ITanalyze

ساترا مرجع صدور مجوز تولید برای سریال نمایش خانگی نیست؛ این شفاف‌ترین گزاره‌ای است که می‌شود از دل بحث‌های پرپیچ و خم و مجادله‌های این مدت میان ارشاد و تلویزیون پیدا کرد. تصور اولیه درباره ساترا این بوده که قرار است انحصار مجوز پخش در وی‌او‌دی‌ها با ساترا و در واقع با صداوسیما باشد. همین باعث شده مخالفت‌هایی از سوی صنوف سینمایی با انتقال صدور مجوز از ارشاد به صداوسیما با نامه و بیانیه صورت بگیرد اما از آنچه از نشست خبری مدیر ساترا و دیگر مصاحبه‌هایی که در روزهای اخیر پیرامون ساترا منتشر شده، چیز دیگری دریافت می‌شود.

در عین پیچیدگی عنوان ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) ماجرا ساده است؛ با توجه به اینکه ارشاد از تیرماه برای سریال‌های نمایش خانگی مجوز صادر نکرده است، احتمالا مرجع صدور مجوز (که هنوز معلوم نیست کجاست!) شورایی در صداوسیما یا یکی از معاونت‌های صداو‌سیما باشد. در واقع ساترا با مجوز تولید سریال در شبکه نمایش خانگی عملا کاری ندارد ولی در انتشار محتوا طبق مسؤولیت و وظایف رگولاتوری خود می‌تواند اعمال نظر کند. حالا این اعمال نظر چگونه است؟

ساترا دستورالعمل‌هایی را ابلاغ خواهد کرد که پلتفرم‌ها بر اساس آن دستورالعمل‌ها موظف به رعایت نکات مدنظر ساترا خواهند شد. در این مسیر کارگزای‌های محتوایی ورود خواهند کرد و به وی‌او‌دی‌ها برای رعایت نکات پروتکل ساترا در تولیدات و نظارت در روند تولید کمک خواهند کرد. درباره برنامه‌های ترکیبی کمی ماجرا فرق می‌کند، مجوز انتشار (پخش و تولید) با ساترا است که آن هم بر اساس دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌ها است.

در تولیدات کاربرمحور ugc نیز مثل محتوای سریال یا فیلم خارجی به پلتفرم‌ها دستورالعمل محتوایی ابلاغ شده و پلتفرم‌ها موظف‌ هستند فرآیند نظارتی تشکیل دهند و خودشان این محتوا را پایش و نظارت کنند و روی خروجی نهایی آنها نظارت کنند، مانند سریال یا فیلم‌های خارجی. اگر تولیدات از نظر محتوایی مغایر دستورالعمل‌های ابلاغی باشد به عنوان تخلف پیگیری خواهد شد. مواجهه با تخلفات شکل‌های متفاوتی دارد که در صورت تکرار و ادامه روندهای مغایر بخشنامه‌ها به لغو مجوز و ارجاع وی‌او‌دی و یوجی‌سی به مراجع قضایی منجر می‌شود.

خلاصه همه دعواها به نظر همین چند خط است. مساله نظارت حالا برای صداوسیما که خود سازمانی است که از سوی مجلس مورد نظارت قرار می‌گیرد، به امر پیچیده و البته دشواری تبدیل شده است. کار نظارت آسان نیست و حتما مدیران سیما و ساترا و هر نهاد نظارتی دیگری باید به شرایط بعد از قانونی شدن نظارت‌شان بر تولیدات نمایش خانگی نیز فکر کنند.

به یاد بیاورید نوروز امسال و نامه‌ای را که رئیس صداوسیما برای پیگیری ماجرای سکانس‌های حاشیه‌دار پایتخت به معاون سیما نوشت. حالا با اعمال نظارت ساترا، پاسخگویی در این حوزه نیز به کارهای پیشین صداوسیما اضافه می‌شود؛ کاری که حتما سخت است و حتما مهم است و نیاز به ارتقای کیفی ناظران و مدیران این بخش دارد. 

