشورهای آلمان با 41 میلیون کاربر اینترنت، انگلستان با 37، هندوستان با 35، ایتالیا با 28.8، فرانسه با 25، برزیل با 22، کانادا با 20، روسیه با 16، مکزیک با 14، استرالیا با 13، اسپانیا با 13، تایوان با 12، استرالیا با 11، ترکیه با 10، مالزی با 10، هلند با 10، لهستان با 9، اندونزی با 8، سوئد با 7، و تایلند با 7 میلیون کاربر اینترنت به ترتیب در رتبه های چهارم تا بیست و سوم جهان قرار گرفته اند.
در سطح خاورمیانه نیز پس از ایران کشورهای مراکش با 3.5 میلیون کاربر، اسرائیل با 3.2، مصر با 3، عربستان با 1.5، و امارات متحده عربی با 1.3 میلیون کاربر به ترتیب در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.
این گزارش می افزاید، از لحاظ نفوذ اینترنت نیز در سطح جهان کشور ایسلند با نسبت 67.5 درصد در صدر کشورهای جهان ایستاده است و پس از این کشور نیز به ترتیب کشورهای سوئد با نسبت 63 درصد، کره جنوبی 61، انگستان 60، استرالیا 56، دانمارک 56، آمریکا 55، کانادا 55، زلاندنو 52، و هلند با 52 درصد به ترتیب در رتبه های دوم تا دهم جهان قرار گرفته اند.

ترجمه: محسن ابراهیمى - اولین دفعه رابى ویلیامز بود که سال گذشته به طور ناگهانى و غیرمنتظره بعد از کنسرت هاى موفقش تصمیم گرفت آلبوم جدیدش را روى یک فرمت جدید دیجیتالى ضبط و راهى بازار کند. ماه گذشته نیز رولینگ استونز اعلام کرد که آلبوم (A Big Bang) با همین فرمت پخش خواهد شد و رامازوتى هم به این فرمت جدید روى آورده است. اینجا دیگر بحث کامپکت دیسک (CD) نیست، بلکه کارت هاى حافظه (Memory Card) به بازار مى آیند تا انقلاب دیجیتالى در موسیقى را به وجود بیاورند. ستاره هاى موسیقى اولین سعى و تلاش هاى خود را براى ورود به دنیاى جدید دیجیتالى به کار گرفته اند و علاوه بر انتشار سى دى، آنها را با شکل «کارت حافظه» هم پخش کرده اند.

این کارت ها به عنوان ابزار دوست داشتنى در دوربین هاى دیجیتالى کامپیوترها، پالم ها و موبایل ها کاربرد بیشترى پیدا کرده اند. به نظر مى رسد که دوره استفاده از سى دى هم به سرآمده است و آخرین نفس هاى خود را مى کشد، هر چند که صاحبان این فناورى مدعى هستند بازار کاملاً در اختیار آنها است و در مسیر پیشرفت و استفاده از تکنولوژى جدید قرار دارند اما هرگاه نسل جدید با انقلاب دیجیتالى روبه رو مى شوند آسان ترین و در دسترس ترین ابزار را انتخاب مى کنند. حدود صد سال است که خرید آهنگ ها قدم به قدم و به روش هاى متفاوتى انجام شده است؛ از صفحه هاى گرامافون تا نوارهاى کاست و بعد هم دیسک و کامپکت دیسک. امروزه با توجه به توسعه اینترنت و دسترسى همگانى به این ابزار ارتباطى، خرید موسیقى به گونه اى دیگر هم رواج یافته و طرفداران خاص خود را دارد. وقتى که فرمت MP3 وارد بازار شد انحصار سى دى ها شکسته شد و آهنگ ها با قیمت کمتر و سهولت بیشتر در اختیار جوان ها و نوجوان ها قرار گرفت، حتى در سایت هاى اینترنتى هم به طور مجانى به اشتراک گذاشته شده است اما اقدام رابى ویلیامز تعجب همگان را برانگیخت و آنها را کنجکاو کرد تا به او توجه کنند. آلبوم جدید ویلیامز همراه چندین ویدئو کلیپ به قیمت ۴۴ یورو وارد بازار و با موفقیت بزرگى مواجه شد اما آنچه که جالب توجه است و شرکت هاى کامپیوترى و سازنده ابزارها و قطعات به آن توجه مى کنند این است که همه چیز به شرایط «قابل حمل» و در دسترس بودن تغییر پیدا کرده است. کامپیوترهاى کوچک، موبایل و دستگاه هاى پخش کننده MP3 همگى از «کارت حافظه» استفاده مى کنند و به راحتى بین دستگاه هاى متفاوت تبادل مى شوند. آلبوم رولینگ استونز توسط «سان دیسک» منتشر مى شود و مى توان آن را در کامپیوتر، پالم یا تلفن هاى موبایل گوش کرد. این آلبوم ۴۰ یورو قیمت دارد و شامل آهنگ هاى جدید، چند ویدئو کلیپ و چند آهنگ معروف قدیمى است. رامازوتى خواننده ایتالیایى هم آلبوم جدید خود را روى یک ۳Media Memory منتشر مى کند. قیمت آن ۲۹ یورو است که علاوه بر ۱۳ آهنگ حدود ۳۰ دقیقه ویدئو کلیپ و ۲۰ آهنگ قدیمى وجود دارد.

ورود این «کارت حافظه»ها به منظور شکستن انحصار سى دى است. هر چند تمام بازار موسیقى در اختیار کامپکت دیسک نیست اما هنوز هم کامپیوتر، سلطان موسیقى است چرا که علاوه بر گوش دادن موسیقى مى توان آن را از طریق اینترنت به اشتراک گذاشت و حتى به طور آن لاین، موسیقى دلخواه را خرید. بعد از کامپیوترها، این موبایل ها هستند که بیشتر مورد استفاده قرار مى گیرند، خصوصاً اینکه نسل سوم بیشتر به این فرمت توجه دارند و آن را به خودشان نزدیک تر احساس مى کنند، چرا که ویدئو و موسیقى را مى توانند در هر مکانى در اختیار داشته باشند. اولین بار هم وقتى که قرار شد انحصار شکسته شود بیلى ویمن در سال ۱۹۹۹ آلبوم خود را با فرمت MP3 ارائه کرد و حالا هم «کارت حافظه» از راه مى رسد. تنها دفاع حامیان این فرمت هم کیفیت شنیدارى آن است، گرچه نیمى از خریداران آلبوم ها و موسیقى به کیفیت اولیه توجه ندارند و فقط براساس بازار پیش مى روند اما وقتى که قرار باشد موسیقى مثل یک کنسرت یا ارکستر زنده آنها را مجذوب کند، آن وقت اهمیت این «کارت حافظه»ها بیشتر خواهد شد. حجم و اندازه کوچک آنها هم دلیل دیگرى است تا راک دیجیتالى چهره دیگرى پیدا کند. امروز فرهنگ حجم کوچک در هر بازارى به چشم مى خورد و موسیقى هم در همین سبد قرار مى گیرد علاوه بر آنکه دنیاى بزرگى را در برمى گیرد. برنامه «فستیوال موتسارت» که به رهبرى «لوریس چکناواریان» هم اکنون در حال اجرا است، براى یک شب دیگر تمدید شد.

چکناواریان در این باره گفت: این کنسرت از ۱۲ آذرماه آغاز شده است و تا ۱۹ آذرماه ادامه دارد، اما به دلیل استقبال فوق العاده زیاد، روز یکشنبه۲۰ آذرماه نیز یک اجرا هم براى دانش آموزان با بلیت ارزان قیمت خواهیم داشت. او درباره این اجرا گفت: ما در این کنسرت، کار را با گروه کوارتت زهى آنى و سولیست هاى ایرانى و خارجى آغاز مى کنیم و گروه کر نورى به رهبرى علیرضا شفقى نژاد نیز ما را همراهى خواهند کرد. این آهنگساز و رهبر ارکستر در پایان گفت: ما قطعات مختلفى از موتسارت و به خصوص قطعه معروف «رکوئیم» را اجرا مى کنیم که با استقبال فوق العاده اى مواجه بوده و در حال حاضر، بلیت این برنامه ها تمام شده است. یک گروه ۹۰ نفره کر که متعلق به محمد نورى است، کوارتت زهى آنى از ارمنستان که چند سالى است در ایران آمد و رفت مى کنند و چند سولیست ارمنى و یک سولیست از ایران (آذین موحد) اجراى آثار موتسارت را به رهبرى چکناواریان به عهده دارند.

ارکستر بزرگى در کار نیست در حالى که اجراى رکوئیم یکى از مشهورترین آثار موتسارت بدون ارکستر تا به حال سابقه نداشته است. اما چکناواریان همیشه مبتکر طرح هاى نو است و آنقدر روى سن اجرا با مردم همراه مى شود که بعد از چند سال فوق فعال بودن در اجراى کنسرت هنوز هم مخاطبان بسیارى به برنامه هاى او مى روند. در روزهاى اول فستیوال اگرچه هنوز کنسرت شجریان در تهران ادامه داشت اما تالار وحدت هم مملو از جمعیت بود. این دفعه برنامه طورى ترتیب داده شده که هم مخاطبان غیرحرفه اى موسیقى کلاسیک و هم مخاطبان حرفه اى تر آن با حضور نوازندگانى چون گاتلیب والیش، رافائل میناسکانیان و خاچیک بابایان که از سولیست هاى توانا و با تکنیک هستند، راضى باشند.
منبع : شرق

شرکت "گوگل" با وجود درگیری با ناشران بر سر حق تالیف، همچنان درصدد است، میلیون‌ها کتاب را به صورت الکترونیک بر روی شبکه اینترنت در دسترس خوانندگان در سراسر جهان قرار دهد.
نشریه "نیچر" این حرکت را مساوی با مرگ صنعت چاپ می‌داند.
در همین حال گروهی از افراد آینده‌اندیش در نقاط مختلف طرحی را برای گردآوری همه کتابهای قدیمی و از چاپ خارج شده اجرا کرده‌اند.
هدف این افراد آن است که این کتابهای نایاب را به صورت دیجیتالی بر روی شبکه اینترنت در دسترس همگان قرار دهند.
یکی از این علاقه‌مندان، محققی هندی به نام ویشواز شاوان ‪Vishwas Chavan‬ است که تاکنون هفت هزار کتاب قدیمی از سراسر جهان جمع‌آوری کرده است که بیش از ‪ ۲‬هزارو ‪ ۵۰۰‬مجلد آنها در نیمه اول قرن نوزدهم تحریر شده‌اند.
شاوان برای دستیابی به این کتابها سالها به کتابخانه‌های گوناگون سرزده و با زحمت زیاد آنها را از گوشه و کنار جهان جمع کرده است.
افرادی همچون او رویای زمانی را در سر می‌پرورانند که در آن محققان با فشار دادن دکمه یک موشواره کامپیوتری به منابع مورد نظر خود دست یابند و اطلاعات تخصصی را با کمترین صرف وقت مورد استفاده قرار دهند.
چند سال پیش این رویا، صرفا نوعی خیال خام به نظر می‌رسید اما از زمانی که گوگل اعلام کرده که میلیونها کتاب را از پنج کتابخانه بزرگ در دانشگاههای آکسفورد، هاروارد، استنفورد، میشیگان و نیز کتابخانه عمومی نیویورک به صورت دیجیتالی در اختیار عموم قرار خواهد داد، سایر موسسه‌ها و نهادها نیز در اروپا و آمریکا به تکاپو افتاده‌اند و در نظر دارند طرحهای مشابه خود را برای ارایه دیجیتالی میلیونها کتاب اجرا کنند.
به نظر می‌رسد این حرکت فراگیر به سمت دیجیتالی کردن کتابها تاثیر انکارناپذیری بر صنعت نشر و نیز بر شیوه فعالیت پژوهشگران، نحوه عمل کتابداران، و شیوه کتابخوانی باقی خواهد گذارد.
کتابداران و متخصصان سیستمهای اطلاع رسانی باید ابزار جدیدی برای تهیه فهرست‌ها و نیز هدایت افراد از میان هزار توی اطلاعات آماده سازند. ناشران و نویسندگان نیز باید بزودی اندیشیدن در قالبهای دیجیتالی را آغاز کنند، درست همانگونه که هم‌اکنون طراحان صفحات وب و نویسندگان وبلاگها چنین می‌کنند.
اما انقلابها بندرت بدون خونریزی هستند و انقلاب اخیر در عرصه ارائه اطلاعات به صورت الکترونیک نیز بزودی شکل رادیکار بخود گرفت و سیمای زشتی پیدا خواهد کرد. در آمریکا نویسندگان و ناشران در حال اماده شدن برای نبرد حقوقی با شرکت گوگل هستند.
دیدگاهها در این‌باره که آیا باید طرحهای دیجیتالی کردن کتابها به موسسه‌های خصوصی نظیر گوگل و "آمازون" واگذار شود یا نه؟ متفاوت است.
با توجه به آنکه چند پروژه دیجیتالی کردن کتابها به صورت همزمان اعلام شده، روشن نیست که چه شمار از این کتابها به صورت رایگان در دسترس عموم قرار خواهند داشت و یا اینکه نحوه هماهنگ‌سازی میان این طرحها و یا شیوه دسترسی پیدا کردن به کتاب‌ها چگونه خواهد بود؟

اندیشه دیجیتالی کردن کتابها از دهه ‪ ۱۹۷۰‬و همان اوان شکل‌گیری اینترنت مطرح بوده‌است. در چهارم ژوئیه سال ‪ ۱۹۷۴‬یک نسخه از اعلامیه استقلال آمریکا به صورت دیجیتالی برای همه آمریکایی‌ها ارسال شد و پروژه موسوم به "گوتنبرگ" برای تولید نخستین کتاب دیجیتالی شکل گرفت.
از آن زمان تاکنون ‪ ۲۰‬هزار داوطلب همکار در این پروژه بیش از ‪ ۵۰‬هزار کتاب را که دوره حق تالیفشان به پایان رسیده است اسکن کرده و به صورت دیجیتالی آماده ساخته‌اند.
همه همکاران این پروژه به صورت رایگان کار می‌کنند. این قبیل طرح‌ها به واسطه نوعی تمایل ایده‌آلیستی برای در اختیار همگان قرار دادن معرفت شکل می گیرد.
در عین حال این قبیل پروژه‌ها کار جستجوی آن لاین از کتابها را بسیار تسهیل می‌کنند.
همین جنبه اخیر بنیاد ملی علوم در آمریکا را وادار ساخت تا در طرحی موسوم به "پروژه یک میلیون کتاب" که یک طرح بین‌المللی برای در اختیار عامه قرار دادن کتابها به صورت دیجیتالی است، مشارک ورزد.
در این طرح نهادهای گوناگونی از جمله دانشگاه "کارنگی ملون" در پیتسبورگ نیز مشارکت دارند.
از سال ‪ ۲۰۰۲‬که این پروژه شروع شده تا کنون بیش از ‪ ۶۰۰‬هزار کتاب که دوره حق تالیف آنها به پایان رسیده اسکن شده‌اند و در حال حاضر نیمی از آنها به صورت دیجیتالی بر روی شبکه اینترنت در دسترس هستند و کار اسکن کردن این کتابها در هندوستان و چین به انجام می‌رسد.
کتابهای مورد نظر از کتابخانه‌های مختلف دنیا به صورت امانت به این کشورها ارسال می‌شوند.
قابلیت جستجو در عین حال یکی از محرکهای اصلی شرکتهای خصوصی است که وارد عرصه دیجیتالی کردن کتابها شده اند. این امر حتی شامل آن دسته از کتابهایی می‌شود که هنوز دوره حق تالیفشان به پایان نرسیده است.
به عنوان مثال هم‌اکنون برخی از شرکتهایی که کتابها را به صورت آن لاین به خریداران عرضه می‌کنند و فروشنده اینترنتی کتاب به شمار می‌آیند، به خریداران اجازه می‌دهند شماری از صفحات کتابها را به صورت آن لاین مطالعه کنند و در صورت تمایل نسخه آن را برای خود سفارش دهند.
در آمریکا شرکت آمازون با اجازه ناشر اطلاعات دیجیتالی قابل جستجو را در اختیار خوانندگان و خریداران قرار می‌دهد. این شرکت می‌گوید هم‌اکنون چند صد هزار کتاب به صورت آن لاین قابل جستجو هستند.
این شرکت هم‌اکنون به خریداران گزینه خرید نسخه الکترونیک کتابها را نیز عرضه می‌کند.
این قبیل کتابها یا اسناد الکترونیک را، می‌توان بر روی یک دستگاه الکترونیک قابل حمل و نقل جای داد. این شرکت انتظار دارد این قبیل خدمات الکترونیکی دیگر بخشهای این تجارت را نیز تقویت کند.
به عنوان نمونه توانایی بر مطالعه قسمتهای از کتاب و نگاه به فهرست آن به صورت دیجیتالی موجب شده‌است که فروش کتابها تا هشت درصد افزایش یابد.
اما شرکت گوگل در اعلام طرح مربوط به دیجیتالی کردن میلیونها نسخه از کتابهایی که حق تالیف آنها هنوز به پایان نرسیده هیچ سخنی از دریافت وجه به میان نیاورده است.
سخنگوی گوگل می‌گوید که هدف پروژه جستجوی کتاب گوگل آن است که کتابهایی را که در حال حاضر به صورت چاپی در دسترس قرار دارند به صورت آن لاین در دسترس همگان قرار دهد اما این احتمال که گوگل از این اقدام خود می‌تواند سود سرشار اقتصادی به دست آورد موجب عصبانیت نویسندگان و ناشران شده است.
در پائیز سال جاری صنف نویسندگان و اتحادیه ناشران در آمریکا شکایتی را علیه گوگل و زیرپاگذاشته حق تالیف به وسیله این شرکت، تسلیم دادگاه کرد.
شکایت‌کنندگان اظهار داشته‌اند شرکت گوگل از آنان برای کپی کردن کتابها اجازه نگرفته است.
گوگل از ناشران اجازه گرفته که در پروژه خود برخی از کتابهایی را که حق تالیف آنها هنوز به پایان نرسیده نیز بگنجاند اما نه اینکه کل پروژه مشتمل بر این نوع کتابها باشد.
گوگل استدلال می‌کند که نیازی ندارد برای هر کتاب اجازه کسب کند، زیرا در نظر دارد این کتابها را بر مبنای قانون "استفاده منصفانه" که در آمریکا اجرا می‌شود در دسترس خوانندگان بگذارد.
این شیوه اجازه می‌دهد افراد برای مقاصدی مانند تدریس یا تحقیق بتوانند از این قبیل کتابهای آن لاین استفاده کنند.
به عنوان مثال گوگل همه متن را در اختیار خوانندگان نمی‌گذارد بلکه قسمت‌هایی از آنها را به شکل گزینشی ارائه می‌کند. این امر در مورد کتابهایی است که دوره حق تالیف آنها هنوز به پایان نرسیده‌است اجرا می‌شود.
گوگل می‌گوید خریداران اگر بتوانند به قسمتهایی از محتوای کتاب دسترس داشته باشند، برای خرید کتاب علاقه بیشتری نشان می‌دهند. در عین حال گوگل مدعی است که عرضه بخشهایی از محتوای کتاب به صورت دیجیتالی مشابه عمل فهرست کردن کتابهاست که در کتابخانه‌ها صورت می‌گیرد.
اما نماینده صنف نویسندگان آمریکایی تاکید دارد که هر نوع کپی کردن بخشهای کتاب معادل زیر پا گذاردن قانون مربوط به حق تالیف است و این مساله ربطی به نحو استفاده از بخش کپی گرفته شده ندارد.
ادامه دارد...
منبع : ایرنا

