توصیه‌هایی برای حفاظت از کودکان در فضای مجازی
این روزها بچه‌ها کناره‌گیرتر و آرام‌تر از حد معمول شده‌اند. آن‌ها بیشتر وقت خود را با گوشی‌های تلفن می‌گذرانند؛ تازه وقتی سر وقتشان هم می‌روید می‌بینید که تکالیفشان را خیلی وقت است انجام داده‌اند.
«داری چیکار می‌کنی؟»
هیچ پاسخی نمی‌دهد.
دوباره سعی می‌کنی. «عزیزم با گوشی داری چی کار می‌کنی؟»
فرزند دلبندتان معمولاً با همین لحن جوابتان را می‌دهد: «هیچی! ولم کن می‌خوام تنها باشم»
چه اتفاقی دارد می‌افتد؟ آیا فرزندتان چیزی را در گوشی دیده که نباید؟ آیا به صورت آنلاین مورد زورگویی قرار گرفته است؟ نمی‌دانید چه پیش آمده اما احتمال می‌دهید هر چه هست زیر سر همان گوشی و کانکشن اینترنتش باشد. اما چطور می‌شود از سر و ته موضوع باخبر شد و با این معضل دست و پنجه نرم کرد؟
جهان آنلاین پر است از مطالب آموزشی، اطلاعات و سرگرمی که اگر بدرستی از آن استفاده شود می‌تواند برای هر بچه‌ای مفید باشد. اما مشکل اینجاست که بر اساس تحقیقات اخیرِ کسپرسکی، والدین مدام در تقلایند نگذارند امنیت آنلاین فرزندانشان خدشه‌دار شود؛ این تحقیقات نشان داده است که 84 درصد آن‌ها نگران این هستند که نکند فرزندانشان در فضای نت در معرض محتواهای منفی قرار گیرند.
اگر بخواهیم به طور جهانی حساب کنیم، از هر ده کودک بین سنین 7 تا 12، 9 کودک دستگاه متصل به اینترنت دارد (خواه اسمارت‌فون خواه تبلت یا چیز دیگری). ظاهراً والدین همچنان که نگران تهدیدهای متفاوت فضای آنلاین –قرارگیری در معرض محتوای خشونت‌آمیز یا جنسی تا کودک‌آزاری – هستند هنوز هم حس می‌کنند فرزندانشان به دستگاه‌های آنلاین نیاز دارند. خوب این قابل‌درک است؛ پیشرفت تکنولوژی در زندگی‌های مدرن ما باعث شده والدین ندانند تا چه حد باید به فرزندان خود اجازه‌ی دسترسی به فضای آنلاین را داده (برای یک سری کارها در مدرسه و همچنین معاشرت با دوستان) و تا چه حد مراقب امنیت سایبری آن‌ها باشند.
وقتی کودکان به سنین نوجوانی می‌رسند خیلی مهم است بدانیم در قبال قرارگیری‌شان در معرض فضای اینترنت چه مسئولیت‌هایی به گردن داریم و چه خطراتی آن‌ها را تهدید می‌کند (با توجه به اینکه فضای آنلاین مدام نیز در حال پیشرفت است).
حدود 60 درصد خانواده‌ها گفته‌اند مستقیماً اتفاقاتی که به تهدیدهای امنیت آنلاین منجر شده تجربه کردند؛ برای مثال فرزندشان به سراغ محتوای خشونت‌آمیز و یا جنسی رفته. حتی ترسناک‌تر اینکه، 13 درصد نیز تجربه‌ی کودک‌آزاری داشته و 14 درصد نیز اطلاعات و هویت آنلاین‌شان سرقت شده است. اغلب اوقات، از این سو و آن سو می‌شنویم که افراد جوان به کانکشن‌های آنلاین اعتماد می‌کنند و اطلاعات حساس و شخصی خود را در اختیار قرار می‌دهند غافل از اینکه «دوستی» وجود ندارد بلکه فردی مهاجم است در لباس دوست.
