همه روزنامههای دوره قاجار دیجیتالسازی شدهاند
صادق پیلهور، کارشناس بخش نشریات ادواری کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با ایبنا، درباره بخش نشریات کتابخانه مجلس و تعداد منابع موجود آن گفت: درحال حاضر، تعداد منابع موجود در بخش نشریات کتابخانه مجلس بالغ بر ۸۰ هزار جلد روزنامه، مجله، فصلنامه و هفتهنامهها است. این نشریات به زبانهای فارسی، عربی، اردو، کرهای، لاتین و فرانسوی است که در مخازن این مجموعه نگهداری میشود. روزنامهها و مجلات فکاهی، سیاسی، نظامی، ورزشی، حقوقی و نشریات مربوط به کودکان از پُرمخاطبترین نشریات کتابخانه مجلس به زبان فارسی است که فعال سرویسدهی میشود.
وی با اشاره به مهمترین عناوین نشریات لاتین و فارسی موجود در کتابخانه مجلس ادامه داد: نشریه «گزتای ایتالیا»، «نیوزیک»، «تایم»، «نشنال ژئوگرافی»، «الهلال» و «هدی عربی» ـ به دو صورت دیجیتالی و فیزیکی ـ ازجمله مهمترین نشریات خارجی هستند که در اختیار پژوهشگران و مخاطبان قرار میگیرد.
پیلهور درباره اشتراکات داخلی نشریات کتابخانه مجلس گفت: درحال حاضر این بخش، دارای ۱۳۰ اشتراک از روزنامههای داخلی مانند روزنامههای جامجم، ایران، اعتماد، شرق و خراسان است که سه ماهه و ۶ماهه تهیه میشود؛ همچنین نشریات دانشکدههای علامه طباطبایی(ره)، امیرکبیر، مفید قم و دانشگاه امام صادق(ع) خریداری یا بهشیوه اهدایی گردآوری میشود.
نشریات خارجی از سال ۲۰۱۲ تاکنون بهروزرسانی نشدند
پیلهور درباره بهروزرسانی نشریات خارجی کتابخانه مجلس عنوان کرد: متأسفانه این منابع از سال ۲۰۱۲ به دلیل نوسانات قیمت ارز و در نتیجه گران شدن نشریات، خریداری و بهروزرسانی نشده اما نشریات عربی، موردی خریداری شده است.
کارشناس بخش نشریات ادواری کتابخانه مجلس شورای اسلامی درباره بهروزرسانی بخش نشریات کتابخانه مجلس گفت: تا پیش از شیوع کرونا در کشور، تعداد زیادی از نشریات داخلی شهرهایی مانند قم، شیراز و مشهد ازطرف نمایندگان و کارگزاران کتابخانه در شهرهای مختلف خریداری میشد اما با توجه به مشکلات موجود، خرید این منابع درحال حاضر برحسب ضرورت انجام میشود.
وی با بیان اینکه کتابخانه مجلس نسبت به فعالیت نشریات منتشرشده در هر استان از یک تا ۱۰ نشریه استانی را نگهداری میکند، گفت: با توجه به فعال بودن چاپ نشریات در یک استان، پهناور بودن آن، تعداد نمایندگانی که آن استان در مجلس شورای اسلامی دارد و همچنین تعداد مراجعانی که از هر استان به کتابخانه مجلس میآیند؛ نشریات از استانهای مختلف خریداری میشود.
پیلهور درباره استانهایی که بیشترین نشریه را در کتابخانه مجلس دارند، افزود: بیشترین حجم منابع خریداری شده نشریات مربوط به استانهای اصفهان، کرمان، آذربایجان شرقی، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، فارس، شیراز و زنجان است.
وی درباره نشریاتی که سال گذشته به منابع کتابخانه مجلس افزوده شده، گفت: سال ۱۴۰۱، نشریات جدیدی به منابع این بخش افزوده شد؛ ازجمله آن میتوان به مجلاتی مانند «بازخورد»، «توشه»، «بایرام»، «فجر» و برخی از روزنامههای استان کرمان اشاره کرد.
پیلهور درباره مبادله منابع بخش نشریات کتابخانه مجلس با مراکز داخلی و کتابخانهای گفت: اکثر تبادلات انجام شده در این بخش با مراکزی مانند آستان قدس، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، کتابخانه ملی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که این مبادلات، فیزیکی و الکترونیکی انجام میشود.
مخزن نشریات کتابخانه مجلس تا سال آینده پُر میشود!
پیلهور درباره کمبود فضا در بخش نشریات کتابخانه مجلس عنوان کرد: با توجه به حجم منابع و خرید نشریات جدید در طی سالهای گذشته، این بخش با کمبود فضای خالی مواجه شده است؛ بنابراین تدابیری برای ایجاد ساختمان جدیدی در نزدیکی کتابخانه اندیشیده شده که با تکمیل بنای این مرکز، مشکلات موجود مرتفع خواهد شد.
وی افزود: فضای بخش مخزن نشریات کتابخانه اکنون ۴۰۰ متر مربع است و تا سال ۱۴۰۲ این ظرفیت جواب میدهد. بعد از این مدت زمان یا باید خرید و اشتراکات نشریات خود را کاهش دهیم یا نسخههای تکراری را وجین کنیم تا بتوان یکسال دیگر این فضا را برای جایگزین کردن نشریات جدید خالی کرد. مخزن نشریات کتابخانه مجلس اکنون ظرفیت قرار گرفتن ۱۷۰۰ جلد نشریه دیگر را در صورت صحافیشده، دارد.
