ظهور معضل کدفروشی در ایران
شاید خود عبارت کدفروشی هم برای بسیاری عجیب و دور از ذهن باشد اما واقعیت این است در اقتصادی که دلالی تجارتی سودآور و اصلی تلقی می‌شود رواج چنین شبه‌کسب‌وکارهایی امری طبیعی است.
در کنار مشکلات زیربنایی اقتصاد کشور که موجب رواج نوعی از دلالگری در زیر پوست تمام تجارت‌هایمان شده است، فضای مجازی نیز به دلیل رها گذاشتن تعمدی یا حمایت‌های پیدا و پنهان، باعث تسهیل، تسریع و رواج هرچه بیشتر دلالی در کشور شده است.
سایت‌های آگهی رایگان سال‌ها است که تبدیل به مامن مناسبی برای دلالان و کلاهبرداران شده‌اند و حالا پدیده فروش حواله وام و خودرو بر بستر آنها دیگر امری عادی تلقی می‌شود. با این وجود اما کدفروشی شکل جدیدی از تخلفات است که جدیدا بسیار رواج پیدا کرده است و عملا شاهد تبلیغ و عرضه این اقدام مجرمانه در سایت‌های درج آگهی رایگان، هستیم.
اما کدفروشی چیست، کدفروش‌ها دقیقا چه می‌کنند و چه کسانی متقاضی خرید کدها هستند. به زبان ساده این روزها خرید و فروش کدملی، کدپستی و کد رهگیری یکی از تخلفاتی است که شاید تا سال‌های قبل کمتر شناخته شده بود اما امروز به لطف سایت‌هایی همچون دیوار شاهد تبلیغ علنی و دعوت ضمنی افراد بیشتر برای ورود به این معضل جدید هستیم.
ماجرای واردات 700 پورشه توسط یک زن روستایی را حتما شنیده‌اید، در این ماجرا از کدملی این زن استفاده و برای وی یک کارت بازرگانی صادر شده بود. سایت‌های شرط‌بندی هم اکثرا دارای حساب‌های بانکی بودند و هستند که یا به نام و کارت ملی افراد مجهول‌المکان است یا کارتن‌خواب‌ها و معتادان.
حالا اما کدفروش‌ها با درج آگهی فروش کدرهگیری مسکن این امکان را فراهم می‌کنند که افراد بتوانند آدرس جعلی از خود ارایه دهند و مثلا خودروی خود را با استناد به این آدرس جعلی و به اسم پلاک تهران خریداری کنند. یا حتی با خرید کد رهگیری اقدام به ثبت یک شرکت کاغذی در تهران کرده و برای شرکت‌های متخلف فاکتورهای صوری صادر کنند یا اینکه اقدام به دریافت میلیون‌ها دلار وام جهانگیری کنند!
این عمل مجرمانه اما این روزها چندان هم پنهان نیست و با انتشار آگهی بر بستر سایت‌های آگهی رایگان همچون دیوار انجام می‌شود. ما اما از وجود چنین تخلفاتی بر بستر این سایت و نمونه‌های مشابه چندان تعجب نمی‌کنیم، چون سال‌هاست اعتراضات گسترده‌ای پیرامون نوع فعالیت سایت دیوار وجود داشته و حتی پلیس فتا نیز یکی از شاکیان این سایت است. لیکن هیچ کدام از این اعتراضات و شکایات تا کنون راه به جایی نبرده‌اند و چرایی‌اش به عهده خوانندگان.
کدفروشی به چه کاری می‌آید؟
اما همان‌طور که ذکر شد یکی از مهم‌ترین کارکردهای کدفروشی در زمینه امور مالیاتی است. کدفروشی و صدور فاکتورهای جعلی توسط شرکت‌های صوری پدیده‌ای است که با هدف فرار مالیاتی صورت می‌گیرد.
