المپیک در سالهای اخیر نه تنها به آوردگاهی برای قدرتنمایی ورزشکاران تبدیل شده است، بلکه عرصهای برای عرض اندام کشورها در نمایش فناوریها و سیستمهای مدرن شده است. این بار نوبت پاریس که در این عرصه با رونمایی از فناوریهای جدید خود از جمله هوش مصنوعی خودی نشان دهد.
به گزارش ایسکانیوز؛ در بازیهای المپیک پاریس که دیروز افتتاح شد، قرار است هوش مصنوعی و نوآوریهای فناوری در برنامههایی از محافظت از ورزشکاران گرفته تا تجربههای پخش (برودکست) بهتر و مدیریت انرژی کارآمد مورد استفاده قرار گیرند و راه را برای نسخههای بعدی المپیک فناورانه هموار کنند. کمیته بینالمللی المپیک در یک ابتکار پیشگامانه، برنامه هوش مصنوعی المپیک را در آوریل 2024 راهاندازی کرد تا این فناوری بتواند برای اولین بار نقشی متحول کننده در بازیهای امسال پاریس ایفا کند و موجی از پیشرفتهای تکنولوژیکی و کارایی عملیاتی را به نمایش درآورد.
مجله نیچر در گزارش اخیر خود به نقش هوش مصنوعی در المپیک 2024 پرداخته است. در این گزارش آمده است: زمانی که بیش از 100 هزار ورزشکار از حدود 200 کشور جهان این هفته برای بازیهای المپیک تابستانی پاریس گردهم میآیند، صدایی کاملا دوستانه -اما بیچهره- برای احوالپرسی و راهنمایی آنها حضور دارد.
چگونه به محل ورزشم برسم؟ آیا میتوانم مراسم افتتاحیه را به صورت زنده پخش کنم؟ آیا کامپیوتری بازیهای من را قضاوت میکند؟ اینها تنها بخشی از سوالاتی است که ورزشکاران میتوانند از AthleteGPT بپرسند؛ یک چتربات هوش مصنوعی که مختص آنها طراحی شده و از طریق برنامه موبایل Athlete365 قابل دسترسی است.
«اتلیتجیپیتی» یک مدل زبانی بزرگ (LLM) است که با استفاده از هوش مصنوعی توسعه یافته شرکت پاریسی «میسترال ایآی» و پردازندههای «Gaudi» شرکت اینتل ساخته شده است. تعداد کمی از ورزشکاران در بازیهای المپیک تابستانی گذشته در توکیو (سال 2021) با مدل زبانی بزرگ یا چتجیپیتی آشنایی داشتند، اما در بازیهای امسال همه ورزشکاران از جمله دوندگان سرعت میتوانند به خوبی از این برنامهها استفاده کنند و با پیشرفتهایی که فناوری هوش مصنوعی از چهار سال پیش تاکنون داشته است، سازگار شوند.
این در حالی است که کمیته بینالمللی المپیک در یک ابتکار پیشگامانه، برنامه هوش مصنوعی المپیک را در آوریل 2024 راهاندازی کرد تا این فناوری بتواند برای اولین بار نقشی متحول کننده در بازیهای امسال پاریس ایفا کند و موجی از پیشرفتهای تکنولوژیکی و کارایی عملیاتی را به نمایش درآورد.
توماس باخ، رئیس کمیته بینالمللی المپیک، با اشاره به اینکه هدف از استفاده از هوش مصنوعی در بازیهای پاریس تلاش برای سادهسازی رشد انفجاری تحقیقات هوش مصنوعی در ورزش و استراتژی استفاده از آن است، گفت: ما باید در تغییر پیشگام باشیم، نه اینکه هدف تغییر قرار بگیریم.
