دنیای پرهیاهوی اپلیکیشن‌های ارتباطی
میثم لطفی - کارشناسان به‌تازگی مطالعه‌ای را روی 200 دانشجو انجام دادند که در پایان آن مشخص شد 73 درصد دانشجویان هر روز ابزارهای ارتباطی اینترنتی را مورد استفاده قرار می‌دهند و تقریبا همه روابط غیرواقعی خود را درگیر این اپلیکیشن‌ها کرده‌اند. این مطالعه را استارت‌اپ WayUp انجام داد و کارشناسان دریافتند بیش از دوسوم دانشجویان هر روز سراغ واتس‌اپ می‌روند و استفاده از اپلیکیشن‌های ارتباطی به بخشی از عادات اینترنتی آنها تبدیل شده است.
در این عرصه برخی ابزارهای ارتباطی روی کار آمده‌اند که فقط برای آشنایی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند و قرارهای ملاقات را مدیریت می‌کنند. از جمله این ابزار بین دانشجویان محبوبیتی زیادی پیدا کرده می‌توان به Tinder اشاره کرد. البته بسیاری از دانشجویان ادعا کردند فقط برای آشنایی با افراد مختلف از Tinder استفاده نمی‌کنند. از میان افراد شرکت‌کننده در این بررسی، 58 درصد توضیح دادند که هرگز از طریق این ابزار ارتباطی با هیچ غریبه‌ای آشنا نشده‌اند، 53 درصد بر این مساله تاکید کردند که از این ابزارها برای پیدا کردن دوستان قدیمی خود استفاده می‌کنند، 27 درصد از طریق این ابزارها به‌دنبال افراد خاص می‌گشتند و 20 درصد هم اعلام کردند که این قبیل اپلیکیشن‌ها برای آنها حکم فضایی برای برقراری ارتباط با افراد جدید را داشته است.
اپلیکیشن‌های ارتباطی
کارشناسان بر این باورند که طی چند سال اخیر رفتار جوانان در دنیای آنلاین تغییر کرده و این گروه از افراد به جای آنکه در سایت‌های عمومی پرسه بزنند، به ابزارهای موبایلی ارتباطی روی آورده‌اند. این ابزارها امکان حضور در زندگی اجتماعی خصوصی را برای جوانان فراهم می‌آورد و به آنها فرصت مدیریت هرچه بهتر و بیشتر روابط را می‌دهد.
اپلیکیشن‌هایی مانند Kik، واتس‌اپ، Ask.fm و Whisper این قابلیت را در اختیار مشترکان خود قرار می‌دهند تا بدون اسم واقعی و دور از کنترل والدین مورد استفاده قرار بگیرند و ابزار Snapchat حتی به‌صورت خودکار تصاویر نامناسب را پاک می‌کند. این اپلیکیشن‌ها در نقاط مختلف جهان کاربرهای فراوان دارند. نتایج حاصل از مطالعه جدید نشان داده است 40 درصد مخاطبان Kik را نوجوانان تشکل می‌دهند و همین افراد بیش از 90 درصد پیام‌های روزانه در ابزار ارتباطی مذکور را ارسال می‌کنند.
بسیاری از والدین که آگاهی چندانی از فناوری‌های نوین ندارند، نمی‌دانند چطور می‌توانند از فرزندان خود در دنیای آنلاین پشتیبانی کنند و از خطراتی که در این زمینه وجود دارد مطلع نیستند. مراکز بازاریابی و تبلیغاتی حضور جوانان در این عرصه‌ها را یک فرصت ایده‌آل می‌دانند و برای فروش محصولات مورد نظر خود حتی وارد ارتباط خصوصی با کاربران آنلاین می‌شوند.
ابزار ارتباطی Line نخستین بار پس از زلزله مهیب ژاپن فعالیت خود را آغاز کرد و سپس به‌گونه‌ای فعالیت‌های خود را ادامه داد که توانست از فروش استیکرهای دیجیتالی به کاربران آمریکایی درآمد چند میلیون دلاری به‌دست آورد. این ابزار، تبلیغات خود را به‌گونه‌ای آغاز کرد که به همه مشترکان خود می‌گفت اگر حرفی برای گفتن ندارند، می‌توانند از استیکرهای Line استفاده کنند تا بدون حتی یک کلمه تایپ کردن منظور خود را به مخاطب برسانند. همین مساله موجب شد در دوره زمانی کوتاه Line به یک اپلیکیشن محبوب تبدیل شود.