نتیجه این دعوی حقوقی به تصمیم دادگاه در این‌باره بستگی دارد که مفهوم "استفاده منصفانه" چگونه در عصر کتابهای دیجیتالی و اینترنت باید تفسیر شود.
دیگر نهادهایی که قصد اجرای پروژه‌های مربوط به اسکن کردن کتابها و عرضه دیجیتالی آنها را دارند سکوت کرده‌اند و منتظر رای دادگاه هستند و فعلا فعالیت خود را به کتابهایی محدود ساخته‌اند که دوره معتبر بودن حق تالیف آنها سپری شده‌است یا آنکه حق تالیف مربوط به کتاب را پیش از اسکن کردن کسب می‌کنند.
اقدام گوگل موجب شده‌است که جهان کتاب دیجیتالی به اشکال گوناگون دستخوش تغییر شود.
بسیاری از ناظران بر این باورند که امکانات عظیمی که در اختیار گوگل قرار دارد نتیجه را به نفع این موسسه سوق می‌دهد.
به این ترتیب ظهور مجموعه‌های بسیار بزرگ حاوی کتابهای دیجیتالی امری است که تحقق آن کاملا قابل انتظار است.
گوگل در عین حال رقبای خود، خواه در بخش خصوصی و خواه در بخش دولتی را وادار ساخته تا تلاشهای خود را دو چندان افزایش دهند و از همه مهمتر آنکه آینده کتابخانه‌ها و کتابداران را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
اما "مایکل گورمان" رییس انجمن کتابداران در آمریکا نگران از بین رفتن شغل کتابداری و تعطیل شدن کتابخانه‌ها نیست.
او معتقد است که کتابخانه‌ها علاوه بر آنکه مکانی برای دستیابی به کتابها باقی خواهند ماند کارکرد خود به عنوان مکانهایی برای آنکه افراد به مطالعه بپردازند و با یکدیگر دیدار کنند را، حفظ خواهند کرد و کتابداران نیز وظیفه مدیریت اطلاع رسانی را به انجام خواهند رساند.
اما گورمان نگران آن است که تکیه بیش از حد بر منابع دیجیتالی موجب بروز تغییر کلی در شیوه خواندن شود و او این تاثیر را مثبت تلقی نمی‌کند.
به اعتقاد گورمان "اتمی کردن" معرفت، یعنی عرضه بخشهایی از کتابها به صورت دیجیتالی می‌تواند موجب شود که مردم مطالعه خود را به همان صفحات و قسمت‌هایی که به صورت دیجیتالی و رایگان در اختیارشان قرار دارد محدود سازند و به این ترتیب اندک توانایی خواندن و فهم عبارات عمیق‌تر و سنگین‌تر ادبی یا فلسفی را از دست بدهند.
شواهد نشان می‌دهد که خوانندگان، کتابهای الکترونیک را همانگونه قرائت می‌کنند که صفحات وب را می‌خوانند، یعنی خواندنی که با سرعت ، سرسری ، و به صورت گزینشی است.
به اعتقاد کارشناسان برای رفع این مشکل و مقابله با خطر کم سواد شدن جمعیت، تلفیقی از کتابهای دیجیتالی و کتابهای مکتوب بهترین راه حل است .
این ترکیب در عین حال مشکل کمبود جا در کتابخانه‌ها را نیز تا حد زیادی مرتفع خواهد ساخت.
در آینده باید ترتیبی اتخاذ شود که شماری از کتابخانه‌ها نسخ مکتوب کتابها را در اختیار داشته باشند تا در صورت لزوم خوانندگانی که به قرائت متون چاپی علاقه‌مندند بتوانند از طریق سیستمهای امانت‌گیری بین کتابخانه‌ها به این نسخ دسترسی داشته باشند و برای بقیه نیز امکانات دیجیتالی فراهم باشد تا بتوانند نسخ کتابها را به صورت دیجیتالی قرائت کنند.
برخی از کتابخانه‌ها از هم اکنون کار رها ساختن خود از قید نسخ چاپی را آغاز کرده‌اند. به عنوان مثال دانشگاه تگزاس در آوستین دارای ‪ ۱۰‬هزار جلد کتاب دارای حق تالیف و ‪ ۳۰‬هزار کتاب با حق تالیف سپری شده است که اکنون صرفا به صورت دیجیتالی قابل دسترس است.
اقدام گوگل در عین حال موجب نگرانی افرادی شده‌است که آرشیوهای اینترنتی از صفحات وب در شبکه اینترنت درست کرده‌اند.
هرچند گوگل هیچگاه اعلام نکرده‌است که مالکیت مواد و مطالب دیجیتالی را در اختیار دارد و یا نگفته که قصد دارد که بابت خدمات موتورهای جستجوگرش از مصرف‌کنندگان وجه دریافت کند، اما دارندگان آرشیوهای اینترنتی معتقدند که باید همه کتابهای اینترنتی و دیجیتالی را یکسره به شرکتهای خصوصی واگذار کرد.
به همین علت در ماه اکتبر سال جاری نهاد تازه‌ای به نام "اتحاد محتوای قابل دسترس" ‪ Open Content Alliance‬اعلام موجودیت کرد.
این نهاد در نظر دارد آرشیوی چند زبانه از کتابهای دیجیتالی و سایر اطلاعات چند- رسانه‌ای ‪ multimedia‬برپا سازد که تا آنجا که ممکن باشد به صورت رایگان در اختیار افراد قرار گیرد.
این پروژه نیز نظیر پروژه "یک میلیون کتاب" در حال حاضر به اسکن کردن کتابهایی که دوره حق تالیفشان پایان یافته سرگرم است. هم‌اکنون شماری از این کتابها بر روی شبکه اینترنت قابل دسترس برای خوانندگان است.
این اتحاد امیدوار است بتواند از حیث ابعاد به رقیبی برای گوگل بدل شود. در میان شرکتهایی که در این اتحاد عضویت دارند می‌توان از مایکرو- سافت و یاهو نام برد.
برخی از کتابخانه‌هایی که به واسطه ملاحظات مربوط به امکانات عملی از پیوستن به پروژه "یک میلیون کتاب" پرهیز کرده‌اند با طیب خاطر به پروژه "اتحاد محتوای قابل دسترس" پیوسته‌اند.
به گفته "تام گرانت" معاون مدیر بخش کتابخانه‌های دیجیتالی و سیستمهای اطلاع رسانی در کتابخانه موسسه "اسمیتسونین" در واشنگتن یکی از علل اکراه در پیوستن به پروژه یک میلیون کتاب ناخشنودی از ارسال کتابها به هند و چین بوده اما این مشکل برای پروژه "اتحاد" وجود ندارد.
پروژه "اتحاد" برای متخصصان رده بندی مانند شاوان بهترین پروژه اسکن کردن کتابها تا این زمان است. هشت موزه از جمله موزه تاریخ طبیعی در لندن پروژه‌ای که را با نام پروژه" کتابخانه میراث تنوع زیستی" ‪Project‬ ‪ Biodiversity Heritage Library‬راه‌اندازی کرده‌اند، با پروژه اتحاد همکاری خواهند کرد و حدود یک میلیون کتاب مربوط به تنوع زیستی را که دوره حق تالیفشان سپری شده اسکن می‌کنند و در اختیار این پروژه قرار می‌دهند.
اما "ماتیاس اولمر"، ناشر المانی که طرحی را برای ارائه کتابهای الکترونیک آلمانی با همکاری ناشران و کتابفروشان این کشور به اجرا در آورده معتقد است که اسکن کردن کتابهای قدیمی اتلاف وقت است.
او می‌گوید که علم با سرعتی باور نکردنی در همه زمینه‌ها و از جمله حوزه رده‌بندی اصناف جانوران و موجودات زنده ‪ taxonomy‬رو به پیش است. در اوایل سال جاری اتحادیه‌ای که او تاسیس کرده‌است، اعلام کرد که تا سال ‪۲۰۰۶‬ حدود ‪ ۱۰۰‬هزار کتاب تازه چاپ شده به زبان آلمانی را اسکن خواهد کرد.
هر ناشری خود وظیفه دیجیتالی کردن انتشارات خویش را بر عهده خواهد گرفت و آنها را در شبکه‌ای که اتحادیه به وجود آورده جای خواهد داد.
دانشمندان و دیگران قادر خواهند بود با پرداخت وجهی به این مجموعه دسترسی پیدا کنند.
به این ترتیب به نظر می‌رسد با شروع پروژه‌های دیجیتالی کردن کتابها در سال ‪ ،۲۰۰۵‬دیری نخواهد پایید که رویای دستیابی به اطلاعات از هر نقطه و با سرعت و سهولت واقعیت می‌یابد.
ادامه دارد....
منبع : ایرنا

موسسه گوگل چالش تازه‌ای را متوجه خدمات تجاری ساخته و این بار هدف خود را دانشمندان و پژوهشگران قرار داده است. اما پرسشی که اکنون مطرح شده این است که آیا موتور جستجوگر جدید گوگل می‌تواند خواسته‌های مورد نظر را بر آورده سازد یا نه.
آنورگ آچاریا، مهندس کامپیوتر از هند که برای موسسه گوگل کار می‌کند، زمانی که هنوز دوره لیسانس خود را در دهه ‪ ۱۹۸۰‬سپری می‌کرد ناگزیر بود برای دستیابی به مقالاتی که نمی‌توانست نسخه‌ای از آنها پیدا کند به طور مستقیم به خود مولفان نامه بنویسد.
خاطره این دوران برای آچاریا خنده‌آور است. او اکنون در گوگل سرگرم تکمیل یک موتور جستجوگر است که هدف آن ارائه خدمات علمی و اکادمیک به استادان و دانشجویان هندی و دیگر کشورها است.
برای آن دسته از افراد عادی و غیر دانشگاهی که قصد دستیابی رایگان به یک نسخه از یک مقاله علمی و تحقیقی را داشته باشند شبکه‌ای مانند "گوگل مخصوص محققان" ‪ Google Scholar‬شبکه مناسبی است اما همه دانشگاهیان بخصوص در کشورهای پیشرفته تر از طریق دانشگاهها و مراکز تحقیق خود به محتوای هزاران نشریه علمی به صورت دیجیتالی و آن لاین دسترسی دارند.
بنابراین می‌توان این پرسش را مطرح کرد که این قبیل افراد چه نیازی دارند که به سراغ شبکه‌ای نظیر گوگل مخصوص محققان بروند.
بسیاری از دانشمندان و پژوهشگران در کشورهای پیشرفته تر و حتی در کشورهای در حال پیشرفت، به همان بانکهای اطلاعاتی شناخته شده تر و نظیر "پاب مد" ‪ PubMed‬که به وسیله موسسه ملی بهداشت در آمریکا راه‌اندازی شده و اطلاعات پزشکی در اختیار محققان قرار می‌دهد و یا "دیتا سیستم اختر فیزیک" که به وسیله ناسا بر پا شده رجوع می‌کنند نا مقالات مورد نیاز خود را بدست اورند.
به نوشته نشریه نیچر از ماه نوامبر سال گذشته که شبکه گوگل مخصوص محققان راه اندازی شده تاکنون به میزان استقبالی که به وسیله دانشجویان و محققان به آن نشان داده می‌شود بتدریج افزوده شده است.
به عنوان مثال "توماس مرسیک-فلوگل" زیست - عصبشناس از موسسه ماکس پلانک در آلمان که در گذشته همواره از بانک اطلاعاتی پاب مد استفاده می‌کرد اکنون به گوگل مخصوص محققان روی آورده است.
او می‌گوید این موتور جستجو گر در مواردی که وی نمی‌داند دقیقا به دنبال چه چیزی می‌گردد مفید است.
در جستجو با این موتور جستجو گر، افراد می‌توانند به مقالاتی دیگری که مرتبط با موضوع مورد علاقه شان است راهنمایی شوند. این کار از طریق ارجاعاتی که به مقالات صورت گرفته انجام می‌شود و این جنبه‌ای است که در بانک اطلاعاتی پاب مد موجود نیست.
فلوگل می‌گوید: من سرنخهایی را که از طریق ارجاعات بدست می‌آورم دنبال می کنم تا به مقاله مورد نظرم دست پیدا کنم. از این طریق به مقالاتی دست یافته ام که امکان نداشت به شیوه دیگری به آنها توجه کنم.
این جنبه موتور جستجوگر "گوگل مخصوص محققان" موجب می‌شود این موتور جستجوگر به رقیب مستقیم موتورهای جستجوگر متعارفی تبدیل شود که به وسیله ناشران نشریات علمی راه اندازی شده‌اند و به رایگان خدمات خود را به محققان ارائه می‌دهند.
تا پیش از آنکه شرکت السویر ‪ Elsevier‬موتور جستجوگر خود موسوم به اسکوپوس ‪ Scopus‬را در سال ‪ ۲۰۰۴‬راه‌اندازی کند، موسسه تامسن ساینتیفیک ‪ Thomson Scientific‬با موتور جستجوگر خود موسوم به وب او ساینس ‪Science‬ ‪ Web of‬سلطه انحصاری بر بازار داشت.
آمار مربوط به موارد ارجاع به یک مقاله به محققان، نهادها و نشریات امکان می‌دهد میزان تاثیر یک مقاله را به صورت منفرد در طول زمان مورد بررسی قرار دهند.
این آمار می‌تواند محققان را به معیارهایی مانند "عامل تاثیر" ‪factor‬ ‪ impact‬نشریات علمی هدایت کند. معیار اخیر در زمره معیارهای صوری و کمی است که در ارزشیابی فعالیتهای محققان و نهادهای علمی مورد توجه قرار دارد. هرچند که معیاری فراگیر و ایده ال‌به شمار نمی‌آید.
اما موتور جستجوگر گوگل مخصوص محققان (گوگل اسکالر) بر خلاف موتورهای اسکوپوس و وب او ساینس کاری بیش از جستجوی مقالاتی که داوری شده‌اند انجام می‌دهد.
به عنوان مثال این موتور به بسیاری از منابع غیرمتعارف نظیر آرشیوهایی که پیش از انتشار مقالات به وسیله نهادهای علمی فراهم آورده می‌شوند، مقالات کنفرانسها و نیز مخازن کتابخانه‌ای موسسات علمی، نیز سر می‌زند.
از این گذشته این موتور جستجوگر نسخه‌هایی را که نویسندگان به رایگان برای استفاده خوانندگان بر روی ایستگاههای اینترنتی خود قرار داده اند نیز شناسایی می‌کند و به مراجعان ارائه می‌دهد.
اما در حال حاضر به نظر می‌رسد که گوگل صرفا مقاله‌ای را که به وسیله دیگران مورد ارجاع قرار گرفته در زمره مقالات تحقیقی تلقی می‌کند. حال آنکه با تحولاتی که با سرعت در عرصه انتشار مقالات به صورت آن لاین در جریان است، این تعریف از مقالات علمی نیز می‌تواند دستخوش تغییر شود.
مدافعان دسترسی آسانتر به منابع علمی امیدوارند موتور جستجوگر گوگل موجب شود تا شمار بیشتری از محققان تشویق شوند مقالات خود را به صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار دهند.
در این خصوص که موتور جستجوگر گوگل مخصوص محققان تا چه اندازه وظیفه خود را بخوبی به انجام می‌رساند، پاسخ نشریه نیچر آن است که برخی تحقیقاتی که بتازگی در این زمینه صورت گرفته حکایت از آن دارد که بازده این موتور جستجوگر به همان خوبی رقبای تجاری است.
اما به اعتقاد متخصصان سیستمهای اطلاع رسان، باید نتایج این قبیل بررسیها را که با تکیه به شمار معدودی از مقالات به انجام می‌رسد با احتیاط مورد توجه قرار داد.
به عنوان مثال در این قبیل بررسی‌ها به مواردی که موتور جستجوگر اطلاعات مکرر یا نادرست ارایه داده توجه نمی‌شود.
نظری دقیق تر به نحوه عمل موتور گوگل مخصوص محققان آشکار می‌سازد که موارد ارایه مکرر اطلاعات یکسان در آن اتفاق می‌افتد. "پیتر جاسکو" یک متخصص اطلاع رسانی از دانشگاه هاوایی و یکی از سرسخت‌ترین منتقدات گوگل با انجام یک بررسی گسترده در مورد نحوه عمل این موتور جستجوگر موارد زیادی از نقصهای آن را مشخص ساخته است.
به عنوان مثال این محقق با انجام یک جستجو با این موتور در مورد دو موضوع "کامپیوتر ها" و "بر هم کنشگری" ‪ intractability‬نشان داده که از ‪ ۱۰۰‬نتیجه به دست آمده به وسیله موتور گوگل اسکالر ‪ ۹۲‬مورد به نام تنها یک کتاب با عنوان ‪ Intractability Computers and‬با ارجاعاتی اندکی متفاوت، اشاره شده و تنها هشت مورد نام مقالات یا کتابهای دیگر مورد توجه قرار گرفته‌است.
منبع این مشکل به شیوه‌ای باز می‌گردد که موتور گوگل اطلاعات را به نمایه خود می‌افزاید. در دو نهاد اداره‌کننده موتورهای وب او ساینس و اسکوپوس، کارمندان خلاصه مقالات و منابع و مآخذ آنها را از روی نسخه‌های چاپ شده نشریاتی که مقالات در آنها درج شده‌اند اسکن می‌کنند.
در حالیکه در موتور گوگل اسکالر این کار به وسیله ماشین و به شکل خودکار انجام می‌شود.
نرم‌افزاری با کمک یک آلگوریتم معین اطلاعات مورد نظر را از مقالاتی که در شبکه موجود است استخراج می‌کند. این روش سریعتر و ارزانتر است اما درصد خطای آن بالاتر است و در عین حال دائما به روز نمی‌شود و بررسی مجددی برای تصحیح خطاهای راه‌یافته در آن صورت نمی‌گیرد.
ادامه دارد...
منبع : ایرنا

