با این حال، همچنان ۲/۲ میلیارد نفر به طور کامل آفلاین هستند که آماری شوکه کننده است.
براساس نظرسنجی سالانه ITU با عنوان «واقعیت‌ها و ارقام»، تعداد افرادی که هرگز از اینترنت استفاده نکرده‌اند تنها اندکی نسبت به ۲/۳ میلیارد نفر در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است. این در حالی است که شبکه‌های موبایل نسل سوم (۳G) در حال حاضر ۹۶ درصد جمعیت جهان را پوشش می‌دهند.
این گزارش نشان داد که بخش بسیار بزرگی از افرادی که به اینترنت دسترسی ندارند، در فقیرترین مناطق جهان زندگی می‌کنند. در مجموع، ۹۶ درصد از ۲/۲ میلیارد فرد آفلاین در کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط زندگی می‌کنند.
این نمودار سهم جمعیت جهان را نشان می‌دهد که از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۵ از اینترنت استفاده کرده‌اند. تفسیر دقیق آن به شکل زیر است:
۱. رشد پیوسته و خطی تا حدود سال ۲۰۱۷:
از سال ۲۰۰۵ که میزان استفاده جهانی حدود ۱۰ درصد بوده، روند افزایش کاملاً یکنواخت است. هر سال چند درصد به کاربران اینترنت اضافه شده و این افزایش بدون جهش‌های ناگهانی ادامه داشته است.
۲. شتاب گرفتن رشد از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱:
در این بازه، شیب نمودار شدیدتر می‌شود و سرعت رشد استفاده از اینترنت افزایش چشم‌گیری دارد. این دوره با گسترش جهانی شبکه‌های تلفن همراه، کاهش قیمت گوشی‌های هوشمند و البته همه‌گیری کرونا هم‌زمان است که باعث شد میلیون‌ها نفر برای کار، تحصیل و ارتباطات آنلاین شوند.
۳. عبور از مرز ۶۰ درصد در سال ۲۰۲۰:
نمودار نشان می‌دهد که در حوالی سال ۲۰۲۰، تعداد کاربران اینترنت به بیش از ۶۰ درصد جمعیت جهان رسیده است. این نقطه یک تغییر مهم در دسترسی جهانی است.
۴. رسیدن به حدود ۷۰ درصد در سال ۲۰۲۵:
در انتهای نمودار، یعنی سال ۲۰۲۵، سهم کاربران اینترنت به حدود ۷۰ درصد جمعیت جهان می‌رسد. این یعنی حدود دو سوم مردم دنیا آنلاین هستند، اما براساس گزارش سازمان ITU همچنان ۳۰ درصد ـ معادل ۲/۲ میلیارد نفر ـ به اینترنت دسترسی ندارند.
نتیجه کلی این است که براساس نمودار، استفاده از اینترنت در ۲ دهه اخیر رشد مداوم و قابل‌توجهی داشته، اما سرعت رشد در سال‌های اخیر کمی کاهش یافته و نمودار کمی صاف‌تر می‌شود؛ نشانه‌ای از اینکه به سقف اشباع نزدیک می‌شویم و باقی‌مانده کاربران عمدتاً در مناطق بسیار فقیر و کم‌دسترسی هستند.
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در دسترسی به اینترنت، نویسندگان گزارش دریافته‌اند که هنوز یک «شکاف عظیم اتصال» میان ثروتمندترین و فقیرترین کشورها وجود دارد.
در کشورهای کم‌درآمد ـ کشورهایی که میانگین درآمد سالانه آنها کمتر از هزار و ۱۳۵ دلار به ازای هر نفر است ـ تنها ۲۳ درصد مردم از اینترنت استفاده می‌کنند.
آفریقا، که فقط ۳۶ درصد جمعیت آن تاکنون آنلاین بوده‌اند، منطقه‌ای است که کمترین میزان استفاده از اینترنت را در جهان دارد.
پس از آن، کشورهای عرب قرار دارند که ۷۰ درصد جمعیتشان آنلاین است و منطقه آسیا-اقیانوسیه که ۷۷ درصد مردم در آن به اینترنت دسترسی دارند.
در مقابل، در اروپا و قاره آمریکا تنها حدود هشت تا ۱۲ درصد مردم آنلاین نیستند.
