نبرد فیلترشکنی آمریکا و ایران
سعید میرشاهی – در ماه‌های گذشته با فیلترینگ آخرین شبکه اجتماعی و پیام‌رسان خارجی در ایران، شاهد افزایش بی‌سابقه آمار و تلاش‌ها برای استفاده از انواع VPNها در کشور هستیم.
استفاده از VPNها اما هم برای کشور و هم برای کاربران چندان بی‌خطر و بی‌هزینه نیست و طیف وسیعی از مخاطرات از شنود اطلاعات کاربران، سرقت رمزها، نصب انواع بدافزار، استفاده از دستگاه قربانیان برای انجام حملات سایبری در داخل کشور، کاهش سرعت انتقال و ارسال اطلاعات، مصرف بیشتر انرژی، باتری دستگاه‌ها و زمان کاربران، فراهم‌سازی زمینه کلاهبرداری و … را شامل می‌شود.
با این وجود و علی‌رغم هشدارهای مستمر نهادهایی همچون پلیس فتا به کاربران و مصرف‌کنندگان VPNها، هنوز شاهد سیاستی روشن در قبال مسایل و عواقب ناشی از بکارگیری بی‌رویه این ابزارها در داخل کشور نیستیم.
در ماه‌های قبل اگرچه در مقاطعی دسترسی به انواع فیلترشکن‌ها با اختلال و قطعی جدی مواجه شده بود، اما در هفته‌های گذشته به نظر می‌رسد، دسترسی کاربران ایرانی به VPNها به سختی روزهای نخست اقدام به فیلترینگ و اختلال اینترنت نیست که شاید دلایل این موضوع به اقداماتی باشد که در خارج از مرزهای کشور در حال وقوع است.
در حال حاضر اخبار، شواهد و اقدامات آمریکا و ایران نشان می‌دهد که ظاهرا یک نبرد مستمر در حوزه فیلترشکن‌ها بین دو کشور بالا گرفته که از یک سو ایران در کنار کشورهایی همچون چین و روسیه، در حال اجرای اقداماتی برای محدودسازی دسترسی به VPNها و فیلترشکن‌ها هستند و در طرف مقابل، آمریکا نیز با تصویب مقررات، تخصیص بودجه و فراهم‌سازی زیرساخت‌های فنی در حال توسعه و تسهیل دسترسی به ابزارهای دور زدن فیلترینگ است.
اینکه نتیجه این اقدامات پیدا و پنهان با چه اهدافی، تا چه زمانی و به چه بهایی ادامه خواهد داشت، هنوز روشن نیست، اما آنچه مسلم است، بر خلاف گذشته، آمریکا اقداماتی علنی، گسترده و عملیاتی را در دستور کار گذاشته است و بر تداوم این سیاست نیز اصرار ویژه‌ای دارد.
انجمن App که یک سازمان تجاری که نماینده هزاران استارتاپ و کسب‌وکار کوچک در صنعت نرم‌افزار است با انتشار گزارشی اعلام کرد، نگران سیاست‌های محدودکننده در کشورهایی مانند روسیه و چین است که استفاده از VPN را ممنوع می‌کند.
این سازمان صنعتی، نگرانی‌های خود را با نماینده تجاری ایالات متحده برای ارایه گزارش درباره آینده موانع تجارت خارجی در میان گذاشته است.
گزارش ارنستو وندرسار در سایت torrentfreak با اشاره به محدودسازی VPNها تصریح کرده اقدامات اخیر آمریکا درباره ایران نیز نشان می‌دهد ایالات متحده اهمیت ویژه‌ای به در دسترس بودن VPNها می‌دهد.
چرا VPNها؟
وی‌پی‌ان‌ها ابزارهای ارزشمند برای افرادی هستند که تمایل دارند به طور ایمن و با حریم خصوصی مناسب، به اینترنت دسترسی داشته باشند.
البته گاه نیز این خدمات برای افشاگران، فعالان و شهروندانی که علیه شرکت‌ها، نهادها یا دستگاه‌های دولتی، اقدام می‌کنند، حیاتی است. مورد اخیر بار دیگر در ماه‌های گذشته آشکار شده است.
ایران تمام مسیرهای خود را برای مسدود کردن سرویس‌های VPN که جرات می‌کنند به ایرانیان، امکان دسترسی به سایر نقاط جهان ارایه دهند، به‌کار گرفته است.
از سوی دیگر و در پاسخ، برخی ارایه‌دهندگان جدی‌تر VPN با ارایه سرورهای ویژه به ایرانیان، برای دور زدن محدودیت‌ها و استفاده از کانال‌هایی مانند تلگرام، اقدامات متقابلی انجام داده‌اند.
در مقابل این اقدامات اما ایران هم بیکار ننشسته و تلاش‌های مسدودکننده آن به طور مستمر ادامه دارد و از قطع آنها گرفته تا اختلال و کندکردن سرعت دسترسی به فیلترشکن‌ها.
با این حال، ایران تنها کشوری نیست که دسترسی به این خدمات را متوقف می‌کند. چین و روسیه نیز به خاطر سیاست‌های محدودکننده خود شناخته شده‌اند.