اما یکی از مزیتهای گوگل اسکالر در قیاس با دو رقیب تجاری خود آن است که گوگل قراردادهایی را با ناشران نشریات علمی به امضا رسانده و بر همین اساس به کل محتوای مقالاتی که انها چاپ می‌کنند دسترسی دارد.
در حالیکه دو موتور وب او ساینس و اسکوپوس تنها به چکیده مقالاتی که ناشران دیگر غیر از تامسن ساینتیفیک و السویر چاپ کرده‌اند دسترسی دارند.
در عوض محدودیت گوگل در آن است که صرفا از منابعی که به صورت دیجیتالی و آن لاین موجود است استفاده می‌کند در حالیکه وب او ساینس به عنوان مثال دارای آرشیوی است که در آن منابعی که در سال ‪ ۱۹۰۰‬تحریر شده-اند نیز یافت می‌شود.
در عین حال شیوه خودکار گوگل اسکالر در دریافت اطلاعات به این معنی است که نتایج عجیب و غریب و نامعقول نیز ممکن است به وسیله ماشین ارائه شود.
به عنوان مثال در یک جستجو با وب او ساینس در مورد یک مقاله منتشر شده در نشریه ساینس در سال ‪ ۱۹۹۸‬درباره "واکنش زنجیره‌ای پلی مراز"، تقریبا ‪۱۴‬ هزار مورد ارجاع به دست آمد. به این ترتیب وب آو ساینس این مقاله را به عنوان پر ارجاع‌ترین مقاله‌ای که تاکنون در نشریه ساینس به چاپ رسیده‌است شناسایی کرد. در حالیکه موتور گوگل اسکالر شمار ارجاعات این مقاله را تنها در حدود سه هزار مورد تعیین کرده است.
این موارد به این معنی است آنچه که موتور گوگل به عنوان شمار ارجاعات مقالات اعلام می‌کند چندان قابل اطمینان نیستند. به همین علت کتابداران در کشورهای پیشرفته توصیه می‌کنند که اگر قصد دارید از شمار دقیق موارد ارجاع اطلاع پیدا کنید به موتورهای وب او ساینس و اسکوپوس رجوع کنید.
این دو موتور دارای محدوده‌ای بسیار گسترده از مقالاتی هستند که در جستجوی خود پوشش می‌دهند و نمایه هایشان دارای شمار بسیار کمتری از موارد مدخلهای نادرست است.
کتابداران همچنین هشدار می‌دهند که موتور گوگل اسکالر هنوز در مرحله آزمایشی است. شرکت گوگل نیز از افشای آلگوریتمی که برای تهیه نمایه‌ها به کار می‌گیرد اکراه دارد.
به این ترتیب به اعتقاد کتابداران امکان اینکه موتور گوگل مخصوص محققان به ابزاری برای سنجش موارد ارجاعات تبدیل شود لااقل در آینده نزدیک چندان زیاد نیست.
البته هر سه موتور جستجویی که به انها اشاره شد مستمرا در حال تطور هستند. وب اوساینس و اسکوپوس درصددند که بانکهای اطلاعاتی بیشتری را تحت پوشش قرار دهند و شیوه‌های تازه‌ای برای جستجوی منابع را به کار گیرند.
به عنوان مثال اسکوپوس در همکاری با یک بانک اطلاعات مربوط به علم شیمی به محققان امکان می‌دهد تا همه دانسته‌های لازم در خصوص ساختار مولکولی مواد مورد نظر را نیز به دست آورند.
اما وب او ساینس و اسکوپوس قلمروهای به‌اصطلاح "خاکستری" (یعنی حوزه‌هایی را که در مرز بین علمی بودن و غیر علمی بودن یا موثق بودن و غیر موثق بودن قرار دارند) مورد بررسی قرار نمی‌دهند.
البته السویر دارای یک موتور جستجوگر ساده تر به نام اسکیروس ‪Scirus‬ است که صفحات وب را بررسی می‌کند اما برخلاف گوگل اسکالر به ارجاعات کاری ندارد.
به این ترتیب به اعتقاد کتابداران در حال حاضر گوگل اسکالر بیشتر به درد آن دسته از دانشجویان دوره لیسانس می‌خورد که عمدتا به یک یا چند منبع محدود نیاز دارند و یا محققانی که خواستار آشنا شدن با منابعی ناآشنا هستند. اما گوگل اسکالر در عین حال می‌خواهد خدمات خود را به پژوهشگران جدی‌تر و جا افتاده تر نیز ارائه دهد.
با این حال از آنجا که دو رقیب قدرتمند آن نیز مستمرا در کار تقویت امکانات خود هستند معلوم نیست که این هدف لااقل در آینده نزدیک قابل تحقق باشد.
واقعیت این است که گوگل اسکالر تنها دو کارمند تمام وقت در اختیار دارد و به این ترتیب روشن می‌شود که این موتور جستجوگر در زمره بخشهای اولویت دار شرکت گوگل به شمار نمی‌آید اما اگر گوگل به برنامه نویسان مستقل اجازه دهد نرم‌افزارهایی برای دست یافتن به محتوبات منابع گوگل اسکالر تنظیم کنند آنگاه نیروی چنین لشکری می‌تواند در توانایی‌های این موتور جستجوگر تحول ایجاد کند.
هرچند شرکت گوگل برای آینده نزدیک چنین تصمیمی ندارد اما برخی کتابداران از هم اکنون این نوع دسترسی را مورد آزمایش قرار داده‌اند.
به عنوان نمونه کتابداران موسسه ویرجینیاتک یک نرم افزار مجانی به نام ‪ LibX‬را برای کپی مقالات موجود در گوگل اسکالر مورد استفاده قرار داده اند.
گسترش این شیوه می‌تواند میزان محبوبیت این موتور را در میان محققان افزایش دهد.
ادامه دارد...
منبع : ایرنا

جاسوسان، مانند دانشمندان، ناگزیرند که دائما چشم به آینده داشته باشند. به همین جهت زمانی که یک محقق کهنه کار "سیا" زبان به تحسین از تازه‌ترین ابزار برای استفاده از اینترنت می‌گشاید، توجه به اندیشه‌ها و سخنان او خالی از فایده نخواهد بود.
کالوین آندروس ‪ Calvin Andrus‬سرپرست واحد مربوط به همکاریهای فناوریها در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در آخرین شماره نشریه علمی "مطالعات در فعالیتهای اطلاعاتی-امنیتی ‪ " Studies in Intelligence‬مقاله‌ای را با عنوان "ویکی و بلاگ: به سوی یک جامعه انطباق پذیر از ماموران امنیتی"‪the‬ ‪The wiki and‬

‪ blog: toward a complex adaptive intelligence community‬درج کرد و در آن متذکر شد که ماموران امنیتی باید به بلاگ‌های اینترنتی خصوصی (که در آن تجربیات شخصی خود و بصیرتها و نظریاتشان را درج می‌کنند، و ورود به آنها نیازمند داشتن اجازه است) و نیز به ویکی‌ها (یعنی پایگاههای اینترنتی که کاربران متعلق به یک جامعه یا عامه می‌توانند محتویات آن را ویرایش کنند) دسترسی داشته باشند.
به اعتقاد آندروس این قبیل ابزارها می‌توانند شیوه واکنش نشان دادن اعضای جامعه اطلاعاتی-امنیتی در سرویسهای مخفی را دگرگون سازد و به آنان امکان دهد با اظهار نظر درباره فعالییتهای یکدیگر اظهار نظر و اطلاعات و آمار و داده‌ها را با سرعت با یکدیگر مقایسه کنند و از نظرات همکاران خود بهره مند شوند.
به اعتقاد نویسنده نشریه نیچر این شیوه باید به وسیله جامعه دانشمندان نیز مورد استفاده قرار گیرد و به عنوان مسیر آینده‌ای که پیش روی نشریات علمی و جامعه پژوهشگران قرار دارد مورد توجه قرار گیرد.
ابزارهایی از قبیل بلاگ‌های شخصی و ویکی‌ها هم زمینه را برای بحث و اظهار نظر بر روی داده‌های اطلاعات و نظریه‌ها و فرضیه ها، پیش از انتشار آنها فراهم می‌سازند و هم پس از انتشار امکان نقد و ارزیابی بهینه این آراء را فراهم می‌آورند.
این ابزارهای اینترنتی همچنین به دانشمندان امکان می‌دهند به صورت مستقیم با سیاستگذاران و نیز با حیطه عمومی در تماس قرار گیرند و اندیشه و آرای خود را با آنان در میان بگذارند و از دیدگاههای آنان بهره‌مند شوند.
به نوشته نشریه نیچر بررسیهایی که تاکنون صورت گرفته نشان می‌دهد جامعه دانشمندان و پژوهشگران در زمینه بهره‌گیری از ابزارهایی مانند بلاگ‌ها و ویکی‌ها از دیگر جامعه‌های تخصصی، از جمله در بخشهای اقتصاد و تجارت و یا حتی از افراد عادی ، عقب افتاده‌اند.
دانشمندان جوان غالبا تمایلی به ابراز نظرات خود به صورت اینترنتی و آن لاین ندارند زیرا می‌ترسند ابراز این نظرات احیانا بر روی موقعیت شغلی آنان تاثیر منفی بگذارد.
یک نگرانی جدید دیگر در زمینه استفاده از این ابزار آن است که این قبیل فناوریهای جدید امکان دارد ،موجب شوند که استفاده‌کنندگان احتمالی زیر سیل اطلاعات و داده‌ها غرق شوند و عملا امکان بهره‌گیری مناسب از دانسته‌ها متوقف شود.
به اعتقاد نویسنده نیچر اقداماتی نظیر فیلتر کردنهای مناسب و یا جستجوهای هوشمند می‌تواند تا اندازه‌ای بر این مشکل غلبه کند.
کتابداران نهادهای علمی معمولا با دقت و وسواس این قبیل تحولات فناورانه را پیگیری می‌کنند و درباره آنها حتی در بلاگ‌های شخصی خود گزارشهایی درج می‌کنند.
یک نمونه در این زمینه مقالاتی است که درباره سرویس تازه گوگل با عنوان گوگل مخصوص محققان ‪ Google Scholar‬در اینترنت درج شده است.
نمونه‌هایی از این مقالات را می‌توان در پایگاه ذیل مطالعه کرد:

‪http:// acrlblog.org‬

اما به نظر می‌رسد که رشد سریع کتابخانه‌های دیجیتالی میزان مسوولیتهای کتابداران واحدهای علمی و پژوهشی را دو چندان می‌کند.
کتابخانه‌های بسیاری از دانشگاههای بزرگ هم اکنون قراردادهایی را برای اسکن کردن و ضبط دیجیتالی محتوای کتابهایی که در مخازن خود دارند به امضا رسانده اند.
یک نمونه از این قبیل پروژه‌ها به وسیله شرکت گوگل با نام " سرویس جستجوی کتاب گوگل ‪ " Google Book Search‬راه اندازی شده است.
تحولات تازه فناورانه در زمینه ارائه اطلاعات در وب، زمینه ساز انقلابی جدید شده است. توجه پیش هنگام به این انقلاب در حال ظهور می‌تواند نتایج گسترده و قابل توجهی برای جوامع علمی و نیز حیطه عمومی به بار آورد.
منبع : ایرنا

امید حاتمى - هنگامى که بلندگو براى نخستین بار وارد ایران شد، مردم به چشم یک جارچى و هوارکش غریبه به آن نگاه کردند و براى آنان چون غریبه اى ضاله بود که باید آن را طرد مى کردند و کسى هم دست به سوى این میهمان ناخوانده دراز نمى کرد. شاید بلندگو یک تابوى اهریمنى شده بود. اما روزها پس از هم گذشت تا همگان فهمیدند، بلندگو چیز بدى نیست؛ بلکه وسیله اى براى نخراشیدن گلو است. از این قسم داستانها بسیار است، اتومبیل، هواپیما، عینک، رادیو، روزنامه، تلویزیون، سینما و... همگى آرام آرام جاى خود را در زندگى مردم باز کردند. اما ما همواره با یک دیرکرد زمانى متقاعد به بهره ورى از آن شدیم و از این جهت دچار خسارت وهم موجب عقب ماندن از قافله شدیم ... این داستان اما اکنون هم ادامه دارد. اینترنت تازه ترین دستاورد بشرى و آخرین عضو خانواده بزرگ تکنولوژى، اینک تأثیرات خود را بر همه شؤون زندگى جوامع انسانى آشکار کرده است و مى رود تا این پدیده و البته همه گیر، پختگى ها و کارآیى هاى بیشترى را در راه داشته باشد.

***

تا به حال ابداعات تکنولوژیک عموماً به عنوان مسائلى براى رفع نیازهاى قبلاً شناخته شده تولید شدند و سپس به وسیله اى تبدیل گشتند که بسیار فراتر از هدف اولیه مخترعان بود. «الکساندر گراهام بل» بر این باور بود که تلفن براى ارتباطات در تجارت مفید خواهد بود اما براى مصارف خانگى مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت تا چه رسد به تحمیل شدن آن به مردم در حال قدم زدن در خیابان. بر این روال، هنرى فورد فکر مى کرد که اتومبیل امکان حمل و نقل ارزانقیمت، قابل اعتماد و انفرادى را مى دهد، اما تصورش را هم نمى کرد که اتومبیل این چنین مراکز شهرها را تخریب کند. تلویزیون، سینما، ویدئو و... هم همینطور. شبکه جهانى اطلاعات Net اما امرى متفاوت است. هدف اصلى وب www world wide web) ) به وجود آوردن ارتباط بین دانشمندان بود، اما اکنون این مسأله تبدیل به موضوعى جانبى شده است. اینترنت، شبکه، وب و... براى انسان امروز، بیش از آن حدى غول آسا و متغیر است که هر کاربرد تازه آن امرى غافلگیر کننده است.

مى گویند با روش نوین پیوند دادن و دسترسى به اطلاعات، اینترنت عصر نوینى از رونق اقتصادى به دنبال خواهد آورد؛ به ایجاد موتورهاى جست وجوگر هوشمندى منتهى خواهد شد که درست همان اطلاعاتى را که مى خواهیم در اختیارمان خواهند گذاشت، مشکلات آموزش عمومى را حل خواهند کرد، وجوه جدیدى از معنا به زندگى هایمان خواهند افزود. اکنون ما مى توانیم از آخرین وقایع در جهان خبردار شویم، خرید کنیم، به پژوهش بپردازیم، با خانواده، دوستان و همکاران ارتباط برقرار کنیم، افراد جدید را ملاقات کنیم، بازى کنیم، از راه دور روباتها را کنترل کنیم وهمه اینها را بدون ترک اتاق هایمان انجام دهیم.

