دولت مانع توسعه اینترنت ثابت شد
مدت ها است بسیاری از کاربران اینترنت از نبود زیرساخت لازم در حوزه اینترنت خانگی و ثابت گزارش‌هایی به خبرگزاری فارس ارسال کرده اند، بر این اساس تصمیم گرفتیم تا به سراغ علی ذاکر مدیر عامل شرکت انتقال داده ماهان و عضو هیأت رئیسه دبیرخانه شرکت‌های سروکو برویم و در این خصوص با وی گفت‌وگویی کنیم.
به طور کلی اینترنت ثابت چیست؟ اینترنت بی‌سیم هم می‌تواند جزو اینترنت ثابت به حساب بیاید؟
به طور کلی اینترنت ثابت یعنی مشتری هنگام استفاده از اینترنت ثابت است و این ارتباطی به کابلی یا بی‌سیم بودن آن ندارد منظور این است که مشتری موبیلیتی یا همان حرکت در هنگام استفاده از اینترنت را ندارد.
جایگاه ایران در اینترنت ثابت در دنیا کجا است؟
ما در ایجاد بستر زمینی یا همان فیبر که پشتوانه اینترنت ثابت و موبایل است بسیار عقب ماندیم برای همین از این به بعد در توسعه اینترنت به هر شکلی مشکل خواهیم داشت.
علت عدم توسعه یافتگی اینترنت ثابت چیست؟
موارد بسیار زیادی دخیل هستند که مهم‌ترین آن نحوه قیمت گذاری خدمات است.
اگر می‌خواهید یک صنعت را نابود کنید و مشتریان آن را فراری بدهید در شرایط تورمی قیمت آن را ثابت نگهدارید آن وقت به مرور آن شرکت‌ها ضعیف‌تر شده، توسعه نمی‌دهند و خدمات‌شان بدتر از قبل خواهد شد.
یک تحلیلی وجود دارد که اینترنت با بقیه صنایع متفاوت است یعنی وقتی شما قیمت را کاهش دهید مردم با افزایش مصرف و خرید بیشتر زیان شما را جبران می‌کنند البته کاهش قیمت به دو شکل است اول اینکه با تورم قیمت خود را بالا نبرید، دوم اینکه با همان قیمت خدمات بیشتری ارائه کنید. شما تصور کنید صنعت دارو را مجبور به ارائه کالا به قیمت ثابت در 4 سال بکنید تا با مصرف بیشتر مردم این زیان جبران شود به نظر شما چقدر می‌توان با نظارت ادامه کیفیت را تضمین کرد؟
شما بعد از آن باید منتظر کاهش کیفیت محصولات باشید همچنین ایجاد فساد در نظارت‌های دولتی و گزینشی عمل کردن در تخلفات شرکت‌های تولید کننده.
برای آنکه بدانید وضعیت چقدر بغرنج است باید بدانید الان ما خدماتی ارائه می‌کنیم که قیمت آن در سال 92 و خدمات دیگری قیمت آن در سال 96 تعیین شده و اجازه افزایش قیمت نداده‌اند!
پس اگر باعدم افزایش قیمت (که به قول شما در شرایط تورمی یک نوع کاهش قیمت به حساب می‌آید) زیان شرکت‌ها جبران شود چه مشکلی بوجود می‌آید؟
بنده هم این نظریه را قبول دارم اما این نظریه از کشورهایی آمده که تورم آن 10/1 تورم ایران است.
در تورم زیر 5% این نظریه درست است و افزایش مصرف نه تنها تورم را جبران کرده بلکه شرکت‌ها با افزایش درآمد توسعه هم دارند. میزان پهنای باند کشور در چند سال اخیر افزایش پیدا کرده، سهم اینترنت ثابت هر میزان هم که افزایش پیدا کرده سبب افزایش درآمد و جبران تورم نشده است.
چه سازمان و یا صنفی قیمت گذاری در حوزه اینترنت را انجام می‌دهد؟
بر خلاف اکثر کشورها صنف ما وظیفه قیمت گذاری را بر عهده ندارند و قانون وظیفه قیمت گذاری را بر دوش کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات گذاشته است پس شرکت‌ها مشارکتی در قیمت گذاری ندارند.
به نظر شما این قیمت گذاری چه ایراداتی دارد؟
مهم‌ترین ایراد تعیین سقف قیمت به جای حداقل قیمت در مصوبات است، در بازاری که بیش از 80 شرکت دارای پروانه فعالیت می‌کنند و رقابت کافی در آن وجود دارد فقط باید کف قیمت برای جلوگیری از زیر فروشی انجام پذیرد.
به طور کلی بخش ما دائماً توسط دولت در همه ابعاد و زوایا رگوله (قانون گذاری ونظارت) می‌شود، نتیجه آن هم مشخص است. کافی است در خصوص قیمت ADSL سری به سایت شرکت‌ها بزنید خواهید دید همه شرکت‌ها دارای یک لیست قیمت هستند که کاملاً مشابه است. قبلاً این چنین نبود و شما سرویس نامحدود، سرویس حجمی، شبانه رایگان و سرویس‌های بسیار متنوع دیگر را هم در لیست قیمت شرکت‌ها شاهد بودید یعنی به عنوان مثال اگر این کار را با صنعت لبنیات می‌کردند الان شما فقط دو نوع پنیر و دو نوع شیر از شرکت‌های مختلف در بسته بندی‌هایی با وزن مشابه شاهد بودید این دقیقاً مصداق دخالت بیش از حد دولت در بازار بوده که سال‌ها در کشورهای پیشرفته منسوخ شده است. ما فاصله بسیار زیادی با خصوصی سازی و بازار آزاد داریم.
