«برنامه نویسان ایرانی»؛ تسهیل‌گرانِ در محدودیت
سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور با انتشار بیانیه‌ای به مناسبت روز جهانی برنامه‌نویس، ضمن تبریک این روز به تمامی برنامه‌نویسان خلاق و پرتلاش ایرانی در سراسر دنیا، به ارایه پیشنهادات و راهکارهای رفع چالش‌ها و محدودیت‌های فعالان این عرصه در کشور پرداخت.
در این بیانیه آمده است:
«سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور با افتخار، ۲۵۶امین روز سال میلادی، روز جهانی برنامه‌نویس (Programmer's Day) را گرامی داشته و این روز را فرصتی می‌دانیم تا از تلاش‌ها و نوآوری‌های برنامه‌نویسان در ساخت دنیای دیجیتال قدردانی کنیم.
برنامه‌نویسان، مهندسان نرم‌افزار، توسعه‌دهندگان، شرکت‌های نرم‌افزاری و فعالان صنعت فناوری اطلاعات، که مکمل یکدیگرند توان تبدیل ایده‌ها به واقعیت‌‌‌‌‌ها را دارند و از این رو می‌توانند الهام‌بخش جامعه‌ی ما برای تبدیل رویاهای رونق وتوسعه به خاطرات خوش باشد. این افراد امکان این را دارند که چالش‌های پیچیده را در جامعه و صنایع مختلف به راه‌حل‌های کارآمد و مؤثر تبدیل کنند و با خلق نوآوری‌ها و راه‌حل‌های هوشمندانه، زندگی ما را آسان‌تر و بهتر کنند.
• اهمیت برنامه‌نویسی در صنایع مختلف
برنامه‌نویسی در دنیای امروز، فقط یک مهارت نیست؛ بلکه نیروی محرک صنایع مختلف است. از صنعت خودروسازی گرفته تا بهداشت و درمان، از کشاورزی تا تجارت الکترونیک، از پوشاک تا بانکداری و همه و همه، برنامه‌نویسان پا به پای سایر کارشناسان و مدیران، با خلاقیت و توانمندی خود، مرزهای فناوری را گسترش می‌دهند. هوش مصنوعی، کلان‌داده‌ها، اینترنت اشیا، راهکارهای خدمات الکترونیک، اقتصاد دیجیتال و فناوری‌های نوین همه در این بستر شکل می‌گیرند و هر خط کدی که نوشته می‌شود، بهبودی در زندگی افراد و بهینه‌سازی در فرآیندهای صنعتی به همراه دارد.
• چالش‌ها و فرصت‌ها
اما با وجود الهام بخش بودن روحیه‌ی امید برنامه‌نویسان برای جامعه، این بخش، خود نیز با چالش‌های بزرگی روبرو هستند. تحریم‌های ناعادلانه، سرعت اینترنت و فیلترینگ داخلی و خارجی موانعی جدی برای دسترسی به ابزارهای جهانی و ارتباط با بازارهای بین‌المللی ایجاد کرده‌اند. این محدودیت‌ها نه تنها رشد فردی و حرفه‌ای برنامه‌نویسان را مختل می‌کنند، بلکه بر توان رقابتی صنایع ایرانی در سطح جهانی نیز تأثیر منفی می‌گذارند.
در عین حال، کمبود زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، مهاجرت نیروهای با تجربه و مولد، سرمایه‌گذاری‌ها و اعطای تسهیلات و ویزاهای طلایی برای جذب برنامه‌نویسان از کشورهای منطقه گرفته تا سایر نقاط دنیا و عدم امنیت شغلی به دلیل فشار بر شرکت‌های حامی این قشر و تولیدکنندگان نرم‌افزار با مجوزهای متعدد و بروکراسی‌های پیچیده‌ی ادارات دولتی از جمله نهادهای صادر کننده مجوز، بیمه و مالیات و... از دیگر چالش‌هایی هستند که جامعه برنامه‌نویسان و سایر فنون وابسته به آن با آنها دست و پنجه نرم می‌کند. این مسائل نیز نیازمند توجه فوری و حمایت قاطع از سوی دولت و مسئولان هستند.
