نسل جدید شبکههای سیار برای اینترنت نسل ۵
عباس زندباف – راهاندازی نسل چهارم شبکههای ارتباطات سیار هنوز کامل نشده است، اما بهرهبرداران، گوشیسازان و گروههای تحقیقاتی ممتاز این حوزه به سراغ تحقیق در مورد راهاندازی نسل پنجم فناوری ارتباطات سیار رفتهاند و در پی بهره برداری تجاری از آن تا سال ۲۰۲۰ هستند.
فناوری نسل پنجم در واقع تغییر در کلان الگوی طراحی شبکههای ارتباطات سیار است؛ تغییری که انقلابی در فناوری این حوزه بهمنظور پشتیبانی از الزامات میزانپذیری، دیرکرد و گردش اطلاعات اطلاعات و همپایی با کاربریهای سنگینی چون واقعیت برافزوده یا متصلسازی تریلیونها افزاره است.
شبکههای نسل پنجمی آینده در واقع برداشت انسان از جهان اطراف و تعامل با آن را تغییر میدهد. شبکههای نسل پنجم آمیزهای از پیشرفتها را به دست میدهند که واقعیت کنونی را به واقعیت متصل تغییر میدهد؛ واقعیتی که در آن تمام چیزها و همه افراد اتصال متقابل دارند و کلیتی متحد میسازند. شبکههای نسل پنجم امکان اتصال بیش از شش میلیون سامانه را فراهم میکند که تمام ساکنان این کره خاکی را پوشش میدهند و هر کدام شامل هزار چیز هستند. هر شخص دارای اتصال دایم به پزشکان، دوستان، همکاران، کارفرمایان/تامینکنندگان و خدمات امنیتی و همچنین خودروهایشان، قنادی مورد علاقهشان، مراکز تفریحی، مترو، فرودگاه، منزل و هر چیز مورد علاقهاش است. تمام این چیزها نیز متصلاند، به طوری که مثلا محموله میتواند غلط بودن مسیر را به شرکت حمل و نقل تذکر بدهد و سماور میتواند با بارگذاری نرمافزاری بر کارایی خود بیفزاید.
افزایش ظرفیت شبکه هم رخ میدهد، بهطوریکه شبکههای نسل۵ میتوانند ۱۰۰۰ برابر شبکههای نسل چهارمی در دست راهاندازی، دادههای سیار حمل کنند. این ظرفیت ارتباطی سترگ به همه امکان میدهد تا دسترسی، ارسال یا تبادل اطلاعات را بهصورتی آنی انجام دهند. پوشش دادن واسطهای چندحالتی جزو تحقیقات حوزه نسل ۵ نیست؛ زیرا این شبکه را طوری طراحی میکنند که این واسطها یکپارچه شوند. افزارههای واقعیت برافزوده، واسطهای مغزامواجی یا زیستتراشههای واسط کاشته در بدن به کاربران شبکههای نسل ۵ امکان میدهد با هم و افزارههای متصلشان کاملا بهطور طبیعی تعامل کنند. اینگونه تبادلهای مستقیم تصاویر، رایحهها، اطلاعات یا امواج مغزی در همه جا میسر است. شبکههای نسل پنجم برای پوششدهی جغرافیایی سراسری طراحی شدهاند.
قلب این شبکه به توسعه نیرومند فناوریهای کنونی مجازیسازی و همگرایی با فناوریهای رایانش ابروارهای اتکا دارد؛ بنابراین نرمافزار نقش بسیار مهمتری در شبکههای نسل ۵ ایفا میکند تا در شبکههای امروزی. بسیاری از سختافزارهای مخابراتی اختصاصی امروز جای خود را به بنسازههای رایانشی همه منظوره میدهند که از طریق نرمافزار خدمات ارتباطی مورد نیاز را ارایه میدهند. به این ترتیب واپایش شبکه خیلی انعطافپذیرتر و اقتصادیتر خواهد شد و با خدمات تحت پشتیبانی و فراندهای تجاری بهرهبرداران مخابراتی بهتر تلفیق خواهد شد. به این ترتیب، زمان لازم برای راهاندازی خدمات جدید از ۹۰ روز کنونی به حدود ۹۰ دقیقه کاهش خواهد یافت؛ یعنی گستره خدمات تحت پشتیبانی بهطور چشمگیری پویاتر و منطبق با نیازهای کاربران خصوصی و حرفهای خواهد بود.
