متولی سیمکارت سفید؛ وزارت ارتباطات یا مرکز ملی؟
محدودیتهای گسترده اعمال شده بر شبکه ها و پلتفرم های اجتماعی خارجی، زمینه شکلگیری بازاری پرسود برای فیلترشکنها را فراهم کرده و مسئولان بر این باورند فیلترینگ و محدودسازی فنی ابزار کوتاهمدت مدیریت فضای مجازی است و تجربه جهانی نشان میدهد که با ابزار فنی نمیتوان مدیریت فضای مجازی را انجام داد.
داده های منتشر شده از سوی نهادهای رسمی گویای آن است که بیش از ۸۳ درصد مردم از فیلترشکن ها استفاده می کنند و به این معنی است که پاسخی به این نیاز مردم وجود نداشته و طبیعتا تداوم این شرایط نهتنها به اهداف فرهنگی مورد انتظار کمک نکرده و موجب گسترش استفاده علنی از فیلترشکنها و شکلگیری اختلالات پایدار در ارتباطات شده است.
در این راستا دولت و وزارت ارتباطات طی یک سال و نیم گذشته در تلاش هستند شرایط دسترسی عادلانه همه کاربران به اینترنت و استفاده از پلتفرم های خارجی پرکاربر را فراهم کنند. در اولین قدم کاربران به گوگل پلی و واتس اپ دسترسی پیدا کردند و انتظار می رود طی ماه های آینده یک پلتفرم دیگر تعیین تکلیف شود.
با این حال با وجود انتظار کاربران برای برقراری عدالت ارتباطی، طرح موضوع استفاده از سیم کارت سفید توسط برخی افراد به موردی قابل بحث و پرابهام تبدیل شده است. ماجرا از آن جایی شروع شد که شبکه اجتماعی اجتماعی ایکس در قابلیت جدید خود لوکیشن کاربران را نشان داد و به این ترتیب اگر لوکیشن کاربری ایران باشد، به این معناست که او از اینترنت بدون فیلتر استفاده می کند.
انتقاد کاربران در فضای مجازی
این موضوع سبب انتقادهایی در فضای مجازی از سوی کاربران شد و برخی مسئولان نسبت به آن واکنش نشان دادند. محمد باقرقالیباف -رئیس مجلس شورای اسلامی – اخیرا درباره فیلترینگ و استفاده از سیم کارتهای سفید و رفع محدودیتها و حل معضل آن تاکید کرده است فیلترینگ به شکل موجود را اشتباه میداند. فیلترینگ در زمان بحران و حوادث و جنگ و حتی تا قطع اینترنت که در جنگ ۱۲ روزه بود، امر طبیعی و مشخص است که در همه دنیا هم رخ میدهد اما وقتی بحران و جنگ نیست، فیلترینگ به این شکل کار صحیح نیست.
فاطمه مهاجرانی -سخنگوی دولت- نیز در مورد موضوع سیمکارتهای سفید، گفته است: بنده نیز به همراه تعداد دیگری از افراد مانند سیاسیون و اهالی رسانه که تعداد آنها به دهها هزار نفر میرسد، در جریان ایام جنگ ۱۲ روزه بنا به مصلحت نهادهای مربوطه، از سیم کارت سفید برخوردار شدم والا شخصاٌ با این اقدام مخالفم و از همین رو نیز در دولت پیگیر رفع فیلترینگ هستیم.
مهاجرانی تأکید کرده است راه پیمودن این مسیر، تنها صداقت و البته عذرخواهی در صورت خطا کردن است و اگر او به دلیل داشتن سیمکارت سفید، مردم را رنجانده است با شجاعت از این بابت عذرخواهی میکند.
در نهایت مسعود پزشکیان- رئیس جمهور- در مراسمی به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اعلام کرد که دستور داده است سیمکارتهای سفید را سیاه کنند. اما با گذشت یک روز وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در نامهای خطاب به دبیر شورای عالی فضای مجازی، از او خواسته است در مورد سیمکارتهای سفید به مردم گزارش بدهند.
ارائه فهرست خطوط سفید در کارگروه
سخنگوی این مرکز سازوکار اجرایی سفیدکردن خطوط به عهده وزارت ارتباطات است و فهرست خطوطی که سفید می شود توسط دستگاه های متولی به کارگروه مذکور ارائه می شود.
در این نامه نوشته شده بود با توجه به محوریت آن شورا در سیاستگذاریهای کلان فضای مجازی کشور و با توجه به دستور صریح رئیس جمهور در خصوص دسترسیهای موسوم به «سیمکارت سفید» که معلول سیاستهای مسدودسازی در سالهای گذشته بود و نزد افکار عمومی بازتاب منفی داشته، شایسته است دستور فرمایید موضوع با قید فوریت در دستور کار قرار گرفته و گزارش آن به استحضار مردم رسانده شود.
مرکز ملی فضای مجازی نیز در پاسخ به این نامه تأیید کرده است خطوط سفید بر اساس پیشنهاد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وقت و بر حسب سازوکارهای مصوب قانون جرائم رایانه ای (مصوب سال ۱۳۸۸) که ۶ عضو از ۱۲ عضو آن، از دولت هستند، اجرایی شده است و مرکز ملی و شورای عالی فضای مجازی در این کارگروه عضویت ندارد.
به گفته سخنگوی این مرکز سازوکار اجرایی سفیدکردن خطوط به عهده وزارت ارتباطات است و فهرست خطوطی که سفید می شود توسط دستگاه های متولی به کارگروه مذکور ارائه می شود و راهکار اصلاح مصوبه و یا اصلاح افرادی که خطوط تلفن همراه آنها سفیده شده است، از طریق همین سازوکار قانونی وجود دارد. به منظور اصلاح یا لغو اصل مصوبه اعطای خط سفید، باید موضوع در همان کارگروه مطرح و تصویب شود.
بنابراین در صورتی که تصمیم بر این باشد که در دسترسی افراد تجدیدنظر شود، همان دستگاه هایی که پیشتر لیست ارسال کردهاند، میتوانند لیست اصلاحی را هم به سازوکار مذکور جهت اصلاح، تحویل دهند.
با وجود اظهارات اخیر دو نهاد رسمی در این زمینه همچنان ابهامهایی در این زمینه که نهاد تصمیمگیر در این باره کیست؟ وجود دارد. اما پیگیریهای ایسنا تا زمان انتشار این گزارش از نهادهای مربوطه از جمله وزارت ارتباطات تا این لحظه نتیجه ای نداشته است.
