ایران برخلاف بسیاری از کشورها فاقد موسسه ای برای سنجش میزان انرژی ساطع شده از آنتن های BTS است. مهندس مسعود فاتح محقق مرکز پژوهش های مجلس و مدیر پروژه بررسی آثار سوء امواج الکترومغناطیسی این مرکز با اعلام این مطلب می گوید: در کشورما، اپراتورهای تلفن همراه هم مجری وهم ناظر نصب آنتن های BTS هستند درحالی که یک مجری نمی تواند ناظر باشد. به گفته مهندس فاتح، میزان امواج ساطع شده از بعضی آنتن های BTS در مناطق پرجمعیت شهر بیشتر از حد استاندارد بین المللی است که باعث ایجاد عوارض و آثار سوء می شود در همین رابطه دکتر ناصری مدیرکل امور زیربنایی وزارت ICT نیز از تلفن همراه به عنوان مضرترین دستگاه ارتباطی یاد می کند و می گوید: باوجود گذشت یک سال از تدوین استانداردهای لازم برای سنجش میزان تشعشعات و کیفیت تلفن های همراه در کار گروهی در وزارتICT و ارسال آن به موسسه استاندارد، هنوز این موسسه در زمینه تدوین و ابلاغ استاندارد ملی تلفن همراه بر این اساس اقدامی نکرده است.
این مسئله با وجود میلیون ها گوشی تلفن همراه قاچاق و فاقد استاندارد در کشور می تواند باعث تشدید عوارض ناشی از تشعشعات تلفن همراه برای مشترکان شود. به گفته پژوهشگران و متخصصان فرآیند نظارت و سنجش میزان تشعشعات ساطع شده از آنتن های BTS و تلفن های همراه باید از سوی دولت موردتوجه قرار گیرد تا عوارض سوء این امواج برسلامت انسان به حداقل ممکن برسد.
مهندس فاتح می گوید: محققان تأکید می کنند که قرار گرفتن در معرض تشعشعات امواج، آثار نامطلوبی بر سلامت انسان دارد که میزان و شدت آن به طول موج و میزان قرار گرفتن در برابر این تشعشعات وابسته است.
شواهد علمی نشان می دهد در مراحل اولیه خواب افرادی که بیش از دیگران در معرض امواج الکترومغناطیسی قرار دارند، معمولا فعالیت های مغزی بیشتری مشاهده می شود؛ به عبارت دیگر آن ها احساس آشفتگی و بی قراری می کنند. بنابراین زمانی که در دنیای مدرن از لوازم الکترونیکی و تلفن های همراه استفاده می کنیم، باید در نظر داشته باشیم که هم زمان در معرض آثار منفی امواج الکترومغناطیسی به میزان گسترده قرار داریم. به گفته مهندس فاتح، امواج الکترومغناطیس مختص تلفن های همراه نیست بلکه لوازم برقی مانند مایکروویو، سشوار، سیستم های بی سیم، موتور خودرو، سیستم های فشارقوی و رایانه و انواع لوازم برقی که در اطراف ما وجود دارد، امواجی از خود ساطع می کند که برای انسان مضر است. تأثیرات منفی حاصل از این امواج، بستگی به نوع و طول موج آن ها دارد.
به گفته این پژوهشگر، با افزایش کاربرد امواج الکترومغناطیس در زندگی امروز، دانشمندان از سال ١٩٤٠ به فکر تحقیق در مورد خطرات احتمالی این امواج افتادند و تحقیقات گسترده ای را در مورد آثار سوء آن بر بدن انجام داده اند.
موسسه های گوناگون استانداردهای متعددی برای سطح مضر بودن امواج تعیین کردند که به تدریج پس از کشف این مهم که این امواج حتی در مقیاس های پایین نیز برای بدن مضر است، استاندارد آستانه مضر بودن امواج را کاهش دادند، در واقع استانداردهای اولیه سطح بیشتری از جذب امواج الکترومغناطیسی را برای بدن مجاز می دانست.
مرکز پژوهش های مجلس با جمع آوری گزارش های مختلف به این نتیجه رسید که گوشی تلفن همراه بیشترین آسیب را نسبت به دیگر دستگاه ها به بدن می رساند.
دبیر انجمن دانش آموختگان مخابرات ضمن اشاره به این مسئله می گوید: از آن جا که گوشی های تلفن همراه در فاصله نزدیک تری به بدن قرار می گیرد و از طرف دیگر عموم مردم نیز علاقه بیشتری به استفاده از این دستگاه دارند، بنابراین امواج ساطع شده از آن هم تأثیرات بیشتری بر بدن می گذارد.
وی می افزاید: گزارش های علمی بروز عوارضی همچون کم شدن حافظه بلندمدت و کوتاه مدت، سردرد، افزایش فشارخون، ایجاد اختلال در عملکرد قلب و کلیه ها و تأثیر نامطلوب آن بر باروری را در این زمینه تایید کرده است. تأثیرات منفی گوشی تلفن همراه بر کودکان خیلی بیشتر است.