در گروه کشورهای «پردرآمد» ـ کشورهایی با میانگین درآمد بیش از ۱۳ هزار و ۹۳۵ دلار به ازای هر نفر ـ حدود ۹۴ درصد مردم آنلاین هستند.
دورین بوگدان–مارتین، دبیرکل ITU، می‌گوید: در جهانی که فناوری‌های دیجیتال برای بخش بزرگی از زندگی روزمره ضروری شده‌اند، همه باید فرصت بهره‌مندی از حضور آنلاین را داشته باشند. این گزارش نشان می‌دهد که شکاف‌های دیجیتال امروز با سرعت، پایداری، مقرون‌به‌صرفگی و مهارت‌ها تعریف می‌شوند؛ عواملی که باید هنگام تلاش برای تحقق مأموریت اتصال همگانی، در اولویت قرار گیرند.
این نمودار نشان می‌دهد تعداد کاربران اینترنت در جهان از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۵ چگونه رشد کرده است و چرا امروز به عدد «۶ میلیارد نفر آنلاین» رسیده‌ایم. محور عمودی تعداد کاربران را بر حسب میلیارد (bn) و محور افقی سال‌ها را نشان می‌دهد.
نکات این نمودار عبارت است از:
۱. شروع از حدود یک میلیارد کاربر در سال ۲۰۰۵:
در آغاز دوره، تعداد کاربران اینترنت در جهان حدود یک میلیارد نفر بوده است. یعنی کمتر از ۱۵ درصد جمعیت جهان.
۲. رشد پیوسته در یک مسیر صعودی:
از ۲۰۰۵ تا پایان دهه اول (۲۰۱۵)، تعداد کاربران تقریباً دو برابر شده و به حدود ۲ میلیارد نفر رسیده است. این دوره هم‌زمان با گسترش لپ‌تاپ، اینترنت خانگی و سپس گوشی‌های هوشمند است.
۳. عبور از سه تا چهار میلیارد کاربر در میانه دهه ۲۰۱۰:
از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، رشد قابل توجهی دیده می‌شود. کاربران جهانی به حدود سه و سپس چهار میلیارد می‌رسند. این دوره با گسترش موبایل‌اینترنت و شبکه‌های اجتماعی هم‌زمان است.
۴. جهش بزرگ در سال‌های نزدیک به ۲۰۲۰:
بین ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱، نمودار یک شیب تند دارد. تعداد کاربران به حدود چهار و نیم تا نزدیک پنج میلیارد نفر می‌رسد.
این افزایش سریع با همه‌گیری کرونا هم مرتبط است؛ زمانی که میلیون‌ها نفر برای کار، آموزش و خرید مجبور به آنلاین شدن شدند.
۵. رسیدن به ۶ میلیارد کاربر در سال ۲۰۲۵:
در انتهای نمودار، تعداد کاربران اینترنت به مرز ۶ میلیارد نفر می‌رسد.
این یعنی حدود ۷۰ درصد جمعیت جهان اکنون آنلاین هستند.
این نمودار به طور کلی بیان می‌کند که اگرچه رشد همچنان ادامه دارد، اما سرعت افزایش کاربران در سال‌های پایانی کمی کندتر شده که نشانه رسیدن به «مرحله اشباع» است؛ زیرا بیشترین بخش جمعیتِ دارای دسترسی، اکنون آنلاین شده‌اند و باقی‌مانده عمدتاً در کشورهای فقیر زندگی می‌کنند.
حتی در درون کشورها نیز، گزارش نشان داده است که در میزان دسترسی گروه‌های مختلف به اینترنت تفاوت‌های بزرگی وجود دارد. شاید تعجب‌آور نباشد که جوانان در سراسر جهان بسیار بیشتر از افراد مسن آنلاین هستند.
در سطح جهانی، ۸۲ درصد از افراد ۱۵ تا ۲۴ ساله از اینترنت استفاده می‌کنند، در حالی که این رقم در کل جمعیت ۷۲ درصد است. این شکاف در مناطقی که پذیرش اینترنت در آنها کندتر پیش رفته، حتی بزرگ‌تر است. برای مثال در آفریقا، نیمی از جوانان از اینترنت استفاده می‌کنند، اما تنها یک‌سوم کل جمعیت آنلاین هستند.
تفاوت‌های بزرگی میان مناطق شهری و روستایی نیز وجود داشت، به طوری‌که مناطق روستایی عموماً عقب مانده‌اند. تقریباً نیمی (۴۲ درصد) از ساکنان مناطق روستایی هرگز از اینترنت استفاده نکرده‌اند، در حالی که ۸۵ درصد از ساکنان شهرها آنلاین هستند.
