روزشمار تعویق مجوز اپراتورهای ماهواره مخابراتی
نادر نینوایی - به موجب قانون، دارندگان پروانه ماهواره مخابراتی در صورت عملیاتی کردن دارایی مدار- فرکانس متعلق به جمهوری اسلامی ایران می‌توانند ۱۰۰ درصد ظرفیت خود در این موقعیت مداری را به صورت خرده‌فروشی و در قالب خدمات فوق به مشتریان ارایه کنند.
خدمات موضوع این پروانه شامل توزیع و فروش پهنای باند ماهواره‌های در اختیار، ایجاد شبکه‌های اختصاصی و ارایه هرگونه خدمات ارتباطی و انتقال داده از قبیل خدمات ثابت و سیار ماهوارهای، ایجاد دسترسی به اینترنت پرسرعت، ایجاد دسترسی به شبکه ملی اطلاعات و خدمات مبتنی بر آن، ارایه خدمات صوتی، تصویری، متنی و داده‌ای و انواع خدمات محتوایی و ارزش‌افزوده و ارایه خدمات پخش همگانی ماهوارهای در چارچوب ضوابط قانونی و مقرراتی کشور به مشتریان حقیقی و حقوقی است.
اهمیت فعالیت بخش خصوصی در این عرصه به ویژه بعد از ماجرای سیل‌های اخیر در ایران اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
اما مرور روزشمار اعطای پروانه اپراتورهای ماهواره مخابراتی، نشان می‌دهد ظاهرا مشکلاتی وجود دارد که البته چندان اطلاعاتی از جزئیات و چرایی آن ارایه نمی‌شود.
آغاز بررسی پروانه در رگولاتوری
تیرماه سال 96 بود که خبر آغاز بررسی اعطای پروانه ماهواره مخابراتی در دستور کار قرار گرفت.
در این مقطع مدیرکل طرح و توسعه شبکه‌های ماهوارهای سازمان فضایی ایران با اعلام اینکه بررسی پروانه اپراتور ماهواره‌های مخابراتی در دستور کار کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قرار گرفت، گفت: دارندگان پروانه اپراتور ماهواره مخابراتی می‌توانند انواع شبکه‌های ماهوارهای زمین‌آهنگ و غیر زمین‌آهنگ مخابراتی و منظومه‌های ماهوارهای را برای ارایه انواع خدمات خرده‌فروشی و عمده‌فروشی موضوع پروانه راه‌اندازی کنند.
وی همچنین با اشاره به برگزاری جلسات متعدد کارشناسی در خصوص تدوین پروانه اپراتور ماهواره‌های مخابراتی خبر داد: سرانجام و پس از بررسی‌های مختلف و حضور نمایندگان شرکت‌ها و سازمان‌های مرتبط، این پروانه تدوین و در دستور کار کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قرار گرفت.
وی افزود: با تشکیل اپراتور ماهواره مخابراتی به عنوان مهم‌ترین حلقه و تکمیل‌کننده زنجیره ارزش ماهواره، شرایط مناسب برای نقش‌آفرینی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم شده است و با حمایت سازمان فضایی ایران، اپراتور می‌تواند جهت‌دهی مناسبی به حوزه بالادستی زنجیره ارزش ماهواره دهد و در پایین‌دست زنجیره به بلوغ کسب‌و‌کار خصوصی و تجاری‌سازی خدمات مخابراتی در این حوزه منجر شود.
تصویب جزئیات پروانه
12 شهریور ماه 96 یعنی دو ماه بعد از اعلام خبر آغاز بررسی‌های رگولاتور، خبر آمد که جزئیات این پروانه‌ها به تصویب رسیدند و آماده واگذاری به متقاضیان است.
در این زمان مرتضی براری رییس سازمان فضایی ایران اعلام کرد: بعد از جلسات مختلف و رایزنی با متولیان و بازیگران اصلی صنعت مخابرات فضایی کشور و بررسی ابعاد مختلف تشکیل اپراتور ماهواره مخابراتی به عنوان مهم‌ترین حلقه زنجیره ارزشی ماهواره، اصول حاکم بر فعالیت اپراتورهای ماهوارهای مخابراتی در ۲۷۹امین جلسه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به تصویب رسید.