برخی از دارندگان کد اقتصادی این امتیاز خود را در قبال دریافت پول در اختیار فعالان اقتصادی قرار می‌دهند و از این طریق به دنبال کسب درآمد و سودآوری هستند اما همین امر، تشخیص مالیات فعالیت‌های اقتصادی را برای سازمان امور مالیاتی بسیار دشوار می‌کند. در برخی موارد نیز بدون اینکه معامله‌ای انجام شود، یا کالا، خدمات یا پولی رد و بدل شود برای فرار از معرفی هزینه‌ها یا درآمدهای واقعی و کتمان فعالیت اقتصادی اقدام به سفارش فاکتورهای جعلی می‌شود. یکی از استفاده‌های این فاکتورهای جعلی ارایه آنها به بانک‌ها برای دریافت وام خرید کالای ایرانی است. با این روش مبلغی برای خرید فاکتور پرداخت شده و بدون آنکه کالایی خریداری شده باشد گواهی خرید کالای ایرانی توسط دلال که فاکتور خرید در اختیار دارد صادر می‌شود.
زنجیره تخلفات کدفروشی و صدور فاکتورهای صوری به اینجا هم ختم نشده و در برخی از موارد از فاکتورهای صوری برای دریافت اعتبار و تسهیلات نیز استفاده شده است.
چند ماه قبل که تب خرید خودرو بسیار داغ بود، شرکت‌های خودروساز برای جلوگیری از دلالی اعلام کردند که تنها افرادی را ثبت‌نام می‌کنند که با کدملی‌شان در طول یک سال گذشته اقدام به خرید خودرو و ثبت‌نام نکرده باشند.
پس از این اتفاق بازار فروش کدملی داغ شد و دلال‌ها گاه تا 5 میلیون تومان هم برای استفاده از کدملی افراد پرداخت می‌کردند و آگهی‌های خرید و فروش این کدها نیز هر روز بر بستر سایت‌های آگهی منتشر می‌شد.
نمونه دیگری از کاربردهای کدفروشی، کد رهگیری معاملات املاک است. این کدها برای گرفتن وام، دسته‌چک، ثبت‌نام مدرسه یا تعویض پلاک خودرو به متقاضی فروخته می‌شود تا بتواند با ارایه سندی مبنی بر محل سکونت خود خدمات درخواستی را دریافت کند. شاید این مدل کدفروشی از بقیه شایع‌تر و عادی‌تر باشد اما بدون شک هر کدام از این کدفروشی‌ها خلاف قانون است.
یکی دیگر از مواردی که بیش از سایر این کدفروشی‌ها این روزها شایع شده و بر بستر سایت‌های آگهی ارایه می‌شود، تهیه قولنامه صوری با کد رهگیری برای مراکز تعویض پلاک خودرو است. متقاضیان این نوع کد به دنبال دریافت خودروی پلاک تهران هستند.
به گفته یکی از دلال‌ها، پدیده کدفروشی با رونق کار تاکسی‌های اینترنتی، جان تازه‌ای گرفته و رانندگانی که با پلاک شهرستان امکان کار در این تاکسی‌ها را ندارند، مشتری کدهای رهگیری تهران شده‌اند و پلاک خود را اصطلاحا تهرانی می‌کنند!
برخی از متقاضیان ساکن شهرستان‌ها نیز که خودروهای گران‌قیمت دارند، با این تصور که پلاک تهران باکلاس‌تر! است، اقدام به خرید کد رهگیری می‌کنند. به این ترتیب با پرداخت مبلغی از 200هزار تومان به بالا قولنامه‌ای صوری و یک کد رهگیری موقتی صادر می‌شود و فرد متقاضی خود را ساکن تهران معرفی کرده و به کارش می‌رسد.
دلال‌ها نیز بعد از صدور کد رهگیری و دریافت پول، با امضایی که از متقاضی گرفته‌اند به اصطلاح آن معامله را فسخ می‌کنند و پول در نهایت بین دلال، بنگاه ثبت‌کننده معامله صوری و صاحب ملکی که راضی به این کار شده تقسیم می‌شود.
بد نیست بدانید در اطراف مراکز ثبت پلاک خودرو در تهران این دلال‌ها حضور دارند و در حال خدمت‌رسانی به مردم هستند!
