بررسی ابهامات امنیتی در تاکسی‌های اینترنتی
برای ایجاد ابزار نظارتی بر این تاکسی‌های اینترنتی در آبان ماه سال گذشته یک دستورالعمل نظارتی مشترک از سوی وزارت کشور و وزارت صمت تهیه و به شهرداری‌های سراسر کشور ابلاغ شد که نظارت بر تاکسی‌های اینترنتی در قالب آن دستورالعمل انجام می‌شود.
علیرضا قنادان مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی تهران درخصوص ابهام‌هایی که شهروندان درمورد وجود امنیت در تاکسی‌های اینترنتی دارند به میزان گفت: برای ایجاد ابزار نظارتی بر این تاکسی‌های اینترنتی در آبان ماه سال گذشته یک دستورالعمل نظارتی مشترک از سوی وزارت کشور و وزارت صمت تهیه و به شهرداری‌های سراسر کشور ابلاغ شد که نظارت بر تاکسی‌های اینترنتی در قالب آن دستورالعمل انجام می‌شود. وزارت صمت از جهت نظارتی که بر اصناف دارد و وزارت کشور از نظر تولی گری در حوزه شهرداری‌ها و حوزه حمل و نقل به این موضوع ورود کردند.
وی افزود: بر اساس این دستورالعمل نظارتی مشترک که از سوی این دو وزارتخانه ابلاغ شده شهرداری‌ها نظارتشان بیشتر بر روی کنترل سوابق راننده، مساله آلودگی هوا، کنترل میزان آلایندگی و معاینه فنی خودرو‌ها و مواردی از این دست متمرکز شده است. بعضی موارد دیگر که شامل موضوعات صنفی و کسب و کار می‌شود مثل نظارت بر قیمت گذاری و نظارت بر نحوه فعالیت‌ها و شکایت‌های مردمی از طریق اتحادیه کشوری کسب و کارهای اینترنتی پی گرفته می‌شود که اگر مساله‌ای وجود داشته باشد مردم می‌توانند از طریق تماس با این اتحادیه به شکایت هایشان رسیدگی کنند.
علیرضا قنادان درباره پیامد‌های این مساله که شرکت‌های تاکسی اینترنتی از لحاظ حقوقی و کیفری از خودشان دربرابر اتفاقات حین سفر سلب مسوولیت کرده اند گفت: این از آن موضوعات بسیار پیچیده‌ای است که در دستورالعمل نظارتی باید به صورت خاص به آن رسیدگی شود که البته بیشتر به موضوع مدنظر بستگی خواهد داشت. گاهی اوقات ممکن است اقدامات و وظایف مربوطه از طرف شرکت به طور کامل انجام شده باشد، اما شخص راننده مرتکب تخلف شده باشد که مسولیت کامل بر عهده راننده خواهد بود. گاهی اوقات هم ممکن است ضرر و زیانی که اتفاق افتاده باشد مربوط به تعلل و کوتاهی شرکت‌های حمل و نقل باشد. این مساله باید در جای خودش و با توجه به موضوع و اتفاقی که رخ داده مورد بررسی قرار بگیرد تا معلوم شود در آن مورد خاص ضرر و زیان پیش آمده مربوط به چه نهاد یا شخصی بوده است. البته معمولا مشتری براساس آن مقتضیات و بازخوردی که از سیستم دریافت می‌کند درباره سطح امنیت و سطح آسیب یا سطح اعتمادی که می‌توان به یک سیستم داشت قضاوت می‌کند.
وی ادامه داد: درمورد این شرکت‌ها هم مرجع رسیدگی کننده به چنین مواردی اتحادیه صنفی است و باید در آن کمیته نظارتی که وجود دارد درموردش تصمیم گیری شود. مانند گذشته که اگر از آژانس‌ها شکایتی مطرح می‌شد در اتحادیه صنفی رسیدگی صورت می‌گرفت.
قنادان در مورد توجه به الگو‌هایی که برای ارتقا امنیت تاکسی‌های اینترنتی در دیگر نقاط دنیا وجود دارد گفت: مطابق آنچه که در دستورالعمل نظارتی مشترک وزارت کشور و وزارت صمت آمده برخورد با تاکسی‌های اینترنتی در نقاط مختلف دنیا خیلی متفاوت و متنوع است. یعنی اینطور نیست که تصور شود در نقاط مختلف دنیا برخورد یکسانی با تاکسی‌های اینترنتی صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه در بعضی از کشور‌ها که دارای اقتصاد‌های بازتری هستند حتی در ایالت‌ها و شهر‌های مختلف قواعد متفاوتی برقرار شده است افزود: کشور‌هایی هستند که در یک ایالتی فعالیت تاکسی اینترنتی ممنوع اعلام شده، اما در ایالت دیگری در همان کشور آزادانه و بدون محدودیت این فعالیت پی گرفته می‌شود. این موضوع به دلیل اینکه جنبه تکنولوژیک و جنبه نوآوارانه دارد و مسایل و محدودیت هایش حتی در سطح دنیا هم شناخته شده نیست چالش‌های متنوعی را ایجاد می‌کند. از عمر این خدمات در دنیا مدت زیادی نمی‌گذرد و ما هم فاصله زیادی با دنیا نداریم و به فاصله کوتاهی بعد از اینکه این سرویس در دنیا راه افتاد در ایران هم راه افتاد. در حدی که من در جریان هستم در وزارت کشوردر زمان تصمیم گیری برای تدوین این دستورالعمل تلاش شده تجربیات کشور‌های مختلف چه آن‌ها که از ما جلوتر هستند و چه آن‌ها که از نظر حمل و نقل با ما مشابهت دارند و وضع بومی کشور خودمان از نظر حمل و نقل لحاظ شود.
