تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران |
وزیر ارتباطات با بیان اینکه فعالیت توئیتر در ایران ممنوع شده است، گفت: فعالیت ایرانیان در توئیتر ممنوع نیست.
به گزارش خبرنگار مهر، محمدجواد آذری جهرمی در اختتامیه مجمع ملی سازمانهای مردم نهاد با تاکید بر لزوم استفاده از جوانان در مسئولیتهای اجرایی، افزود: با وجود دستور رییس جمهور مبنی بر اینکه حداقل ۲ معاون جوان در وزارتخانه ها انتخاب شوند، هنوز این اتفاق رخ نداده است. رییس جمهور از خودش شروع کرد و من را به عنوان وزیر انتخاب کرد.
وی ادامه داد: اینگونه نباشد که وقتی در شرایط نیاز هستیم جوانان را فرا بخوانیم و بعد از آن فراموششان کنیم.
وزیر ارتباطات گفت: در راستای جوان سازی در طول برنامه ششم توسعه، در وزارت ارتباطات ۵۰ درصد پرسنل بازنشسته می شوند. طبق دستورالعمل به ازای هر سه نفر بازنشسته، یک نفر می تواند وارد شود.
جهرمی تاکید کرد: روند اقتصاد دنیا به سمت نقش آفرینی جوانان میرود و در میان ۱۰ شرکت برتر دنیا به لحاظ گردش مالی ۹ مورد در حوزه ارتباطات هستند. اقتصاد دیجیتال اقتصاد دنیا خواهد بود. این جریان خلاقیت می خواهد و خلاقیت و نو آوری دست جوانان است. ما مجبوریم به جوانان اعتماد کنیم.
وی ادامه داد: اگر می خواهیم پیشرفت کنیم باید به سمت جوانان برویم. پدران ما با یک طرح جدیدی تغییراتی را در این کشور ایجاد کردند و با یک اعتقاداتی، جوانان دیروز از زیر بار حرف استکبار جهانی بیرون آمدند. امروز نیز جوانان باید هوشیار باشند و آن نیز باید همراه با امید باشد اگر امید نباشد با مشکل مواجه خواهیم شد. هوشیاری این است که شفافیت ایجاد کنیم، جوانان امروز باید خودساخته باشند و کسانی که دنبال نا امیدی هستند را بشناسند و به آنها متکی نباشند. جوانان نیز باید مطالبه گر باشند، امید اگر از بین رفت دیگر به راه درست بازگشتن سخت است.
وزیر ارتباطات گفت: دولت برای ورود به عرصه دیجیتال برنامه ریزی کرده و اقدام خواهد کرد که با وجود ظرفیتی که دارد به جایگاه اصلی خود در منطقه از نظر اقتصاد دیجیتال برسیم.
وی در خصوص عضویت خود در شبکه توئیتر افزود: بنابر قانون فعالیت توئیتر در ایران ممنوع شده است اما فعالیت ایرانیان در توئیتر ممنوع نیست. هیچ قاضی ای نمی تواند حکم عمومی برای ممنوعیت شبکه های اجتماعی بدهد و این مساله نیازمند تصویب در مجلس است.
جهرمی در مورد استفاده از فیلترشکن تاکید کرد: از فیلترشکن استفاده نمیکنم اما برخی افراد با توجه به مسئولیتی که دارند می توانند از اینترنت بدون فیلتر استفاده کنند.
معاون توسعه روستایی نهاد ریاست جمهوری گفت: بازار مجازی روستاییان مورد نیاز است؛ همچنان که وقتی تلگرام قطع شد روستاییها می گفتند ارائه کالایشان به بازار متوقف شده است.
به گزارش فارس، سید ابوالفضل رضوی معاون توسعه روستایی و مناطق محروم نهاد ریاست جمهوری در نشست وحدت رویه در ارائه خدمات ارتباطی به روستاها گفت: در زمان آقای واعظی 28 هزار روستا به اینترنت متصل شد که جهش خوبی بود.
وی یادآور شد: در حالی که دو سوم مساحت کشور روستاها هستند عدالت آموزشی هیچ وقت نصیب روستاها نشده است. همان طور که بچه روستایی کمتر به دانشگاه های دولتی ورود می کند.
به گفته وی به دلیل آشنایی روستاییها با اینترنت، دفاتر آی سی تی روستایی در حال تعطیلی و نیمه تعطیلی هستند که به بیکاران کشور اضافه خواهد کرد.
رضوی تاکید کرد: باید پوشش موبایل تمامی جاده های روستایی الزامی شود زیرا اکنون اگر کسی در جاده کم ترددی بماند هیچ دسترسی ندارد.
وی همچنین گفت: بازار مجازی روستاییان مورد نیاز است همچنان که وقتی تلگرام قطع شد روستایی ها می گفتند ارایه کالایشان به بازار متوقف شده است.
رضوی تاکید کرد: امسال 12 هزار میلیارد تومان برای توسعه روستاها در نظر گرفته شده که با افزایش نرخ ارز به 13 تا14 هزار میلیارد تومان می رسد و افزایش نرخ ارز برای ما خوب است اما کار اقتصاد کشور چه میشود را نمی دانم.
دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه گفت: آمار هایی که برخی از مسئولین در خصوص کاهش 40 درصدی تراکنش های بانکی در زمان فیلتر تلگرام ارائه دادند, صحیح نیست. بنظر می رسد این آمار سازیها برای توجیه رفع فیلتر غیرقانونی تلگرام و اینستاگرام است. نباید با ارائه آمار غلط مردم را به اشتباه انداخت.
به گزارش خبرگزاری فارس، عبدالصمد خرمآبادی در یادداشتی در کانال اطلاعرسانیاش در پیامرسان سروش نوشت: بر اساس استعلام به عمل آمده از شاپرک (شبکه الکترونیکی پرداخت بانک مرکزی) تعداد تراکنشهای بانکی اینترنتی بعد از فیلتر شدن تلگرام و اینستاگرام فقط 6/5 درصد کاهش داشته , اما برعکس مبلغ تراکنش های بانکی اینترنتی در این مدت نه تنها کاهش نداشته بلکه 520 میلیارد تومان نسبت به مدت مشابه قبل از فیلتر تلگرام افزایش داشته است.
وی ادامه داد: افزایش مبلغ تراکنش های اینترنتی بانکی در زمان فیلتر تلگرام حاکی از آن است که در مورد مشاغل موجود در این شبکه بزرگنمایی شده است.
معاون قضایی دادستان کل کشور تاکید کرد: پرونده های قضایی حاکی از آن است که اکثریت قریب به اتفاق کسب و کارهای غیر قانونی نظیر فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی, قوادی و فروش فیلم های مستهجن وبسیاری دیگر از فعالیت های اقتصادی غیر قانونی به لحاظ فراهم نبودن امکان نظارت در تلگرام انجام می شوند.
خرم آبادی ادامه داد: هیچ کشوری اجازه نمی دهد پایگاه های اینترنتی بیگانه در فضای مجازی او فعالیت غیر قابل کنترل داشته باشند. در اجلاس دادستانهای کل کشورهای عضو "سازمان همکاری شانگهای" که یک ماه پیش با حضور دادستان کل کشور ایران برای مبارزه با جرایم سایبر در سن پترزبورگ روسیه برگزار شد,تمامی دادستانها بلا استثناء اعلام نمودند به پایگاه های اینترنتی که قوانین آنها را نقض کنند اجازه فعالیت نمی دهند.
وی تاکید کرد: بی تفاوتی قوه مجریه در قبال فعالیت مجرمانه تلگرام و اینستاگرام نوبر، بی سابقه، شگفت انگیز و تأسف بار است.
170 نماینده مجلس با امضای نامهای از رؤسای قوای سهگانه خواستند از پیامرسانهای داخلی حمایت و فیلترشکنها را ساماندهی کنند.
به گزارش فارس، 170 نماینده مجلس با امضای نامهای از رؤسای قوای سهگانه خواستند از پیامرسانهای داخلی حمایت و فیلترشکنها را ساماندهی کنند.
در این نامه که توسط احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیئت رئیسه مجلس قرائت شد خطاب به سران قوا آمده است:
همانطور که مستحضر هستید در چند ماه گذشته بدخواهان و دشمنان ملت ایران با سوءاستفاده از برخی زمینه های داخلی حداکثر بهره را از پیام رسان های خارجی برای ایجاد ناامنی، فساد و آشوب در شهرهای ایران را برده اند.
حمله داعش به مجلس شورای اسلامی، ترویج خشونت، ایجاد آشوب های خیابانی اخیر، فروش مواد مخدر و روانگردان ها گوشه ای از اقدامات دشمنان ملت ایران در بستر پیام رسان های خارجی بوده است.
ما نمایندگان مجلس شورای اسلامی به منظور حفظ و استقلال سیاسی و فرهنگی کشور به پیشگیری ناامنی و تجاوز به حریم خصوصی آحاد جامعه و صیانت از فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی و تامین حقوق شهروندی با آزادی های مشروع و امنیت و آسایش مردم و نیز حمایت از فناوری بومی و توانمندی داخلی از شما روسای قوا خواستاریم ضمن حمایت از پیام رسان های داخلی دستور فرمایید این پیام رسان ها جایگزین پیام رسان های خارجی شود و نسبت به ساماندهی فیلترشکن ها اقدام عاجل به عمل آید.
رییس قوه قضاییه با تاکید بر لزوم ایجاد راه های امن متعدد در فضای مجازی گفت: باید کاری کنیم که مردم حق انتخاب میان گزینه های امن را داشته باشند و مضطّر به استفاده از راه ناامن دشمن نباشند.
ایسنا- آیت الله آملی لاریجانی در جلسه مسوولان عالی قضایی با اشاره به اهمیت فضای مجازی گفت: آنچه در خصوص فضای مجازی فارغ از مسائل فنی آن مورد توجه ماست، بحث امنیت این فضا است. فضای مجازی یک فضای فوق العاده مهم برای انجام امور گوناگون است و هیچ کس هم قائل به بستن اینترنت و فیلترینگ همه امکانات آن اعم از پیام رسان ها و غیر پیام رسان ها نیست.
وی افزود: دلسوزان نظام به خوبی می دانند که دشمن می تواند از طریق فضای مجازی تأثیرگذار باشد. در همین حوادث اخیر، همه دستگاه های امنیتی اذعان داشتند که از مسیر یک پیام رسان، افراد تحریک به آشوب می شدند و در همین فضا ساخت بمب آموزش داده می شد. واقعاً کدام پدر و مادری ذیرد که فرزندش از این طریق تحریک شود و پرچم کشور یا ساختمانی را آتش بزند؟ براین اساس ما معتقدیم نباید راه را برای دشمن باز کنیم.
آملی لاریجانی تصریح کرد: چه کسی گفته که مسیر امن در فضای مجازی فیلتر شود؟ متأسفانه برخی تحلیل های شان در این زمینه کاملاً خطاست. این که گاه گفته می شود فیلتر فایده ای ندارد و ما باید با اعتماد به مردم به آنها حق انتخاب دهیم، اتفاقاً حرف خود ماست. ما می گوییم برخی دستگاه های عریض و طویل متولی در این زمینه که با مالیات مردم و از محل بیت المال اداره می شوند موظف بوده اند راه های امن متعددی در فضای مجازی ایجاد کنند تا مردم حق انتخاب داشته باشند و مجبور نباشند از فضایی استفاده کنند که در اختیار دشمن است. آیا ما انتخابی برای مردم جز راه اداره شده توسط دشمن باقی گذاشته ایم؟
راه مردم در فضای مجازی باید متعدد، هموار و امن باشد.
رئیس قوه قضاییه گفت: استدلال برخی مانند این است که پلیس به جای انجام وظیفه انتظام بخشی خود بگوید من همه چیز را آزاد می گذارم تا مردم خودشان ترافیک را مدیریت کنند. این به هیچ عنوان عقلانی نیست. ما اجازه نداریم به سوءمدیریت و کم کاری خود لباس «انتخاب مردم» و «اعتماد به مردم» بپوشانیم. حرف ما این است که دشمن باید فیلتر شود؛ اما راه مردم در فضای مجازی باید متعدد، هموار و امن باشد. چه کسی در کشور می پذیرد دشمن شاه راهی را در اختیار داشته باشد که مردم بالاضطرار باید در آن رفت و آمد کنند؟
آملی لاریجانی ایجاد فضای امن در محیط سایبری را در راستای احقاق حقوق عامه و حقوق شخصی شهروندان دانست و خاطرنشان کرد: نمی توانیم به بهانه حق انتخاب مردم به سارق مسلح اجازه دهیم که با نقاب در خیابان ها حضور داشته باشد و به هرکسی که خواست حمله کند. در فضای مجازی نیز به همین شکل است. ما معتقدیم اگر دولت به معنای عام، راه های امن در فضای مجازی ایجاد کند بسیاری از امور اجرایی مردم نیز به راحتی در همین بستر قابل انجام است. فراتر از آن چیزی که امروز در جریان است.
آملی لاریجانی ادامه داد: در حال حاضر نهادها اجازه ندارند مکاتبات رسمی و داخلی خود را از طریق پیام رسانی مانند تلگرام انجام دهند. وقتی یک فضای امن ایجاد شود، خود دستگاه ها نیز می توانند از آن بهره مند شوند و انواع خدمات از این طریق قابل ارائه است.
رئیس قوه قضاییه با تأکید بر ضرورت بهره مندی از استعدادهای پرشمار داخلی در عرصه فضای مجازی خاطرنشان کرد: ایجاد مسیرهای امن در فضای مجازی با بهره مندی از متخصصان قوی و ذهن های مستعد در کشور قابل تحقق است منتها این امر در گرو فراهم ساختن مجال، امکانات و مشوق های مناسب است.
آملی لاریجانی افزود: آیا ما مرکز تحقیقاتی داریم که امکانات و مشوق های لازم را برای استادان و دانشجویان خوش استعداد که بی منت کار می کنند فراهم کند؟ آیا با فراهم آوردن چنین شرایطی، استعدادهای داخلی نمی توانند نرم افزارهای لازم را برای فضای مجازی تهیه کنند؟ بنابراین ما باید کار دشمن را به دقت رصد کنیم. آمریکا که سایت های علمی و مجلات خود را به روی پژوهشگران ایرانی مسدود می کند و به دانشمندان ما اجازه نمی دهد که برای حضور در همایش های علمی به این کشور بروند، چگونه برای فیلتر شدن تلگرام در کشور ما دلسوزی می کند. مشخص است که از مسدود بودن تلگرام به دلیل آنکه نمی توانست به برخی از اهداف خود دست یابد، ناراحت بود.
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه در چنین فضایی که برخی کشورها به دنبال اعمال فشارهای ظالمانه هستند، باید به استعدادهای داخلی کمک کرد، یادآور شد: همین مقدار کارهایی هم که از سوی برخی از این جوانان و متخصصان انجام شده کاملاً با تلاش و هزینه خودشان بوده است درحالی که باید همه دستگاه ها به آنها کمک کنند.
آملی لاریجانی با طرح این پرسش که چرا باید 40درصد پهنای باند اینترنت کشور در اختیار تلگرام باشد و بعد یک مسوول جمهوری اسلامی بخواهد بابت بستن چند کانال تلگرامی با مدیر این پیام رسان وارد مذاکره شود؟ تصریح کرد: ما باید با همان اقتداری که در فضای حقیقی راه دشمنان را سد می کنیم و از مرزهای خود حفاظت می کنیم، در فضای مجازی نیز راه دشمن را سد و از مرزهای مجازی حفاظت کنیم. همه دستگاه ها با همدلی، فضایی را ایجاد کنند که مردم در آن احساس امنیت کنند و آن وقت است که به راحتی می توان دید مردم از راه امن و عقلانی فراهم آمده، اظهار رضایت خواهند کرد.
اپلیکیشن مسیریاب ویز که چندی پیش فیلتر شده بود هم اکنون در دسترس کاربران قرار گرفته است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، اپلیکیشن مسیریاب ویز که چندی پیش به دستور مراجع قضایی فیلتر شده بود هم اکنون رفع فیلتر شده و در دسترس کاربران قرار گرفته است.
در ماه های گذشته تاکسییابهای اینترنتی کشورمان در اطلاعیه ای از رانندگان خود خواسته بودند تا از اپلیکیشن مسیریاب waze استفاده نکنند.
در این اطلاعیه آمده است به دستور مقام قضایی، از تاریخ ۳۰ آبان تمام اپلیکیشنهای درخواست خودرو موظف به منع استفاده از مسیریاب waze توسط کاربران خود هستند.
در این اطلاعیه استفاده از سایر مسیریابهای جایگزین و بومی پیشنهاد شده بود.
هم زمان با رفع فیلتر تلگرام، سرویس های پینترست، ردیت، ساندکلاد، کورا و مدیوم فیلتر شدند.
فناوران- چند روز پیش از رفع فیلتر تلگرام، برخی سرویس ها از جمله شبکه اجتماعی پرطرفدار پینترست نیز رفع فیلتر شد که این کار با استقبال بسیاری از کاربران فضای مجازی روبه رو شد. هم زمان با رفع فیلتر تلگرام نیز چند سرویس دیگر رفع فیلتر شد تا مجموعا سرویس های پینترست، ردیت، ساندکلاد، کورا و مدیوم در دسترس کاربران ایرانی قرار گیرند.
اما روز گذشته مجددا تعداد زیادی از سرویس های پرطرفدار خارجی به روی کاربران ایرانی بسته شد. معلوم نیست علت رفع فیلتر و مجددا فیلتر این سایت ها چه بوده است.
هم زمان با این تغییر و تحولات حسن روحانی رییس جمهور ایران که به دستور او تلگرام رفع فیلتر شده است گفت: اگر می خواهید فضای مجازی برای جامعه ما مفید باشد فرهنگ استفاده از فضای مجازی را به نسل جوان یاد بدهیم، با فیلتر درست نمی شود، ما می گوییم فیلتر، بعضی ها بدشان می آید و می گویند چیز خوبی است.
وی با بیان اینکه زمانی استفاده از رادیو ممکن نبود گفت: در رژیم گذشته هر پیچ رادیو را می چرخانیدیم. فقط پارازیت بود، رژیم گذشته در پارازیت موفق بود؟ یه روزی گفتیم ماهوراه ممنوع است، ممنوع شد؟ چند درصد از ماهواره می زنند؟ یک روز گفتیم فضای مجازی بد ، با گفتن ما درست شد؟
رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران گفت: سیاست وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات حمایت از تمامی کسب و کارهایی است که در چارچوب ضوابط و مبتنی بر قواعد بازار خدمترسانی میکنند.
به گزارش سازمان فناوری اطلاعات ایران، سراییان، در خصوص خبر مسدودسازی برخی از وبگاههای ارائهدهندگان خدمات برخط کاریابی اظهار داشت: طی تماس با برخی از مسئولین آنها مشخص شد که تعدادی از این وبگاه ها به رغم داشتن مجوز از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای ارائه خدمات کاریابی الکترونیکی، پیامی از سوی دادستانی کل کشور مبنی بر مسدودسازی دریافت کردهاند .
وی افزود : پیرو این مسدودسازی، با دبیرخانه کارگروه تعیین مصادیق دادستانی کل کشور تماسی گرفته و مشخص شد که این اقدام ناشی از درخواست رسمی وزارت کار و امور اجتماعی برای انسداد ارائهدهندگان خدمات غیرمجاز کاریابی بود که در قانون برای این اقدام جرم پیشبینیشده است .
دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات با اشاره به اقدامات صورت گرفته از سوی وزارت ارتباطات برای رفع این مسدودسازی گفت: با هماهنگیهای صورت گرفته از سوی دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات با دبیرخانه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه مقرر شد تا زمان اصلاحنامه وزارت کار این سامانهها و وبگاههای ارائهدهنده خدمات کاریابی برخط به فعالیت خود ادامه دهند .
سراییان افزود: در همین راستا جلسهای با منصوری معاون وزیر تعاون، کار و امور اجتماعی برگزار کردیم و مقرر شد طی نامهای به دبیرخانه مذکور اعلام شود که برای ارائهدهندگان خدمت بدون مجوز مهلت سهماهه برای اخذ مجوزهای لازم در نظر گرفته شود و در صورت عدم اخذ مجوز برخورد و اقدامات قانونی صورت پذیرد و همچنین دارندگان مجوز رسمی کماکان مورد حمایت دولت برای ارائه خدمات قانونی باشند .
رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران با تأکید بر حمایتهای وزارت ارتباطات از کسبوکارهای آنلاین که در راستای قانون به ارائه خدمت میپردازند گفت : ما تلاش میکنیم تا فرصت توسعه کسبوکارهای برخط در تمامی بسترهای الکترونیکی و مجازی کشور را برای فعالان این عرصه فراهم کنیم و تمامی ظرفیتهای لازم را برای اشتغال جوانان و رشد استارتاپ های حوزه فناوری اطلاعات فراهم کنیم.
نادر نینوایی - روزی که نهال تلگرام در ایران کاشته شد و با اظهارات مقامات دولتی که تاکید داشتند هر گونه تعرض به آن منتفی است، آبیاری شد، تلگرام نیز همچون گیاه پیچک و سریع بالارونده رشد کرد و به تمام خانهها، ادارات و کسبوکار ایرانیان تنیده شد به نحوی که حالا زندگی، کسبوکار، اطلاعرسانی و سرگرمی بالغ بر 40 میلیون ایرانی به آن وابسته شده است.
اکنون تلگرام به دلیل آنچه که ترویج خشونت، ترور و تشویق به خرابکاری عنوان شد، دو هفتهای میشود که دوران فیلترینگ موقت را پشت سر میگذارد. اگرچه زمزمههایی به گوش میرسد که فیلتر این گیاه تنومند در ایران احتمالا چندان موقت نیز نخواهد بود.
**در متن حاضر با یک سری محاسبات و با دو فرض رفع فیلتر و فیلتر همیشگی تلگرام به بررسی این موضوع پرداختهایم که دو راهی تقابل یا تعامل با تلگرام چه تبعاتی در پی خواهد داشت. **
بازگشت به روال عادی
در روزهای گذشته گرافهایی در شبکههای اجتماعی منتشر شد که در آن ادعا شده بود بررسی میزان بازدید کاربران تلگرام نشان میدهد که اگرچه در روزهای اول فیلتر شدن با کاهش یکباره مخاطب روبهرو شده اما به مرور و با روی آوردن کاربران به استفاده از فیلترشکن توانسته بخش قابل ملاحظهای از کاربران خود را پس بگیرد.
این ادعا اگرچه رسمی نیست اما در عین حال به شکلی قاطع نیز نمیتوان صحت آن را زیرپا گذاشت. لذا هیچ بعید نیست اگر همین روند ادامه یابد، در هفتههای آتی با افزایش استفاده از فیلترشکن در ایران، بخش عمدهای از کاربران تلگرام مجددا فعال شده و شرایط به سمت وضعیت قبل از فیلترینگ برگردد و فیلتر شدن این پیامرسان بیاثر شود.
این در حالی است که از سوی دیگر پاول دوروف مدیر تلگرام ادعا میکند که تا یک ماه آینده، این پیامرسان با استفاده از فناوری Blockchain و برای همیشه ضد فیلتر خواهد شد. اتفاقی که اگر محقق شود، نه فقط به منزله بازگشت و استفاده از تلگرام حتی برای آن دسته که فیلترشکن ندارند خواهد بود، بلکه به عنوان مقدمهای بر پایان بحث مدیریت و رگولاتوری فضای سایبری از سوی کشور خواهد بود.
بررسی یک پیشبینی و گمانهزنی
هفته قبل در مطلبی به تفصیل توضیح دادیم که حتی اگر تلگرام برای همیشه فیلتر شود، پیشبینی میشود با توجه به نبود جایگزین قابل اتکا، نبود زیرساخت فنی نمونههای داخلی برای رقابت با این پیامرسان و در راس این موارد نوعی بیاعتمادی از سوی کاربران به نمونههای داخلی، عملا 80 درصد کاربران ایرانی در تلگرام باقی بمانند و این پیامرسان به سرنوشت توییتر و فیسبوکی دچار خواهد شد که همچنان میلیونها ایرانی اعم از مسوولان و شهروندان عادی را از مسیر VPN و فیلترشکنها در خود جای دادهاند.
** در این میان رفع فیلتر ویچت نیز مثل دورانی که تلگرام جای آن را گرفت نتوانسته باعث ایجاد موج جدید مهاجرت کاربران ایرانی به یک پیامرسان حتی خارجی شود و کاربران ایرانی تلگرام همچنان از این پیامرسان دل نکندهاند. برخی به این دلیل که امیدوارند دوران فیلتر موقت کوتاه باشد، چراکه هنوز به شکل صریح آب پاکی روی دستشان ریخته نشده است. برخی نیز به علت سرمایهگذاریهایی که روی این بستر کردهاند امیدوارند با تداوم حضور در این بستر به جای مهاجرت به بستری جدید و شروع از صفر، حداقل بخش عمدهای از مخاطبان خود را که راه عبور از فیلترینگ را آموختهاند، حفظ کنند. **
با این شرایط کشور در یک دوراهی در خصوص تلگرام قرار گرفته است که یا باید به تقابل با تلگرام پرداخته و آن را برای همیشه فیلتر کرده و قید تمام مشاغل و کاربریهای ایجاد شده بر بستر آن را بزند و یا بتواند وارد راه تعامل شده و مدیر تلگرام را مجاب به پذیرش شرایطش کند. موضوعی که حداقل تا کنون و از فحوای کلام مسوولان ایرانی و طرف خارجی بعید به نظر میآید. بماند که در صورت تحقق شروط ایران نیز احتمال از دست رفتن اعتماد بخشی از کاربران ایرانی به این پیامرسان چندان دور از ذهن نیست.
یک حساب و کتاب ساده
اصلیترین موضوعی که تلگرام را به این روز انداخت، پناهگرفتن کانالهای معاند و ضدانقلاب در آن بود که به وقایع اخیر کشور دامن زدند و نقش هماهنگی، تشویق و آموزش خرابکاران را ایفا کردند.
** به این ترتیب اگرچه شاید در نگاه اول این طور به نظر برسد که فعالیتهای این قبیل کانالهای تلگرام برای کشور مسالهساز شده اما واقعیت این است که این تنها یک روی سکه است و تعداد کانالهای رسمی تلگرامی که قواعد کشور را رعایت کرده و بسیار هم پرطرفدار هستند به مراتب بیش از کانالهای مسالهدار است. **
اما بد نیست نگاهی دقیقتر به آمار و ارقام یکی از اصلیترین کانالهای معاند تلگرامی داشته باشیم. در حال حاضر شناختهشدهترین و پرمخاطبترین کانال معاند حدود 1 میلیون و 300 هزار نفر عضو دارد. بهطور متوسط هر پست تلگرامی این کانال حدود 400 تا 600 هزار بار توسط مخاطبان دیده میشود و صد البته نباید فراموش کرد که تمام این افراد ساکن ایران نیز نیستند. اگر این آمار را با تعداد 40 تا 45 میلیون کاربر ایرانی عضو تلگرام مقایسه کنیم میبینیم که تعداد افرادی که این مطالب را میخوانند حدود 1 درصد کل کاربران ایرانی عضو تلگرام است.
**نکته دیگر آنکه نباید از نظر دور داشت که تمام کسانی که در کانالهای معاند عضو میشوند نیز قصد اغتشاش نداشته و گاه فقط برای کنجکاوی به عضویت در آنها در میآیند. کمااینکه به کاربران این کانالها نیز میتوان حتی روزنامهنگاران و مسوولان داخلی را نیز اضافه کرد و احتمال وجود کاربران غیرواقعی یا اصطلاحا فیک نیز به کل منتفی نیست.**
به عبارت دیگر این کانال نقشی حداقلی در هماهنگی فعالیتهای خرابکارانه ایفا میکند که این نقش بر هر بستر دیگری به علت محدودیت مخاطبان خاص آن قابل ارایه است.
روی روشن تلگرام
در حال حاضر فارغ از چهرههای سرشناس هنری و ورزشی، بسیاری از مسوولان کشور در شبکههای اجتماعی فیلتر شده حضور دارند. همچنین کانالهای تلویزیونی صداوسیما از پرمخاطبترین برنامهها نظیر 90 گرفته تا بخشهای خبری مختلف و باشگاه خبرنگاران جوان در تلگرام کانالهایی با صدها هزار عضو دارند.