مهندس فاتح می گوید: زمانی که یک دستگاه تلفن همراه فاصله بیشتری با آنتن BTS دارد امواج الکترومغناطیسی ساطع شده آن خیلی بیشتر و قوی تر است، چون برای در ارتباط بودن و در تماس بودن با آنتن، انرژی بیشتری ساطع می کند.
حتی زمانی که کاربر از تلفن استفاده نمی کند، گوشی در حال ارسال و دریافت امواج به نزدیک ترین آنتن است. بنابراین زمانی که فاصله گوشی با آنتن BTS کمتر است برای ارتباط با آنتن، انرژی کمتری نیز از گوشی ساطع می شود و طبیعی است که ضرر کمتری هم در پی خواهد داشت.
به همین دلیل زمانی که فردی مسافرت می کند یا به مسافت هایی که در فاصله دورتری از یک آنتن قرار دارد، می رود، شارژ تلفن همراه وی زودتر تمام می شود.
رئیس سازمان اطلاع رسانی تحلیلگران مخابرات تأکید می کند: برای کاهش ضررهای ناشی از امواج تلفن همراه تا حد امکان بهتر است آن را روی تلفن ثابت دایورت کنیم. توصیه بعدی استفاده از هندزفری دارای سیم است؛ چون هندزفری بی سیم از طریق امواج با تلفن همراه در تماس است، بنابراین از خود انرژی ساطع می کند و قرار دادن گوشی هندزفری بی سیم در گوش نیز ضرر بیشتری خواهد داشت.
همچنین آنتن های BTS نیز باید توسط شرکت ارتباطات سیار، در مکان های مناسب نصب شود تا ارتباط گوشی با شبکه به راحتی برقرار شود.
مهندس فاتح می گوید: براساس نتایج پژوهش هایی که در انگلستان و اسپانیا در زمینه بررسی آثار آنتن های BTS انجام شده است، در ٩٧ درصد کسانی که بیشتر از حد معمول از تلفن همراه استفاده می کنند، آثار سوء و عوارضی همچون افزایش استرس، سردرد، خستگی، دلهره، اختلال در عملکرد حافظه، مشکل در تمرکز، بی اشتهایی و حتی عوارض پوستی مشاهده شده است؛ بهتر است گوشی در سمت قلب یا کمر قرار نگیرد و درون کیفی و با فاصله از بدن گذاشته شود تا آثار سوء آن تا حد امکان کاهش پیدا کند.
باتوجه به این که شبکه تلفن همراه مبتنی بر انتشار امواج رادیویی و ایجاد و توسعه آن است، استفاده از آنتن های فرستنده و گیرنده امواج تلفن همراه با نام BTS نیز با حساسیت دنبال می شود.
محقق مرکز پژوهش های مجلس با اشاره به این مسئله می گوید: بررسی گزارش های علمی منتشر شده از سوی متخصصان حوزه مخابرات و پزشکی مانند موسسه مهندسان برق و الکترونیک، موسسه استانداردهای ملی آمریکا، کمیسیون بین المللی حفاظت در برابر تشعشعات غیر یونیزه، انجمن ملی اندازه گیری و حفاظت در برابر تشعشعات رادیویی نشان می دهد که طبق استانداردهای اعلام شده در سال ١٩٩٩، در آن دسته از آنتن های BTS که در باند فرکانسی هزار و ٨٠٠ مگاهرتز کار می کند، حداقل انرژی رادیویی که قرار گرفتن در معرض تشعشع آن برای سلامتی مضر نمی باشد، ٢/١ میلی وات بر سانتی مترمربع است؛ این میزان برای شبکه هایی که در باند فرکانسی ٩٠٠ مگاهرتز کار می کند، ٥٧/٠ میلی وات بر سانتی مترمربع می باشد که اگر این استانداردها در کشور مورد توجه اپراتورهای مختلف قرار بگیرد می توانیم ادعا کنیم که ضرر امواج این آنتن ها به حداقل خود و حتی کمتر می رسد. ولی متأسفانه شاهد هستیم که دربسیاری از نقاط پرجمعیت برای تحت پوشش قرار دادن مشترکان اضافه شده به شبکه، اقدام به افزایش توان آنتن می کنند که این افزایش توان اگرچه موجب می شود محدوده بیشتری تحت پوشش قرار گیرد ولی میزان انرژی ساطع شده از آن خیلی بیشتر از حد استاندارد می شود. بنابراین باید گروهی به فعالیت بپردازند و میزان انرژی ساطع شده از آنتن های BTS و استاندارد بودن میزان امواج ساطع شده از آن ها را آزمایش کنند که متأسفانه در حال حاضر چنین موسسه ای وجود ندارد.
مهندس فاتح اظهار می دارد: نحوه ارسال امواج از طریق BTSها در کشور ما معمولا به گونه ای است که سیگنال BTS در فاصله ٥٠ تا ٢٠٠ متر از BTS به زمین می رسد.
