ابهامات مالی در عملکرد ایرانسل-MTN
عبداله افتاده-دانیال رمضانی - شرکت ایرانی-آفریقایی ایرانسل-MTN بر اساس قانون، دو سهامدار عمده با حق‌السهم 51 درصد ایرانی و 49 درصد خارجی (آفریقای جنوبی) دارد.
در مورد میزان انطباق عملکرد شرکت ایرانسل با مصوبات قانونی، می‌توان انبوهی از گزارش‌های بی‌سرانجام متعدد را از حدود 10 سال قبل تاکنون در رسانه‌های کشور خواند که یکی از این موارد ماجرای قدیمی بورسی‌شدن ایرانسل است که در نهایت نیز هیچ‌کدام از نهادهای قانونی موفق به اجرای الزام قانون در این خصوص نشدند.
از تاریخچه این شرکت و ابهامات گسترده که بارها در همین هفته‌نامه به آن پرداختیم که بگذریم، هفته گذشته اطلاعاتی به دستمان رسید که اگرچه به نظر جدید نمی‌رسند اما باید آنها را نیز به فهرست ابهامات بلندبالای قبلی افزود.
**توضیح:** برحسب عادت، اصولا تلاشی برای تماس با ایرانسل در زمینه تایید یا توضیح بیشتر پیرامون اطلاعات واصله نداشتیم؛ زیرا از قبل می‌دانستیم منتج به نتیجه نمی‌شود. بنابراین مانند گذشته با طرح سوالات و ابهامات، آمادگی خود را برای دریافت پاسخ احتمالی از سوی اپراتور زرد اعلام می‌کنیم.
حقوق مدیران ایرانسل؛ دلاری یا ریالی؟
ابهام نخست درباره این اپراتور به حقوق مدیرعامل و دیگر مدیران این شرکت دوملیتی باز می‌گردد که بر اساس ریال محاسبه می‌شود یا دلار. همان‌طور که ذکر شد، شرکت MTN-ایرانسل دارای 51 درصد سهام ایرانی و 49 درصد سهام خارجی است. این موضوع اگرچه به سال 84 و مدیر‌عاملی بدون تغییر این شرکت تاکنون یعنی علیرضا قلمبر دزفولی باز می‌گردد، اما این سوال مطرح و بی‌پاسخ است که مدیران این شرکت به دلار حقوق می‌گیرند یا به ریال، یا در هر دو حالت دلاری و ریالی؟
مبنای محاسبه نرخ دلار برای MTN
دومین ابهام به نحوه تعیین نرخ دلار برای خروج حق‌السهم طرف خارجی این اپراتور یعنی MTN باز می‌گردد. این موضوع به‌ویژه با کاهش حدود چهار برابری ارزش ریال در کشور، اکنون قطعا مساله‌ای جدی محسوب می‌شود.
برای آنکه میزان اهمیت این موضوع بیشتر روشن شود، بد نیست سری به میزان درآمد این اپراتور و میزان خروج ارز بابت قدرالسهم شرکت MTN در ایرانسل داشته باشیم.
از آنجا که ایرانسل بورسی نشده، اطلاعات دقیقی از میزان دخل و خرج این شرکت در دست نیست، اما برای درک بهتر از تاثیر کاهش ارزش ریال و مبنای محاسبه نرخ دلار برای شریک خارجی ایرانسل باید سری به آرشیو اخبار در دو سال قبل زد.
اردیبهشت‌ماه سال 95 بود که شرکت MTN آفریقای جنوبی اعلام کرد به‌دنبال رفع تحریم‌ها علیه ایران تا دو ماه آینده حدود یک میلیارد دلار پول خود را از ایران خارج خواهد کرد.
به گزارش پایگاه خبری آی او ال، درحالی‌که جاکوب زوما، رییس‌جمهوری آفریقای جنوبی با هدف گسترش روابط تجاری با ایران، سفری دو روزه به تهران داشته، شرکت MTN اعلام کرد تا ماه ژوئن 15 میلیارد رند پول خود را از ایران خارج خواهد کرد.
در آن مقطع فوتوما نهلکو، رییس اجرایی گروه MTN گفته بود: لغو تحریم‌های ایران و بهبودهای اقتصادی مرتبط با آن فرصت‌های قابل توجهی را برای ارتقای خدمات ما به‌خصوص در فضای دیجیتال این کشور که ما می‌توانیم موقعیت قوی در آن بازار داشته باشیم، فراهم می‌کند. ما داریم روی بازگرداندن 15 میلیارد رند از پولمان از ایران در نیمه نخست سال 2016 کار می‌کنیم.