عملکرد و تمرین ورزشکار
به گزارش نیچر، در اوایل سال 1900، زمانی که پاریس برای اولین بار میزبان بازیهای المپیک بود، «اتین ژول ماره»، دانشمند فرانسوی، فناوریاش را برای مطالعه ورزشکاران به معرض نمایش گذاشت. او توانست با فناوری جدید خود و عکاسی پرسرعت کرونوفتوگرافی که شامل دوربینی مسلسل مانند میشد، از دوندههای سرعت و پرشهای بلند عکسبرداری کند. او بیومکانیک بدن را برای «کشف راز برتری برخی ورزشکاران» تجزیه و تحلیل کرد.
فناوری ردیابی ورزشکاران به شکل سهبعدی با نام DAT3 که شرکت اینتل آن را ساخته است، از هوش مصنوعی برای ردیابی 21 نقطه از بدن انسان برای ارائه حرکت فیزیکی دقیق استفاده میکند و تمام بینشهای بیومکانیکی مورد نظر مربیان را در ورزشکاران ارائه میدهد. به نظر میرسد که چنین فناوریهایی منجر به رقابت نزدیک تر و رکوردهای جدید میشود.
روشهایی که هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد ورزشکاران استفاده میشود، از طراحی کفشها و لباسهای ورزشی سفارشی گرفته تا تعیین برنامههای تغذیه و تمرین بهینه را شامل میشود. این روشها حتی ممکن است باعث کشف استراتژیکهای جدید در ورزش شود. یک نمونه تاریحی از چنین تغییر اساسی، «فلاپ فاسبوری» است که اکنون سبک غالب پرش است و توسط ورزشکار آمریکایی به نام «دیک فاسبری» در المپیک سال 1968 ابداع شد.
گرفتن عکس و فیلم از حرکات و تجزیه و تحلیل دادهها یکی از راههایی است که ورزشکاران میتوانند عملکرد خود را با هوش مصنوعی افزایش دهند
داوری و دادههای زمان واقعی
«فرانک اوهمه»، داور واترپلوی المپیک است، ولی کار روزانه او به عنوان اخترفیزیکدان در موسسه ماکس پلانک برای فیزیک گرانشی در آلمان شامل جستوجوی سیگنالهای برخورد سیاهچالهها در دادههای امواج گرانشی پرسر و صداست که خیلی اوقات با کمک هوش مصنوعی انجام میشود. او زمانی که لباس تمام سفید داوری را در پاریس به تن میکند، باید از میان امواج آب که در حال پاشیدن است، تصمیم بگیرد که آیا توپ از خط عبور کرده و وارد دروازه شده است یا خیر. اما در حال حاضر هوش مصنوعی با استفاده از اطلاعات ضبط شده توسط مجموعه ای از دوربینهای اطراف استادیوم و تراشههای کاشته شده در توپ، چنین تصمیماتی را در ورزشهایی مانند واترپلو و فوتبال راحتتر و دقیقتر میکند.
با این حال به نظر میرسد که هوش مصنوعی هنوز در ورزشهایی که داوری در آنها نیاز به تجزیه و تحلیل دادههای بلادرنگ ندارد، کندتر سازگار میشود. به غیر از این، مانع دیگری که استفاده از هوش مصنوعی را در داوری در ورزشهای دیگر دچار چالش میکند، بحث بودجه و نیازهای خاص هر ورزش است. به گفته اوهمه، با وجود اینکه واترپلو قدیمیترین ورزش تیمی المپیک به شمار میرود، تقریبا به اندازه بسکتبال یا فوتبال پولساز نیست.
او میمی گوید: استفاده از هوش مصنوعی در واترپلو چالشهای مختلفی مانند آموزش الگوریتمها روی تصاویر گرفته شده در زیر آب و در سناریوهای آشفته را نیز به همراه خواهد داشت.
بهبود تجربه بینندگان
تورنت دادههای جمعآوریشده در طول بازیها نه تنها الگوریتمهای هوش مصنوعی، بلکه بینندگان تلویزیونی را که تشنه آمار هستند، تغذیه میکند. لوسی میگوید: ورزش زبان خودش را دارد و آمار و ارقام این مکالمات را غنی میکند.