اگرچه در آن مقطع رییس سازمان فضایی ایران با اشاره به علاقه‌مندی، همراهی و پیگیری‌های شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه فضایی کشور برای تصویب این پروانه مدعی شد: شرکت‌های فعال در حوزه فضایی کشور به صورت جدی و با علاقه بسیار پیگیر تصویب این پروانه بودند که این مساله باعث شد تا سازمان فضایی ایران نیز تمام توان و تلاش خود را برای تصویب آن به کار گیرد اما تا این لحظه خبری از فعالیت شرکت‌های خصوصی در این حوزه منتشر نشده است.
دعوت از متقاضیان دریافت پروانه
24 مهرماه سال قبل اما رگولاتوری با انتشار فراخوانی از متقاضیان دریافت پروانه ماهواره مخابراتی دعوت به عمل آورد.
در این زمان کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات به منظور ایجاد فرصت حضور بخش خصوصی در حوزه خدمات ماهوارهای مخابراتی، حفظ و توسعه منابع مدار - فرکانس، تسریع در توسعه بازار خدمات ماهوارهای سراسر کشور از طریق اپراتورهای ماهوارهای مخابراتی و حرکت در جهت حذف وابستگی کشور در حوزه ارتباطات ماهوارهای مخابراتی، «اصول حاکم بر پروانه فعالیت اپراتور ماهوارهای مخابراتی» را تصویب کرد.
بر همین اساس رگولاتوری از همه مجموعه‌های فعال و توانمند در حوزه ارتباطات ماهوارهای که حایز شرایط لازم برای دریافت پروانه اپراتور ماهوارهای مخابراتی هستند، دعوت به مشارکت کرد.
شکل‌گیری چند کنسرسیوم برای دریافت مجوز
در حالی که خبر دقیقی از سرنوشت فراخوان رگولاتوری نبود، رییس سازمان فضایی در سوم آذرماه سال 96 مدعی تشکیل چند کنسرسیوم برای دریافت پروانه شد.
در این زمان مرتضی براری در صفحه اینستاگرام خود از برگزاری نشست‌های متعدد با شرکت‌ها و شکل‌گیری چندین کنسرسیوم برای دریافت پروانه اپراتور ماهواره مخابراتی خبر داد.
وی همچنین از آغاز فرایند تصویب پروانه اپراتور ماهواره سنجشی و مجوز ایستگاه دریافت داده‌های ماهوارهای نیز خبر داد.
تعیین مبلغ حق‌امتیاز اپراتوری
چهار روز بعد از هیات دولت خبر رسید که تازه مبلغ حق‌امتیاز صدور پروانه ماهواره مخابراتی به تصویب رسید.
به این ترتیب هفتم آذر ماه هیات وزیران در اجرای قانون اجازه تعیین و وصول حق امتیاز فعالیت بخش غیردولتی در زمینه پست و مخابرات، میزان حق‌امتیاز صدور پروانه فعالیت اپراتورهای ماهوارهای مخابراتی تا پایان سال 1398 را 90 میلیارد ریال تعیین کرد. همچنین با تصویب دولت، درصد تسهیم درآمد خدمات موضوع پروانه برای خدمات عمده‌فروشی 3 درصد تعیین شد.
هیات وزیران در این مقطع همچنین، میزان جریمه تخلفات و نقض تعهدات پروانه فعالیت اپراتورهای ماهوارهای مخابراتی را تعیین کرد.
ارایه بسته حمایتی به متقاضیان پروانه
25 آذرماه سال قبل اما سازمان فضایی دوباره به اطلاع‌رسانی از سرنوشت این مجوزها پرداخت و خبر از ارایه بسته حمایتی به متقاضیان احتمالی داد.
مدیرکل طرح و توسعه شبکه‌های ماهوارهای سازمان فضایی ایران در این زمان گفت: این بسته حمایتی شامل متقاضیانی می‌شود که در مدت کوتاه‌تری شرایط مورد نظر دولت و مفاد پروانه اپراتورهای ماهوارهای را فراهم کنند.
وی ادامه داد: با توجه به سیاست‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان فضایی ایران به دنبال تقویت بخش خصوصی در بهره‌برداری از اپراتورهای ماهوارهای مخابراتی است.
