دستفروش‌ها کارتخوان دارند، پزشکان نه!
مدیرکل بازرسی سازمان مالیاتی کشور اعلام کرده امسال براساس گزارش‌های مردمی بیش از 50درصد پزشکان فاقد کارتخوان بوده و 6هزار پزشک هم شناسایی شده‌اند. اما ادعای سازمان مالیاتی را سازمان نظام پزشکی تأیید نمی‌کند و به‌گفته علی سالاریان، معاون فنی و نظارت این سازمان، چنین آماری کذب است: «با وجودی که شاهد مالیات‌گریزی در اصناف مختلف هستیم اما سازمان امور مالیاتی مرتباً و عادتاً جامعه پزشکی را مورد عنایت قرار می‌دهد.»
به گزارش همشهری، رضا لاری‌پور، مشاور رئیس‌کل و سخنگوی سازمان نظام پزشکی هم می‌گوید: «چرا فقط درباره پزشکان چنین چیزی مطرح است آن هم درحالی‌که سایر اصناف هم همین شرایط را دارند و پول از مشتری را به‌صورت کارت به کارت دریافت می‌کنند.»
تأیید یا رد این وضعیت از سوی هر دو سازمان، اما بروز یک چالش آسیب‌زا را تداوم داده؛ افزایش پزشکانی که کارتخوان‌ها را حذف کرده و در نتیجه آن مشکلات بیماران در تامین پول نقد و کارت به کارت یا حتی پرداخت حق ویزیت‌های خارج از تعرفه چند برابر شده است. بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد با وجود اینکه وحید عزیزی، مدیرکل بازرسی سازمان مالیاتی کشور بیشترین فرار مالیاتی پزشکان را استفاده نکردن از کارتخوان می‌داند اما در سوی دیگر برخی پزشکان با گردش مالی بالا، کارتخوان تعدادی از اصناف معاف از مالیات را هم مورد استفاده قرار می‌دهند یا شماره کارت بانکی اجاره‌ای در اختیار می‌گیرند.
البته پزشکان جزو مشاغلی هستند که با وجود تایید خوش‌حسابی مالیات اما کمترین مبلغ را در این حوزه پرداخت می‌کنند.
رئیس مرکز برنامه‌ریزی مالیاتی سازمان امور مالیاتی چندی پیش در این باره گفته بود «سال گذشته حقوق بگیران و کارمندان ۹میلیون‌تومان مالیات دادند اما برخی مشاغل از جمله پزشکان و طلافروشان ابراز کردند که سالانه 2.5میلیون‌تومان می‌توانند مالیات بپردازند.»
- دستفروش‌ها کارتخوان دارند، پزشکان نه!
حذف کارتخوان در مطب‌ها و کلینیک‌های پزشکی، مصایب جدی بیماران و همراهان آنهاست. مرتضی این وضعیت را در مراجعه به کلینیک دندانپزشکی تجربه کرده و با بیان اینکه حتی دستفروش‌های مترو هم کارتخوان دارند اما پزشکان نه! در این‌باره توضیح می‌دهد: «زمانی که کارم انجام شد، خانم منشی اعلام کرد هزینه را کارت به کارت کنم. نرم‌افزار بانک به‌دلیل مشکلات اینترنت کار نمی‌کرد و مجبور شدم در هوای سرد این روزها و وضعیتی که به‌دلیل درد دندان داشتم، مسافتی را برای پیدا کردن عابربانک پیاده‌روی کنم.»
امیرعلی هم به توصیه پزشک ارتوپد، باید 18جلسه درمانی را انجام دهد. او به نصب دستگاهی کوچک شبیه عابربانک‌ها در کلینیک ارتوپدی اشاره می‌کند و می‌گوید: «با این دستگاه امکان کارت به کارت وجود دارد اما هر بار تراکنش، 600تا 2هزار تومان هم کارمزد از ما کم می‌کند. شاید مبلغ چندانی نباشد اما هزینه اضافه‌ای است که پزشکان تحمیل می‌کنند.»
خانم طلوعی هم یک سالی است که تحت نظر پزشک تغذیه قرار دارد و معتقد است که نبود کارتخوان باعث افزایش حق ویزیت‌ها شده: «ویزیت پزشک من ابتدای سال 90هزار تومان بود، خرداد 110هزار تومان شد و اول پاییز هم 150هزار تومان. هزینه را هم به‌حساب منشی مطب واریز می‌کنیم.