ACTمخالف محدودسازی VPNها
قانون نزاکت ارتباطات (Communications Decencey Act) که سال‌ها پیش در کنگره تصویب شد و نیز انجمن App به عنوان یک سازمان تجاری که نماینده هزاران استارتاپ و کسب‌وکار کوچک در صنعت نرم‌افزار است، با محدودسازی VPNها مخالف است.
این سازمان، اخیرا نگرانی های خود را با نماینده تجاری ایالات متحده در میان گذاشته است.
دولت ایالات متحده نیز به طور معمول بررسی سالانه موانع تجاری مختلف در سراسر جهان را تکمیل می‌کند.
در این رابطه، ACT معتقد است سیاست‌های بیش از حد محدودکننده باید مورد توجه قرار گیرند. این امر قانون VPN روسیه را شامل می‌شود.
روسیه
روسیه در سال 2017، شروع به سرکوب VPNها کرد تا به جلوگیری از نقض حق کپی‌رایت کمک کند.
دولت خدماتی را که به کاربران امکان دسترسی به سایت‌های محتویات مسدودشده را می‌دهد، کاملا ممنوع کرد.
بر این اساس، فقط شرکت‌هایی که با مسدود کردن محتوا موافقت می‌کردند، مجاز به ادامه فعالیت بودند.
با این اقدام، ACT در نامه‌ای خطاب به USTR نوشت: «این، یک مانع تجاری آشکار و تهدید واقعی برای بازار آزاد است.»
دولت روسیه از این مقررات، به عنوان تلاشی برای جلوگیری از دسترسی افراد به محتوای خطرناک و غیرقانونی یاد می‌کند.
این مقررات می‌گوید هر ارایه‌دهنده اینترنتی که اجازه می‌دهد این نوع محتویات وجود داشته باشد یا بدون مسدود شدن کار کند، دسترسی به بازار خود را از دست خواهد داد.
چین
این نوع مسائل به روسیه محدود نمی‌شود.
البته در این زمینه، ACT هیچ اشاره‌ای به مسدودسازی اخیر VPNدر ایران نمی‌کند اما محدودیت‌های VPN چین دیده شده است.
برخلاف روسیه، موضع چین درباره آنتی VPN ارتباط چندانی با نقض حق کپی‌رایت ندارد.
سیاست این کشور، عمدتا برای اطمینان از عدم دسترسی شهروندان به وب‌سایت‌هایی است که توسط دولت ممنوع شده‌اند.
بر این اساس، ACT معتقد است محدودیت‌های VPN، یک مانع تجاری آشکار است که بر شرکت‌ها در سراسر جهان تاثیر می‌گذارد.
این انجمن که با مسدودسازی گسترده سایت‌هایی مانند نیویورک تایمز، ردیت و ویکی‌پدیا مخالف است، خاطرنشان می‌کند: چین، استفاده از VPNها را تنظیم و محدود می‌کند و مصرف‌کنندگان را از بازار دیجیتال خارج می‌سازد و در عین حال، موانع زیادی برای ورود ایجاد می‌کند.»
بر این اساس، چین با مسدودسازی گسترده وب‌سایت‌های قانونی، هزینه‌های قابل توجهی بر ارایه‌دهندگان و کاربران خدمات و محصولات تحمیل می‌کند.
پاسخ ایالات متحده
این نگرانی‌ها چیز جدیدی نیست. در گزارش قبلی موانع تجاری، دولت ایالات متحده، قبلا از سیاست‌های محدودکننده چین انتقاد کرده بود.
این انتقادات شامل تصمیماتی برای ممنوعیت VPN هستند که حریم خصوصی خارجی‌ها راتهدید می‌کنند.
در این زمینه، USTR نوشت: «این ممنوعیت، به‌ویژه تاثیر شدیدی بر کسب‌وکارهای خارجی داشته که به طور معمول از خدمات VPN برای اتصال به مکان‌ها و سرویس‌های خارج از چین استفاده می‌کنند و برای اطمینان از محرمانه بودن ارتباطات، به فناوری VPN وابسته هستند.»
همچنین ACT امیدوار است که USTR به فشار بر این موضوع ادامه دهد.
اینکه آیا این امر باعث می‌شود چین در سیاست‌های خود تجدیدنظر کند یا نه، یک سوال کاملا متفاوت است. همین امر درباره روسیه نیز صادق است که البته بعید به نظر می‌رسد در حال حاضر، پذیرای انتقاد ایالات متحده باشد.
با این حال، آنچه واضح است این است که دولت ایالات متحده، از قبل کاملا آگاه است که خدمات VPN می‌تواند ارزش قابل توجهی داشته باشد.
ایران
در همین رابطه، چند هفته قبل، وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز حمایت خود را از آزادی اینترنت در ایران افزایش داد.
از جمله اینکه استثناهایی برای تحریم‌های ایران ایجاد کرد و به ارایه‌دهندگان VPN ایالات متحده اجازه داد به فعالیت خود در این کشور ادامه دهند.
در این زمینه، وزارت خزانه‌داری آمریکا ادعا کرد: این ابزارها، موجب توانایی ایرانیان برای مشارکت در بیان آزادانه و نیز مقاومت در برابر اقدامات دولت است. (منبع:عصرارتباط)