افت جایگاه اینترنت موبایل ایران در دنیا
کیفیت اینترنت اپراتورهای تلفن همراه این روزها تحت تاثیر افزایش استفاده کاربران قرار گرفته و اگرچه افت کیفی اینترنت توسط اپراتورها عمدی نیست، اما مصرف بیش از حد معمول کاربران، منجر به نارضایتی شده، هرچند افت جایگاه اینترنت موبایل ایران نسبت به سه ماه گذشته هم حاکی از کاهش این کیفیت و سرعت است.
طی سال‌های گذشته، روند استفاده از اینترنت از سرعت‌های کیلوبیتی در اینترنت دایال‌آپ، رفته‌رفته جای خود را به فناوری ADSL داد که سرعتی به مراتب بیشتر داشته و سرعت‌هایی تا ۵۲۱ کیلوبیت بر ثانیه و حتی ۱۶ مگابیت را هم پوشش می‌داد و اکنون نوبت به فیبر نوری است که جایگزین ADSL شود و سرعت‌هایی به مراتب بالاتر را برای کاربران به ارمغان بیاورد. در این میان اینترنت موبایل هم در چند سال گذشته از روند روبه‌رشدی برخوردار بوده و بخش اعظمی از استفاده کاربران اینترنتی در این بخش جای می‌گیرد. هرچند بسیاری از کارشناسان معتقدند اینترنت موبایل نمی‌تواند جایگزین اینترنت ثابت باشد و برای توسعه حوزه پهنای باند، اینترنت اشیاء و تلویزیون‌های اینترنتی، نیازمند توسعه اینترنت ثابت هستیم و درواقع عدم سرمایه‌گذاری روی اینترنت ثابت و شبکه فیبر نوری در درازمدت یک تهدید برای مملکت است، اما نمی‌توان از افزایش کاربران اینترنت موبایل در این روزها چشم‌پوشی کرد، به‌طوری‌که در حال حاضر ضریب نفوذ پهن‌باند سیار در حدود هشت برابر پهن‌باند ثابت است.
اصراربر آزادسازی باندهای فرکانسی برای توسعه موبایل
ازطرفی در شرایطی که کاربران اینترنت در هفته‌های اخیر با مشکل افت کیفیت و کندی سرعت اینترنت خانگی به‌دلیل افزایش مصرف در دوران کرونا مواجه هستند، محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، بار دیگر مناقشه میان صداوسیما و وزارتخانه خود را بر سر آزادسازی و مالکیت این فضای فرکانسی مطرح کرده و معتقد است که این موضوع می‌تواند به بهبود کیفیت اینترنت در دوران بحران کرونا کمک کند. او در پاسخ به مطالبه کاربران از کیفیت اینترنت اظهار کرد «شبکه موبایل، فرکانس لازم دارد و فعلاً در اختیار سازمان صدا و سیما است و تا فرکانس آزاد نشود، ظرفیت بالا نمی‌رود و درصورتی که این منابع فرکانسی از سوی صدا وسیما در اختیار ما قرار گیرد، کیفیت اینترنت موبایل چند برابر بهبود می‌یابد.» وی حتی از ارسال نامه‌ای به رییس‌جمهوری و ستاد ملی مقابله با کرونا خبر داد تا برای حل این اختلاف قدیمی پا پیش بگذارند تا بتواند با دراختیار گرفتن باندهای فرکانسی ۷۰۰ و ۸۰۰ برای ظرفیت‌سازی توسعه شبکه موبایل در شرایط کنونی استفاده کند.
اما در مقابل برخی معتقدند آذری جهرمی کم‌کاری وزارتخانه‌اش در تخصیص درست منابع و تجهیزات و در تأمین سرعت اینترنت را به دوش فرکانس‌های در اختیار صداوسیما می‌اندازد و به دلیل آنکه مردم از شبکه باکیفیت و ارزان وای‌فای خانگی محروم هستند تلاش دارد تا مردم را مجبور به خرید اینترنت گران موبایل کند.
این موضوع نیز از سوی کارشناسان مطرح می‌شود که افت سرعت شبکه اینترنت موبایل و ثابت عللی درون وزارتی دارد که می‌توان به عواملی چون عدم به‌روزرسانی تجهیزات میان لایه‌ای شبکه و ضعف ساختار شبکه ملی اطلاعات اشاره کرد و با وجودی که اینترنت ارزان خانگی معیار پیشرفت و توان ارتباطی یک کشور محسوب می‌شود، به دلیل ضعف‌های موجود مردم مجبور به استفاده از اینترنت موبایل با هزینه گران شبکه موبایلی هستند. برخی کارشناسان هم تاکید دارند که حتی اگر این فرکانس‌ها در اختیار وزارت ارتباطات هم قرار گیرد، از باب خرید تجهیزات، استقرار آن و راه‌اندازی، نزدیک به یک یا دو سال زمان می‌برد و استفاده ویژه از این فضای فرکانسی در شرایط اضطرار کرونا که از سوی وزیر ارتباطات مطرح می‌شود، تعجب‌برانگیز است.
