ابهامات حذف دفترچه‌های بیمه
سازمان تأمین اجتماعی از حذف دفترچه کاغذی بیمه‌شدگان این سازمان از ابتدای اسفند و فراهم‌شدن زمینه ارائه خدمات درمانی در بسترالکترونیک خبر داده است. بر این اساس، ویزیت بیمار، تجویز دارو، خدمات پاراکلینیکی شامل آزمایشگاه تشخیص طبی، تصویربرداری، فیزیوتراپی و مانند آن برای تمام پزشکان و بیماران به شکل الکترونیک انجام می‌شود.
بر این اساس، سازمان تأمین اجتماعی در بخشنامه‌ای چاپ و تحویل دفترچه‌های جدید درمانی بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران را ممنوع کرده و از پزشکان خواسته است پس از احراز هویت بیمار به روش الکترونیک به مراجعان خود خدمات ارائه کنند؛ تصمیمی که به‌گفته مسئولان سازمان نظام پزشکی، شتابزده گرفته شده است چراکه نبود سامانه‌های برخط در همه مراکز بهداشتی و درمانی، اجرای این طرح را با چالش‌های بزرگی همراه کرده است.
شمارش معکوس برای توقف چاپ دفترچه‌های بیمه کاغذی شروع شده و قرار نیست از روزهای آینده دفترچه‌های بیمه جدیدی در کارگزاری‌های بیمه چاپ شود؛ اقدامی که مسئولان تأمین اجتماعی را به این باور رسانده است که اجرای آن گامی بزرگ در راستای اجرای دولت الکترونیک است. با این حال، پزشکان به‌عنوان یکی از طرف‌های اصلی ارائه خدمات به بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی اعتقاد دیگری دارند.
پزشکان می‌گویند، گرچه سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرده است زیرساخت‌های لازم برای اجرای بخشنامه حذف دفترچه کاغذی از سوی جامعه هدف فراهم شده است اما مسئولان سازمان نظام پزشکی می‌گویند، زیرساخت‌ها فراهم نیست و آنچه سازمان تأمین اجتماعی در حذف ناگهانی دفترچه‌های کاغذی از فرایند درمان بیماران ابلاغ کرده، برخلاف تعهداتی بوده که تأمین اجتماعی به سازمان نظام پزشکی داده بود.
معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی در این‌باره می‌گوید: در تمام مذاکراتی که با مسئولان تأمین اجتماعی انجام گرفت، مبنا بر حذف تدریجی دفترچه کاغذی بیمه تأمین اجتماعی و همزمانی آن با ایجاد زیرساخت‌ها برای اجرای خدمات الکترونیک سلامت بود. متأسفانه، به یکباره و برخلاف تعهدات انجام‌شده، سازمان تأمین اجتماعی صدور دفترچه‌های بیمه تأمین اجتماعی را از ابتدای اسفند متوقف کرده است بدون اینکه زیرساخت‌ها برای ارائه الکترونیک خدمات درمانی فراهم شود.
محمد جهانگیری با تأکید بر اینکه قرار بود، صدور دفترچه‌های کاغذی تأمین اجتماعی تا شهریورسال آینده ادامه داشته باشد، می‌گوید: هنوز بسیاری از زیرساخت‌های مورد نیاز برای اجرای بخشنامه تأمین اجتماعی فراهم نیست. در بسیاری از مناطق محروم هنوز شبکهIT وجود ندارد. پزشکان در این مناطق باید دست‌کم 50میلیون تومان بابت تهیه زیرساخت‌های اتصال به اینترنت هزینه کنند. تأمین این مبلغ برای پزشکان با توجه به تعرفه‌های درمانی فعلی، امکان‌پذیر نیست.
استنادپذیری اسناد مبهم است
این مقام مسئول در سازمان نظام پزشکی، با بیان اینکه به‌نظر می‌رسد مسئولان تأمین اجتماعی به‌دلیل برخی الزام‌های قانونی و فشارهایی که به این سازمان وارد می‌شود تصمیم به نقض تعهدات خود با سازمان نظام پزشکی گرفته‌اند، به چالش‌های پیش‌رو اشاره می‌کند و می‌گوید: موضوع استنادپذیری اسناد از سوی تأمین اجتماعی یکی از چالش‌های پیش‌روی پزشکان در اجرای این طرح است. هنوز پاسخ روشنی در این‌باره از سوی مسئولان مربوطه در تأمین اجتماعی درباره استنادپذیری اسناد پزشکی و ابهامات موجود دریافت نکرده‌ایم.
معاون نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی ادامه می‌دهد: بیماران هم با روند جدید در پیش گرفته شده، دچار سردرگمی خواهند شد. بیماران نمی‌دانند با حذف دفترچه برای دریافت خدمات پزشکی مورد نیاز خود باید چه مراحلی را بگذرانند. روند نسخه‌نویسی برای دارندگان بیمه‌های تکمیلی چگونه است و چگونه باید هزینه‌های خود را دریافت کنند. چنین شرایطی می‌تواند به ایجاد نگرانی در بیماران منجر شود.