بزرگترین ایراد بعدی عدم ورود به قیمت گذاری مناسب در بخشی که انحصار وجود دارد .خیلی جالب است که بدانید در بخش مکالمه موبایل که فقط دو بازیگر جدی وجود دارد قیمت گذاری منصفانه ای انجام نشده و مردم از 60 تا 90 تومان بابت یک دقیقه مکالمه موبایل پرداخت می‌کنند که هزینه آن بسیار کمتر از دیتا است پس این شرکت‌ها در بازار انحصاری خود درآمد سرشاری کسب می‌کنند و می‌توانند آن را در بخشی که بازیگران بسیاری وجود دارد هزینه کنند.
ایجاد این شرایط، شرط حضور و سرمایه گذاری اپراتورهای موبایل در کشور است و دولت می‌داند که چه می‌کند.
اما چند خطر جدی هم پیش می‌آید که اول انحصار جدی برای اپراتورهای موبایل و دوم عدم توسعه شبکه ثابت است.
توسعه شبکه موبایل که خیلی ساده‌تر است چه ایرادی دارد و چرا اصرار بر توسعه شبکه ثابت به جای شبکه موبایل داریم؟
اول اینکه توسعه شبکه موبایل هم نیاز به توسعه شبکه ثابت از طریق فیبردارد و شبکه 5G قطعاً بدون توسعه زیرساخت شکل نخواهد گرفت.
اما به طور کلی شبکه ثابت یک سرمایه ملی است همه شاهد بودیم که شبکه سیم مسی چطور در توسعه اینترنت از طریق سرویس DSL اثرگذار بود اگر این ساختار نبود 10 سال توسعه و نفوذ اینترنت با نصف این رشد نیز محقق نمی‌شد. تا سال 93 اصل توسعه اینترنت بر دوش همین سرمایه ملی بود در کشورهای پیشرفته توسعه شبکه ثابت بسیار بیشتر از موبایل است به این خاطر که آن‌ها آینده نگری داشته‌اند.
به نظر شما با این روند به کجا پیش می‌رویم؟
وقتی در صنعتی زیرساخت توسعه پیدا نکند(اینجا منظورم از زیرساخت همان last mile است)آینده خوبی برای مشتریان یا مصرف کنندگان آن خدمت نمی‌توان متصور شد، اینجا هم مشتریان کل مردم ایران هستند. همه دیدیم که در جریان کرونا و خانه نشین شدن مردم چطور شبکه موبایل ناکارامد شد و دولت به یاد فرزند فراموش شده خود افتاد و کهنه‌های بازار را به کمک به شرایط کرونایی کرد و با توجه به اندک درآمد افزایش یافته این شرکت‌ها را مجبور به دادن 100 گیک هدیه به تمام مشترکان خود بدون جبران تمام هزینه‌های محقق شده کرده، همچنین با انجام کار رسانه‌ای مجدد شرکت‌ها مجبور به تداوم این هدیه در نوروز 99 شدند.
در واقع شرکتی که برای ادامه ندادن ارائه این هدیه به مردم(که این بار همان کمک حداقلی دولت را نیز همراه نداشت) باید نارضایتی و یا احتمالاً ریزش مشتریان خود را تحمل می‌کرد در واقع دولت با اعلام چند داوطلب اکثریت را مجبور به تبعیت از آن‌ها کرد.
بعد از آن هم این ماجرا تمام نشد و VOD رایگان، محاسبه ترافیک رایگان برای مراکز آموزشی و افزایش لیست سایت‌های رایگان را در ادامه مسیر قبلی ادامه داد.
چه تضمینی وجود دارد که مشکلاتی بزرگتر از کرونا در آینده پیش نیاید و به لحاظ امنیتی و جنگ سایبری نیز اینترنت ثابت بسیار پایدارتر و قابل اتکاء است.
به نظر شما دولت در بازگرداندن قیمت دیتا شرکت‌های موبایلی موفق خواهد بود؟
به نظرم قیمت‌ها قطعاً به قبل باز نخواهد گشت و توئیت‌ها و کارهای رسانه‌ای برای آرام کردن مردم است.
خیلی خوب بود اگر این قیمت‌ها افزایش نمی‌یافت تا به زودی آن شرکت‌ها دیگر نمی‌توانستند توسعه بدهند و به زودی مشتریان آن‌ها ناراضی‌تر می‌شدند و حال امروز ما را درک می‌کردند.
به نظر شما افزایش قیمت موبایل‌ها با هماهنگی دولت بوده و این حرف‌ها بازی رسانه‌ای است؟
تمایل ندارم در این مورد صحبت کنم و نظری ندارم ولی احتمالاً شرایط برای افزایش منصفانه قیمت‌ها مهیا خواهد شد.
اما من یک سئوال دارم که دوستان فعال در صنعت را به پاسخ به آن دعوت می‌کنم.
چرا قیمت مکالمه که هزینه آن برای اپراتور از دیتا بسیار پایین‌تر است بین 60 تا 90 تومان در هر دقیقه است؟ در بازاری که فقط 2 بازیگر دارد و در بازاری که 80 بازیگر دارد دایم بازار رگوله می‌شود؟
به نظر بنده وضعیت کنونی، شرط حضور و سرمایه گذاری اپراتورهای موبایل در کشور است و دولت می‌داند که چه می‌کند.