آیا موتور جستجوی گوگل بی‌طرف است؟
بررسی ها نشان می دهد گوگل توانمندی و قدرت حیرت انگیزی در سانسور و دستکاری نتایج جستجو ، خارج کردن رقبا و شکل دهی به فرهنگ جوامع پیدا کرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ یکی از مباحث مهمی که در بحث حکمرانی فضای مجازی از اهمیت فراوانی برخوردار است، حکمرانی داده است که این موضوع در مجامع مختلف جهانی مثل مجمع جهانی حکمرانی اینترنت سازمان ملل متحد مورد تاکید واقع شده است. بررسی ها نشان می دهد در دوره های مختلف برگزاری مجمع مذکور این مساله به عنوان مهمترین مسائل در حوزه حکمرانی داده مورد تاکید قرار گرفته است و ضرورت تسری الگوی مقررات حفاظت از داده اتحادیه اروپا در دیگر کشورها و مناطق از جمله حوزه بریکس (روسیه، برزیل، هند، آفریقای جنوبی و چین) و برخی از ایالت های در آمریکا (مانند کالیفرنیا) و روند تبدیل شدن آن به یک چارچوب بین المللی مورد تأکید کشورها واقع شده است.
موتورهای جستجو؛ ابزار برتری در حکمرانی داده ها
یکی از ابزارهای مهم برای برتری در حکمرانی داده در سطح جهانی، موتورهای جستجو است. واضح است در حال حاضر گوگل به عنوان مهمترین موتور جستجو در کل دنیا مطرح است.گوگل پروژه ای تحقیقاتی بود که در ژانویه 1996 توسط لری پیج و سرگئی برین، دو دانشجوی دکترای دانشگاه استفنورد در کالیفرنیا رقم خورد. رسالت گوگل سازمان دادن به دنیای اطلاعات و قابل دسترس و مفید کردن آن است. گوگل تقریبا تمام نیازهای کاربران خود را مرتفع می سازد. گوگل به طور تخمینی دارای بیش از یک میلیون سرور در سراسر جهان است و روزانه بیش از یک میلیارد درخواست جستجو در آن صورت می گیرد.
به گزارش سایت statista، در سال 2020، گوگل با حدود 86 درصد، بیشترین تعداد جستجوی در بین موتورهای جستجو را به خود اختصاص داده داده است. البته این سهم در مقایسه با سال 2010، حدود 5 درصد کاهش داشته و در سال 2010 سهم جستجوی گوگل در دنیا بیش از 90 درصد بوده است.همچنینگوگل یکی از بالاترین درآمدهای شرکت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال 2020 داشته است و با حدود 181 میلیارد دلار در رتبه های نخست درآمدزایی قرار داشته است.
به گزارش سایت statista، در سال 2020، گوگل با حدود 86 درصد، بینک حدود 6 درصد، یاهو حدود 2و نیم درصد و بایدو حدود نیم درصد از سهم جستجوی دنیا را به خود اختصاص داده داده اند. نکته قابل توجه آنکه سهم بازار گوگل در سال 2010، بیش از 90 درصد بوده است که در حال حاضر به دلیل رشد جستجوگر های کشورهای مختلف به رقم حدود 5 درصد کاهش یافته است.
انتقاد کارشناسان و سیاستمداران از عملکرد گوگل
مسلما گوگل را نمی توان صرفا موتور جستجوی بی طرف و منصف دانست؛ زیرا که بسیاری از سیاستمداران و کارشنان حوزه فناوری اطلاعات معتقدند گوگل توانمندی و قدرت حیرت انگیزی در سانسور و دستکاری در نتایج جستجو دست پیدا کرده که با این قدرت می تواند رقبای موجود را از گردونه رقابت خارج نموده و همچنین شکل دهی به فرهنگ جوامع در اختیار این شرکت فناوری بزرگ دهد. به اعتقاد ایشان گوگل تلاش دارد که با اثبات اقدامات غیرقانونی این شرکت ها، امتیازات ویژه موجود برای فعالیت آنها در ایالات متحده را لغو کند.
در این باره تدکروز سیاستمدار و حقوقدان آمریکایی که از سال 2013 به عنوان سناتور ایالت تگزاس در سنای ایالات متحده حضور دارد و مدارک دانشگاهی خود را در رشته حقوق از دانشگاه های پرینستون و هاروارد کسب کرده با نشانه گرفتن انگشت اتهام خود به سمت گوگل در اشاعه سانسور گسترده و دستکاری در نتایج جستجو می گوید: اگر شرکت های بزرگ حوزه فناوری (مثل گوگل)، نتوانند داده ها و شواهد قانع کننده ای مبنی بر عدم وقوع سانسور گسترده در سازوکار خود ارائه کنند هیچ دلیلی وجود ندارد که کنگره به سبب قوانین موجود، همچنان به آنها امتیازات ویژه اعطا کند. این مساله عاملی است که ما را به عمق این مساله می برد. این شرکت ها بسیار غیرشفاف عمل می کنند. گوگل با افتخار اعلام می کند که برای همه و در هر زمان به صورت مداوم داده های مورد نظر را جمع آوری می کند و نمایش می دهد آنها می گویند که می دانند شما چه چیزی را جستجو می کنید. از اطلاعات مربوط به خرید شما و علایقتان هم آگاهی دارند. این در حالی است که این نوع از اشتراک گذاری اطلاعات، یک جاده یک طرفه است. این روند باید تغییر کند و گوگل نمی تواند پشت الگوریتم های خود پنهان شود. همه ما به اطلاعات نیاز داریم و محافظت از آزادی اطلاعات و آزادی بیان چیزی است که به آن محتاج هستیم.
تدکروز می گوید: کنترل گوگل بر آنچه مردم می شنوند، می بینند، می خوانند و می گویند بی سابقه است. تقریبا 90 درصد کل جستجوهای اینترنتی در ایالات متحده از بیستر گوگل انجام می شود. تسلط این شرکت بر داده های اینترنت به حدی بالاست که فعل گوگل کردن به یکی از واژه های پرکاربرد زبان ما بدل شده است. گوگل با این قدرت بازار می تواند اغلب گفتمان های ما را کنترل کند و همواره در دفاع از خود، عنوان می کند که عمدی در این اتفاق وجود نداشته و همه مسئولیت ها بر عهده الگوریتم ها است. این در حالی است که موتور جستجوگر گوگل در واقع هیچ قدرتی ندارد و توسط انسان ها نوشته شده است. بنابراین هربار که در صفحات وب جستجو می کنید، فقط صفحاتی قابل مشاهده هستند که مدیران گوگل تصمیم دارند به شمار نمایش دهند. این مورد در شرکت های تابعه گوگل مثل یوتیوب هم قابل مشاهده است.
این حقوقدان آمریکایی با اشاره به اینکه فناوری های نوظهور نه تنها توانایی خاموش کردن صداها را دارند، بلکه قادر هستند بسته ای مشخص از خوراک اطلاعاتی را نیز در اختیار کاربر خود قرار دهند می گوید: مساله من این است که شرکت های بزرگ فناوری مانند گوگل با کنگره و مردم آمریکا در حال معامله هستند، آنها اطمینان می دهند که بی طرف، منصف و به دور از رفتارهای مغرضانه عمل کنند(ولی در واقع این گونه نیست). اگر یک غول فناوری بخواهد به بلندگوی یک حزب و گروه خاص بدل شود، قطعا این حق را دارد اما باید بداند که در این صورت نمی تواند همچنان از امتیازات ویژه ای که دولت فدرال در اختیارش قرار داده است استفاده کند.