بازیافت زباله‌های الکترونیکی کشور متوقف شد!
پژوهشگران مرکز رشد دانشگاه فردوسی مشهد با دستیابی به دانش فنی بازیافت زباله‌های الکترونیکی موفق به راه‌اندازی پایلوت این طرح شدند.
"حسین حیدری"، مجری طرح در گفت‌وگو با ایسنا) گفت: ایده اصلی ما بازیافت زباله‌های الکترونیکی بوده است چرا که در ایران بازیافت زباله‌های الکترونیکی بر اساس روش‌های علمی صورت نمی‌گیرد. علاوه بر این متوجه شدیم که زباله‌های الکترونیکی کشور از طریق تاجران زباله‌های الکترونیکی به کشورهایی چون ترکیه و مالزی فروخته می‌شود.
وی، قیمت خرید فناوری مرتبط با بازیافت زباله‌های الکترونیکی را پنج میلیارد تومان ذکر کرد و ادامه داد: به منظور دستیابی به دانش فنی این فناوری و جلوگیری از خروج ارز طرح بازیافت زباله‌های الکترونیکی را تعریف و اجرایی کردیم.
حیدری به روش‌های بازیافت زباله‌های الکترونیکی اشاره کرد و گفت: برای بازیافت این نوع زباله‌ها از سه روش مکانیکی، هیدرومتالورژی (متالورژی به روش‌های شیمی تر) و بیومتالورژی یا روش ترکیبی استفاده می‌شود و در انتهای این فرآیندها قادر به باریافت زباله‌های الکترونیکی هستیم.
این محقق با تاکید بر اینکه زباله‌های الکترونیکی حاوی فلزاتی چون طلا، مس و نقره هستند، خاطرنشان کرد: علاوه بر آن فلزات دیگری چون پالادیم در زباله‌های الکترونیکی موجود است که استحصال این مواد به دلیل نبود فناوری‌های مورد نیاز در ایران مقرون به صرفه نیست.
وی، روش استفاده شده برای بازیافت این زباله‌ها در این طرح را روش ترکیبی عنوان کرد و گفت: برای این منظور ابتدا زباله‌های الکترونیکی در داخل دستگاهی برای خرد کردن قرار می‌گیرند. پس از خرد شدن در درون وان‌های مختلفی قرار می‌گیرند تا به روش انحلال انتخابی (Solution selective) اقدام به استحصال فلزات طلا، نقره و مس می‌کنیم.
مجری طرح با بیان این که هر یک از این فلزات در وان مجزایی جدا سازی می‌شوند، ادامه داد: جداسازی عناصر فلزی از این زباله‌ها به روش رسوب نشینی انجام خواهد شد.
وی، اجرای این طرح را در دو بخش استحصال سه فلز طلا، نقره و مس و مدیریت زباله‌های الکترونیکی دانست و گفت: در بخش مدیریت زباله‌های الکترونیکی، مواد مختلف استفاده شده در تجهیزات الکترونیکی چون آهن و پلاستیک جداسازی و به واحدهای بازیافت موجود در کشور منتقل می‌شوند و مواد سمی به کار رفته در این تجهیزات نیز بر اساس دستورالعمل‌های سازمان محیط زیست مدیریت خواهند شد.
حیدری با تاکید بر این که دستیابی به فناوری‌ها و روش‌های بازیافت زباله‌های الکترونیکی در کشور بسیار مقرون به صرفه است، توضیح داد: زباله‌های الکترونیکی حاوی فلزاتی چون طلا، مس، نقره و برخی از فلزات چون پالادیوم است که میزان این فلزات در موبایل‌ها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.
وی با بیان اینکه پایان این فرآیند لجن باقی خواهد ماند افزود: این لجن حاوی مقادیری از این فلزات است که برای استحصال فلزات از لجن باقی مانده نیاز به روش‌های خاصی است که این فناوری در ایران وجود ندارد.
حیدری اضافه کرد: زمانی که پایلوت این طرح را در مشهد راه اندازی کردیم، گروهی از کشور ژاپن از این پایلوت بازدید کردند و حاضر بودند لجن حاصل از این فرآیند را از ما خریداری کنند.
مجری طرح با بیان اینکه بیشترین میزان طلای استفاده شده در هر تن موبایل مربوط به کشور ژاپن است گفت: بر اساس آنالیزهای انجام شده میزان طلای استفاده شده در هر تن موبایل در ایران 100 گرم گزارش شده است.
به گفته وی میزان طلا استفاده شده در موبایل‌ها نشان دهنده کیفیت موبایل‌ها است؛ چرا که فلز طلا یک رسانای قدرتمند محسوب می‌شود.
حیدری اظهار داشت: یکی از مهمترین چالش‌های این طرح تهیه زباله‌های آن است که بر اساس درخواست سازمان‌های بهره بردار، لازم است تا ما زباله یک سال خط تولید کارخانه بازیافت زباله الکترونیکی را تامین می‌کردیم که با تعامل استانداری خراسان رضوی قرار شد تا در این زمینه سازمان‌های دولتی با ما همکاری کنند که عملا محقق نشد.
مجری طرح سازوکارهای پیچیده موجود در شهرداری را از دیگر چالش‌های این طرح عنوان و خاطر نشان کرد: درزمان اجرای این طرح، شهرداری اعلام کرد که ما هزینه‌ای برای راه اندازی خط تولید کارخانه بازیافت زباله را نمی‌دهیم و گفتند پایلوت این طرح را اجرایی کنید و در صورت موفقیت آمیز بودن سرمایه گذاری خواهیم کرد.
وی اضافه کرد: با رابزنی‌های صورت گرفته با شهرداری مشهد پایلوت این طرح با هزینه ما در سال 90 راه اندازی شد که ضمن آنکه هزینه‌های پرداخت شده سه سال بعد از شهرداری اخذ شد، این نهاد تمایلی به ادامه همکاری با ما نداشت.
مجری طرح خاطر نشان کرد: یکی از مشکلات این طرح جمع آوری زباله‌های الکترونیکی است و در زمان اجرای پایلوت این طرح، شهرداری انتظار داشت که این زباله‌ها را به صورت رایگان در اختیار داشته باشد و این در حالی بود که زباله‌های الکترونیکی خرید و فروش می‌شود.
حیدری ادامه داد: در حال حاضر این طرح دانش بنیان مسکوت مانده و ادامه آن به یک شرکت خصوصی واگذار شد و اهداف ما در این طرح محقق نشد.
وی افزود: در این طرح قرار بود تا با همکاری سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد پس از راه اندازی موفقیت آمیز پایلوت، وارد فاز نیمه صنعتی و صنعتی شویم که به دلیل وجود مسایل مختلف ادامه این طرح میسر نشد.