با این حال، والدین تنها نباید نگران مهاجمین مخرب باشند- آنقدر شرایط رو به تغییر است که نمی‌توان استاندارد خاصی برای آن قائل شد. برای مثال می‌توانیم به پیام‌های تبلیغاتی اشاره کنیم که در مورد قرص‌های رژیمی تبلیغ یا از عمل‌های زیبایی به‌به و چه‌چه می‌کنند. شاید این مسائل به زعم برخی والدین چندان هم نگران‌کننده نباشد اما تحقیقات نشان داده به مرور، فرزندتان با دیدن این محتواها عزت نفس خود را از دست می‌دهد و مدام از ظاهر فیزیکی خود ناراضی خواهد بود.
تاکنون بارها ماجراهای مختلفی شنیدیم از بچه‌هایی که ناخواسته کلی پول سر خریدهای درون‌بازی (بدون اینکه پدر و مادرشان ذره‌ای اطلاع داشته باشند) خرج کرده‌اند. شاید فکر کنید این‌ها چندان اهمیت ندارد اما اگر چنین گمان کنید پس یعنی هنوز نمی‌دانید خطرات فضای آنلاین چطور قربانی خود را از همین موارد به‌ظاهر بی‌اهمیت می‌گیرد.
کاملاً می‌فهمم که والدین دوست ندارند انقدر از دنیای آنلاین بترسند؛ بالاخره جهان، جهان توده‌ی اطلاعات است و این پلت‌فرم بسیار دموکراتیک. اینجا در حقیقت جایی است که بحث آموزشی برجسته می‌شود. می‌بایست در کمال تعادل سعی داشت هم محیط آنلاین را به طور بهینه در اختیار فرزند قرار داد و هم از دور روی آن نظارت داشت (که بسیار کار سختی است). از همین روست که کسپرسکی همیشه به دنبال ارائه‌ی راه‌حل‌هایی بوده است که بتواند بواسطه‌ی آن‌ها به پدر و مادرها، معلیمن و سرپرست‌ها در این خصوص آموزش دهد.
گفته می‌شوند متوسط والدین چیزی حدود 46 دقیقه را با فرزندان خود در مورد امنیت آنلاین صحبت می‌کنند و این نشان می‌دهد هنوز خیلی از کودکان و افراد کم سن و سال بدون نظارت در فضای آنلاین پرسه می‌زنند. یادتان باشد که کودک باید در چه چیزهایی مورد یادگیری و آموزش قرار دهد؛ برای مثال ورزشی جدید، خواندن و نوشتن یا انجام پروژه‌ی هنری. در تمام این موارد، بچه‌ها آموزش می‌بینند، مشاوره می‌گیرند و راهنمایی می‌شوند تا بتوانند درک جامعی از کاری که انجام می‌دهند بدست بیاورند.
والدین می‌بایست در بخش آنلاین نیز همین رویکرد را اتخاذ کنند. این بدان معناست که چک کردن رفتار آنلاین فرزندتان (به طور مرتب) می‌تواند خیلی ساده محدود شود به اینکه از او بپرسید مثلاً دارد با گوشی خود چه می‌کند؛ در پرسش و پاسخ‌های خود اغلب نکات مثبت و منفی دریافت خواهید کرد که به کارتان می‌آید.
جهان آنلاین درست مثل دنیا واقعی و فیزیکی‌مان است. وقتی در خانه حواسمان هست پنجره باز نمایند، کتری خاموش باشد، سیستم هشدار روشن باشد و غیره باید حواسمان باشد در فضای سایبری نیز جوانب احتیاط رعایت گردد. فکر نکنید همینکه دلبندتان در محیط امن اتاقش در حال استراحت است یعنی امنیت؛ او می‌تواند در همین فضای به ظاهر آرام، در دام بالاهای اینترنتی افتاده باشد؛ مگر آنکه سیستم امنیت سایبری بسیار مؤثری را داشته باشید که از قابلیت‌هایی همچون فیلتر محتوا، کنار استفاده از اپ و هشدارهای بلادرنگ برخوردار باشد.
