آیا در اینترنت همه چیز رایگان است؟
باور عمومی این است که اگر چیزی در اینترنت قرار دارد، به معنای رایگان بودن و قابل دسترس بودن است. اما واقعیت جور دیگری است.
به گزارش تسنیم باور عمومی این است که اگر چیزی در اینترنت قرار دارد، به معنای رایگان بودن و قابل دسترس بودن آن برای عموم مردم است. بسیاری از کاربران به اشتباه باور دارند که رسانه و محتوای برخط از قانون کپی رایت تبعیت نمی کند. در دسته دیگری از کاربران این باور به صورت ناخودآگاه ایجاد شده که باعث می شود محتوای دیجیتال را نسخه برداری و بازنشر یا بدون کسب اجازه از مالک آن از آن استفاده نمایند.
اما اصل موضوع آن است که به نظر می رسد این باور که محتوای موجود در اینترنت رایگان است یا توسط قانون کپی رای پوشش داده نمی شود بر دو پایه استوار است که در واقع هر دوی این دلایل با یکدیگر مرتبط هستند. دلیل اول ریشه در فناوری دارد. اینترنت به طور گسترده ای هزینه نسخه برداری را کاهش می دهد و در نتیجه دسترسی، تکثیر، انتقال و تغییر محتوا را به امری آسان و کم هزینه تبدیل می نماید. کاربران می توانند نسخه های متعددی از یک محتوا را به گیرندگان بی شماری در سراسر دنیا در کوتاه ترین زمان ارسال کنند.
دلیل دوم ساختاری فلسفی دارد و ریشه در این نقل قول دارد که اطلاعات به رایگان بودن گرایش دارد. این نقل قول به استوارت برند در اولین کنفرانس هکرها در سال 1984 منتسب شده است که پس از آن به سرلوحه جنبش سایبرپانک تبدیل گردید. به طور خلاصه این برداشت بر آن است تا محتوای موجود در اینترنت را مفهومی خارج از قوانین کپی رایت و سایر قوانین محدود کننده معرفی نماید. در سال 1996 جان پری بارلو یکی از پیشگامان اینترنت و بنیانگذار بنیاد مرز الکترونیکی برداشت فوق را در بیانیه استقلال فضای مجازی با اعمال تغییراتی مجددا به کار گرفت: «قوانین حقوقی شما در مورد اموال، بیان، هویت، جریان ها و محتوا شامل ما نمی شود زیرا این قوانین بر اساس ارجاع به ماده شکل گرفته اند. حال آنکه در فضای اینترنت ماده وجود ندارد.»
با این حال همانند آثار فیزیکی موجود هر آنچه در اینترنت یافت می شود نیز به عنوان اثری اصلی با مالکی مشخص تحت پوشش قانون کپی رایت قرار می گیرد. این مهم شامل نرم افزار، تصاویر، متن، ویدئوها، موسیقی، جداول، نمودارها و همچنین پست های ارسال شده در رسانه های اجتماعی و وبلاگ ها می شود. هیچ کدام از این موارد به صورت خودکار تنها به دلیل اینکه در اینترنت به نمایش گذاشته شده اند یا ارسال شده اند، در عرصه عمومی و دسترسی آزاد قرار نمی گیرند.
با توجه به جنبه های تجاری توافق نامه مالکیت معنوی که شامل کلیه کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی می شود، حداقل زمان تحت پوشش قانون کپی رایت برابر است با طول عمر مالک یا صاحب اثر به علاوه حداقل 50 سال پس از آن. البته ناگفته نماند بعضی اعضا، از جمله ایالات متحده و کشورهای اتحادیه اروپا، مدت زمان حت پوشش قانون کپی رایت پس از فوت صاحب اثر را 70 سال لحاظ می نمایند. پس از انقضای مدت زمان تحت پوشش قانون، حق نسخه برداری آن اثر وارد عرصه عمومی و دسترسی رایگان می شود. از طرف دیگر صاحبان اثر، آثار خود را به عرصه عمومی و دسترسی رایگان اختصاص می دهند. این مهم به معنی خودداری از دریافت هرگونه مبلغ حاصل از فروش آن اثر است. مدل های متفاوتی جهت عامل با کاربران برای صاحبان اثر وجود دارد که طی آن می توانند از برخی از حقوق چشم پوشی نمایند یا اثر خود را با اعمال محدودیت های اندک در اختیار عموم قرار دهند. مانند قوانین تحت شبکه مشترکات و جریان منبع متن باز برای نرم افزارها.
پس در نهایت می توان گفت حقیقت آن است اکثر محتوای موجود در اینترنت تحت پوشش قانون کپی رایت قرار دارد و بنابراین در دسترس عموم و جهت استفاده آزاد، کپی برداری، تطبیق یا نمایش عمومی، اجرا یا انتشار بدون کسب اجازه از صاحب آن قرار ندارد. تنها زمانی اثر برای استفاده آزاد و بدون نیاز به کسب اجازه در دسترس عمومی قرار می گیرد که صاحب آثار مشخصا آن را به عرصه عمومی اختصاص داده باشد.
- ۰۱/۰۳/۰۷