دکتر شهلا چایچیان، متخصص زنان و زایمان نیز معتقد است: زنان باردار نباید بیشتر از ٧ یا ٨ ساعت از تلفن همراه استفاده کنند چون امواج گوشی می تواند بر سلامت جنین تأثیر بگذارد.به گزارش ITIran، اکثر متخصصان مغز و اعصاب معتقدند که هر چقدر هم میزان تشعشعات آنتن های BTS اندک باشد، اما به مرور و به طور دائم در معرض این امواج قرارگرفتن می تواند تاثیرات بسیار منفی بر سلامت انسان بگذارد. همین مسئله نیز باعث شده است که در بسیاری از کشورها، مردم از نصب دکل BTS در نزدیکی محل سکونت خود جلوگیری کنند.
به عنوان نمونه در سال ٢٠٠٤، جمعی متشکل از ٥٠٠ دانشمند آلمانی طی نامه ای به نخست وزیر معترض شدند که چرا اجازه نصب آنتن های BTS به تعداد زیاد در نزدیکی خانه های مسکونی داده می شود با وجود آن که سرطان زا بودن این امواج از سوی بسیاری از محققان تایید شده است. همین مسئله سبب شده است که در آلمان منازلی که در نزدیکی دکل های BTS قرار دارد، حدود ٢٥درصد افت قیمت داشته باشد.
بنا به همین دلایل است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته کار اپراتورها از مرحله بعد از نصب BTS آغاز می شود و شرکت هایی برای مکان یابی و نصب BTS وجود دارند که به اپراتورهای تلفن همراه این خدمات را ارائه می دهند، خدماتی که در آن سعی می شود عوارض تشعشعات این آنتن ها در مناطق مسکونی به حداقل برسد.
دکتر صادق زاده رئیس کمیته مخابرات مجلس می گوید: خود آنتن های BTS چون براساس استانداردهای جهانی ITU توسط چند شرکت خارجی ساخته و به ایران وارد می شود، خطر زیادی ندارد اما نصب آن باید براساس استانداردهای مشخص شده بین المللی باشد.
به گفته دکتر صادق زاده، میزان تشعشع با مدت زمان رابطه مستقیم و با مجذور فاصله رابطه معکوس دارد. بنابراین اگر زمان مکالمه، گوشی تلفن همراه رابه گوش بچسبانیم، امواج الکترومغناطیسی ساطع شده از گوشی در سلول های آبدار بدن مانند چشم و گوش ایجاد حرارت اضافی می کند و این حرارت اضافی در افراد مختلف می تواند مشکلات متفاوتی را به وجود آورد. بنابراین باتوجه به میزان حساسیت فرد، این عارضه ممکن است به صورت سردرد، گوش درد، احساس خستگی، کوفتگی، بی خوابی و یا کم خوابی و کم اشتهایی بروز کند. بنابراین در مکالمه با تلفن همراه به ویژه مکالمه طولانی بهتر است از هندزفری دارای سیم استفاده کرد.
رئیس کمیته ارتباطات مجلس می گوید: برای این که امواج آنتن های BTS برای افراد ساکن در منازل یا ادارات نزدیک به آنتن ضرری نداشته باشد، باید فاصله تا آنتن و استانداردهای مربوط به آن رعایت شود.
دکتر ناصری، مدیرکل زیربنایی شورای عالی فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات، می گوید: در دنیا استانداردهای خاصی برای کیفیت و میزان تشعشع تلفن های همراه تدوین شده است که براساس آن، تلفن های همراه را از نظر میزان تشعشعات مورد سنجش قرار می دهد ولی متأسفانه هنوز در ایران چنین استانداردی تدوین نشده است.
به گفته دکتر ناصری، استاندارد مربوطه باید حد مجاز تشعشع را برای انسان مشخص کند تا گوشی های فاقد این استاندارد از دور خارج شود؛ این استانداردها همچنین کیفیت خود دستگاه را نیز دربرمی گیرد.
دکتر ناصری که ریاست کار گروه تدوین استاندارد گوشی تلفن همراه را برعهده داشته است، می افزاید: در این کار گروه، مشخصات و میزان تشعشع استاندارد هر گوشی مشخص شد تا به عنوان استاندارد ملی شناخته شود و برای تایید نهایی به موسسه استاندارد ارسال شد؛ ولی پس از گذشت بیش از یک سال هنوز چیزی به نام استاندارد ملی تدوین نشده است درحالی که تدوین چنین استانداردی برای سنجش انواع گوشی ها از لحاظ میزان تشعشعات از سوی دولت ضروری است، ضمن این که چنین اقدامی باعث اطمینان خاطر مشترکان می شود. هم اکنون به دلیل نبود نظارت، گوشی های فاقد کیفیت و غیراستاندارد که به طور قاچاقی وارد کشور می شود، در سطح وسیع در اختیار مردم قرار می گیرد.
مدیرکل دفتر امور زیربنایی فناوری اطلاعات وزارت ICT می گوید: براساس قانون در کشور ما برای تدوین استاندارد حتما باید از منابع فارسی و داخلی استفاده شود درحالی که برای تهیه استاندارد تلفن همراه از نظر تشعشع و کیفیت به این بررسی های مجدد نیازی نیست؛ چون همه این مطالعات پیشتر در کشورهای پیشرفته انجام شده است.