• پیشنهادات و راهکارها
امروز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور به کمک تمامی سازمان‌های استانی، به عنوان بزرگترین تشکل مردم‌نهاد فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور و متشکل از افرادی با تجربه و اهل دانش، این آمادگی را دارد تا از طریق همکاری و تعامل با دولت جدید در راستای رفع این مشکلات و استفاده بهینه از فرصت‌ها، گام بردارد.
ما معتقدیم که با هم‌افزایی و تعامل، می‌توانیم از فرصت نیروهای جوان، خلاق و با استعداد خود استفاده کنیم و شرایط بهتری برای برنامه‌نویسان و در نتیجه برای کل صنایع و اقتصاد کشور فراهم کنیم. در این راه نه تنها خواستار رفع این مشکلات هستیم، بلکه آماده‌ایم تا در همکاری نزدیک با دولت و سایر نهادهای ذینفع، راهکارهایی موثر و عملی برای حل این چالش‌ها ارائه دهیم که در ادامه به برخی از چالش‌ها و راهکارها پرداخته شده است:
1- رفع موانع تحریمی و محدودیت‌های داخلی:
ما انتظار داریم که دولت با جدیت در عرصه‌ی بین الملل برای رفع تحریم‌های نرم‌افزاری گام بردارد و خود نیز در گام نخست جهت بازنگری در سیاست‌های فیلترینگ اقدام کند. بدیهی است این سازمان نیز با توجه به دغدغه‌های موجود، امکان انتقال دانش و مشاوره‌های لازم جهت ایجاد بستری امن برای تبادل اطلاعات و ارتباطات در کشور را دارد.
2- تقویت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات:
زیرساخت‌های قوی و پایدار، پایه و اساس هر پیشرفت فناورانه است. از این رو دولت باید با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در این حوزه، امکانات لازم برای توسعه نرم‌افزارها و پلتفرم‌های جدید را فراهم آورد. در این خصوص نیز ما پیشنهادات مشخصی برای بهبود و ارتقاء این زیرساخت‌ها داشته و آماده‌ایم تا راهکارها و مطالبات عملیاتی را در جلسات کارشناسی ارایه کنیم.
3- حمایت از مجموعه‌های کوچک، استارتاپ‌ها و نوآوران:
مجموعه‌های کوچک، استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا ستون‌های اصلی اقتصاد دیجیتال آینده هستند. در همین راستا نصر کشور همواره با برگزاری دوره‌های توانمند سازی، آموزش‌های تخصصی، برگزاری مسابقات، حمایت از رویدادهای این عرصه و ارتباط با نهادهای علمی کشور سعی در فراهم‌سازی و بهبود مستمر این بستر حمایتی برای شرکت‌های کوچک، استارتاپ‌ها و نیز شرکت‌های فناور داشته است. لیکن این امر با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری در حمایت از فعالان عرصه دانش‌بنیان، نیازمند همکاری و کمک بیش از پیش دولت و سایر ارکان حکومت است.
4 - تضمین امنیت شغلی و حقوق منصفانه:
برنامه‌نویسان باید از امنیت شغلی و حقوق منصفانه برخوردار باشند. در این راستا با همکاری دولت و سایر سمن‌ها و البته با تکیه بر نظام تعرفه خدمات فنی–تخصصی انفورماتیک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای می‌توان شاهد بهبود اثرگذاری در این زمینه بود و از خروج این سرمایه‌ی مهم انسانی از کشور جلوگیری کرد. همچنین در این مورد حمایت از شرکت‌های نرم‌افزاری و محل کار و فعالیت این افراد دارای اهمیت بسزایی است که این امر با ایجاد تسهیلات، جلوگیری از رانت‌هایی که حقوق این شرکت‌ها را ضایع می‌کند و نگاه منصفانه دولت به این شرکت‌ها امکان‌پذیر است.