رسانهها عجله دارند تا راههایی برای افزایش این اطلاعات جدید و قرار دادن آن روی صفحههای تلویزیون بیابند. وقتی در بازیهای سیدنی 2000، خط رکورد جهانی مجازی روی صفحه نمایش برای بینندگان تلویزیونی قرار گرفت، بینندگان مجذوب شدند. این در حالی است که در سال 2024، رسانهها توانایی نمایش خیلی بیشتر از جمله شتاب، حداکثر سرعت و طول گام را دارند.
یکی دیگر از موارد هیجانانگیز قابلیت شخصیسازی از طریق پلتفرم هوش مصنوعی Geti اینتل است. به این معنا که با توجه به تعداد زیاد اکشنهای ورزشی که همزمان ضبط میشوند، توانایی هوش مصنوعی برای تشخیص دقیق آنچه بینندگان میخواهند ببینند، بازی را تغییر میدهد. به طور مثال اگر کسی شوتهای سه امتیازی تیم بسکتبال مردان نیجریه را بخواهد، هوش مصنوعی میتواند تمام فیلمها را مرور میکند و به طور خودکار آنها را کنار هم قرار میدهد.
در این رویداد جهانی ۱۲ هزار نمایشگر متصل بههم، هشت هزار نقطه وایفای، ۱۳ هزار کامپیوتر با بیش از ۴۰۰ هزار کیلومتر فیبرنوری بازیها را در داخل استادیومها و در فواصل مناطق ورزشی تا سیستمهای پخش داخلی پشتیبانی میکنند. بهعلاوه نسل پنجم شبکه تلفن همراه و سایر اتصالات نیز امکان دسترسی تماشاگران به استادیومها را فراهم میکند و المپیک پاریس را به اولین رویداد جهانی تبدیل میکند که صرفاً با بلیتهای دیجیتالی (و نه کاغذی) کار میکند.
برگزارکنندگان المپیک از یک سال پیش توزیع شبکههای نسل پنجم را در تمامی سایتها، استادیومها و اماکن ورزشی تست کردهاند. به کمک شرکتهای برتر تکنولوژی مانند «اورنج» که یکی از مهمترین شرکای المپیک محسوب میشود، اپراتورها شبکههای خصوصی نسل پنجک را در مکانهای استراتژیک متعددی مستقر کردهاند.
یکی از کارکردهای این شبکهها پوشش همهجانبه ویدئویی با کیفیت بالا خواهد بود. به عنوانمثال دوربینهای کوچک به ورزشکاران نزدیک میشوند و تمام جزئیات را برای بینندگان ضبط و پخش میکنند. در واقع تصاویر تلویزیونی، هم در نمایشگرهای بسیار بزرگ ورزشگاهها و هم در نمایشگرهای خانگی، به کمک اینترنت 5Gتوزیع میشود، زیرا اصولاً امکان کابلکشی در بسیاری از مناطق وجود ندارد.
تقویت امنیت سایبری برای ورزشکاران
در میان بسیاری از موضوعاتی که در طول بحثهای گروه هوش مصنوعی به آن پرداخته شد، تلاشهای المپیک پاریس برای برابری جنسیتی و همچنین بحث افزایش خشونت آنلاین علیه زنان در ورزش بود.
«سارا واکر»، دارنده مدال نقره المپیک در دوچرخهسواری بیامایکس و عضو کمیته بینالملل المپیک و نایب رئیس کمیسیون ورزشکاران این کمیته، میگوید: زمانی که ورزشکاران بهخصوص ورزشکاران محبوب عملکردشان در یک روز معین یا در یک بازی خاص، انتظارات طرفدارانشان را برآورده نکند، با واکنشهای قابل توجهی مواجه میشوند و با اظهارنظرهای نفرتآمیز در شبکههای اجتماعی تخریب میشوند. اما امسال به دلیل استفاده از فناوری هوش مصنوعی، قبل از اینکه ورزشکاران بتوانند اظهارنظرهای منفی و نفرتآمیز را ببینند، آنها فورا حذف میشوند.