همچنین در مورد خبرگزاریهای رسمی کشور نیز که عموما به نهادهای مختلف وابسته هستند و در چارچوب قوانین کشور فعالیت میکنند، کانالهای پرطرفدار تلگرامی ایجاد شده است که هر یک هزاران عضو دارند. از سوی دیگر روزنامههای مختلف هم از کیهان گرفته تا شرق و هفت صبح، کانالهای تلگرامی خاص خود را ایجاد کردهاند که کاربران پرتعدادی نیز دارند. به این ترتیب جمع کانالهای رسمی اصلاحطلبان، اصولگرایان و افراد مستقلی که در چارچوب نظام فعالیت میکنند در تلگرام جمع است و اتفاقا باتوجه به پرتعداد بودن مخاطبانشان کار اطلاعرسانی و بعضا تبلیغی خوبی را انجام میدهند. نقشی که اگر بهای لازم به آن داده شود به سهولت میتواند اقدامات مخرب را نیز خنثی کند.
از سوی دیگر وجود 19 هزار کانال ثبت شده که بیش از 5 هزار عضو دارند عملا ابعاد اطلاعرسانی سریع و ارایه خدمات فراوان را برای کاربران موبایلی کشور راحت کرده است و این نیز چیزی نیست که بتوان از آن به سادگی چشمپوشی کرد. به این تعداد کانال رسمی و ثبت شده البته میبایست تعداد بسیار بیشتری کانالهای ثبت نشده را نیز که از طریق تبلیغات و فروش محصول کسب درآمد میکنند، افزود. مجموع این موارد اقتصاد عظیمی را حول محور تلگرام به وجود آورده که طبیعتا با فیلترینگ آن همگی با مشکل مواجه میشوند.
از دیگر نقاط مثبت تلگرام میبایست به گروههای تخصصی شکل گرفته در این پیامرسان اشاره کرد؛ گروههایی نظیر متخصصان حوزههای بانکی، فناوری، پزشکی، مهندسان و ... از جمله این گروهها هستند که در آنها متخصصان با تبادل نظر با یکدیگر در خصوص مسایل حوزه خود همافزایی ایجاد میکنند.
**در یک نمونه از این گروهها پزشکان متخصص آنکولوژیست گروهی ایجاد کردهاند که در آن اطلاعات بیماران را با سایر همکاران و اساتید خود در داخل و خارج کشور به اشتراک میگذارند تا در یک شورای پزشکی آنلاین با اطلاع از نظر همکاران، ضریب خطای خود در تشخیص و درمان بیماری را تا حد ممکن پایین بیاورند.**
ایجاد انبوهی از گروههای هماهنگی از کانال تلگرامی مدیران ساختمانها و استفاده از تلگرام به عنوان یک بیلبورد آنلاین گرفته تا ابزاری برای هماهنگی اولیا با مدارس، مهدکودکها، نوبتدهی بیمارستانها و ... نیز از دیگر کاربردهای تلگرام در ایران است.
به این ترتیب و باتوجه به حجم گسترده فعالیتهای متنوع و متفاوت صورت گرفته روی تلگرام باید گفت که فیلترینگ تلگرام محدود به چند کانال معاند نبوده و فیلتر شدن آن صدمات بسیار جدی را برای ارتباطات اجتماعی در کشور به دنبال خواهد داشت.
به عبارت دیگر حالا یک بازی دوسرباخت در تعامل یا تقابل با تلگرام ایجاد شده که میتواند تبعاتی فراتر از محدوده تلگرام را نیز متاثر کند.
نتایج تقابل با تلگرام
همانطور که ذکر شد **کشور با مواجهه دیرهنگام با تلگرام و فیلتر آن دست به ریسک بزرگی زده است.** به این ترتیب که اگر دولت به خواسته خود نرسیده و تلگرام شروط تعیین شده را نپذیرد نه تنها دیگر هیچ نظارتی بر این پیامرسان وجود نخواهد داشت بلکه با گسترش استفاده از فیلترشکن، کنترل و نظارت نسبی بر بخش قابل ملاحظهای از کاربران ایرانی را نیز از دست داده و آنها از نقاط ممنوعه دیگری در اینترنت نیز سر در میآورند. به این ترتیب **در چنین شرایطی خطر آنکه امکان کنترل فضای سایبر به کلی از دست دولت خارج شده و هکرها و سارقان اطلاعات بدون هرگونه نظارت اقدام به سرقت اطلاعات افراد و انجام تخلفات دیگر کنند نیز وجود دارد، که این مساله نیز تبعات خاص خود را در پی خواهد داشت.**
علاوه بر اینها بر اساس آمار رسمی، در حال حاضر 9 هزار کانال ثبت شده فقط در زمینه فروش محصول مشغول به کار هستند که در شرایطی که کشور با معضل بیکاری دست و پنجه نرم میکند با فیلترینگ تلگرام آنها نیز به صف بیکاران میپیوندند و کسبوکارهایی که چند سال برای به بازده رساندن آن کار کردهاند (و البته مالیات نیز نمیپردازند!) در پی تداوم فیلترینگ تلگرام از دست میرود.
این موضوع وقتی معنای دقیقتری مییابد که **اکنون برای ایجاد یک فرصت شغلی بین 100 تا 300 میلیون تومان هزینه مورد نیاز است و چنانچه این شغل در بخشهای پتروشیمی ایجاد شود این هزینه تا 2 میلیارد تومان نیز افزایش مییابد.**
آمار اعلام شده توسط مرکز ملی فضای مجازی نشان میدهد که تعداد مطالب منتشرشده در کانالهای تلگرامی فارسیزبان بسیار بیش از حد تصور است. این مرکز اعلام کرده در عرض یک شبانهروز حدود 3 میلیون مطلب در کانالهای فارسی منتشر میشود که متوسط بازدید هر مطلب بیشتر از 700 بار است. به این ترتیب باید گفت که هر روز 1 میلیارد و 600 میلیون پیام توسط ایرانیان در تلگرام خوانده میشود که گویای یک انقلاب اطلاعاتی در کشور است و میتواند در زمینه آگاهسازی مردم بسیار کارآمد باشد.
**کمااینکه در ماجرایی همچون زلزله اخیر تهران و حتی زلزله سرپل ذهاب، (فارغ از اخبار نادرستی که به مرور و با افزایش سواد رسانهای مردم نادیده گرفته میشوند) تلگرام به اصلیترین ابزار اطلاعرسانی، جذب کمکهای مردمی و سرعتدهی به نهادهای امدادی کشور تبدیل شد.**
بماند که از جنبه سیاسی نیز این روزها سمت و سوی انتقادات دولت را نشانه گرفته و بخشی از حامیان دولت نیز نسبت به فیلتر تلگرام، لب به گلایه و انتقاد گشودهاند.
نتایج تعامل با تلگرام
اما نتایج تعامل احتمالی با تلگرام نیز میتواند تبعاتی حداقل برای بخشی از کاربران ایرانی به دنبال داشته باشد. به این ترتیب که اگر دولت بتواند با فشاری که وارد میکند مدیران تلگرام را ناچار به پذیرش شرایطش بکند، اتفاقی که رخ میدهد این است که عملا اعتماد بخشی از کاربران ایرانی به آن از دست میرود. چراکه بخشی از **کاربران ایرانی از آنجا که نمیدانند محتوای مذاکرات و توافقات احتمالی ایران با تلگرام شامل چه مواردی خواهد بود، احتمالا در خصوص حفظ حریم خصوصی خود نگران میشوند و به اعتماد آنها لطمه خواهد خورد.*
تجربه نشان داده که حفظ حریم شخصی اولویت اول کاربران ایرانی در استفاده از پیامرسانهای موبایلی است و صد البته که اگرچه اعتماد به سختی حاصل میشود اما به راحتی نیز از دست میرود.
**گواه این مساله عدم مهاجرت کاربران ایرانی به پیامرسانهای داخلی است. اما این تمام ماجرا نیست چراکه حتی رفع فیلتر و بازگشت پیامرسان غیرایرانی ویچت نیز نتوانست تحرکی در کاربران ایرانی برای بازگشت به این پیامرسان چینی ایجاد کند.**
نادیدهگرفتن یک راهکار میانه
**این واقعیت را نباید نادیده گرفت که اطلاق عنوان پیامرسان به تلگرام، دیگر عنوان جامعی محسوب نمیشود و این اپلیکیشن به ابزاری برای اطلاعرسانی، کار، تبلیغات، سرگرمی و انبوهی از امور دیگر کاری و اداری در ایران تبدیل شده است، مستند این مدعا نیز برخی آمار است که حکایت از بلعیدن 60 درصد پهنای باند کشور توسط تلگرام دارد. **
به شکل کوتاه نتیجه تقابل با تلگرام و فیلتر دایمی آن از یک سو افزایش استفاده از فیلترشکن و کاهش نظارت دولت بر فضای مجازی را به دنبال دارد و از دیگر سو فضای مناسب تبلیغاتی ایجاد شده برای کشور که تحت تاثیر فعالیت طرفداران و سازمانهای خبری وابسته در تلگرام ایجاد شده را نیز از بین میبرد. همچنین فیلتر تلگرام کسبوکارهای اینترنتی مختلفی که بر بستر آن ایجاد شده را هم با مشکل جدی مواجه کرده و حتی به نابودی میکشاند.
لذا به نظر میرسد **شاید بهتر بود راهکار میانهای در نظر گرفته میشد و دوراهی تقابل یا تعامل با تلگرام از سوی مسوولان مربوطه در این سطح رسانهای نمیشد و با رفع فیلتر تلگرام همزمان با بازگشت آرامش به کشور، شرایط برای اقدامات آهسته، پیوسته و البته گسترده تشویقی برای فشار به مدیران تلگرام از یک سو و هدایت کاربران به سمت پیامرسانهای دیگر از دیگر سو میرفت. **
لذا اگر مسوولان کشور (البته اندکی دیرهنگام)، به این جمعبندی نهایی رسیدهاند که باید مانع گسترش فعالیت تلگرام در کشور شد، میبایست این اقدام را به شکلی فازبندیشده و صبورانه پیش ببرند و در این راه اقدامات گستردهای برای جلب اعتماد عمومی از طریق وضع قوانین جدید اعم از تکیه به جریان آزاد اطلاعات، باز گذاشتن فضای رسانهای کشور و تشدید موانع ورود به حریم خصوصی و ... به عمل آورند. کمااینکه در خصوص تلفنهای سیار نیز امروز قاطبه مردم بدون هیچ دغدغهای با یکدیگر از خصوصیترین مسایل زندگی گرفته تا حساسترین مسایل کشور در حال گفتوگو هستند.
**قدر مسلم اینکه ریشههای تلگرام حالا آنقدر در کشور نفوذ کرده و این گیاه پیچک آنچنان به عرصههای مختلف تنیده شده که یکشبه و با چند ضربه تبر نمیتوان آن را مهار کرده و خشکاند. **
آیت الله مکارم شیرازی گفت: مخالف فضای مجازی نیستیم؛ بلکه می گوییم بیاییم فضای سالم ایجاد کنیم و این امکان پذیر است؛ نباید با گذشت زمان، مشکلات موجود در فضای مجازی را فراموش کنیم که در این صورت، مجدد در همان دام خواهیم افتاد.
به گزارش «انتخاب»، آیت الله مکارم شیرازی صبح امروز در درس خارج فقه در مسجد اعظم قم اظهار داشت: خوشبختانه آتش فتنه خاموش شد؛ اما دشمنان از تلاش باز نایستاده اند و منتظر هستند تا فرصت دیگری به دست آورده و آتش دیگری روشن کنند.
* اغتشاشگران ایران، مردم و ملت را نشناختند
او گفت: خوشبختی این است که این افراد، ایران، مردم و ملت ما را نشناختند؛ خیال می کردند آتش فتنه ای روشن کرده و عده ای را به میدان بکشانند، مسئله تمام می شود؛ غافل از اینکه انبوه ملت پشتیبان کشور، نظام، دین، قرآن و ... هستند؛ چطور باور می کنند که این ملت را می توان تکان داد؛ به همین دلیل هر روز فتنه ای ایجاد کرده و همانطور که رهبر انقلاب فرمودند، سرشان به سنگ می خورد.
این مرجع تقلید خاطرنشان کرد: بیایید این ملت را بشناسید؛ حامیان نظام و اسلام را بشناسید و از همه مضحک تر اینکه می خواهند فتنه ای به صورتی که ملاحظه کردید، به سازمان ملل بکشانند و بیان کنند که این حرکات در ایران امنیت دنیا را به خطر می اندازد.
او تصریح کرد: چقدر عقل این افراد کم است؛ چقدر درکشان از شرایط و اوضاع کم است؛ متأسفانه این افراد نمی فهمند و دست به این اعمال می زنند.
آیت الله مکارم شیرازی بیان داشت: نکته دیگری که باید ذکر کنیم، این است که در گوشه و کنار مشاهده می کنیم که افرادی پس از خاموش شدن آتش فتنه، به دنبال آن هستند نزاع های انتخاباتی به راه انداخته و این مشکلات را به گردن این جناح و آن جناح بیاندازند.
* امروز، روز وحدت است و با صراحت عرض می کنم تضعیف قوای سه گانه صحیح نیست
او با تأکید بر اینکه امروز، روز وحدت است، اظهار داشت: بنده با صراحت عرض می کنم که تضعیف سه قوه صحیح نیست؛ همه قوه ها اشکالاتی دارند که باید اصلاح کنند؛ اما تضعیف هرکدام از این سه قوه، کار بسیار زشت و حرکتی خطاست.
این مرجع تقلید ابراز داشت: باید همه دست به دست یکدیگر داده و مشکلات را حل کنیم؛ اما کسی بیاید ریاست جمهور را نفی کند؛ قوه قضائیه را نفی کند؛ این حرکات عاقلانه نیست؛ بنابراین خدا نکند افرادی بخواهند دعواهای جناحی درست کرده و بگویند این اغتشاش برای فلان جناح بوده است.
* اکثریت قاطع شرکت کنندگان در اغتشاش از فضای مجازی الهام گرفته بودند
این استاد حوزه افزود: بازجویان اغتشاشگران بیان کرده اند که اکثریت قاطع این افراد از فضای مجازی الهام گرفته بودند؛ پس نباید این مسائل را گردن یکدیگر بیاندازیم؛ امروز وقت این سخنان نیست؛ وقت اتحاد و انسجام است؛ وقت انتقاد منطقی و پیشنهاد اصلاح است و حرکتی غیر از این، نه مطابق با عقل است؛ نه مطابق با دین.
او خاطرنشان کرد: بالاخره باید بدانیم اگر فضای مجازی اصلاح نشود، مشکل حل نخواهد شد؛ اینکه می گوید فلان پیام رسان را تا چند روز دیگر فعال می کنیم، اشتباه است؛ بنده سوال می کنم آیا فضای مجازی که تمام اختیار آن در دست دیگران می باشد، عاقلانه است که 15 هزار شغل در آن وجود داشته باشد؟ و هر وقت دلشان بخواهد حرکتی در آن انجام دهند؟
* مخالف فضای مجازی نیستیم
این مفسر قرآن کریم تصریح کرد: ما مخالف فضای مجازی نیستیم؛ بلکه می گوییم بیاییم فضای سالم ایجاد کنیم و این امکان پذیر است؛ نباید با گذشت زمان، مشکلات موجود در فضای مجازی را فراموش کنیم که در این صورت، مجدد در همان دام خواهیم افتاد.
ایسنا : یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از قول مساعد مسئولان مربوطه برای رفع فیلتر تلگرام تا فردا (پنجشنبه) در جلسه این کمیسیون خبر داد و گفت که وزارت خارجه مامور به تهیه شکایتی به سازمان ملل و مراجع قانونی بینالمللی درباره کمکهای آمریکا و عربستان برای ایجاد اغتشاش در کشور و به دنبال آن وارد شدن خسارات شد.
وی درباره طرح موضوع رفع فیلتر تلگرام در این جلسه، اظهار کرد: خارجیها از طریق تلگرام به تهییج افکار عمومی و بیان دروغ نسبت به وضعیت تهران و سایر شهرها میپرداختند. مثلا میگفتند که فلان مسجد و فلان منطقه آتش زده شده در حالیکه چنین چیزی صحت نداشت. هدف آنها دادن روحیه به سربازانشان در ایران بود. آنها آمار کشتهها را بالغ بر سه هزار نفر اعلام میکردند که چنین چیزی صحت ندارد و ۱۳ نفر کشته شدهاند.
حسن بیگی ادامه داد: با توجه به چنین وضعیتی به وزارت ارتباطات ماموریت راهاندازی تلگرام داخلی و استقرار سرورهای داخلی داده شد تا مردم بتوانند از اینترنت با سرعت بالاتر و مطمئن و سرورهای داخلی استفاده کنند تا دیگر کسانی به منافع امنیت و وحدت ملی خدشه وارد نکند.
وی افزود: قرار شد که مسئولان تلگرام نیز قول دهند که از تلگرام استفاده امنیتی و تروریستی صورت نگیرد به همین دلیل مسئولان در این جلسه به ما گفتند که تا پنجشنبه (فردا) احتمالا تلگرام رفع فیلتر خواهد شد.
تکذیب ادعای رفع فیلتر تلگرام تا فردا توسط دو عضو کمیسیون امنیت ملی
ایلنا : مصطفی کواکبیان گفت: در روزهای گذشته قرار بود که تلگرام تعیین تکلیف شود اما کسی قولی مبنی بر اینکه تلگرام تا فردا رفع فیلتر شود به کمیسیون امنیت ملی نداد و من هم چنین چیزی نشنیدم.
ابوالفضل حسن بیگی (عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس) از قول مساعد مسئولان مربوطه برای رفع فیلتر تلگرام تا فردا (پنجشنبه) در جلسه این کمیسیون خبر داد.
در این خصوص دو نفر از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتوگو با ایلنا، این ادعای حسنبیگی را تکذیب کردند.
محمدابراهیم رضایی (دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس) گفت: من در جلسه کمیسیون امنیت ملی چنین چیزی را نشنیدم. شاید این خبر را به صورت خصوصی به آقای حسن بیگی گفتهاند.
مصطفی کواکبیان، دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی نیز در خصوص ادعای حسنبیگی گفت: تا زمانی که من در جلسه کمیسیون بودم کسی چنین قولی نداد. البته در روزهای گذشته قرار بود که تلگرام تعیین تکلیف شود اما کسی چنین قولی به کمیسیون امنیت ملی نداد و من چنین چیزی نشنیدم. تا وقتی که من در جلسه بودم چنین بحثی مطرح نشد.
همچنین یکی از مسئولان وزارت ارتباطات از صحت ادعای رفع فیلتر تلگرام تا فردا (پنجشنبه) اظهار بیاطلاعی کرد.
دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه اعلام کرد: از سوی دادستانی کل کشور به مسئولین وزارت ارتباطات اخطار داده شده که رفع فیلتر اینستاگرام بر خلاف موازین قانونی و قضایی انجام شده و مسئولین امر باید پاسخگو باشند.
عبدالصمد خرمآبادی دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در مطلبی در کانال شخصیاش در پیامرسان سروش با اشاره به اینکه یکی از اعضای کانال سوال کرده اند: چرا با وجودی که اینستاگرام دارای میلیون ها محتوای مجرمانه علیه امنیت کشور و مقدسات اسلامی و غیر اخلاقی است دستور رفع فیلتر آن صادر شده است؟ آیا مراجع قضایی نمی خواهند از این اقدامات غیر قانونی جلوگیری کنند؟، در پاسخ نوشته است: «بله کاملا درست است, شبکه اجتماعی اینستاگرام در ظاهر امر یک شبکه اطلاع رسانی است. اما در واقع یک شبکه جاسوسی غیر قابل کنترل می باشد که میلیونها محتوای مجرمانه علیه امنیت داخلی و خارجی کشور و محتوای غیر اخلاقی و علیه مقدسات اسلامی را منتشر می کند.
اطلاعات میلیونها شهروند ایرانی در سرورهای اینستاگرام در آمریکا ذخیره , نگهداری و تحلیل شده و مورد سوء استفاده سرویسهای جاسوسی قرار می گیرد.فرمان هدایت و مدیریت اینستاگرام در دست سرویسهای جاسوسی شیطان بزرگ است به همین جهت اینستاگرام هیچگونه همکاری در ارتباط با جلوگیری از ارتکاب جرم و شناسایی مجرمین با جمهوری اسلامی ایران ندارند.
هزاران پرونده کلاهبرداری, جعل عنوان, نقض حریم خصوصی و غیره در ارتباط با شکایات مردم از کاربران صفحات اینستاگرام در دستگاه قضایی تشکیل شده اما به لحاظ اینکه سرورهای این شبکه در خارج از کشور است و هیچگونه همکاری با مراجع قانونی ایران ندارند این پرونده ها بدون نتیجه باقی مانده و مردم به حق وحقوق خود نرسیده اند.
تنها در بخشی از اینستاگرام که مورد بازدید کاربران ایرانی قرار گرفته بیش از 250 میلیون محتوای خلاف عفت و اخلاق عمومی توسط روبات های هوشمند وزارت ارتباطات و حدود 500 هزار محتوای ضد امنیتی و علیه مقدسات و سایر محتواهای مجرمانه توسط گروه های رصد مردمی و نهادهای امنیتی انتظامی و قضایی شناسایی شده است .
برهمین اساس دستور مسدود سازی محتوای مجرمانه اینستاگرام از مدتها قبل از اغتشاشات و فتنه اخیر, توسط مراجع مختلف قضایی صادر و در اجرای دستور دادستان کل کشور به وزارت ارتباطات ابلاغ گردیده ولی این دستور بنا به دلایلی که وزارت ارتباطات باید پاسخگوی آن باشد قبل از فتنه 96 اجرا نشد.
اخیرا به خاطر نقش آشکار اینستاگرام در ایجاد آشوب ها و اغتشاشات و عملیات تروریستی درشهرهای مختلف کشور , دستور فیلتر آن از ناحیه شورای امنیت کشور صادر و اجرا شد. اما متاسفانه وزارت ارتباطات بدون توجه به مسایل امنیتی و حجم عظیم محتوای مجرمانه موجود در اینستاگرام و دستورات قضایی صادره این پایگاه اینترنتی را رفع فیلتر کرده است.
با رفع فیلتر اینستاگرام جوانان و نوجوانان ایرانی مجدا با بهمنی از محتواهای مجرمانه در فضای مجازی کشور مواجه شده اند. بدین لحاظ از سوی دادستانی کل کشور به مسئولین وزارت ارتباطات اخطار داده شده که رفع فیلتر اینستاگرام بر خلاف موازین قانونی و قضایی انجام گردیده و مسئولین امر باید پاسخگو باشند.
شبکه های اجتماعی بومی مشابه اینستاگرام، نظیر سلام، ویسگون و لنزور , در زمان فیلتر اینستاگرام مورد توجه کاربران ایرانی قرار گرفته و خودی نشان داده بودند. اما رفع فیلتر اینستاگرام امیدشان را نا امید کرد.
حمایت بی قید و شرط دولت از فعالیت بی ضابطه پیام رسان های خارجی و اختصاص بخش عمده ای از پهنای باند کشور به آنها علت اصلی تضعیف شبکه های اجتماعی و پیام رسانهای بومی است.
حمایت از فعالیت بی ضابطه و غیر قانونی پیام رسان های خارجی علاوه بر اینکه موجب ترویج جرم وجنایت و قانون گریزی و تضعیف حاکمیت ملی در فضای مجازی کشور گردیده موجبات جاسوسی دشمنان و وابستگی اقتصادی اجتماعی, فرهنگی و سیاسی کشور را به دشمنان فراهم کرده و مانع ایجاد شبکه ملی اطلاعات شده است .
لازمه تحقق شبکه ملی اطلاعات دل کندن از شبکه های اجتماعی غیر قابل کنترل بیگانه و رونق گرفتن شبکه های اجتماعی بومی است.
اگر تصمیات مسئولین کشور بجای کمک به رونق شبکه های اجتماعی بومی منجر به فراگیری دائم شبکه های اجتماعی خارجی شود, استقلال اقتصادی و سیاسی و فرهنگی کشور در فضای مجازی هرگز تحقق نخواهد یافت.
هیچیک از مسئولین، مخالف گردش آزاد اطلاعات در کشور نیستند. اما قانونگرایی اقتضاء دارد با گردش آزاد مجرمین و تروریستها و جاسوسان و مهاجمان فرهنگی در فضای مجازی کشور مخالفت شود.
بستن شبکه های اجتماعی غیر قابل کنترل خارجی نه تنها به کمیت و کیفیت گردش آزاد اطلاعات در کشور لطمه نمی زند, بلکه موجب رونق گردش آزاد اطلاعات و توقف گردش آزاد جرم و جنایت در فضای مجازی کشور خواهد شد.»
علی اصلان شهلا- در شورای عالی امنیت ملی 12 نفر عضو هستند که 5 عضو آن را رییس جمهور و وزرای دولت تشکیل می دهند. علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی هم پیشتر مخالفت خود را با ادامه فیلتر تلگرام اعلام کرده بود و علی شمخانی دبیر شورا هم دیدگاه هایی نزدیک به دولت دارد. بنابراین 7 رای این شورا هم با نظر رییس جمهور می تواند به سمت بازگشایی شبکه های اجتماعی برود.
در چنین شرایطی چرا باید حسن روحانی در تریبون ها به دنبال رفع فیلتر تلگرام باشد؟ آیا جز این است که شورای عالی امنیت ملی باید حکم کند؟ و آیا باید دست شخص دیگری جز وزیر ارتباطات روی دکمه رفع فیلتر برود؟
بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی هم برخلاف گذشته، به جای استقبال از سخنان رییس جمهور که اتفاقا حرف دل بسیاری از مردم است، از او پرسیده اند مگر او از جانب مردم به عنوان شخص اول اجرایی مملکت، وظیفه ای جز اجرای همین سخنانی که زده است، دارد؟ آیا روال قانونی کار جور دیگری است یا وزیر فاوا حرف رییس جمهور را نمی خواند؟
بنابراین لازم است برخورد شفاف و صادقانه ای با مردم صورت گرفته و اعلام شود چرا به قول رییس جمهور 100 هزار جوان ظرف یک هفته بیکار شده اند. آن هم در شرایطی که کل تعهد وزارت ارتباطات برای اشتغال زایی در یک سال 100 هزار شغل است و درواقع ظرف یک هفته زحمات یک ساله یک وزارتخانه، بر باد رفته است.
اما نکته مثبت و متفاوت حرف های رییس جمهور که امیدوارم ایشان از قصد آن را گفته باشند نه اتفاقی، این است که او خواستار رفع انسداد شبکه های مجازی شده است. یعنی همان طور که جامعه انتظار دارد، در کنار رفع فیلتر تلگرام، دلیلی برای مسدود ماندن توییتر و فیس بوک هم وجود ندارد و می توان همه این شبکه ها را یکجا رفع فیلتر کرد.
این روزها بسیاری از مردم معتقدند، دولت باید نشان دهد رای دادن و انتخاب یک مسیر، در عمل در تصمیمات کشور تاثیر دارد و حقوق شهروندی رعایت شده و کسب و کارها برقرار خواهند ماند. (منبع:فناوران)
حمید مقیمی - این روزها بحث فیلترینگ به خصوص بعد از بسته شدن موقت تلگرام بسیار گسترده شده است، هر دو دسته مخالف و موافق هم دلایل قابل توجهی دارند. نه می شود برخی کانال هایی که با جذب مخاطبان به نسبت زیاد، با مسموم کردن فضا و دروغ پردازی مخاطبان را دعوت به آشوب می کنند نادیده گرفت و نه بخش بزرگی از مردم که برای ارتباطات، کار و تجارت از اینترنت و تلگرام استفاده می کنند، برای همین هم راه حل به سادگی گفتن بله یا خیر، خوب یا بد نیست.
موافقان فیلترینگ از سال ها قبل میانه خوبی با رسانه های اجتماعی نداشتند برای همین فیس بوک، تویتر، وایبر، وی چت یا سایت های اشتراک گذاری محبوبی مثل یوتیوب و غیره از دسترس خارج شدند اما این امر به معنی آن نبود که دسترسی به آنها غیرممکن شود، بلکه فقط سخت می شد و گاهی نیاز به هزینه داشت. فیلترشکن های رایگان و وی پی ان های پولی بازار پیدا کردند و همچنان کسانی که می خواستند از دیوار عبور کرده و به این شبکه ها می پیوستند.
مدعیان خارجی و خارج نشین هم البته از این نمد کلاهی بافتند و به بهانه نبود آزادی بیان، برای ساخت فیلترشکن های اختصاصی دفتر و دستک درست کردند و فیلترینگ را بهانه دیگری برای حمله به سیاست های کشور قرار دادند.