***

نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس:
ساترا از سازوکار مستقلی بهره خواهد برد
«غلامرضا منتظری» نماینده مردم گرگان و آق‌قلا و نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس درباره سپردن نظارت بر آثار نمایش خانگی به صداوسیما گفت: چند سال است طبق قانون مصوب، قرار شده تمام صدور مجوزها و نظارت بر تولیدات فضای مجازی به سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر(ساترا) سپرده شود که آثار تولیدی در حوزه نمایش خانگی هم شامل این موضوع می‌شود. وی در ادامه درباره اینکه چرا تاکنون این اتفاق نیفتاده است، گفت: در این باره هیچ خلأ قانونی وجود ندارد و اگر تا به امروز مجوزهای آثار نمایش خانگی توسط ساترا صادر نمی‌شده است به برخی کوتاهی‌ها بازمی‌گردد. 
وی گفت: به هر حال این اتفاق قانونی باید دیر یا زود رخ بدهد و هم‌اکنون طبق قانون، تمام صاحبان آثار نمایش خانگی برای دریافت مجوز باید به مرکز ساترا مراجعه کنند. 
نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس درباره انتقادات مبنی بر یکسان‌سازی فضای سریال‌های نمایش خانگی و صداوسیما، گفت: این درست است که مرکز ساترا زیرمجموعه صداوسیما محسوب می‌شود اما برای قانون‌گذاری درباره نمایش خانگی به طور حتم از یک سازوکار مستقل و حرفه‌ای بهره خواهد برد که این ساز‌وکار با روند قانونی در سریال‌های تلویزیون تفاوت‌هایی خواهد داشت، زیرا هر بستر متفاوت هنری، قانون منطبق با آن فضا را می‌طلبد.

منتظری درباره وضعیت چند سال اخیر آثار نمایش خانگی گفت: ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که متاسفانه تولیدات نمایش خانگی در پلتفرم‌ها به لحاظ کیفی از یک شرایط بی‌حساب و کتابی رنج می‌برده است و شاهد نوعی ولنگاری در برخی آثار بوده‌ایم. از یک سو شاهد بوده‌ایم که برخی سریال‌های نمایش خانگی بارها خطوط قرمز سیاست‌گذاران وزارت ارشاد را نادیده گرفته‌اند و هیچ اتفاقی نیفتاده است، از سوی دیگر شاید در ادامه شاهد برخی تخلف‌ها در حوزه مسؤولیت ساترا هم باشیم که این موارد در حوزه فرهنگ و هنر اجتناب‌ناپذیر است. اما نکته‌ای که در این میان باید به آن توجه شود، نظارت دقیق و هوشمندانه بر آثار نمایش خانگی است، زیرا اثری که در نمایش خانگی عرضه می‌شود در معرض دید تمام اعضای خانواده قرار می‌گیرد و در این فضا می‌طلبد آثاری فارغ از نابهنجاری‌های موجود به مخاطبان عرضه شود. 
وی همچنین در ادامه به فضاسازی مخالفان واگذاری نظارت و صدور مجوز به سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر اشاره کرد و افزود: متاسفانه برخی مخالفان این موضوع که منافع‌شان به خطر افتاده است به طرز غیرحرفه‌ای به دنبال ایجاد فضایی مسموم هستند و با طرح مواردی چون نابودی سریال‌های نمایش خانگی و بیکاری هنرمندان، واگذاری قانونی نظارت و صدور مجوز به ساترا را زیر سوال می‌برند اما همان‌طور که گفته شد خوشبختانه «ساترا» از یک چارچوب اصولی و مدون برای مدیریت این مسؤولیت برخوردار است که امیدوارم با تدبیر و تلاش بی‌وقفه، شاهد سروسامان دادن به حوزه نمایش خانگی باشیم. نماینده مردم در مجلس در پاسخ به این پرسش که کمیسیون فرهنگی مجلس درباره تسریع روند انتقال صدور مجوزها و نظارت‌ها به ساترا وارد عمل خواهد شد یا خیر، گفت: در مجموع بعید می‌دانم نیازی به ورود قانونی کمیسیون فرهنگی مجلس باشد، زیرا مراحل قانونی این موضوع خیلی وقت پیش طی شده و مطمئنا این مساله در ادامه راه با صبر و شکیبایی نهادهای فرهنگی و هنرمندان به سرمنزل مقصود می‌رسد. وی در پایان گفت: اما اگر نهادهای دولتی درباره طی شدن روند قانونی این طرح کم‌کاری‌هایی کنند، به طور حتم مجلس به موضوع ورود می‌کند اما همان‌طور که گفته شد، مطمئنا مسؤولان نهادهای فرهنگی و هنرمندان با متانت و تدبیر از این دوره تحولی بخوبی عبور خواهند کرد. 