هیچ پدر و مادری دلش نمی‌خواهد فرزندش قربانی فیشینگ، داکس[1]، زورگیری یا رفتار تهاجمی دیگری باشد؛ برای همین هم توصیه می‌کنیم همه‌ی تلاش خود را بکنید تا فرزندانتان در مقابل اکسپلویت‌ها و تهدیدهای آنلاین ایمن بمانند. این کار نیازمند وجود ابزارهای نرم‌افزاری نظارت والدین مانند Kaspersky Safe Kids است. با این فناوری شما میتوانید زمان صفحه نمایش فرزند خود را مدیریت و اپی که از آن استفاده می‌کند را نظارت کنید.
برخی‌اوقات شاید فرزندان شما با کامنت گذاشتن اسیر ترول‌ها شوند پس مهم است بدانید آن‌ها در فضای آنلاین به چه تعاملاتی دست می‌زنند. کسپرسکی اطمینان می‌دهد که وبسایت‌های مخصوص بزرگسال‌ها را ببندد؛ بدین‌معنا که فرزندان دیگر نتوانند در معرض محتواهایی که برای سنشان مناسب نیست قرار گیرند. ما دوشادوش متخصصین روانشناس‌مان سعی داریم اطلاعاتی را در اختیارتان قرار داریم تا با کمک آن بتوانید در این خصوص با فرزند خود صحبت کنید و خطرات احتمالی فضای سایبری را به او گوشزد. صنعت امنیت سایبری لزوماً همه‌چیز را در مورد فرزندداری نمی‌داند؛ برخی‌اوقات خودِ نرم‌افزار به تنهایی کفایت نمی‌کند. شاید بعد از اینکه فرزند را در محیط آنلاین تنها می‌گذارید شاید متوجه تغییر رفتار او شوید. حتی (وقتی بحث آموزش به فرزندان می‌شود) راه‌حل‌های محافظتی هم نمی‌توانند جای رو در رو حرف زدن با آن‌ها را بگیرد. بنابراین اگر از این نوع راه‌حل‌های آنلاین امنیت سایبری استفاده می‌کنید، بدان معنا نیست که نباید در مورد رفتار آنلاین فرزند خود با او (هر چند وقت یکبار) صحبت کنید. اگر متوجه شدید فرزندتان به طور غریبی ساکت شده یا برعکس بعد از گذراندن وقت خود در فضای اینترنت به شدت هیجانی و فعال است ممکن است تحت تأثیر محتواهای مخرب قرار گرفته باشد که درست همینجاست که توصیه می‌کنیم باب صحبت را در این باره با آن‌ها باز کنید.
خوبی این مدل معاشرت‌ها این است که شما خطرات و مشکلات را پیش از اینکه از کنترل خارج شوند شناسایی می‌کنید و به همزمان به فرزند خود هم یادآوری می‌کنیم که چقدر دوستش دارید و برایش اهمیت و ارزش قائلید.
آموزش، قدرت است و به عنوان مادر یا پدر این وظیفه‌ی شماست که به فرزند خود اطمینان دهید جایش امن است (هم در جهان سایبری و هم جهان فیزیکی). اگر پدیده‌ی امنیت سایبری را جدی بگیریم، آنوقت است که می‌شود از نعمات فضای سایبری بدون هیچ ترسی بهره برد. اگر آداب معاشرت در دنیای تکنولوژی -که بدان نتیکت[2] می‌گویند- رعایت گردد همه‌چیز حل است. اگر می‌خواهید امنیت سایبری را برای فرزندان خود به ارمغان بیاورید پس بجنبید. کسپرسکی همراه شماست.
توصیه‌هایی برای حفط امنیت فرزندان در فضای اینترنتی
• سرچ‌هایتان با هم باشد: سعی کنید نظارت کنید که فرزندتان دارد وقت آنلاین خود را صرف چه چیزهایی می‌کند. در طول سرچ‌هایتان میتوانید از مضرات و مزیت‌های جهان وب نیز برای او بگویید. وقتی که در کنار فرزند خود گیم بازی می‌کنید و غیره میتوانید راحت‌تر با هم ارتباط برقرار نمایید.