شرکت MTNبه‌دلیل تحریم‌های اعمال‌شده از سوی غرب، قادر به دسترسی به پول خود در داخل ایران نبود.
سینونگینکوزی نیانگا، یک تحلیلگر اقتصادی در آن مقطع گفته بود، MTN خواهد توانست این پول را صرف پرداخت جریمه‌ای که در نیجریه (بابت عرضه سیم‌کارت‌های بی‌نام و نشان) متحمل‌شده کند: این یک اتفاق مهم برای MTN است. اگر این پول‌ها بتواند از ایران خارج شود، MTN ممکن است تصمیم بگیرد این پول را صرف پرداخت جریمه‌اش در نیجریه کند. MTN قبلا 250 میلیون دلار بابت این جریمه پرداخت کرده است.
این تحلیلگر افزود: MTN در سال 2015 سالی بسیار سخت را تجربه کرد، به‌ویژه در سه ماهه پایانی سال که کمیسیون مخابرات نیجریه این شرکت را به‌دلیل نقض مقررات ثبت مشترکان 2/5 میلیارد دلار جریمه کرد. (منبع: تسنیم)
تلاش برای سرمایه‌گذاری MTN در ایران
اگرچه در سال‌های قبل تلاش شد تا بخشی از سود یک میلیارد دلاری MTN در ایران در قالب سرمایه‌گذاری در دیگر پروژه‌های حفظ‌شده و از کشور خارج نشود، بخشی از تلاش‌های ایران برای حفظ سرمایه MTN در ایران، به سرمایه‌گذاری‌هایی از سوی MTN در چند کسب‌وکار اینترنتی از جمله یکی از تاکسی‌های اینترنتی ایران منجر شد.
در ادامه تلاش شد تا نظر MTN برای سرمایه‌گذاری 750 میلیون دلاری روی پروژه فیبر نوری و شرکت ایرانیان‌نت جلب شود که این تلاش‌ها به دو علت تبعات اقتصاد ناشی از تحریم‌ها و افت ارزش پول ملی از یک‌سو و جریمه و بدهی سنگین MTN به رگولاتور کشور نیجریه محقق نشد.
اگرچه اخبار و اطلاعات دقیقی از سرنوشت و چگونگی خروج باقی سود MTN از ایران در دست نیست، اما در مقاطعی اعلام شد که سرانجام این اپراتور چند‌ملیتی توانسته پول خود را از ایران خارج کند.
کاهش شدید درآمد MTN از ایرانسل
اینکه مبنای محاسبه نرخ دلار برای سهامدار خارجی ایرانسل کدام یک از سه نرخ مرسوم نیمایی، سنایی یا آزاد است، اطلاع دقیقی در دست نیست که البته با توجه به حجم بالای ارقام حاصله بر مبنای یکی از سه روش محاسبه، خود موضوعی بسیار مهم و قابل توجه است. اما شنیده‌های تایید‌نشده ما حکایت از آن دارد که مبنای محاسبه نرخ ارز بابت سود ایرانسل بر مبنای نرخ ارز در بازار آزاد محاسبه می‌شود؛ موضوعی که طبعا معقول بوده و نباید ارز سوبسیدی در اختیار این شرکت خارجی قرار گیرد.
در صورت صحت این موضوع، معنا و مفهوم آن این است که با توجه به کاهش شدید نرخ برابری ریال در برابر ارز و با تبدیل ریال‌های دریافت‌شده از مشترکان و تبدیل آن به مثلا دلار در بازار آزاد، می‌توان گفت اکنون میزان درآمدهای MTN از سهامداری خود در اپراتور دوم ایران به حدود یک‌چهارم سال‌های قبل (معادل 75 درصد) کاهش یافته است؛ موضوعی که ظاهرا سهامدار خارجی ایرانسل را ناخشنود ساخته و به همین دلیل نیز ماجرای سرمایه‌گذاری 750 میلیون دلاری MTN در شرکت ایرانیان‌نت را که در دوره وزارت محمود واعظی و در شب‌های پایانی انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم ادعا شد، به‌کل منتفی کرد.
اگرچه موضوع این سرمایه‌گذاری از سوی محمود واعظی که پشت درهای بسته و با حضور مدیرعامل MTN در ایران مطرح شد و صرفا یک عکس از مصاحبه و ادعای جذب این سرمایه‌گذاری به خبرنگارانی که پشت درها منتظر بودند اعلام شد، همان زمان هم زیر سوال بود و مانور تبلیغاتی از سوی وزیر وقت ارتباطات که حالا رییس دفتر رییس‌جمهوری است، محسوب می‌شد. (منبع:عصر ارتباط)