حجم گسترده آگهی‌های کدفروشی بر بستر دیوار
اگر عبارت «کد رهگیری» را در سایت دیوار جست‌وجو کنید با حجم گسترده‌ای از نتایج مختلف روبه‌رو می‌شوید که به‌طور علنی در حال فروش غیرقانونی کد رهگیری برای استفاده‌های مختلف هستند.
برای آنکه بهتر متوجه گستردگی و ابعاد عظیم کدفروشی بر بستر سایت دیوار شوید یکی از آگهی‌های مربوط به آن را عینا نقل می‌کنیم:
«اخذ کد رهگیری قانونی با استعلام از سامانه املاک کشور همراه با هولوگرام
اجاره‌نامه، مبایعه‌نامه، ثبت شرکت .
✔آماده همکاری با همکارانی که جواز ندارند
✔کد رهگیری جهت تعویض پلاک خودرو
✔کد رهگیری جهت ثبت‌نام در مدارس
✔کد رهگیری جهت ثبت‌نام در اسنپ و الوپیک
✔دارای شعب در نقاط مختلف تهران و شهرستان
✍قیمت توافقی و منصفانه
حضوری (در دفتر شما یا در صورت تمایل دفتر ما) و غیرحضوری
ارایه فوری، وقت شما ارزشمند می‌باشد.»
یا این آگهی:
آماده همکاری با مشاورین املاکی که هنوز موفق به اخذ جواز نشده‌اند حضوری در دفتر شما و حضوری در دفتر املاک ما ارسال به تمام نقاط تهران
(تماس به صورت شبانه‌روزی و ۲۴ساعته)
✔کد رهگیری جهت تعویض پلاک موتور و ماشین و ثبت‌نام مدارس فرزندان شما
✔کد رهگیری اسنپ و الوپیک و مراجعه به سفارتخانه‌ها و دارالترجمه
✔کد رهگیری مراجعه به بانک‌ها و ادارات دولتی و اخذ انواع وام
✔کد رهگیری ثبت شرکت و ارایه به سفارتخانه و کارت بازرگانی
✔تمامی کدها قابل استعلام در سامانه می‌باشد
✔معاملات توافقی آپارتمان ویلا در سراسر ایران
✔بعد از استعلام گرفتن شما عزیزان تصویه می‌گردد
با ما سرعت و دقت را تجربه کنید
همان‌طور که از متن این آگهی‌ها پیداست واضح است که کدفروشی به لطف تبلیغات رایگان در سایت‌های آگهی تبدیل به تجارتی سودآور شده است و البته که گردانندگان تجارت غیرقانونی کدفروشی نیز با اطمینان از نبود نظارت‌ها و امن بودن فعالیت در این قبیل بسترها، بیمی از برخوردهای قانونی احتمالی احساس نکرده و به راحتی تبلیغات خود را بر بستر اینترنت انجام می‌دهند.
لزوم برخورد قاطع با کدفروشی در سایت‌های آگهی
لیست تخلفات صورت گرفته و آگهی‌های مساله‌دار منتشر شده بر بستر سایت‌های آگهی رایگان لیست بسیار بلند بالایی است و از آگهی‌های مساله‌دار اخلاقی «ماساژ لذت‌بخش در منزل!» گرفته تا رمزگذاری‌هایی درباره نیاز به همخانه و همسفر خانم در ازای پرداخت پول تا فروش اشیای مسروقه و عتیقه بر بستر این سایت‌ها را شامل می‌شود.
فروش کد، فاکتور و قولنامه جعلی اما نمونه‌های جدیدی از تخلفاتی هستند که بر بستر سایت‌های آگهی در حجمی گسترده اتفاق می‌افتد و نیاز به رسیدگی سریع و قاطع نهادهای نظارتی دارد.
توجه داشته باشید که نفس انجام تخلف و جرم یک موضوع است و تبلیغ و انتشار آن بر بستری قانونی و در پیش چشم تمام نهادهای نظارتی، رسانه‌ها و مردم موضوع دیگری است که قبح تخلف صورت گرفته را کاهش داده و این ذهنیت را ایجاد می‌کند که ظاهرا این موضوع تخلف محسوب نمی‌شود(منبع:عصر ارتباط)