مشکلات سایت‌ها و برنامه‌های دوست‌یابی
مهسا زحمتکش - سایت‌ها و برنامه‌های دوست‌یابی که روزگاری با هدف تسهیل آشنایی و ایجاد ارتباطات پایدار به میدان آمدند، امروز در سایه طراحی‌های غیراصولی و سیاست‌های مالی سودجویانه، به بستری برای روابط سطحی و آسیب‌های اخلاقی تبدیل شده‌اند.
امروزه بیشتر افراد، به‌جای آشنایی از طریق دوستان، محل کار یا جمع‌های حضوری، شریک زندگی خود را به‌صورت آنلاین پیدا می‌کنند. از اولین آگهی‌های شخصی در روزنامه‌های اواخر دهه 1600 تا وب‌سایت‌های دوست‌یابی در دهه 1990 و اپلیکیشن‌های دوست‌یابی در اوایل دهه 2000، روش‌های آشنایی افراد با یکدیگر به‌مرورزمان تغییر کرده است.
در حال حاضر، اپلیکیشن‌های زیادی برای دوست‌یابی وجود دارد که بسیاری از آنها بر اساس ویژگی‌های جمعیتی یا علایق خاص طراحی شده‌اند.
اپلیکیشن‌های دوست‌یابی قبل از همه‌گیری محبوب بودند، اما انزوای اجباری در کووید باعث رونق آنها شد.
تأثیر برنامه‌های دوست‌یابی بر سلامت روان ما چیست؟
افرادی که از برنامه‌های دوست‌یابی استفاده می‌کنند، گاهی با تجربیات ناخوشایندی روبه‌رو می‌شوند. برای مثال، ممکن است متوجه شوند که شخصیت واقعی افراد در ملاقات حضوری با آنچه آنلاین دیده‌اند، کاملاً متفاوت است. مطالعه‌ای در دانشگاه تگزاس نشان داده که کاربران این برنامه‌ها نسبت به کسانی که از این ابزارها استفاده نمی‌کنند، اعتمادبه‌نفس و سلامت روانی اجتماعی پایین‌تری دارند. این موضوع احتمالاً به دلیل افزایش تجربه طردشدن در فضای آنلاین است.
یکی از دلایل این موضوع، گسترش "فرهنگ دورانداختن" به روابط انسانی است؛ فرهنگی که پیش‌تر در خرید لباس، غذا و سایر کالاها مشاهده می‌شد. کاربران برنامه‌های دوست‌یابی به دلیل تنوع انتخاب‌ها، اغلب تعاملات سطحی را به ارتباطات عمیق ترجیح می‌دهند.
این گستردگی انتخاب باعث شده است که افراد به‌راحتی از روابط نه‌چندان عالی عبور کنند، درحالی‌که در روش‌های سنتی، تلاش بیشتری برای حل مشکلات می‌شد. بسیاری از کاربران بدون گفت‌وگو یا تلاش برای اصلاح رابطه، آن را رها می‌کنند.
این نگرش در روابط و حتی در سایر جنبه‌های زندگی، به توهمی به نام «بهترین‌ها هنوز در راه است» دامن می‌زند؛ یعنی فکر می‌کنیم موقعیت، شغل یا رابطه بهتر هنوز در راه است و در نتیجه، گزینه‌های مناسب و خوب را نادیده می‌گیریم تا به دنبال "تطابق کامل" بگردیم.
یکی از چالش‌های برنامه‌های دوست‌یابی این است که کاربران باید خود را در قالبی محدود معرفی کنند. نمایه‌های کاربری معمولاً شامل چند عکس و متنی کوتاه برای توضیح درباره فرد هستند. اگر به این نمایه‌ها نگاه کنید، اغلب عباراتی مانند "هنرمند"، "با اعتمادبه‌نفس" و "ماجراجو"دیده می‌شود. این ساختار باعث می‌شود بسیاری از افراد در تلاش برای نشان‌دادن تصویر "ایده‌آل" خود، احساس کنند با شخصیت واقعی‌شان فاصله دارند.