حتی در اروپا، جایی که استفاده از اینترنت تقریباً همگانی است، ۱۳ درصد از مردم مناطق روستایی هرگز آنلاین نشده‌اند.
این شکاف‌های بزرگ در حالی وجود دارند که به‌طور کلی دسترسی جهانی به اینترنت در سال‌های اخیر بهبود یافته است.
این نمودار «درصد استفاده افراد از اینترنت در سال ۲۰۲۵» را در مناطق مختلف جهان نشان می‌دهد و چند نکته کلیدی از آن به‌روشنی قابل برداشت است:
۱. شکاف عمیق منطقه‌ای در دسترسی به اینترنت
بزرگ‌ترین فاصله میان آفریقا و سایر مناطق دیده می‌شود. تنها ۳۶ درصد از مردم آفریقا در سال ۲۰۲۵ به اینترنت دسترسی دارند؛ یعنی کمتر از نصف میانگین جهانی (۷۴ درصد). این نشان می‌دهد که زیرساخت‌های دیجیتال و دسترسی همگانی در آفریقا همچنان با چالش‌های جدی روبه‌رو است.
۲. مناطق با بالاترین استفاده از اینترنت
کشورهای CIS (کشورهای مستقل مشترک‌المنافع) با ۹۳ درصد بالاترین سطح استفاده را ثبت کرده‌اند.
اروپا با ۹۲ درصد در رتبه بعدی قرار دارد.
این ۲ منطقه تقریباً به سطح اشباع دسترسی رسیده‌اند و فاصله آنها با ۱۰۰ درصد بسیار کم است.
۳. وضعیت متوسط اما رو به رشد در سایر مناطق
قاره آمریکا با ۸۸ درصد، آسیا-اقیانوسیه با ۷۷ درصد، کشورهای عربی با ۷۰ درصد، همگی بالاتر از میانگین جهانی نیستند، اما نشان‌دهنده پیشرفت قابل توجهند، به‌ویژه در مناطقی که جمعیت زیادی دارند (مثل آسیا-اقیانوسیه).
این نمودار به طور کلی نشان می‌دهد که جهان در سال ۲۰۲۵ به سمت افزایش دسترسی به اینترنت حرکت کرده، اما توزیع آن کاملاً نابرابر است. در حالی‌که اروپا و CIS به سطح بسیار بالایی رسیده‌اند، آفریقا هنوز با فاصله بسیار زیاد در پایین‌ترین سطح قرار دارد. این شکاف دیجیتال می‌تواند پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و آموزشی مهمی ایجاد کند و سیاست‌گذاری بین‌المللی را ضروری می‌سازد.
در سال ۲۰۱۸، نیمی از جمعیت جهان حداقل یک بار به اینترنت متصل شده بودند.
با وجود افزایش شدید در دوران همه‌گیری کووید–۱۹، ۳۷ درصد از جمعیت جهان در سال ۲۰۲۲ هرگز از اینترنت استفاده نکرده بودند.
امروز بیش از نیمی از جهان، یعنی ۵۵ درصد جمعیت، تحت پوشش شبکه نسل پنجم قرار دارد، در حالی‌که تنها ۳۱۲ میلیون نفر به هیچ سیگنالی حتی نسل سوم دسترسی ندارند.
اما سازمان ملل تأکید می‌کند که قیمت دسترسی به اینترنت همچنان برای بسیاری از مردم بسیار بالا است.
در سطح جهانی، قیمت قراردادهای موبایلی «فقط دیتا» تنها برای ۶۰ درصد از ساکنان کشورهای با درآمد کم و متوسط قابل‌پرداخت محسوب می‌شود.
کاسمَس زاوازاوا، مدیر دفتر توسعه مخابرات اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، می‌گوید: داده‌های قابل‌اعتماد، پایه سیاست‌های دیجیتال مؤثر و چشم‌انداز مشترک ما برای اتصال جهان هستند. با همکاری یکدیگر و هدایت منابع به سمت جاهایی که نیازها بیشترین هستند، می‌توانیم مطمئن شویم که هیچ‌کس عقب نمی‌ماند و همه بتوانند به‌طور کامل و ایمن از فرصت‌های عصر دیجیتال بهره‌مند شوند.