به غیر از این، کاربرد دیگر هوش مصنوعی در مقوله امنیتی، نظارت بر میلیونها نقطه داده (data point) در زمان واقعی به منظور شناسایی و رسیدگی به سوءاستفاده آنلاین هدفمند نسبت به ورزشکاران و مقامات است.
واکر با اشاره به پیادهسازیهای مختلف هوش مصنوعی از شرکتهای فناوری و رسانه در طول بازیها گفت: هوش مصنوعی میتواند فرصتهای بیشتری را برای ورزشکاران فراهم کند تا تواناییهای کامل بدن انسان را به نمایش بگذارند.
استعدادیابی
سایت خبری «نشنال نیوز» نیز کاربردهای دیگر هوش مصنوعی را در المپیک امسال پاریس برشمرده است که یکی از آنها استعدادیابی است.
«آمیت جوشی»، پروفسور و کارشناس هوش مصنوعی در دانشگاه بازرگانی IMD و عضو گروه کاری هوش مصنوعی، میگوید: کمیته بینالمللی المپیک از هوش مصنوعی استفاده میکند تا اطمینان حاصل کند که فرصتهای برابر برای کشورهای مختلف در بین خطوط نژادی و اقتصادی ارائه میشود.
او میافزاید: با پتانسیل هوش مصنوعی برای شناسایی استعدادها از همه گوشههای جهان، در آینده تنوع و فراگیری در ورزش امیدوارتر از همیشه به نظر میرسد. ممکن است چندین «مایکل فلپس» - شناگر پیشین آمریکایی و پرمدالترین ورزشکار المپیکی در تمامی دوران با مجموع ۲۸ مدال - در نقاط مختلف جهان در حال دویدن باشد، اما ما هرگز این را نخواهیم دانست. زیرا آنها هرگز فرصت رقابت را نداشتهاند و ما هیچ راهی برای تشخیص نخبه بودن این افراد نداریم.
با این حال، برخی از شرکای المپیک 2024 پاریس مثل شرکت اینتل و سامسونگ از طریق تلاشها و پروژههای هوش مصنوعی مختلف به پیشرفت این فرآیند شناسایی کمک میکنند. این غولهای فناوری با کمک هم یک سیستم استعدادیابی مبتنی بر هوش مصنوعی را به کار گرفتهاند که شرکتکنندگان میتوانند آن را در Stade Da France، برجستهترین استادیوم ورزشی فرانسه، که به استادیوم المپیک تبدیل شده است، آزمایش کنند.
شرکت کنندگان میتوانند با تلفنهای هوشمند، تبلتهای سامسونگ، فناوری بینایی کامپیوتر و هوش مصنوعی مبتنی بر فناوری ابر تمرینهای مختلف ورزشی را انجام دهند تا اینتل به آنها پیشنهاد دهد که کدام ورزش المپیک را باید دنبال کنند.
اینتل این ابتکار را در سنگال با کمیته ملی المپیک سنگال به صورت آزمایشی اجرا کرد، جایی که جوانان محلی که پتانسیل خود را به عنوان ورزشکار برای بازیهای المپیک جوانان برنامهریزی شده برای سال 2026 نشان دادند، شناسایی شدند.
جوشی میگوید: اکنون از این فناوری میتوانیم برای ارائه فرصتهای بیشتر و تسریع پیشرفت آنها استفاده کنیم. به این ترتیب، تنها کشورهای معمولی ثروتمند با منابع، زیرساختها و سیستمهای استثنایی نیستند که سرآمد میشوند.
نیچر در این زمینه مینویسد: سهولت جمعآوری دادههای فردی، همراه با تجزیه و تحلیل هوش مصنوعی، میتواند به مربیان هم در شناسایی استعدادها کمک کند و ورزش را عادلانهتر کند. کمیته بینالمللی المپیک در ماه مارس یک برنامه پیشاهنگی را اجرا کرد که از DAT3 برای شناسایی بیش از 40 کودک در سنگال استفاده کرد تا از طریق تجزیه و تحلیل تمرینات ساده مانند دویدن و پریدن ورزشکاران در سطح المپیک را شناسایی کند.