سقوط رتبه اینترنت موبایل به جایگاه 79
طبق اطلاعات وب‌سایت اسپیدتست اینترنت کشورها را بررسی می‌کند، متوسط سرعت دانلود اینترنت موبایل تا پایان ماه دسامبر ۲۰۱۹ در ایران، ۲۶.۷۴ مگابیت‌برثانیه و متوسط سرعت آپلود، ۱۲.۳۰ مگابیت‌برثانیه بود، در ماه ژانویه سال ۲۰۲۰، اینترنت موبایل ایران با متوسط سرعت دانلود ۲۷.۵۳ مگابیت‌برثانیه در رتبه ۷۰ قرار گرفت. اما در آمار جدید وب‌سایت اسپیدتست تا ماه مارس (که کمتر از یک ماه گذشته را نشان می‌دهد)، سرعت دانلود 22.72 مگابیت‌برثانیه و سرعت آپلود به 10.97 مگابیت‌برثانیه رسیده است که رتبه ایران را در جایگاه 79 قرار داده و حاکی از سقوط 9 پله‌ای در سه ماه اخیر است. بنابراین اینکه کاربران اینترنت موبایل در حال حاضر شاهد تفاوت کیفیت و سرعت با چند ماه گذشته هستند، از روی آمار قابل مشاهده است. کما اینکه نه تنها میانگین سرعت دانلود و آپلود کاهش یافته، بلکه این روزها گله کاربران از کاهش کیفیت و سرعت اینترنت هم رو به افزایش است.
البته اپراتورها در پاسخ به علت کاهش کیفیت و سرعت اینترنت در این روزها می‌گویند هرچند مشکل خاصی در شبکه وجود ندارد، اما مصرف اینترنت افزایش یافته است که دلایلی از جمله دریافت سیم‌کارت رایگان یا سامانه آموزش و پرورش داشته و به همین دلیل در ساعاتی هم کیفیت اینترنت موبایل با کاهش مواجه است، اما در روزهای آینده زمانی که ثبت‌نام سیم‌کارت سرپرستان خانوار به اتمام برسد، ترافیک شبکه سبک‌تر خواهد شد.
از طرفی به گفته حسین فلاح جوشقانی، رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، افت کیفی اینترنت توسط اپراتورها عمدی نیست و هیچ اپراتوری کیفیت سرویس خود را کاهش نداده است. تمامی اپراتورها تلاششان این است که بهترین کیفیت را در اختیار کاربرانشان قرار دهند و در حال مدیریت شرایط هستند و کیفیت اینترنت در شرایط فعلی به دلیل مصرف بیش از حد کاربران تغییر کرده است.
علت افزایش شکایت از خدمات اینترنتی
البته سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هم به این موضوع اذعان دارد که کاهش کیفیت اینترنت منجربه افزایش شکایت کاربران شده است. در این راستا پیمان قره‌داغی، مدیرکل حفاظت از حقوق مصرف‌کننده رگولاتوری روز گذشته درباره شکایات ثبت‌شده در سامانه رگولاتوری اعلام کرد: «تعداد تماس‌های کاربران با سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات ۱۹۵ در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۴۹ درصد و تعداد درخواست و شکایت‌های ثبت‌شده در این سامانه ۱۳۳ درصد افزایش یافته است. در اسفند ۹۷ و فروردین ۹۸، حدود ۹۰۰۰ و ۷۰۰ تماس و ۱۲ هزار و ۱۶۳ درخواست و شکایت در سامانه ۱۹۵ ثبت شده بود که این آمار در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ به ۱۳۵ هزار و ۳۱ تماس و ۲۸ هزار و ۳۲۶ درخواست رسیده است.» وی درباره دلیل این افزایش گفت: «با توجه به شرایط ناشی از شیوع ویروس کرونا در دو ماه گذشته، بسترهای مختلفی از سوی وزارت ارتباطات مانند ارایه حجم رایگان ۱۰۰ گیگابایت به تمامی مشترکان اینترنت ثابت، افزایش سرعت مشترکان ADSL تا ۱۶ مگ، ارایه حجم رایگان ۲۰ گیگابایت به معلمان، استفاده رایگان از پرتال مراکز دانشگاهی و آماده‌سازی زیرساخت‌های ارتقای تکنولوژی ADSL به VDSL برای مردم ایجاد شد تا کاربران بتوانند در حوزه‌های مختلف آموزش، خدمات الکترونیکی، سرگرمی و دورکاری از اینترنت استفاده کنند. تمامی این اقدامات و همچنین استفاده از اینترنت به عنوان راهکاری برای انجام دورکاری، باعث شد ظرفیت انتقال و پهنای باند کشور در مقاطعی اشباع شود و از سوی دیگر در مراکز پشتیبانی اپراتورها و سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات ۱۹۵ تماس و تقاضا برای رفع ابهام‌ها و حل مشکلات افزایش یابد.»(منبع:روزنامه تعادل)