یک دوگانگی ایجاد شده بود که البته هنوز هم هست، دوگانگی سیاست رسمی و رفتار کاربران، سیاست رسمی سایتی را می بست ولی این بستن مانع از دسترسی نبود لذا به جای آن که به صورت کنترل شده، با پیش بینی آموزش های فرهنگی، آگاه سازی خانواده ها و ساخت برنامه های تلویزیونی و رادیویی، جامعه با امکانات و در عین حال مخاطرات سایت ها و شبکه های اجتماعی روبرو شود، کلا کنترل حذف شد (چون ما نمی بینیم پس نیست).
فرض کنید الان می توان کتاب ها در مورد مضرات سیگار نوشت، چه جنبه های اقتصادی و چه جنبه های سلامتی، حال اگر دولت به واسطه این ضررهای غیرقابل انکار واردات و تولید سیگار را متوقف کند چه رخ خواهد داد؟ پیش بینی سخت نیست، قاچاق صد برابر می شود. همان کالا بدون کنترل بهداشتی و استاندارد، بدون پرداخت حقوق گمرکی به داخل منتقل و به قیمت چند برابر به فروش می رسد. سودی هم که باید نصیب دولت بشود به واسطه ها و قاچاقچیان می رسد. گیریم که تعدادی هم کمتر کشیدند.
نکته مهمی هم که نادیده گرفته می شود پرورش روح قانون گریزی از این مسیر در جامعه است. وقتی شخص می داند که شکستن قانون امری خلاف وجدان نیست، در مقابل سایر مظاهر قانون شکنی هم به تدریج نرم می شود.
حال رویکرد ما به اینترنت و فیلترینگ چه باید باشد؟ اول که باید بپذیریم اینترنت مثل برق، مثل گاز و وسایل نقلیه هم اکنون جزئی از اقتصاد و زندگی روزمره مردم شده و نمی توان آن را حذف یا به گونه ای ضعیف کرد که عملا امکان کاربری وجود نداشته باشد. وقتی این موضوع را پذیرفتیم به دنبال راه هایی خواهیم رفت که اگر چه سخت تر هستند ولی سازنده تر، نتیجه بخش تر و نزدیک تر به کرامت انسانی خواهند بود.
در مورد سیگار چه اتفاقی افتاد؟ روی پاکت های آن تصاویر وحشتناکی از ریه های سیاه و سرطانی گذاشتند، نوشتند که سیگار برای سلامتی زیان آور است، آن را در مکان های عمومی، اتوبوس ها و محل های بسته ممنوع کردند، برنامه های پزشکی، اجتماعی و فرهنگی از ضررهای آن گفتند تلاش کردند که قیمت آن بالاتر برود، دستور داده شد که به زیر 18 سال فروخته نشود و ... یعنی جامعه ضمن برقراری مقرراتی آمرانه و سخت گیرانه خود را از کنترل مسیر تولید و توزیع محروم نکرده است، همگان هم نسبت به آن اشراف دارند و می پذیرند، حتی خود مردم در فضاهای بسته با کشیدن سیگار مخالفت می کنند.
اگر نگران ارسال فلان کلیپ چند ثانیه ای باشیم، هزاران هزار از آن در یک لوح فشرده (سی دی) یا حافظه های قابل حمل (فلش دیسک) به راحتی جا به جا و در چند ثانیه کپی می شود. حتی اگر اینترنتی در کار نباشد و اگر بود، همین مطالب قبلا توسط ایمیل جا به جا می شد. پس نمی توان توجیهی داشت بر این مبنا که جلوی فلان خلاف و ارسال فلان موضوع را می گیریم.
در مورد اینترنت و رسانه های اجتماعی هم فیلترینگ کارایی مناسبی نداشته و نمی شود هم سرعت اینترنت را تا هفته ها و ماه ها زیر صفر برد، وقتی هم که سرعت بالاتر آمد فیلترشکن های رنگارنگی که حتی در همین شرایط هم بیش و کم کار می کنند، به خوبی فعال شده و رشته هر چه تصمیم گرفته شده را پنبه خواهند کرد. فقط ما می توانیم خوشحال باشیم که فلان و بهمان سایت را بستیم ولی عملا چنین اتفاقی نیافتاده است.
چاره کار آگاه سازی، رفع ابهامات، پاسخ به شبه افکنی ها و پذیرش اشکالات است. مثلا در مورد تلگرام، وقتی ما کانال های بسیار پر طرفدار و سالمی داریم که مدیران آنها در داخل کشور هستند و به سلامت کار می کنند، از طریق همان ها می توان تبلیغات مسموم ضد انقلاب را خنثی کرد و حتی اگر چاره ساز نبود یا در مواقع اضطرار، پیام رسان های جایگزین داخلی و خارجی را معرفی نمود (نه صرفا یک مورد داخلی) و امکان انتخاب را به مخاطب داد.
مسلما قاطبه مردم خواستار به هم خوردن نظم جامعه نیستند، مسلما همه شکوفایی و امید به آینده را آرزو دارند، پس چرا به آنها امید و شادابی ندهیم؟ وقتی شادابی آمد، وقتی امید طلوع کرد، جایی برای عرض اندام درندگان نخواهد ماند.
اگر برخوردهای ما انفعالی و فرار از رویارویی باشد، اگر به جای پاسخ به شبهات و اتهامات ضد انقلاب سکوت کردیم و فقط سعی کردیم صدای آنها نرسد (که به صد ترفند می رسانند) بعید است که بتوانیم خود را برنده بدانیم. باید از آگاهی مردم و از خود آنها در مقابله با این توطئه ها استفاده کرد.(منبع:الف)
علی حبیبی* - اشتغال و کار از ضروری ترین نیازهای جامعه و از خواسته های جوانان بیکار است همچنان که یکی از مهمترین عوامل اعتراضات اخیر نیز موضوع رفع بیکاری این قشر بوده است.
هر جامعه ای که بتواند مشکلات بیکاری خود را رفع کند یا کاهش دهد، بدون شک شرایط پایدارتری از نظر امنیت، سلامت و شادابی و نشاط برای افراد جامعه فراهم آورده و از این رو دولت ها وسواس زیادی برای رفع مساله بیکاری دارند.
کسب و کار و اشتغال در هر دوره ای متناسب با پیشرفت و توسعه جامعه با تحولات گوناگون روبرو بوده است، برای مثال زمانی کارها با بکارگیری حیوانات مثل اسب و شتر برای حمل بار انجام می شد اما حالا این کار با وسایلی مثل هواپیما، قطار، کشتی و خودرو انجام می گیرد. در همه این وسایل نقلیه نیز افراد مختلفی در کارها و پست های مختلف مشغول به کار بوده و این ابزارها سبب اشتغال افراد شده و می شود.
با توسعه فناوری ها تقریبا با حفظ همین امکانات، سایر امکانات مثل رسانه های دیجیتال، اینترنت و شبکه های اجتماعی و تلگرام نیز دریچه دیگری به روی جویندگان کار باز کرد که آنان از این طریق نیز به کار دست یابند.
با ظهور شبکه های اجتماعی و بویژه ابزار تلگرام در ایران، کاربران ایرانی با توجه به امکانات این ابزار، خیلی از ارتباطات و بویژه کسب و کار خود را از این طریق انتخاب کردند. براساس آمار، در زمان حاضر حدود 40 میلیون ایرانی عضو تلگرام هستند و این وسیله اکنون به یکی از محبوب ترین ابزارهای فناوری جدید در ایران تبدیل شده است.
اکنون خیلی از جوانان و خانواده های ایرانی از تلگرام برای کسب و کارهای نو استفاده می کنند و از این طریق به امرار معاش می پردازند. خدمات تلگرام در موضوع کسب و کار در شرایطی برای این دسته از شهروندان فراهم شده که با کمترین هزینه، بیشترین منفعت را نصیب خود می کنند.
برای توضیح بیشتر این مطلب باید گفت که اکنون برای ایجاد یک فرصت شغلی بین 100 تا 300 میلیون تومان هزینه مورد نیاز است و چنانچه این شغل در بخش های پتروشیمی ایجاد شود این هزینه تا 2 میلیارد تومان افزایش می یابد.
هر وسیله جدید می تواند استفاده های غیر اصولی از آن بشود همچنانکه از فناوری های قبلی مثل وسایل تصویری نیز شده و می شود. بنابراین قطع و مسدود کردن فعالیت این وسایل نمی تواند مساله را حل کند بلکه صورت مساله را پاک می کند. تلگرام در جامعه ایران فقط برای کسب و کارهای نو کاربرد ندارد بلکه در تسریع ارتباطات هموطنان در نقاط دور و نزدیک کشور و حتی خارج از کشور بکار گرفته می شود.
همانطور که گفته شد تلگرام ابزار خیلی از کسب و کارهای نو است و هر چند آماری از شمار کسانی که از این طریق به امرار معاش می پردازند در دست نیست اما رقم شاغلان آن بالا است.
جامعه ایران اکنون با حدود 12 درصد بیکاری روبرو است و در صورت مسدود شدن تلگرام آمار این بیکاران قطعا بیشتر خواهد شد در حالی که هیچ جایگزینی برای این وسیله پیش بینی نشده است.
جدا از استارت آپ ها و کسب و کارهای نو، اکنون تا حدود زیادی فعالیت بسیاری از شغل ها و دستگاه ها به همین تلگرام وابسته است و درصورتی که این ابزار با تعطیلی روبرو شود، تسهیل کارها در این نهادها با اختلال روبرو خواهد شد.
با اینحال جامعه ایران اکنون در حساس ترین شرایط از نظر اشتغال و ایجاد کسب و کارهای جدید قرار دارد و چنانچه ابزارهای آن فراهم نشود، ممکن است جامعه با موقعیت های بغرنج تری از لحاظ اشتغال روبرو شود.
استفاده نامناسب از فناوری های جدید فارغ از شکافی که در جامعه در زمینه فرهنگسازی این ابزارها وجود دارد، یکی از دلایل اصلی روی آوری افراد به استفاده از فناوی جدید و خاصه تلگرام فقر سرگرمی های مناسب و رویدادهای نشاط بخش و شادی آفرین در حیط زندگی افراد است که باید فکری بحال آن کرد.
نمی توان بکارگیری فناوری ها را به دلایل استفاده نامناسب بخشی از جامعه که می توان با فرهنگسازی تا حدودی آن را برطرف کرد، نادیده گرفت چرا که ممکن است این بی توجهی صدمات دو چندان به سایر بخش ها وارد کند.
* دبیر گروه اجتماعی ایرنا
مدیران پیامرسانهای داخلی در نشستی پرده از حمایت تبعیضآمیز دولت از پیامرسانهای خارجی برداشتند؛ از ارائه زیرساخت رایگان گرفته تا نجات از ورشکستگی، آن هم در شرایطی که بارها شعار حمایت از پیامرسانهای داخلی داده اما عملی نشد.
به گزارش فارس، نشست کسب و کار مجازی، فیلترینگ تلگرام و وضعیت پیام رسان های داخلی در قالب سومین نشست از سلسله نشست های ارزیابی سیاستگذاری فضای مجازی در ایران در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
در این نشست محمد رسول کاظمی مدیر پیام رسان ایرانی آی گپ، سید جعفرخورشاد مدیر پیام رسان ایرانی سروش و سهیل تقوی کارشناس مدیر پیام رسان ایرانی بله حضور یافتند.
در نشست یاد شده مباحثی از جمله نحوه مواجهه با پیام رسان های داخلی و خارجی، اطلاع از توانایی های داخلی، حمایت دولتی بله یا خیر، مشارکت یا رقابت پیام رسان های داخلی، لزوم تمرکز بر حوزه خاص و قوانین محافظت از پیام رسان داخلی بله یا خیر، مورد تبادل نظر قرار گرفت.
مدیر سروش : پیش از تلگرام مسئولان تجارت الکترونیک چه میکردند؟
خورشاد، مدیر پیام رسان سروش در این نشست گفت: علیرغم راه اندازی شبکه ملی اطلاعات بسیاری از مولفه های این شبکه قابل بهره برداری نشده است.
وی افزود: ایجاد یا کمک به ایجاد اکو سیستم زیرساخت، تامین نیروی انسانی فنی وظیفه کسب و کار نیست بلکه وظیفه دولت است.
وی یادآور شد: اکنون می گویند بر بستر تلگرام کسب وکار بوده که تعطیل شده، آیا خروجی 10- 15 ساله مسئولان تجارت الکترونیک کشور ایجاد تجارت بر بستر تلگرام بوده است؟ و 3 سال پیش که تلگرام نبود چه می کردند؟
مدیر سروش تاکید کرد: در حوزه دولت الکترونیک نیز علاوه بر اینکه سرویسی نیست تازه متوجه شدم که متولی هم ندارد.
سازکار مجوزدهی به پرداخت الکترونیکی پیامرسانها وجود ندارد
خورشاد ادامه داد: از 8 ماه پیش زیرساخت پرداخت در سروش فراهم شده اما مطمئنیم اگر سرویس بزرگ شود و بخواهیم به کسب و کارها سرویس مالی ارایه کنیم از ما مجوز خواسته خواهد شد. در نتیجه امروز برای اخذ مجوز مراجعه کرده ایم اما هیچ ساز و کاری برای مجوزدهی به پرداخت بانکی پیام رسان ها وجود ندارد.
مدیر پیام رسان سروش تصریح کرد: علیرغم برخی اظهارنظرها مبنی بر کمک مالی به سروش تاکنون ریالی کمک نقدی دریافت نکرده ایم.
وی در عین حال تاکید کرد که ای نماد برای نرم افزار موبایل قانون ندارد.
خورشاد در این نشست خبری همچنین گفت: سروش اکنون یک میلیون و 800 هزار کاربر دارد و در فاصله جدی با رقبای داخلی است.
وی در بخشی از این نشست در پاسخ به مدیر آی گپ که سروش را مورد حمایت صدا و سیما میدانست گفت: یکی از بزرگ ترین سرمایه گذاری ها در بازار پیام رسان به زودی در آی گپ انجام خواهد شد.
خورشاد گفت: زمانی که نخستین پیامک سنتر از چین خریداری و در ایران نصب شد بسیاری از مردم ترس شنود داشتند اما با گذشت زمان همه چیز عادی شد. این ترس امروز درباره پیام رسان ها وجود دارد و نیاز به گذشت زمان دارد. مدیران فنی نیز مسئولیت اعتماد سازی دارند.
وی گفت: اظهارنظر اخیر وزیر ارتباطات که گفته پیام رسان های داخلی نیاز به امان نامه دارند در این شرایط چند معنی خوب و بد می تواند داشته باشد.
اگر هدف وزیر حمایت از داخلی ها بوده به راه اندازی کسب و کارها روی این شبکه ها کمک کند که اگر حتی مردم از شبکههای داخلی برای گفتوگوهای خانوادگی هم استفاده نکنند حجم کاربردهای تجاری بزرگ و قابل ملاحظه خواهد بود.
وی گفت: مقررات یک سومی تخفیف پهنای باند برای برخی پیام رسان ها که اکنون تصویب شده در حالی است که قبلا پیشنهاد داده بودم قیمت پهنای باند برای داخلی ها یک چهارم باشه آن را هم خودمان بپردازیم اما مورد موافقت قرار نگرفت.
مدیر بله: روزانه 10 میلیارد تومان گردش مالی در بله انجام میشود
در ادامه این نشست سهیل تقوی، مدیر پیام رسان بله گفت: در حمایت دولتی معتقد به تقدم محتوا بر زیرساخت هستیم که مدل موفق جهانی است. معتقدیم به مرور که محتوا اضافه شود زیرساخت شبکه بالغ خواهد شد.
وی تاکید کرد: در پیام رسان بله بر رقابتهای مزیتی نسبت به خارجی ها به ویژه خدمات مالی تمرکز کرده ایم که اکنون 10 میلیارد تومان گردش مالی روزانه در بله شکل گرفته است.
به گفته وی بله اکنون 600هزار کاربر دارد و روزانه 10 تا 15 هزار کاربر به آن اضافه میشوند.
وی همچنین خبر داد: علیرغم ضرورت تسهیل مجوزهای پیام رسان ها اخیرا رگولاتوری بررسی مقررات پیام رسان ها را در دستور کار کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قرارداده که در ازای دریافت چند میلیارد تومان مجوز و ضمانت بدهند.
تقوی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به اینکه 30 درصد تراکنش های چین روی وی چت است گفت: در بله نیز الگو اقتصاد پلت فرمی و مدل شرق آسیا را پیگیری میکنیم.
وی گفت: امکان ارایه پرداخت درون برنامه ای برای پیام رسان ها نیست اما بله به دلیل برخورداری از سرمایه گذاری یک بانک امکان ارایه این خدمت را دارد که یک مزیت رقابتی برای بله نسبت به سایرین است.
این مدیر پیام رسان داخلی تصریح کرد: در حوزه پیام رسان دیر عمل کرده ایم اما هنوز سرویس های جدیدی پیش رو داریم که باید به موقع در آنها وارد شویم.
وی به حمایت های تبعیض آمیز اشاره کرد و گفت: تلگرام برای جلوگیری از فیلتر شدن cdn خود را به ایران آورد و زیرساخت رایگان، سرور رایگان و پهنای باند تضمین شده گرفت اما هزینه سرور و زیرساخت پیام رسان های ایرانی با خودشان است.
تقوی ادامه داد: شرکت ویسپی یک شرکت ورشکسته چینی بود که خدمات اش در ایران فیلتر بود، یک شرکت ایرانی آن را خرید و خدماتش از فیلتر خارج شد، اما این کار حمایت از دولوپر چینی است نه ایرانی.
به گفته وی ویچت نیز تا چند روز پیش فیلتر بود که باز شد تا دوباره رقیب سرویس ایرانی ها شود این در حالی است عمده دلیل فیلتر شدن ویچت امکان nearby برای پیدا کردن مخاطبان بود و اکنون ویسپی و وی چت هر دو این امکان را دارند اما پیام رسان های ایرانی به دلیل مساله حاکمیت به سمت این خدمات نرفتهاند.
وی تاکید کرد:حمایت تبعیض آمیز دولتی از داخلیها هم از دیگر مشکلات است به طوری که فقط 3 پیام رسان مشمول حمایت شدند و 2 پیام رسان دیگر خارج از لیست بودند که یک پیام رسان نیز با پیگیری زیاد و توییت به وزیر در لیست حمایت وارد شد. البته حتی پیام رسان های موجود در لیست حمایت دولتی نیز تخفیف یک سومی پهنای باند را هنوز نتوانستند دریافت کنند.
وی بر ضرورت ایجاد پنجره واحدی برای ارایه درخواست های حقوقی نهادهای امنیتی تاکید کرد و گفت: گاهی یک فکس یا کپی با متنی تکراری ارسال و درخواست اطلاعات میشود که سرویس دهنده نمیتواند طبق قانون به این تقاضا پاسخ دهد و ضروری است که پنجره واحدی برای این درخواست ها ایجاد شود.
تقوی همچنین از مذاکره با تاکسی اینترنتی اسنپ برای ایجاد بستر پیام رسانی اختصاصی برای این کسب و کار خبر داد و گفت: در گذشته نیز تپسی این رویه را روی تلگرام آغاز کرد که به دلیل مسایل امنیتی متوقف شد.
وی گفت: صدا و سیما عضو شورای عالی فضای مجازی است و در وضع مقررات حمایتی مشارکت می کند اما در برنامه های تولیدی این سازمان هنوز از تلگرام هم استفاده میشود.
وی با انتقاد از آمار 100 هزار کسب و کار تلگرامی و اختصاص 40 درصد کانال ها به کسب و کار، گفت: آیا واقعا این آمار با واقیعت تلگرام روی گوشی های مردم منطبق بود؟ یا آمار تنها بهانه برای رفع فیلتر تلگرام است.
مدیر آی گپ: خبری از حمایت دولتی نیست
کاظمی مدیر آی گپ هم در ادامه این نشست گفت: ایده شکل گیری آی گپ از 3 سال پیش ناشی از علاقه شخصی به کامپیوتر کلید زده شد.
وی با اشاره به تمرکز بر امنیت در آی گپ، درباره اعلام جایزه یک میلیاردی برای هک این پیام رسان گفت: پس از اعلام این جایزه برخی گفتند که ssl امن است اگر بتوانیم ssl را بشکنیم از طرح شرکتهای خارجی خواسته میشویم اما توضیح بیشتر می دهم که در آی گپ 2 لایه پس از ssl لایه رمزنگاری داریم و منظور این بود.
وی یادآور شد: 3 ماه است که دولت از حمایت از پیام رسان ها صحبت می کند اما پس چه زمانی قصد حمایت دارند؟
مدیر آی گپ اعلام کرد: در 3 سال گذشته آی گپ 100 هزار کاربر جذب کرده و در یک هفته اخیر بدون هیچ تبلیغی 300 هزار کاربر جدید جذب کرده که 150 تا 200 هزار نفر از آنها فعال هستند.
کاظمی همچنین گفت: در حالی که ایرانیها به اپلکیشن ایرانی اعتماد نمیکنند اکنون 10 هزار کاربر آلمانی داریم.
وی تاکید کرد: از دولت حمایت نمی خواهیم اما از کاربران و برنامه نویسان توقع حمایت داریم. برای مثال برنامه موبوگرام با اینکه ایرانی بود اما امکاناتی داشت که توانست مورد اقبال کاربران قرار بگیرد و در نتیجه معتقدیم اگر توقعات مردم را برآورده کنیم شانس موفقیت داریم و برنامه نویسان می توانند در مسیر بهتر شدن به ما کمک کنند.
وی با انتقاد از اظهارنظرها درباره تعطیلی کسب و کارها در تلگرام گفت: غیر از کسب و کارهای غیرمجاز مانند فروش مشروب و علف و vpn چه کالایی است که در پیام رسان داخلی قابلیت فروش ندارد و تنها در تلگرام امکان ادامه دارد؟
وی در پاسخ به سوالی درباره نگرانی از نا امنی پیام رسان ایرانی، گفت: در صورت درخواست قاضی شنود تنها آی پی و مشخصات کاربر ارائه می شود و به دلیل رمزنگاری بودن امکان در اختیار گذاشتن متن چت ها را نداریم. تماس صوتی آی گپ نیز رمز نگاری شده است. علاوه بر این حتی اگر نهادهای امنیتی نیز به چت خصوصی افراد دسترسی پیدا کنند مردم عادی موضوعی برای ترس ندارند و کسی می ترسد که کاری کرده باشد.
به گفته وی بازار هدف تلگرام ایران بود و دلیل اقبال آن نیز قابلیت کانالها است که امکان اطلاع از محتوای سایتهای فیلتر شده مانند توئیتر را فراهم میکرد.
وی افزود: تلگرام قبل از ایران در روسیه و چین فیلتر شده بود اما بعد از فیلتر شدن در ایران به فکر ارائه نسخه بدون فیلتر افتاده است.
به گزارش فارس، در این نشست بحثی نیز بین دو مدیر یک پیام رسان درباره تفاوت ساخت بومی سازی مطرح شد که مدیر یک اپلیکیشین معتقد بود ساخت بومی فراتر از بومی سازی نسخه خارجی است و از مدیر یکی از اپلیکیشنها پرسید اگر معتقد به بی اشکال بودن استفاده از نسخههای متن باز هستید چرا طبق قاعده نرم افزارهای متن باز نسخه اپلیکیشن خود را برای امکان استفاده و ارتقا توسط دیگران منتشر نکردهاید؟
همچنین مدیر آی گپ در پاسخ به مشکل مدیر سروش برای نبود راه کار برای push notification از سرویس این شرکت برای پاسخ گویی به این نیاز پیام رسان های داخلی خبر داد.
در این نشست بر لزوم مشارکت پیام رسان های ایرانی به جای رقابت نیز تاکید شد و فعالان این بازار تاکید کردند که بهتر است به جای ظهور هر روزه یک پیام رسان جدید بر تقویت پیام رسانهای فعلی توجه کرد که در نهایت مردم بین پیام رسان ها توزیع خواهند شد و هر کدام بهتر است انتخاب خواهند کرد که آن پیام رسان در مسیر پیشرفت در جهت نیازهای مردم پیش خواهد رفت.
معاون ساماندهی امور جوانان با اظهار امیدواری در خصوص رفع محدودیت ایجاد شده در فضای مجازی گفت: فیلترینگ انجام شده در روزهای اخیر آسیبی به استارت آپهای جوانان وارد نکرده است.
محمدمهدی تندگویان در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به محدودیتهایی که طی چند روز اخیر در اینترنت و فضای مجازی کشور به وجود آمده است، افزود: امیدواریم فیلترینگ به سرعت رفع شود و جوانان بتوانند با محدودیت کمتری در فضای مجازی فعالیت کنند.
وی با بیان اینکه بخشی از کارآفرینی جوانان در فضای مجازی در حال اجرا و برنامه ریزی است، تاکید کرد: باید فضای مجازی مطمئن و پایدار برای کسب و کار اینترنتی جوانان شکل بگیرد زیرا معتقدیم آینده اشتغالزایی و کارآفرینی برای جوانان در فضای مجازی اتفاق می افتد.
معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان اضافه کرد: در حال حاضر هم جوانان بسیاری در استارت آپها مشغول فعالیت هستند اما خوشبختانه محدودیتهای ایجاد شده در فضای مجازی طی روزهای اخیر آسیبی به این کسب و کارها وارد نکرده است.
تندگویان خاطرنشان کرد: هیچکدام از اپلیکیشنهایی که جوانان از آن به عنوان کسب و کار استفاده می کنند فیلتر نشده و همانند قبل در حال فعالیت است.
محمد جواد آذری جهرمی در یادداشتی اینستاگرامی به موضوع شبکههای مجازی پرداخته و راه حل امروز برای داشتن فضای مجازی سالم را توسعه تکنولوژی توسط جوانان کشورمان دانست با این شرط که کلیه لوازم آن یعنی حریم خصوصی و سهولت ابراز بیان مشروع فراهم باشد.
مشروح این یادداشت را در زیر میخوانیم:
زمانی نهچندان دور، صنعت وبلاگ در ایران همگام با دنیا در حال رشد و رقابت بود و شبکه اجتماعی بومی ایرانی پا به پای نمونههای بینالمللی رقابت میکرد.
اما امروز دیگر نامی از صنعت وبلاگ ایران به جا نمانده و شبکه اجتماعی محبوب آن زمان اعلام کرده به زودی سرویس خود را خاموش خواهد کرد.
در مصاف آزادی و امنیت، داخلیها صحنه رقابت را به برخی نگاههای تنگنظرانه واگذار کردند و در کنارش صحبت از پروژههایی با پسوند ملی آغاز شد که بیشتر آنها با تصدی دولتها به سرانجامی نرسید و جز ضرر اقتصادی برخی مجموعهها، نامی به جا نمانده است.
در این میان آمارهای سال ۹۲ خبر از آن میداد که بیش از ۲۵ درصد استفاده مردم از اینترنت با فیلترشکن است، اما با رویکرد حمایتی دولت از دسترسی مردم به شبکههای اجتماعی، کم کم این سرویسها در زندگی مردم نقش خود را پیدا کردند اما در این میان ظرفیتهای دولت تا آنجا نبود که بتواند همه موانع پیش روی شبکههای اجتماعی داخلی را رفع نماید.
بدونشک هر زمان صحبت از توسعه سرویسهای ایرانی میشود، همواره به حجم ریالی حمایت دولت از این سرویسها توجه میشود و در این میان فراموش میشود که سرویسهای بومی برای توسعه علاوه بر پشتیبانی مالی، نیازمند امان نامهای در حوزههای قضائی و امنیتی هستند که ظاهرا دولت به تنهایی قادر به ارائه چنین تضامینی نیست.
بالطبع در نبود شرایط مناسب برای رشد محصولات ایرانی، مردم منتظر حل مشکلات داخلی نماندند و با استفاده از سرویسهای بینالمللی به استفاده از شبکههای اجتماعی ادامه دادند و علاوه بر رفع نیازهای روزمره مثل اخبار و...، بخش قابل توجهی از ظرفیتهای اقتصادی را نیز در این فضا شکوفا کردند و معیشت بخشی از مردم به این فضا گره خورد.
حالا در شرایطی قرار داریم که حاکمیت ما و اکثر کشورهای دنیا امکان اعمال مقررات بر شبکههای اجتماعی بینالمللی را ندارند و البته سادهترین راهحل(!) برای غلبه بر این تهدیدات نوین بستن فضا و به دنبال آن سردادن آواز لزوم توسعه شبکههای داخلی، آن هم از جنس صرفا تکنولوژی و بدون توجه به سایر پارامترها از جمله حریم خصوصی و سهولت ابراز بیان مشروع است، غافل از آنکه عقب نگاه داشتن کشور از علم روز خود یک تهدید بزرگ دیگر است.