می‌گویند می‌توانیم پرداخت اضافه را پیگیری کنیم اما اینجا ماهی یک منشی عوض می‌کنند.» رضا 55ساله است و به‌دلیل نداشتن گوشی هوشمند یک چالش جدی در این‌باره دارد: «چند وقت پیش به‌دلیل پرش‌های شدیدی که در دست و پای چپم ایجاد شده بود در یکی از بیمارستان‌های دولتی بستری شدم. زمان ترخیص پزشک مغز و اعصاب این مرکز به من اعلام کرد دیگر بیمارستان نیایم و به مطبش مراجعه کنم. برای ویزیت ماهانه، 3دوره به مطب رفتم و هر بار 280هزار تومان ویزیت پرداخت کردم.
کارتخوان ندارند و باید کارت به کارت کنم. چون گوشی هوشمند ندارم، منشی مطب تمام اطلاعات و رمز کارتم را می‌گیرد و این کار را انجام می‌دهد. ریسک این مسئله خیلی بالاست و بماند که اگر دکتر در بیمارستان پذیرشم می‌کرد، همین حق ویزیت را هم نمی‌دادم.» برخی پزشکان اما کارتخوان دارند آن هم نه یکی بلکه دو تا و شاید هم بیشتر. مرتضی بیمار یکی از این پزشکان است و در این‌باره می‌گوید: «داستان‌های عجیبی دارند، نصف هزینه را به یک کارتخوان می‌زنیم و نصف دیگر را به کارتخوان بعدی.
بالای فیش یکی از این کارتخوان‌ها، اسم یک کتابفروشی قید شده و نمی‌دانم چرا از کارتخوان کتابفروشی در مطب استفاده می‌کنند.» دردسرهای نبود کارتخوان، فقط برای بیماران نیست، منشی یکی از مطب‌های خصوصی هم از این شرایط گلایه‌مند است: «روزانه 30تا 40بیمار داریم و مجبورم واریزی همه آنها را چک کنم. کارم چندین برابر شده. گاهی پزشک هم از ما می‌خواهد که شماره کارت خودمان را به بیماران اعلام کنیم و این اصلا درست نیست.»
- آمار فعالیت پزشکان در دسترس نیست
استفاده از دستگاه کارتخوان از سال 91و با هدف شفافیت سیستم بانکی و اعلام تراکنش‌های صاحبان اصناف به سازمان امور مالیاتی الزامی شد، اما حالا با گذشت یک دهه نه‌تنها پزشکان که به‌نظر می‌رسد سایر اصناف هم تمایلی به استفاده از کارتخوان‌ها ندارند و پولشان را به شیوه‌های دیگر از مشتریانشان می‌گیرند. حالا وحید عزیزی، مدیرکل بازرسی سازمان مالیاتی کشور از رسیدگی دقیق‌تر پرونده پزشکانی که کارتخوان را حذف کرده‌اند خبر داده و گفته «دریافت تراکنش‌های بانکی این قبیل پزشکان از بانک مرکزی در دستور کار است تا استیفای حقوق مردم به درستی صورت گیرد.»
به‌گفته این مسئول از ابتدای سال ۱۴۰۱ تاکنون بیش از ۱۵هزار گزارش مردمی به سازمان امور مالیاتی واصل شده و سهم گزارش‌های موضوع پزشکان فاقد کارتخوان بیش از ۵۰درصد است: «این موارد پس از بررسی‌های اولیه به ادارات امور مالیاتی مربوط، دادستانی انتظامی مالیاتی و سایر مراجع ذیصلاح ارجاع می‌شوند. همچنین اسامی هزار و ۷۸۶ نفر از پزشکان به سازمان نظام پزشکی ارسال شده و اسامی 3900نفر دیگر هم در حال ارسال است.»
البته علی سالاریان، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور هم اوایل امسال افزایش تعداد پزشکانی که در مراکز درمانی و بیمارستان‌های دولتی از کارتخوان استفاده نمی‌کنند را تأیید کرده و دلیل آن را مالیات پلکانی عنوان کرده بود، اما حالا درباره ادعای جدید سازمان امور مالیاتی نسبت به نبود کارتخوان در میان نیمی از جامعه پزشکی انتقاداتی را مطرح کرده و می‌گوید: «سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت به‌عنوان متولیان سلامت هنوز از تعداد حتی تقریبی پزشکان شاغل در کشور، پزشکان مهاجرت کرده یا پزشکانی که طبابت نمی‌کنند، بی‌خبرند حال چگونه مسئولان سازمان امور مالیاتی با قاطعیت از نداشتن ۵۰درصدی کارتخوان ارائه‌دهندگان خدمات سلامت خبر می‌دهند.»
