بازار سیاه فروش VPN از سلیمانیه تا دوبی

بیش از دو ماه از قطعی اینترنت و فیلترشدن اپلیکیشن‌های اینستاگرام و واتس‌اپ در ایران می‌گذرد و مردم بیش از پیش به استفاده از فیلترشکن‌ها روی آورده‌اند. در همین رابطه، هزینه خرید فیلترشکن برای مشترکان تلفن همراه در کشور را بررسی کرده‌ایم.

فیلترینگ و قطعی اینترنت در بیش از دو ماه اخیر باعث شد دسترسی بسیاری از مردم به اپلیکیشن‌های روزمره و پیام‌رسان‌‌های خارجی قطع شود. ازاین رو مردم به فیلترشکن‌ها روی آوردند، در این میان برخی از مردم حتی برای تهیه فیلترشکن مجبور شدند هزینه‌های زیادی پرداخت کنند. 

بر اساس گزارشی که شرکت آلمانی استاتیستا با استفاده از اطلاعات مجموعه Top10VPN منتشر کرد میزان استفاده از فیلترشکن ها و VPN ها در اولین ماه شروع فیلترینگ در ایران حدود ۳ هزار درصد رشد پیدا کرده است؛ به گونه‌ای که برخی از آمارها از سود ۱۰۰۰ میلیارد تومانی دلالان از فروش فیلترشکن ها در ایران حکایت دارند.

استفاده نیمی از مردم از اینستاگرام

 طبق نتایج آخرین نظرسنجی ایسپا در خرداد ۱۴۰۱ که با جمعیت مورد مطالعه شهروندان ۱۸ سال به بالای ساکن در مناطق شهری و روستایی کل کشور و نمونه ۱۵۴۱ نفر به شیوه تلفنی اجرا شده است، ۷۸.۵ درصد مردم حداقل از یک پیام‌رسان یا رسانه اجتماعی استفاده می‌کنند. این میزان بین جوانان ۱۸ تا ۲۹ سال ۹۶.۹ درصد، ساکنین مراکز استان‌ها ۸۶.۲ درصد و افراد با تحصیلات دانشگاهی ۹۵.۳ درصد است. 

میان رسانه‌های اجتماعی مورد مطالعه، استفاده از واتس‌اپ با ۷۱.۱ درصد بیش از سایر برنامه‌ها است. بعد از واتس‌اپ، اینستاگرام توسط ۴۹.۴ درصد مردم ایران استفاده می‌شود.

افزایش خرید فیلترشکن توسط مردم

سیدسعید نقوی‌الحسینی، بازرس هیات مدیره اتحادیه فناوران رایانه تهران در گفت‌وگو با اکوایران درباره قیمت فیلترشکن گفت: براساس شنیده‌ها فیلترشکن‌ها حتی تا ۳۰۰ هزار تومان هم فروخته می‌شوند. 

او درباره برآورد مالی هزینه خرید فیلترشکن‌ها در کشور اظهار کرد: تعداد مصرف کنندگان VPN به صورت چشمگیری افزایش یافته، باتوجه به اینکه براساس قانون جرایم یارانه‌ای خرید و فروش فیلترشکن جرم است واحدهای صنفی حق فروش ندارند و مخفیانه این کار را انجام می‌دهند.

بازرس هیات مدیره اتحادیه فناوران رایانه تهران با بیان اینکه برخی افراد نیز از خارج از کشور VPN را تهیه می‌کنند، تصریح کرد: برخی افراد لینک نرم افزاری از سلیمانیه عراق یا دوبی با واسطه می‌خرند یا با واسطه و به کمک ایرانیان خارج از کشور حساب کاربری تهیه می‌کنند.  

او در پاسخ به این سوال که اتحادیه فناوران یارانه با فروشندگان VPN برخورد می‌کند؟ گفت: افراد با ارائه اسناد به اتحادیه می‌توانند شکایت کنند، قبل از اینکه فرد شکایت کند اتحادیه نمی‌تواند با متخلفان و فروشندگان VPN برخورد کند چرا که مساله حقوقی کیفری است.

آخرین آمار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی

بر اساس آخرین اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی تا پایان سه ماهه اول سال ۱۴۰۱، در مجموع سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل ۲۰۷ میلیون و ۹۸۷ هزار و ۲۰۹ خط واگذار کردند که جمع خطوط فعال دائمی و اعتباری ۱۴۱ میلیون و ۴۴۴ هزار و ۹۹۸ خط است.

بر این اساس ضریب نفوذ تلفن همراه تا پایان بهار امسال ۱۶۷ درصد است. طبق اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تعداد مشترکین اینترنت پهن باند سیار تا پایان خرداد ۱۴۰۱، ۹۷ میلیون و ۸۳۹ هزار و ۸۳۱ بوده است. براساس برآوردها حدود ۱۰ درصد افرادی که از فیلترشکن پولی استفاده می‌کنند، برای VPN خود هزینه کرده‌‌اند که این هزینه از حداقل ۲۵ هزار تومان تا ۱۰۰ دلار برای پنج کاربر متغیر است.

طبق این اطلاعات اگر اکنون میانگین تعداد مشترکین اینترنت سیار را ۱۰۰ میلیون نفر و حداقل هزینه خرید فیلترشکن را ۲۵ هزار تومان در نظر بگیریم، سناریوهای زیر مطرح می‌شود.