ابزار ارتباطی Kik توانست مراکز تبلیغاتی و جوانان را به‌واسطه پیام‌های نوشتاری به سمت خود بکشاند. برای این اپلیکیشن ربات‌های هوشمند در نظر گرفته شد که به مدیریت ارتباط کاربران کمک می‌کرد. این ربات‌ها می‌توانند موضوعات مختلف، از وبلاگ‌های مخصوص مد گرفته تا محصولات عرضه‌شده در فروشگاه آمازون، آخرین فیلم‌های سینمایی و ... را پوشش دهند و ارتباط میان کاربران را تسهیل کنند.
کاترین بویل، از تحلیلگران برتر مرکز eMarketer در این خصوص گفت: «این مساله بسیار شگفت‌انگیز است. ابزارهای ارتباطی موبایلی روش‌های متفاوتی را برای جوانان، دانشجویان، بازاریابان، کارمندان و ... ارایه می‌دهند. آگهی‌های تبلیغاتی متفاوت از شبکه‌های اجتماعی و دیگر پلتفرم‌های عمومی منتشر می‌شوند و کاربران به هر شکل که می‌خواهند، ارتباطات خود را در این ابزارها مدیریت می‌کنند. برندهای بزرگ در این شبکه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری می‌کنند و حتی برای خود ربات‌هایی می‌سازند تا ارتباط با کاربران آنلاین را بهتر در اختیار بگیرند».
دنیای بزرگ‌تر از شبکه‌های اجتماعی
کاربران جهانی، این دسته از ابزارهای کاربردی را نه‌تنها برای گفت‌وگو با دوستان خود مورد استفاده قرار می‌دهند، بلکه ارتباط نزدیک با برندهای مورد علاقه، دریافت آخرین تصاویر ویدیویی و جست‌وجو به‌دنبال آخرین اخبار و ... را هم به آنها واگذار کرده‌اند. کارشناسان بر این باورند که دنیای ابزارهای ارتباطی از دنیای شبکه‌های اجتماعی گسترده‌تر شده است و مرکز BI intelligence با انجام یک بررسی جدید این ادعا را ثابت کرده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد چهار اپلیکیشن ارتباطی برتر در مجموع، کاربران بیشتری نسبت به چهار شبکه اجتماعی برتر جهان را در خود جا داده‌اند و این نخستین باری است که چنین رکوردی ثبت می‌شود.
بر اساس آخرین بررسی‌های صورت‌گرفته اپلیکیشن‌های واتس‌اپ، مسنجر فیس‌بوک، وی‌چت و وایبر در مجموع 125/2 میلیارد کاربر فعال ماهانه را در خود جا داده‌اند. این افراد دست‌کم در هر 30 روز یک‌بار از اپلیکیشن‌های مذکور استفاده می‌کنند و البته باید توجه داشت تمام این افراد را کاربران موبایلی تشکیل می‌دهند. در مقابل، چهار شبکه اجتماعی برتر جهان شامل فیس‌بوک، توییتر، لینکدین و اینستاگرام کمتر از این تعداد کاربر را شامل می‌شوند و البته این پلتفرم‌ها کاربران موبایلی و رایانه‌ای را تحت پوشش گرفته‌اند.
این ابزارها در کشورهای پیشرفته و درحال توسعه به یک اندازه محبوبیت دارند و البته بسیاری از صنایع بزرگ هنوز به‌درستی متوجه نشده‌اند که چرا ابزارهای ارتباطی اینترنتی تا این اندازه قدرت دارند. این اپلیکیشن‌ها نه‌تنها یک جایگزین رایگان برای پیامک محسوب می‌شوند، بلکه کاربران موبایلی قابلیت‌های بیشتری را در اختیار می‌گیرند و از تصاویر متحرک گرفته تا فایل‌های ویدیویی و استیکرهای کاربردی را مبتنی بر آن ارسال می‌کنند. با توجه به اینکه تمامی این خدمات به‌صورت رایگان انجام می‌شود و البته تماس صوتی و تصویری هم در کنار آن ارایه شده است، روز به روز تعداد مشترکان این اپلیکیشن‌ها در سراسر جهان بیشتر می‌شود.
البته باید به این نکته توجه کرد که بسیاری از کاربران اپلیکیشن‌های ارتباطی به‌صورت همزمان از ابزارهای مختلف استفاده می‌کنند و به‌عبارت دیگر، کاربرانی که در واتس‌اپ عضویت دارند از خدمات وایبر یا مسنجر فیس‌بوک هم بهره می‌برند. ولی در شبکه‌های اجتماعی این اتفاق کمتر صورت می‌گیرد و معمولا مشترکان فیس‌بوک تمایل کمتری به حضور در توییتر دارند.