به عنوان عضو کوچکی از جامعه جوانان کشور یقین دارم همانگونه که رهبرمعظم انقلاب بارها بر کلیدواژه "ما میتوانیم" تاکید فرمودهاند، نخبگان ما توان توسعه این بخش از تکنولوژی را هم دارند، مشروط بر آنکه همه شرایط، تاکید میکنم همه شرایط فراهم باشد و البته این مهم به عزمی همهجانبه و زمان نیاز دارد.
ایمان اسلامیان - متخصص حوزه بانکداری الکترونیک - در گفتوگو با ایسنا، با بیان این که شایعترین نوع کلاهبرداریهای اینترنتی پدیده فیشینگ است، گفت: در این شیوه کلاهبرداری هکرها یک صفحه مشابه درگاه بانک ایجاد میکنند و اطلاعاتی را که افراد وارد میکنند را ذخیره و بعدا مورد سوءاستفاده قرار میدهند. همچنین بدافزارها با استفاده از ساکس پروکسی یا اینترنت میتوانند کاربر را وادار به خواندن اطلاعات و ذخیره آن بکنند که با توجه به عطش کاربران برای استفاده از این سیستمها این اتفاق دور از ذهن نیست.
این کارشناس با اشاره به اقداماتی که دولتها برای اختلال در فیلترشکنها انجام میدهند، اظهار کرد: دولتها قبلا پروتکلهای امن را که فیلترشکنها از آن استفاده میکنند را هدف قرار میدادند که این حتی باعث اختلال در فعالیت پروتکلهایی که بانکداری الکترونیکی هم از آنها استفاده میکرد میشد، اما حالا دیگر این اختلالات به صورت هوشمند صورت میگیرد و از این جهت برای بانکها محدودیتی ایجاد نمیشود.
اسلامیان با توضیح سازوکار فیلترشکنها و فضایی که برای سوءاستفاده توسط آنها صورت میگیرد، اظهار کرد: شرایط کار فیلترشکنها به این صورت است که در فضای مجازی برای کاربران یک هویت جدید ایجاد میکند و کاربر را با یک آی پی جدید و از کشوری دیگر به اینترنت وصل میکند که این اتفاق ممکن است کاربران را وارد یک سیکل بکند که در آن علاوه بر کاربران بانک فرد دیگری را از اطلاعات کاربران بانک مطلع می شود.
وی در پایان توصیه کرد: در موقع انجام خریدهای اینترنتی فیلترشکن خود را ببندید، هرچند که در برخی موارد به صرف نصب فیلترشکن بدافزارهایی هم با آن نصب میشوند که ممکن است اطلاعات شما را کپی و برای مبدا خود بفرستند. توصیه میشود شهروندان از نصب فیلترشکنهایی که منبع نامشخص دارد خودداری کنند. همچنین بهتر است برای انجام خریدها و امور بانکی از اپلیکیشن هایی که بانکها طراحی کردهاند استفاده شود چرا که امنیت بالاتری دارند.
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه ما به هیچ عنوان موافق بستن همه پیام رسان ها و فضای اینترنت نیستیم، بر لزوم ضابطه مندسازی فضای مجازی و شناسنامه دار شدن فعالان این فضا تأکید کرد و گفت: استفاده از فضای مجازی و پیام رسان ها باید شفاف و با رعایت امنیت ملّی و حقوق مردم باشد
به گزارش اداره کل روابط عمومی قوه قضاییه، آیت الله آملی لاریجانی در جلسه مسئولان عالی قضایی با اشاره به تجمعات اعتراضی اخیر در کشور که توسط برخی عناصر به آشوب کشیده شد، تصریح کرد: حوادث اخیر از جهات مختلفی قابل تأمل است. برخی تجمعات در تعدادی از شهرها برگزار شد و دشمن با تحریک و برنامه ریزی، این تجمعات را به آشوب کشید. در این راستا اغتشاشگرانی پیدا شدند که به اموال عمومی هجوم بردند و این کار با هیچ قانون، معیار و میزانی قابل توجیه نیست.
آیت الله آملی لاریجانی در ادامه به نقش مخرب فضای مجازی در جریان حوادث اخیر اشاره و تصریح کرد: همه دیدیم که پیام رسان های بی نام و نشان و کانال های بدون شناسنامه و مجرمان آزاد چگونه در این حوادث ابزار دشمن بودند. نظر دستگاه قضایی مکرراً درباره پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی به صورت شفاف اعلام شده است. ما قائل به مدیریت صحیح و شفاف پیام رسان ها هستیم به گونه ای که ابزاری برای اقدامات برخلاف امنیت کشور نباشند.
رئیس قوه قضاییه با توضیح بیشتر در این زمینه خاطرنشان کرد: در حوادث اخیر دیدید که کانال های مدعی دفاع از حقوق بشر و افشای حقایق چگونه به کانال های مروج خشونت و محرک آشوبگران تبدیل شدند؛ تا جایی که ساختن بمب را آموزش می دادند و افراد فریب خورده را به آتش زدن مساجد و حسینیه ها تحریک می کردند. بر همین اساس ما معتقد نیستیم که فضای اینترنت بسته شود یا پیام رسان های اجتماعی کلاً مسدود شوند بلکه می گوییم فضای مجازی باید فضایی شفاف و با رعایت امنیت اجتماعی و ملی و همچنین در حوزه وقوع جرایم، پاسخگو باشد.
آیت الله آملی لاریجانی با بیان اینکه امروز برخی پیام رسان های خارجی مانند ابزاری قدرتمند در اختیار دشمن هستند، بر لزوم ضابطه مندسازی پیام رسان ها و به طور کلی فضای مجازی تأکید کرد و گفت: نمی توان به بهانه آزادی اجازه داد که عده ای با نقاب و بدون هویت مشخص هر اقدامی که می خواهند در فضای مجازی انجام دهند. مگر می توان به خودرویی که پلاک ندارد اجازه تردد داد؟
رئیس قوه قضاییه افزود: در حال حاضر هر روزنامهای در داخل موظف است شناسنامه داشته باشد و اگر جرمی توسط این روزنامه ارتکاب یابد، مسئول آن مشخص است و باید طبق قانون پاسخگو باشد اما در فضای مجازی شاید روزانه صدها و هزاران جرم رخ دهد و به دلیل فقدان هویت مشخص مرتکبان، با دسترس نبودن آنها، امکان رسیدگی نباشد. دشمن نیز از چنین شرایطی نهایت بهره را می برد و دیدیم که از این فضا برای آموزش اقدامات تروریستی هم استفاده می کنند.
آیت الله آملی لاریجانی ادامه داد: همانگونه که در فضای واقعی داشتن شناسنامه هیچ منافاتی با آزادی اشخاص ندارد، در فضای مجازی نیز فعالان این عرصه باید دارای شناسنامه باشند و هیچ کس نباید با زدن نقاب و بدون هیچ مسئولیتی هر اقدامی که می خواهد انجام دهد.
حوادث اخیر زنگ خطری در زمینه مدیریت فضای مجازی بود
رئیس قوه قضاییه، حوادث اخیر را زنگ خطری مهم برای مسئولان کشور در زمینه مدیریت فضای مجازی دانست و گفت: وجود این میزان اطلاعات در دست بیگانگان صد درصد برخلاف امنیت ملی کشور است. ما از مسئولان موکداً می خواهیم که این مسیر را اصلاح کنند، البته این به معنای بستن فضای اینترنت یا پیام رسان ها نیست بلکه باید این فضا تحت ضابطه و قانون باشد.
آیت الله آملی لاریجانی با بیان اینکه بعید می دانم در هیچ کشوری اجازه دهند که فضای مجازی شان اینگونه بدون حساب و کتاب باشد، از عملکرد برخی مسئولان در روزهای گذشته نیز انتقاد کرد و یادآور شد: ما این را نمی پذیریم که دولت مقتدر جمهوری اسلامی که توانست داعش را در سوریه و عراق زمینگیر کند، در حوزه مدیریت فضای مجازی از مدیر یک پیام رسان فقط تقاضا و درخواست کند که اقدامی را انجام دهد و یک کانال را مسدود کند.
امیدواریم با اقدام به موقع مسئولان نیازی به دستور قضایی نباشد
رئیس قوه قضاییه نیاز به ضوابط و قانونمندی برای مدیریت فضای مجازی را همانند قوانین راهنمایی و رانندگی برای تنظیم ترافیک کشور ضروری دانست و در پایان تأکید کرد: دستگاه قضایی به وظیفه خود در راستای مقابله با اقدامات خلاف امنیت و ارتکاب جرایم در فضای مجازی عمل خواهد کرد و توقع ما از وزارت ارتباطات و سایر دستگاه های ذی ربط این است که به موقع وظایف قانونی خود را انجام دهند تا ان شاء الله نیازی به صدور دستور قضایی نباشد.
براساس این گزارش، ارائه گزارش هیئت های اعزامی به شهرستانهای استان ایلام در سفر استانی در دستور کار امروز مسئولان عالی قضایی قرار داشت که در هر مورد از سوی رئیس قوه قضاییه دستورهای لازم صادر شد.
جعفری دولتآبادی دادستان تهران استفاده از فضای مجازی از جمله توییتر، تلگرام و برخی تارنماهای معاند را مهمترین بستر آشوبها دانست و گفت: این گونه است که وقتی تلگرام مدیریت شد، آتش آشوبها هم خاموش شد.
میزان - وی افزود: این در حالی است که ارزیابی آنها این بود که ایران تلگرام را مدیریت نخواهد کرد، که این ارزیابی بیمبنا بود؛ چرا که مسؤولان وقتی احساس کنند که منافع ملی و امنیت کشور در خطر است، عامل ناامنی را حذف خواهند کرد و لذا مدیریت کردن تلگرام به عنوان یک تصمیم غیرقابل انتظار موجب شکست آنها شد.
دادستان تهران برخی اظهارنظرها دایر بر مرتبط بودن فضای مجازی و پیامرسانهایی، چون تلگرام با حقوق شهروندی را بیمبنا خواند و افزود: وقتی برخی سایتهای معاند صریحا ساخت کوکتل مولوتف را به جوانان آموزش میدهند، در مدیریت کردن آن نباید تردید کرد؛ این که عدهای مدیریت تلگرام را به بستن اتوبانها تشبیه کردهاند، با این پاسخ مواجه است که معتقدیم مسدود کردن بزرگراهها صحیح نیست، اما منطقی است که از رانندگان خودروها بخواهیم با داشتن پلاک و هویت مشخص در این مسیر تردد کنند.
جعفری دولتآبادی در خصوص امکان تکرار این حوادث گفت: استفاده از فضای مجازی از سوی دشمن برای اجرای این گونه آشوبها و پروژه اختلافافکنی میان مسوولان توسط برخی کانالهای معاند ایجاب میکند در خصوص فضای مجازی اقدامات اساسی مورد توجه قرار گیرد. ایجاد شبکه ملی، از جمله این راهکارها است.
سخنگوی هیئت رئیسه مجلس گفت: در جلسه غیرعلنی امروز مجلس، مقرر شد وزیر ارتباطات تعهدات الزام آوری را برای رفع فیلترینگ تلگرام به این شبکه اعلام کند.
بهروز نعمتی سخنگوی هیئت رئیسه مجلس در جمع خبرنگاران جزئیات جلسه غیرعلنی امروز مجلس شورای اسلامی را که به بررسی اعتراضات و اغتشاشات اخیر اختصاص داشته، تشریح کرد و اظهار داشت: در جلسه غیرعلنی امروز، نمایندگان انتقاداتی را نسبت به صدا و سیما مطرح کردند، مبنی بر اینکه در اوایل اعتراضات صدا و سیما به صورت شفاف این موضوع را مطرح نکرد که این امر موجب شد، سایت های معاند در اطلاع رسانی پیرامون این موضوع پیشرو باشند.
سخنگوی هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی ادامه داد: آقای علی عسگری رئیس سازمان صدا و سیما نیز توضیحاتی ارائه داد و مقرر شد این قصور در موارد بعدی تکرار نشود.
وی با اشاره به حضور وزرای کشور، اطلاعات، سردار سلامی جانشین فرمانده سپاه پاسداران، سردار اشتری فرمانده نیروی انتظامی و علی عسکری رئیس سازمان صدا و سیما در جلسه غیرعلنی مجلس برای بررسی اعتراضات اخیر گفت: موضوع اغتشاشات در دو هفته گذشته از ابعاد مختلف در جلسه غیرعلنی مورد بررسی قرار گرفت و نمایندگان مواردی را مطرح کردند.
عضو هیئت رئیسه مجلس اظهار داشت: پشت صحنه اتفاقات اخیر برخی سرویس های جاسوسی منطقه و سرویس های جاسوسی آمریکا بودند.
وی گفت: در ادامه نمایندگان تذکراتی را مطرح کردند که مقرر شد مسئولان دولتی برای حل این مشکلات بررسی جدی تری انجام دهند و گزارش تکمیلی به نمایندگان ارائه شود.
عضو هیئت رئیسه مجلس گفت: در پایان آقای لاریجانی مواردی را در مورد اتفاقات داخل مطرح کرد و بر لزوم وحدت و همبستگی تاکید کرد. البته ایشان معتقد بود اگر کسی بی گناه در این اتفاقات دچار مشکل شده است باید موضوعات از نزدیک بررسی شود تا حقی ضایع نشود.
وی با بیان اینکه وزیر کشور اعداد و ارقام دقیقی از تعداد بازداشت شدگان ارائه نکرد، گفت: مقرر شد وزارت اطلاعات و سپاه در این خصوص گزارشی به کمیسیون امنیت ملی ارائه دهند.
به گزارش خبرنگار مهر، نعمتی در پاسخ به سئوالی در خصوص پیگیری وضعیت دانشجویان بازداشتی ادامه داد: موضع نمایندگان و رئیس مجلس این بود که این موضوع بررسی شود و مقرر شد وزارت اطلاعات گزارشی در این خصوص به کمیسیون امنیت ملی ارائه کند. مقرر شد کمیسیون امنیت ملی و کمیسیون آموزش متولی پیگیری وضعیت دانشجویان بازداشتی باشند.
عضو هیئت رئیسه مجلس در خصوص اظهارات یکی از فرماندهان سپاه گفت: خیلی ها بدنبال این بودند که پای سپاه را به ماجرا بکشند اما با توجه به وظایف ذاتی وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی برای کنترل اوضاع، سپاه خیلی دخالتی در این موضوع نداشت.
وی با بیان اینکه فیلترینگ تلگرام از سوی شورای عالی امنیت ملی انجام می شود، گفت: مقرر شد با تمهیدات مشخصی فیلترینگ رفع شود که این امر بستگی به تعهداتی دارد که تلگرام به کشور می دهد. باید وزارت ارتباطات تعهدات الزام آوری را برای رفع فیلترینگ به این سازمان ارائه کند.
نعمتی تصریح کرد: در ابتدا اعتراضات مردم به مسائل معیشتی مطرح شد اما بعد از آن عده ای بدنبال اغتشاش و آتش زدن اموال عمومی برآمدند که با آنها برخورد شد.
مجلس موافق ادامه فیلترینگ تلگرام نیست/ مسئولان تلگرام تعهد بدهند
سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مجلس موافق ادامه فیلترینگ تلگرام نیست، گفت: تلگرام باید متعهد شود به رفتارهای تروریست مآبانه در این پیامرسان خاتمه میدهد.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از خانه ملت، بهروز نعمتی در صفحه خود در اینستاگرام نوشت: مجلس موافق ادامه فیلترینگ تلگرام نیست، اما تلگرام باید متعهد شود که به عنوان ابزاری در اختیار دشمنان ملت ایران قرار نمی گیرد.
وی تاکید کرد: تلگرام باتوجه به ضوابط و مقررات امنیت ملی کشور، باید اقدام جدی تری از خود نشان داده و متعهد شود به رفتارهای تروریست مآبانه در این پیامرسان خاتمه میدهد.
سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: دولت به ویژه وزارت ارتباطات مکلف است نسبت به رعایت اینگونه موارد و همچنین خسارات ناشی از این اقدامات تروریست گونه که به فضای کسب وکار جوانان ما وارد شده است به صورت جدی اقدام کند. در غیراینصورت مجلس با قدرت به موضوع ورود خواهد کرد.
وی گفت: مسئولان تلگرام نیز باید بدانند که گزینه های جدی برای جایگزینی تلگرام وجود دارد.
درهمین حال پروانه مافی نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، پردیس و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی نیز با انتشار پستی از ابهام در سرنوشت ۱۵هزارکسب وکار مجازی با مسدود شدن فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام نوشت.
وی گفت: محدودیت در دسترسی به پیام رسانها باید مرتفع شود و استفاده از راهکارهای سلبی در اولویت آخر قرار گیرد.
تلگرام که فیلتر میشود، نه فقط پیغامهای روزانه مردم عادی که خبر رسانی و برخی کسب و کارها آسیب میبینند. اما چه باید کرد؟
مجله مهر نوشت: شاید کسی فکر نمیکرد تلگرام این شبکه اجتماعی ۴۰ میلیونی روزی فیلتر شود، جایی که محل ارتباط و کسب درآمد خیلیها شده بود. تلگرام که چند سالی است با راهاندازی کانالها و در ادامه اضافه کردن امکانات متفاوت و کاربردی جای خودش را میان همه اقشار جامعه باز کرده بود و حتی پدر بزرگها و مادربزرگها هم از طریق تلگرام از دنیای ارتباطات خبر داشتند. تلگرام چند روزی است فیلتر شده؛ برای آنهایی که با فیلترشکن و استفاده از انواع آن آشنایی داشتند، حالا فقط بحث سرعت پایین و مصرف بالای باتری گوشی مطرح است، اما خیلیها هم هستند که حوصله استفاده از این نرمافزارها را ندارند که در نتیجه هم تعداد کاربران کمتر میشود و هم بازدیدهای کانالهای این شبکه اجتماعی کم میشود.
کسبوکارهای اینترنتی در خطر جدی هستند!
محمدجواد آذری جهرمی، وزیرارتباطات در توئیتر خودش به ماجرای کسب و کارهای اینترنتی اشاره کرده و نوشته که «یکی از جهتگیریهای دولت برای حل معضل بیکاری توسعه کسب و کارهای نوپا و تقویت فضای مجازی بوده و خواهد بود. وظیفه دارم از صدها هزار هموطن عزیزی که به دلیل شرایط اخیر متضرر شدهاند، عذرخواهی کنم. با بازگشت آرامش، در حال مذاکره با شورای امنیت کشور برای رفع محدودیتها هستیم.»
شرایط تا جایی پیش رفت که نائب رئیس کمیسیون کسب و کارهای نوین اتاق ایران گفته بود که بین ۱۰ تا ۱۵ هزار کسب و کار در ایران به صورت کاملا مجازی اداره میشوند.
من در فضای مجازی کار میکنم!
راهاندازی کسب و کارهای اینترنتی در این سالها نه فقط در ایران که در جهان خیلی مورد توجه بوده است، در روزگاری که کارآفرینی بخش مهمی از فضای ایجاد شغل کشور را شامل میشود، حضور شبکههای اجتماعی عنصر مهم و اثرگذاری است که برای پیشبرد کارها الزامی به نظر میرسد. بعد از فیلتر شدن این شبکهها با توجه به افت کاربرهای آنها خیلی از این کسب و کارها تا ظهور و راه افتادن یک شبکه تازه از تکاپوی کار میافتند و برخی از آنها به فروش و راهاندازی فیلترشکن رو میآورند. در این میان تبلیغات که یکی دیگر از منابع درآمد این فضای مجازی است، تحت شعاع اتفاقها قرار میگیرد، با اینحال به نظر میرسد بهترین راهحل استفاده از شبکههای داخلی یا جایگزینهایی همسو با منافع ملی کشور باشد. در این میان دو نفر از مدیران کانونهای تبلیغاتی فعال در تلگرام صحبت کردیم و از آنها پرسیدیم این روند را چگونه میبینند و چقدر روی کارشان تاثیر داشته است؟
فیلترینگ دائمی میتواند بستر پیامرسان ایرانی را آماده کند
مهرداد خوشبختی مدیر یکی از کانونهای تبلیغاتی میگوید: «از دو بُعد باید به اتفاقات اخیر نگاه کنیم، وقتی سرورهای تلگرام خارج از ایران است و حاضر نیست با ایران همکاری کند و در عین حال کانالهایی که خلاف قوانین جمهوری اسلامی هستند را نمیبندد، باید کنترل شود. امروزه هم راهکاری به جز فیلترینگ وجود ندارد که هم اغتشاشها را کنترل کند و هم در راستای قوانین کشور باشد. از طرف دیگر وقتی تلگرام فیلتر میشود، دو قشر ضربه میخورند؛ یکی از آنها رسانهها هستند که برای انتشار اخبار خود از این بستر استفاده میکند و بر مبنای آن امپراتورها و آدمهایی هم مشغول به کار هستند. بخش دیگر کسانی هستند که چه از روی بیکاری چه از روی تفریح کانالی را راهاندازی کرده، محتوایی را منتشر میکنند و بر مبنای تعداد اعضا و بازدیدها تبلیغات میگیرند که در این بخش باز هم دو قشر مورد هدف قرار میگیرند، یکی صاحبان کانالها و دیگری بنگاههای تبلیغاتی هستند که در دو سال اخیر مشتریان خودشان را در این بستر پیدا کرده بودند و حالا نمیتوانند به تعهداتی که دادهاند، پاسخگو باشند. از طرفی هم شبکههای پیامرسان داخلی ظرفیت پاسخگویی مراجعان را ندارند و خیلی زود اختلال پیدا کردند و کسی که با تلگرام کار کرده، کار با این شبکهها برایش مانند بازگشت به گذشته است. اما در شرایط امروز کشور شاید هیچ راهی به جز فیلترینگ وجود ندارد ولی باید برای جامعهای که از این راه کسب روزی میکردند هم فکری کرد.»
این مدیر ادامه میدهد: «در کانون تبلیغاتی ما همکارانی که در این بخش کار میکردند، این چند روز عملا بیکار شدهاند، البته باز هم ما مجموعه خیلی بزرگی نیستیم و در سراسر کشور این ماجرا برای تیمهای بزرگتر حتی سختتر است، راهحلی هم هنوز به ذهن نمیرسد که چه کاری باید انجام داد. با اینکه گفته میشود این جریان موقتی است، اما شاید فیلتر دائمی اتفاق خوبی هم باشد تا بسترهای ایرانی زودتر آماده شوند. چون به هر حال ۴۰ میلیونی که میگویند از کاربران تلگرام هستند، قطعا همهشان از فیلترشکن استفاده نمیکنند، قشر حداکثری به پیامرسان دیگری هجرت میکنند و چه بهتر اینکه یکی از پیامرسانهای داخلی این ظرفیت را ایجاد کند و وقتی این اتفاق بیفتد، همه کسب و کارها دوباره پابرجا میشود، البته ممکن است زمانبر باشد اما حتما این اتفاق میافتد. بسیاری از پیامرسانهای داخلی تنها برای قشر خاصی که کسب و کار هم داشتهاند، کاربرد داشته و عموم مردم با آنها کار نکردهاند، به همین دلیل ظرفیت بالایی ندارند، اما شاید با حضور مردم عادی پیامرسانها تلاش کنند فضا را برای استفاده دائمی همه حاضر کنند.»
در شبکههای اجتماعی قدرت در دست مردم است
محمدجواد رحیمیان، مدیر بازاریابی و رسانه گرافمدیا هم در این زمینه توضیح میدهد: «تبلیغات شبکههای اجتماعی یک راه ارزان و موثر ارتباطی کسب و کارها با مردم را ایجاد کرده بود. خیلی از کسب و کارهای خرد و متوسط به واسطه این تبلیغات شکل گرفته و توجیه پذیر شده بودند و هزینه تبلیغات بسیاری از شرکتهای بزرگ در این فضا کاهش پیدا کرده بود، چون با هزینه کمتر امکان دیده شدن هم داشتند. تا قبل از این رسانههای مکتوب، بنرها در فضای مجازی و تلویزیون محلی برای تبلیغات محسوب میشد، با این حساب که هزینههای خیلی بالایی را شامل میشد، اما این فضا باعث شده بود که هر نفر برای خودش رسانهای باشد. در شبکه اجتماعی همچنین قدرت در دست مردم بود و مخاطبها محتوایی که نمیپسندیدند را دنبال نمیکردند.
رحیمیان تاکید میکند: «نکته منفی که در این زمینه وجود دارد این است که امروز تلگرام تبدیل به گورستان محتوا میشود. به هر حال زمان، انرژی و هزینههایی که در این مدت تقریبا دو ساله در تلگرام صرف شده، غیرقابل بازگشت است. هر کانال چند نفر نیرو برای تولید محتوا داشته، در مدت زمان دو سال هزینههایی مثل دستمزد، حقوق، اضافهکاری، سنوات، عیدی و ...پرداخته شده و حساب کنید برای هر کانال بالای ۵۰۰ هزار نفری که ۵ نفر ادمین محتوایی هم داشته باشد، چند صد میلیون محتوا تولید شده که ارزش زیادی دارد، اما حالا از بین میرود. از طرفی خیلی از تبلیغاتی که این روزها خارج از تلگرام اتفاق میافتاد، بر اساس شبکههای اجتماعی بوده، مثلا در تبلیغات یک بانک آدرسهای تلگرام و اینستاگرام آنها را میشد دید، چقدر کاتالوگ، بروشور و کارت ویزیت بر این اساس طراحی شده که حالا باید تغییر کند.»
او ادامه میدهد: «تلگرام تبلیغات اثرگذار داشت، بودجههای تبلیغاتی شرکتهای کلان همیشه به سمت بیلبوردها میرفت، اما تلگرام باعث شد با مبالغ کمتر و با اثر گذاری بیشتر تبلیغ کنند، که اگر این شرایط ادامه پیدا کند دوباره به رانتبازی و سیاسیکاری آژانسهای تبلیغاتی بزرگ برمیگردیم. از طرفی کسب و کارهای خرد و کسانیکه مشکلات معیشتی داشتند، توانستند خودشان رسانه خودشان باشند و امرار معاش کنند. کسب و کارهای خردی که در شهرستانها بودند، از این سریق توانستند با کلانشهرهای ارتباط بگیرند و بدون هیچ دلال و واسطه محصولات خودشان را بفرستند.»
این مدیر بازاریابی معتقد است که در مدت ۵ ساله گذشته حتی بدون آمار هم می توان این موضوع را متوجه شد که تلگرام بیشتر از دولت توانسته در ایجاد شغل موثر باشد. او میگوید: «تلگرام مزایایی داشت که سطح انتظارات از یک پیامرسان را بالا برده بود. وایبر را اگر یک ژیان در نظر بگیریم، یک بنز در حال تکمیل وارد فضا شد که روز به روز هم بهتر شد.»
رحیمیان این نکته که ایرانیها به پیامرسانهای داخلی اعتماد ندارند را موضوع مهمی میداند که باید آسیبشناسی شود و ادامه میدهد: «چرا ما بعد از اینهمه سال مردم به خودمان اعتماد ندارند و ترجیح میدهند از امکاناتی که خارج از کشور است، استفاده کنند. از طرفی جایگزین مهمی هم در این فضا وجود ندارد. در این فضا نکتهای که باید در نظر گرفت این است که پدیدهای مانند تلگرام را که هم امکانات زیادی دارد هم به مرور زمان جای خودش را پیدا کرده، نمیتوان ناگهانی حذف کرد؛ این اتفاق باید گام به گام باشد تا آسیب هم نزند.»
این مدیر بازاریابی با اشاره به کم شدن بازدید و درآمد کانالهای تلگرامی اظهار میکند: «حداقل ۵۰ درصد بازدید از محتوای شبکه اجتماعی تلگرام کم شده است. یعنی کانالی که ۳۰۰ هزار نفر در روز بازدید داشته، الان زیر ۱۵۰ هزار نفر بازدید دارند. ضرری که هر کانال کرده، یک دهم درآمد قبلی خودش را دارد یعنی اگر روزی یک میلیون تومان درآمد داشته، الان ۱۰۰ هزار تومان شده است.»
رحیمیان راهحل را در تایید و نهایی کردن یک شبکه اجتماعی میداند و میگوید: «من اعتقاد دارم یکبار برای همیشه باید این مشکل حل شود و باید یک برنامه معرفی شود که همه از آن استفاده کنند، برنامهای که مورد تایید باشد و دولت هم از آن پشتیبانی کند. برنامهای مشابه تلگرام یا حتی بهتر که معرفی باشد، قطعا همه از آن استفاده میکنند، اما اینکه دوباره به یک برنامه خارجی هجرت کنیم، همین جریان تلگرام و فیلترینگ باز هم اتفاق میافتد.»