«وقایعالتفاقیه» قدیمیترین روزنامه کتابخانه مجلس است
کارشناس بخش نشریات ادواری کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی درباره قدیمیترین و مهمترین نشریات فارسی موجود در کتابخانه مجلس گفت: قدیمیترین نشریه کتابخانه مجلس، روزنامه «وقایع التفاقیه» است که مربوط به سال ۱۲۶۷ هجری قمری است و نسخه دیجیتال و لوح فشرده این روزنامه نیز در کتابخانه موجود است.
وی درباره منابع منحصر بهفرد بخش نشریات کتابخانه مجلس گفت: ازجمله منحصر بهفردترین منابع موجود در این بخش، مربوط به روزنامههای ملی شدن صنعت نفت است که مربوط به سالهای ۱۳۳۰تا ۱۳۳۶ است و شامل عناوینی مانند «شورش» «فریاد» و «به سوی آینده» میشود.
روزنامههای دوره قاجار بهطور کامل دیجیتالسازی شدهاند
پیلهور درباره دیجیتالسازی منابع بخش نشریات کتابخانه مجلس گفت: منابع مربوط به دوره قاجار این مجموعه بهطور کامل دیجیتالسازی شده و در آینده نزدیک در پایگاه کتابخانه مجلس، بارگذاری خواهد شد. این مجموعه نیز از نشریات مهم کتابخانه مجلس است که از مهمترین این روزنامهها میتوان به «ثریا»، «تربیت» و «حبلالمتین» اشاره کرد.
وی با بیان اینکه اکثر روزنامههای دوره پهلوی اول(بیش از ۶۰ درصد) از سال ۱۳۰۴-۱۳۲۰ اسکن شده و حدود ۲۰ درصد نشریات دوره پهلوی دوم نیز دیجیتالسازی شدند، اظهار کرد: نشریات مربوط به دوره جنگ نیز بهطور کامل اسکن و دیجیتالسازی شدهاند که از میان آنها میتوان به مجلاتی مانند «سنگر»، «جنگ»، «امت»، «اطلاعات انقلاب» و «جمهوری اسلامی» اشاره کرد.
معرفی روزنامههای کتابخانه مجلس و تهیه فهرست مجلات فارسی
پیلهور درباره برنامههای جدید کتابخانه مجلس در سال جاری گفت: یکی از برنامههای بخش نشریات کتابخانه مجلس آشنا کردن محققان و پژوهشگران با منابع موجود در این مجموعه و معرفی نشریات قدیمی و جدید است که از سال گذشته آغاز و تاکنون ۹ نشریه قدیمی معرفی و روی پایگاه کتابخانه بارگذاری شده است. این روند، ادامه خواهد داشت.
وی افزود: تهیه فهرست مجلات فارسی از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۴۰۱ از دیگر برنامههای بخش نشریات کتابخانه مجلس در سال جاری است؛ البته فهرست این مجلات از ابتدا تا سال ۱۳۸۶ طی سالهای گذشته تهیه و در قالب مجلد به چاپ رسیده است.
پیلهور درباره سرویسدهی بخش نشریات کتابخانه مجلس گفت: سرویسدهی منابع موجود در این مجموعه در سه بخش انجام میشود. نخست سرویسدهی منابع دیجیتالی است که مراجعان در این بخش میتوانند از میان نشریات اسکن شده موجود در سیستمهای این بخش، تصویر مورد نظر خود را انتخاب و با پرداخت هزینه، منبع درخواستی خود را دریافت کنند.
وی با اشاره به بخش سرویسدهی اینترنتی گفت: در این بخش پژوهشگران میتوانند با استفاده از پست الکترونیک کتابخانه به آدرس resources@ical.ir با کارشناسان بخش نشریات ارتباط برقرار کنند و منابع درخواستی خود را از این طریق ارسال کنند تا پس از بررسی کارشناس بخش، محتوای درخواستی از طریق ایمیل برای آنان ارسال شود. این بخش در دوره شیوع بیماری کرونا به دلیل این که امکان حضور در کتابخانه مجلس مهیا نبود، مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.
کارشناس بخش نشریات ادواری کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی درباره سرویسدهی حضوری نیز عنوان کرد: محققان در این بخش میتوانند با مراجعه حضوری به بخش نشریات کتابخانه مجلس، ضمن جستجو در اکسل نشریات اسکن شده، از منابع جدیدتر به صورت فیزیکی استفاده کنند.
مراجعه ۱۱۰۵ مراجعهکننده به بخش نشریات
پیلهور درباره تعداد مراجعان به بخش نشریات این کتابخانه در طول سال اظهار کرد: در سال گذشته با توجه به محدودیتهای کرونا ۱۱۰۵ مخاطب به بخش نشریات کتابخانه مجلس مراجعه کردند؛ بهعنوان مثال در طول سال در ماههای فروردین و اردیبهشت، ماهیانه ۶۰ تا ۹۰ مراجعهکننده و در ماههای تیر، مرداد و خردادماه بیش از ۱۵۰ نفر به این بخش از کتابخانه مراجعه میکنند.
