قیمت 1 گیگابایت اینترنت در ایران و جهان
عباس پورخصالیان - در این یادداشت، آمار هزینۀ 1 گیگابایت دادۀ همراه در 155 کشور (در مقطع زمانی اواخر تابستان 2020) مورد بحث قرار می گیرد.
با وجود گستردگی بازار اقتصاد دادۀ همراه در سطح جهان، مشخص است که این اقتصاد برای رسیدن به برقراری عدالت ارتباطی از طریق استطاعت پذیری مالی یا affordability و قابلیت دسترسی واقعی، هنوز فاصلۀ زیادی دارد.
پژوهشگران این حوزه، چندین عنصر اصلی را که به درک مقایسه ای و توضیح تغییرات هزینۀ داده های همراه بین کشورها کمک می کند، شناسایی کرده اند:
نخست: زیرساخت های لازم برای عرضۀ خدمات دادۀ همراه، کاستی ها یا فقدان این زیرساخت ها در هر کشور متفاوت است.: اکثر شبکه های تلفن همراه برای ترابری دادۀ همراه به یک اتصال ثابت متکی هستند. در نتیجه ، کشورهایی با زیرساخت های غنی قادر به ارائۀ خدمات دادۀ همراه با کیفیت و با قیمت ارزان تر هستند. مصادیق این مورد، کشورهای هند و ایتالیا هستند.
برعکس، کشورهایی که حداقل زیرساخت های لازم را دارند و یا از زیرساخت های کافی برخوردار نیستند (مثل افغانستان و کوبا) به گزینه های اتصال پرهزینه تری مانند اینترنت ماهواره ای متکی اند. لذا هزینه های گزاف ناشی از اینترنت ماهواره ای معمولاً به مصرف کننده منتقل و تحمیل می شود.
عامل دوم، رقابت است: اتکا بیشتر به زیرساخت های ثابت در عرضۀ خدمات دادۀ همراه، هنگامی که میزان تقاضای این خدمات بالا میرود، معمولاً منجر به افزایش ارائه دهندگان رقیب در بازار عرضۀ خدمات دادۀ همراه می شود و رقابت، به نوبۀ خود، متوسط هزینۀ این خدمات را کاهش می دهد. قرقیزستان مثال خوبی در این مورد است.
برعکس، تقاضای اندک و مصرف کم در استفاده از خدمات دادۀ همراه، به بالا رفتن هزینۀ خدمات دادۀ همراه منجر می شود. در نتیجه، کاربران کشورهایی که زیرساخت های دادۀ همراه شان ضعیف است، تمایل کمتری به استفاده از داده های همراه دارند.
همچنین با طراحی بسته های خدمات دادۀ همراه که مدت اعتباری کوتاه تر و محدودیت حجمی بیشتری در مبادلۀ دادۀ همراه دارند، متوسط هزینۀ کلی برای هر گیگابایت بیشتر می شود. کشورهایی مانند مالاوی و بنین نمونه هایی از این پدیده هستند.
میزان درآمد متوسط مصرف کننده نیز عامل مهمی در تعیین متوسط قیمت یک گیگابایت دادۀ همراه است: اُپراتورهای دادۀ همراه در کشورهای نسبتاً ثروتمند تمایل دارند هزینۀ بیشتری را برای خدمات دادۀ همراه دریافت کنند زیرا هزینه های جاری این اُپراتورها برای بهره برداری از شبکه بالاتر است و مشتریان آنها نیز به طور کلی توانایی پرداخت هزینۀ بیشتری را دارند. این مورد در کشورهایی مانند کانادا یا آلمان مشهود است.
هندوستان ارزانترین کشوری است که در آن می توانید 1 گیگابایت دادۀ همراه را خریداری کنید آنهم فقط با 0.09 دلار. با این حال ، این قیمت پائین برای 1 گیگابایت دادۀ همراه معمولاً برای دوره های طولانی پایدار نیست و ممکن است به زودی پایان یابد.