با همه این اوصاف شاید فکر کنیم کسب و کارهایی که با تلگرام و اینستاگرام راه افتاده و پا گرفته بودند، از بین میروند، اما اینطور نیست. فضای مجازی انتها ندارد و با برنامههای جدید همه جریانها دوباره اتفاق میافتد، هرچند که در این میان ضرر آنها را نباید نادیده گرفت و شاید بهتر باشد دولت هم که گفته نگاه ویژهای به کسب و کارهای اینترنتی و فضای مجازی دارد، برای ضررهای بعضا بالای این افراد فکری کند.
پیام رسان چینی وی چت که دیشب رفع فیلتر شد مثل 4 سال پیش هنوز دارای قابلیت ها و دچار ضعفهایی است که حریم خصوصی را به خطر میاندازد و کاربران باید از اعتماد چشم بسته و کامل به نمونههای خارجی برحذر باشند.
به گزارش فارس، پیام رسان چینی وی چت که 4 سال پیش با تصمیم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه (فیلترینگ) فیلتر شده بود شب گذشته رفع فیلتر شد.
شب گذشته کاربران اینترنت در ایران اعلام کردند که قادر به دانلود، نصب، فعال سازی و استفاده از این اپلیکیشن شده اند.
4 سال پیش علت فیلتر شدن این پیام رسان نقض حریم خصوصی افراد اعلام شد. همچنان که واعظی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت یازدهم در این باره این طور توضیح داد که: «در دو سه روز گذشته در ارتباط با وی چت سوالات متعددی از من شده است. اول اینکه وی چت یک شبکه چینی هست و با تصمیم هفته گذشته کمیته تعیین مصادیق این سایت فیلتر شده و ارتباطی به من به عنوان وزارت ارتباطات ندارد. دوم؛ دلیلی که می آوردند این است که به حریم خصوصی افراد وارد شده است؛ به طوریکه در کشورهایی که شبکه های مجازی و چت زیاد فعال است، از این شبکه استقبال نشده است. گویا کمیته تعیین مصادیق با بخشی از استفاده از وی چت مشکل داشته و با بقیه موارد مشکلی نداشته است. امیدواریم در آینده بتوان از نرم افزاری استفاده کرد که به طور هوشمند این کار را انجام دهد. مثلا اگر شبکه ای فعالیت مثبت هم دارد بتوان استفاده کرد و فقط بخش های مشکل دار فیلتر شود.»
بنابراعلام رسمی کارگروه فیلترینگ که از طریق سایت www.Internet.ir منتشر شد، دلایل فیلتر شدن اپلیکیشن موبایلی «ویچت» نیز چنین اعلام شد که: «به دلیل اینکه نرمافزار ویچت علاوه بر جمعآوری کلیه اطلاعات موجود در گوشیهای کاربران و رصد ارتباطات اعضاء، حریم خصوصی آنها را نقض نموده و در عین حال این نرم افزار عامل انتشار بسیاری از محتواهای مجرمانه غیراخلاقی و مستهجن که برای نوجوانان ضررهای جبران ناپذیری را بهدنبال داشته و به خاطر آسیبهای اجتماعی بسیار زیادی که برای جامعه در بر داشته و دارد و همچنین به لحاظ اینکه ایجادکنندگان این نرم افزار در خارج از کشور قرار داشته و به هیچ وجه پاسخگوی تخلفات خود و شکایات خانواده های زیان دیده نبوده و نیستند؛ بنابراین کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در اجرای درخواستهای متعدد خانواده های آسیب دیده ناچار به فیلتر و مسدود سازی نرم افزار مذکور گردیده است.»
براساس شنیده هایی گویا امروز نیز قرار است توضیحاتی در این باره از سوی کارگروه فیلترینگ اعلام شود. حداقل پیش از ارائه اطلاعات رسمی درباره این پیام رسان، لازم است کاربران به مواردی در رابطه با وی چت توجه کنند.
در آن زمان بیشترین انتقادها به دو امکان shake (تکان دادن) و People Nearby مبتنی بر اطلاعات جغرافیایی کاربر بود.
در امکان shake با تکان دادن گوشی تلفن همراه در یک لحظه، کسانی که در حال تکان دادن گوشی خود هستند میتوانند یکدیگر را پیدا کنند. با امکان People Nearby نیز کاربر میتواند تمام کسانی که از نرمافزار ویچت استفاده میکنند و در حوالی او قرار دارند را شناسایی کند که ایراداتی به این دو امکان اختیاری وی چت بابت نقض حریم شخصی و فراهم کردن زمینه ایجاد مزاحمت ها وارد بود.
این دو قابلیت هنوز نیز در این پیام رسان وجود دارند و بنابراین کاربران لازم است نسبت به وجود و امکان غیرفعال سازی این دو قابلیت در این پیام رسان آگاه باشند.
از سوی دیگر در گزارش هایی رده پایین امنیتی وی چت بین پیام رسانهای مطرح جهان مطرح شده که فعلا درباره صحت و سقم این گزارشها نمی توان با قطعیت صحبت کرد،اما با توجه به سابقه این پیام رسان در «نقض حریم شخصی» به گفته وزیر وقت ارتباطات و «جمعآوری تمامی اطلاعات موجود در گوشیهای کاربران و رصد ارتباطات اعضاء» با استناد به بیانیه کارگروه فیلترینگ، کاربران باید در مراجعه به این پیام رسان تازه رفع فیلتر شده جانب احتیاط را رعایت کنند و از اعتماد چشم بسته به نمونه های خارجی بپرهیزند.
کاربران باید از پیش داوری و قضاوت درباره امنیت پیام رسان ها فقط براساس معیار خارجی یا داخلی بودن برحذر باشند.
در مجموع به نظر می رسد در میان گزینههای خارجی و داخلی پیام رسان ها، نمونههای داخلی از قابلیت ویژه تطابق با نیازهای امروز کاربران ایرانی برخوردارند و این امر می تواند مزیت رقابتی خوبی برای انتخاب شدن از سوی کاربران ایرانی باشد.
مدیر عامل تلگرام با اشاره به فیلترینگ پیام رسان تلگرام برای کاربران ایرانی گفت: چرا واتس اپ به طور کامل در دسترس است؟
مدیر عامل تلگرام در واکنش به فیلترینگ پیام رسان تلگرام برای کاربران ایرانی و عدم ایجاد محدودیت برای پیام رسان واتس اپ گفت: زمانی که اپلیکیشنی مانند تلگرام برای کاربران ایرانی فیلتر شده است، چرا واتس اپ به طور کامل در دسترس است؟
بعد از جا افتادن اینترنت در خانهها به عنوان یکی از ملزومات زندگی هر فرد، هرازچندگاه یک یا چند شبکه اجتماعی محبوب شدند اما بعد از چندوقت کاربران آنها را رها کردند و به جای دیگری کوچ کردند.
میل به حضور در شبکههای اجتماعی و فعالیت در آن در ۱۰ سال اخیر به یکی از فعالیتهای کاربران اینترنتی تبدیل شده است. کاربرانی که در سالهای اول این دهه از پشت میز و کامپیوترشان وارد این شبکهها شدند. بعدها لپتاپ گرفتند و بعد از آن از طریق تلفنهای هوشمند و اینترنت بیسیم و اپلیکیشنهای مختلف پا به شبکههای مجازی گذاشتند. بررسی شبکههای اجتماعی در ایران نشان داده هرکدام از این شبکهها یک عمر مفید در کشور داشتهاند و بعد از گذر از آن کاربران تشخیص دادهاند از آن به جای دیگری کوچ کنند و خانه دیگری برای فعالیتهای مجازیشان بنا کنند. شبکههایی که در حوادث و اتفاقات سیاسی کشور موثر بودند و به همین دلیل برخی به ناچار فیلتر شدند. بعد از حوادث و اعتراضهای سراسری در کشور شبکه اجتماعی تلگرام بالاخره و بعد از حرف و حدیثهای فراوان فیلتر شد تا حیات تلگرام در ایران مورد بحث قرار گیرد. این موضوع بهانهای شد تا به تاریخچه شبکههای اجتماعی در ایران برویم و ببینیم ایرانیها در دهه اخیر به کدامیک از شبکههای اجتماعی روی خوش نشان دادند؟
اورکات
اورکات را میتوان اولین شبکه اجتماعی دانست که میان ایرانیها محبوب شد. اعضا در اورکات میتوانستند از طریق دوستان خود دوستان جدیدی پیدا کنند. در اورکات چند انجمن گفتگو وجود داشت که عضو میتوانست در آن فعالیت کنند و با دوستانشان سر موضوعات مختلف بحث کنند. مالک اورکات گوگل بود و در ۲۲ ژانویه کارش را آغاز کرد. اسم «اورکات» نیز به احترام یک خبرنگار ترک به نام «اورکوت بویوک کوکتن» است که این ایده و سیستم را از شرکت قبلی که در آن فعال بوده با خود به گوگل آورده بود. اما اورکات درسال ۲۰۰۵ یک رقیب بسیار جدی به نام «یاهو۳۶۰» پیدا کرد که گوی رقابت را از او دزدید.
یاهو ۳۶۰
جدیترین رقیب اورکات یاهو ۳۶۰ بود که بسیار محبوبتر از اورکات شد. این شبکه اجتماعی متعلق به شرکت یاهو بود و تمام کسانی که حساب کاربری یاهو داشتند میتوانستند از این سرویس استفاده کنند و در صفحه شخصی خود مطالب موردنظرشان را پست کنند. این شبکه اجتماعی در سال ۲۰۰۵ راه اندازی شد و حسابی میان جوانها محبوب شد و حتی سلبریتیهای خودش را هم داشت. اما با پیدا شدن سروکله فیسبوک روز به روز کمرنگ و در نهایت منسوخ شد. شرکت یاهو نیز طرح تعیلی این سرویس را از ابتدای سال ۲۰۰۸ کلید زد و در نهایت یک سال بعد یاهو ۳۶۰ به طور کامل تعطیل شد.
فرندفید
خبرخوانها و هواداران وبلاگ فرندفید را بسیار دوست داشتند. یک شبکه اجتماعی خبرخوان که از RSS پشتیبانی میکرد و کاربر را متوجه پستهای جدید مخاطبان، وبلاگها و اخبار خبرگزاریها میکرد. اما فرندفید رقیب جدی برای حریفانش نبود و فیلتر شدن آن در جریان آشوبهای ۸۸ از طرفدارانش کاست. فرندفید در سال ۲۰۰۹ به شرکت فیسبوک واگذارد و روز به روز از کاربرانش کم شد. در نهایت در ۹ آوریل ۲۰۱۵ برای همیشه از دسترس خارج شد.
کلوب
بعد از جا افتادن وبلاگ میان ایرانیان یک وبگاه ایرانی به نام «کلوب» به میانه میدان آمد تا ایرانیان را به هم پیوند دهد. سایت کلوب در دی ماه ۱۳۸۳ راهاندازی شد و بعد از مدتی یک مسابقه طراحی لوگو راه انداخت که بعد از میان آن آثار ارسالی طرح بالا برنده مسابقه شد و تا پایان کار خود نیز از همان طرح استفاده کرد. پیش از این از طرحی مشابه اورکات استفاده کرده بود. ایرانیان زیادی عضو این گروه شدند و در پایان بیش از ۲ میلیون ۶۰۰ هزار کاربر برای خودش دست و پا کرد. کلوب به علت ایرانی بودن و فیلتر نشدن میان ایرانیها خیلی باب بود و تا مدت زیادی خانه مجازی کاربران اینترنت در ایران شناخته میشد. در نهایت این شبکه اجتماعی بعد از ۱۲ سال پاییز امسال به کار خود پایان داد.
فیسبوک
بیشک فیسبوک محبوبترین و قدرتمندترین شبکهاجتماعی تولید شدهاست. شبکه اجتماعی که همه چیز داشت و با این حال در نسخهها و آپدیتهای مختلف بازهم شگفتیهای جدیدی برای مخاطبانش رو میکرد. مارکز زاکربرگ خالق فیسبوک ابتدا این شبکه را در ابتدای سال ۲۰۰۴ در دانشگاه هاروارد به وجود آورد تا دانشجویان در آن نامنویسی کنند. کم کم فیسبوک پارا فراتر گذاشت و از دانشگاههای دیگر نیز سردرآورد تا اینکه جهانی شد. اعتیاد به یک شبکه اجتماعی ابتدا با فیسبوک بر سر زبانها افتاد و آنقدر محبوب شد که تمام گروههای سنی به عضویت در آن مشتاق شدند. بسیاری از دوستان قدیمی که همدیگر را گم کرده بودند در این شبکه یکدیگر را یافتند. فیسبوک فاصله های دوستی را کم کرد. طوری که کاربران از مکان های مختلف دنیا می توانستند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این شبکه اجتماعی نیز در سال ۱۳۸۸ در ایران فیلتر شد. اما از محبوبیت آن هیچوقت کاسته نشد و همچنان عضو می گرفت. با اینکه این شبکه اجتماعی هنوزدر جهان فعال و پویاست. اما در دو سال اخیر افت چشمگیری در ایران داشته است. تاخیر در انتشار نسخه تلفن همراه و همزمان فیلتر بودن این شبکه اجتماعی را می توان از دلایل افت طرفداران فیسبوک در ایران دانست. این افت با اوج گرفتن اینستاگرام نیز همراه شد و باعث کوچ کاربران از فیسبوک به اینستاگرام شد. فیسبوک در حال حاضر بزرگترین شبکه اجتماعی در دنیاست که حدود ۲میلیارد کاربر دارد.
گوگل ریدر
در سال ۲۰۰۵ گوگل یک فیدخوان به نام «reader» به سرویسهایش اضافه کرد که اگر در تمام دنیا محبوبیت چندانی نداشت میان ایرانیها بسیار محبوب شد. در این فیدخوان شما میتوانستید با اضافه کردن فید خبرگزاریها، پایگاههای خبری و وبلاگهای موردعلاقهتان برخی افراد فعال در این شبکه اجتماعی را هم دنبال کنید و لینکها و متنهای منتشر شده از آنها را هم ببینید و حتی منتشر کنید. در زمان گوگل ریدر چهرههای مجازی زیادی با نامهای مستعار رشد کردند و اسم و رسم پیدا کردند که بعدها با همان اسامی در شبکههای اجتماعی دیگر حضور پیدا کردند. در مارس ۲۰۱۳ گوگل اعلام کرد میخواهد این سرویس را به دلیل کاهش استفاده ببندد. در آن زمان کاربران ایرانی زیادی برای این پست کامنت گذاشتند و از خجالت مدیران گوگلی در آمدند. در نهایت گوگل ریدر چندی بعد از معرفی گوگل پلاس بسته میشود.
گوگل پلاس
بعد از تعطیلی گوگل ریدر آوارههای این شبکه اجتماعی پا در گوگل پلاس گذاشتند و فعالیتشان را آنجا آغاز کردند. عدهای هم گوگل پلاس را کپی ضعیفی از فیس بوک میدانستند و ترجیح دادند در همان فیسبوک عضو باشند. اما به دلیل فیلتر نبودن گوگل پلاس در ایران، عدهای به پلاس روی خوش نشان دادند و فعالیتهایشان را در این شبکه اجتماعی ادامه دادند. بعد از خوابیدن موج فیسبوک در ایران پلاس تا مدتی پویا بود. اما موج دوم توییتر و جذابیتهای بصری اینستاگرام، گوگل پلاس را روزبه روز خلوت تر کرد تا مثل این روزها حسابی از رونق بیفتد.
اینستاگرام
بعد از ورود اسمارتفون و جا افتادن سیستم عاملهای آندرویدی و IOS در تلفنهای همراه شبکه اجتماعی اینستاگرام وارد تلفنهای همراه شد. نخستین نسخه این شبکه اجتماعی محبوب در اکتبر ۲۰۱۰ مصادف با مهر ۸۹ ارائه شد. اینستاگرام به دلیل جذابیت های بصری به سرعت محبوب شد و توانست در عرض ۴ سال ۳۰۰ میلیون کاربر داشته باشد. اینستاگرام همچنان میان ایرانی ها محبوب است و هر روزه افراد بیشتری در این شبکه حساب کاربری باز می کنند. شبکه اجتماعی مهمی که باعث به وجود آمدن یک سری مشاغل شد و عده زیادی توانستند از این طریق کسب درآمدهای بسیار خوبی داشته باشند. به جرات میتوان گفت ایرانیها حاشیهسازترین کاربران این شبکه اجتماعی هستند و ردپایشان را میتوان در همه صفحات اینستاگرامی مشاهده کرد. بسیار پیش آمده که در زمان وقوع یک حادثه خاص مثل شکست در یک مسابقه فوتبال و یا برداشتن قرعه جام جهانی، کاربران به صفحه فوتبالیست یا داور موردنظر هجوم بردهاند و همانجا با وی تسویه حساب کردهاند.
یکی دیگر از حواشی اینستاگرامی ترویج یک سبک زندگی خاص از سوی کاربران پر فالوور است. کاربرانی با زندگیهای مرفه مخاطبانشان را حسابی تحت تاثیر قرار میدهند. در سال ۹۳ بود که هشتگ و صفحهای به نام #richkidsoftehran حسابی خبرساز شد. هشتگی که پولدارهای تهرانی عکسهایشان از ماشین و ساعت و خانه و در کل زندگی پرزرق و برقشان را در اینستاگرام تحت این عنوان منتشر میکردند. بعد ها پولدارهای دیگر شهرها نیز دست به کار شدند و برای اینکه از قافله عقب نمانند هشتگ پولدارهای شهرشان را ساختند.
آدمهای معمولی و ناشناخته زیادی در این شبکه به یکباره مشهور شدند و به اصطلاح عامیانه تبدیل به شاخهای اینستاگرامی شدند. آدمهایی که بعدها توانستند با گذاشتن پستهای تبلیغی پولهای زیادی به جیب بزنند. آدمهایی که با لمینت دندانهایشان یا مرثیههای عاشقانه و ژست خودکشی توانستند چندین میلیون کاربر دست و پا کنند.
اینستاگرام اولین شبکه اجتماعی ست که سایه تهدید فیلترینگ را کمتر از باقی شبکههای اجتماعی احساس کردهاست. شاید یکی از دلایل این موضوع این بود که این شبکه اجتماعی محبوب خیلی کارکرد سیاسی ندارد.
توییتر
نماد پرنده آبیرنگ در حال پرواز برای این شبکه اجتماعی ساده و محبوب است. شبکه اجتماعی که کاربران آن تا چندی پیش میتوانستند تنها از ۱۴۰ کاراکتر برای بیان حرفهایشان استفاده کنند و بعد از چندین سال این تعداد کاراکتر به تازگی به عدد ۲۸۰ رسیدهاست. توییتر در سال ۲۰۰۶ آغاز به کار کرد و طبق آمار تا سال ۲۰۱۲ بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر داشت. در ایران نیز کاربران زیادی به این شبکه پیوستند. توییتر در اتفاقات سال ۸۸ فیلتر شد و تا امروز فیلتر ماندهاست. یکی از نکات جالب درباره این شبکه اجتماعی در ایران دو قسمت بودن موج توییتری ست. با وجود اینکه این شبکه اجتماعی از سال ۲۰۰۶ فعال است و همان ابتدا کاربران ایرانی زیادی را به خود جلب کرد. مدتی بی سروصدا بود تا اینکه در یکی دو سال اخیر موج جدیدی ایجاد شد و دوباره رو آمد تا جمعیت ایرانیان توییتر به یکباره چندین برابر شود. توییتر شاید تنها شبکه اجتماعی ست که مسوولان مهم کشوری با وجود فیلتر بودن در آن حساب کاربری مشخص دارند و حتی در بسیاری از موارد به سوالات کاربران پاسخ میدهند.
توییتر در زمان اعتراض های سیاسی کاربرد بسیاری دارد و مخاطبان تلاش می کنند با استفاده از هشتگهایی یکسان کلمه موردنظرشان را ترند جهانی کنند. به طور مثال بعد از گفتههای بی اساس دونالدترامپ درباره ایرانیان، ایرانیها در توییتهایشان بارها از هشتگ #shotuptrump استفاده کردند تا این هشتگ ترند شود و حتی روزنامههای صهیونیستی نیز به آن اشاره کنند. اعتراضات سیاسی در توییتر همواره موثر و مورداستفاده کاربران بودهاست به همین دلیل گاهی این اعتراضات را «انقلابهای توییتری» نیز میگویند. از جمله انقلاب مصر و نا آرامیها در کشورهای عربی که در توییتر حسابی رخ نشان داد. مطالعات انجام شده روی بیش از ۳ میلیون توییت در زمان نا آرامی ها در کشورهای عربی نشان داد چندین گیگابایت ویدئو در یوتیوب و هزاران پست وبلاگ، نقش محوری رسانههای اجتماعی در شکلگیری مباحثات سیاسی در بهار عربی آشکار شده است. برای نمونه، در طول هفته پیش از استعفای رئیس جمهور مصر حسنی مبارک کل توییتهای مصر و دیگر نقاط جهان درباره تغییرات سیاسی در این کشور از روزی ۲۳۰۰ به روزی ۲۳۰ هزار توییت رشد کرد. طی دو هفته پس از استعفای مبارک، به طور میانگین روزی ۲۴۰۰ توییت از مردم کشورهای همسایه مصر درمورد شرایط سیاسی این کشور پست شده است. در تونس نیز پس از استعفای بن علی، روزانه حدود ۲۲۰۰ توییت ارسال میشده است.
بعد از راه افتادن موج دوم توییتری رفع فیلتر این شبکه بارها سر زبانها افتاد اما در حال حاضر هنوز راهی از پیش نبردهاست و این شبکه اجتماعی که قالب گفتگوهای آن میان ایرانیان خبری و سیاسی ست هنوز در حالت فیلتر قرار دارد.
وی چت
یکی از آرزوهای بزرگ SMSبازها این بود که بتوانند کم خرج تر پیام رد و بدل کنند و تعداد پیامهای بیشتری را برای مخاطب خود بفرستند.«ویچت» را میتوان اولین پیام رسان اینترنتی دانست که میان ایرانیان شایع شد. این اپلیکیشن پیام رسان چینی سال ۲۰۱۱ در چین تولید شد و به مرور طرفداران زیادی پیدا کرد. یکی از امکانات این نرم افزار نشان دادن فعالان ویچتی در فاصلههای کوتاه کاربر است که به او این امکان دوستیابی را نیز میدهد. اما این نرم افزار بعد از رایج شدن میان کاربران ایرانی به علت نداشتن امنیت کافی فیلتر شد تا دست ایرانیها از آن کوتاه شود.
وایبر
وایبردر دسامبر ۲۰۱۰ عرضه شد و بعد از ویچت سر از تلفنهای همراه هوشمند درآورد. وایبر به خاطر داشتن فضای زیبا و آسان برای پیام رسانی به سرعت محبوب شد. یکی از نقاط قوت این پیام رسان نسخه ویندوز آن بود که کاربران میتوانستند با لپتاپهایشان نیز از این پیام رسان استفاده کنند و فیلم و عکسهایشان را با دوستانشان به راحتی رد و بدل کنند. کاربران حتی در وایبر گروههای دوستی تشکیل دادند و توانستند به ارتباطاتشان قوت ببخشند. وایبر یک رقیب جدی به نام واتس آپ داشت که رقابت بین این دو را حسابی داغ کرد. اما در نهایت واتس آپ به صورت جهانی محبوبتر شد تا این نرم افزار در سایه قرار گیرد. یکی از دلایل منسوخ شدن سریع وایبر میان ایرانیان اسرائیلی بودن این نرم افزار بود که باعث شد ایرانیها بعد از پیدا کردن اولین نرم افزار جایگزین به جای دیگری کوچ کنند و نخواهند مکالماتشان را در وایبر ادامه دهند. بعد از کوچ کردن کاربران ایرانی وایبر این نرم افزار بی سروصدا فیلتر شد.
واتس اپ
همزمان و حتی بعد از وایبر پیام رسان واتساپ به شدت میان ایرانیان محبوب شد. نرم افزاری که سرعت بیشتر و سروشکل بهتری نسبت به همتای اسرائیلی خود داشت. این نرم افزار که در سال ۲۰۱۴ در همه جای جهان فراگیر شد فقط در سال اول رایگان بود و در سالهای بعدی از کاربران خود مبلغی معادل ۹۹,. دلار از مخاطبان خود طلب میکرد اما در نهایت رایگان شد. واتس اپ میان مردم جهان به خصوص اعراب بسیار محبوب شد به طوریکه وایبر را به طور کامل منسوخ کرد. مدتی هم میان ایرانیان رواج پیدا کرد. اما در نهایت ایرانیان ترجیح دادند از واتس اپ هم کوچ کنند و خانه بهتری برای گفتگوهایشان پیدا کنند و به اپلیکیشن عجیب و غریبی به نام تلگرام کوچ کردند.
لاین
دیگر شبکه اجتماعی که در تلفنهای همراه حضور پیدا کرد و تا حدی محبوب شد «لاین» بود. نرم افزاری ژاپنی که ظرف دوسال بزرگترین شبکه اجتماعی در ژاپن شد. استفاده ایرانیها از لاین همزمان با سایر نرمافزارهای پیامرسان بود. اما یکی از قابلیتهای لاین که نشان میداد چه کسانی شماره شما را در حافظه تلفنشان ذخیره دارند باعث شده بود در بیشتر تلفنهای همراه هوشمند حضور داشته باشد. لاین یک میکروبلاگ هم درون خودش داشت که مخاطبان در آن از خودشان مینوشتند و میشد پای پستهایشان کامنت گذاشت. اما این شبکه هیچوقت نتوانست محبوبیت نرمافزارهای مشابه خود را داشته باشد.
تلگرام
اواخر سال ۹۳ پیام رسانی در تلفنهای همراه سروکلهاش پیدا شد که دنیای ارتباطات را برای کاربران ایرانی خود زیر و رو کرد. نرم افزاری که حتی دنیای خبر و رسانه را نیز تحت تاثیر خود قرار داد و کانالهای خبری مستقلی را به وجود آورد. ابتدا دنیای تلگرام محدود به پیان رسانی و ایجاد گروههای دوستی بود. اما مزیتی که این شبکه را از نمونههای مشابهش متمایز میکرد سرعت و توان ارسال فایلهای پرحجم بود. بعد از آن تلگرام در به روز رسانیهای بعدی خود امکان ایجاد کانال را ایجاد کرد که مثل انقلابی بزرگ در شبکههای اجتماعی بود. تمامی مطبوعات با ایجاد کانال خبری خود در تلگرام فعال شدند و مخاطبان نیز ترجیح دادند اخبار را از طریق همین کانالها دنبال کنند چون تلگرام توانسته بود دسترسی را بسیار راحتتر کند. رفته رفته برخی از این کانالها مثل یک گالری استفاده کردند و برای خودشان شغلهای خانگی ایجاد کردند و توانستند از این طریق کسب درآمد کنند. با وجود همه شبکههای اجتماعی رنگارنگ، میل یا همان صندوق پستی الکترونیکی هیچگاه مورد تهدید قرار نگرفته بود. اما تلگرام با نسخه تحت وب و تحت ویندوز خود ایمیلها را نیز تحت تاثیر قرار داد و حتی بازار آنها را کساد کرد. تا کاربران ترجیح دهند فایلهای کاری خود را به جای ایمیل کردن به فرد موردنظر خیلی سریع و آسان از طریق تلگرام ارسال کنند.
شرکت تلگرام بارها درباره امنیت خود به مخاطبان اطمینان داده و حتی یک جایزه سیصدهزاردلاری هم برای پیدا کردن یک باگ در آن گذاشتهاست که در نهایت هیچ برندهای نداشتهاست. همین سبب اطمینان خاطر مخاطبان این شبکه شدهاست.
فیلتر شدن این شبکه اجتماعی مهم بارها در جلسات مسوولان کشور مطرح شد و هربار تلگرام توانست از زیر تیغ تیز فیلترینگ جان سالم به در ببرد طوریکه چندین بار مسوولان مربوطه اطمینان دادند که به این شبکه اجتماعی محبوب کاری نخواهند داشت اما در ۱۰ دیماه ۹۶ با به وجود آمدن آشوبهای خیابانی و تحریک مردم از طریق کانالهای معاند و ضد انقلاب موجود در این پیامرسان، مسوولان ترجیح دادند محبوبترین شبکه اجتماعی تاریخ کشور را بالاخره تحویل فیلترینگ بدهند.
بعد از فیلترتلگرام حرفها و حدیثها بر سر جایگزینهای احتمالی این پیام رسان حسابی داغ شد. پیامرسانهای داخلی و خارجی زیادی نامشان بر سر زبانها افتاد. اما در حال حاضر هیچکدام نتوانستند جای خالی غولی چون تلگرام را برای اعضایشان بگیرند. به همین دلیل هنوز اما و اگرها بر سر فیلتر موقتی و یا دائمی تلگرام وجود دارد و معلوم نیست سرنوشت این شبکه اجتماعی محبوب به کجا برسد. (منبع:مهر)
ادامه فیلتر تلگرام و اینستاگرام، کلافگی مردم و ضرر مضاعف بسیاری از کسب و کارها را در پی داشته است.
