«رمزارز» سپر تورمی اقتصادهای فرسوده از آرژانتین تا ایران

• بولیوی

در اکتبر ۲۰۲۵، تورم بولیوی به رقم ۲۲.۲۳ درصد رسید. اقتصاد این کشور دچار رکود طولانی است. طی یک دهه گذشته، ذخایر ارزی آن از ۱۵ میلیارد دلار به ۱.۹۸ میلیارد دلار کاهش یافته؛ رقمی که تنها برای سه ماه واردات کافی است. به همین جهت مردم به‌طور فزاینده‌ای به رمزارزها رو آورده‌اند. طبق داده‌های چین‌آنالیسس، حجم سالانه تراکنش‌های دارایی‌های دیجیتال در بولیوی، بیش از ۱۴.۸ میلیارد دلار بوده است.

این رویه باعث شد تا تابستان، فروشگاه‌ها شروع به درج قیمت‌ها بر پایه استیبل‌کوین تتر (USDT) کردند که واحد حساب قابل پیش‌بینی‌تر از «بولیویانو» است، در نوامبر، مقامات بولیوی، برنامه‌هایی برای ادغام استیبل‌کوین‌ها در نظام مالی کشور اعلام کردند که بر اساس این برنامه‌ها، بانک‌ها اجازه دارند خدمات امانتداری رمزارز ارائه دهند.

• ونزوئلا

ونزوئلا همچنان با تورم بسیار بالا دست‌وپنجه نرم می‌کند. طبق داده‌های تریدینگ‌ اکونومیکس، رشد سالانه قیمت‌ها در آوریل از ۱۷۰ درصد فراتر رفت.

بر اساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، این رقم ممکن است تا پایان ۲۰۲۵ به ۲۷۰ درصد و تا اکتبر ۲۰۲۶ به ۶۰۰ درصد برسد. این کشور از نظر حجم تراکنش‌های رمزارزی در آمریکای لاتین، رتبه چهارم را دارد. طبق اعلام چین‌آنالیسس، از ژوئیه ۲۰۲۴ تا ژوئن ۲۰۲۵، گردش دارایی‌های دیجیتال به رقم ۴۴.۶ میلیارد دلار رسیده است.

نیویورک تایمز بر این باور است که نیکولاس مادورو عملاً «اقتصاد ونزوئلا را بر پایه استیبل‌کوین‌ها قرار داده است» و بسیاری از ساکنان، به‌طور عامیانه این توکن‌ها را «دلارهای بایننس» می‌نامند.

• آرژانتین

در آوریل ۲۰۲۴، زمانی که خاویر میلی به قدرت رسید، تورم سالانه حدود ۲۰۰ درصد بود. اما او با یک برنامه تثبیت سختگیرانه آن را به حدود ۳۰ درصد رساند.

وضعیت تورم در این کشور به حدی رسیده بود که در دوره جهش سریع قیمت‌ها، مردم آرژانتین برای خرید مواد غذایی وام می‌گرفتند.

بر اساس اعلام چین‌آنالیسس، آرژانتین دومین بازار بزرگ رمزارز در آمریکای لاتین است و حجمی برابر ۹۳.۹ میلیارد دلار دارد. استفاده از دارایی‌های دیجیتال همچنان در حال رشد است. کاربرد اصلی رمزارز در این کشور، حفظ ارزش دارایی‌هاست. با این حال در سطح دولتی، رمزارزها هنوز پذیرفته نشده‌اند، گرچه میلی و برخی قانون‌گذاران، رویکرد نسبتاً مثبتی دارند.

• ترکیه

تورم ترکیه در سال ۲۰۲۲ و در سایه سیاست‌های غیرمتعارف رجب طیب اردوغان به اوج رسید. او برخلاف اصول اقتصاد متعارف، نرخ بهره را کاهش داد و استدلال کرد نرخ‌های بهره بالا موجب افزایش تورم می‌شوند.

در نتیجه با افزایش هزینه‌های تولید و واردات، تورم به ۸۵ درصد رسید. پس از بازگشت به سیاست پولی ارتدوکس (سیاست‌ پولی استاندارد، رایج و مبتنی بر اصول اقتصاد متعارف)، این نرخ به ۳۲ درصد کاهش یافت.

در میانه بی‌ثباتی اقتصادی، شهروندان ترکیه به‌طور گسترده به رمزارزها روی آوردند. طی سال گذشته، حجم تراکنش‌ها به ۲۰۰ میلیارد دلار، یعنی بیشترین رقم در خاورمیانه و شمال آفریقا رسیده است. اما با کند شدن تورم، تغییر ملموس در ترجیحات از استیبل‌کوین‌ها به آلت‌کوین‌ها دیده شد.

چین‌آنالیسس اعلام کرد: «این تغییر، احتمالاً بازتاب جست‌وجوی بازده بالاتر توسط فعالان بازار است؛ کاربرانی که در شرایط افت قدرت خرید و سختگیری‌های نظارتی، مایل به پذیرش ریسک بیشتر برای کسب سودهای بزرگ‌تر هستند.»

• ایران

ایران با موج جدیدی از تورم روبه‌روست. این نرخ در ژوئن از ۴۰ درصد گذشت و در سپتامبر ۲۰۲۵ به ۴۵.۳ درصد رسید. اقتصاد کشور، تحت‌تأثیر تحریم‌های سنگینی قرار دارد که واردات و دسترسی به نظام‌های پرداخت جهانی را محدود کرده‌اند. افزایش هزینه‌های دولت و بالا رفتن هزینه‌های زندگی، مقامات را به سمت برنامه‌هایی برای تغییر واحد پول سوق داده، زیرا معامله با ریال، به‌طور فزاینده‌ای دست‌وپاگیر شده است.

ایران از نخستین کشورهایی بود که ظرفیت رمزارز برای دور زدن تحریم‌ها را به رسمیت شناخت. استخراج رمزارز در سال ۲۰۱۹ قانونی شد و مردم به‌طور فعال از صرافی‌ها استفاده می‌کنند. بااین‌حال، این بخش همچنان تحت کنترل دولتی شدید قرار دارد.

با وجود چالش‌های مقرراتی و زیرساختی، حجم تراکنش‌های رمزارزی در ایران، همچنان رو به افزایش است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد گردش این دارایی‌ها از سطح سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ فراتر خواهد رفت.

• نیجریه

نیجریه در مهار تورم، پیشرفت قابل‌توجهی داشته است. طی یک سال، نرخ تورم از ۳۰ درصد به ۱۶ درصد رسیده که کمترین میزان از سال ۲۰۲۲ بوده است. در این زمینه، بهبود شرایط عرضه، نقش مهمی داشته و فشار قیمت مواد غذایی را کاهش داده است. طبق گزارش رویترز، تورم مواد غذایی از ۲۱.۸۷ درصد در اوت به ۱۶.۸۷ درصد در سپتامبر کاهش یافته است.

بخش مهمی از این موفقیت، ناشی از اصلاحاتی مانند حذف یارانه سوخت و یکپارچه‌سازی نرخ ارز توسط بولا تینوبو، رئیس‌جمهور نیجریه است بانک مرکزی نیجریه نیز در اوت برای اولین بار طی سه سال، نرخ سیاستی را کاهش داد.

لیکن با وجود بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی، نیجریه، همچنان رتبه نخست آفریقا از نظر حجم تراکنش‌های رمزارزی را با رقم ۹۲.۱ میلیارد دلار حفظ کرده است و در سه‌ماهه دوم، سهم کاربرانی که از رمزارز برای پوشش تورم استفاده می‌کردند، از ۲۹ درصد به ۴۶ درصد افزایش یافت.