***
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس:
ورود صدا و سیما با هدف بهبود نظارت است
احمد راستینه، نماینده شهرکرد و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز درباره وضعیت نظارت بر تولیدات نمایش خانگی به «وطن امروز» گفت: ابتدا باید به یک نکته خیلی مهم اشاره کرد و آن اینکه حوزه فرهنگ و هنر یک حوزه کاملا حاکمیتی محسوب می‌شود و همین مساله موجب اهمیت دو‌چندان تولیدات این حوزه شده است. 
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در نهایت همه نهادها و دستگاه‌های فرهنگی باید تلاش کنند آنچه نیاز واقعی اقشار مختلف جامعه در حوزه فرهنگی است بدرستی به مخاطبان منتقل شود که در نتیجه شاهد تولیدات باکیفیت آثار در حوزه‌های فرهنگی و هنری باشیم. 
نماینده مجلس در بخش دیگری از سخنانش گفت: برای مباحثی همچون تولید فیلم سینمایی، سریال و برنامه‌های مختلف در قالب نمایش خانگی نیازمند یک نظارت جدی بر سطح کیفی آثار هستیم که این نظارت به یک ترکیبی مبتنی بر فرهنگ ایرانی- اسلامی منجر شود که در نتیجه شاهد تولید آثاری باشیم که در راستای ترویج سبک زندگی ایرانی- اسلامی قدم بردارد. 
عضو کمیسیون فرنگی مجلس تصریح کرد: اینکه نظارت بر تولیدات نمایش خانگی به صداوسیما واگذار شود، قطعا در حوزه نظارت بر آثار نمایشی کشور به یکپارچگی فرهنگی خواهیم رسید و کمکی بزرگ برای رسیدن به سلامت‌بخشی تولیدات نمایش خانگی محسوب می‌شود. راستینه گفت: البته در این میان ذکر یک نکته بسیار ضروری است و آن اینکه مسؤولان صداوسیما باید با دقت بیشتری نسبت به حوزه نمایش خانگی عمل کنند، زیرا ورود صداوسیما بر نظارت بر نمایش خانگی با هدف بهبود وضعیت آثار به لحاظ کیفی و کمی صورت می‌گیرد که برای رسیدن به این هدف مهم، حضور مدیران و کارشناسان خبره در مسند نظارت بر آثار نمایش خانگی الزامی است که امیدواریم با درایت مسؤولان صداوسیما این اتفاق به بهترین شکل ممکن رخ دهد. 
نماینده مردم در مجلس در ادامه به درخواستی از مسؤولان صداوسیما بسنده کرد و گفت: کمیسیون فرهنگی مجلس به طور جدی از مسؤولان صداوسیما انتظار دارد از هنرمندان واقعی و دغدغه‌مند حوزه فرهنگ، هنر و رسانه که از عناصر موثر فرهنگی کشور هستند، حمایت‌های لازم را به عمل آورند که در نتیجه، این اقدامات حمایتی صداوسیما به ارتقای سطح کیفی و کمی آثار نمایش خانگی و توسعه آن منجر شود. 
وی در پایان گفت: همان‌طور که گفته شد، حوزه فرهنگی کشور، یک حوزه حاکمیتی است و نمی‌توانیم به بهانه اینکه انحصاری به وجود می‌آید، مسؤولیت نظارتی را از رسانه ملی سلب کنیم و فضا را در اختیار کسانی قرار دهیم که به تولید آثار مغایر با سبک زندگی ایرانی- اسلامی می‌پردازند.