5 - تشویق و حمایت از صادرات نرم‌افزار:
امروزه برنامه‌نویسان ایرانی به رغم مشکلات، تنگناها و محدویت‌ها، با ارائه خدمات و محصولاتی با ده‌ها میلیون کاربر و کاربری شبانه‌روزی، توانایی، تجربه و دانش عملیاتی و تسهیل‌گری خود را برای رقابت در سطح جهانی به اثبات رسانده‌اند. اما این میدان و فرصت، با مواردی از قبیل فیلترینگ، محدودیت‌های داخلی و خارجی و عدم در اختیار داشتن دانش تجارت جهانی از آنها دریغ شده است، در این راستا دولت با حمایت‌های صادراتی و تسهیل‌گری، می‌تواند به این تلاش‌ها کمک کند و سازمان نصر نیز می‌توانند به افزایش دانش تجارت جهانی این صنعت کمک کنند.
6- حمایت از فریلنسرها (آزادکاران):
در سال‌های اخیر بخش قابل توجهی از برنامه‌نویسان ایرانی در قالب فریلنسرها (آزادکاران) در اشکال مختلف مشغول به کار و ارایه خدمات هستند. لیکن این بخش از فعالان عرصه برنامه‌نویسی، با وجود استعدادها و ظرفیت‌های گسترده، به دلایل متعددی همچون نبود حمایت‌های حقوقی و قانونی، آشنایی ناکافی با اصول و مقررات پیمانکاری، تجاری، عقدقراردادها و ...، با مسایل و مشکلات زیادی از وصول مطالبات تا سایر حقوق قانونی برخوردار هستند. همچنین نداشتن چترهای حمایتی نظیر بیمه و سایر حمایت‌های فنی و حقوقی از دیگر مسایل و مشکلات این قشر از برنامه‌نویسان ایرانی است.
در همین راستا و به موجب «آیین‌نامه حمایت از آزادکاران فعال در حوزه اقتصاد دیجیتال کشور»، مصوب وزیران عضو کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال، بخش قابل توجهی از تسهیل‌گری این بخش به سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور محول شده است.
بر این اساس در ماده 2 این آیین‌نامه آمده است: «سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور موظف است با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و به منظور ایجاد بستر حمایتی و ارتقای مهارت‌های فعالان حوزه آزادکاری، نسبت به ایجاد پایگاه ثبت اطلاعات آزادکاران اقدام نموده و مجری اعتبارسنجی افراد پایگاه طبق دستورالعمل موضوع تبصره (۱) این ماده است.
تبصره۱ـ به منظور رعایت منصفانه بودن و شفافیت قراردادهای کاری و حقوق طرفین، دستورالعمل نظارت بر پایگاه و سکوهای نرم‌افزاری و اعتبارسنجی افراد عضو پایگاه با رعایت قوانین توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با همکاری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اطلاعات، فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور تدوین و توسط وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ابلاغ می‌شود.»
اگرچه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور حسب آیین‌نامه مذکور، مقدمات و گام‌های موثر در تحقق این امر را به اجرا درآورده که با توجه به انتخابات زودهنگام و استقرار دولت جدید، پیشرفت این مهم برای حمایت و تسهیل امور مربوط به آزادکاران حوزه اقتصاد دیجیتال و برنامه‌نویسان، نیازمند همراهی و همکاری مستمر دولتمردان در بخش‌های ذیربط است.
• کلام پایانی
در نهایت با تبریک مجدد این روز به تمامی برنامه‌نویسان خلاق و پرتلاش ایرانی در سراسر دنیا، بار دیگر تاکید می‌شود، برنامه‌نویسان، معماران دنیای دیجیتال هستند و با وجود چالش‌ها و موانع، با عزم و اراده و حمایت‌های ممکن همه‌ی نهادهای مردمی، امیدوارانه خدمات خود را پیش برده و به پیش خواهند برد.
این روز فرصتی است برای تأکید بر اهمیت نقش فاوا در جامعه و بیان همکاری‌های مشترک برای ساختن آینده‌ای بهتر. ما معتقدیم با کمک هم می‌توانیم نیروی جوانی جامعه خویش را به کار گرفته و در تراز کشورهای پیشرفته دنیا، تولید دانش را منبعی مطمئن برای وطن کهن خود کنیم. سربلندی و سعادت همواره همراه ملت بزرگ ایران باد.»