موضوع «وس» بدقلق شده است
«پایان وس» یکی از کلیدواژه ها و هشتگ های جنجالی سال 98 در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده است؛ هشتگی که محمدجواد آذری جهرمی از آن برای مقابله با کلاهبرداری ها از طریق خدمات ارزش افزوده موبایل استفاده کرد؛ اما به گونه ای تعبیر شد که گویا کل فضای خدمات ارزش افزوده، فضایی ناپاک و مسموم است. واقعیت این است که خدمات ارزش افزوده ارتباطات همراه ازجمله صنایعی است که از یک سو سهم بازار نزدیک به سه هزار میلیارد تومانی در ایران دارد و از سوی دیگر از طریق آن خدمات محتوایی نیز به کاربران ارائه شده و بستری برای توزیع داده میان کاربران است. در این میان سوء استفاده و تخلف عده ای از ارائه دهندگان خدمات این حوزه زمینه بروز تنش های سیاسی پیرامون این صنعت را فراهم کرد. همین موضوعات موجب شد که در سومین کنفرانس حکمرانی و سیاست گذاری عمومی که چهارشنبه و پنج شنبه گذشته از سوی پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه شریف و اندیشکده حکمرانی این دانشگاه در مرکز همایش های بین المللی صدا و سیما برگزار شد، نشستی تخصصی برای بررسی این صنعت و مسایل اش برگزار شود.
فناوران- سعید سلیمانی، مدیرکل توسعه راهبردها و سیاست های سازمان فناوری اطلاعات و مدیر نشستی که با عنوان «ستاره مربع ها؛ چالش تنظیم گری خدمات ارزش افزوده» در روز دوم کنفرانس حکمرانی و سیاست گذاری عمومی برگزار شد، با بیان اینکه بازار خدمات ارزش افزوده بر اساس برآوردها رقمی بین 2 تا 3 هزار میلیارد تومان در سال است، گفت: این بازار دارای ذی نفعان متعدد با منافع گاه متعارض است که از بازاریابان دیجیتال تا اپراتورها را شامل می شود.
وی افزود: چالش های این اکوسیستم پیچیده فقط فنی نیست و ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی امنیتی را نیز در برمی گیرد.
سلیمانی با بیان اینکه چالش کلی اکوسیستم، وجود رگولاتورهای متعدد است، افزود: مواردی همچون ناآگاهی کاربران از شرایط و هزینه های اشتراک، روش های استعلام هزینه ها، عضویت ناخواسته در سرویس ها توسط اپلیکیشن های مخرب و شفاف نبودن ذی نفعان مالی هر سرویس را ازجمله چالش های اکوسیستم خدمات ارزش افزوده عنوان کرد.
به گفته وی، تعدد قوانین و نهادهای مقررات گذار و ناظر، در کنار چالش های بیان شده، موجب شده که خدمات ارزش افزوده به یک موضوع بدقلق (Wicked Problem) تبدیل شود.
سید صابر امامی، مدیرعامل شرکت مبین وان کیش و رییس کمیسیون محتوا و ارزش افزوده سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران نیز در این نشست، با بیان اینکه تمامی کسانی که در این زمینه اظهار نظر می کنند، اطلاع دقیقی از فرایندهای آن ندارند، به تشریح زنجیره فنی و ویژگی های مالی این صنعت پرداخت.
امامی با بیان اینکه بعد از آماده سازی محتوا، سرویسی با حدود 1000 تا 1500 دقیقه محتوا به تجمیع کننده تحویل می شود، گفت: بررسی های فنی در این مرحله حدود 3 هفته طول می کشد و سپس سرویس به اپراتور تحویل داده می شود. تایید فنی و محتوایی اپراتور نیز بین 3 روز تا 3 ماه به طول می انجامد.
به گفته وی، در مرحله بعدی، اپراتور باید کمپین تبلیغاتی سرویس را تایید کند. برای تبلیغات، صدا و سیما هزینه تولید تبلیغات را می گیرد و توسکا نیز 35 درصد از کل درآمد سهم می برد و علاوه براین، 30 درصد نیز اپراتور (همراه اول) سهم دارد.
امامی افزود: در طرف دیگر سامانه «صبا» متعلق به سازمان تبلیغات اسلامی را داریم که با دریافت درصدی، تک تک محتواهای بارگذاری شده متنی را باید تایید کند.
به گفته مدیرعامل مبین وان کیش، در مرحله انجام تبلیغات اینترنتی نیز به ازای هر کاربر بین 5 تا 7 هزارتومان و اخیرا نزدیک به ده هزار تومان به بازاریابان دیجیتال پرداخت می شود و تازه با همه این مشکلات، از ابتدای سال 98 نیز صدا و سیما تبلیغ سرویس های ارزش افزوده را ممنوع اعلام کرد.
حسین نادرخانی، مدیر رسانه های هوشمند فناوری اطلاعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست، با تاکید بر اهمیت این صنعت گفت: در سال 92 تنظیم گری این حوزه به کارگروهی مشتکل از ده عضو و به ریاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سپرده شد و تنها گروهی که در حوزه وس می تواند تصمیم گیری بکند، همین کارگروه است.
وی با بیان اینکه نظارت بر محتوا، وظیفه ذاتی وزارت ارشاد است، گفت: در مصوبه سال 92، موضوع پیامک های انبوه با نظارت پسینی و ارزش افزوده با نظارت پیش از انتشار مطرح بود.
به گفته نادرخانی، وزارت ارشاد سامانه ای را ایجاد کرد که کل محتواها به صورت برخط بررسی و طی 48 ساعت به تولید کننده محتوا پاسخ داده شود. ضمن اینکه وزارت برای بررسی محتوا حق دریافت پول هم ندارد.
وی گفت تا امروز نزدیک به 50 هزار محتوای پیامکی (2G) بررسی شده و نزدیک به 80 شرکت هم در این زمینه مجوز دریافت کرده اند. اخیرا همراه اول و ایرانسل نیز همه شرکت های شان را مکلف به دریافت این مجوز کرده اند.
وی با اشاره به زنجیره فعالان این حوزه گفت: حلقه مفقوده این زنجیره، مالک اصلی محتواست که در ایران به حقوق او توجه نمی شود و در تقسیم درآمدها اسمی از مالک محتوا دیده نمی شود.
نادرخانی با بیان اینکه صنعت ارزش افزوده از 2G به سمت 3G رفته است، درخواست کرده ایم که دامنه تصمیم گیری و مسوولیت کارگروه گسترده تر شود تا در زمینه نرم افزارها هم بتوانند تصمیم گیری کنند.
سخنران بعدی این نشست، علی محمد منتظری، مدیرکل دفتر بررسی های فنی و اقتصادی رگولاتوری بود. منتظری ابتدا به تعریف «وس» پرداخت و گفت: در ادبیات ارتباطات موبایل، خدمات پایه (شامل صوت، پیامک و دیتا)، تکمیلی (مانند صورتحساب و خرید شارژ) و ارزش افزوده (شامل بقیه خدمات) مطرح است.
وی با بیان اینکه زمینه های خدمات دیجیتال بسیار گسترده شده، رگولاتوری نیز وظیفه گسترش این خدمات را برعهده دارد. ولی در کنار تحول دیجیتال، یک مانع اصلی وجود دارد که آن هم کمرنگ بودن همکاری های فرابخشی است.
منتظری با بیان اینکه با وجود گستردگی این خدمات، تنظیم گری و توسعه در این حوزه از عهده یک رگولاتور برنمی آید، گفت: به همین دلیل باید سلطنت رگولاتوری را پایان دهیم و به جمهوری رگولاتورها برسیم.