فاصله زیاد جویشگرهای بومی با تجاری سازی
در پی مطالبه و دستور وزیر ارتباطات به شورای راهبری طرح جویشگر بومی، دستاوردهای این طرح پس از ۴ سال فعالیت، رونمایی و اعلام شد.
به گزارش خبرنگار مهر، جویشگر یا موتور جستجوی بومی یکی از مهمترین پروژه های تعریف شده از سوی وزارت ارتباطات در دولت یازدهم بود که به دلیل اهمیت آن در افزایش تولید محتوای فارسی در وب، در پروژه های اقتصاد مقاومتی نیز تعریف شد؛ این پروژه که با اعتبار اولیه بالغ بر ۱۷۰ میلیارد تومان، در پژوهشکده فناوری اطلاعات مرکز تحقیقات مخابرات کلید خورد، قرار بود جایگزینی بومی برای موتورهای جستجوی خارجی پرطرفدار در کشور از جمله گوگل و یاهو باشد و با بکارگیری توان بخش خصوصی و پژوهشگران، از نظر اقتصادی برای کشور ارزش آفرینی کند.
در این زمینه از سال اول شکل گیری دولت یازدهم، به دستور وزیر ارتباطات وقت و با هدف عملیاتی سازی یکی از اصلی ترین اجزای شبکه ملی اطلاعات، شورای راهبری جویشگر بومی متشکل از نمایندگان پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات ایران)، سازمان فناوری اطلاعات ایران، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و نمایندگان بخش خصوصی تشکیل و آغاز به کار کرد.
در این پروژه هدف این بود که با فرهنگسازی و ایجاد زیرساختهای کیفی، کاربران ایرانی از خدمات جستجوی متنی، تصویری و همچنین موتور جستجوی نقشه و ترجمه ماشینی، از موتورهای جستجوی بومی استفاده کنند.
پایان دولت یازدهم و بررسی پیشرفت جویشگر بومی
با اتمام فعالیت دولت یازدهم، شواهد عملکرد و پیشرفت کار موتور جستجوی بومی به عنوان یکی از پروژه های تعریف شده در اقتصاد مقاومتی، نشان داد که برغم پیشرفت کار، اما تا تجاری سازی و ورود این پروژه به بازار مصرف کاربران ایرانی، فاصله بسیار است. برآوردها حاکی از آن است که برغم برگزای بالغ بر ۵۶ جلسه در شورای راهبری، تصویب طرح، تصویب برنامه عملیاتی در کارگروه فنی و تصویب پروژه های اولویت دار و تهیه شناسنامه های کلان پروژه ها، این طرح هنوز به صورت ۱۰۰ درصد اجرایی و عملیاتی نشده و پازلهای مختلف این موتور بومی، هیچکدام به ۱۰۰ درصد تحقق، نرسیده اند.
در این زمینه محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مهرماه امسال در پاسخ به مطالبه اصحاب رسانه درخصوص خروجی های پروژه موتورجستجوی بومی، از مسئولان شورای راهبری این طرح ملی خواست که دستاوردهای این طرح را تشریح و اعلام عمومی کنند.
وی با بیان اینکه موتور جستجوگر یک اکوسیستم است که برخی جاهای آن نیاز به تقویت ویژه دارد و الزاما فقط مربوط به وزارت ارتباطات نیست، گفت: خوب است متولی این پروژه در نشست خبری برای اصحاب رسانه توضیح بدهد که چه دستاوردهایی داشته و کار به کجا رسیده است.
جهرمی اظهار کرد: به لحاظ پژوهشی اقدامات در قبال موتور جستجوگر خوب پیش رفته اما به لحاظ بازار سهم خوبی ندارد و خیلی نتوانسته است موفق باشد. اما اینکه الان بگوییم می‌توانیم موتور جستجو داشته باشیم و نیازهای مردم را برطرف کنیم، باید بگویم نه نمی‌توانیم. در این طرح نیاز به کار و انرژی بیشتر و توجه به مدل اقتصادی بازار و نیازهای مردم وجود دارد.
۱۳ دستاورد جویشگر بومی اعلام شد
با گذشت حدود یک هفته از اظهارات وزیر، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان متولی پروژه جویشگر بومی روز گذشته در همایشی از محصولات و خدمات قابل بهره برداری طرح جویشگر بومی رونمایی کرد. در این مراسم ۱۴ سامانه و محصول به عنوان دستاوردهای طرح موتورجستجوی بومی اعلام شدند.