براساس سه سناریوی مطرح شده در بالا، حداقل هزینه ۲۵ هزار تومانی فیلترشکن را با دلار و یارانه نقدی مقایسه می‌کنیم:

سناریوی اول: در صورتی‌که ۵۰ درصد مشترکین از فیلترشکن استفاده کنند 

در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی، ۲ میلیون و ۷۴۷ هزار و ۲۵۲ نفر خواهد بود. همچنین با احتساب دلار ۳۲ هزار تومانی، این رقم معادل ۳ میلیون و ۹۰۶ هزار و ۲۵۰ دلار است.  با احتساب دلار ۳۵ هزار تومانی، این رقم معادل ۳ میلیون و ۵۷۱ هزار و ۲۵۰ دلار است.

این رقم همچنین معادل ۶۲۵ دستگاه پراید ۲۰۰ میلیون تومانی است. 

هزینه یک ساله برای این سناریو ۱۵۰۰ میلیارد تومان است که معادل یارانه ۳۲ میلیون و ۹۶۷ هزار و ۳۳ نفر، ۴۶ میلیون و ۸۷۵ هزار دلار و با احتساب دلار ۳۵ هزار تومانی حدود ۴۲ میلیون و ۸۵۷ هزار و ۱۴۲ دلار  و ۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه پراید می‌شود.

سناریوی دوم: در صورتی‌که ۳۰ درصد مشترکین از فیلترشکن استفاده کنند 

در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی، یک میلیون و ۸۳۱ هزار و ۵۰۰ نفر خواهد بود. با احتساب دلار ۳۲ هزار تومانی نیز این رقم معادل ۲ میلیون و ۶۰۴ هزار و ۱۶۶ دلار است. با احتساب دلار ۳۵ هزار تومانی نیز این رقم معادل ۲ میلیون و ۳۸۰ هزار و ۹۵۲ دلار است.

این رقم همچنین معادل ۴۱۷ دستگاه پراید ۲۰۰ میلیون تومانی است. 

هزینه یک ساله سناریوی دوم ۱۰۰۰ میلیارد تومان است که معادل یارانه ۲۱ میلیون و ۹۷۸ هزار و ۲۱ نفر، ۳۱ میلیون و ۲۵۰ هزار دلار و با احتساب دلار ۳۵ هزار تومانی حدود ۲۸میلیون و ۵۷۱ هزار دلار و ۵ هزار دستگاه پراید می‌شود.

سناریوی سوم: در صورتی‌که ۱۰ درصد مشترکین از فیلترشکن استفاده کنند 

در این صورت حداقل هزینه ماهانه خرید فیلترشکن معادل یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی، ۵۴۹ هزار و ۴۵۰ نفر خواهد بود. با احتساب دلار ۳۲ هزار تومانی نیز این رقم معادل ۷۸۱ هزار و ۲۵۰ دلار است. با احتساب دلار ۳۵ هزار تومانی نیز این رقم معادل ۷۱۴ هزار و ۲۸۵ دلار است. این رقم همچنین معادل ۱۲۵ دستگاه پراید ۲۰۰ میلیون تومانی است. 

هزینه یک ساله سناریوی سوم ۳۰۰ میلیارد تومان است که معادل یارانه ۶ میلیون و ۵۹۳ هزار و ۴۰۶ نفر، ۹ میلیون و ۳۷۵ هزار دلار است. با احتساب دلار ۳۵ هزار تومانی ۸ میلیون و  ۵۷۱ هزار دلار و یک هزار و ۵۰۰ دستگاه پراید می‌شود.

سال ۹۸ آخرین سالی بود که پراید تولید عمده داشت و بر این اساس حدود ۱۷۱ هزار دستگاه در طول یک سال تولید شد. با در نظر گرفتن سناریوی اول رقم برآورد شده برای یکسال معادل ۴ درصد تولید پراید در سال پایانی تولید خواهد بود.

استفاده مردم از فیلترشکن ۳۰ درصد افزایش یافت

انتشار اولین گزارش داخلی برآورد از شرایط فعلی اینترنت ایران از سوی شرکت ابر دراک، یک استارت‌آپ حوزه خدمات ابری از شیراز نشان می‌دهد از تاریخ ۱۴ مهرماه روند فیلترینگ در ایران به صورت فزاینده‌ای رو به گسترش گذاشته است. ابر دراک برای تهیه این گزارش داده‌های ۴ میلیارد لاگ، ۴۶۲ سایت و بیش از ۱۰ میلیون کاربر را بررسی کرده است.

در این گزارش به وضوح آمده است پلتفرم واتس‌اپ و اینستاگرام از ساعت ۱۲ روز جمعه اول مهر تا تاریخ ۱۷ مهر، به مدت ۱۷ روز و ۲۰ ساعت از دسترس خارج بوده‌اند و جالب است که واتس‌اپ به مدت ۴ دقیقه و اینستاگرام به مدت ۱۶ دقیقه فرصت تنفس دوباره در ایران داشته‌اند. 

براساس گزارش ابر دراک برآورد می‌شود حداقل ۳۰ درصد میزان استفاده کاربران به ناچار زیاد شده است، زیرا تعداد کاربران غیر ایرانی که از وب‌سایت‌های بر بستر اَبر دِراک بازدید کرده‌اند، بعد از تاریخ اول مهر ماه حدوداً ۳۰ درصد افزایش داشته است. این افراد اغلب کسانی هستند که برای بازدید از وب‌سایت‌ها و یا پلتفرم‌های فیلتر شده از VPN استفاده می‌کنند که با توجه به همین موضوع احتمال دارد در زمان بازدید از وب‌سایت‌های ایرانی هم از VPN استفاده کرده‌اند. (منبع:اکوایران)