وزارت ارتباطات از روبیکا رمزگشایی کند
سیاوش روشنی - نام اپلیکیشن روبیکا از نوروز امسال با تبلیغات گسترده در حاشیه سریال پایتخت 5 که با حمایت مالی سازمان اوج ساخته شده بود، بر سر زبان‌ها افتاد.
با حمایت مالی روبیکا از برنامه‌های پربیننده‌ای مانند مردان آهنین و البته ویژه برنامه شبکه سه برای جام جهانی اما مشخص شد که هزینه تبلیغاتی روبیکا عددی غیرقابل محاسبه شده است. به هزینه تبلیغاتی این اپلیکیشن باید هزینه‌هایی را که به اپراتورهای موبایلی برای رایگان محاسبه کردن ترافیک پرداخت می‌شود نیز اضافه کرد که به این ترتیب فهرست هزینه‌های آن سر به فلک می‌کشد. باوجود آنکه تبلیغات نجومی این اپ هر روز روی خروجی صداوسیما است و درحالی‌که تبلیغات ریز و درشت آن هر روز بر خروجی رسانه‌های مجازی و غیرمجازی قرار می‌گیرد، اما هیچ اطلاعاتی از سازندگان و اهداف و مدل کسب‌وکار این اپلیکیشن در دست نیست.
نامشخص بودن سرمایه‌گذاران روبیکا
اگرچه طبق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، هر شرکت خصوصی یا غیرخصوصی که در حال ارایه خدمات عمومی است لازم است شناسنامه داشته باشد و خود را معرفی کند، اما با مراجعه به سایت روبیکا هیچ اطلاعاتی در خصوص پدیدآورندگان آن نمی‌توان به دست آورد. در زیر صفحه اصلی سایت آنها فقط نوشته شده: «تمامی حقوق برای شرکت فناوران نوین هوشمند پارسی محفوظ است.»
جست‌وجوی اینترنتی درباره این شرکت تنها ما را با یک آگهی استخدام منقضی‌شده از سوی روبیکا برای به خدمت گرفتن یک خانم کارشناس تولید محتوا مواجه کرد. در استعلامی که از سامانه شناسه ملی اشخاص حقوقی نیز داشتیم، مشخص شد تنها شرکتی که نام مشابهی دارد شرکت ابرفناوران نوین هوشمند پارسی است که مشخصا یک پسوند ابر اضافه داشته و دفتر آن در منطقه مرزداران تهران قرار دارد. این شرکت در اردیبهشت ماه سال 92 ثبت شده است و به این ترتیب شرکت جوان و ناشناخته‌ای هم هست.
با وجود تماس با تنها شماره اعلام‌شده در سایت روبیکا اما مسوولان این شرکت تاکنون تمایلی به پاسخگویی به سوالات خبرنگار ما نشان نداده‌اند. **پاسخگو نبودن روبیکا البته فقط به این یک مورد محدود نیست و تا این لحظه سازندگان و توسعه‌دهندگان این کسب‌وکار بزرگ، با هیچ رسانه‌ای گفت‌وگو نکرده یا حداقل گفت‌وگویی از آنها منتشر نشده تا کاملا بی‌نام و نشان باقی بمانند.**
در حال حاضر هیچ اطلاعی از سازندگان روبیکا در دست نیست و مشخص نیست فلسفه کاری آنها چگونه است یا بیزینس‌پلن و چارچوب فعالیت آنها به چه نحوی است. همچنین اطلاعاتی از عدد دقیق کاربرانی که روبیکایی شده‌اند نیز در دست نیست، البته هستند کاربرانی که به علت ناشناخته بودن از نصب این اپلیکیشن صرف‌نظر کرده‌اند.
ناشناخته برای مردم، شناخته برای وزیر ارتباطات
اگرچه رسانه‌ها و مردم اطلاعاتی از سازندگان روبیکا ندارند، اما به نظر می‌رسد وزارت ارتباطات از پدیدآورندگان این اپ شناخت لازم و کافی را دارد. در دوره‌ای ابهاماتی در خصوص حریم خصوصی مطرح شد. وزیر ارتباطات در واکنش به درخواست کاربران سوالات آنها را از روبیکا پرسیده و پاسخ شرکت روبیکا را نیز منتشر کرد. وی همچنین به سازمان فناوری اطلاعات دستور بررسی موضوع را داد و سازمان فناوری نیز اعلام کرد که دسترسی غیرمجازی در این اپ وجود ندارد. به این ترتیب باید گفت وزیر ارتباطات امکان ارتباط با سازندگان روبیکا را داشته و باتوجه به مکاتبات انجام‌شده و بررسی‌های صورت‌گرفته روی اپ روبیکا شناخت روشنی نیز از شرکت مذکور دارد. با این شرایط ** انتظار می‌رود حالا که روبیکا از معرفی کردن خود طفره می‌رود، حداقل وزیر ارتباطات با معرفی افراد پشت این مکعب ابهام‌های موجود در این خصوص را برطرف کند.**
فراموش نکنیم که ایجاد و توسعه اپلیکیشنی که در این حد عمل می‌کند، می‌تواند باعث نقض بی‌طرفی اینترنت شود و البته خطر ایجاد انحصار و حذف کسب‌وکارهای رقیب در سال‌های آتی نیز امری دور از ذهن نیست. از سوی دیگر **در شبکه‌های اجتماعی ابهاماتی در خصوص احتمال نقض حریم خصوصی توسط این اپ مطرح شده اما این ابهامات درست باشد یا غلط، ظاهرا برای سازندگان روبیکا اهمیت ندارد و این مسایل به‌کلی نادیده گرفته می‌شود تا به جای آن تمام تمرکز ایشان صرفا روی جذب مشترک جدید به هر روش ممکن باشد.**
مشخص نبودن منابع مالی روبیکا
برای آنکه بتوانید بیشتر با ابعاد گسترده اپلیکیشن روبیکا آشنا شوید که به‌جز تبلیغات نجومی، چه هزینه‌های عظیمی در پس آن در حال صرف شدن است، بد نیست یک مثال بزنیم.