به گزارش عصر ارتباط کاربری اقتصادیتر انرژی نیز یکی دیگر از عناصر کلیدی در شبکههای نسل۵ است. اگر میخواستیم ظرفیت شبکه را با فناوری امروز ۱۰۰۰ برابر کنیم، انرژی لازم بهقدری زیاد بود که چنین کاری شدنی نبود؛ بنابراین هم به لحاظ نقش پایانهها در طراحی شبکه هم به لحاظ طراحی کل شبکه، کارایی در مصرف انرژی نیز معیار عمده دیگری در طراحی شبکههای نسل۵ است. بنابراین فناوریهایی در شبکههای نسل۵ در دست ساخت است که با ۱۰ درصد انرژی مورد استفاده کنونی کار میکنند و آثار مخرب زیستمحیطی کمتری دارند. در مجموع میتوان گفت که شبکههای نسل۵ ما را را سوی جهانی رهنمون میشوند که در آن خبری از فاصلهها نیست و حس هستی و فهم انسان و اطرافیان و اشیای اطراف تلفیق میشود.
اتحادیه اروپا با توسل به برنامه تحقیقاتی افق ۲۰۲۰ که به مدت هفت سال از سال ۲۰۱۴ به بعد بهاجرا در میآید و بودجه آن حدود ۸۰ میلیارد یورو است، برنامه خاصی با محوریت این فناوری تدوین کرده که زیرساخت شبکه نسل ۵ پیشرفته افق ۲۰۲۰ برای اینترنت آینده نام دارد. این برنامه ۷۰۰ میلیون یورو از کمیسیون اروپا و ۳۵۰۰ تا ۷۰۰۰ میلیون یورو از بخش خصوصی بودجه گرفته است. موسسه تحقیقاتی شبکههای امدیا یکی از سردمداران اصلی شبکههای نسل پنج در اروپا است که هماهنگساز طرح آیجوین است. آیجوین یکی از طرحهای مهم اروپا در حوزه شبکههای نسل ۵ و در واقع نخستین طرح اروپایی تحقیق و پدیدآوری فناوری (RTD) هماهنگشده توسط موسسه امدیا که جایزه دوم بهترین طرح تحقیق و توسعه همیارانه اروپا را از بنیاد دانش مادرید دریافت کرد و بهتازگی برای نمایش فنی در برابر گونتر اوتینگر، عضو کمیسیون جامعه و اقتصاد دیجیتالی اروپا در اجلاس جهانی تلفن همراه ۲۰۱۵ انتخاب شده بود.
در ضمن مؤسسهی امدیا و بخش تحقیق و توسعهی تلفونیکا به تازگی واحد تحقیقاتی مشترکی به نام واحد تحقیقاتی مشترک تلفونیکا امدیا در فناوریهای نسل۵ تشکیل دادهاند که هدف از آن همکاری راهبردی به منظور فراهمسازی چارچوبه بهرهبرداری و تعامل تنگاتنگ در فعالیتهای علمی مختلف است.
موسسه امدیا سه طرح دیگر هم در زمینه شبکههای نسل۵ دارد. نخست آنکه یورگ ویدمر، محقق موسسه امدیا اعتبار معروف ایآرسی برای اجرای طرح سرچلایت را دریافت کرده است که به تحقیق در مورد شبکههای ۶۰ گیگاهرتز، یکی از فناوریهای اصلی نسل۵ اختصاص دارد. این طرح ۷/۱ میلیون یورو برای پنج سال آینده دریافت کرده است. در ضمن موسسه امدیا هماهنگساز فنی طرح کراود اروپا است که منتخب کمیسیون اروپا بهعنوان یکی از طرحهای اولیه نسل ۵ است. سوم آنکه مؤسسه امدیا سردمدار طرح منطقهای تیگر۵ است که معطوف به این فناوری است و گروههای تحقیقاتی اصلی مادرید در این حوزه زیر چتر آن گرد آمدهاند.