مورد قرقیزستان از این جهت قابل توجه است که هزینه متوسط دادۀ همراه برای مصرف 1 گیگابایت با وجود حداقل زیرساخت های کشور و جمعیت عظیم روستایی، فقط 0.21 دلار است. این هزینۀ اندک ممکن است به دلیل اعتماد قابل توجه مدیران کشور به دادۀ تلفن همراه به عنوان منبع اصلی توسعۀ بازار خدمات به طور کلی و توسعۀ بازار فراهم آوران خدمات اینترنتی بالاخص، باشد.
بر خلاف نمونه های مذکور (یعنی برخلاف کشورهایی که قیمت یک گیگابایت شان نسبتاً ارزان است)، مالاوی، بنین، چاد، یمن و بوتسوانا (در آفریقای جنوبی) گرانترین کشورها از لحاظ مصرف 1 گیگابایت دادۀ همراه هستند. همچنین جنوب صحرای آفریقا منطقه ای است که به دلیل کمبود زیرساخت های ثابت برای ترابری ارزان دادۀ همراه و به علت فقدان رقابت در بازار خدمات موبایل، متوسط هزینه 1 گیگابایت دادۀ همراه در این منطقه نسبتاً گران است.
یک نکتۀ جالب توجه در آمار قیمت های متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه این است که بالاترین هزینۀ متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه در مقایسه با ارزانترین قیمت متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه سی صد برابر بیشتر است.
حال پرسش این است که با ماندگاری و ادامۀ باز هم بیشتر رژیم کرونا در جهان، آیا شکاف هزینه های متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه بین کشورهای مختلف در سراسر جهان همچنان افزایش خواهد یافت؟
آیا ممکن است از لحاظ قیمت متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه، روزی برسد که به نقطۀ دسترسی برابر در سراسر جهان برسیم؟
از آنجا که شبکه های 5G در حال توسعه هستند، انتظار می رود که تنها 7 کشور بتوانند سرمایه گذاری های مربوط به 5G را متحمل شوند. این یعنی: این هفت کشور از لحاظ کیفیت، سرعت و قیمت متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه از بقیۀ کشورها منفک و غیر قابل مقایسه می شوند.
رتبه، نام کشور، متوسط هزینه 1 گیگابایت به $
1 هند 9¢
2 رژیم اشغالگر فلسطین 11¢
3 قرقیزستان 21¢
4 ایتالیا 43¢
5 اوکراین 46¢
6 قزاقستان 46¢
7 سومالی 50¢
8 سری لانکا 51¢
9 فدراسیون روسیه 52¢
10 ویتنام 57¢
11 چین 61¢
12 سودان 63¢
13 اندونزی 64¢
14 الجزیره 65¢
15 استرالیا 68¢
16 پاکستان 69¢
17 لهستان 70¢
18 بنگلادش 70¢
19 شیلی 71¢
20 ترکیه 72¢
21 تانزانیا 73¢
22 جمهوری دومینیکن 74¢
23 مغولستان 74¢
24 ایران 75¢
25 کویت 77¢
26 میانمار 78¢
27 دانمارک 80¢
28 فرانسه 81¢
29 نپال 86¢
30 روسیه سفید 89¢
31 گرجستان 93¢
32 غنا 94¢
33 موناکو 98¢
34 صحرای غربی 99¢
35 مراکش 99¢
36 برزیل $1.01
37 رومانی $1.03
38 ژاپن $1.03
39 کنیا $1.05
40 ارمنستان $1.05
41 اتریش $1.08
42 مصر $1.09
43 مولداوی $1.12
44 مالزی $1.12
45 تایلند $1.23
46 استونی $1.27
47 ازبکستان $1.34
48 ایرلند $1.36
49 زامبیا $1.36
50 تونس $1.37
51 نیجریه $1.39
52 بریتانیا $1.39
53 فیلیپین $1.42
54 السالوادور $1.45
55 آرژانتین $1.45
56 روآندا $1.48
57 اسلوونی $1.48
58 کامبوج $1.50
59 افغانستان $1.55