اپلیکیشن پیام‌رسان سروش 5 میلیارد تومان وام از وزارت ارتباطات دریافت کرده اما با وجود مدت کمی که از فعالیت این پیام‌رسان می‌گذرد، مدیر این پیام‌رسان به‌تازگی اعلام کرده که تمام این مبلغ برای صفر کردن پهنای باند به اپراتورها پرداخت شده و اکنون نیز به اتمام رسیده است. لذا از این پس کاربران این پیام‌رسان به میزان یک‌سوم قیمت اینترنت برای دسترسی به این پیام‌رسان شارژ خواهند شد.
**نکته اینجاست که وقتی 5 میلیارد تومان در این مدت کوتاه، آن‌هم برای یک پیام‌رسانی با مشترکان و کاربری تقریبا محدود تمام می‌شود، پس برای اپی مانند روبیکا که فیلم و سریال و فایل‌های ویدیویی که بسیار پرحجم هستند را به شکل نامحدود به نمایش می‌گذارد نیاز به پرداخت مبالغ بسیار هنگفتی به اپراتورها برای سوبسیدایز شدن وجود دارد.**
جمع این ارقام با سایر تبلیغات روبیکا حاکی از هزینه احتمالا چند صدمیلیاردی سرمایه‌گذاران آن است که مشخص نیست بر چه مبنایی این همه هزینه برای تجارتی پرریسک که آینده‌ای نامشخص دارد صورت می‌گیرد.
تبلیغات روی اعصاب روبیکا
اگر هشتگ روبیکا را در شبکه‌های اجتماعی سرچ کنید، متوجه می‌شوید که حجم بالایی از صحبت‌هایی که مردم در خصوص آن مطرح کرده‌اند نقدهایی بر حجم بالای تبلیغات توسط این اپ است که باعث آزار برخی از مردم شده است. تبلیغات بیش از اندازه توسط متخصصان علوم ارتباطات اجتماعی نیز توصیه نمی‌شود و برخی از کارشناسان آن را به نوعی ضدتبلیغ قلمداد می‌کنند که اصطلاح over pr نیز در توضیح همین امر است.
با این وجود تکرار آزاردهنده تبلیغات، به‌خصوص تبلیغ روبیکا در ویژه برنامه جام جهانی به‌قدری مردم را عاصی کرده که وقتی مهدوی‌کیا پیشکسوت فوتبال روی آنتن صداوسیما به این حجم بالای تبلیغات اعتراض کرد، به‌سرعت با حمایت کاربران در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد. برخی از کاربران با اعلام اینکه تبلیغات روبیکا صرفا معرفی قابلیت‌های آن است، دارا نبودن گواهی‌نامه‌های بین‌المللی مانند ssl توسط این اپ را به نقد کشیده‌اند.
تبلیغات روبیکا البته فقط محدود به برنامه جام جهانی، پایتخت 5 و مردان آهنین نبوده، بلکه حامی مالی خندوانه دیگر برنامه پربیننده تلویزیون نیز همین اپلیکیشن است که **همین مساله باعث شده برخی این شائبه را مطرح کنند که سازندگان این اپ از چه توانایی و ارتباطاتی برخوردارند که با هیچ در بسته‌ای مواجه نمی‌شوند.**
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
از آنجا که دانستن حق مردم است و اپلیکیشن‌ها نیز به واسطه پیچیدگی‌هایی که دارند، شناخت آنها را برای همه افراد آسان نمی‌کند، چند موضوع باید مد نظر مسوولان وزارت ارتباطات قرار گیرد.
نخست اینکه چرا مردمی که به سمت استفاده از این اپلیکیشن به‌شدت مورد فشار و هجمه تبلیغاتی هستند، نباید بدانند فلسفه این اپلیکیشن چیست و مالکان آن چه کسانی هستند؟ اصولا در کجای دنیا کسب‌وکاری وجود دارد که تا این حد گسترده در تمامی شبکه‌های صداوسیما تبلیغات کند، درحالی‌که حتی رسانه‌های رسمی نیز به‌درستی نمی‌دانند این اپلیکیشن چیست و چه فرد یا افرادی پشت آن هستند؟
**از آنجا که نمی‌دانیم روبیکا کیست و چیست و گردانندگان آن در جایگاهی قرار دارند که اهمیتی به پرسش‌ها نمی‌دهند، جا دارد تا وزارت ارتباطات، به موجب قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و حق قانونی مردم و رسانه‌ها، پاسخگوی ابهامات و عملکرد روبیکا باشد.**
(منبع:عصرارتباط)
اطلاعات بیشتر در همین رابطه: مکعب دربسته روبیکا
سامانه 780 که برای بانک اقتصاد نوینه چه ربطی به روبیکا داره؟