***

اینترنت، این فرزند ناخلف، در ایران هر روز فراگیرتر مى شود، در حالى که ۲۰سال طول کشید تا رادیو به ایران بیاید، ۳۰سال طول کشید تا سینما در ایران ساخته شود و یا ۱۳سال پس از تولید تلویزیون ایرانیان نیز این جعبه جادویى را به خانه هاى خود بردند، اینترنت پس به فاصله بسیار اندکى از عمومى شدن، به ایران آمد. به طورى که اکنون ضریب نفوذ اینترنت در ایران از متوسط آسیا بالاتر رفته و در خاورمیانه نیز به مقام اول دست یافته است. با این حال، ایران براى رسیدن به جایگاه مناسب در دسترسى به اینترنت، هنوز باید گامهاى بلندى بردارد. شمار کاربران اینترنت در ایران در سال۱۹۹۴ از ۲۵۰نفر فراتر نمى رفت اما اکنون بیش از ۲‎/۵میلیون ایرانى به صورت دائم و ۳‎/۵میلیون نفر به صورت کاربر غیردائم از اینترنت استفاده مى کنند. به این ترتیب ضریب نفوذ اینترنت از صفر در سال۱۹۹۴ به ۵‎/۳ در سال ۲۰۰۳ افزایش یافته است.

براساس برآوردها پیش بینى مى شود که شمار کاربران اینترنت در سال۲۰۰۴ به ۵میلیون و ۶۰۰هزار نفر و در سال۲۰۰۵ به ۱۵میلیون نفر و در سال ۲۰۰۷ به ۳۵ میلیون نفر افزایش یابد. با این حال در سالهاى گذشته آمار و ارقام متعدد، متفاوت و در برخى موارد سؤال برانگیزى از سوى مقامات رسمى و غیررسمى و نهادهاى بین المللى درباره کاربران اینترنت در ایران ارائه شده است. مرکز آمار اینترنت جهان (Internet World States) در فوریه۲۰۰۵ (اواخر سال۸۳) تعداد کاربران اینترنت در ایران را حدود چهارمیلیون و ۸۰۰هزار نفر و با ضریب نفوذ هفت درصد اعلام کرد. دفتر توسعه انسانى سازمان ملل نیز در شهریور امسال آمارى را نزدیک به آمار ارائه شده توسط مرکز آمار اینترنت جهان گزارش کرد. در گزارش توسعه انسانى سازمان ملل، تعداد کاربران اینترنت در ایران تا نیمه اول سال۸۴ به ازاى هر یک هزار نفر، ۷۲نفر (ضریب نفوذ ۲‎/۷درصد) اعلام شد که با در نظر گرفتن جمعیت ۷۰میلیونى ایران، جمعیت کاربران ایرانى حدود پنج میلیون نفر برآورد مى شود.

این در حالى است که وزیر سابق ارتباطات و فناورى اطلاعات در خردادماه ۱۳۸۳ تعداد کاربران اینترنت در ایران را پنج میلیون نفر، در دى ماه،۸۳ شش میلیون نفر، در اردیبهشت سال،۸۴ شش میلیون و ۷۵۰هزار نفر و در مرداد،۸۴ بیش از هفت میلیون و ۵۰۰هزار نفر اعلام کرده است. توجه و دقت بیشتر به آمار ارائه شده توسط وزیر پیشین ارتباطات این سؤال را در ذهن هر خواننده اى ایجاد مى کند که چگونه طى چند ماه میلیونها کاربر به جمع کاربران ایرانى اضافه شده است؟

در این فاصله زمانى نیز آمار متفاوت دیگرى توسط برخى از مقامهاى رسمى کشور ایران ارائه شد.

مدیر امور ارتباطات شرکت مخابرات در سال۸۱ تعداد کاربران اینترنت در این سال را یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر اعلام کرد در حالى که مدیر روابط عمومى وزارت ارتباطات، تعداد کاربران اینترنت در این سال را سه میلیون و ۲۰۰هزار نفر عنوان کرده بود. برخى مسؤولان وزارت ارتباطات نیز تعداد کاربران اینترنت در سال۸۲ را حدود پنج میلیون نفر اعلام کرده بودند در حالى که نهادهاى بین المللى تعداد کاربران در این سال را حدود سه میلیون نفر گزارش کردند.

ادعاى بحث برانگیزى که توسط برخى از مسؤولان و نهادهاى داخلى درباره تعداد کاربران اینترنت تا سال۸۳ مطرح شد نیز مهر تأییدى بر آشفتگى آمار و ارقام این شاخص در کشور است.

مدیر امور ارتباطات شرکت مخابرات ایران در سال۸۱ پیش بینى کرده بود، تا پایان سال۸۳ تعداد کاربران اینترنت در کشور به ۱۵میلیون نفر برسد. سازمان ملى جوانان و یکى از مشاوران وزیر سابق ارتباطات نیز با تکرار این ادعا در اوایل سال۸۳ بحث شگفتى آورى را رقم زدند در حالى که آمار ارائه شده در ماههاى بعد، تحقق چنین ادعایى را کاملاً رد کرد.

وزیر ارتباطات و فناورى اطلاعات در پایان سال ۸۳ تعداد کاربران اینترنت در ایران را حدود شش میلیون نفر اعلام کرد و گفت: تا پایان برنامه چهارم توسعه کشور (سال ۱۳۸۸) تعداد کاربران به ۱۵ میلیون نفر مى رسد. این درحالى است که معاون دفتر تحقیق و توسعه شرکت فناورى اطلاعات (ارتباطات داده هاى سابق) در اسفند سال ۸۳ در مصاحبه با ایرنا ضمن ارائه فرمول استاندارد براى تعیین تعدادکاربران اینترنت این رقم را تا پایان سال ۸۳ ، حدود پنج میلیون نفر وضریب نفوذ ۵‎/۶ درصد اعلام کرد.

«هادى ملکى پرست» ، «کاربر اینترنت» را فردى دانست که به طور متوسط هفته اى حداقل یک بار از خدمات دیتا استفاده کند و «ضریب نفوذ اینترنت» را درصد نسبت کاربران اینترنت به کل جمعیت کشور عنوان کرد. وى افزود: «تعداد کاربران» از حاصل ضرب عدد ۱۶ (SLOT TIME) در پارامترهاى پهناى باند تقریبى در کشور (یک هزار مگابیت) ، تعداد تلفن اختصاصى به ازاى هر ۶۴ کیلوبیت (۱۰) ، تعداد شناسه هاى کاربرى (ID) به ازاى هرخط تلفن (۱۰) و تعداد کاربر به ازاى هر شناسه کاربرى (۳) به دست مى آید. به گفته وى، «تعداد نهایى کاربران» ازحاصل جمع «تعداد کاربران» با ۱۵ درصد از «تعداد کاربران» (براى درصد تقریب) به دست مى آید.

اما وضعیت ایران در مقایسه با دیگر کشورهاى جهان چگونه است؟ براساس شاخص دسترسى دیجیتال، ایران در رده ۸۶ جهان و در میان کشورهاى با دسترسى متوسط طبقه بندى مى شود. در این طبقه بندى کشورهایى از قبیل مصر، تونس و اندونزى در رده هایى پایین تر از ایران قرار دارند و لبنان و ترکیه واردن رده هایى بالاتر را به خود اختصاص داده اند. هم اکنون در جهان ۸۸۸ میلیون و ۶۸۲ هزار کاربر اینترنت وجود دارند که ۷۲۷ میلیون و ۹۲۸ هزار نفر از آنها در ۲۰ کشور زندگى مى کنند.

***

در زمینه اینترنت برنامه ۵ ساله سوم خالى از برنامه مصوب است و به نوعى رشد خیره کننده و تقاضاى سریع بخش مخابراتى را مجبور به ایجاد فضاى توسعه اى در این بخش کرد. رسیدن یکباره تعداد کاربران اینترنت از ۲۰۰ هزار نفر در ابتداى برنامه به بیش از ۶ میلیون نفر در انتهاى آن نمایانگر بازار سریعاً رو به رشد اینترنت است و در این میان خوشبختانه تا اندازه تجربه تلفن همراه تکرار نشد. اعطاى مجوز به شرکت هاى خدمات دهنده اینترنت، ارائه مجوز اینترنت پرسرعت و فراهم کردن فضا براى شرکت هاى خدمات دهنده تلفن اینترنتى از جمله فعالیت هایى است که در راه حذف انحصار در این بخش صورت گرفته با این حال هنوز در برخى از این بخش ها اعتراضاتى به نحوه واگذارى و شیوه توسعه دیده مى شود. در بخش فناورى اطلاعات اجراى برنامه تکفا به عنوان نخستین برنامه فناورى اطلاعات در کشور عملاً جنبش قابل توجهى را در بخش هاى دولتى و متعاقب آن در بخش هاى خصوصى براى بهره گیرى از تکنولوژى اطلاعات به وجود آورد. تکفا در واقع تا اندازه اى خلأ فقدان برنامه در این عرصه را کرد.

***

با تمام این احوال، اینترنت در ایران هنوز غریبه اى تازه وارد است. بیشترین جنبه عمومى شدن آن درتهران ، است.

به نظر مشکل اساسى در کشور ما مسائل فرهنگى استفاده از فن آورى است مثلاً ژاپنى ها از تلفن همراه فقط در مواقع اضطرارى استفاده مى کنند این درحالى است که بیشتر از ۷۰ درصد ژاپنى ها، تلفن همراه دارند ولى با وجودى که تعداد تلفن ثابت آنها کمتر از تلفن همراه است، تلفن ثابت آنها ۳ برابر استفاده از تلفن همراه است. زیرا رسانه هاى گروهى آنجا نحوه استفاده صحیح از تلفن همراه را مرتب به مردم تذکر مى دهند ودر فیلمها و سریالها و برنامه هاى آموزشى یادآورى مى کنند. در زمینه اینترنت نیز ژاپنى ها خوب عمل کرده اند در حالى که ۸۲ درصد بازرگانان و کسبه ژاپنى با اینترنت کار مى کنند، در منازل فقط ۵‎/۱۹ درصد اینترنت دارند که درکشور ما قطعاً این موضوع برعکس است. در بازار ما خبرى از اینترنت و فن آوریهاى نوین نیست و خانواده ها بدون هیچ گونه آموزش از هیچ محلى (دانشگاه ، مدارس، رسانه هاى گروهى) در جریان استفاده صحیح از اینترنت قرار نمى گیرند که این موضوع مى تواند خطرناک باشد».

این جاماندگى از قافله مدرنیته که اینک در چنین پدیده جدیدى تبلور یافته است، بالطبع تبعاتى گریزناپذیر را در پى خواهد داشت.على رستمى کارشناس ارتباطات مى گوید:«ما ناگزیریم که به این سمت حرکت کنیم وگرنه از لحاظ اقتصادى یک عقب افتادگى بیشترى پیدا مى کنیم. مسائل مالى ما ۳۰ - ۴۰ سال از دنیا عقب است یکى از وسایل جبران این عقب ماندگى همین اینترنت است. ازنقطه نظر خبر عدم استفاده با گسترش این وسیله در آینده یعنى ایجاد عقب افتادگى نسبت به سایر کشورها که تبعات اقتصادى اجتماعى فرهنگى دارد. از سویى باید دانست خود اینترنت عامل پیشرفت نیست بلکه مثل رادیو، تلویزیون ، وسیله اى است که آگاهى ایجاد مى کند، هرچه جامعه نظام مند شود بیشتر مى توان از این دانشها استفاده کرد ولى به تنهایى عامل پیشرفت نیست. هرچه توسعه اقتصادى گسترده تر باشد نیاز ما بیشتر مى شود و یا تجارت ما گسترده تر شود به تجارت الکترونیک بیشتر، محتاجیم. اگر بتوانیم نوعى آموزش عمومى داشته باشیم. هزینه کمترى خواهد داشت و بار هزینه آموزش رسمى کم خواهد شد. مهمترین مانع هایى که بر سر راه این قضیه داریم در یک کلام عدم آگاهى و سپس نامفهومى برنامه ریزى به معناى عام و وجود معادلات اجتماعى خاص است».

اما سرانجام و در نهایت ما اینترنت را براى چه مى خواهیم. براى بالندگى کشور در همه سطوح و این بالندگى گذشته از دستیابى به تکنیکها و اقتصاد باز در گرو آگاهى یک ملت است. دستیابى و گسترش اینترنت در نهایت خواهد توانست بر تجارت و اقتصاد اثرگذار باشد و بطور غیرمستقیم ساختار اجتماعى و سیاسى جوامع را دگرگون خواهد کرد.
منبع: ایران

على پرند - در حالى که در حدود چند روزی بیشتر تا نشست پایانى اجلاس جامعه اطلاعاتى در تونس باقى نمانده و در موقعیتى که نمایندگان کشورهاى جهان خود را براى حضور در این اجلاس که از آن به عنوان مهم ترین رویداد ارتباطى قرن نام مى برند، آماده مى کنند همچنان موضوع حاکمیت اینترنت به عنوان تنها بحث باقى مانده از دور نخست اجلاس لاینحل باقى مانده و تصور نمى رود طى روزهاى آینده و حتى در جریان این نشست سه روزه نیز که قرار است هزاران نفر از نمایندگان کشورهاى مختلف و سران بیش از ۵۰ کشور جهان در آن شرکت کنند، به سرانجام مشخصى برسد.

این در حالى است که در فاصله یک ماه باقى مانده تا آغاز این اجلاس برخى نهادهاى صاحب قدرت در حاکمیت فعلى اینترنت براى مستحکم تر کردن جایگاه خود در این عرصه و باقى نگاه داشتن آن در حاکمیت ایالات متحده فعالیت هاى قابل توجهى را آغاز کرده اند. مهم ترین تلاش در این عرصه امضاى موافقتنامه میان دو دشمن (و البته همکار) قدیمى بود. شرکت بزرگ Verisign که در عرصه حاکمیت اینترنت به عنوان مهم ترین شرکت فنى و صاحب اختیار دامنه هاى دات کام و دات نت عملاً قدرت بزرگى محسوب مى شود با شاخص ترین نهاد حاکم بر اینترنت یعنى آیکان توافقنامه اى را به امضا رساندند که نتیجه آن به اعتقاد بسیارى از کارشناسان، تحکیم وضعیت فعلى حاکم بر اینترنت و پاسخى به تلاش هاى دو ساله برخى از اعضاى سازمان ملل و به خصوص کشورهایى بود که معتقد بودند حاکمیت فعلى اینترنت باید از دایره قدرت یک کشور- ایالات متحده- خارج شده و شکل بین المللى به خود بگیرد.
• تنها فرمانده
از هنگامى که موضوع راهبرى یا حاکمیت اینترنت بر نشست هاى بین المللى و در کل بر فضاى اینترنتى سایه انداخته نام برخى نهادهاى فعال در آن بیش از دیگران به میان آمده است. آنچه اجلاس WSIS با ایجاد کار گروه حاکمیت بر اینترنت پیگیرى مى کرد در واقع تا اندازه اى شناسایى این موضوع بود.

به همین دلیل هر چند در نخستین اجلاس WSIS در ژنو بلافاصله بحث تغییر راهبرى اینترنت از نهادى چون آیکان به سازمانى بین المللى چون ITU (اتحادیه بین المللى مخابرات) به میان آمد اما به مرور همگان و حتى سرسخت ترین مدافعان تغییر حاکمیت اینترنت دریافتند که هنوز تعریف مشخصى از حاکمیت اینترنت وجود ندارد و آیکان تنها فرمانده سکان اینترنت نیست.

از همین رو نشست هاى متعدد و مختلفى که کار گروه حاکمیت بر اینترنت انجام داد عمدتاً به تعریف و مشخص کردن جنبه هاى مختلف ابزارهاى حاکمیت بر اینترنت بود. با این حال و پس از گذشت یک سال و اندى گزارش نهایى این کار گروه که براى ارسال به آخرین نشست مقدماتى WSIS آماده شده بود چیز چندان جدیدى در بر نداشت.

در واقع این گزارش محتاطانه، همان چیزى بود که عقلاى اینترنتى از ابتدا بر آن تاکید کرده بودند: فرآیند تغییر حاکمیت اینترنت بسیار دشوار و زمان بر خواهد بود و نهادهاى پیشنهادى جایگزین، هنوز توان فنى پذیرش چنین مسئولیتى را ندارند. خود آیکان به عنوان سازمانى که مسئولیت ثبت و نگهدارى دامنه هاى اینترنتى، آدرس هاى اینترنتى و همچنین کنترل سرورهاى اصلى ( ریشه) اینترنت را بر عهده داشت نیز در این مدت بیکار ننشست. هر چند از همان ابتدا مقامات دولتى آمریکا اعلام کردند که حاکمیت اینترنتى چیزى نیست که بتوان آن را به دولت هاى دیگر سپرد با این حال آیکان در نشست هاى مختلف خود موضوع حاکمیت اینترنت و تغییر و تحول در آن را به شکل پیگیرانه اى مدنظر قرار داد و در هر جلسه خود اعضاى خود را به بحث پیرامون آن واداشت.