• کاری نکنید که فرزندتان برای دسترسی به اینترنت به اتاقش پناه ببرد؛ بگذارید بیاید و در سالن درست جلوی شما کارهایش را بکند تا اگر احیاناً خطری او را تهدید کرد توان برطرف کردن آن را داشته باشید. در ضمن با این کار فرزند هم مراقب کارهای خود هست چون مطمئن است دارید او را می‌پایید.
• از فناوری جست‌وجوی ایمن مانند Kaspersky Safe Kids استفاده کنید تا وقت‌هایی که پیش فرزند خود نیستید باز هم کارکرد اینترنت او مورد نظارت قرار گرفته شود.
• برای تایم آنلاین، محدودیت قائل شوید. بچه‌ها نیاز به محدودیت دارند؛ پس تعیین کنید باید چقدر از زما خود را صرف فضای وب کنند. بالاخره باید نوعی تعادل بین جهان واقعی و سایبری کودک برقرار شود. بیشترِ سیستم عامل‌ها به شما اجازه می‌دهند فعالیت‌های آنلاین را روی تایمر بگذارید.
• بلاک و ریپورت. به کودکان خود یاد دهید تا وقتی تجربه‌ی آنلاین خوبی ندارند اقدام به بلاک و ریپورت کنند. با این کار هم اتیکتِ آنلاین خود را حفظ کردند و هم عزت نفسشان را.
• به فرزند خود آموزش دهید در جهان آفلاین هم فعال باشد. اگر دید فرزند دیگر ارتباطی با جهان آفلاین برقرار نمی‌کند احتمالاً به شدت درگیر جهان آنلاین شده است.
• مرتباً با فرزند خود حرف بزنید و از تجربه‌های آنلاینش بپرسید. یک استراتژی ارتباطاتی طراحی کنید که باعث شود فرزندان بتوانند براحتی مشکلات خود را با شما در میان بگذارند.
• قضاوت نکنید! ممکن است فقط برای مدتی این حال و هوا در سرشان باشد و بعد هم از سرشان بیافتد. در این میان رفتار شما می‌تواند در تغییر رفتار فرزند تأثیر زیادی داشته باشد. به جای عصبانیت، پرخاش و متوسل شدن به زور سعی کنید در نهایت آرامش این مسئله را با او در میان بگذارید. مطمئن باشید با شما همکاری خواهد کرد.
• با فرزندان خود رو راست باشید؛ از عواقب انحرافات آنلاین برایش بگویید.
• کسب اطلاعات به طور منظم! هر روز ده دقیقه قبل از اینکه به خواب بروید، از روزی که فرزندتان گذراند بپرسید. مثلاً اینکه در فضای آنلاین چه کار کرده است. بپرسید به نظرش وقتی وارد فضای آنلاین می‌شود حالش خوب یا نه برعکس، انرژی منفی می‌گیرد. بدین‌ترتیب بدون اینکه ظاهر مزدورانه‌ای به خود بگیرید میتوانید خیلی نرم روند استفاده از اینترنت فرزند خود را تحت کنترل قرار دهید.
• خودتان نیز آموزش ببینید! وقتی از جهان سایبری اطلاعات کافی داشته باشید، با حس اعتماد به نفس بیشتری با فرزند خود معاشرت خواهید کرد. سعی کنید همیشه ترندهای روز، گیم‌های جدید و کانال‌های محبوب را دنبال کنید و در جریان جدیدترین‌های جهان وب باشید تا روند فعالیت آنلاین فرزندتان بخوبی کنترل گردد.
[1] Doxing، به معنای جستجو، تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات خصوصی یا شناساگر یک فرد یا سازمان با کمک اینترنت و انتشار آن می‌باشد.
[2] Netiquette
منبع: کسپرسکی آنلاین
تنظیم: روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع کننده محصولات کسپرسکی در ایران)؛
- ۹۸/۰۶/۳۱