او تأکید می‌کند: «با شواهد موجود و به‌دلیل فقدان پول نقد، هرگونه فعالیت اقتصادی بدون کارتخوان ممکن نیست. البته به‌دلیل مسئولیت تضامنی سازمان نظام پزشکی با سازمان امور مالیاتی، اخیراً بیش از ۲۰۰نامه به نظام پزشکی شهرستان‌ها ارسال و اسامی همکارانی که از سوی سازمان امور مالیاتی به‌عنوان افرادی که پرونده مالیاتی و کارتخوان ندارند، پیگیری شد. در گزارش ارسالی مشخص شد یا مطب این همکاران تعطیل شده و یا این ادعا خلاف و کذب بوده است.»
- اداره امور مالیاتی، جدی‌تر عمل کند
در دعوایی که برای خوش‌حسابی و فرار مالیاتی پزشکان میان سازمان‌ها شکل گرفته، مهم‌ترین نکته مشکلات بیمارانی است که برای پرداخت هزینه خدمات درمانی پزشکان، چالش‌های زیادی را تجربه می‌کنند. رضا لاری‌پور، مشاور رئیس‌کل و سخنگوی سازمان نظام پزشکی در این‌باره و در پاسخ به این سؤال که تا چه زمانی باید دود نبود نظارت‌ها در این حوزه به چشم بیماران برود، به همشهری می‌گوید: «این کار بسیار نامناسبی است که صاحبان اصناف و حتی پزشکان به‌دلیل نداشتن کارتخوان یا قطعی دستگاه، مردم یا بیماران را معطل و سرگردان کند، اما نظارت و پیگیری این تخلفات وظیفه وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی، کمیسیون بهداشت و درمان، فرهنگستان علوم‌پزشکی و... نیست.
کسی که پول می‌گیرد، اداره امور مالیاتی است و باید نظارت جدی در این‌باره داشته باشد. چطور است که مالیات کارمند و کارگر را به موقع دریافت می‌کنند، اما در این‌باره چنین چالش‌هایی وجود دارد؟» لاری‌پور درباره انتقاداتی که از نبود کارتخوان و درخواست حق ویزیت بیشتر از تعرفه مطرح می‌شود هم می‌گوید: «هر ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی و درمانی شامل پزشک، پیراپزشک، ماما، دندانپزشک، داروساز و... اگر خارج از تعرفه مصوب وزارت بهداشت، دریافت غیرمتعارف داشته باشد، درصورت داشتن مدارک مستند توسط فرد گیرنده خدمت، به مراجع قضایی و انتظامی ذیربط معرفی و بررسی‌های حقوقی و قضایی انجام می‌شود. یعنی درصورت گزارش چنین تخلفاتی، متخلفان به تعزیرات معرفی خواهند شد، اما پیگیری و نظارت بر بودن یا نبودن کارتخوان در مطب‌ها وظیفه ما نیست.»
- سامانه سوت‌زنی برای ثبت تخلف پزشکان
با وجودی که تمامی صاحبان حرف و مشاغل مکلف شده بودند که حداکثر تا تاریخ ۲۳ مرداد ۹۸ مشخصات دستگاه کارتخوان خود را در درگاه عملیات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی ثبت کنند، اما بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که تعدادی از پزشکان خود را ملزم به استفاده از این دستگاه‌ها نکرده و بیماران سرگردان بین عابربانک و مطب برای دریافت پول نقد یا واریز وجه به‌حساب پزشک و اطرافیان آنها هستند.
بر این اساس در کنار رصدهای بانکی و بررسی حساب‌های بانکی مشکوک از سوی سازمان مالیاتی، سامانه سوت‌زنی نیز برای اعلام گزارش‌های فرار مالیاتی و عدم‌استفاده از کارتخوان و تخلف‌های مالیاتی فعال است. شهروندان می‌توانند با مراجعه به درگاه ملی مالیات به نشانی intamedia.ir در قسمت ویژه «سوت‌زنی»، گزارش‌های خود را ارسال کنند یا از طریق سامانه ۱۵۲۶ اسامی پزشکانی که از کارتخوان استفاده نمی‌کنند را به امور مالیاتی گزارش دهند.