در طول دوسال گذشته موضوع تغییر حاکمیت اینترنتى هرچند موجب گسترش بحث و زیر ذره بین قرار گرفتن وضعیت فعلى حاکم بر اینترنت شد اما همچنان برخى دولت ها ازجمله چین، ایران، برزیل و کوبا موضوع را با نگاه رادیکال ترى دنبال کردند به طورى که در آخرین نشست مقدماتى WSIS در ژنو عملاً نمایندگان این کشورها موضوع تغییر در فرماندهى اینترنت را با صدایى رسا به جهانیان اعلام کردند و در این میان موضع گیرى اروپایى ها مبنى بر تاکید بر بین المللى کردن حاکمیت اینترنتى نیز به نوعى حمایت از این دیدگاه عنوان شد، هرچند اروپایى ها بعداً و تحت فشار رسانه هاى آمریکایى مجبور به اتخاذ مواضع متعادل ترى در این زمینه شدند.

در این میان قشر دیگرى نیز پا به عرصه گذاشتند و آنها منتقدانى بودند که به سیستم فعلى حاکمیت اینترنتى اعتراض داشتند اما در عین حال موافق این موضوع نبودند که حاکمیت اینترنت از تحت شمولیت یک دولت فعلى ( آمریکا) به تحت نظارت چندین دولت ( تحت یک سازمان بین المللى) در بیاید.

این گروه موثرترین شیوه را حضور بخش هاى خصوصى و غیردولتى در عرصه حاکمیت بر اینترنت و به نوعى دادن شکل دموکراتیک به فرآیند فرماندهى و حکومت اینترنت مى دانستند. این گروه معتقد بودند هرچند وضعیت فعلى اینترنت و رشد در این عرصه نشان دهنده سیاستگزارى صحیح گذشته در این عرصه بوده اما آینده اینترنت اقتضا مى کند که نهادهاى درگیر در آن از کنترل یک دولت خاص و سیاست هاى حاصل از آن خارج شوند.

این گروه بیشترین انتقاد خود را به نحوه چینش اعضاى هیات مدیره آیکان وارد کردند به نهادى انتصابى که صرفاً از تعدادى افراد خاص نزدیک به دولت آمریکا تشکیل مى شد. در واقع این انتقاد نشان مى داد هرچند آیکان توانسته بود طى سالیان اخیر به نوعى با تغییرات ظاهرى در بدنه مدیریتى خود تا حدودى وجهى بین المللى به خود بگیرد اما همچنان تحت قرارداد نهادهاى مرتبط به دولت ایالات متحده و تحت قوانین این کشور قرار دارد و عملاً سیاستگزارى هاى دولتى در آن مى تواند در مواقع خاص بر شکل و قیافه نسبتاً دموکراتیک فعلى بلافاصله تاثیر بگذارد.
• هشدار تند
براساس موافقتنامه اى که شرکت Verisign و آیکان به امضا رسانده اند موضوع حمایت Verisign از سیاست هاى آیکان مورد تاکید قرار گرفت و عملاً این شرکت به طور رسمى به عنوان بدنه فنى آیکان نقش مجرى دستورات این نهاد را بر عهده گرفته است. این موافقتنامه موجب تعجب و شگفتى ناظران اینترنتى شد، چراکه این دو نهاد هر چند در ظاهر با یکدیگر همکارى مى کردند اما در واقع اختلافات بى شمارى بین آنها وجود داشت.

نقطه اوج این اختلاف ها زمانى بود که Verisign دوسال قبل با استفاده از قدرتى که از کنترل دامنه هاى دات کام و دات نت به دست آورده بود ابزارى به نام SITE FINDER را روى اینترنت قرار داد و هر کس که آدرسى اشتباهى را تحت این دو دامنه در مرورگر خود تایپ مى کرد به سایتى هدایت مى شد که تحت کنترل این شرکت قرار داشت. ایجاد این ابزار جدید بلافاصله با مخالفت هاى متعدد روبه رو شد.

بسیارى معتقد بودند که Verisign پا را از حیطه مسئولیت خود (کنترل و هدایت دامنه هاى دات کام و نت) فراتر گذاشته و مشغول گسترش فعالیت خود در گستره اى است که تحت اختیار وى قرار ندارد. مهم ترین اعتراض در این زمینه از سوى آیکان صورت گرفت.

آیکان که خود واگذارکننده دامنه هاى دات کام و نت به شرکت هایى چون Verisign است این حق را براى خود محفوظ مى دانست که در این زمینه دخالت کند. اعتراض هاى متعدد آیکان و هشدارهاى تند آن سرانجام باعث شد که Verisign ابزار SITE FINDER را از روى وب موقتاً بردارد. آنها دلخورى خود ناشى از این اعتراض آیکان را یک سال بعد با ارجاع شکایتى به دادگاه از آیکان بروز دادند و ادعا کردند که آیکان در بررسى این موضوع که قراردادن ابزارى چون SITE FINDER حق این شرکت است یا نه اهمال مى کند و به اتلاف وقت مى پردازد.

آنها همچنین آیکان را متهم کردند که به رقابت سازنده در این عرصه صدمه مى زند. این شکایت و انتقادها تا زمانى که موضوع تمدید قرارداد دامنه هاى دات نت به وجود آمد، ادامه داشت و هرچند در این زمینه ( کنترل دامنه هاى دات نت) نام شرکت هاى دیگرى نیز به میان آمده بود اما سرانجام آیکان تصمیم گرفت که تمدید قرارداد دات نت را با Verisign به انجام برساند. هرچند آیکان در زمینه تمدید قرارداد دامنه هاى دات نت روند نسبتاً دموکراتیک و آزادى را به نمایش گذاشت و با ایجاد فراخوان و روند مزایده مانندى صرفاً در آخرین گام Verisign را به عنوان برنده انتخاب کرد اما در زمینه دامنه هاى دات کام که قرارداد آن سال ۲۰۰۷ به پایان مى رسد.

آیکانى ها همه چیز را کنار گذاشتند و در فاصله یک سال و اندى تا پایان قرارداد فعلى در موافقتنامه اخیر عملاً کنترل دامنه هاى دات کام را براى یک دوره دیگر به Verisign سپردند. موافقتى که از سوى بعضى سپردن دامنه هاى دات کام تا ابد به Verisign تلقى شد. آیکانى ها همچنین موافقت کردند که این شرکت تجربه SITE FINDER را در موقعیت مناسب و با درنظر گرفتن رقابت با شرکت هاى خصوصى دیگر انجام دهد. این دو جایزه براى آنکه این شرکت که خود به تنهایى یکى از مهم ترین شرکت هاى حاکم اینترنتى به شمار مى آید کافى بود تا بر حق آیکان بر حاکمیت اینترنتى تاکید کند و در واقع بیعتى رسمى را در این زمینه به امضا برساند و البته از شکایت خود بر ضد این نهاد صرف نظر کند.
•••
موافقتنامه اخیرى که میان شرکت Verisign و آیکان به امضا رسید عملاً پاسخ محکمى بود به کسانى که خواستار تغییر حاکمیت بر اینترنت هستند به این ترتیب آیکانى ها در اجلاسى که احتمالاً برخى از اعضاى آنان نیز در آن شرکت خواهند کرد در موقعیت مناسب ترى قرار گرفته اند. این در واقع مهم ترین قدم پس از برخى اظهارنظرهاى مقامات آمریکایى است که اخیراً به صراحت اعلام کرده اند حاکمیت اینترنت را به هیچ کشور دیگرى واگذار نمى کنند.

موضوع تغییر حاکمیت بر اینترنت هرچند در ابتدا یک شوخى عنوان مى شد اما حالا پاى سیاستمداران کشورهاى مختلف را به این موضوع باز کرده است، در واقع حالا این موضوع رنگ و بوى سیاسى به خود گرفته و به نظر نمى رسد در فضاى سیاست زده فعلى حتى جمع شدن سران جهان در نشستى تاریخى چون WSIS نیز تغییر چندانى در این ساختمان از پیش ساخته ایجاد کند.

شاید از همین رو است که از حالا زمزمه ادامه اجلاس WSIS نیز به گوش مى رسد. در جایى که به نظر نمى رسد موضوع جنجالى حاکمیت بر اینترنت اساساً در نشست فعلى جامعه اطلاعاتى به نتیجه اى برسد. حالا شاید بتوان چشم اندازهاى دورترى را حداقل با امید به تغییر در بخشى از بدنه سیاسى جهان در نظر گرفت. در مقابل اما به نظر مى رسد ایجاد چنین بحث هایى در WSIS باعث شده که حاکمان فعلى اینترنتى تا اندازه اى به این بحث چون واکسنى براى ایمن تر کردن خود نگاه کنند چنان که به مشکلات حقوقى و فنى حاکم بر این عرصه بیشتر واقف شوند و به نوعى کمربند حاکم فعلى اینترنت را محکم تر ببندند.

شاید انتقاد یکى از منتقدان WSIS در اینجا معنى بگیرد که دسترسى به راه حلى براى حاکمیت اینترنتى ( آن گونه که برخى از اعضا در نظر دارند) اساساً دور از دسترس است و اجلاس WSIS با مطرح کردن تغییر حاکمیت اینترنتى صرفاً با ایجاد حساسیت سیاسى فرصتى را براى تغییر دموکراتیک در این عرصه از دست داد.

منبع: شرق

شکل جدید گوشه هاى خیابان، گذرگاه ها و پیاده روهایى که به عنوان پاتوق جوانان استفاده مى شود را مى توان امروزه درون دیوارهاى خانه ها پیدا کرد. آنها مدل هاى آزمایشى الکترونیک از امور واقعى هستند که به راحتى به وسیله کامپیوتر مجهز به مودم خانوادگى قابل دسترس هستند. براى بسیارى از نوجوانان، این پاتوق هاى فضاى مجازى همانند چیزهاى واقعى ارزشمند و واقعى محسوب مى شوند. اما چه چیزى نوجوانان را به دنیاى اینترنت مى کشاند؟ مزایا و مخاطرات کاوش این حوزه جدید براى آنها چیست که مى تواند سنگ بناى یک هزاره جدید باشد که آنها در آن به عنوان بزرگسالان رشد مى کنند. براى پاسخ به این سئوالات، ابتدا باید برخى از نیازها و انگیزه هاى اساسى و به هم پیوسته جوانان را در نظر بگیریم. هیچکدام از این نیازها و انگیزه ها اطلاعات جدید و یا تکان دهنده اى نیستند. به هر صورت، این اصول اولیه و مشابه مى تواند ابزارهاى آرامش بخشى براى درک این موضوع باشد که جوانان در این سرزمین به ظاهر ناآشنا و غریب که فضاى مجازى نامیده مى شود چه کارى انجام مى دهند.
صمیمیت و احساس تعلق: طى بلوغ، انسان ها شور و هیجانى در روابط صمیمى جدید خصوصاً با جنس مخالف تجربه مى کنند آنها به دنبال دوستان و گروه هاى جدید مى گردند که در آن احساس تعلق کنند. تمام این روابط تبدیل به یک بخش مهم از کاوش فرد براى هویت فردى خودش است. در اینترنت، افراد مى توانند به راحتى با گروه هاى مختلفى از افراد با تمایلات و شخصیت هاى مختلف ارتباط برقرار کنند.
جدایى از خانواده: نوجوانان در جست وجوى هویت و روابط با گروه هاى خاص خود درصدد جدایى از والدین هستند. آنها مى خواهند مستقل باشند و به راه خودشان بروند. این یک روند هیجان انگیز است و اینترنت مکانى جذاب براى تحقق این شور و شوق ماجراجویانه و تهور آمیز است. از طرف دیگر، نوجوانان تا حدى از جدایى و تنها شدن وحشت دارند و از همه مهمتر وابستگى به مادر و پدر و خانه قدیمى داراى برخى مزایا است. موضوع جذاب در مورد اینترنت و شاید یکى از دلایلى که اینترنت تا این حد براى برخى نوجوانان وسوسه آمیز به شمار مى آید این است که اینترنت دقیقاً این تضاد را برطرف مى سازد. مى خواهید افراد جدیدى ملاقات کنید؟ کارهاى هیجان انگیز انجام دهید؟ دنیا را سیاحت کنید؟ ولى دلتان مى خواهد در خانه بمانید؟ خوب شما مى توانید هر دو کار را به طور همزمان در اینترنت انجام دهید.
تخلیه ناکامى ها: یک نظریه قدیمى در مورد بلوغ مدعى است که نوجوانى دوره «توفان و فشار» است. این نظریه شاید مقدارى احساساتى باشد اما دوران نوجوانى مطمئناً دوره ناکامى و مشکلات در زندگى است. شما با تمام این ناکامى ها و خصوصاً مسائل جنسى و پرخاشگرى که هجوم هورمون هاى جوانى آن را به اوج خود مى رسانند چه کار مى کنید؟ شما نیاز دارید که این مسائل و مشکلات را در جایى خالى کنید. اینجاست که اینترنت به کمک شما مى آید و باید گفت شما به دنیاى سهل الوصول فضاى مجازى خوش آمدید. اما به راستى پاتوق نوجوانان کجا است، در این رابطه مى توان گفت دنیاى پیچیده فضاى مجازى تقریباً به چهار مقوله تقسیم مى شود.
۱- صفحات وب: مجموعه اى از اسناد را شامل مى شود که نوجوانان مى توانند آنها را مطالعه کنند. صفحات وب مى توانند شامل تصاویر، کلیپ هاى تصویرى، صدا و موسیقى باشند. صفحات وب اساساً یک کتابخانه روى خط چندرسانه اى هستند که تقریباً هر موضوعى را که شما تصورش را مى کنید در خود جاى داده اند.
۲- پست الکترونیک: ساده ترین ابزار مورد استفاده، انعطاف پذیر و قدرتمند براى ارتباطات است. پست الکترونیک چیزى بیش از یک نامه الکترونیک است که از طریق اینترنت ارسال مى شود. تبادلات سریع پست الکترونیک بیشتر شبیه به گفت وگو است. پست الکترونیک خودش تبدیل به یک فضاى روانى شده است که در آن نوجوانان با یکدیگر زندگى مى کنند. پست الکترونیک مى تواند رابطه بسیار احساسى و صمیمى به وجود آورد. افراد به صورت گروهى مى توانند با یکدیگر از طریق فهرست هاى پستى که به نام «لیست سروز» نامیده مى شوند ارتباط برقرار کنند. براى برخى افراد، ویژگى جذاب ارتباطات پست الکترونیک در این است که شما نمى توانید فرد دیگر را مشاهده کرده و یا صداى او را بشنوید. این امر مى تواند موجب شود که رابطه به نحوى مبهم تلقى شود.
۳- اتاق هاى گپ زنى: ارسال پیام فورى در اتاق هاى گپ زنى باعث مى شود که نوجوانان با یکدیگر در زمان واقعى ارتباط برقرار کنند. به عبارت دیگر هر کسى در گروه در کنار کامپیوتر خود به طور همزمان نشسته است و پیام هایى براى یکدیگر ارسال مى کنند که بر روى صفحه کامپیوتر ظاهر مى شود. هنگامى که افراد با دوست خودشان و یا گروهى از دوستان گفت وگو مى کنند هر کسى مى تواند پیام ها را بخواند. البته این امکان وجود دارد که به فرد دیگر یک پیام خصوصى ارسال کند به نحوى که افراد دیگر قادر به مشاهده آن نباشند. در محیط هاى گپ زنى چندرسانه اى مثل بازى هاى رایانه اى، مکالمات متنى در یک اتاق بصرى رخ مى دهد و مشارکت کنندگان از شمایل هاى کوچک تصویرى به نام «شکلک» براى معرفى خودشان استفاده مى کنند. همانند پست الکترونیک که فرد قادر به مشاهده و یا شنیدن صداى فرد دیگر نیست، در اتاق هاى گپ زنى نیز یک شیوه ارتباطى گمنام و مبهم وجود دارد، خصوصاً اینکه افراد دیگر شاید حتى نام واقعى شما را هم ندانند و تنها یک شناسه کاربرى وجود دارد که آن هم شاید یک نام خیالى باشد که شما انتخاب کرده اید.
۴- تابلوهاى اعلانات: گاهى اوقات به تابلوهاى اعلانات نام هاى دیگرى از قبیل تالار، گروه هاى مباحثه و یا گروه هاى خبرى اطلاق مى شود. افراد به یک پایگاه خاص در اینترنت متصل مى شوند و پیام هایى به یکدیگر ارسال مى کنند. بى شباهت به گپ زنى، این یک گفت وگوى همزمان نیست چرا که هر زمان که شما مایل باشید مى توانید به پایگاه رفته و پیام هایى که دیگران نوشته اند را مطالعه کنید. هر گروه خبرى معمولاً به یک موضوع خاص براى گفت وگو تعلق دارد. یوزنت، خانه اصلى گروه خبرى است که حاوى هزاران گروهى است که به هر مقوله اى که فکرش را کنید اختصاص دارند. کنفرانس تصویرى ویژگى جدیدتر فضاى مجازى است که با استفاده از دوربین ویدیویى و میکروفن افراد مى توانند به هنگام گفت وگو یکدیگر را مشاهده کرده و صداى هم را بشنوند. به هر صورت، گرانى و مشکلات فنى مربوط به کیفیت بالاى کنفرانس تصویرى براى ارتباطات در بین نوجوانان کمتر رواج دارد. احتمالاً استفاده از دوربین و میکروفن براى نوجوانان به جذابیت پاتوق کردن به شیوه هاى ناشناس و شاید خیالپردازانه در دنیاى مجازى نیست. به هر حال نکته مهمى که باید در مورد فضاى مجازى به خاطر داشت این است که قدرت فضاى مجازى در ضعف آن است. به عبارتى همانند بسیارى از مسائل زندگى واقعى خوب و بد همیشه با هم مى آیند.
کامپیوترها قسمتى از زندگى جدید محسوب مى شوند مسئله اى که خواه ما آن را پذیرفته باشیم یا نه، اما باید قبول کنیم که امروزه همه به کامپیوتر نیاز دارند و تمام نوجوانان باید احساس راحتى با آن داشته باشند تا در هزاره جدید به حیات خود ادامه دهند. نوجوانان معمولاً مى خواهند بیشتر و بیشتر اکتشاف کنند، آنها مایل نیستند که فقط گپ بزنند بلکه آنها مى خواهند فیلمنامه را خودشان بنویسند، خودشان صفحات وب خلق نمایند، تصاویر را اسکن کنند و آنها را براى دوستان خود ارسال کنند. این کارها باعث مى شود آنها نسبت به خودشان احساس خوبى داشته باشند. این کار موجب مى شود که آنها بتوانند دوستانشان را تحت تاثیر قرار داده و جایگاه خوبى در بین هم سالان خود کسب کنند. براى بالا رفتن از نردبان اجتماعى جوانان نیاز دارند که هر چه بیشتر در مورد کامپیوترها بیاموزند کسب مهارت از خود کامپیوتر فراتر مى رود، براى مثال طراحى یک صفحه وب نیازمند داشتن مهارت در گرافیک، صفحه آرایى و نوشتن است و همانطور که یک کارى فنى محسوب مى شود در عین حال خلاقانه نیز به شمار مى آید.
• همه شما را مى شناسند
بیش از هر چیز دیگر، جوانان به این دلیل به سمت فضاى مجازى کشیده مى شوند که در آنجا مى توانند دوست پیدا کنند. آنها گروه هاى جدیدى پیدا مى کنند تا به آنها ملحق شوند یا به عبارتى آنها مکانى را پیدا مى کنند که در آن احساس تعلق کنند و هر کسى نام آنها را مى داند. خطر متداولى که در دوستى ها و باندهاى اینترنتى وجود دارد این است که آنها به نحوى مصنوعى، سطحى و زودگذر است. فضاى مجازى به حدى فراواقعى و بسیار شبیه رویاپردازى در ذهن شما به نظر مى رسد که برخى افراد حتى اگر تعهدات و احساسات قوى در آن وجود داشته باشد آن را جدى نمى گیرند. فضاى مجازى شبیه یک برنامه تلویزیونى به شدت تعاملى است که واقعاً شما را از لحاظ احساسى درگیر مى سازد. اما این فقط یک برنامه تلویزیونى است. براى نوجوانى که به شدت نیاز به گروهى از دوستان خوب دارد، این امر مى تواند غم انگیز باشد که این دوستان اینترنتى به طور غیرمنتظره و بدون توضیح، رفتار خود را عوض کرده، توجه خود را به جاى دیگر معطوف نموده و یا کاملاً ناپدید مى شوند. تنها با یک ضربه به صفحه کلید شما ناپدید شده اید و تقریباً هیچ گونه اثرى پشت سر خود باقى نگذاشته اید. خیلى راحت مى توان خداحافظى کرد حتى شما مى توانید بدون خداحافظى نیز از آنجا خارج شوید.
• اینترنت و اعتیاد
به این دلیل که اینترنت مى تواند بسیارى از نیازهاى نوجوانان را ارضا کند در عین حال این امکان را نیز به وجود مى آورد که نوجوان به این فضاى مجازى اعتیاد پیدا کند، برخى نوجوانان همیشه کاربران اتفاقى هستند، برخى دیگر تنها در برخى موارد از اینترنت استفاده زیاد مى کنند. فردى که گرفتار اینترنت مى شود احتمالاً در زندگى واقعى خود دچار مشکلاتى است. فضاى مجازى تبدیل به یک گریزگاه و مکانى براى تخلیه مشکلات و یا حتى تقاضاى کمک است. همانگونه که دکتر کیمبرلى یونگ، روانشناسى که به مطالعه اعتیاد به اینترنت مى پردازد، در کتاب خود به نام «گیر افتادن در شبکه» « Cough in the Net» اشاره مى کند. نوجوانانى که وسواس به اینترنت دارند شاید تبدیل به «بیمار شناخته شده» در خانواده شوند. انگشت ها به سمت آنها و به شیاطین اینترنتى اشاره مى کند در حالى که مشکلات واقعى احتمالاً در خانواده نادیده گرفته شده است. اما علائم خطر استفاده افراطى از اینترنت شامل چه مواردى است. دکتر یونگ در کتاب خود آورده است که این علائم عبارتند از:

- انکار و دروغ گفتن در مورد میزان زمان گذرانده شده در کنار کامپیوتر و یا اینکه در حال انجام چه کارى با کامپیوتر هستند.

- خستگى مفرط و تغییر در عادات خواب مثل برخاستن از خواب در صبح زود و تا دیر وقت بیدار ماندن. (به منظور گذراندن زمان بیشترى روى خط)

- مشکلات تحصیلى، معمولاً کاهش نمرات درسى. گاهى اوقات والدین متوجه این تغییرات نمى شوند که کامپیوتر علت این امر است، چرا که آنها فکر مى کنند که فرزندان آنها در کنار صفحه کلید در حال انجام تکالیف درسى خود هستند.

- کناره گیرى از دوستان و کاهش تمایل به تفریح و سرگرمى (دوستان و فعالیت هاى روى خط جایگزین دنیاى واقعى مى شوند).
نویسنده:دکتر جان سولر

مترجمان: نادر صادقى لواسانى نیا، حنانه زینلى

منبع : روزنامه شرق

علی شمیرانی – طی سال های اخیر و همزمان با رشد اینترنت در کشور ، مشاغل جدیدی نیز شکل گرفتند. از جمله این مشاغل می توان به شرکت ها و شبه شرکت های ارایه دهنده خدمات هاستینگ (میزبانی سایت های اینترنتی) اشاره کرد.

این شرکت ها در حقیقت واسطه های هاست های خارجی در کشور هستند که بی هیچ ضابطه مشخصی به ارایه خدمات می پردازند. در حال حاظر در کشور هیچ نهاد و مرجع ناظری را بر عملکرد این دسته از شرکت ها نمی توان یافت و ظاهراً به علت مشکلاتی که در پی می آید اراده ای نیز برای ساماندهی به وضعیت این دست شرکت ها در کشور وجود ندارد.

مشکل عمده ای که در خصوص این شرکت ها مطرح است فقدان دانش لازم برای عقد قراردادهای بین المللی است. این شرکت ها عمدتاً‌ تنها با در دست داشتن یک ویزا کارت و یا آشنایی ساده با هاستینگ های خارجی فقط اقدام به خرید فضا می کنند و در این میان هیچ نوع برگه و قراردادی نیز میان طرفین مبادله نمی شود.

اما نتیجه چنین مشکلی چیست؟ نتیجه آنکه در صورت توقف ارایه سرویس از سوی طرف خارجی به یک وب سایت ایرانی هیچ راهی برای پیگیری و اقامه دعوا وجود ندارد و ضرر و زیان این موضوع مستقیماً متوجه سایت مربوطه است.

مشکل دیگر آنکه هاستینگ خارجی هر زمان که اراده کند می تواند سایت را از روی هاست خود بیرون کند بی آنکه طرف ایرانی امکان هر نوع واکنشی را داشته باشد. اولتیماتوم هایی که هر از چند گاهی از سوی هاستینگ های آمریکایی به سایت های ایرانی داده می شود و از آنها خواسته می شود که طی یک ضرب العجل اطلاعات خود را از روی هاست مربوطه بردارند نیز از آن جمله به شمار می رود.

بحث فقدان دانش لازم در کشور جهت مدیریت و عقد قراردادهای بین المللی در این خصوص تا حدی است که بنا بر اطلاعات کاملاً موثق حتی بسیاری از سایت های موسسات و نهادهای بزرگ و مهم کشور نیز هیچ نوع قرارداد فیمابینی برای هاستینگ خود نداشته و به شکلی کاملاً ‌ابتدایی و همچون سایت های شخصی با طرف خارجی در تماس هستند.

به مشکلات فوق می توان موضوعی همچون از دست رفتن ناگهانی و مکرر بخش عمده ای از اطلاعات سایت های ایرانی روی هاست های خارجی را افزود که در این خصوص نیز با فرض از دست رفتن کلیه اطلاعات یک سایت ایرانی نیز هیچ اقدامی نمی توان به عمل آورد.

در حال حاضر سازمان تنظیم مقررات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز رسماً ً‌اعلام کرده که تنها وظیفه نظارت بر هاست های داخل کشور را دارد و در خصوص هاست های خارجی مسوولیتی ندارد.

لذا و با این تفاسیر هنوز مشخص نیست که شرکت هایی از این دست از چه نهادی باید مجوز بگیرند و اصولاً‌چارچوب های قانونی برای فعالیت شرکت هایی از این دست را چه نهادی باید تعیین کند.

مینو مومنى* - با گذشت بیش از ۵ سال از استقرار و استفاده عمومى از اینترنت در کشور همچنان موضوع فیلترینگ به عنوان یک بحث جدى و مهم در این عرصه مطرح است و همواره مى توان نظراتى را در زمینه فیلترینگ، ماهیت و تاثیرات آن روى اینترنت و سایت هاى اینترنتى و یا در دیگر رسانه ها مشاهده کرد. بحث هایى که عمدتاً و بعد از گذشت حداقل سه سال از آغاز فیلترینگ گسترده در این عرصه همچنان ذهن فعالان این بخش را به خود اختصاص داده است. فیلترینگ همچون بحث هایى که در زمینه هاى دیگر توسعه آى تى و شبکه هاى اطلاع رسانى در کشور مطرح مى شود به یک موضوع دنباله دار تبدیل شده و حتى اخبار و گزارش هاى مربوط به آن با حساسیت بیشترى پیگیرى مى شود. شکى نیست که فیلترینگ اینترنت حداقل از یک سال قبل به این سو با شدت و سختگیرى بیشترى انجام مى گیرد. این سختگیرى ها بخشى به دلیل استفاده مراجع مسئول فیلترکننده از نرم افزارها و سخت افزارهاى پیشرفته تر است و بخشى دیگر به دلیل تغییرات سیاسى و اجتماعى است که در این مدت در بدنه سیاستگزارى کشور رخ داده است. اگر تا چند سال قبل نقاط دسترسى یک کاربر به شبکه اینترنتى از طریق شرکت هاى ISP متعدد (که هر کدام با استفاده از دیش به طور مستقل به اینترنت متصل بودند) صورت مى گرفت از چند سال قبل به این سو زمینه هاى حقوقى و فنى یکپارچه شدن دروازه هاى ورودى و خروجى تبادل اطلاعات اینترنتى آماده شد و شرکت دیتاى سابق (شرکت فناورى اطلاعات فعلى) مسئولیت توزیع اینترنت در کشور را برعهده گرفت. در ابتداى کار به دلیل اینکه این شرکت قادر به ارائه تمام پهناى باند درخواستى کشور نبود با تصویب شوراى انقلاب فرهنگى برخى شرکت هاى اینترنتى تحت عنوان ICP نیز اجازه دسترسى مستقیم به اینترنت را (تحت نظارت شرکت دیتا) به دست آوردند. به این ترتیب عملاً راه هاى دسترسى به اینترنت براى شرکت هاى اینترنتى به دو طریق دیتا و شرکت هاى ICP محدود شد و این موضوع شرایط را براى اعمال محدودیت هاى یکسان در این عرصه فراهم کرد. به رغم این اما تجربه دو سه سال اخیر به روشنى نشان مى دهد که همچنان فیلترینگ اینترنت به شکل یکسانى براى همه خدمات دهندگان آن اعمال نمى شود و همچنان کاربران اینترنت شاهد سرویس دهى متفاوتى در این عرصه هستند. حضور بخشى از قوه قضائیه در این زمینه و ارتباط مستقیم آنها با شرکت هاى ICP از یک سو نوع متفاوتى از فیلترینگ را بر این عرصه تحمیل مى کند. این در حالى است که شرکت دیتا که همچنان بخش عمده اى از شرکت هاى ISP از سرویس هاى اینترنت آن استفاده مى کنند نیز نوع دیگرى از فیلترینگ را ارائه مى دهد. علاوه بر این شرکت هاى ارائه دهنده اینترنت (عمدتاً ICPها) نیز به جز تبعیت از این دو مرجع هرکدام فیلترینگ سلیقه اى مربوط به خود را دارند و همین پراکندگى شاید مهمترین مشکل کاربران اینترنت در مواجهه با این موضوع باشد.
• جلوتر از خط قرمز
دو سال قبل مقامات مخابراتى اعلام کردند که براى تقویت فیلترینگ خود از یک نرم افزار و سخت افزار آمریکایى بهره مى برند که قیمت آن چیزى در حدود ۷ میلیون دلار است. هر چند در ابتدا شکل و شیوه اى که توسط این فیلترینگ ارائه مى شد اعتراض هاى گسترده کاربران را برانگیخت اما به تدریج مقامات مخابراتى با تصحیح برخى اشتباهات این فیلترینگ را براى شبکه توزیع اینترنت در داخل کشور مستقر کردند. براساس آنچه که شوراى عالى انقلاب فرهنگى تصویب کرده کمیته اى سه نفره مسئول تعیین مصداق سایت هاى نامطلوب اینترنتى شناخته شده است. چند ماه پس از انجام فیلترینگ جدید مشخص شد که این کمیته تنها حاضر به تعیین مصداق سایت هاى فارسى و سیاسى است و بخش عمده سایت هاى غیرمطلوب مثل سایت هاى غیراخلاقى و خشونت آمیز عملاً باید توسط خود شرکت دیتا شناسایى و مورد فیلتر قرار گیرند.

شرکت دیتا به غیر از آنکه سایت هاى فارسى را براساس دستور کمیته سه نفره و سایت هاى مستهجن را نیز براساس یافته هاى خود فیلتر مى کرد لیست محرمانه اى را نیز در اختیار شرکت هاى ICP قرار مى داد تا آنها نیز همین سایت ها را مورد فیلترینگ قرار دهند. با این وجود به دلیل آنکه شرکت هاى ICP از منبع دیگرى به غیر دیتا نیز دستور فیلترینگ مى گرفتند به این لیست بسنده نمى کردند و سایت هاى دیگرى را نیز مورد فیلتر قرار مى دادند تا رضایت متولى دیگر این عرصه را نیز فراهم آورند. شرکت هاى ICP در این زمینه سعى مى کردند حتى تا اندازه اى جلوتر از خط قرمز ها نیز حرکت کنند تا احیاناً در مسیر برخورد قانونى قرار نگیرند و از آن جمله برخى از شاخص ترین شرکت هاى خدمات دهنده اینترنت عملاً سختگیرانه ترین فیلترینگ را نیز اعمال مى کنند. در شیوه جدیدى از فیلترینگ که توسط این دسته از شرکت ها انجام مى گیرد کلمات به عنوان عناصر اصلى دسترسى و جست وجوى سایت ها (عمدتاً سایت هاى غیراخلاقى) مورد فیلتر قرار مى گیرند به این ترتیب اگر کاربرى یک نام مستهجن را در فیلد جست وجو تایپ کند بلافاصله با صفحه فیلترینگ روبه رو مى شود. به رغم این که به نظر مى رسید این شیوه عملاً دسترسى به این دسته از سایت ها را مسدود کرده باشد اما به دلیل آنکه دایره استفاده از این کلمات به کلمات مستهجن محدود نمى شد و به سایر کلمات نزدیک به این دسته نیز بسط داده شد به این ترتیب عملاً دایره وسیعى از جست وجوى کاربران اینترنتى که احیاناً کلمه یا کلماتى از این دست در داخل آنان قرار مى گرفت مسدود شد. به عنوان مثال هم اکنون برخى شرکت هاى اینترنتى کلماتى مثل «عاشقانه» و یا «جنسیت» را مورد فیلتر قرار داده اند در حالى که این دو کلمه به جز معناى عمومى غیرمستهجن خود معانى بسیارى را نیز در بر مى گیرند که به این ترتیب کاربران قادر به دسترسى به یافته هاى مرتبط با آنها نیستند.
• غیرهوشمندانه
فیلتر کردن کلمات امروزه یکى از بزرگترین مشکلات کاربران علمى و تخصصى است. هم اکنون بخش عمده اى از سایت هاى علمى، هنرى و فرهنگى به دلیل آنکه از کلماتى شبیه به کلمات مشکوک استفاده مى کنند مورد فیلتر قرار گرفته اند. اما این دایره به همین جا ختم نمى شود، از آنجا که این قسم از فیلترینگ اساساً شکل هوشمندى ندارد ترکیب سالم برخى کلمات را که ممکن است شامل یک کلمه غیراخلاقى نیز باشد مورد فیلتر قرار مى دهند. به عنوان مثال باز همین دسته از شرکت هاى ICP نام «پورنجاتى» یا «پورنادریان» را صرفاً به دلیل آنکه در میان آنها کلمه «پورن» قرار گرفته مورد فیلتر قرار داده اند، این در حالى است که عملاً چنین ترکیب هایى حتى به دورترین اشکال ذهنى نیز ممکن نیست نشان دهنده یک جست وجوى غیراخلاقى باشد. مواردى از این دست که شامل ترکیب هاى سالم از برخى کلمات نسبتاً نامانوس باشد را مى توان یکى از معضلات فعلى بخش فیلترینگ کشور دانست به طورى که عملاً دسترسى هاى بسیارى را نیز به سایت هاى مناسب مسدود مى کند. هم اکنون بخش عمده اى از قشرهاى دانشگاهى و علمى نسبت به این شکل فیلترینگ اعتراض مى کنند چراکه در ازاى سایت هاى غیراخلاقى که تنها ۲ درصد کل اینترنت را تشکیل مى دهند سایت هاى بسیارى نیز مورد فیلتر قرار گرفته است.