درحالی مسئولان سازمان نظام پزشکی از اقدام سازمان تامین اجتماعی در حذف دفترچه‌های کاغذی بیمه از اول اسفند انتقاد می‌کنند که مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی به همشهری می‌گوید، صدور دفترچه‌های جدید از اول اسفند ممنوع است و تا تعویض همه دفترچه‌های تامین اجتماعی در اختیار مردم به ماه‌ها وقت نیاز دارد: حذف دفترچه کاغذی بیمه تدریجی خواهد بود چراکه اکنون 45میلیون دفترچه بیمه‌شده تامین اجتماعی در اختیار مردم است. تا 30بهمن هم دفترچه جدید صادر می‌شود و در اختیار بیمه‌شدگان قرار می‌گیرد. تنها افرادی که دفترچه نداشته باشند در نخستین روز اسفند، به شکل الکترونیکی خدمات خود را دریافت می‌کنند. تعداد این افراد بسیار کم است و از این رو، حذف دفترچه‌های کاغذی تدریجا اتفاق خواهد افتاد.
به‌گفته شهرام غفاری، دفترچه‌های بیمه تامین اجتماعی بین 9 تا 15برگ دارند و با توجه به تعداد دفعات مراجعه بیمار به پزشک و داروخانه تا ماه‌های دیگر می‌توان از این دفترچه‌ها استفاده کرد: ممکن است اینطور به‌نظر برسد روند حذف دفترچه کاغذی به شکل ناگهانی رخ داده است اما تا زمانی که دفترچه بیمه افراد دارای کاغذ سفید باشد، می‌توان از آن استفاده کرد.
او با اشاره به اینکه یکی از نقدهای سازمان نظام پزشکی به تامین اجتماعی صدور نسخه‌های الکترونیک پزشکی است، می‌گوید: بحث ما با سازمان نظام پزشکی بر سر الکترونیکی‌شدن نسخ پزشکان است. اگر این روند انجام شود، بود و نبود دفترچه بیمه اهمیتی ندارد. اگر کسی نسخه الکترونیک بنویسد می‌تواند از دفترچه استفاده نکند و اگر کسی هم نسخه الکترونیک تهیه نکند، می‌تواند آن را در دفترچه بیمه بیمار ثبت کند و اجباری برای الکترونیکی‌کردن نسخه پزشک نیست.
مشوق‌هایی برای نسخه‌نویسی الکترونیکی
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی درباره پزشکانی که از روش الکترونیک برای نسخه‌نویسی بیمار استفاده می‌کنند به همشهری می‌گوید: نسخه الکترونیک اجباری نیست اما اگر کسی به شکل الکترونیک در سامانه نسخه خود را وارد کند به شکل برخط هزینه‌های ویزیت خود را دریافت می‌کند. اگر کسی تمایل به وارد‌کردن نسخه در دفترچه بیمه داشته باشد باید منتظر بماند تا بعد از رسیدگی به اسناد پزشکی هزینه‌های خود را دریافت کند.
غفاری با بیان اینکه تامین اجتماعی در شرایطی نیست که بتواند کسی را مجبور به انجام فرایندهای پزشکی به شکل الکترونیکی کند، می‌گوید: سال گذشته 60میلیون نسخه در مراکز ملکی ما به شکل الکترونیک صادر شده است. ناگزیریم به‌سمت استفاده درست از سیستم‌های مکانیزه برویم و باید از این فناوری بهره‌وری کنیم اما اجباری برای استفاده از این فناوری‌ها در شرایط فعلی نداریم.
مزیت حذف دفترچه کاغذی بیمه
غفاری درباره دلایل حذف دفترچه بیمه می‌گوید: سیستم مکانیزه این امکان را برای ما فراهم کرده که فقط از طریق کارت ملی احراز هویت کنیم، چراکه هم‌اکنون درهیچ جای دنیا دیگر شاهد وجود دفترچه‌های بیمه به شکل موجود در کشور نیستیم. او اضافه می‌کند: یکی از مشکلات بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی این بود که وقتی دفترچه بیمه آنها تمام می‌شد یا اعتبار آن به پایان می‌رسید، باید به کارگزاری‌های تأمین اجتماعی مراجعه می‌کردند تا دفترچه جدید دریافت کنند. برای همین، تمدید و صدور دفترچه باعث شده بود سالانه ۶۰میلیون بار مراجعه به کارگزاری‌های تأمین اجتماعی از سوی بیمه‌شدگان ثبت شود. با حذف دفترچه‌های کاغذی از این رفت‌وآمدها جلوگیری می‌شود.
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی ادامه داد: با حذف تمدید اعتبار از ابتدای خرداد‌ماه ۳۸میلیون بار مراجعه کاهش پیدا کرده است. امید می‌رود با حذف کامل دفترچه‌های کاغذی از ابتدای اسفند ۲۲میلیون بار مراجعه دیگر برای دریافت دفترچه کاهش پیدا کند.