در این میان ورزشها و کشورهایی که لیگ حرفه ای دارند، بیشتر از بقیه از مزیتهای هوش مصنوعی بهره خواهند برد، زیرا آنها منابعی برای جمعآوری دادههایی با کیفیت بالا و آموزش الگوریتمها دارند.
پاتریک لوسی، دانشمند ارشد شرکت فناوری ورزشی «استتز پرفورم» در شیکاگو، میگوید: مشکل برخی از ورزشهای المپیک این است که دادههای بزرگی ندارند. این موضوع چگونگی استفاده از این فناوری را در جنبههای دیگر این بازیها، مانند قضاوت و داوری گسترش میدهد.
شبیهسازی صدا و ویرایش سریع ویدئو
به گزارش نشنال نیوز، شبکه تلویزیونی آمریکایی NBC ماه گذشته اعلام کرد که یک شیبهساز کامپیوتر تولید شده توسط هوش مصنوعی با بازسازی یکی از بهترین مجریهای تلویزیون آمریکا از گزارشهای پخش روزانه بازیهای المپیک تابستانی را روایت میکند.
این ابزار همچنین دارای بستههای برجسته ۱۰ دقیقهای است که شامل بهروزرسانی رویدادها، داستانهای ورزشی و سایر محتوای مرتبط شخصیسازی شده بر اساس اولویتهای مشترک است.
نکات برجسته از پنج هزار ساعت پوشش زنده در پاریس را میتوان به هفت میلیون روش ارائه کرد و به پخش کنندگان این امکان را داد تا روی کارهای مهمتری تمرکز کنند در حالی که ویژگیهای هوش مصنوعی بازخوانیهای سفارشی شده را نیز کارآمدتر ارائه میدهند.
مصرف بهینه انرژی
به گزارش وبسایت رسمی المپیک، با کمک هوش مصنوعی مصرف انرژی در پاریس 2024 به صورت بلادرنگ پایش میشود و دادههای گرفته شده برای اطلاعرسانی و برنامهریزیهای آتی مورد استفاده قرار میگیرد. برای این کار، دادههای عملیاتی از سال 2020 در حال جمعآوری هستند.
کمیته بینالملل المپیک برای برنامهریزی مصرف بهینه انرژی با شریک خود اینتل با استفاده از مفهوم دوقلوی دیجیتال (digital twinning) کار میکنیم تا مسئولان بتوانند پیشبینی کنند کجا به برق نیاز دارند و کجا باید دوربین قرار دهند.
زمانسنج پیشرفته
امگا (OMEGA) 350 تن تجهیزات پیشرفته زمانسنجی به بازیهای پاریس خواهد آورد که شامل مجموعهای از حسگرها و دوربینهای بینایی کامپیوتری است. سازندگان ساعت سوئیسی اُمگا، زمانسنج رسمی بازیهای المپیک از سال 1932، با فناوریهای پیشرفته از جمله دوربینهای بینایی کامپیوتری مبتنی بر هوش مصنوعی، بازیهای این المپیک پاریس را متحول خواهند کرد.
اُمگا برای ردیابی زمانها در طول این رویداد، تجهیزات بیشماری به پاریس آورده است. حدود 550 زمانسنج رسمی و حرفهای در محل در 32 ورزش فعالیت خواهند کرد و از حمایت 900 داوطلب آموزشدیده برخوردار خواهند بود. امگا تجهیزات زمانسنجی خود را به مجموعهای از حسگرها مجهز کرده است. بلوکهای شروع طراحیشده ویژه دوندهها دارای حسگرهای داخلی هستند که نیروی ورزشکاران روی تکیهگاه پا را چهار هزار بار در ثانیه اندازهگیری میکنند.
حسگرهای یکپارچه دادهها را به یک کامپیوتر در محل ارسال میکنند و داوران مسابقه را از شروعهای نادرست تا یک دهم ثانیه مطلع میسازند.