کارت ملی هوشمند ابزار واحد احراز هویت در ایران به شمار می‌رود که با کارت‌های ملی قدیمی به منظور حذف کاغذ بازی و کپی جایگزین شد تا در امور سهولت ایجاد کند و فرآیند احراز هویت به صورت الکترونیکی و دقیق انجام شود اما گزارش‌های منتشره در کشور نشان می‌دهد که روند هوشمندسازی زیرساخت‌های بهره‌برداری از این ابزار بسیار آهسته انجام می‌شود و هدف‌های کارت ملی هوشمند چندان محقق نشده است؛ یکی از مطالبات شهروندان در زمینه استفاده از خدمات بانکی، حذف کپی کارت ملی و مدارک هویتی و کاربردی سازی احراز هویت با کارت ملی هوشمند بود که در این راستا بانک مرکزی، وزارت کشور و سازمان ثبت احوال اقدامات متعددی انجام دادند و در نهایت زیرساختی برای احراز هویت در شعب ایجاد شد تا دیگر نیازی به کپی کارت ملی نباشد و فرآیندهای کاغذی کاهش پیدا کند.
ارائه اصل مدارک هویتی برای دریافت خدمات بانکی الزامی است
چند روز گذشته بود که شورای عالی مقابله با جرائم پولشویی و تامین مالی تروریسم ضرورت دریافت تصویر از مدارک هویتی شهروندان در سیستم بانکی کشور را ملغی کرد؛ با این تصمیم الزام ارائه کپی مدارک هویتی در بانک‌ها لغو شد اما براساس ضوابط و مقررات و الزامات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مشتریان باید اصل مدارک هویتی را برای انجام امور بانکی به بانک‌ها ارائه کنند.
بر این اساس مشتریان برای دریافت هرگونه خدمات بانکی غیر پایه نظیر واریز و برداشت نقدی و ...، ضرورت دارد کارت ملی خود را به همراه داشته باشند. همچنین ارائه خدمات پایه مانند افتتاح حساب، پرداخت تسهیلات و ... نیز طبق روال معمول با دریافت کارت ملی همراه با شناسنامه یا گواهینامه منقضی نشده یا گذرنامه معتبر انجام می‌شود. برای اتباع خارجی متقاضی دریافت خدمات بانکی نیز ارائه مدرک شناسایی معتبر و شماره فراگیر الزامی است.
ضرورت تهیه کپی از مدارک هویتی برای ارائه برخی خدمات بانکی بر اساس روندهای قضایی
ارائه بعضی از خدمات بانکی از جمله ضمانت وام یا دریافت تسهیلات ضمن نیاز به احراز هویت از طریق کارت ملی هوشمند و سامانه ثبت احوال نیازمند تهیه کپی از مدارک هویتی به صورت رایگان از سوی شعبه بر اساس روندهای قضایی است که این روند و قوانین از خدمات بانکی جدا به شمار می‌رود.
تمامی بانک‌ها به سامانه استعلام ثبت احوال متصل شدند
حدود یک سال گذشته امیر شجاعان، مدیرکل فناوری اطلاعات وزارت کشور در گفتگویی با خبرنگار ایبِنا اعلام کرد که وزارت کشور در نظر دارد تا ایجاد زیرساخت استفاده از کارت ملی هوشمند بستر احراز هویت الکترونیک در شعب بانکی را ایجاد کند تا کپی کارت ملی و فرآیندهای کاغذی در سیستم بانکی حذف شود، در همین راستا نیز از حدود یکسال گذشته تا به امروز توسعه زیرساخت سامانه احراز هویت آنلاین از سوی ثبت احوال پیگیری شد و شعب با دریافت اصل کارت ملی از مشتری و استعلام آن در سامانه فرآیند احراز هویت را دقیق‌تر و ساده‌تر از گذشته انجام می‌دهند که البته هر تراکنش استعلام در این سامانه بر اساس اعلام بانک مرکزی ۲۰۰ تومان کارمزد دارد که از حساب مشتری کسر و به سازمان ثبت احوال پرداخت می‌شود و هیچ عایدی برای بانک مرکزی و شبکه بانکی ندارد؛ البته لازم به ذکر است که در برخی بانک‌ها سامانه‌هایی با عنوان اعتبارسنجی نیز ایجاد شده که هزینه کارمزد استعلام از این سامانه‌ها توسط خود بانک تعیین شده است.
براساس گزارش ایبِنا سامانه استعلام از ثبت احوال به صورت کامل در شبکه بانکی پیاده سازی شده و شعب بانک‌ها به صورت آنلاین با سامانه ثبت احوال متصل هستند؛ از سویی دیگر بانک‌ها برای بهره‌گیری از ظرفیت احراز هویت الکترونیک پروژه امضای الکترونیک و درگاه‌های مخصوص کارت ملی هوشمند را در دستور کار قرار داده‌اند تا سطح احراز هویت را ارتقاء دهند.
