اتصال "نیازها و ایده‌ها" در اکوسیستم فناوری با سامانه "نان"
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در اکوسیستم فناوری و نوآوری، شناسایی نیازها و طراحی ایده‌هایی برای حل این نیازها و مسائل جامعه و متصل کردن آنها به یکدیگر است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با طراحی سامانه‌ای به نام "نان" در این راستا قدم برداشته است.
به گزارش تسنیم، یکی از برنامه‌های مهم پیشنهادی وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس شورای اسلامی ایجاد نظام ملی پیشنهاد‌ها برای ثبت و نمایه‌سازی نیازهای مختلف جامعه و در نتیجه سوق دادن بخش عمده‌ای از فعالیت‌های پژوهشی در راستای رفع نیازها و مشکلات جاری کشور بوده است.
با ایجاد این بانک اطلاعاتی متمرکز، زنجیره پژوهش، فناوری و نوآوری تکمیل شده و با هدفمند و نیازمحور کردن بخش مهمی از فعالیت‌های پژوهشی درجهت رفع نیازها، کشور در مسیر توسعه همه جانبه علمی قرار خواهد گرفت.
از طرف دیگر ضرورت ایجاد نظام پیشنهاد‌ها و یا نظام ایده‌ها و نیازها "نان" اجرای مصوبه "سیاست‌های ایجاد و ارتقاء سکو‌های ملی تربیتی، آموزشی، پژوهشی، فنآوری و نوآوری" جلسه 852 مورخ 7/10/1400 شورای عالی انقلاب فرهنگی و ابلاغیه شماره 19296/1400/دش مورخ 15/12/1400 رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
براساس ماده 4 این مصوبه ایجاد ساختار نهادی برای برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی سیاست‌های ابلاغی در حوزه آموزش عالی، پژوهش، فناوری و نوآوری بر عهده وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری بوده و لذا وزارت عتف لازم است در راستای انجام تحقیقات نیازمحور نسبت به احصاء و تعیین نیازها، ایده‌ها و توانمندی‌های کشور و یکپارچه‌سازی سامانه‌های موجود پژوهش، فناوری و نوآوری در حوزه مرتبط با نیازهای کشور، نظام ایده‌ها و نیازها را برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی نماید.
همچنین وزارت عتف به عنوان دستگاه هماهنگ‌کننده میان دستگاهی سایر دستگاه‌های مسئول از جمله وزارت آموزش و پرورش، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دانشگاه آزاد اسلامی در نظر گرفته شده است.
سامانه نظام ایده‌ها و نیازها (نان) ویژگی‌های دارد که شامل موارد مختلفی است: کاربردی‌سازی پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری براساس حل نیازهای کشور، نیازسنجی و نیازآرایی اولویت‌بندی نیاز و تعریف میدان بازی جدید، تدوین نظام‌مند و پویای اولویت‌های تحقیقاتی و ترسیم نقشه جامع نیاز ـ توانمندی صنعتی ـ دانشگاهی کشور و افزایش بهره‌وری حمایت از نخبگان پارک‌های علم و فناوری شرکت‌های دانش‌بنیان.
نکته بسیار مهم این است که تعریف و الزام ثبت نیازها در سامانه "نان" در استفاده از اعتبارات در بنده ه تبصره 9 قانون بودجه سال 1401 آمده است همچنین الزام و تکلیف دستگاه‌های اجرایی به درج اولویت‌ها، نیازها و مسائل تحقیقاتی در سامانه نظام ایده‌ها و نیازها (نان) در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) جهت بهره‌مندی از 1 درصد بودجه پژوهشی دستگاه‌های اجرایی قید شده است.
در آیین‌نامه حمایت از تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری آمده است: وزارت علوم موظف است با همکاری پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و سایر دستگاه‌های اجرایی اقدام به طراحی و راه‌اندازی سامانه نظام فکر نو (ایده‌ها) و نیازها (نان) کند. نظام فکر نو (ایده‌ها)و نیازها (نان) مبتنی بر ایجاد مستقیم بین نیازهای جامعه، صنایع خصوصی و دولتی، پژوهشگران، شرکت‌های دانش‌بنیان، پارک‌های علم و فناوری خواهد بود و بستری برای پیوند میان ظرفیت‌های علمی و پژوهشی کشور و نیازها و مسائل موجود در بخش دولتی و خصوصی است.
این برنامه با راهبری، هدایت و تأمین مالی وزارت علوم و همکاری تمام سامانه‌های پژوهشی دستگاه‌های اجرایی، از طریق جمع‌آوری و بهمرسانی اطلاعات، نیازمندی‌ها، ظرفیت (پتانسیل‌ها) و قابلیت‌های فناورانه و پژوهشی کشور اجرایی و عملیاتی می‌شود.
- نقش دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها نیز در سامانه نان
نقش دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها نیز در سامانه نان قابل توجه است. ما "کارگزار ارزیابی نیاز و ایده" را داریم که جهت انجام امور تکمیل و تصحیح اطلاعات ثبت شده، تعیین حوزه‌های تخصصی، تعیین سطح فناوری، تأیید قابلیت انجام در قالب پایان‌نامه و تعیین وجود یا عدم وجود درخواست برای پیشنهادیه (RFP) و ارائه کاربرد دارد. "کارگزار مدیریت نیاز و ایده" برای برقراری ارتباط و تعامل با نیازپرداز، شناسایی نیازهای فنی نیازپرداز و برقراری ارتباط با ایده‌پرداز مرتبط است. معرفی داور برای انتخاب ایده برتر و تعریف پارسای(پایان‌نامه و رساله) تقاضامحور از دیگر موضوعاتی است که در نقش دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در سامانه نان کاربرد دارد.
- نقش پارک‌های علم و فناوری در سامانه نان
4 گزاره در نقش پارک‌های علم و فناوری در سامانه نان وجود دارند:
- کارگزار ارزیابی نیاز و ایده: برای انجام امور تکمیل و تصحیح اطلاعات ثبت شده، تعیین حوزه‌های تخصصی، تعیین سطح فناوری، تأیید قابلیت انجام در قالب پایان‌نامه و تعیین وجود یا عدم وجود درخواست برای پیشنهادیه (RFP) و ارائه آن
- کارگزار مدیریت نیاز و ایده: برقراری تعامل و ارتباط با نیازپرداز، شناسایی نیازهای فنی نیزپرداز و برقراری ارتباط با ایده‌پرداز مرتبط
- معرفی داور برای انتخاب ایده برتر
- تعریف توانمندی‌های فناورانه و محصولات دانش‌بنیان شرکت‌های تحت پوشش
سامانه "نان" بستری مناسب برای اجرایی کردن شعار تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین، معرفی محصولات و نیازمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، توانمندی شرکت‌ها و واحدهای فناور، تشکیل واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان براساس نیازها، ایجاد زمینه همکاری‌های فناورانه بین‌المللی، تولید مبتنی بر نیاز جامعه و صنعت و در بستر دانش‌بنیان، دوره‌های آموزشی مهارت‌محور و تعریف شاخص تکنومتری Nindex و Npoint و تأثیر آن به عنوان شاخص مؤثر بر رتبه‌بندی دانشگاه و پژوهشگاه‌ها و ارتقای اعضای هیئت علمی است.