مقامات شرکت فناورى اطلاعات (دیتاى سابق) از ایجاد یک بانک فیلترینگ و یکجانبه شدن سیستم منبع مسدودسازى سایت ها خبر داده اند. بر این اساس اختلافى که هم اکنون میان فیلترینگ مراکز مختلف ارائه کننده اینترنت وجود دارد از بین رفته و از شیوه اى به غیر از مسدودسازى کلمه نیز بهره گرفته مى شود. به گفته آنان این سیستم جدید شامل نرم افزار ایرانى خواهد بود که توسط یک شرکت ایرانى پیاده سازى شده و مراحل انتهایى تست خود را مى گذراند. تغییر فیلترینگ از نسخه آمریکایى به ایرانى در حالى صورت مى گیرد که طى یک سال گذشته بحث هاى مختلفى مبنى بر وجود دانش فنى فیلترینگ در داخل کشور مطرح شده بود. از طرف دیگر چند هفته قبل نیز خبر رسید که یک شرکت آمریکایى اعلام کرده که ایران از نرم افزار فیلترینگ این شرکت به طور غیرقانونى استفاده مى کند، این در حالى است که پیش از این اعلام شده بود که نرم افزار فیلترینگ آمریکایى به طور قانونى و با قیمت ۷ میلیون دلار خریدارى شده است. به نظر مى رسد یکى از مواردى که مخابرات ایران را به سمت بهره گیرى از نرم افزارهاى ایرانى در این خصوص سوق داده بحث هایى در این زمینه باشد خصوصاً آنکه شرکت هاى آمریکایى براساس قوانین تحریم آمریکا از معامله با ایران منع شده اند.

تا چند هفته دیگر دور نهایى اجلاس جامعه اطلاعاتى در تونس برگزار مى شود. این اجلاس که از حدود دو سال قبل شکل اجرایى به خود گرفت در واقع در زمینه گسترش و توزیع ابزارهاى اطلاع رسانى و تکنولوژى اطلاعات در کشورها تاکید دارد. موضوعى که خصوصاً در کشورهاى فقیر و یا در حال توسعه به عنوان عاملى بالقوه براى جهش توسعه اى قلمداد مى شود. یکى از اصولى ترین بخش هاى مورد توافق در این اجلاس دسترسى آزادانه مردم سراسر جهان به اطلاعات بود و در این زمینه چند اصل در اعلامیه اصول مورد تاکید همه کشورهاى حاضر قرار گرفت.

هم اکنون فیلترینگ اینترنت به عنوان عاملى جهت تعیین رژیم حقوقى و معیارى براى آزادى بیان در کشورها به شمار مى آید. هر چند این ابزار عمدتاً از سوى برخى قدرت ها براى تکمیل فشارهاى سیاسى به کار برده مى شود اما در واقع عاملى نیز براى تعیین سطح آزادى هاى اجتماعى نیز هست. ایران به دلیل برخوردارى از حکومتى اسلامى همچون بسیارى از کشورهاى دیگر اسلامى موضوع اینترنت را به عنوان فرصت و تهدید تواماً پذیرفته و آن را با تمهیدات و پاکسازى هایى قابل استفاده براى مردم کشور مى داند. با توجه به مخالفت ها و هراس هایى که در ابتداى ورود و توزیع اینترنت در کشور وجود داشت هم اکنون برخى فیلترینگ را به عنوان یک ابزار اطمینان بخش از ادامه فعالیت این شبکه در داخل کشور مى دانند و وجود آن را بسیار ضرورى عنوان مى کنند. به رغم این برخى نیز به شیوه هاى اعمال این بستر محدودکننده انتقاد دارند و خصوصاً شیوه هایى که منجر به بروز مشکلاتى در عرصه هاى بین المللى مى شود را یک نقطه ضعف براى کشورمان به حساب مى آورند. به رغم این در برخى مجامع بین المللى مثل اجلاس جامعه اطلاعاتى و خصوصاً در زمانى که بحث بر سر مدیریت اینترنت بالا مى گیرد موضوع کنترل اینترنت و توجیهات مربوط به آن از سوى سایر کشورها چندان مورد پذیرش قرار نمى گیرد. در اجلاس اخیر مقدماتى جامعه اطلاعاتى و در جایى که کشورهایى مثل ایران، چین و برزیل توانسته بودند نظرات عمده خود را مبنى بر خروج از انحصار اینترنتى آمریکا به دیگر کشورها بقبولانند تنها موردى که از سوى مخالفان این موضوع با آن روبه رو شدند این بود که این کشورها اینترنت را در کشور خود محدود مى کنند و لذا نمى توانند در زمینه مدیریت اینترنت تصمیم گیرى کنند چراکه احتمالاً در صورت دستیابى آنان به این شکل از مدیریت چنین نحوه محدودیتى براى سایر کشورها نیز به اجرا در خواهد آمد. چنین توجیهاتى عمدتاً با هدف ترساندن کشورهاى دیگر از خروج انحصار اینترنتى ایالات متحده بود وگرنه حتى محدودیت هاى اینترنتى خصوصاً در زمینه پورنوگرافى کودکان در خود ایالات متحده نیز به شکل سختگیرانه اى اعمال مى شود.

• • •
فیلترینگ اینترنت همچون چاقویى دولبه مى تواند به همان شکل که دسترسى به برخى سایت هاى غیرمفید و غیراخلاقى را مسدود سازد، مى تواند سایت هاى مفید و سالم را نیز از دسترس کاربران دور کند. به نظر مى رسد پیگیرى روش هایى براى اعلام و اصلاح فیلترینگ اشتباهى مهمترین کارى مى تواند باشد که در بخش مخابراتى صورت بگیرد، خصوصاً آنکه حداقل در این عرصه تاکنون سیاست هاى جدید اعلام نشده و هنوز مقامات جدید خود را با این موضوع به طور جدى مواجه ندیده اند.

منبع: روزنامه شرق

بنیامین صدر - جنگ های آینده با بکارگیری کامپیوتر انجام می شود و فناوری نوین اطلاع رسانی هر چه بیشتر در خدمت ارتش ها قرار خواهد گرفت. برای سربازان آینده، جنگ بدون کامپیوتر بی معنی است و چرخ بال ها، تانک ها، نفربرها و حتی تجهیزات سبک و فردی سربازان هرچه بیشتر الکترونیکی خواهند شد. سربازان آینده در زمان وقوع یک جنگ حقیقی، با فناوری پیشرفته اطلاع رسانی، سیستم های ویدیویی و اینترنت لحظه به لحظه از جایگاه خود، موقعیت دشمن را زیر نظر می گیرند. نخستین نمونه های بکارگیری چنین روش هایی به عنوان نمونه در جریان جنگ بالکان و جنگ دوم خلیج فارس صورت گرفت.
به گزارش بنگاه سخن پراکنی بریتانیا (C.B.B) دولت انگلیس قصد دارد برای نهایی کردن بکارگیری چنین سیستم ها و تجهیزاتی تا سال 2011 میلادی، نزدیک به یک میلیارد پوند هزینه کند. این در حالیست که در فرانسه، آلمان، اسپانیا و ایتالیا نیز طرح های مشابهی در نظر گرفته شده است. این گزارش می افزاید: ایالات متحده آمریکا نیز می کوشد تا سال 2010 میلادی، بیش از 4 میلیارد دلار در برنامه بهینه سازی پیاده نظام خود سرمایه گذاری کرده و 50 میلیارد دلار برای استفاده از فناوری نوین اطلاعاتی _ ارتباطی در ارتش خود هزینه کند.
• سلطه ماهواره ای

طراحی سیستم های پیشرفته تصویربرداری ماهواره ای با قابلیت های برتر و توانمندی بالای نظارت، به عنوان یک پیشرفت بزرگ علمی و عرصه توسعه فناوری های ارتباطی محسوب می شوند. بنابر این نمی توان از نظر دور داشت که کشورهای پیشرفته و صاحب فناوری ساخت ماهواره به دنبال به دست آوردن امکانات گسترده تر در بهره گیری از فضا به منظور برتری های اطلاعاتی بر دیگر کشورها هستند. در این میان سنجش از دور به عنوان علمی با گستره وسیع قادر است با بهره گیری از ماهواره ها به اندازه گیری و ارزیابی عوارض بر روی زمین، هوا و دریا بدون حضور فیزیکی بپردازد. سنجش از دور در آغاز در انحصار اهداف نظامی و امنیتی بود که با پایان جنگ سرد در اختیار اهداف صلح جویانه نیز قرار گرفت.
در واقع ماهواره ها را باید مولود مبارک جنگ و نظامی گری دانست، مولودی که رفته رفته در حوزه های غیرنظامی کارآمد و ارزشمند شد و اکنون به عنوان ابزار جادویی برای برتری های همه جانبه اطلاعاتی کشورهای صاحب این فناوری و پیروزی بدون جنگ در جهان مطرح است.
اما مشکل کشورهای توسعه نیافته در بهره برداری از این فناوری هزینه بالای دسترسی و بهره برداری از آنست که سبب شده این کشورها به سیستم های کشورهای پیشرفته وابسته باشند. در همین حال و با رشد فناوری فضایی و مینیاتوری شدن این سیستم ها، دسترسی ارزان به فضا ممکن شده و بسیاری از کشورهای در حال توسعه را بر آن داشته که با توسعه ماهواره هایی با قابلیت های ارزان تر سیستم ملی سنجش از دور خود را گسترش دهند.
• جنگ در دنیای مجازی

برای آغاز جنگ ایالات متحده علیه عراق، جوج بوش، رییس جمهوری آمریکا در روز 6 فوریه 2003 از عبارت بازی تمام شد، استفاده کرد. با گسترش بازی های رایانه ای جنگی، واقعیت تلخ جنگ به راحتی به دنیای مجازی کامپیوتر راه یافت و تراژدی ملموس جنگ با همه خشونت ها و زشتی های خود در خدمت سرگرمی های رایانه ای قرار گرفت. بازی هایی که به لحاظ سیاسی کاملا هدایت شده و حساب شده طراحی شده اندو در خدمت سیاست های سلطه جویانه قرار دارند. در دنیای مجازی، هیچکس زخمی یا کشته نمی شود و قربانیان خانواده ای ندارند که نگران سرنوشت شان باشد. بازی کننده رایانه ای در برخی واقعیت های جنگی غوطه ور می شود. او تجسم یک سرباز است که در موقع دفاع از نظم نوین جهانی به رهبری ایالات متحده آمریکا و هم پیمانانش قرار دارد. ارتش آمریکا با جذب ماهرترین برنامه پردازان رایانه ای و خریداری موتورهای توانمند اینگونه بازی ها، به تشویق آموزش و هدایت نیروهای هوادار خود می پردازد.
به گزارش نشریه لوموند دیپلماتیک، ارتش ایالات متحده هدف از طراحی این بازی را، جذب تعداد بیشتری از جوانان به سوی مشاغل نظامی و همسویی با خط مشی آمریکا در جریان جنگ های اخیر ضدتروریسم در افغانستان و عراق عنوان کرده است. از مطرح ترین اینگونه بازی های رایانه ای می توان به سه بازی توفان صحرا، بازگشت به قلعه ولفن اشتاین و بازگشت به بغداد اشاره کرد که در حجم گسترده ای در بازارهای جهانی عرضه شده و در آن سرباز ارتش آمریکا به عنوان نماد خیر در برابر شرارت معرفی شده است. هرچند که از عمر نخستین بازی رایانه ای نزدیک به 30 سال می گذرد و گسترش صنعت اینگونه بازی ها به موضوعی غیرقابل انکار بدل شده و هیچکس را نمی توان از پیشرفت در طراحی بازی های کامپیوتری بازداشت، ابزارهای رسانه ای دنیای امروز، باید دستخوش تغییر و تحول بنیادین شودتغییر و تحولی که سرانجام بازی های رایانه ای را از انحصار بی صدای طرز تفکری خاص و بدل شدن به سلاح تبلیغاتی خارج کند.

شرق - روش هاى برقرارى ارتباط تلفنى در حال تغییر است. امروزه براى برقرارى ارتباط تلفنى راه دور، اغلب از تکنولوژى اى به نام VoIP استفاده مى شود. اگر تاکنون چیزى راجع VoIP نشنیده اید، خواندن این گزارش نظر شما را درباره اینکه ارتباطات تلفنى راه دور چگونه انجام مى شود و آینده ارتباطات تلفنى چه خواهد بود، تغییر مى دهد. VoIP یک روش براى تبدیل سیگنال هاى آنالوگ صوت به داده هاى دیجیتال است که از طریق اینترنت منتقل مى شوند.

ممکن است از خود بپرسید که این امر چگونه مى تواند مفید واقع شود. خوب، کافى است چند ثانیه راجع به آن فکر کنید. اگر تبدیل سیگنال هاى آنالوگ به داده هاى دیجیتال ممکن باشد، VoIP مى تواند یک ارتباط اینترنت استاندارد را به یک روش مجازاً رایگان براى برقرارى ارتباطات تلفنى در هر جاى دنیا تبدیل کند. فقط کافى است هزینه ISP را بپردازید. این مسئله شما را قادر مى کند که شرکت هاى تلفنى را به طور کامل کنار بگذارید.

VoIP قابلیت این را دارد که روش کار سیستم هاى تلفنى را کاملاً متحول کند. شرکت هاى زیادى هستند که سرویس VoIP ارائه مى دهند و پیوسته هم در حال افزایش هستند. در حال حاضر شرکت هاى مخابراتى پیشگام در دنیا، پس از وقوف به امکانات بى پایان این تکنولوژى جدید، در حال تاسیس مراکز VoIP در سراسر دنیا هستند و فروش سیستم هاى تلفن VoIP روزبه روز در حال گسترش است.

• برقرارى یک ارتباط

با سیستم هاى VoIP به یکى از سه روش زیر مى توان ارتباط تلفنى برقرار کرد:

: ATA(gateway) ساده ترین روش برقرارى ارتباط VoIP با استفاده از (Analog Telephone Adaptor) که gateway هم نامیده مى شوند، امکان پذیر است. این ابزارها این امکان را به شما مى دهند که از تلفن هاى آنالوگ استاندارد فعلى تان استفاده کنید (اگر هنوز از تلفن هاى آنالوگ استفاده مى کنید) به آسانى مى توانید handset استانداردتان را به ATA متصل کنید، سپس ATA را به کامپیوتر یا ارتباط اینترنت تان وصل کنید. با این کار قادر به برقرارى ارتباط VoIP خواهید بود. ATA سیگنال آنالوگ را از تلفن استاندارد شما مى گیرد و آن را به سیگنال دیجیتال آماده براى انتقال در بستر اینترنت تبدیل مى کند. همراه برخى ATAها یک نرم افزار هست که روى کامپیوتر load مى شود و شما را قادر مى سازد که آن را براى VoIP با دقت پیکربندى کنید.

IP Phones : این handsetها کاملاً شبیه handsetهاى استاندارد معمولى است. این تلفن ها تمام نرم افزارها و سخت افزارهاى لازم براى برقرارى ارتباطات VoIP را به صورت built-in دارند. مستقیماً به روتر شما وصل مى شوند و یک ورودى سریع و مقرون به صرفه به دنیاى VoIP فراهم مى کنند.

کامپیوتر به کامپیوتر: این روش آسان ترین روش استفاده از تکنولوژى VoIP است. شرکت هاى زیادى هستند که نرم افزارهاى مقرون به صرفه اى ارائه مى دهند که مى توانید براى این نوع VoIP از آنها استفاده کنید. معمولاً تنها مبلغى که باید پرداخت کنید فقط هزینه ماهانه ISP است. تمام آنچه که نیاز دارید یک میکروفون، بلندگو، یک کارت صداى مناسب و یک ارتباط اینترنت با سرعت مناسب است. شرکت هاى تلفنى بزرگ امروزه با استفاده از VoIP هزاران تماس تلفنى راه دور را از طریق یک circuit switch به درون یک IP gateway مسیر دهى مى کنند. این داده ها در طرف دیگر توسط یک gateway دریافت شده و سپس با یک circuit switch به محلى دیگر مسیر دهى مى شود. هر روزه شرکت هاى بیشترى سیستم هاى تلفنى VoIP را نصب مى کنند و تکنولوژى VoIP در حال رشد است.