فیلتر تلگرام و اینستاگرام روز گذشته و تا لحظه تنظیم این خبر ادامه یافت و هم زمان شایعات زیادی مبنی بر اینکه فیلتر تلگرام همچنان ادامه خواهد داشت، شنیده شد.
روز گذشته خبرگزاری ایلنا از قول یک منبع آگاه نوشت: فیلترینگ شبکه اجتماعی اینستاگرام به دلیل نبود نمونه مشابه داخلی، موقتی است و انتظار می رود تا محدودیت های ایجاد شده برای اینستاگرام تا چند هفته آینده از بین برود و اینستاگرام در وضعیت نرمال قرار بگیرد. البته فیلترینگ هوشمند برای این شبکه اجتماعی به صورت جدی دنبال و درنظر گرفته می شود.
وی درباره تلگرام گفت: مسوولان تلگرام با مقامات ایرانی همکاری نکرده اند و مشکل در عبور از خطر قرمز ایران توسط یک پیام رسان بیگانه با تعداد زیاد کاربر ایرانی است. انتظار بر این است که پیام رسان تلگرام با وجود نمونه های داخلی مناسب و امن حتی نمونه های خارجی، به صورت دایمی فیلتر و از دسترس خارج شود.
این خبرگزاری در پایان این خبر در اقدامی عجیب، به تبلیغ یکی از پیام رسان های داخلی پرداخت و نوشت: توصیه می کنیم مردم از شبکه های اجتماعی سروش استفاده کنند.
وزیر فاوا واکنش نشان داد
اما در پی انتشار اخبار مربوط به فیلتر تلگرام، محمد جواد آذری وزیر ارتباطات بالاخره واکنش نشان داد و در توییتر خود نوشت: «شایعه هایی که در خصوص قطع دائمی شبکه های اجتماعی مطرح می شود، صحت ندارد و به نظر می رسد هدف آنها ایجاد نارضایتی های اجتماعی و بدبینی عمومی است.»
همچنین آذری در توییت دیگری اعلام کرد مرجع تصمیم گیری درباره فیلترینگ شبکه های اجتماعی شورای عالی امنیت ملی بوده و همین شورا هم مشخص خواهد کرد چه زمانی این شبکه ها مجددا به فعالیت خود ادامه دهند.
شورای عالی فضای مجازی و فیلترینگ
در خبری دیگر جمشید جعفرپور رییس کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت و گو با خبرنگار سایت خبر فوری درباره مباحث مطرح شده پیرامون فیلترینگ تلگرام از سوی شورای عالی فضای مجازی گفت: شورای عالی فضای مجازی تا به امروز در جلسات و نشست هایی که داشته است راهکارها و رویکردهای مختلفی را درباره برنامه های موجود در فضای مجازی مطرح کرده است اما تا به امروز صحبتی از فیلتر برنامه هایی چون تلگرام یا اینستاگرام مطرح نشده است.
وی گفت: بدون شک اگر قرار باشد محدودیتی برای برنامه تلگرام اتخاذ شود، باید مصوبه آن در شورای عالی فضای مجازی مصوب شود که این تصمیم تا به این لحظه اتخاذ نشده است.
عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: بنده به شخصه بر این باور هستم که رویکردهایی چون فیلترینگ در مقطع فعلی که دنیا عرصه تکنولوژی و فضای مجازی است، راهکار موثری نیست و ما باید در جهت تحقق مطالبات مان در حوزه فضای مجازی و برنامه پیام رسانی چون تلگرام با مدیران این مجموعه وارد رایزنی شویم.
جعفرپور ادامه داد: تا به این لحظه مدیران برنامه تلگرام همکاری خوب و موثری را با ما داشتند اما انتقاداتی از مسوولان نسبت به فعالیت برخی کانال های تلگرامی وجود دارد که امیدواریم این مشکلات با رایزنی مسوولان حل شود تا بسترهای لازم برای ادامه فعالیت تلگرام در کشورمان وجود داشته باشد.
وی گفت: امروز فضای مجازی و برنامه تلگرام در کشورمان علاوه بر داشتن ابعادی چون سرگرمی در جهت اشتغال و تبدیل مکانی برای تبلیغات کالاهای تولید کنندگان نقش موثری را ایفا کرده است از این رو بهتر است با اتخاذ یک تدبیر مناسب فرصت های ایجاد شده در فضای مجازی را از بین نبریم.
واکنش کاربران به پست وزیر
اما به نظر می رسد پیام توییتری وزیر نتوانست خیال کاربران و کسب و کارها را بابت ادامه فعالیت شان از طریق دو شبکه تلگرام و اینستاگرام راحت کند؛ چرا که در درجه اول همین چند روز پیش بود که رییس جمهور اعلام کرده بود دست وزیر ارتباطات روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت. همچنین مشخص نیست فیلتر این دو شبکه اجتماعی چند روز یا چند ماه به طول بینجامد. برخی از توییت ها خطاب به وزیر شامل این موارد بوده است:
- کسب و کار های مختلف دارن از همین اپ ها کسب درآمد می کنن و زندگیشونو میگذرونن نون مردمو آجر نکنید حتی یک روز هم زمان زیادیه فیلتر رو بردارین این سیاست به ضرر مردم و حکومته.
- 8 ساله فیلتر کردن توییتر و فیسبوک و یوتیوب هم موقتیه!
- در اصل به شکل غیر مستقیم اعلام کردید که مرجع مربوطه علاقه ای به رفع فیلتر برنامه ریزی شده ندارند.
- موقت و دائم نداره، نقض حقوق شهروندیه، حتی برای یه لحظه هم که باشه، فیلتر شبکه های اجتماعی یعنی بستن درب های انتقاد و شروع خفقان.
- آیا مطلع هستید اختلال هایی که در اینترنت ایجاد کردید، چه ضربه ای به ما فعالان کسب و کارهای آنلاین زده؟ یه عده آدم دور هم نشستیم به جای ارزش آفرینی داریم سعی می کنیم فیلترینگ رو رد کنیم به سرورهامون وصل بشیم!
- در بیست و چهار ساعت گذشته اینترنت موبایل همراه اول و ایرانسل در کرج قطع بود خسارت کسب و کار ما رو کی میده؟
- بعید هست کلا دولت در نظر داشته باشه که دسترسی به شبکه های اجتماعی رو محدود کنه! عملا ما در فضای مجازی انتهایی قائل نیستیم و هر زمان درصدد مواجهه چکشی با فناوری سدشکن برآمدیم، سیل نمونه های مشابهش کشور رو با خودش همراه کرده...
- پدر ۶۳ ساله من امروز از دوستاش فیلترشکن گرفته اومد توی تلگرام.
(منبع:فناوران)
دو روز از فیلتر تلگرام، پیامرسان محبوب بیش از ٤٠ میلیون کاربر ایرانی، گذشته است. روز گذشته یکباره خبری در رسانهها دستبهدست شد که حکایت از فیلترینگ دائمی تلگرام داشت؛ اما کمی بعد وزیر ارتباطات در توییتر که خود از سال ١٣٨٨ فیلتر شده است، این موضوع را تکذیب کرد.
محمدجواد آذریجهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در توییتش اینطور نوشت: «شایعههایی که درخصوص قطع دائمی شبکههای اجتماعی مطرح میشود، صحت ندارد و به نظر میرسد هدف آنها ایجاد نارضایتیهای اجتماعی و بدبینی عمومی است». بر اساس گفته مسئولان، پیامرسان تلگرام به دلیل خطدهی به اغتشاشگران و نشر اکاذیب از روز گذشته فیلتر شد.
خبر اول دراینباره را یک منبع آگاه اعلام کرد و گفت این پیامرسان روسی برای همیشه در ایران از دسترس خارج شده است. او همچنین در ادامه گفت: «مسئولان مجموعه تلگرام با مقامات ایرانی همکاری نکردهاند و مشکل، عبور از خط قرمز ایران از سوی یک پیامرسان بیگانه با تعداد زیاد کاربر ایرانی است. انتظار بر این است که پیامرسان تلگرام با وجود نمونههای داخلی مناسب و امن و حتی نمونههای خارجی، به صورت دائمی فیلتر و از دسترس خارج شود. توصیه میکنیم مردم از شبکههای اجتماعی داخلی مانند سروش استفاده کنند».
این منبع آگاه که نامش فاش نشده، البته خبر داده بود فیلترینگ اینستاگرام موقتی است و تا هفتههای آینده برداشته خواهد شد. علاوه بر این، برخی از رسانههای جریان اصولگرا نیز که از مدتها پیش دنبال فیلترکردن تلگرام بودند، از این اتفاق ابراز خشنودی کرده و در حمایت از آن مطالبی را منتشر کردند. حتی صداوسیما نیز در همین مدت برنامههایی در دفاع از فیلترشدن تلگرام پخش کرد.
دعوت به استفاده از پیامرسانهای داخلی، در شرایطی است که کسانی که آنها را بررسی کردهاند، معتقدند به لحاظ کیفیت اصلا نمیتوان آنها را با نمونههایی مانند تلگرام مقایسه کرد. یکی از ویژگیهای مهم و کاربردی تلگرام، البته قابلیت راهاندازی کانال روی آن بود. آخرین آمارهای منتشرشده حاکی از فعالیت بیش از ۷۳۰ هزار کانال ایرانی در تلگرام است. بااینحال روز گذشته روز واکنشها به فیلترشدن تلگرام بود. کاربران زیادی هرکدام از زاویه دید و موقعیت خود، به این موضوع واکنش نشان دادند.
حتی برخی از چهرههای اصولگرا نیز در این زمینه مطالبی نوشتند؛ مثلا سیدمحمود رضوی، تهیهکننده فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز» و از حامیان قالیباف و رئیسی در انتخابات ریاستجمهوری امسال، با انتقاد از رویکرد صداوسیما در پوشش اخبار اعتراضات اخیر، در توییتر نوشت: «صداوسیما بهجای کمک به حل ماجرای این روزها، بیشتر عصبی میکند. به نظرم جای تلگرام و اینستاگرام و واتساپ باید تلویزیون را فیلتر میکردند. اخبار بیخاصیت، مصاحبههای مدل اول انقلاب، تحلیلهای پیرمردی». کاربران دیگری نیز از افزایش درخواست استفاده از فیلترشکن خبر دادند. یکی از کاربران در توییتر خود تجربهاش را اینطور با توییتی طعنهدار شرح داد: «واسه مامانم فیلترشکن نصب کردم که بره فیلم آشپزیش را از تلگرام با خیال راحت دانلود کنه، اومده میگه این کلیده که اومده بالای صفحه مال روحانیه؟». کاربران زیادی هم به موضوع آسیبدیدن کسبو کارهای روی تلگرام پرداختند.
این توییت یکی از اهالی توییتر در این زمینه بود: «فیلترکردن تلگرام نهادهای کوچک و بزرگ اقتصادی رو با مشکل مواجه کرده و اگه ادامهدار باشه، جز نارضایتی عمومی به پتانسیل اعتراضی مسائل اقتصادی دامن میزنه».این هم نظر کاربری دیگر در همین زمینه: «فیلتر تلگرام و اینستاگرام بیشتر از هر چیزی، دارد به شمار بیکارهای کشور اضافه میکند. بیکارانی که فضای مجازی بازار جدیدی پیشروی آنها قرار داده بود. توییتر مدتهاست فیلتر است؛ اما هر روز بر شمار کاربرانش اضافه میشود. فیلترشکن هر فیلتری را دور میزند. فقط دارید نارضایتیها را گسترش میدهید!».یکی از دانشجویان هم خطاب به وزیر ارتباطات در توییتی با لحن طنز اینطور نوشت: «آقای جهرمی، ما همه جزواتمون رو از گروه تلگرام دانلود میکنیم، اگر فیلتر رو برنداری شاخص علمی کشور این ترم بهشدت افت خواهد کرد».
برخی از کاربران هم موضوع را به شکلی جدیتر تحلیل کردهاند. این نظر یکی از کاربران توییتر است: «عدم توضیح مقامات درباره مدت فیلتربودن تلگرام و انتشار اخبار غیررسمی درباره فیلتر دائم، سه نتیجه داره: ۱. کاهش اعتماد، در روزهایی که اعتماد طلاست. ۲. استفاده بیشتر و عمومیتر از فیلترشکن. ۳. رفتن به سمت اپهای خارجی دیگه به دلیل آمادهنبودن اپهای ایرانی. بعدا نگید نگفتیدها!».یکی دیگر از اهالی توییتر هم به موضوع طعنههای سیاسی به دولت به دلیل فیلتر تلگرام پرداخت و نوشت: «یه عده که انتهای آرزوشون فیلتر تلگرام بود، الان دارن به روحانی و وزیرش تیکه میندازند که گفته بودی دست ما رو دکمه فیلتر نمیره، من شخصا اونموقع با حرف روحانی مخالف بودم، الانم که تلگرام فیلتر شده، خوشحالم و به نظرم کار درستیه».
در زمینه افزایش استفاده از فیلترشکن هم یکی دیگر از کاربران نوشت: «یکی از رفقا تو کار نصب برنامه برای موبایله. میگه بعد از فیلتر #تلگرام و #اینستاگرام مشتریای فیلترشکن و vpn چندبرابر شدن و تا الان بالای دو میلیون تومن سود کرده. این یعنی رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال!».
این هم توییت یک برنامهنویس که کسبوکارش روی بستر تلگرام بود: «من یک برنامهنویس ایرانی هستم که یکی از راههای کسب درآمدم، تلگرام بود! با این فیلترینگ حداقل ۱۰ نفر از مشتریهای من تابهحال درخواست بازگشت وجه زدند! شما بگین من چیکار کنم! کار انجام شده، ولی رضایت نمیدن و میگن فیلتر شده! کی جواب اینارو میده؟ دو ماه دیگه عروسیمه».(منبع:شرق)
آرمان- مجتبی اسکندری: خبرهای ضد و نقیضی از فیلترینگ دائمی نرمافزار تلگرام به گوش میرسد. در حالی که رئیسجمهور در سالهای گذشته در برابر فیلترینگ شبکههای اجتماعی مقاومت سرسختانهای از خود بروز داده بود. بعید بهنظر میرسد که رئیسجمهور روحانی، بهرغم مشاهده آثار شبکههای اجتماعی در توفیقات سیاسی خود نظیر انتخابات یا بحث برجام، خواهان فیلترینگ شبکههای اجتماعی باشد.
حتی تعریضهای روحانی به رقبای خود در مناظرات انتخاباتی و یا همایشها و میتینگهای گوناگون، بیشتر به پشتوانه همین سر خمنکردن در برابر فیلترینگ شبکههای اجتماعی بود. فراتر از آن نیز حسن روحانی در مستند انتخاباتی خویش، با شاهد مثال آوردن از اظهارات مخالفان درباره شبکههای اجتماعی و همچنین نمایش صفحات توهینآمیزی که در فضای مجازی او را به باد اهانت و استهزا گرفته بودند، سند افتخار خود را در نقدپذیری و ایجاد فضای باز اجتماعی یکبار دیگر بازنمایی کرد. اکنون از اطراف و اکناف، همانهایی که در تمام این سالها بهدنبال متوقف ساختن فعالیت شبکههای اجتماعی بودند، پیروزمندانه بازهم شایعاتی مبنی بر توقف دائمی فعالیت تلگرام منتشر میکنند. گویی تبر به دستان، ظاهرا قصد ندارند که بیخیال نهال امید مردم شوند و بازهم با طرح شایعات بهدنبال به عقب بردن عقبه رئیسجمهور هستند.
مقاومت شکننده
بهرغم اینکه دولت تا جاییکه ممکن بود در برابر فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام مقاومت کرد، اما ظاهرا تصمیمی برای شرایط خاص امنیتی کشور لحاظ شده است و دولت نیز از حکم قانونی نهادهای امنیتی تبعیت کرده است. اما نکته حائز اهمیت در این میان طرح شایعات ناامیدکننده است. گویی برخی علت تامه وجودی خود را در کمرنگ ساختن امید مردم و نیز فقدان نظارت اجتماعی مبتنی بر کمپینها و هشتگهای برآمده از شبکههای اجتماعی میدانند. به همین سبب نیز دولت را با طرح شایعات تضعیف میکنند تا هم بهنوعی تصفیه حساب سیاسی با منتخب مردم کرده باشند و هم با تکیه بر فرمول کاهش مشارکت و پیروزی اصولگرایان را، دوباره سرلوحه کار قرار دهند، بدون توجه به اینکه روحانی ایستگاه امیدی ورای اصلاحطلبی و اصولگراییهای مرسوم است و مردم به اتکای شعارها و اقدامات وی در حمایت از طبقه متوسط، به او رأی دادهاند. اقلیت اصولگرایان تندرو بهتر است بهجای تضعیف امید مردم با توقیف شبکههای اجتماعی و شایعهسازی پیرامون توقیف دائمی آنها، رویکردهای خود در گذشته را اصلاح کند. هرچند رئیسجمهور نیز نباید فراموش کند که سوگند خورده بود که وزیر ارتباطات جدیدش آزادیهای اجتماعی را به مسلخ نخواهد برد و نباید از یاد ببرد که هفته گذشته قول داده بود که انگشت وزیر ارتباطات روی دکمه فیلترینگ نرود.
کارکرد اجتنابناپذیر
در سراسر دنیا شبکههای اجتماعی محفلی برای به اشتراک گذاردن تجارب، مشاهدات عینی روزمره و مطالعات مردم است و همواره در افزایش آگاهی اجتماعی نقش بسزایی دارند. از مزایای دیگر شبکههای اجتماعی شکستن انحصار خبری است. رسانههایی که به بلندگوی خبری یکسویه جریانی محدود و اقلیتی سیاسی بدل شده و در سالیان اخیر بهشدت مورد انتقاد نیز واقع شدهاند، اینک بیشتر از بقیه از فیلترینگ شبکههای اجتماعی ابراز رضایت میکنند. در شرایطی که یکی از بهترین فرصتهای اجتماعی انحصارزدایی است.
شبکههای اجتماعی
شبکههای اجتماعی در دورهای فیلتر شدند اما با آغاز دولت روحانی، برخی از وزرا در شبکههای اجتماعی، حضور داشتند. کمکم حضور شهروندان و برخی چهرههای سیاسی اصلاحطلب در این فضا بیشتر و بیشتر شد. اکنون توئیتر علاوه بر حضور فعال اعضای دولت، باعث حضور فعالانه چهرههای سیاسی اصولگرا هم شده است. اغلب چهرههای سیاسی اکنون دارای اکانت اینستاگرام، حساب کاربری توئیتر و همچنین کانالهای تلگرامی هستند. بهنظر میرسد دیوارهای فیلترینگ دائمی شبکههای اجتماعی فروریخته و افرادی نظیر حداد عادل، رئیسی، قالیباف، محسن رضایی، ولایتی، احمدینژاد، جلیلی، احمد خاتمی، حمید رسایی هم دیگر از فیلترینگ استقبال نمیکنند.
به همین جهت این بار اصولگرایان به شکلی ناخواسته سبب خیر برای جامعه مدنی شدهاند و قطعا باعث کاهش ایام فیلترینگ شبکههای اجتماعی خواهند شد. در واقع میشود به عبارتی بهتر اینگونه سخن گفت که اصولگرایان خود بیمهکننده اصلی تداوم فعالیت شبکههای اجتماعی خواهند بود. بهخاطر داریم که محمدباقر قالیباف لیست داراییهای خود را در همین فضا منتشر کرد و البته اتهامات علیه روحانی و جهانگیری هم در همین فضا بازنمایی شد. محسن رضایی اخیرا با هشتگ معروف «یعنی یک اشکالی هست» تلاش کرد از دیگران عقب نماند و در نهایت حداد عادل و توئیتهای همیشگیاش که با واکنشهای کاربران مواجه میشد از نمونههای فراموش ناشدنی تجربه حضور اصولگرایان در فضای مجازی است. ضمن اینکه از یاد نبردهایم که سیداحمد خاتمی نیز کانالی تلگرامی در فضای مجازی به راهانداخته بود.
مائده امینی- بازار کسبوکارهای تلگرامی و اینستاگرامی، کساد شد. بعد از کشیدهشدن تجمعات به خیابانهای مرکزی تهران، تلگرام و اینستاگرام هم در ابتدا دچار مشکل و سپس بهطور کامل از دسترس خارج شدند. این درحالی است که پیش از آن بستههای اینترنتی اپراتورهای کشور هم از کار افتاده بودند.
اگرچه ظهر دیروز، وزیر ارتباطات در پیامی توییتری خبر از موقتیبودن فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام داد اما همین چند روز آشفتگی در اوضاع عمومی کشور کافی است که تا فروش بسیاری از کسبوکارهای مجازی به صفر رسیده و از رونق بیفتند تا جایی که برخی معتقدند ادامه این روند موجب ورشکستگی کامل تجارت های مجازی خواهد شد.
«سامان» که نیمی از کسبوکارش را با اینستاگرام و تلگرام اداره میکند، به «شهروند» میگوید: پیش از آنکه قطعی شبکههای اجتماعی بازار فروش را کساد کند، بههمریختگی اوضاع کشور باعث شده کمتر کسی در 3روز اخیر به فکر خرید پوشاک و اقلام مشابه بیفتد. اگر هم لحظهای اینستاگرام یا تلگرام وصل شود، مردم به صرافت چککردن اخبار میافتند نه چککردن فروشگاههای مجازی.
«مونا» اماکه تمامی کسبوکارش وابسته به شبکههای اجتماعی فیلتر شده است، به «شهروند» میگوید: بازار که قبل از این قضایا هم خراب بود و باید برای فروش در آن جان میکندی اما حداقلش این بود که روزی یکی دو قلم کالا را میفروختیم. حالا بیش از 3روز است که حتی یک سفارش هم ثبت نکردهایم.
عبدالرضا نوروزی نایبرئیس اول کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق ایران در اینباره به «شهروند» میگوید: موج ناگهانی کسبوکارهای اینترنتی در ایران موجب سردرگمی و ایجاد مشکلات متعددی شده است، بهویژه اینکه آمار دقیقی از تعداد کانالها و صفحات مجازی که کار تجاری میکنند، در کشور ما وجود ندارد.
این درحالی است که افشین کلاهی، نایبرئیس اول کمیسیون کسبوکارهای نوین و دانشبنیان اتاق ایران معتقد است که بین 10 تا 15هزار کسبوکار درحال حاضر در کشور ما به صورت کاملا مجازی اداره میشوند و درصورت دایمیشدن فیلترینگ به صورت کامل ورشکسته خواهند شد.
از دولت الکترونیک تا فیلترینگ تلگرام
یکی از شعارهای دولت یازدهم و دوازدهم، «دولت الکترونیک» است. نوروزی به «شهروند» میگوید: دولت کنونی ما معروف به دولت الکترونیک است. پایه و اساس کنونی کشور بر پایه الکترونیکشدن فرآیندهاست و من فکر نمیکنم که اوضاع فیلترینگ شبکههای اجتماعی ادامهدار باشد؛ چراکه تعداد قابل توجهی از تجارات و ارتباطات کشور دچار نقصان جدی میشود.
نایبرئیس اول کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات ادامه میدهد: حتی مراودات اداری کنونی به شبکههای اجتماعی گره خورده و بدون تلگرام دچار مشکل و خلأهای جدی میشود. فیلترینگ این شبکهها اعتماد کاربران را کم میکند و در این شرایط نه دولت سود میبرد، نه مردم.
به گفته نوروزی سایتها ظرفیت پاسخگویی و برطرفکردن نیازهای کاربران را ندارند؛ چراکه دسترسی به آنها سختتر است و نمیتواند سایتها را جایگزین مناسبی برای شبکههای اجتماعی دانست.
افشین کلاهی هم در اینباره میگوید: حتی ارتباطات درونسازمانی و دولتی کشور با تلگرام انجام میشود. بیش از نیمی از کسبوکارهای غیرمجازی کشور هم برای تبلیغات از این ابزارها استفاده میکنند. فیلترینگ این شبکهها طرحی شکستخورده و صددرصد اشتباه است.
نقش تلگرام در کاهش مهاجرت به پایتخت
تلگرام در ایران فقط یک شبکه اجتماعی ساده نیست. بسیاری از خلأهای الکترونیک در کشور ما با شبکهای مانند تلگرام پر شده است. نوروزی میگوید: امروزه بسیاری از روستاییان با دسترسی به شبکههای اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام کسبوکار خود را راهاندازی کرده و بدون نیاز به مهاجرت به تهران یا سایر کلانشهرها، معیشت خود را تأمین میکنند. حتی برخی از آنها به توسعه فروش کالاهای بومی خود پرداختهاند. با بستهشدن این شبکهها، دریچههای تجاری در سایر کشور بسته میشود.
نوروزی معتقد است؛ تلگرام و اینستاگرام صددرصد رفع فیلتر میشوند.
فروشگاههای مجازی در آستانه ورشکستگی
درحالی که برخی آمارهای رسمی حکایت از وجود 30هزار کسبوکار مجازی در کشور حکایت میکند. کلاهی این تعداد را بین 10 تا 15هزار دانسته و میگوید: باید آمار فروشگاههایی که تماما مجازی هستند، از فروشگاههایی که برای تبلیغ از شبکههای اجتماعی استفاده میکنند، تفکیک شود.
نایبرئیس کمیسیون کسبوکارهای نوین دانشبنیان اتاق بازرگانی ایران ادامه میدهد: کسبوکارهای تمام مجازی در آستانه ورشکستگی هستند. فروش این کسبوکارها با تعطیلی تلگرام و اینستاگرام به صفر میرسد و حتی اگر بخواهیم به جابهجایی آنها به سمت یک شبکه دیگر فکر کنیم، فکر اشتباهی است.
جابهجایی به شبکه دیگر؛ شکست کسبوکارها
یک فروشگاه مجازی گاهی 3سال برای جذب فالوور و تثبیت در بازار زحمت کشیده. سامان صاحب یک کسبوکار مجازی معتقد است؛ جابهجایی به شبکههای دیگر مثل واتساپ کسبوکارهای اینترنتی را زمین زده و موجب میشود برخی از آنها متضرر و ورشکسته کامل شوند. بهخصوص که کسبوکار آنها مشمول زمان نیز خواهد شد.
تلگرام و اینستاگرام از حقوق اصلی مردمند
کلاهی استفاده آزاد از شبکههای اجتماعی را از حقوق شهروندی مردم در کشورهای توسعهیافته دانسته و میگوید: نمیتوان علت تجمعات را شبکههای اجتماعی دانست. مگر انقلاب سال 57 با شبکههای اجتماعی به وقوع پیوست؟ این دید، دید اشتباهی است.
وزیر ارتباطات: فیلترینگ دایمی نیست
همه این اما و اگرها در شرایطی مطرح میشود که وزیر ارتباطات در توییتر خود نوشته است: «شایعههایی که درخصوص قطع دایمی شبکههای اجتماعی مطرح میشود، صحت ندارد و به نظر میرسد هدف آنها ایجاد نارضایتیهای اجتماعی و بدبینی عمومی است.»
تلگرام و اینستاگرام جایگزین بومی ندارند
یکی از مهمترین دلایلی که میتوان بر پایه آن فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام را طرحی شکستخورده دانست، عدم وجود جایگزین بومی مناسب برای آنهاست. درحال حاضر، 40میلیون ایرانی عضو تلگراماند که به عبارت سادهتر یعنی که از هر 10 ایرانی، 6نفر عضو تلگرام دارند. تلگرام سیزدهمین اپلیکیشن محبوب ایرانی است و این درحالی است که شبکه بومی سروش و گپ در جایگاه 2هزار و هشتصدم ایستادهاند.
600هزار کانال ایرانی در تلگرام وجود دارد که گمانهزنیها و آمارهای رسمی حاکی از آن است که بیش از 40درصد این کانالها، در واقع فروشگاههای مجازیاند. هر کاربر ایرانی حداقل عضو 18 کانال است.