قنادان در ارزیابی دورنمای آینده تاکسی‌های اینترنتی در کشورمان گفت: در مقابل تکنولوژی نمی‌شود مقاومت کرد. تکنولوژی به عنوان خدمات نوین آمده تا زندگی ما را راحتتر، امن‌تر و آسوده‌تر کند و سطح کیفی خدماتی که به شهروندان ارائه می‌شود را افزایش دهد. به روز شدن خدمات حمل و نقل در کشور ما مثل همه جای دنیا اتفاق افتاده و سابقه تاریخی هم دارد. همین نظاماتی که می‌بینیم به عنوان نظام حمل نقل جاری در کشور درحال اتفاق افتادن است خود جایگزین سیستم‌های سنتی تری شده که در گذشته بوده و هربار سیستم‌های جدید مزیت‌هایی داشتند که جایگزین سیستم قبلی می‌شدند.
وی ادامه داد: آنچه که درباره پیش بینی وضع آینده تاکسی‌های اینترنتی باید گفته شود این است که باید این پدیده را بیشتر شناخت و تلاش کرد که تا حد امکان جنبه‌های مثبت آن را در خدمات دهی و در راحتی دسترسی در موارد مشابه و بحث خدمات و کیفیت خدمات به مشتری پی گرفت و توسعه داد و بهینه کرد. در جا‌هایی هم که ملاحظاتی وجود دارد یا شکایاتی که هست از جمله همین مساله امنیت و ایمنی و اعتماد مردم را باید بیشتر بررسی کرد.
قنادان افزود: آن دسته از افرادی که با نوآوری و خلاقیت زمینه ایجاد چنین خدماتی را در کشور فراهم کرده اند باید بنشینند و فکر کنند و هر روز تلاش کنند تا بخشی از این محدودیت‌ها و معایب را کاهش دهند. اگر موفق به این کار بشوند در آینده توسعه خیلی بیشتری خواهند داشت، اما اگر موفق نشوند و محدودیت‌ها و مضرات و جنبه‌های منفی بخواهد توسعه پیدا کند و به چشم بیاید مردم به عنوان مشتریان اصلی چنین سیستم‌هایی ذره ذره استفاده خودشان را کاهش خواهند داد و این باعث می‌شود که این خدماتی که الان هست در آینده محدود شود و شاید به طور کامل از بین برود؛ بنابراین حتما باید بهینه سازی و بهبود و رفع نقایص در دستور کار این شرکت‌ها باشد.
مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران در خصوص سرویس جدید یکی از تاکسی های اینترنتی با عنوان «هم خط» گفت: این سرویس جدید حاصل همکاری میان دو شرکت خصوصی است که یکی تامین کننده ناوگان است و دیگری هم از تاکسی‌های اینترنتی شناخته شده‌ای است که در سیستم حمل و نقل عمومی ما در حال فعالیت است. مهمترین موضوعی که وجود دارد این است که این تاکسی‌های اینترنتی یک پدیده جدیدی در دنیا بوده و در ایران هم به تبع دنیا این پدیده شایع شده است.
وی ادامه داد: در وهله اول آنچه که در این سرویس‌های اینترنتی بیشتر دنبال می‌شد سفر‌های شخصی بود یعنی یک مسافر مبدا و مقصدی را رزرو می‌کند و یک سفر را با وسیله نقلیه انجام می‌دهد که این گام اول بود. اما ما در مباحث مربوط به حمل و نقل هرچقدر سفر‌های شخصی را کاهش دهیم و در همدیگر تجمیع کنیم و تبدیل به سفر‌های جمعی کنیم هم از نظر مصرف سوخت و هم از نظر مسائل مربوط به آلودگی هوا بهینه‌تر خواهد بود و هم اینکه ترافیک کمتری در خیابان‌ها ایجاد خواهد شد؛ بنابراین به جای اینکه مثلا دو یا سه سفر به تنهایی با سه وسیله نقلیه انجام شود در یک وسیله نقلیه تجمیع می‌شود.
قنادان با بیان اینکه در سیستم جدیدی که ارائه شده قرار است از مینی بوس استفاده شود گفت: هرکدام از این سرویس‌هایی که اتفاق بیفتد و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی که الان هم وضعیت خاصی داریم بتواند سفر‌های شخصی را تبدیل به سفر‌های جمعی کند و در قالب فعالیت‌های استارت آپی اتفاق بیفتد از نظر شهرداری تهران بسیار گام مثبت و اقدام مبارکی است و توسعه این‌ها حتما باید در دستورکار استارت آپ‌هایی که در حوزه حمل و نقل مشغول کار هستند قرار بگیرد. چراکه اگر چنین کاری را بتوانند انجام دهند واقعا اقدام مهمی برای حل معضلات مهم شهر تهران از جمله ترافیک و آلودگی هوا خواهد بود.