60 اروگوئه $1.58
61 صربستان $1.60
62 اوگاندا $1.62
63 نیکاراگوئه $1.71
64 مقدونیه $1.75
65 اسپانیا $1.81
66 لیتوانی $1.85
67 آذربایجان $1.86
68 کنگو $1.94
69 سوئد $2.07
70 گینه $2.08
71 تیمور شرقی $2.08
72 عربستان سعودی $2.12
73 بروندی $2.12
74 پرو $2.13
75 له سوتو $2.13
76 فنلاند $2.14
77 گوآتمالا $2.17
78 بلغارستان $2.22
79 بحرین $2.27
80 پاراگوئه $2.30
81 اتیوپی $2.44
82 سنگاپور $2.47
83 بورکینافاسو $2.47
84 کروآسی $2.48
85 موریتیوس $2.48
86 هنگ کنگ $2.55
87 هائیتی $2.74
88 کاستاریکا $2.74
89 کامرون $2.75
90 آلبانی $2.83
91 هلند $2.98
92 بوسنی و هرزه گووین $3.04
93 هُندوراس $3.12
94 ساحل عاج $3.20
95 اکوادور $3.24
96 لیبریا $3.25
97 فلسطین $3.26
98 نیجر $3.30
99 سنگال $3.30
100 موزامبیک $3.33
101 کولومبیا $3.46
102 سیرالئون $3.69
103 امارات متحده $3.78
104 لاتویا $3.79
105 لبنان $3.82
106 اسلوواکی $3.84
107 جامایکا $3.88
108 ژاپن $3.91
109 آلمان $4.06
110 قطر $4.12
111 گینه بیسائو $4.12
112 مالی $4.12
113 لائوس $4.16
114 عراق $4.20
115 آفریقای جنوبی $4.30
116 توگو $4.50
117 عمان $4.58
118 موریتانی $4.63
119 تاجکستان $4.65
120 لیبی $4.73
121 مکریک $4.77
122 نامیبیا $4.78
123 بلژیک $4.88
124 گابن $4.89
125 پرتغال $4.97
126 بولیوی $5.09
127 گامبیا $5.10
128 نُروژ $5.28
129 آنگولا $5.29
130 مجارستان $5.32
131 پاپوآ گینه جدید $5.40
132 تایوان $5.91
133 توباگو و ترینیداد $5.92
134 نیوزلند $6.06
135 سوریه $6.55
136 پاناما $6.69
137 جمهوری چِک $7.95
138 ایالات متحده $8.00
139 جمهوری آفریقای مرکزی $8.25
140 سوئیس $8.38
141 ماداگاسکار $8.81
142 پوئرتوریکو $9.17
143 کره جنوبی $10.94
144 ترکستان $11.44
145 یونان $12.06
146 کانادا $12.55
147 گینه استوایی $12.78
148 اسواتینی $13.31
149 کوبا $13.33
150 قبرس $13.56
151 بوتسوآنا $13.87
152 یمن $15.98
153 چاد $23.33
154 بنین $27.22
155 مالاوی $27.41
(مأخذ: https://www.visualcapitalist.com/cost-of-mobile-data-worldwide/)
نتیجه: گران ترین خدمات مبادلۀ یک گیگابایت دادۀ همراه به قیمت $27.41 ، سیصدوچهار (304) برابر بیشتر از ارزان ترین آن (0.09 $) است.
محاسبۀ قیمت متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه در شرایط افزایش قیمت دلار
هر قدر قیمت مبادلۀ یک دلار آمریکا در بازار آزاد ایران بیشتر می شود، لاجرم محاسبۀ قیمت متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه به دلار باید نجدید و از نو انجام شود زیرا که قیمت متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه به دلار بیشتر از گذشته پایین می آید! این یعنی: قیمت متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه به دلار در شرایط کنونی ایران 75¢ نیست بلکه در حدود 55¢ است و رتبۀ واقعی ایران دیگر 24 نیست بلکه هم اکنون بالاتر است و ایران در شرایط امروز (در آغاز پائیز 2020) جز ده کشور ارزان جهان از لحاظ قیمت متوسط 1 گیگابایت دادۀ همراه به دلار است. (منبع:عصرارتباط)