همچنین 90درصد کاربران تلگرام ترجیح میدهند به جای سیستم از گوشی خود استفاده کنند و نسخه دسکتاپ این اپلیکیشن به اندازه نسخه موبایلی آن محبوب نیست. (منبع:شهروند)
سوالی که در این میان مطرح میشود، این است در شرایطی که یکی از درخواستهای ریاستجمهوری ایجاد 900هزار شغل در حوزه آیسیتی بوده است، فیلترکردن شبکههایی مثل اینستاگرام و تلگرام تا چه حد میتواند مانع تحقق این هدف شود؟ با این اوصاف قرار است در چه بستری 900هزار شغل ایجاد کنیم؟
در حالی که در پی اغتشاشات اخیر در کشور و ساماندهی این اغتشاشات در تلگرام، این اپلیکیشن به طور موقت از دسترس مردم خارج شده است، از روز گذشته تاکنون نه فقط مردم عادی - با کمک انواع و اقسام فیلترشکنهایی که اتفاقاً از سوی شبکهها و کانالهای مربوط به آنها نظیر بیبیسی، رادیو فردا و حتی خود تلگرام از راههای مختلف در دسترس قرار گرفته - امکان دسترسی به این شبکه اجتماعی را دارند، بلکه نهادها و سازمانهای رسمی و دولتی و حتی شبکههای صدا و سیما هم طبق روال عادی اخبار و مطالب خود را روی این اپلیکیشن بارگذاری میکنند و در این میان تنها بازار استفاده از VPN و فیلترشکن داغ شده است.
جالب اینجاست که پاول دورف مدیر تلگرام در آخرین پیام خود از تغییرات این اپلیکیشن برای دسترسی بدون نیاز به فیلترشکن خبر داده است. ساعت و مکان تجمع اغتشاشگران در نقاط مختلف کشور را به آسانی میتوانید در کانالهای مختلف تلگرامی پیگیری کنید! با چنین راهکاری کافی است چند بازیگر به عرصه بیایند و عدهای از مردم عادی هم برای تماشا بیایند تا سناریو تکمیل شود.
حالا اما ماجرا جدیتر از این حرفهاست. در اغتشاشات روزهای گذشته چند نفر از هموطنانمان کشته شدهاند و آسیبهای فراوانی به اموال عمومی وارد شده است تا اثبات کند این ماجرا اعتراضی به گرانیها و سیاستهای اقتصادی نیست بلکه اغتشاشهایی سازماندهی شده است که اتفاقاً تلگرام صحنهگردان این ماجراست.
در برابر این مسئله اما محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات رویکردی دیگر دارد و یک روز در پیامی توئیتری از مدیر تلگرام درخواست فیلتر کانال آمدنیوز را دارد که به مردم ساخت بمب دستی آموزش میدهد و روز دیگر هر چند تلگرام را فیلتر میکند اما این فیلترینگ آنقدر ضعیف است که با سادهترین فیلترشکنها هم سطح امنیتیاش دچار اختلال میشود و در عمل طی 24 ساعت گذشته در عمل هیچ اتفاقی در دسترسی به تلگرام رخ نداده است به جز اینکه همه کاربران به فیلترشکن مجهز شدهاند!
آقای وزیر حتی در برابر اخباری که درباره فیلترینگ دائمی تلگرام شنیده میشود دوباره به توئیتر رفته و با انتشار توئیتی در این باره نوشته است: «شایعههایی که در خصوص قطع دائمی شبکههای اجتماعی مطرح میشود صحت ندارد و به نظر میرسد هدف آنها ایجاد نارضایتیهای اجتماعی و بدبینی عمومی است.»
ارتباط دادن نارضایتی مردم به فیلتر شدن تلگرام از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حالی است که در شرایط کنونی مردم به دنبال بازگشت نظم و امنیت عمومی به جامعه هستند و بدیهی است عامه مردمی که طی این روزها برای رفتوآمدهای روزمره ضروری خود در سطح شهر با چالش امنیتی مواجهند دغدغهشان تلگرام نیست بلکه فقدان برقراری امنیت موجب نارضایتی آنها خواهد شد.
از سوی دیگر عملکرد دیگر دستگاهها و حتی رسانه ملی و حضورشان در تلگرام به گونهای است که انگار نه انگار انفاقی افتاده و این اپلیکیشن به دلایل امنیتی فیلتر شده است، به گونهای نمایشی دسته جمعی دور زدن قانون را به تصویر میکشند.
این در حالی است که از وزارت ارتباطات انتظار میرود حتی اگر فیلترینگ تلگرام موقتی است با مسدودسازی واقعی با سطح امنیتی بالا مواجه باشیم چراکه حکایت اغتشاشات خیابانی و کشته شدن چند تن از هموطنانمان بازی موش و گربه نیست. (منبع:روزنامه جوان)
محدودسازی دسترسی مردم به برخی شبکه های اجتماعی در روزهای گذشته، تلاش آنان را برای استفاده از فیلترشکن ها بیشتر کرده است.
دسترسی مردم به برخی شبکه های اجتماعی مانند تلگرام و اینستاگرام در روزهای اخیر با مشکلات جدی همراه شد و کاربران نتوانستند مانند گذشته از این شبکه ها استفاده کنند.
گرچه به گفته معاون سیاسی وزیر کشور، این محدودیت ها «موقتی» است و در آینده ای نزدیک برطرف می شود اما در همین فاصله کوتاه، شاهد افزایش استقبال عمومی به فیلترشکن ها برای دسترسی به این شبکه ها هستیم.
برخی مردم برای آگاهی از اخبار و رویدادها به سوی استفاده از فیلترشکن جذب شده اند.
عده ای از افراد کسب و کارهایی مبتنی بر این شبکه ها راه ا ندازی کرده اند و برای آنکه مشتریان خود را از دست ندهند باید از ترفندهای جایگزین بهره گیرند.
شماری دیگر نیز برای بهره گیری کسب و کارهایی که بر بستر این شبکه های اجتماعی برنامه ریزی شده است به استفاده از فیلترشکن مجبورند.
برخی پایگاه های اطلاع رسانی تلاش کرده اند انواع و اقسام فیلترشکن ها را به مردم معرفی کنند؛ بسیاری نیز فیلترشکن مورد استفاده خود را با دیگران به اشتراک گذاشته اند.
بررسی های خبرنگار ایرنا نشان می دهد عده ای نیز برای خرید فیلترشکن ها به بازار عرضه این محصول روی آورده اند.
محدود شدن شبکه های اجتماعی پرطرفدار در ایران کاربران زیادی را با سردرگمی روبرو کرده است و آنان انتظار دارند هرچه زودتر وضعیت به شکل روزهای گذشته برگردد.
بیشتر کسانی که از این شبکه های اجتماعی برای رونق کسب و کار خود استفاده می کردند اکنون با تهدید از دست رفتن درآمد روبرو شده اند که جای دارد مسئولان چاره اندیشی کنند.
امروز محدود شدن شبکه های اجتماعی پرطرفدار در ایران وارد روز دوم شد و ادامه آن می تواند چالش برانگیز باشد؛ البته ممکن است برخی افراد، نظر دیگری در این باره داشته باشند.
با این همه، «محمدجواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، امروز در صفحه توییتر خود قطع دائمی شبکه های اجتماعی را «شایعه ای ناصحیح» دانست.
به نظر می رسد باید برای مواردی که باید نظارت دقیق تری بر تبادل پیام ها در فضای شبکه های مجازی صورت می گیرد، راه دیگری یافت؛ وگرنه رویه کنونی فقط به رونق بیشتر بازار فیلترشکن ها می انجامد.
دو روزی می شود که تلگرام و اینستاگرام فیلتر شده است؛ آنگونه که در سایت های خبری آمده ، این اتفاق به دستور مقام های امنیتی ایران و برای کنترل اعتراضهای مردم رخ داد . این در حالی بود که رییس جمهور در سخنرانی های مختلف خود پیش از روز های انتخابات اردیبهشت 96 گرفته تا همین سخنرانی هفته قبل، وعده داده بود که دیگر در چنین مواقعی برای شبکههای اجتماعی و اینترنت محدودیت و فیلترینگ ایجاد نمیشود. علت اصلی فیلترینگ تلگرام نیز مربوط به یک کانال تلگرامی بود که در روزهای گذشته اقدام به انتشار اخبار جعلی و تشویق مردم به خشونت می کرد. این کانال در خارج از کشور هدایت می شد و انگیزههای مشکوک داشت. در یکی از خبرهای منتشر شده در این کانال، طرز تهیه کوکتل مولوتوف را به مردم آموزش داده و آنها را دعوت به خشونت در خیابان ها میکرد.
سرانجام آذریجهرمی، وزیر ارتباطات به پاول دوروف توییت نوشت:« تقاضای بسته شدن یک کانال تلگرامی که مردم را تشویق به ساخت بمب های دستی می کند،داریم». دوروف نیز نوشت که بعد از بررسی های لازم این کار انجام می شود و مدتی بعد این کانال به علت نقض قوانین تلگرام و ترویج خشونت بسته شد اما مدتی نگذشته بود که دوباره کانال آمدنیوز اقدام به عضوگیری و با نام دیگری شروع به کار کرد اما این بار دروف در مقابل در خواست برای بسته شدن این کانال نوشت درخواست فیلتر کانال تلگرامی جدید را نپذیرفتیم، این نرمافزار ارتباطی را در ایران مسدود کردند.
در ادامه اینستاگرام نیز فیلتر شد. فیلترینگ اخیر تلگرام در حالی افتاد که حسن روحانی در نخستین اجلاس ملی گزارش پیشرفتها و راهکارهای موانع تحقق حقوق شهروندی با یک واکنش صریح نسبت به بحث فیلتر تلگرام گفت: «ما بهدنبال فیلترکردن شبکههای اجتماعی نیستیم. وزیر ارتباطات به مردم قول خواهد داد که دستش روی دکمه فیلترکردن شبکههای مجازی نخواهد رفت. خبر دارم افرادی برای شبکههای اجتماعی خواب میبینند، شب میخوابند و تا صبح خواب میبینند. به این افراد میگویم به خوابهایتان دل نبندید».
دور زدن فیلترها
محدودیت در استفاده از اینترنت و نیز شبکه های اجتماعی، از جمله راههای تجربه شده در دیگر حوادث مشابه در ایران است که با وجود نتیجه ندادن مطلوب این شیوه، اما باز هم بهکار گرفته می شود. فیلترینگ، اتفاقی تلخ در جامعه رو به تکامل اجتماعی ایران است که همواره از نفی آن سخن گفته شده اما بازهم بهکار گرفته می شود و جالب آنکه بعد از هر فیلترینگ نیز چندین و چند فیلترشکن از سوی کاربران به کار برده می شود تا فیلتر را دور بزنند.
آنها به راحتی و در مدت زمانی کوتاه از فیلترینگ، اقدام به رفع فیلتر با فیلترشکن های مختلف می کنند و این چنین می شود که فیلتر شبکه هایی چون توییتر، فیسبوک و ... نیز در سال های قبل بی نتیجه بوده است. در روز گذشته و با فیلتر عمومی تلگرام، بسیاری از کاربران از طریق فیلتر شکن به فعالیت خود در این شبکه ادامه داده و حتی کانال های خبری وابسته به نهادهای عمومی نیز با فیلتر شکن، اقدام به ادامه فعالیت در تلگرام کردند.
این اتفاق در موارد مشابه فیلتر شبکه های اجتماعی در ادوار مختلف نیز به وقوع پیوست و به طور خاص در موضوع توییتر، با وجود فیلتر این رسانه، بسیاری از مقامات دولتی و ارشد کشور نیز با فیلتر شکن به استفاده از توییتر پرداخته و روزانه نظرات و عقاید خود را توییت می کنند. این یعنی خود مسئولان مملکتی نیز اعتقادی به اثر گذاری فیلترینگ در محدود کردن شهروندان به استفاده از فضای مجازی و دنیای اینترنت ندارند اما در یک پارادوکس حل نشده، همچنان فیلترینگ را اعمال می کنند.
فیلتر، چاره کار نیست
اینکه فیلتر شدن سایت ها و شبکه های اجتماعی میتواند اثری بر روابط شهروندان در دنیای مجازی و بهرهگیری از آنها در زندگی شهروندی داشته باشد یا نه، سوالی است که از سوی بسیاری از کارشناسان و اهل فنون ارتباطی با پاسخ منفی مواجه می شود.
با این حال، مجید رضاییان، دارای دکتری علوم ارتباطات در گفتوگو با «قانون» به بررسی وضعیت فیلترینگ شبکههای اجتماعی در ایران و اثر گذاری این اقدام پرداخته و میگوید:« بخشی از این ماجرا را باید مجلس و وزارت اطلاعات پاسخگو باشد و بخش دیگری هم مربوط به ماجرای اطلاع رسانی و خبر است. در بخشی که مربوط به شبکه های اجتماعی است، اینکه باید فرهنگ استفاده از شبکه ها ی اجتماعی هم ایجاد شود. ما در این زمینه همیشه ضعف داشته ایم؛ چه زمانی که فیلتر بودهایم و چه زمانی که فیلتر نبودهایم».
او با اشاره به اینکه رسانههای رسمی همیشه به علت سانسور نتوانسته اند آن طور که باید اطلاعات درست و دقیق را به مردم بدهند، افزود:«متاسفانه رسانه های رسمی در انتقال اخبار و اطلاعات موثق دچار مشکل و محدودیت است و مردم تشنه شنیدن خبرهای درست و صحیح هستند. به خاطر همین به کانالهایی مراجعه می کنند که خبرها را همراه با شایعه و دروغ برای مردم منتشر می کند. وقتی مخاطب جواب خودش را از رسانه های رسمی نگیرد، به شایعات رو می آورد و آن را به شکل خبر می بیند».
او اشاره میکند به اینکه ماهیت خبرهایی که از رسانه های رسمی منتشر میشود، دارای مسئولیت های حرفه ای و اخلاقی است و می گوید:«درشبکه های اجتماعی هیچ کدام از خبرها مشروعیت و سندیت ندارد. در این چرخه غلط وقتی یک اتفاقی مانند اعتراضات تهران اتفاق می افتد، میتواند بسیار آسیبرسان باشد. از طرفی رسانه های رسمی مانند تلویزیون ها باید نقص هایشان را برطرف کنند و برای پوشش خبرها به طور سلیقه ای برخورد نکنند و اتفاق ها را درست و صحیح نمایش دهند. این باعث اعتمادسازی میان مردم هم خواهد شد».
فیلترینگ، اخبار نادرست را بیشتر می کند
رضاییان ادامه می دهد:« وقتی اطلاعات رسانههای رسمی بر اثر فشار سانسور حاکمیت، غلط یا ناقص باشد، میان مردم سردرگمی پیش میآید که خبر درست را از کجا باید پیگیری کنند. البته زمانی هم که تلگرام فیلتر نبود، مردم باز خبرهای روزنامه را از همین طریق دنبال میکردند و حالا که دیگر دسترسی به آن محدود شده است».
مجید رضاییان، فیلترینگ را فرصتی برای رقابت رسانههای رسمی درانتشار اخبار درست دانست و افزود:«البته این در حالی است که فشارها برای محدود کردن رسانه ها از بین برود و بتوان خبرها را از مجرایی سالم و درست به جامعه تزریق کرد». روز گذشته، آذریجهرمی، وزیر ارتباطات در یکی از توییت های خود نوشت که «فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام موقتی خواهد بود و بعد از مدتی برداشته می شود».
اینکه اگر فیلترینگ پاسخگویی انتظار مسئولان برای کنترل رفتارهای ساختارشکنانه است ، چرا موقتی است و اگر پاسخگو نیست، چرا اعمال می شود، سوالی است که نه تنها وزیر ارتباطات بلکه بسیاری دیگر از مسئولان از پاسخ آن درمیمانند. در دنیایی که پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات کار را به استفاده از ابراینترنتی در برخی جوامع کشانده و به سرعت ثانیه، دنیای ارتباطات تغییر میکند، فیلترینگ مهجورترین تصمیم ممکن در قبال رفتارهای بانظم و بینظم شهروندی است که هیچگاه مسئولان امر از آن درسی نمیگیرند. (منبع:روزنامه قانون)
عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: شورای عالی فضای مجازی تصمیمی برای فیلترینگ تلگرام ندارد و قطعیهای فعلی موقتی است.
جمشید جعفرپور رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبر فوری درباره اینکه آیا شورای عالی فضای مجازی تصمیمی را برای قطع تلگرام اتخاذ کرده است اظهار کرد: طبق روال معمول قرار بود جلسه شورای عالی فضای مجازی شب گذشته تشکیل شود اما بنا به دلایلی که بنده از آن اطلاع ندارم این موضوع اتفاق نیفتاد.
وی تصریح کرد: تا آنجایی که بنده اطلاع دارم شورای عالی فضای مجازی تا به امروز تصمیمی را برای فیلترکردن تلگرام اتخاذ نکرده است از این رو اخباری که در این راستا در برخی از رسانهها و خبرگزاریها مطرح میشود صحت ندارد.
عضو شورای عالی فضای مجازی تاکید کرد: در شرایط فعلی و با توجه به اقتضائاتی که وجود دارد تنها محدویتهای موقتی برای تلگرام و برخی از شبکههای اجتماعی درنظر گرفته شده است که بعد از حل مشکلات وضعیت به حالت قبلی خود بازمیگردد.
جعفرپور با بیان اینکه فیلترینگ تلگرام طولانی مدت نیست گفت: بنده و هیچ فردی در شرایط فعلی نمیتواند بگوید که فلیترینگ تلگرام چقدر طول میکشد ولی ذکر همین نکته کفایت میکند که بگویم این وضعیت مقطعی است و به زودی ما به روال عادی برمیگردیم.
وی خاطرنشان کرد: امیدوارم به زودی با از بین رفتن مسائل و مشکلات موجود در کشور اختلات موجود در تلگرام نیز رفع شود.
محمد مساعد: بحث احتمال فروش اطلاعات شخصی کاربران اینترنت در ایران توسط ISPها به یک شرکت برای انجام فیلترینگ هوشمند، این روزها یکی از بحثهای داغ در فضای مجازی و بین کاربران فعال در عرصه تکنولوژی و آزادیهای مدنی است. مسئلهای که تاکنون واکنش وزیر ارتباطات را به همراه داشته و به نظر میرسد در روزهای آتی از آن بیشتر خواهیم شنید. ماجرای این تبادل اطلاعات چیست؟ فیلترینگ هوشمند به زبان ساده چگونه کار میکند و آیا امکان کسب یا افشای اطلاعات کاربران وجود دارد؟
یک توییت جنجالی
یکم دی بود که کالین اندرسن، کارشناس زیرساختهای اینترنت، در توییتر نوشت: «بر اساس اطلاعات کسبشده، ISPهای ایرانی اطلاعات کاربران خود را در اختیار شرکتی به اسم سحابپرداز قرار میدهند تا در زمینه فیلترینگ هوشمند از آنها استفاده شود». توییتی که خیلی زود بین کاربران توییتر دستبهدست شد و واکنشهای مختلف کارشناسان فناوری اطلاعات را به دنبال داشت. محمدجواد آذریجهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، اما بهسرعت واکنش نشان داد و در پاسخ به پرسش یکی از شهروندان در توییتر نوشت: «اطمینانخاطر میدهم که اطلاعات خصوصی مشترکان در اختیار هیچ شرکتی قرار نگرفته و نخواهد گرفت. این ادعا مستند نیست. بنا بر بررسی انجامشده، شرکت اشارهشده فعالیتی در زمینه پالایش هوشمند با شرکتهای اینترنتی ندارد». واکنش جالبی که البته از نظر پاسخگویی یک مدیر ارشد دولتی به یک شهروند در فضای مجازی درخور توجه بود، اما نتوانست به بحث و گمانهزنیها درباره صحت این ادعا پایان دهد.
ISP چیست؟
ISP که مخفف Internet Service Provider یا همان ارائهدهنده سرویس اینترنت است، در واقع شرکتی است که نگهداری، پشتیبانی و ارائه خطوط ارتباطی به اینترنت را به کاربران ارائه میدهد؛ درواقع شرکتی که کاربران اینترنت با آن قرارداد میبندند تا به کمک نرمافزارهای ارائهشده از سوی آن به اینترنت دسترسی پیدا کنند، ISP نامیده میشود و همه کاربران در ایران نیز برای استفاده از اینترنت مشتری یکی از این ISPها هستند. در تمام سالهای فعالیت ISPها در ایران، همواره بحثهای مختلفی درباره کمفروشی، کاهش سرعت، اشتراک بدون اجازه خط بین چند مشتری و... وجود داشته است، اما بحث فروش اطلاعات مشتریان به یک شرکت برای فیلترینگ میتواند موضوع تازهای برای کاربران همیشه نگران فضای مجازی در ایران باشد. همان نگرانی بزرگی که باعث میشود کاربران ایرانی در تمام این سالها بدون لحظهای درنگ، حیاتیترین دسترسیهای کامپیوتر شخصی یا تلفن همراهشان را در اختیار گمنامترین نرمافزارهای خارجی قرار بدهند تا هویتشان از دید شرکتهای ارائهدهنده خدمات ایرانی یا دستگاههای نظارتی کشور مخفی بماند.
فیلترینگ هوشمند
بدون شک حتی یک نفر هم در ایران نمیتواند ادعا کند در گشتوگذارش در وب، حتی به صورت اتفاقی، گذرش به صفحه فیلترینگ نیفتاده است. سابقه فیلترینگ اینترنت در ایران به سالهای ابتدایی دهه 80 با فیلترشدن صد هزار صفحه اینترنتی بازمیگردد و تا امروز نیز ادامه داشته و به میلیونها صفحه رسیده است. کاربران اینترنت تا پیش از سال 89 تنها با صفحه سادهای روبهرو میشدند که به آنها اطلاع میداد سایت مدنظرشان بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران و دستور مقامات قضائی قابل دسترسی نیست.
پس از آن، اما صفحه فیلترینگ در ایران با ظاهری تازه به مشتریان وب عرضه شد که نهتنها به آنان اطلاع میداد دسترسی به صفحه مدنظر ممکن نیست، بلکه به ایشان پیشنهادات مختلفی نیز برای استفاده از سایتهای دیگر میداد؛ سایتهایی که تحت عنوان صفحات «مفید»، دستهبندی شده بودند.
صفحه پیوندها یا همان فیلترینگ به صاحبان وبسایتهای مختلف نیز پیشنهاد میکرد اگر دوست دارند سایتشان در صفحه پیوندهای مفید به نمایش دربیاید، درخواست خود را ثبت کنند تا پس از گذراندن فرایندهای مختلفی، آنطور که گفته شده «پایگاههای برتر هر مقوله بر اساس کاربرگهای داوری مشتمل بر معیارهای عمومی ارزیابی تارنما، برگزیده و معرفی شوند».
در چنین شرایطی که سایتهای مختلف ایرانی از سایت اطلاعرسانی حسن روحانی تا سایت روزنامه «شرق» حداقل یک بار طعم فیلترینگ را چشیده بودند، طرح «فیلترینگ هوشمند» با سرمایهگذاری 200میلیاردتومانی دولت در سال 1394 شکل گرفت تا بهجای فیلتر کامل سایتها، آنها را بر اساس محتوایشان دستهبندی کند و در اختیار مخاطبان قرار دهد. برای مثال در همان ماههای ابتدایی اجرای طرح، در کنار فیلترینگ کامل سایتهایی مانند فیسبوک که اطلاعات خود را رمزنگاری میکردند، سایتهایی مانند اینستاگرام بر اساس محتوا فیلتر شدند تا مخاطبان امکان مشاهده برخی از عکسهای این سایت را داشته باشند، اما در دسترسی به برخی از تصاویر دیگر با فیلتر روبهرو شوند؛ طرحی که البته خیلی زود مشخص شد از نظر فنی محدودیتهای بسیاری دارد.
ناکامی در فیلترینگ برخی از کانالها و صفحات در شبکههای اجتماعی مانند تلگرام، در این بین نمونهای از محدودیتهای طرح فیلترینگ هوشمند را نشان داد. در شرایطی که مؤسس تلگرام به صورت پیوسته با گزارش مسئولان ایرانی یا دیگر کاربران، کانالهای ارائهدهنده محتوای غیراخلاقی را از شبکه حذف میکرد، موافقتنکردن او با حذف برخی از کانالها با محتوای سیاسی یا امنیتی، مسئولان را بر سر دوراهی فیلترینگ کامل تلگرام یا رهاکردن آن قرار داد.
از یک سو مؤسس تلگرام خبر میداد در پاسخ به اطلاعات درخواستی مسئولان ایران مقاومت میکند و اطلاعات این برنامه را در اختیار هیچکس قرار نخواهد داد و از دیگر سو، برخی مسئولان ایرانی مانند جهرمی، فیلترینگ را چاره کار نمیدانستند و معتقد بودند خیلی زود کاربران نرمافزار مشابهی برای استفاده خواهند یافت. ازسویدیگر، اما برخی مسئولان از فیلترشدن تلگرام خبر میدادند و رئیسجمهور نیز در پاسخ میگفت خوابهایتان را به رسانهها نگویید. در ادامه اما ماجرای فیلترینگ هوشمند شکل تازهای به خود گرفت و زمزمههایی مبنی بر «هویتسنجی» مخاطبان قبل از استفاده از اینترنت به گوش رسید.
موافقان این طرح که به نظر میرسد وزیر فعلی ارتباطات و فناوری اطلاعات حداقل در برههای از زمان با آنان همنظر بوده است، معتقد بودند باید محتوای سایتها بر پایه هویت افراد در دسترس آنان قرار بگیرد؛ بهعبارتدیگر در صورت اجراییشدن این طرح، سایتهایی که مسئولان یا سیاستمداران میتوانستند ببینند ممکن بود در اینترنت مورد استفاده خبرنگاران فیلتر باشد یا سایتهایی که دانشجویان از آنها استفاده میکردند ممکن بود از دید مردم عادی فیلتر شود.
چنین طرحی هم البته انگشت اشاره را روی نقطه حساس و خط قرمز بسیاری از کاربران اینترنت در ایران، یعنی «شناسایی هویت» آنان گذاشته بود و با اعتراضات بسیار شدیدی در فضای مجازی روبهرو شد تا آنجا که خبرگزاری «مهر» که پیش از این قسمتی از سخنان منتسب به جهرمی درباره کسب اطلاع از سن، موقعیت و سایر شرایط کاربران اینترنت را منتشر کرده بود، خیلی زود اقدام به اصلاح آن کرد و تنها به ذکر این نکته اکتفا کرد که «جهرمی اشارهای هم به موضوع طبقهبندی دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت داشته است».
اطلاعات فروشی، اقدامی باسابقه، مسئلهای همیشه تکذیبشده
فروش اطلاعات مشتریان ایرانی از سوی شرکتهای ارائهدهنده خدمات اینترنت و تلفن بحث تازهای نیست؛ موضوعی که البته همواره از سوی مدیران این شرکتها و مسئولان تکذیب میشود اما هرگز پاسخی برای این سؤال به دست نیامده که چطور شرکتهای بازاریابی در تماس با شهروندان از دقیقترین اطلاعات شناسایی و محل سکونت صاحبان خطوط تلفن اطلاع دارند و با کمک همین اطلاعات قدم اول اعتمادسازی در بازاریابی را برمیدارند. حتی هرگز بهدرستی پاسخی برای این سؤال به دست نیامد که چطور اطلاعات کاربران یکی از اپراتورهای تلفن همراه به صورت گسترده در سطح کشور منتشر شد و به نازلترین قیمتها به فروش رفت یا حتی کار به جایی رسید که مخاطبان بتوانند با واردکردن شماره تلفن همراه در یک روبات تلگرامی، به نام و نام خانوادگی صاحب خط دسترسی پیدا کنند! درحالیکه اطلاعات کاربران اپراتورها به صورت واضح و آشکار به یغما رفته بود تکذیبهای مکرر مسئولان باعث شد امروز اگر به راستی هم بحث فروش اطلاعات کاربران توسط ISPها به یک شرکت واقعیت نداشته باشد هیچ تکذیبی نتواند نقطه پایانی بر شایعات باشد.
بیجا میکنند
در این بین وزیر ارتباطات میگوید: اپراتور بیجا میکند اطلاعات مشتریانش را در اختیار دیگران میگذارد. حتی خودشان هم نباید از این اطلاعات استفاده کنند. او درباره لورفتن اطلاعات کاربران یک اپراتور تلفن همراه هم میگوید: اگر در هر کجای دنیا این اتفاق میافتاد، مطمئنا بهتبع آن اتفاقات بدی برای مسئولان مربوطه میافتاد. ما در عرصه حریم خصوصی مردم شرعا و قانونا مدیونیم. در این حوزه هیچ گذشت و کوتاهیای پذیرفتنی نیست. اما درباره ISPها همچنان حرف جهرمی همان است که بود: «این اتفاق نمیافتد». تکذیبی که جهرمی امیدوار است به گوش میلیونها مخاطب اینترنت در ایران خوش بیاید، اما انگار تکذیبهای رنگباخته مسئولان پیشین کار او را برای بهاثباترساندن کذببودن این ادعا بسیار سخت کرده است.