برای مثال، برخی ممکن است بگویند: "همه به دنبال یک دختر با اعتمادبه‌نفس هستند، اما من اعتمادبه‌نفس ندارم. پس چه‌کار کنم؟" در نتیجه، افراد هنگام نوشتن نمایه و در ملاقات‌های اولیه تلاش می‌کنند نقش فردی را بازی کنند که ممکن است واقعاً نباشند. اما در ادامه، این تصویر ساختگی فرومی‌ریزد و افراد متوجه می‌شوند که نه خودشان آن کسی هستند که وانمود کرده‌اند، و نه طرف مقابل همان فردی است که نشان داده است. این وضعیت می‌تواند اعتمادبه‌نفس افراد را کاهش دهد و حس بی‌اعتمادی را تقویت کند.
یکی دیگر از مشکلات برنامه‌های دوست‌یابی، تمرکز بیش از حد روی ظاهر است. بسیاری از افراد برای جلب‌توجه، عکس‌هایی از اینترنت یا تصاویر گروهی استفاده می‌کنند که حتی ممکن است مربوط به خودشان نباشد و تمرکز زیاد روی ظاهر باعث می‌شود معیارهای مهم‌تری مثل صداقت، توجه و محبت نادیده گرفته شوند.
بر اساس پژوهش‌ها، ویژگی‌هایی مانند همراهی خوب، صداقت، توجه و مهربانی، بیشترین تأثیر را در ایجاد روابط پایدار و خوشبختی دارند. اما در فضای برنامه‌های دوست‌یابی، این معیارها اغلب تحت‌الشعاع معیارهای سطحی‌تر قرار می‌گیرند.
تاریک‌ترین جنبه دوست‌یابی آنلاین
مطالعات نشان می‌دهد که در کنار مزایای برنامه‌های دوست‌یابی، خطرات جدی نیز وجود دارد. تحقیقی از دانشگاه BYU، نشان داد که تعداد قابل‌توجهی از شکارچیان جنسی از این برنامه‌ها برای هدف‌گذاری قربانیان استفاده می‌کنند.
این پژوهش با بررسی سوابق 2000 قربانی تجاوز جنسی در سال‌های 2017 تا 2020 دریافت که 14 درصد از حملات در اولین ملاقات پس از آشنایی در این برنامه‌ها رخ‌داده است. این موارد معمولاً شامل حملات خشن‌تر و هدف‌گیری افرادی با مشکلات روانی یا آسیب‌پذیری‌های دیگر بوده است.
نتایج این تحقیق تأکید می‌کند که کاربران باید در استفاده از برنامه‌های دوست‌یابی محتاط باشند و همواره ایمنی شخصی خود را در اولویت قرار دهند.
استثمار برنامه‌های دوست‌یابی از کاربران خود
واقعیت این است که این برنامه‌ها بیشتر به سود خود فکر می‌کنند تا موفقیت کاربرانشان.
تنها تعداد کمی از این برنامه‌ها اصولی کار می‌کنند و به درآمد بالا رسیده‌اند و بیشترشان حتی سود چندانی ندارند. بااین‌حال، صنعت دوست‌یابی همچنان پر از رقابت و تلاش برای جذب کاربران است، اما اغلب به‌جای ارائه محصولی مؤثر، روی نگه‌داشتن کاربران و تمدید اشتراک تمرکز دارند، نه کمک به یافتن روابط واقعی.
این برنامه‌ها بیشتر شبیه شرکت‌هایی هستند که برای فروش بیشتر، محصولات بی‌کیفیت عرضه می‌کنند. هدف آنها این نیست که شما رابطه موفقی پیدا کنید، بلکه می‌خواهند شما را به‌اندازه کافی راضی نگه دارند تا باز هم هزینه کنید.
