هزینه و فایده; باز هم به سبیت می رویم!
علی شمیرانی – موضوع سرمایه گذاری ها و هزینه های صحیح انجام شده در طرح ها و پروژه های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله مسایلی است که از شروط مهم تداوم توسعه این فناوری در کشور محسوب می شود.
در این خصوص نیز وضعیت به گونه ای است که صرف نادرست بودجه های دولتی در شرایط فعلی نه تنها کمکی به رشد این فناوری در کشور نخواهد کرد بلکه در مواردی حتی موجبات به عقب رفتن و افزایش ریسک را نیز به همراه خواهد داشت. برای روشن شدن موضوع هزینه و فایده در اجرای طرح های ICT ذکر یک مثال کمک می کند. روزی امکانات و منابع زیادی در اختیار یک مدیر (که اتفاقاً تازه از فرنگ نیز برگشته بود) گذاشتند و از وی خواستند برای کشور کار کند. این مدیر هم با صرف هزینه ای سنگین به یک روستا برق رساند و یک روز که برای بررسی عملکرد از وی پرسیدند چه کرده ای؟ به چند چراغ روشن روستا اشاره کرد و گفت من به این روستای کوچک و دور دست برق رساندم.
احسنت گفتند و از وی پرسیدند که چه مقدار برای این کار هزینه کرده ای؟ آقای مدیر نیز پاسخ داد میلیاردها تومان. درست اینجا بود که آه از نهادها بلند و گفته شد تو به چه حقی اینقدر هزینه کردی تا برق را به یک روستای با کمتر از 5 خانوار برسانی تازه آن هم در شرایطی که می شد با چند موتور برق نیز همین کار را کرد.
منظور از بحث هزینه و فایده نیز همین است یعنی ما به گونه ای میلون ها تومان در سال را هزینه کنیم که خروجی متناسبی هم داشته باشیم وگرنه که همان مثال بالا می شود و با صرف میلیاردها تومان پول چند چراغ کوچک روشن می شود و در ظاهر نیز خروجی کار که همان چراغ باشد برای همه روشن و مبرهن است.
با این مقدمه و با توجه به چهارمین حضور شرکت های فناوری اطلاعات در نمایشگاه بین المللی سبیت (CeBIT) با حمایت مرکز صنایع نوین وزارت صنایع ومعادن جای طرح چند پرسش باقی می ماند که جا دارد مسوولان این مرکز پاسخ درخوری به این پرسش ها بدهند. بدیهی است که طرح این پرسش ها هدفی جز اصلاح ، رفع اشکالات احتمالی و کمک به اجرای هر چه بهتر طرح های ICT ندارد. و اما پرسش ها:
1- مسوولان مرکز صنایع نوین وزارت صنایع و معادن پاسخ دهند که هزینه شرکت در نمایشگاه های خارجی سالانه چه میزان است و خروجی های این حضور چه بوده است؟
2- قطعاً برای این هزینه فایده ای بوده است که به عنوان دومین سوال باید پرسید که آیا رسیدن به چنین خروجی هایی از طرق دیگر و با صرف هزینه کمتر میسر نبوده است؟
3- برنامه های آن مرکز به طور مشروح برای قبل و بعد از حضور در این نمایشگاه ها چه بوده است؟ برای مثال کسانی که دو سال قبل در سبیت بودند شاهد شکل و نحوه منحصر به فردی ازحضور کشور ترکیه بودند که با ما قابل قیاس نبود. حضور ترکیه کاملاً پررنگ بود و این کشور تا 10 سال آینده خود را برای حضور در این نمایشگاه برنامه ریزی کرده بود.
4- آیا شکل فعلی حضور ایران در این نمایشگاه ها در شان کشور هست یا نه؟
5- آیا شرکت های حاضر در این نمایشگاه نمونه های واقعی صنعت و وضعیت نرم افزار کشور هستند یا استثناهای آن؟
6- اصولاً چند شرکت ایرانی در کشور از سوی آن مرکز شناسایی شده اند که دارای توان صادراتی هستند؟ آیا این شرکت ها به تنهایی و یا با روش های دیگر امکان حضور در عرصه های بین المللی و صادرات محصولات خود را ندارند؟
7- بار دیگر این سووال را باید پرسید که واقعاً در شرایط فعلی صنعت نرم افزار کشور،اولویت های موجود وشکل حضور ایران ، ضرورت های شرکت در نمایشگاه های خارجی چیست؟
8- و بالاخره این که آیا همه ساله چند شرکت خاص به این نمایشگاه ها می روند یا آن که هر سال به شرکت های جدید این فرصت داده می شود؟
و اما جهت آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر برای آن دسته از علاقه مندان و مسوولانی که چندان در کم و کیف دستاوردهای این نوع سفرها(که هزینه تقریبی آن بین 350 تا 500 میلیون تومان در سال برآورد می شود) بخشی از گزارش دستاورده های نمایشگاه سبیت سال 2005 به نقل از شرکت مجری طرح (ثنارای) می آید:
این گزارش 24 صفحه ای که 7 صفحه آن به دستاوردهای ایران در این نمایشگاه اختصاص دارد برای رسانه ها ارسال نشده و خروجی آن نیز (ظاهراً به شکل اتفاقی) روی سایت شورای عالی اطلاع رسانی یعنی www.takfa.ir مشاهده شد.
در این گزارش مواردی همچون مطرح شدن نام ایران در صنعت IT اروپا وجهان، بازتاب حضور ایران در رسانه های خارجی (مصاحبه با DW آلمان)، تعمیق ارتباط با مسوولان استرالیا، بازدید شرکت های استان باواریای آلمان و برقراری ارتباط با ایرانیان خارج کشور از جمله دستاوردهای حضور ایران در نمایشگاه سبیت عنوان شده است. اما در این گزارش به میزان هزینه انجام شده برای دستیابی به این دستاوردهای بزرگ اشاره ای نشده است.
و بلاخره این که چگونه با وجود وزارت بازرگانی و جایی به عنوان شرکت نمایشگاه های بین المللی کشور(با مسوولیت مستقیم توسعه صادرات و حضور در عرصه های بین المللی)، وزارت صنایع وارد این عرصه می شود نیز پرسشی است که ظاهراً دولت جدید نیز پاسخی به آن نمی دهد.
- ۸۴/۱۲/۱۳
