باید به سمت تامین اینترنت با ماهواره‌ها رفت
مشاور رییس سازمان فضایی ایران، گفت: اکنون برخی جاده‌های کشور، آبادی‌ها و روستاها به شبکه پر سرعت ارتباطی وصل نیستند. ماهواره‌ها با توجه به مشخصات ذاتی خود می‌توانند ارتباطات پایدارتری را در گستره جغرافیایی وسیع‌تر برقرار کنند.
«احسان حامد رحمت» با اشاره به اینکه اپراتورهای موبایل دنیا مانند Vodafone (کمپانی چند ملیتی بریتانیایی) و شرکت Rakuten (شرکت ژاپنی مدیریت فروش اینترنتی) اقدام به سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی منظومه ماهواره‌ای LEO مخابراتی کرده‌اند، افزود: عملکرد اپراتورهای بزرگ دنیا نشان می‌دهد که آن‌ها اهمیت استفاده از زیرساخت ماهواره‌ای برای پوشش پایدارتر و کسب آمادگی برای رو به رو شدن با نسل پنجم ارتباطات (5G)را درک کرده‌اند.
وی افزود: با توجه به تنوع جغرافیایی که در کشور ما وجود دارد، اپراتورها باید به سمت زیرساخت ماهواره‌ای حرکت کنند. ایران دارای مناطق کوهستانی، کویری، خطه‌های به شدت مرطوب و مناطق دور از دسترس است که برای برقراری ارتباط در آن‌ها صرفا نمی‌توان به زیرساخت زمینی اکتفا کرد.
او افزود: علاوه بر جاده‌ها، خط ریلی دو طرفه مانند تهران-مشهد که تقریبا مجهزترین خط ریلی ایران است نیز در نواحی زیادی به ارتباط G4 و G5 مجهز نیست. البته پوشش G2 در اغلب مناطق وجود دارد. ماهواره با توجه به مشخصات ذاتی که دارد ارتباطات پایدار و گستره جغرافیای وسیع‌تری را تحت پوشش قرار می‌دهد و به موازات ارتباطات زمینی نقش خود را ایفا می‌کند.
وی با بیان این که زمانی ماهواره و ارتباطات ماهواره‌ای به عنوان خدمات لوکس مطرح بود و فقط کشورهای ثروتمند و پیشرفته به آن دسترسی داشتند افزود: با پیشرفت تکنولوژی تقریبا همه کشورهای دنیا حتی آن‌هایی که کمتر توسعه یافته‌اند به ارتباطات ماهواره‌ای به عنوان راه حل تکمیلی برای ارتباطات زمینی نگاه می‌کنند.
مشاور رییس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: گاهی مقرون به صرفه نیست زمین بکنیم، فیبر نوری بکاریم و برای آنتن‌های BTS (مجموعه‌ای از تجهیزات مخابراتی بی‌سیم و باسیم که ارتباط میان کاربر موبایل و یک شبکه عمومی را فراهم می‌کند) ده‌ها کیلومتر برق بکشیم تا ارتباطات زمینی فراهم شود. تمامی این کارها را می‌توان از طریق ماهواره‌ها انجام داد.
وی با بیان این که آیتم تاخیر در بحث ماهواره بسیار مهم است، افزود: اکنون نزدیک به 65 اپراتور ماهوراه‌ای در کل دنیا وجود دارد که تقریبا اطلاعات 40-43 آن‌ها با ارایه سرویس‌ها و خدمات مختلف در فضای مجازی قابل دسترسی است. مانند خدمات برودکست (اطلاعات پخشی از یک دستگاه به تمامی کامپیوترهای عضو آن شبکه) و ویدیو و که معرف‌ترین آن به حساب می‌آید. عامل ارتباطی برای پخش اولین المپیک‌های دنیا به شکل زنده ماهواره بود.
به گزارش ایرنا او در اهمیت ارتباطات ماهواره‌ای به ویروس کرونا نیز اشاره کرد و گفت: با شیوع این ویروس، ماهواره‌ها واسط ارتباطی بین قاره‌ها هستند و اخبار را زنده و مستقیم پخش می‌کنند. البته خدمات دیگری مانند موبایل ماهواره‌ای نیز وجود دارد. مانند موبایل ماهواره‌ای «ثریا» که از گذشته در منطقه ما فعال بوده است.
امروزه ارتباطات مخابراتی و برودبند (پهنای باند) به شکل زمینی و از طریق FCPها (شرکت‌های دارای پروانه ارتباطات ثابت) دریافت می‌شود، در حالی که به راحتی می‌توان این خدمات را از طریق ماهواره در اختیار شرکت‌ها، دولت‌ها و کاربران قرار داد.