مرکز تحقیقاتی Pew Internet در یک مطالعه جدید به این نتیجه رسید که 36 درصد کاربران موبایلی جهان به‌صورت مستمر از اپلیکیشن‌های ارتباطی مانند واتس‌اپ و تلگرام استفاده می‌کنند و در این میان نوجوان و جوانان بیش از دیگر گروه‌های سنی به این ابزارها علاقه‌مند هستند. واتس‌اپ که از زیرمجموعه‌های فیس‌بوک محسوب می‌شود هم‌اکنون بیش از یک میلیارد کاربر فعال ماهانه دارد و پس از آن مسنجر فیس‌بوک با 900 میلیون کاربر فعال قرار گرفته است. ابزارهای ارتباطی Line و Kik نیز هر کدام با حدود 300 میلیون مشترک بخشی از این بازار را مدیریت می‌کنند و همه این اعداد و ارقام نشان می‌دهد روز به روز بر محبوبیت این دسته از ابزارها افزوده می‌شود.
آینده اپلیکیشن‌های ارتباطی
در سال 2011 میلادی شرکت چینی Tencent نخستین بار ابزاری را برای گوشی‌های هوشمند عرضه کرد که امکان ارسال پیام‌های متنی رایگان را برای کاربران فراهم می‌کرد. پنج سال پس از آن وی‌چت صدها میلیون کاربر چینی را تحت پوشش خود گرفت و سپس امکان ارسال پول، خرید کفش و حتی ملاقات با پزشک معالج از داخل این ابزار ارتباطی فراهم شود. محبوبیت این ابزارها در چند سال اخیر به‌گونه‌ای افزایش یافته است که امروز بخش اعظم صاحبان گوشی‌های هوشمند در جهان یک مدل از این اپلیکیشن‌ها را روی دستگاه خود نصب کرده‌اند.
کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که ابزارهای ارتباطی موبایلی یک بستر مناسب برای توسعه دیگر خدمات محسوب می‌شوند؛ زیرا دسترسی به این ابزارها بسیار آسان است و بیشتر آنها تعداد زیادی از کاربران را تحت پوشش خود قرار داده‌اند. هم‌اکنون بیش از 5/2 میلیارد نفر از کاربران موبایلی جهان دست‌کم در یکی از این اپلیکیشن‌های ارتباطی عضویت دارند و مرکز تحقیقاتی Activate پیش‌بینی کرده است در سال 2018 میلادی تعداد این افراد از 6/3 میلیارد نفر هم فراتر رود و به‌طور کلی اپلیکیشن‌های ارتباطی بیش از 90 درصد جمعیت اینترنتی جهان را تحت پوشش خود بگیرند.
ابزارهای ارتباطی به‌صورت ویژه بر کشورهای بزرگی چون آمریکا تمرکز ندارند. وی‌چت از جمله اپلیکیشن‌هایی محسوب می‌شود که بخش اعظم مشترکان آن را چینی‌ها تشکیل داده‌اند. فیس‌بوک که بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان محسوب می‌شود، سعی کرده است از این بازار پررونق بهره کافی را ببرد. این شرکت در سال 2014 میلادی با پرداخت 22 میلیارد دلار واتس‌اپ را خریداری کرد و در کنار آن ابزار ارتباطی دیگری را هم با نام مسنجر توسعه می‌دهد که از این طریق توانسته بر محبوبیت خود بیفزاید. کارشناسان اعلام کردند در حال حاضر بیش از 700 اپلیکیشن ارتباطی در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرند و تنها برخی از آنها شهرت جهانی دارند.
دیوید مارکوس، یکی از مدیران اسبق شرکت PayPal که مدیریت مرکز مسنجر فیس‌بوک را بر عهده دارد، توضیح داد این گروه هم‌اکنون بررسی‌های گسترده‌ای را آغاز کرده است تا متوجه شود برند‌ها و شرکت‌های بزرگ چگونه می‌توانند بدون هر گونه مزاحمت با مشترکان این اپلیکیشن‌ها ارتباط برقرار کرده و توجه آنها را به خود جلب کنند. بسیاری از خانواده‌های آمریکایی تمایلی به استفاده از این ابزارها ندارند و در مقابل، جوانان این کشور از ابزارهای مذکور برای برقرار ارتباط با دوستان خود استفاده می‌کنند. فیس‌بوک به این نتیجه رسیده که سرمایه‌گذاری در این بازار می‌تواند آنها را در زمینه تجارت الکترونیکی موفق کند تا در آینده نه‌چندان دور شرکت‌های هواپیمای کارت پرواز مسافران خود را از طریق این اپلیکیشن‌ها به دست آنها برسانند و مراکز آموزشی هم در همین اپلیکیشن‌ها دوره‌های آموزشی برگزار کنند. (عصرارتباط)