منتقدان معتقدند که برنامه‌های دوست‌یابی مدرن به‌جای کمک به ایجاد روابط واقعی، بیشتر روی کسب درآمد از کاربران تمرکز دارند. این برنامه‌ها که صدها میلیون بار در سراسر جهان دانلود شده‌اند، با طراحی اعتیادآور و امکانات محدود رایگان، کاربران را به خرید اشتراک‌های پولی و ویژگی‌های اضافی ترغیب می‌کنند.
برای مثال، حتی دیدن افرادی که شما را "پسندیده‌اند" یا لایک کرده‌اند معمولاً تنها با پرداخت هزینه ممکن است. تبلیغات پاپ‌آپ مکرر در برنامه‌ها کاربران را به خرید امکاناتی مانند تقویت شانس تطابق یا دیده‌شدن بیشتر تشویق می‌کند، اما شفافیت کمی درباره اثربخشی این خدمات وجود دارد.
منتقدان می‌گویند این مدل شبیه قمار است: کاربران پول می‌پردازند، اما دقیقاً نمی‌دانند چگونه یا چه چیزی دریافت می‌کنند. برخی از کارشناسان این برنامه‌ها را با جعبه‌های غارت در بازی‌های ویدئویی مقایسه کرده‌اند که به‌شدت مورد انتقاد قانون‌گذاران قمار قرار گرفته‌اند.
اگرچه این برنامه‌ها وعده کمک به یافتن عشق واقعی را می‌دهند، هدف اصلی بسیاری از آنها حفظ کاربران در پلتفرم‌ها و افزایش درآمد از طریق اشتراک‌ها و خریدهای درون برنامه‌ای است.
آسیب‌های سایت‌های دوست‌یابی: تهدیدهای حریم خصوصی و ایمنی
در سال 2015، نقض داده‌ها در سایت اشلی مدیسون به افشای اطلاعات کاربران و حتی اخراج برخی از آنها منجر شد. در سال 2018، اپلیکیشن Grindr وضعیت HIV کاربران را با شرکت‌های ثالث به اشتراک گذاشت که واکنش‌های منفی گسترده‌ای به دنبال داشت.
برنامه‌های دوست‌یابی، علی‌رغم تسهیل در برقراری ارتباط، با تهدیدهایی برای حریم خصوصی و امنیت کاربران همراه هستند. این پلتفرم‌ها اطلاعات حساسی مانند ترجیحات و وضعیت سلامتی را ذخیره می‌کنند که در صورت نشت یا سوءاستفاده، می‌تواند به اخاذی، تبعیض یا آزار و اذیت منجر شود. همچنین، آزارهای آنلاین، ارسال پیام‌ها یا تصاویر ناخواسته، و تعقیب کاربران پس از ردشدن، از مشکلات رایج در این فضا هستند. نقض‌های امنیتی، مانند حادثه اشلی مدیسون یا اشتراک‌گذاری اطلاعات HIV توسط Grindr، نشان می‌دهد که کاربران باید با اقدامات احتیاطی مانند استفاده از رمزهای قوی و عدم اتصال حساب‌های دیگر، از امنیت خود محافظت کنند.
همچنین 60 درصد از زنان زیر 35 سال گزارش داده‌اند که در این پلتفرم‌ها با آزار و اذیت مواجه شده‌اند، از جمله ارسال پیام‌ها یا تصاویر ناخواسته جنسی.
برخی افراد از ردشدن در این برنامه‌ها به‌عنوان دلیلی برای تعقیب یا آزار بیشتر استفاده می‌کنند. حتی ممکن است مکالمات یا تصاویر کاربران به‌صورت عمومی منتشر شود.
اطلاعات فاش شده می‌تواند برای اخاذی، شرمنده کردن یا تهدید افراد مورداستفاده قرار گیرد.
https://www.makeuseof.com/tag/dating-app-privacy/
https://magazine.byu.edu/article/the-dangers-of-dating-apps/
https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2024/nov/03/addicted-to-love-how-dating-apps--their-usersexploit
https://theawarenesscentre.com/dating-apps/
- ۰۳/۰۹/۰۷