حامد رحمت با عنوان این که اکنون با ورود منظومه‌ها بحث استفاده از ارتباطات ماهواره‌ای از قبل داغ‌تر شده است، گفت: ماهواره‌های قدیمی در ارتفاع 36هزار کیلومتری از سطح زمین قرار می‌گیرند و در برخی موارد چالش‌هایی ایجاد می‌کنند. مثلا از شاخصه‌های مهم در اینترنت ریل تایم (realtime) بودن است. زمانی که ارتفاع ماهواره از سطح زمین زیاد باشد، تاخیر رخ می‌دهد. تاخیر برای صنایعی مانند خودروهای خودران و نفت ایجاد مشکل می‌کند و مانع بهره‌برداری می‌شود. اکنون منظومه‌ها ماهواره‌ای در ارتفاع خیلی کم هستند و از آن‌جا که سیگنال با سرعت نور در رفت و آمد است، تاخیر را به حدی می‌رساند که حتی قابل رقابت با فیبر نوری است.
او اشاره کرد: از معروف‌ترین منظومه‌های ماهواره‌ای می‌توان به برنامه شرکت اسپیس ایکسSpaceX (از شرکت‌های مشهور صنعت هوافضایی فعالیت می‌کند) اشاره کرد که قرار است در فاز اول نزدیک به 4هزار و در فاز نهایی نزدیک به40هزار ماهواره را در مدار تزریق کند و دور زمین ابر ماهواره‌ای بسازد. مجموعه OneWeb هم قصد انجام کاری مشابه با هدف برقراری ارتباطات پهن باند و اینترنت را دارد.
ماهواره ظفر از جمله تلاش‌های ایران برای قرار دادن ماهواره در مدار بالای زمین بود که متاسفانه صد در صد به موفقیت نرسید. با توجه به این مسیله آیا سرمایه‌گذاری اپراتورها برای دریافت پروانه اپراتور ماهواره‌ای کمی دور از ذهن نیست؟ حامدرحمت در اینباره گفت: فکر می کنم با توجه به بازار خوبی که در این حوزه وجود دارد، اپراتورها همکاری کنند. 41 سال از انقلاب گذشته است و شاید بتوان گفت ایران جزو اولین کشورهایی بود که تامین ماهواره را دنبال می‌کرد. ما آن زمان هاب ماهواره‌ای داشتیم و می‌توانستیم تصاویر ماهواره‌هایی را دریافت کنیم و با کشورهای دیگر به اشتراک بگذاریم.
او در اینباره افزود: بخش خصوصی با نگاه دقیق‌تر و منابع مشخص‌تر وارد بازار می‌شود. بخش خصوصی به دلیل سرمایه گذاری که انجام داده، تصمیمات را با حساسیت بیشتری می‌گیرد اما بخش دولتی معمولا به ضرر و زیان فکر نمی‌کند.
تلاش بخش خصوصی برای گسترش بازار خود به مراتب از بخش دولتی بیشتر است. از نظر ما شرکتی که شعب خارج از کشور داشته باشد، داد و ستدش با بقیه کشورها در شرایط مناسب باشد، قطعا می‌تواند به این حوزه منابع مالی جدید تزریق کند و باعث پیشرفت آن شود.
حامدرحمت در تشریح وضعیت سرمایه‌گذاری جهانی در حوزه اپراتورهای ماهواره‌ای گفت: منظومه SpaceMobile می‌تواند مستقیما و بدون سخت افزار یا آنتن‌های خاصی، ارتباط مخابراتی و اینترنت برای گوشی های هوشمند مشتریان خود فراهم کند.
این کمپانی ادعا کرده است SpaceMobile اولین و تنها شرکت مخابراتی خواهد بود که می‌تواند با نرخ انتقال خوبی لینک مخابراتی لازم برای گوشی‌های هوشمند ایجاد کند.
وی همچنین افزود: شرکت‌های Samsung NEXT، American Tower و Cisneros دیگر سرمایه‌گذاران این پروژه خواهند بود. این سرمایه‌گذاری مبلغی در حدود ۱۲۸میلیون دلار شامل هزینه اولیه سرمایه‌گذاری از سوی Cisneros تامین خواهد کرد. شرکت Vodafone توان عملیاتی، رگولاتوری و فنی خود را در این شرکت به اشتراک خواهد گذاشت.
ساخت منظومه، تست و پرتاب هم توسط شرکت AST & Science در Midland air و ترمینال فضایی تگزاس انجام خواهد شد.
شرکت AST &Science اولین ماهواره آزمایشی خود به نام Bluewaker-1 را حدود یکسال پیش در آوریل ۲۰۱۹ با موفقیت پرتاب کرد.