سحابپرداز، شاید وقتی دیگر
در این بین نامبردن از شرکت سحابپرداز در توییت آن کارشناس وب، یقینا این شرکت را نیز با دردسرهایی روبهرو کرده است. یافتن اطلاعات دقیقی از این شرکت که مجموعه مختلفی از خدمات تکنولوژی را ارائه میکند، کاری سهل و ممتنع است. سهل از این منظر که اطلاعات این شرکت بهطورکامل روی اینترنت وجود دارد و ممتنع از این نظر که کسب اطلاع دقیق از شیوه فعالیتهای آن بهروشنی مشخص نیست. کاویانی، یکی از مدیران این شرکت، در گفتوگو با «شرق» پس از شنیدن سؤالمان میگوید: برای پاسخدادن به این «سؤال خاص» نیازمند هماهنگی با مدیرعامل شرکت هستم و باید فرصت بدهید تا بتوانم موضع رسمی شرکت در این باره را به شما بگویم. پاسخی که ما را در شنیدن پاسخهای این شرکت کنجکاوتر کرده است و امیدواریم بتوانیم در روزهای آینده اطلاعات بیشتری از آن کسب و منتشر کنیم. (منبع:روزنامه شرق)
در روزهای اخیر بعد از اظهارات وزیر ارتباطات درباره فیلترینگ هوشمند و ناموفق بودن آن گمانهزنیهایی درباره اجرای طرح فیلترینگ غیر همسان دیده شد اما حالا وزیر ارتباطات وجود چنین طرحی را از اساس تکذیب میکند.
به گزارش فارس، محمد جواد آذری جهرمی اعلام کرد: موضوعی که اخیرا تحت عنوان طرح فیلترینگ غیرهمسان همراه با جزئیاتی منتشر شده است، از اساس کذب است. تاکنون طرحی با این مضمون در وزارت ارتباطات مطرح نشده است.
این اظهار نظر یک هفته پس از آن صورت میگیرد که وزیر ارتباطات در نشست خبری خود درباره طرح غیرهمسانسازی نظام پالایش متناسب با استفاده افراد گفت: تا حدی و برای اجرای این نظام آمادگی داریم دادستانی شروطی داشت که به آنها پاسخ دادهایم و در صورت صدور مجوز آمادگی اجرایی این نظام را داریم.
وی گفته بود : بخشی از پروژه معمول فیلترینگ که به صورت یک پروژه مجزا برای اعمال محدودیت روی یکی از شبکه های اجتماعی پیاده سازی شد متاسفانه به دلیل آنکه بخشی از ترافیک این شبکه اجتماعی روی الگوریتم رمز رفت، اعمال سیاست فیلترینگ هوشمند ممکن نشد.
وی تاکید کرده بود که : به همین دلیل تاثیرگذاری این پروژه بر روی این شبکه اجتماعی کم شده است اما به صورت کلی فرایند پالایش هوشمند در حال پیگیری است و فاز دوم آن اتمام یافته و در فاز سوم نیز تجهیزات آن تامین شده است که امیدواریم تا سه ماه دیگر این پروژه برای فضای عادی وب آماده پیاده سازی شود.
بعد از این اظهارات بحث غیرهمسان سازی نظام فیلترینگ از سوی تحلیلگران مطرح شد و گمانه زنیهایی در این مورد صورت گرفت و حتی جزئیاتی از آن نیز مطرح شد از جمله اینکه فیلترینگ غیرهمسان اینطور تعریف شد که هر فرد ملزم خواهد بود برای دسترسی به اینترنت با نام کاربری خود به اینترنت ورود کند. بر اساس این ورود، هر فرد ابتدا احراز هویت شده و سپس براساس هویت خود خواهد توانست به محتوای وبسایتهای مجاز دسترسی پیدا کند.
بر اساس این گزارش در تعریف فیلترینگ هوشمند هم پیش از این از سوی مسئولان وقت وزارتخانه مفهوم مشابهی اعلام شده بود اما اعلام وزیر مبنی بر اینکه اعمال فیلترینگ بر روی یکی از شبکههای اجتماعی ممکن نشد و از سوی دیگر وعده پیاده سازی پالایش هوشمند بر روی فضای وب تا سه ماه دیگر مبنای این گمانه زنیها شد.
در همین رابطه: اشتباه خبرگزاری مهر در درج خبر
در پی ایجاد برخی ابهامات درباره خبر فیلترینگ غیرهمسان برای کاربران، خبرگزاری مهر توضیحاتی را ارائه کرد.
به گزارش خبرنگار مهر، هفته گذشته نشست خبری محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات با حضور اصحاب رسانه برگزار شد که طی آن جهرمی اشاره ای هم به موضوع طبقه بندی دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت داشت.
خبرگزاری مهر در ادامه این بخش از سخنان وزیر و در توضیح طرح غیرهمسان سازی آورده بود: « بر اساس این طرح، مدل دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت بر اساس موقعیت، سن و سایر شرایط کاربران تعریف و فیلترینگ بر مبنای این تعاریف بر روی سایتهای اینترنت اعمال می شود.»
این اقدام مهر شائبه بیان این سخنان از سوی وزیر ارتباطات را بوجود آورده که بدین وسیله اصلاح می شود.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره ممنوعیت خروج از سقف سرعت تعیین شده در تعرفههای جدید اینترنت گفت: سرعت هر سرویس باید رعایت شود. مدل اقتصادی این مصوبه فروش سرعت است و منطق اقتصادی ارائه سرعت بیشتر مجانی توجیه اقتصادی ندارد.
محمد جواد آذری جهرمی در نخستین نشست خبری با خبرنگاران در پاسخ به سوال فارس درباره مبهم بودن روش محاسبه سقف مصرف منصفانه در تعرفههای جدید اینترنت ثابت نامحدود که به گفته وزیر برای مثال سقف 20 گیگ به معنای 10 گیگ اینترنت بینالملل و به گفته معاون وزیر سقف 20 گیگ به معنای 20 گیگ اینترنت بینالملل است، گفت: محتوای توضیح من و معاونم یکسان و هر دو صحیح بود و تنها مثال توضیح معاونم اشتباه بود بنابراین سخن آخر این است که برای مثال در سقف مصرف منصفانه 20 گیگ، کاربر میتواند حداکثر از 20 گیگ ترافیک داخلی و 10 گیگ ترافیک خارجی استفاده کند.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار فارس درباره ممنوعیت خروج از سقف سرعت مشخص شده در سطوح سرویس تعرفههای جدید اینترنت ثابت که برای مثال برخی شرکتها به جای سرعت 2 تا 16 مگ را ارائه کردهاند، گفت: طبق مصوبه 266 کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات سرعت هر سرویس باید رعایت شود. مدل اقتصادی این مصوبه فروش سرعت است و منطق اقتصادی ارائه سرعت بیشتر مجانی توجیه اقتصادی ندارد.
وی در پاسخ به این سوال که بنابراین آیا ارائه سرعت بیشتر از سقف سرویس ممنوع است یا خیر، گفت: اگر شرکتی میخواهد از جیب خود به رایگان سرویس بدهد منع نمیکنیم مگر اینکه شرکت دیگری شکایت کند.
* ارسال پیامک ارزش افزوده توسط اپراتور مجاز نیست
آذری جهرمی همچنین با اشاره به ساماندهی پیامکهای تبلیغاتی مزاحم از طریق راهاندازی سامانه پیامکی گفت: پس از راهاندازی این سامانه متوجه شدیم بزرگترین مزاحم مشترکان، اپراتورها هستند و ارسال پیامکهای ارزش افزوده کسب و کارها از سرشماره اپراتورها منطقی نیست و اگر کسی میخواهد تبلیغ کند باید از مشترک اجازه بگیرد.
* کاربران مصرف کم از سرویس موبایل و TDLTE استفاده کنند
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین در پاسخ به این سوال که تعرفه سقف اینترنت برای کاربران کم مصرف به صرفه نیست، گفت: این سوال را باید اینطور اصلاح کنیم که کاربرانی که مثلاً 3 گیگ مصرف ماهانه دارند و علاقهمند به مصرف حجمی هستند از سرویسهای موبایل یا TDLTE استفاده کنند.
* روال تعیین سایتهای داخلی دارای تخفیف 50 درصدی تغییر پیدا میکند
وزیر ارتباطات درباره تغییر روال سایتهای مشمول ترافیک خارجی گفت: تعیین 500 سایت داخلی دارای تخفیف 50 درصدی اگرچه روال مطلوبی نبود اما شروع طرح بود زیرا اپراتورها با این مدل موافق نبودند و برای اجرای آن بهانه میآوردند.
وی گفت: 2 روش برای پیشبرد این طرح وجود دارد که نظر وزارت ارتباطات ایجاد پورتالی برای ثبت دارندگان محتوای داخلی است که اجرای آن در دستور کار قرار دارد.
* تفکیک هزینه ترافیک داخلی و خارجی نقض بیطرفی در دسترسی به اطلاعات نیست
وی در پاسخ به سوال دیگری که آیا تفکیک اینترنت به ترافیک داخلی و خارجی در مصوبه جدید تعرفههای جدید اینترنت با دسترسی یکسان به اطلاعات تعارض دارد، گفت: این موضوع نقض بیطرفی در دسترسی به اطلاعات نیست و حتی اپراتورهای خارجی نیز برای دسترسی به اطلاعات داخلی پیشنهاد ویژه در نظر میگیرند.
* پیشنهاد شرکتهای آزمایشی کارآفرین با مسئولیت محدود برای حل مشکلات قانونی کسب و کارهای نوپا
وی از اقدامات اورژانسی برای اصلاح و بهبود کیفیت بازیهای آنلاین خبر داد.
جهرمی با اشاره به تعامل وزارت ارتباطات با کسب و کارهای بخش خصوصی گفت: در دیدار با فعالان بخش خصوصی آنها از ما کمک نمیخواهند بلکه فقط میخواهند مانع ایجاد نکنیم، کسب و کارهای نوپا دو مشکل اساسی دارند که یکی از مهمترین آنها پروندههای بیمهای است که این کسب و کارها حتی در صورت عدم موفقیت 2 سال بعد از تعطیلی با پروندههای بیمهای روبرو میشوند و به آدمهای ممنوعالخروج تبدیل شدهاند که ادامه این رویه باعث اضافه شدن بیدلیل آدمهای دچار مشکل میشود.
وی گفت: در این رابطه پیشنهاد ایجاد شرکتهای آزمایشی کارآفرین با مسئولیت محدود و دارای قوانین بیمهای ارائه شده که آمار اشتغال را نیز شفاف میکند.
وی گفت: همچنان که صندوق VCها در بورس ایجاد شده در نظر داریم قوانین کلادفایندینگ را تصویب کنیم و کمیتهای نیز برای جلوگیری از برخورد سلیقهای متشکل از چندین سازمان فعالیت خواهد کرد.
* با 3 فاز شبکه ملی اطلاعات چرخ ایجاد شبکه ملی به گردش درآمد
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به برنامه افزایش نسل 3 و 4 موبایل در کشور گفت: پیشبینی میکنیم پوشش نسل 4 در کشور سریعتر از نسلهای قبل باشد و از اپراتورها خواستهایم برای پوشش سریعتر دقت را فدای سرعت نکنند.
وی درباره راهاندازی 3 فاز شبکه ملی اطلاعات در دولت قبل گفت: برخی میگویند راهاندازی این فازها اصلاح وضع موجود بوده که هرچه تلقی شود ایرادی نمیگیریم و معتقدیم با این 3 فاز چرخ ایجاد شبکه ملی اطلاعات را به گردش در آوردیم.
به گفته وی در 3 ماه گذشته با همکاری وزارت ارتباطات و مرکز ملی فضای مجازی سندی برای نظارت بر اجرای شبکه ملی اطلاعات و تطبیق رعایت الزامات این شبکه ابلاغ شده که مسئولیت این نظارت به عهده یک نهاد بیطرف قرار داده خواهد شد.
وی یادآور شد: شبکه ملی اطلاعات مانند تیری در تاریکی است که سیاسیون آن را پروژه بیانتها میبینند که هر وقت خواستند بتوانند به آن گیر بدهند و برخی علما آن را شبکه میبینند که در آن گناهی اتفاق نخواهد افتاد.
وی در پاسخ به انتقادات دیگری از توسعه اینترنت در روستاها گفت: برخی میگویند اولویت نیاز روستاها اینترنت نیست و اینترنت را برای سرگرمی به روستاها بردهاید در حالیکه توسعه اینترنت در روستاها با هدف سرگرمی انجام نشده و هدف بهینه شدن زیرساختها برای ارائه سرویس بوده است.
* برقراری اولین قرارداد ترانزیت ترافیک از مسیر جنوب به شمال
وزیر ارتباطات از اهدای پروانه به 2 اپراتور خصوصی خبرداد و گفت: به طور پیشبینی با ورود این 2 اپراتور خصوصی بازار پستی 2 برابر میشود.
جهرمی همچنین از برقراری اولین مسیر جنوب به شمال ترانزیت به ظرفیت 300 گیگابیت بر ثانیه در دولت دوازدهم خبرداد و گفت: در این مسیر هیچگاه ترانزیتی نداشتهایم. مجموع بازار ایران یک ترابیت است که در برنامه ششم باید به 30 ترابیت برسد یعنی باید 30 برابر رشد کنیم.
* شرکتهای تاکسی آنلاین باید برای رصد لیست برنامههای گوشی از کاربرانشان عذرخواهی کنند
جهرمی درباره رصد برنامههای روی گوشی سفیران شرکتهای حمل و نقل اینترنتی گفت: درباره حکم قضایی مسدود شدن این اپلیکیشن ویز و منع استفاده از آن دعوایی نداریم اما درباره نحوه ابلاغ ایراداتی مطرح است که شرکت اپلیکیشن تاکسی اینترنتی هنگام نصب تائید کاربر را برای دسترسی به برنامههای گوشی گرفته و این مورد رضایت نیست. در اینباره دو اقدام انجام شده است، نخست اینکه به صورت شفاف اعلام کردیم این شیوه صحیح نبوده و شرکتهای تاکسی اینترنتی باید بابت این موضوع از کاربرانشان عذرخواهی کنند دوم اینکه برای اجرای حکم قضایی تدابیر دیگری بیاندیشند که با توجه به این موضوع نظام اعتبارسنجی برای اپلیکیشنها را پیشنهاد داریم.
وی گفت: اگر تجهیز یا گوشی توسط شرکت تأمین میشد ایراد دخل و تصرف در اموال دیگران بر آن حاکم نبود.
* فیلترینگ هوشمند با HTTPS عملاً ممکن نیست
وی درباره موفق نبودن پروژه فیلترینگ هوشمند گفت: با پیشرفت برنامهها اکنون اغلب برنامهها از پروتکل HTTPS استفاده میکنند که عملاً امکان فیلترینگ هوشمند روی آنها وجود ندارد.
* 2 مرحله رایزنی با دستگاه قضایی بیفایده بود
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره وعده پیگیری رفع محدودیت تماس صوتی تلگرام گفت: 2 مرحله با دادستانی مذاکره کردیم اما همچنان دستگاه قضا بر ادامه مسدود بودن این سرویس تاکید دارد و اعتقادی به باز کردن این سرویس ندارد.
* خلاقیتها برای کلاهبرداری از رجیستری کارساز نیست
وزیر ارتباطات تاکید کرد: طرح رجیستری گوشی موبایل به جز شماره 7777 هیچ شماره دیگری ندارد و علیرغم خلاقیت زیاد برخی شهروندان در کلاهبرداری برای این طرح هیچ قرعهکشی، راه میانبر و راه جعل دیده نشده است و هرنوع تماس با این مضامین با کاربران کلاهبرداری است.
* لایحه جدید حمایت از مالکیت فکری جوابگوی مالکیت صنعتی نیست
وزیر ارتباطات درباره تعیین تکلیف قانون حمایت از مالکیت معنوی در مجلس، گفت: برخی معتقدند که این قانون برای حمایت از کسب و کارهای نوپا (مالکیت صنعتی) کامل نیست و شاید این لایحه را برای مالکیت فکری مؤلفان ادامه بدهیم و برای مالکیت صنعتی پیشنهاد دیگری ارائه کنیم یا لایحه را برگردانیم و پیشنهاد را از اول جدیدی بنویسیم.
* فیلترینگ طبقهبندی شده تا حدی آماده اجراست
جهرمی درباره طرح غیرهمسانسازی نظام پالایش متناسب با استفاده افراد گفت: تا حدی و برای اجرای این نظام آمادگی داریم دادستانی شروطی داشت که به آنها پاسخ دادهایم و در صورت صدور مجوز آمادگی اجرایی این نظام را داریم.
وی گفت: بخشی از پروژه معمول فیلترینگ که به صورت یک پروژه مجزا برای اعمال محدودیت روی یکی از شبکه های اجتماعی پیاده سازی شد متاسفانه به دلیل آنکه بخشی از ترافیک این شبکه اجتماعی روی الگوریتم رمز رفت، اعمال سیاست فیلترینگ هوشمند ممکن نشد.
وی تاکید کرد: به همین دلیل تاثیرگذاری این پروژه بر روی این شبکه اجتماعی کم شده است اما به صورت کلی فرایند پالایش هوشمند در حال پیگیری است و فاز دوم آن اتمام یافته و در فاز سوم نیز تجهیزات آن تامین شده است که امیدواریم تا سه ماه دیگر این پروژه برای فضای عادی وب آماده پیاده سازی شود.
* نتیجه پیگیری حذف اپلیکیشنهای ایرانی از اپاستور
وی درباره وعده پیگیری حق اپلیکیشنهای ایرانی از اپاستور، گفت: کارگروهی متشکل از چندین وزارتخانه این موضوع را بررسی کرد و در سفر اخیر ریاست جمهوری به نیویورک پیگیریهای لازم انجام شد و موضوع شفاف شد و متوجه شدیم که مقررات ویژهای برای حذف اپلیکیشنهای ایرانی از اپاستور وجود نداشته و تنها به دلیل بازرسی و سختگیریهای دولت آمریکا ریسک همکاری با ایرانیها افزایش یافته و به دلیل فرار از این ریسک حذف اپلیکیشنها انجام شده است.
خوشبینترین افراد هم تصور نمیکردند که سید احمد خاتمی به توئیتر فیلتر شده در ایران بپیوندد.
۱- کمی به عقب برگردیم؛ مثلاً به روزهایی که کمی مانده به نیمهشب، شنیده شد که قرار است محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی درگیر شود.صادقی خود را به خانهاش رساند، فیلترشکن تلفن همراهش را روشن و فوراً ماجرا را در توئیتر منتشر کرد. هنوز نیم ساعت نگذشته بود که تمام رسانهها خبردار شدند. توئیتر و اینستاگرام به جریان افتاد و در نهایت کار به جایی رسید که صادقی اطلاعرسانی آنچه در منزل میگذشت را از طریق به رسانهها میرساند و مردم هم آنچه در مقابل منزل بود. دست آخر هم با جملهای با این مضمون که همه چیز رو به راه است و مشکل برطرف شد، ختم شد.
۲- به عقبتر برویم؛ به روزهای حساس مذاکرات هستهای. ظریف و یاران آنسوی دنیا بودند و مردم تشنه شنیدن خبرهای جدید. مردمی که حوصله خواندن پاراگرافهای مطول مطبوعات را ندارند و میخواهند هر چه سریعتر به اصل مطلب برسند.
آن زمان، توئیتر ظریف و همراهانش به منبعی برای اخبار تبدیل شده بود. حتی زودتر از آنکه خبرنگاران روبروی هتلهای محل مذاکرات از چند و چون داستان باخبر شوند و اطلاع بدهند، این وزیر امور خارجه ایران بود که در لابلای 180 کاراکتر توئیترش، هم خبر میداد، هم به طرفهای مذاکره چیزی را میفهماند و هم خوراک خبری خبرنگاران را برای گزارشهای بعدی فراهم میکرد. آنجا اما توئیتر فیلتر نبود.
۳- کمی جلوتر بیاییم؛ مثلا به دورهای که توئیتر منسوب به رئیسجمهوری ایران فعالتر شد. روحانی در دوره اول ریاستجمهوریاش به گونهای دیگر از آنچه در دولت دوازدهم حرف میزند، حرف میزد.
شاید حرفهایی که آن روزها میزد، بیشتر از کام بخش عمدهای از آنهایی که به او رای داده بودند خوش میآمد اما هر چه بود، او راه و روش دیگری را برای دوره جدید ریاستجمهوریاش در پیش گرفته. حالا شاید آن زبان روحانی را بیشتر از آنکه از سوی خودش و پشت تریبون بشنویم، از لابلای توئیتهایی که انجام میدهد یا از طرفش مینویسند، میشنویم. شاید روحانی متوجه شده است که آن دسته از مخاطبانش که با آن لحن او موافق بودند، همینهایی هستند که امروز در لابلای خطهای توئیتر به دنبال رسیدن به آمال و آرزوهایشان هستند.
4- در همین حوالی، اصولگرایان هم از قافله عقب نماندهاند. برای اولین مثال میتوانیم به سراغ حمید رسایی برویم. نماینده دور قبل مجلس شورای اسلامی که اینروزها که بیکارتر شده است، بیشتر دست به توئیت کردن میبرد.
شاید خیلیها هنوز توئیت او در روز رایگیری را یادشان باشد: «یک گله #گوسفند اگر فرمانده شیری داشت، مثل #شیر عمل میکند و یک گله شیر اگر #فرمانده گوسفندی داشت، مثل گوسفند عمل میکند. #انتخاب_با_خودمان_است» رسایی البته از توئیتر فیلتر شده در ایران، بیشتر برای جواب دادن به این و آن استفاده میکند؛ تفاوتی هم ندارد که آن شخص، حسامالدین آشنا باشد یا دونالد ترامپ. او هم مثل بسیاری از همطیفهایش توئیتر را به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای ابرازنظر استفاده میکنند.
۵- «مایه تاسف جهان اسلام است نیروهایی که جان خود را به آسانی فدا میکنند، به جای آنکه مقابل اسرائیل باشند، مردم خود را ترور میکنند.» این توئیت علی مطهری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی است، بعد از آنکه عوامل داعش به پارلمان ایران حمله کردند.
همان کسی که بعد از انتخابات ریاستجمهوری و پیروزی حسن روحانی که مورد حمایتاش بود نوشت: «برنده انتخابات آیتالله هاشمی رفسنجانی است که گفت دیگر به خاطر آگاهی مردم، نگران آینده انقلاب اسلامی نیستم.» علی مطهری، شاید بیشتر از خیلی از سیاستمداران ایرانی، کار کردن با توئیتر را میداند. میداند که درست در چه زمانی باید درباره چه چیزی اظهارنظر کند و شاید به همین دلیل هم، این نماینده مجلس که البته از نظر فرهنگی به اصولگرایان سنتی شبیه است و از نظر سیاسی به اصلاحطلبان، توئیتری پر بازدید دارد.
۶- مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی شاید از آن دست سیاستمدارانی باشد که از توئیتر ضربه خورد. ماجرای توئیتر جنجالی او چندی پیش از درگذشتاش شاید ماجرایی باشد که خیلیها هنوز به یاد دارند. همان ماجرایی که باعث شد خودش وارد عرصه شود و مدیریتاش بر صفحه توئیتر را تکذیب کند.
هاشمی رفسنجانی، اما توئیتری داشت و البته دارد که بیشتر به سخنرانیها خاطرات او میپرداخت. توئیتری که طرفداران او همچنان آن را دنبال میکنند چرا که تصور میکنند ممکن است حضور مجازی مردی که در زمان اوج فعالیت سیاسیاش نه توئیتری وجود داشت، نه اینستاگرام و نه تلگرامی، حالا و در نبود او چیزی را منتشر کند که اطلاعات نهفتهای از خاطرات هاشمی باشد.
7- یکی دیگر اصولگرایانی که حالا به جهت دور افتادن از فضای خبری سیاست، توئیتربازیاش بیشتر از قبل گل کرده، غلامعلی حداد عادل است. شاید توئیتهای او برای مخاطبان این شبکه اجتماعی آنچنان که توئیتهای مثلاً محمدجواد ظریف مخاطب دارد، مخاطب نداشته باشد اما او سعی کرده با همین تعداد مخاطبی که دارد، حرفهایش را به گوش جامعه برساند.
حرفهایی در یک دایره وسیع موضوعی که از اظهارنظر درباره کودتای ۲۸ مرداد با این توئیت که «کودتای ۲۸ مرداد درسعبرتی همیشگی برای ملت ایران است تا بداند آمریکا مدافع دموکراسی نیست بلکه حامی دیکتاتورهای وابسته به آمریکاست» را دربر میگیرد تا تشکر از رامبد جوان، بازیگر و مجری برنامه خندوانه با گفتن «از رامبدجوان و برنامه خندوانه برای توجه خاصی که به زبانفارسی دارد تشکر میکنم.
زبان فارسی نیازمند توجه هنرمندان است. سپاس» و حتی دفاع از فعالیتاش در فرهنگستان زبان و ادب پارسی با نوشتن «گاهی در رسانهها به فرهنگستان زبان و ادب فارسی جفا میشود و برخی لغاتی که مصوبه ما نیست را به طنز مطرح میکنند» هر چند در این بین، بعضی از کاربران توئیتر منتظرند تا از او یک غلط نگارشی بگیرند یا در میان توئیتهایش یک کلمه خارج از دایره لغاتی که فرهنگستان آنها تدوین کرده.
۸- اینکه شهیندخت مولاوردی درست در روزهایی که بحث حضور زنان در ورزشگاه بحث داغ روز است، در توئیتر مینویسد «ماده ۸۹ منشور #حقوق_شهروندی: حق همه شهروندان، به ویژه #زنان است که به امکانات ورزشی و آموزشی و تفریحات سالم دسترسی داشته باشند» نشان از آن دارد که او خوب میداند باید از این شبکه چطور استفاده کند.
اینکه او برای آزادسازی زنان زندانی و جمعآوری کمک برای آنها توئیت میکند، نشان میدهد که از قدرت نفوذ این شبکه اجتماعی قیلتر شده در بین مردم آگاه است و البته اینکه او در پاسخ به وحید یامینپور که مطلبی در توئیترش نوشته بود که به گفته مولاوردی در اینستاگرام طعنه زده بود، پاسخ میدهد، یعنی اینکه به خوبی این فضا را دنبال میکند. فضایی که قطعاً او هم مانند بسیاری از مردم، مجبور است با فیلتر شکن به آن دسترسی پیدا کند.
این، هشت پرده از بعضی سیاستمدارانی بود که اینروزها در توئیتر فعالیت زیادی دارند. بسیاری دیگر از سیاستمداران و نمایندگان مجلس هم هستند که از این شبکه اجتماعی برای رساندن پیام خود استفاده میکنند و میشد آنها را هم به این لیست اضافه کرد.
آنچه بیشتر از هر چیز میتواند در این روزها برای توئیتربازها جذاب باشد، آمدن سید احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران به این شبکه اجتماعی است؛ مردی که نظراتاش در خطبههای نماز جمعه و سخنرانیها به گونهای است که شاید حتی خوشبینترین افراد هم تصور نمیکردند که او به توئیتر فیلتر شده در ایران بپیوندد. اما ویدئویی که از او درباره حضورش در این شبکه منتشر شد شاید جواب بسیاری را به روشنی داد. ویدئویی که در آن با اظهار اینکه «هیچگاه من روحانیون را از ورود در فضای مجازی باز نداشتم که این فضا یک ابزار پیام رسانی است؛ چرا پیام حق در آن نیاید» میگوید: «بر اساس احساس تکلیف و وظیفه وارد فضای شبکههای اجتماعی شدم مانند ورودم درفضاهای دیگر تدریس، تبلیغ، تالیف و.. »
حالا، آمدن سید احمد خاتمی را اگر در کنار صحبتهای محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که به گفته خودش با مجوز کارگروه تعیین مصادیق، دسترسی به تمام سایتها و شبکههای اجتماعی فیلتر شده را دارد و نیازی به استفادهاش از فیلتر شکن نیست، بگذاریم که در توئیترش نوشت «خبر اعلام حضور علما و ائمه محترم جمعه در شبکههای اجتماعی میتواند به گشایش فصل جدیدی در این عرصه کمک نماید» و در جایی دیگر از تلاشها برای رفع فیلتر این شبکه اجتماعی سخن گفت، میتوانیم به این نتیجه برسیم که دسترسی به توئیتر، که حالا ابزاری برای استفاده سیاستمداران ایرانی شده است، ممکن است در آیندهای نه چندان دور، برای حتی آنها که مجوز کارگروه تعیین مصادق را ندارند هم به راحتی مقدور باشد. (منبع:عصرایران)