مهلت یک‌ماهه برای متقاضیان
از آذر سال قبل خبر خاصی از سرنوشت فراخوان قبلی، کنسرسیوم‌ها و بسته‌های حمایتی نبود تا آنکه معاون امور رادیویی سازمان رگولاتوری در 19 فروردین سال 98 به یکباره از مهلت یک ماهه برای متقاضیان دریافت پروانه خبر داد.
معاون امور رادیویی رگولاتوری اعلام کرد: متقاضیان دریافت پروانه اپراتور ماهواره مخابراتی در مرحله اول ارزیابی‌ها، تا ۲۰ اردیبهشت ماه مهلت دارند تقاضای خود را برای دریافت پروانه به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارسال کنند.
وی افزود: با توجه به مصوبه‌های ۲۶۲ و ۲۷۹ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات با عنوان «سیاست‌ها و کلیات حاکم بر صدور پروانه اپراتور ماهوارهای» و «اصول حاکم بر پروانه فعالیت اپراتور ماهواره مخابراتی» امکان ارایه خدمات حوزه ارتباطات ماهوارهای از سوی بخش خصوصی در حوزه فضایی (Space Segment) فراهم شده است.
و باز هم تمدیدِ تمدید مهلت
این گزارش دو هفته قبل آماده انتشار بود که به علت تلاقی با موضوعات دیگر، انتشار آن به تعویق افتاد که ناگهان با خبری در سایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مواجه شدیم که حکایت از تمدید دوره تمدید قبلی به مدت 2 ماه دیگر یعنی تا بیستم تیرماه سال 98 داشت.
نسترن محسنی معاون امور رادیویی رگولاتوری با اشاره به درخواست متقاضیان دریافت پروانه اپراتور ماهوارهای مخابراتی برای افزایش مهلت تقاضای پروانه، گفت: متقاضیان برای نهایی کردن کنسرسیوم‌ها نیاز به زمان بیشتری داشتند بر همین اساس تقاضای آنان در کمیته ارزیابی کیفی، فنی و مالی اپراتور ماهواره مخابراتی مطرح شد و این کمیته برای ارزیابی مرحله اول درخواست‌های ارسالی به رگولاتوری با افزایش مهلت تا بیستم تیرماه موافقت کرد.
وی افزود: پرسش‌ها و ابهاماتی درباره اصول حاکم بر صدور پروانه اپراتور ماهوارهای از سوی متقاضیان مطرح شده که تمامی این موضوعات در دو جلسه کمیته ارزیابی کیفی، فنی و مالی اپراتور ماهواره مخابراتی بررسی شده است و پاسخ آنها تا هفته آینده به متقاضیان اعلام می‌شود.
محسنی با بیان اینکه برای پاسخ به برخی از سوالات باید نظر کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات دریافت شود و احتمال اصلاحات جزبی در برخی مواد مصوبه اصول حاکم بر صدور پروانه اپراتور ماهواره مخابراتی وجود دارد، گفت: پس از ارائه نقطه نظرات کمیته ارزیابی به کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات و دریافت نظر این کمیسیون، پاسخ باقیمانده پرسش‌ها به متقاضیان اعلام می‌شود.
رییس کمیته ارزیابی کیفی، فنی و مالی متقاضیان اپراتور ماهوارهای تاکید کرد: مهلت دو ماهه ارسال تقاضا به رگولاتوری برای دریافت پروانه اپراتور ماهواره مخابراتی تا بیستم تیرماه بوده و قابل تمدید نیست.
آنطور که مشهود است به عبارت دیگر و در حالیکه مهلت‌های قبلی به پایان می‌رسیدند، هم مصوبه کمیسیون رگولاتوری اشکال داشته و هم پرسش‌ها و ابهامات بی‌پاسخی پس از سال‌ها در مصوبه این کمیسیون وجود داشته که قرار شده پاسخ‌ها لازم برای متقاضیان تهیه شود!
در نهایت اینکه فعلا به جز مصوبات مرسوم و معمول روی کاغذها، فعلا خبر دقیقی که نشان از حرکتی عملی در این حوزه مشخص باشد در دست نیست. هفته‌نامه عصر ارتباط در آینده نیز این موضوع را پیگیری خواهد کرد.(منبع:عصرارتباط)