غفاری با بیان اینکه برخی مدعی شده‌اند با حذف دفترچه‌های کاغذی، سازمان تأمین اجتماعی صرفه‌جویی مالی بزرگی را به نفع خود ایجاد کرده است، با رد این موضوع می‌گوید: هزینه‌های سالانه سازمان تامین اجتماعی 14هزار میلیارد تومان است. با حذف دفترچه‌های کاغذی در سازمان تامین اجتماعی 150میلیارد تومان در هزینه‌های مربوط به کاغذ و چاپ آن صرفه‌جویی می‌شود. این عدد کمی بیش از یک درصد هزینه‌های ماهانه سازمان تامین اجتماعی است و از این رو، چنین صرفه‌جویی برای سازمان ملاک نبوده است.
او ادامه می‌دهد: هزینه کاغذ و صدور دفترچه حذف شده است، اما هزینه نگهداری از سیستم‌های مکانیزه و به‌روز‌کردن آنها بیشتر از قبل شده و از این رو، صرفه‌جویی در هزینه‌های سازمان تأمین اجتماعی با حذف کاغذ رخ نداده است؛ گرچه نگاه صرفه‌جویانه‌ای برای حذف کاغذ در این بخش نداشتیم.
در همین رابطه:
دردسر شروع شد؛ داروخانه‌ها: نسخه‌های الکترونیکی را آزاد می‌پیچیم!
رئیس انجمن داروسازان ایران گفت: اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک به شکلی که داروخانه ها را به جای پزشکان مجبور به تولید آنلاین نسخه کند، هزینه های قابل توجهی را به داروخانه‌ها تحمیل می‌کند.
محمدباقر ضیا، رئیس انجمن داروسازان ایران در گفت‌گو با فارس، در خصوص ادعای سازمان تامین اجتماعی برای حذف دفترچه های بیمه خدمات درمانی اظهار داشت: به دنبال اعلام خبر حذف دفترچه‌های بیمه درمانی تامین اجتماعی از اسفند ماه سال جاری که به نوعی به معنای ارائه نسخ بیمه شدگان روی سربرگ عادی به داروخانه‌ها است، موضوع مهمی که در این میان وجود دارد و متاسفانه از سوی سازمان های بیمه گر جدی گرفته نمی‌شود، بحث فرآیندهای مرتبط با الکترونیکی کردن اطلاعات درج شده روی نسخه ها و همچنین اطلاعات صاحب نسخه ها است.
وی ادامه داد: در واقع ثبت آنلاین نسخه های عادی در سامانه بیمه مستلزم وارد کردن مشخصات فردی از قبیل نام و نام خانوادگی، شماره ملی، تاریخ ویزیت، استحقاق سنجی درمان، ثبت کد پی گیری و همچنین وارد کردن اسامی و شکل داروها و دستور مصرف هر دارو به صورت آنلاین در سامانه است که همه این ها مستلزم ایجاد امکانات سخت افزاری، نرم افزاری و به ویژه نیروی انسانی برای انجام این خدمات به صورت الکترونیک است.
ضیا افزود: در حال حاضر انجام کلیه خدمات به صورت الکترونیک در اغلب سازمان ها و مراکز از قبیل دفاتر پیشخوان دولت، پلیس +۱۰، خدمات قضائی و ... در قبال اخذ وجه از خدمت گیرندگان انجام می شود و طبیعتا بدیهی است که ایجاد هر گونه تکلیف جدید از سوی سازمان های بیمه برای داروخانه ها باید همراه با تعریف مکانیسم جبران هزینه ها بر اساس قانون باشد در غیر این صورت داروخانه ها از انجام آنها معذور خواهند بود.
وی اضافه کرد: اجرای این طرح به شکلی که داروخانه ها را به جای پزشکان مجبور به تولید آنلاین نسخه کند، علاوه بر تبعات حقوقی برای مسؤول فنی و ایجاد ازدحام در داروخانه، هزینه های قابل توجهی را به موسسین تحمیل می کند که باید محلی برای تامین آن تعریف شود.
رئیس انجمن داروسازان ایران تاکید کرد: این موضوع در خصوص خدمات بیمه سلامت نیز صادق است و متاسفانه آن ها هم محلی برای تامین هزینه های الکترونیکی شدن نسخه ها را درنظر نگرفته اند.
وی تصریح کرد: متاسفانه علیرغم مکاتبات و جلسات متعدد در این خصوص با سازمان های بیمه گر، تاکنون اقدامی در این رابطه انجام نشده و لازم است صراحتا اعلام کنیم چنانچه سازمان های بیمه اعم از بیمه تامین اجتماعی و بیمه سلامت، بر اساس قانون هزینه های اجرای این طرح را جبران نکنند و داروخانه ها را به جای پزشکان مجبور به ثبت آنلاین نسخه ها کنند، داروخانه ها مجبور هستند نسخه های بیمه ای را به صورت آزاد پیچیده و بیمه شدگان محترم را برای اخذ مابه التفاوت، به دفاتر اسناد پزشکی راهنمایی کنند.