• مزایاى VoIP

از آنجایى که با استفاده از VoIP شما از هر جایى که به پهناى باند مناسب دسترسى داشته باشید، مى توانید ارتباط برقرار کنید، کاربران مى توانند هنگام مسافرت ATAها یا IP Phoneهایشان را همراه داشته باشند و به تمام خدماتى که تلفن خانگى شان ارائه مى دهد دسترسى داشته باشند. برخى افراد از یک softphone براى دسترسى به سرویس VoIPشان استفاده مى کنند. softphone یک نرم افزار ویژه است که سرویس VoIP را به کامپیوتر یا لپ تاپ شما load مى کند. این برنامه ها این امکان را به شما مى دهد که از طریق لپ تاپتان از هر جاى دنیا که به یک ارتباط با پهناى باند مناسب دسترسى داشته باشید ارتباط تلفنى برقرار کنید. اغلب شرکت هاى تلفنى سنتى هزینه سرویس هاى اضافى را در صورت حساب شما مى گنجانند. در حالى که اگر از سرویس دهنده هاى VoIP استفاده کنید، این سرویس ها استاندارد به حساب مى آید. سرویس هایى مثل: Caller ID ,Call Waiting ,Call Transfer ,Repeat Dialing ,Return Call ,Three-way Dialing بعضى از سرویس دهندگان VoIP مزایاى بیشترى در مورد فیلتر کردن تماس هاى تلفنى ارائه مى دهند. این قابلیت هاى اضافى به شما این امکان را مى دهد که در مورد چگونگى انتقال تماس هاى تلفنى براساس اطلاعات Caller ID تصمیم گیرى کنید. این قابلیت ها به شما امکان انجام کارهاى زیر را نیز مى دهد:

۱- انتقال تماس تلفنى به یک شماره تلفن خاص (Forwarding)

۲- ارسال مستقیم تماس به Voicemail

۳- ارسال پیغام اشغال بودن مشترک به تماس گیرنده

۴- امکان سرویس در دسترس نبودن مشترک

بسیارى از سرویس هاى VoIP امکان بررسى Voicemail شما را از طریق اینترنت و یا توسط فایل پیوست نامه الکترونیکى که به کامپیوتر یا PDA شما ارسال شده است مى دهد. در هنگام تهیه سرویس VoIP از سیستم تلفن و سرویس دهنده VoIP در مورد قابلیت هاى آنها و هزینه خدمات سئوال کنید.

براى مدیران شبکه، سیستم تلفن VoIP به این معنى است که به جاى دو شبکه تنها با یک شبکه روبه رو هستند. جابه جایى سیستم VoIP نیز به آسانى صورت مى گیرد. این بدین دلیل است که اکثر سیستم هاى تلفن مورد استفاده در شبکه VoIP داراى رابط Web بوده و به راحتى توسط مدیر شبکه قابل مدیریت هستند. پروسه MAC , Add (Move)، Change به راحتى قابل انجام خواهد شد و لازم نیست براى هر بار انجام MAC با سرویس دهنده تان تماس بگیرید. تمام اینها به معناى هزینه کمتر براى سازمان شما است.

یکى دیگر از منافعى که براى شرکت هاى داراى VoIP مى تواند وجود داشته باشد این است که شعب سازمان ها مى توانند در سرتاسر دنیا پراکنده شده باشند و نیازى به مجتمع بودن آنها نیست.

• انتخاب یک سیستم تلفن VoIP

اگر شما تصمیم به پیاده سازى سیستم VoIP در سازمان خود دارید، ابتدا مشخص کنید که کدام یک از تجهیزات تلفنى فعلى تان را مى توانید حفظ کنید. بدین ترتیب مى توانید به میزان زیادى در هزینه ها صرفه جویى کنید. بسیارى از سیستم هاى تلفن دیجیتال با افزودن کم ترین سخت افزار و به روز رسانى نرم افزار داراى قابلیت آدرس دهى مى شوند.

علاوه بر این شما باید مطمئن باشید که تمامى دستگاه هاى مورد استفاده شما مانند فکس، پردازشگر کارت اعتبارى، سیستم هاى امنیتى و... مى توانند به صورت یکپارچه به سیستم تلفن VoIP شما متصل شود.

در آخر توصیه مى شود که هیچگاه سعى نکنید با خریدن تلفن هاى VoIP دست دوم در هزینه ها صرفه جویى کنید. به خاطر داشته باشید که VoIP یک تکنولوژى جدید محسوب مى شود و حتى ممکن است تجهیزات مربوط به یک سال قبل هم از رده خارج شده باشند. همچنین هزینه نصب در تلفن نو و دست دوم تفاوتى نمى کند و حتى ممکن است در صورت استفاده از تلفن هاى دست دوم مجبور شوید هزینه خدمات بیشترى بپردازید.

حمید رضا شریف زاده* - کاربران قدیمـــــــــــی اینتـــرنت به یاد دارنــــد که تا همین چند سال پیش بــــرای دسترسی به اینترنت باید به یکی از معدود شرکت‌های ( ISPکــــــــه اغلب دولتـــــی بودند) مراجعه می کردند و پس از پر کردن فرم و سپردن تضمین و تعهد برای آنکه سراغ سایت‌هــای غیراخلاقــــی نروند، امکان چنــــد ساعت برقراری ارتباط با فضای مجازی اینترنت را به دست می‌آوردند.
آن روزها هنوز اینترنت با نگاهی امنیتی نگریسته می‌شد; از این رو ارائه‌دهندگان خدمات اینتـرنت ملزم به ثبت و ضبط سایت‌هایی می‌شدند که توسط هر کاربر در طوی شبانه‌روز، هفته و ماه مــــورد بازدید قرار می‌گرفت. این بدان معنا بود که کاربران کاملا زیر ذره‌بین قرار داشتنـد و هر نوع ارتباط اینترنتی آنان ردیابی و ثبت می‌شد.
اما به مرور زمان با افزایش تعداد کاربران و ورود نهادهای دولتـی و حکومتی در حوزه ،IT امکانات و تکنولوژی‌های جدید وارد بازار شد. شرکت‌های خصوصـی در زمینه ارائه خدمات اینترنتی یک بـه یک تاسیس شدنــــد و همزمان با آیین‌نامـــه چهارگانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، بازار خدمات اینترنتی، شکلی رقابتی پیدا کرد.
بدیــن ترتیب کاربران که تعدادشان هر روز افزایش می‌یافت، با کارت‌های اینترنتی آشنا شدند که توسط شرکت‌های ISP به بازار عرضه شد و به سرعت از تمام دکـه‌های مطبوعاتی سر در آورد و تا امروز چندان گسترش یافته که می‌توان از اکثر سوپرمارکت‌ها، مغازه‌های خواربار فروشی، بقالی‌ها و فروشگاه‌های صوتی- تصویری و از میان انواع کارت‌های رنگارنگ، کارت مورد نظر را خریداری کرد. با این همه فرآیند تولید و گسترش کارت‌های اینترنتی به همین سادگی اتفاق نیفتاد و با فراز و نشیب‌های بسیاری رو به‌رو شد که هر دو سوی معامله یعنی ISPهــا و کاربران را با چالش‌هایی مواجه کرد.
در دسته‌بندی این چالش‌ها می‌توان به چند حوزه اشاره داشت:
1- چالش‌های بر آمده از فیلترینگ
2- چالش‌های نشات گرفته از رقابت در بازار
3- چالش‌هایـی که ناشی از تقابل بخش دولتی و بخش خصوصی است.

کارت اینترنت و فیلترینگ‌

اینترنت در ایران از همان آغاز در قالب یک بحث امنیتی مورد توجه نهادهای حکومتی بود و پس از توقیف فله‌ای مطبوعات در اردیبهشت 1379 و اقبای مردم به سایت‌های خبری اینترنت، حدت بیشتری یافت. قبل از اردیبهشت 79، فیلترینگ سایت‌های اینترنتــی با اقداماتی پیشگیرانه چون ثبت و ضبط فعالیت‌ اینترنتی کاربـران و اعلام این گزارش‌هــا به دستگاه‌های اطلاعاتی همراه بود و فیلترینگ فنی به صورتی که امروز با آن آشناییم تنها از سوی یکـی دو ISP بزرگ دولتی، آن هم در مقابله با سایت‌های غیراخلاقی و نیز سایت‌های ضدمذهبی اعمای می‌شد. اما پس از اقبای بسیاری از مردم به اینترنت برای کسب خبــر، اعمای نظارت بـر اینترنت بیش از پیش مدنظر نهادهای حکومتی قرار گرفت و در پی همین نگاه، آیین‌نامه یا مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین و اجرا شد. از آن به بعد داستان فیلترینگ تقریبا مشابه آنچه امروز بـه صورتی پیشرفته‌تر در جریان است، آغاز شد. برخورد با کافی‌نت‌ها و پلمب ده‌ها ISP در زمستان 79 و سای 80 و نیز الزام ISP و ICPها به خرید تجهیزات فیلترینگ، بخشی از اقدامات اولیه‌ای بود که تاثیر تعیین‌کننده‌ای روی بازار کارت اینترنت بر جای گذاشت. در چنین فضا و شرایطی عدم اعمای فیلترینگ یا پراکسی به مزیتی برای کارت‌های اینترنت بدی شد و کارت‌های شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی، قبل از آنکه از روی مزیت‌هایی چون پهنای باند یا حجم خطوط تماس توسط کاربران انتخاب شوند، از طریق میزان فیلترینگی که اعمای می‌کردند، در بازار عرضه و تقاضا مورد اقبای قرار می‌گرفتند.
از آنجا که شرکت‌های زیدی به سرمایه‌گذاری در زمینه خدمات اینترنتی اقدام کردند و نیز با توجه بــه برخوردهای قضایی و پلیسی با ISPهای متخلف (که بیشتر فصلی بود تا براساس قانونی مشخصISP )هـای بزرگ که حتی یک تعطیلی چند روزه می‌توانست زیان بزرگی به آنان وارد کنند، ترجیح دادند با پذیرش و اعمای فیلترینگ، عملا مخاطبانی خاص را برای خود انتخاب کنند. مشتریانی چون ادارات دولتی، شرکت و موسسه‌های خصوصی و نیز برخی خانواده‌ها.
این روند که هنوز هم ادامه دارد موجب شد تا صدها کارت گوناگون به بازار عرضه شود. بسیاری از این کارت‌ها از فیلترینگ ضعیفی برخوردارند و به همین سبب اسامی آنها در میان کاربران دهان به دهان می‌چرخد.
هر چند گمان می‌رود با اجرای فیلترینگ سراسری که شرکت فناوری اطلاعات (داده‌های سابق، دیتای اسبق) وعده آن را داده، این مزیت از بازار کارت اینترنت رخت بربندد.

کارت اینترنت و بازار
بازار کارت اینترنت دو سوی مشخص دارد: شرکت‌های ISPو کاربران.
قیمت‌ها در بازار کارت اینترنت مبنای مشخصی ندارند و هر شرکتی براساس هزینه و سلیقه خود، قیمت متفاوتی را برای کارت در نظر می‌گیرد. به گونه‌ای که هم اکنون در بازار می‌توان کارت‌هایی از 1500 تومان (برای 10 ساعت) تا 3هزار تومان را یافت.
این اختلاف قیمت برای یک محصوی واحد به چند دلیل بازمی‌گردد. اوی هزینه‌های تولیـد کارت و نرخ پهنای باند، دوم دولتی، شبه دولتی یا خصوصی بودن ISP و سوم ترفندهای بازاریابی برای جلب مشتری.
قیمت کارت اینترنت حاصل جمع 3 هزینــه مشخص است: 1- تجهیـزات ( ISPکه سرمایــه‌گذاری محسوب می‌شـود) 2- پهنای باند 3-چاپ و توزیع کارت.
از سوی دیگر ISPهایی که دولتی یا شبه دولتی هستند، به دلیل نپرداختن هزینه پهنای بانـد و سرمایه‌گذاری اولیه، تقریبا به جز چاپ و توزیع کارت، هزینه دیگری ندارند و همین امر موجب می‌شود تا کارت‌های اینترنت مربوط به این شرکت‌ها، قیمت تمام شده کمتری داشته باشد.
همچنین بــه دلیل آنکه نحوه ورود شرکت‌ها به حوزه کاری شرکت‌های ISP بسیار ساده است، طــــی چند سای اخیر شاهد رشد بی‌رویه شرکت‌های ISP بوده‌ایم. این شرکت‌ها پس از اخذ مجوز از وزارت ،ICT پهنای باند مورد نظر خود را می‌گیرند و پس از دریافت خطوط تلفن از شرکت مخابرات، مستقیما وارد بازار می‌شوند.
سهـــــولت تاسیس یک ISP و نیز حضور موسسات بدون مجوز که با استفاده از دیش ماهـــــواره‌ای و خارج از مبادی رسمـــــــی فعالیت می‌کنند مـــوجب شده که نه تنها کاربران با انواع کارت‌ها با قیمت‌های متفاوت روبه‌رو شوند که شرکت‌‌های ISP رسمی نیز توان رقابت با این گونه موسسات غیررسمی را نداشته باشنـــــد. مجموعه ایـــــــن عوامل مـــــوجب شده که شرکت‌های ISP هـــــــر از چندی با بحران و چالش‌هایی برای رقابت سالم در بازار کارت اینترنت مواجه شوند.

شتر، گاو، پلنگ
چالش دیگری که بازار کارت اینترنت با آن رو در روست و برای مدیران و سرمایه‌گذاران ISP تهدید کننده است، وجود شرکت‌هایی است که از بودجه دولت یا موسسات عمومی استفاده می کنند.
این گونــه ISPها به دلیل پشتوانه قوی مالی و فنی خود به راحتی امکان دامپینگ در بازار را دارند. اغلب این شرکت‌ها که به صدا و سیما، بنیادها، آستان قدس و غیره وابسته‌اند، عملا هزینه تجهیزات و پهنای باند را رایگان یا با قیمت بسیار ارزان دریافت می‌کننـد، ضمن آنکه به سبب دولتی بودن از پهنای باند بزرگ‌تر و تجهیزات مدرن‌تری نیز برخوردارند. فعالیت این شرکت‌ها در بازار خدمات اینترنتی، تهدید دایمی برای ISPهای خصوصی محسوب می‌شود.
در کنار این 3 چالش باید عدم نظارت و کنترل بر بازار کارت اینتـرنت را نیـز افزود که مشخصا به زیان کاربران تمام می‌شود. تا امروز هیچ معیار مشخصی بـرای تفکیک یا رتبه‌بنـدی شرکت‌های ISP و کارت‌هـای اینترنت وجـود نداشتــه است. هـــر چند از یک ســال و نیـم گذشته بحث ساماندهی این بازار و شناسنامه دار شدن کارت‌ها از سوی انجمن صنفـــی کارفرمایان شبکه‌های اینترنتی و اخیرا نیز از ســوی انجمن شرکت‌های انفورماتیک مطرح شده است، با این حال بازار کارت اینترنت، در حالی که به سرعت در حال رشد است، متناسب با گستـــــرش آن، نابسامانی‌هایش نیز وسعت بیشتری پیدا می‌کنند.
آخرین خبر
در آخرین روز مردادی که گذشت، انجمن شرکت‌های انفورماتیک عزم خود را جزم کرد و با برگزاری یک نشست سراسری با حضور مدیران ISP و ،ICP گامی بلند در جهت ساماندهی به بازار کارت اینترنتی برداشت. طرح تضمین حداقل کیفیت کارت‌های اینترنت و تلفن اینترنتی که در کمیته اینترنت این انجمن شکل گرفته بود، در سالن آمفی تئاتر هتل سیمرغ تهران به اعضای این نهاد صنفی ارائه شد. در این نشست، مسئولان انجمن به تشریح مشکلات کنونی بازار کارت اینترنت پرداختند که موارد متنوعی را در حوزه‌های حقوقی مصرف کننده (کاربر،) تولید کننده و نظام توزیع کارت را در بر می‌گرفت. آقای سعادت مسئول کمیته اینترنت انجمن، تقلب، جعل، کلاهبرداری، استفاده از کارت‌های غیرقانونی و بدون فیلتر توسط شرکت‌های غیرمجاز، کیفیت نامطلوب، نبود تعهد، عدم شفافیت خدمات و روش‌های نادرست در محاسبه نرخ کارت‌های اینترنتی و رقابت ناسالم پدید آمده در این عرصه را به عنوان مهم‌ترین مشکلات این حوزه نام برد.

وی گفت:

بدین ترتیب با کارهای کارشناسی صورت گرفته در این کمیته، تنها راه منطقی و روشن استفاده از هالوگرام یا نشان لیزری است که قابل تقلب کردن نیست. این هالوگرام دارای شماره سریای است و پس از الصاق، نمی‌توان آن را از روی کارت حذف کرد.> با این حساب، کاربران اینترنت می‌توانند به زودی با خیالی آسوده‌تر برای خرید کارت اینترنت اقدام کنند.

البته با توجه به طرح مشابهی که در انجمن ISPها مطرح بوده و هست، باید منتظر ماند و دید بازار کارت‌های اینترنتی به کدام سو جهت می‌گیرد

* info@webeiran.com