انجمنی که فراموش شد و دامنه‌ای که به حراج رفت
نادر نینوایی - سال 84 تعدادی از چهره‌های مطرح دانشگاهی علوم ارتباطات اجتماعی و اساتید بنام روزنامه‌نگاری کشور با همکاری مدیران و فعالان دولتی و غیر دولتی حوزه ICT، انجمنی تحت عنوان "انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی (IRASIS)" راه‌اندازی کردند.
همان دوران هدف انجمن گسترش و پیشبرد توانایی‌های علمی کشور در زمینه‌های ارتباطات و اطلاعات، توسعه کیفی نیروهای متخصص آن و بهبود سطح آموزش و پژوهش دانشگاه‌ها در جهت اجرای طرح جامع آینده‌نگری ارتباطی و اطلاعاتی کشور، براساس پژوهشگری، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای عنوان شده بود.
جالب آنکه برای ثبت انجمن در همان دوران یعنی در تیر ماه 84 حتی اعلام روزنامه رسمی نیز انجام گرفت تا فعالیت‌های آن رسما و با جدیت آغاز شود.
این انجمن البته سایتی فعال و پر از مقالات علمی و اثرگذار نیز داشت. اما هفته گذشته جست‌وجوی مطلبی ما را به سمت سایت انجمن هدایت کرد که در کمال تعجب مشخص شد، حتی نام دامنه این انجمن (irasis.ir) به علت عدم پرداخت شارژ سالانه از دسترس خارج و به حراج گذاشته شده است!
حس خبرنگاری ما را بر آن داشت تا ببینیم این سایت به چه بهایی قیمت‌گذاری شده است. پس با فروشنده تماس گرفتیم که با ارسال یک پیامک درخواست 800 هزارتومان کرد.
مروری بر موسسان و تاریخچه انجمن
اقدام برای تاسیس انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی که ضرورت آن چند هفته پس از برگزاری نخستین مرحله اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی (WSIS)، از سوی چند تن از محققان و متخصصان علوم ارتباطات و هیات علمی- فرهنگی کشور، از زمستان 1383 آغاز شد.
به این منظور تقاضای ایجاد این انجمن، از سوی هیات موسس آن به کمیسیون انجمن‌های علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارایه شد و در کمتر از یک سال هم به تصویب رسید.
از بین چهره‌های علمی حاضر در هیات موسسان انجمن می‌توان به مرحوم کاظم معتمدنژاد پدر علم روزنامه‌نگاری ایران، مهدی محسنیان‌راد استاد تمام علوم ارتباطات که در این سال‌ها از دانشگاه هاروارد آمریکا فرصت مطالعاتی گرفته و نیز اساتید مطرح و نام‌آشنای روزنامه‌نگاری مثل نمکدوست، شکرخواه، بدیعی، خانیکی و رویا معتمدنژاد دختر مرحوم معتمدنژاد نام برد.
در بین اعضای هیات موسس انجمن البته مدیران پرنفوذ و باسابقه‌ای که سال‌ها در زمینه ارتباطات کشور سمت‌های مهمی را به عهده داشته‌اند، نیز وجود داشت. از میان این مدیران باسابقه و متنفذ می‌توان به نصراله جهانگرد معاون وزیر و رییس فعلی سازمان فناوری اطلاعات، حسام‌الدین آشنا مشاور رسانه‌ای رییس‌جمهور فعلی و داوود زارعیان که حدود 20 سال سمت سخنگو و مدیر روابط عمومی مخابرات را عهده‌دار بوده و حالا معاون امور مشتریان شرکت مخابرات ایران است، اشاره کرد.
پس از فوت مرحوم معتمدنژاد اما یونس شکرخواه سمت ریاست انجمن را به عهده گرفت که باتوجه به سابقه علمی وی و نیز با توجه به تجربه‌های عملی او در روزنامه‌نگاری و در موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا انتظار می‌رفت که فعالیت‌های انجمن با خللی همراه نشود.
مروری بر اهم فعالیت‌های انجمن
در خصوص فعالیت‌های انجمن نیز برگزاری کارگاه‌های آموزشی با عنوان «دگرگونی‌های آب و هوایی و نقش رسانه‌ها» با همکاری شرکت مخابرات ایران و حمایت یونسکو در سه شهر تهران، مشهد و شیراز مختص اصحاب رسانه، برگزاری دوره آموزشی رسانه وآلودگی محیط زیست با حمایت یونسکو، شرکت در چهار اجلاس WSIS ژنو و برگزاری بیش از ۳۰ سمینار و نشست علمی در سه دوره فعالیت با حضور اعضا از مهم‌ترین اقدامات انجمن در سال‌های گذشته بوده است.
از جمله نشست‌های برگزار شده توسط انجمن نیز می‌توان به نشست‌های جامعه اطلاعاتی؛ پیشینه و نشست‌های جهانی درباره یک مفهوم، کنگره ملی فناوری اطلاعات و نشست رسانه‌ها در جامعه اطلاعاتی اشاره کرد.
برگزاری سمینار بررسی اهمیت مجمع جهانی 2010 مباحثه درباره جامعه اطلاعاتی در فروردین 89، برگزاری سمینار "چهلمین سال اینترنت" در دی ماه ۱۳۸۸ در دانشگاه صنعتی شریف از دیگر اقدامات انجمن در طی سال‌های اخیر بوده است.
اما ظاهرا از زمان فوت مرحوم معتمدنژاد (از سال92 تاکنون) فعالیت‌های انجمن متوقف شده است.
از دسترس خارج شدن دامنه انجمن
اما همان‌طور که ذکر شد انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی در سال‌های قبل تعداد زیادی از مقالات علمی در خصوص جامعه اطلاعاتی را روی سایت اختصاصی انجمن بارگذاری کرده بود که حاوی اطلاعات زیادی بوده که هم به کار پژوهشگران می‌آمد و هم می‌توانست در سیاست‌گذاری‌ها مورد توجه نهادهای مسوول واقع شود.
از سوی دیگر دامنه سایت انجمن مدتی است که از دسترس خارج شده و روی صفحه اول سایت اعلام شده که این دامنه به بالاترین قیمت پیشنهادی فروخته می‌شود. درخواست مبلغ 800 هزارتومانی برای فروش دامنه مذکور که البته با توجه به جایگاه اعضای این انجمن و قوانین و مقررات، قابل پیگیری است، در حالی مطرح شده که امکان حفظ این دامنه و دسترسی به مقالات علمی مندرج در آن با پرداخت سالانه 15 هزارتومان فراهم بود. البته احتمالا مسوول فنی سایت باید در جریان ماوقع بوده و یک سهل‌انگاری موجب چنین اتفاقی شده است.
به هر ترتیب پیگیری‌های خبرنگار عصر ارتباط از دفتر رییس انجمن (به علت مشغله ایشان) بی‌نتیجه بود اما داوود زارعیان از اعضای هیات موسس انجمن با اعلام این که مدتی است انجمن نیمه‌فعال شده از قرار گرفتن دامنه آن برای فروش اظهار بی‌اطلاعی و تعجب کرد. وی همچنین وعده داد که حتما این موضوع را پیگیری کرده و مشکل را حل می‌کند و از پیگیری‌های خبرنگار ما در این خصوص نیز تشکر و قدردانی کرد.
هفته‌نامه عصر ارتباط با اظهار امیدواری نسبت به بازگشت دوباره دامنه این سایت و در دسترس قرار گرفتن منابع اطلاعاتی موجود در آن، همچنان پیگیر سرنوشت انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی و دامنه از دست رفته آن خواهد بود.