سامانه جستجو و تحلیل خبری خبرجو به عنوان جویشگر هوشمند خبر، سامانه تحلیل و جستجوی خبری در شبکه های اجتماعی با عنوان هشتگ، ابزار تشخیص موجودیت اسمی و نامدار برای پردازش زبان طبیعی، شبکه تصوی دادگان تصویر با نام تصویرنت، وردنت فارسی فارس نت با ۱۰۰ هزار مدخل واژگانی و نیز گراف دانش زبان فارسی، بخشی از این دستاوردها است.
در همین حال سامانه تامین نشریات علمی پژوهشی با نام دانشنامه دانش گستر، دانشنامه آزاد پارسی با محتوای ۶۰ درصدی موضوعات خارجی و ۴۰ درصدی مرتبط به ایران و اسلام، آزمایشگاه ارزیابی وب با نام وب آزما، سامانه هوشمند تبلیغات و سکوی تبلیغات هوشمند، مترجم ماشینی پارس، مترجم ماشینی ترگمان و سرویس نقشه پارسی مپ، از دیگر دستاوردهای طرح جویشگر بومی عنوان شده است.
بررسی سامانه های فوق حاکی از آن است که برخی از آنها نزدیک به ۳۰ درصد پیشرفت داشته و هنوز به مرحله استفاده کاربران نرسیده اند.
پیشرفت ۳۰ تا ۹۰ درصدی زیر پروژه های جویشگر بومی
نحوه اجرای پروژه های مرتبط با جویشگر بومی برمبنای برون سپاری و درون سپاری درقالب ۱۳ زیرپروژه برای دستیابی به هدف نهایی «موتورجستجوی بومی» قابل رقابت با سرویس های خارجی، تعریف شده است.
براساس آماری که چندی پیش در پرتال شورای راهبری طرح جویشگر بومی، منتشر شد. این طرح در ۳ گام شامل مدیریت طرح (با ۶۱ درصد پیشرفت)، گام اول (۵۵ درصد پیشرفت) و گام دوم ( ۱۰ درصد ) پیشرفت داشته است.
نتایج به دست آمده نشان می دهد که بیشترین پیشرفت زیرپروژه های موتورجویشگر بومی مربوط به سرویس جستجوی کتاب و مستندات علمی است که به جهاد دانشگاهی برون سپاری شده بود. این پروژه ۹۸ درصد رشد داشته است. در همین حال این پروژه توسط دانشگاه امیرکبیر نیز با ۴۰ درصد پیشرفت در حال انجام است.
از دیگر زیر پروژه های جویشگر بومی با ۹۵ درصد رشد می توان به سامانه تحلیل و جستجوی خبر اشاره کرد و بازاریابی مبتنی بر جویشگر نیز از دیگر زیرپروژه های این طرح ملی است که با پیشرفت ۹۰ درصدی همراه است.
همچنین بررسی ها حاکی از آن است که سرویس ابزارهای پردازش زبان فارسی که توسط دانشگاه تهران در حال انجام است، ۸۲.۹ درصد و این سرویس که توسط دانشگاه خواجه نصیر نیز پیگیری می شود، ۷۱ درصد پیشرفت را نشان می دهد. در همین حال، توسعه زیرساختی برای خدمات مکان محور در قالب دو مدل برون سپاری دیده شده که با پیشرفت ۸۰درصدی و ۵۲ درصدی همراه است.
در پروژه ملی جویشگر، خدماتی چون گراف دانش زبان فارسی (۷۵.۳ درصد پیشرفت)، بانک درختی (۷۵ درصد پیشرفت)، دانشنامه آزاد (۷۰ درصد پیشرفت)، توسعه وردنت زبان فارسی (۶۷ درصد پیشرفت) و جویشگر تصویری مبتنی بر برچسب (۵۵ درصد پیشرفت) دیده می شوند.
از سوی دیگر، پروژه هایی مانند سامانه ترجمه ماشینی دوسویه (انگلیسی – فارسی) حدود ۳۳ درصد پیشرفت داشته و توسعه آزمایشگاه ارزیابی خدمات وب نیز پیشرفت ۳۰ درصدی را نشان می دهد.