چه تعداد خودپرداز در ایران نیاز داریم؟
طی بررسی صورت گرفته توسط موسسه “تحقیقات بانکداری خرد” تعداد خودپردازهای جهان تا سال ۲۰۰۷ بیش از یکونیم میلیون دستگاه خواهد رسید. در پایان امسال حدود یک و نیم میلیون دستگاه و در سال ۲۰۰۰ بیش از یک میلیون دستگاه وجود داشت و بیست سال قبل تعداد آنها به ۲۰۰هزار دستگاه بالغ میشد. به عبارت دیگر در ۶ سال اخیر تعداد خودپردازهای جهان حدود ۵۰ درصد زیادتر شده است که رشد خدمات مکانیزه بانکداری را بیان مینماید. طبق منابع متعبر جهانی تعداد خودپردازهای کشورهای پیشرفته جهان در سال ۲۰۰۴ به قرار زیر است:
با توجه به جدول فوق میتوان استنباط نمود که در کشورهای مورد بحث بطور میانگین به ازای هر هزار نفر یک پایانه خودپرداز اختصاص داده شده است. حال با عنایت به جمعیت کشور ایران که حدود ۷۰ میلیون نفر در نظر گرفته میشود و با توجه به وضعیت جغرافیایی کشور، اگر حدود ۶۰ درصد از این جمعیت شهر نشین فرض شود و چنین در نظر بگیریم که با توجه به تفاوتهای موجود بین شهر و روستا سیاست استفاده از پایانه خودپرداز صرفا برای مناطق شهری مد نظر است، آنگاه میتوان چنین نتیجهگیری نمود که کشور ایران جهت همگام شدن با جهان به حدود ۴۲ هزار خودپرداز نیاز دارد.
مطلب فوق برگزیده مختصری از یک گزارش از تولیدات اداره کل سازمان و تشکیلات و روشهای بانک ملت بود.
راه راست:
۱- اگر ۴۲هزار خودپرداز پیشنهادی قبل را بپذیریم، ساخت خودپرداز در داخل کشور بسیار منطقی جلوه میکند. اگر از قسمتهای حساس خودپرداز که به سادگی قابل وارد شدن هستند بگذریم، قسمتهای دیگر با صرفه جویی ارزی و هزینه نهایی کمتر قابل تولید در ایران است. بیایم از تولید داخل حمایت نماییم.
۲- شرکتهایی که وارد عرصه ساخت خودپرداز شدهاند یا بسیار کوچک هستند که موجب دلسردی بانکها میشود، یا بیتجربه که حتی در بازاریابی حرفهای هم دچار مشکل میشوند و همان نتیجه را میدهد. شراکت با یکی از بانکها یا تاسیس شرکت دیگر توسط یک بانک یا موسسه سرمایه گذاری یا تولید توسط یکی از شرکتهای بزرگ فروشنده خودپرداز، پیشنهاد میگردد. توصیه میشود که راه حلی برای مشکلات خود بیابند.
۳- تولید قسمتهای نیمه حساس و حساس نیز به تدریج قابل انجام شدن است.
۴- تولید قسمتهای مختلف خودپرداز توسط شرکتهای زیادی انجام میشود که آنرا از حالت انحصاری خارج کرده و در حال حاضر تولید کنندگان کوچکی در دنیا وجود دارند که فروش سالانه آنها کمتر از یک دهم نیاز ایران است.
۵- کشورهای نمونه در جدول بالا از لحاظ فرهنگ مردمی، مالیاتی، فنآوری، امنیت اجتماعی و بسیاری دیگر، فرق زیادی با مردم ایران دارند. اگر چه دوست داریم مانند آنها از رشد اقتصادی و فنی برخوردار شویم اما برای مقایسه باید تعدیل صورت گیرد یا از مبنایی دیگری برای سنجش استفاده شود.
۶- با توجه به اینکه فرهنگ سازی به زبان خوش مدت زمان زیادی لازم دارد که از ۱۰ تا ۳۰ سال، مدت معقولی است، نباید با زمانهای کوتاه مدت توجیهات اصولی خود را ارایه دهیم. پیشنهاد میشود که از راههای دستوری و فشار منطقی (مالی، کارمزد، قانون اصناف و بازرگانی) استفاده نماییم.
۷- بررسی روزمره نشان میدهد که اگر همین تعداد (حدود ۴۵۰۰ عدد) دستگاههای خودپرداز همیشه دارای پول باشند، مردم راضی هستند. اگر تعداد آنرا به دوبرابر برسانیم و رشد کارت را نیز در نظر بگیریم، کافی به نظر میرسد.
۸- هزینه پرداخت پول توسط خودپرداز بین یک تا دو درصد از پول تحویل داده شده است. اگر روزی این مقدار را بخواهیم از مشتری بگیریم، میزان استقبال از دستگاه چقدر میشود؟ از جمله تفاوتهای ما با کشورهای خارجی در این امر است.
۹- بهترین راه برای پیشبینی آینده در ایران، تامین تقاضای بازار است. تا اندازهای که مردم راضی شوند و استفاده نمایند، باید خودپرداز نصب کرد. البته از تغییر روش، قانون و مسایل حاشیهای غافل نمانیم. عرضه روشهای رقابتی مانند پوز و پرداخت الکترونیک نیز تاثیر زیادی در استقبال از خودپرداز دارند.
