وضعیت مبهم فیبر نوری در دولت جدید
وزارت ارتباطات بنا بر تکالیف قانونی معین شده باید اینترنت ثابت بر بستر فیبر نوری ارائه کند به نحوی که این خدمت باید تا پایان برنامه هفتم به 20 میلیون اتصال برسد و این در حالی است که آخرین به‌روزرسانی آمار پوشش و اتصال مربوط به پایان دولت سیزدهم است.
خبرگزاری فارس؛ « در این دوره رویکرد وزارت ارتباطات در پروژه فیبر نوری «اتصال» است.» این بخشی از صحبت‌های سید ستار هاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جمع مدیران استانی وزارتخانه مطبوع خود است.پروژه فیبر نوری، کلان پروژه‌ای که از رسماً از یک دهه پیش کلید خود اما نقطه اوج آن در دولت سیزدهم بود. مهمترین ویژگی که اشاید بتواند این فناوری را برای مردم با فناوری‌های قبلی متمایز کند سرعتی است که ارائه می‌دهد، امروز بیشتر مردم ما از فناوری ADSL با سرعت حداکثر ۱۶ گیگابایت استفاده می‌کنند و این در حالی است که اینترنت بر بستر فیبر نوری سرعتی معادل 1000 مگابیت را در اختیار مردم قرار می‌دهد.از سوی دیگر اینترنت بر بستر فیبر نوری می‌تواند خدمات با تاخیر پایین در اختیار مردم خصوصا گیمرهای آنلاین قرار دهد که به تاخیر پایین نیاز دارند.بر اساس آنچه گفته شد فیبر نوری به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های حیاتی در توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات، همواره مورد توجه مسئولان وزارت ارتباطات کشور بوده است به نحوی که در تمام سخنرانی‌ها به آن اشاره و در برنامه هفتم توسعه که سندی بالادستی به شما می‌رود بندی برای آن در نظر گرفته شده است.عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت سیزدهم، توسعه فیبر نوری را یکی از اولویت‌های اصلی وزارتخانه خود معرفی کرده و در اسفند ۱۴۰۲ اعلام کرد «تلاش ما این است که برای سال آینده ۷ میلیون پوشش ایجاد شده را دو برابر کنیم و تقریباً به حدود ۱۴ میلیون برسیم.»
بر این اساس نیز در روزهای پایانی کار دولت سیزدهم با 40 درصد پیشرفت، طرح پوشش فیبرنوری در کشور به 8 میلیون خانوار رسید و قرار بر این بود که پوشش فیبر نوری تا پایان سال پوشش به 14 میلیون خانوار برسد، البته با آغاز کار دولت چهاردهم این پروژه بر مدار همان آمار سابق میچرخد و گزارش جدیدی از روند پیشرفت آن منتشر نشده است.مسئله‌ای که به اعتقاد دولت چهاردهم نباید در اجرا آن کیفیت را فدای سرعت کرد، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت چهاردهم، بر ادامه توسعه فیبر نوری تأکید دارد اما می‌گوید «توسعه فیبر نوری یکی از موضوعاتی است که در دولت چهاردهم به‌صورت جدی دنبال می‌کنم. بعضی از اقدامات در این خصوص شتاب‌زده بوده است.» هر چند تاکید دارد «برای پیشبرد اهداف در این زمینه، همراهی بخش خصوصی ضرورت دارد.» موضوع مهم اتصال نیز به همین شکل است، اتفاقی بسیار کلیدی در رسیدن به توسعه پایدار حوزه اینترنت با کیفیت بر بستر ثابت که امری مرسوم در دنیا به شما می‌رود زیرا پوشش به تنهایی کاری بیهوده و هزینه‌زا خواهد بود اگر مصرف کننده نهایی یعنی مردم نتوانند از آن بهره کافی را ببرند، تلاش چند ساله وزارت ارتباطات برا توسعه اینترنت فیبر نوری در حقیقت امسال به بار نشست و بخش عمده‌ای از اتصالات صورت کرفت، به نحوی که در مرداد ۱۴۰۳، عیسی زارع‌پور اظهار کرد «سوت آغاز مسابقه 'اتصال' منازل و کسب‌وکارها به فیبر نوری زده شده و تا پایان سال شاهد ۲ میلیون اتصال دیگر به فیبر نوری خواهیم بود.» هر چند با نگاهی به سایت iranfttx.ir تغییر محسوسی را شاهد نیستیم و به نظر می‌رسد عدد ۲ میلیون اتصال تا پایان سال امری محال باشد.
اهداف تعیین‌شده برای اتصال خانوارها به فیبر نوری
بر اساس برنامه هفتم توسعه، هر سال باید ۴ میلیون خانوار به شبکه فیبر نوری متصل شوند تا در پایان برنامه، مجموعاً ۲۰ میلیون خانوار تحت پوشش قرار گیرند. در برنامه هفتم توسعه، بند «ب» ماده ۶۶ به توسعه شبکه فیبر نوری اختصاص دارد. بر اساس این بند، صندوق توسعه شبکه فیبر نوری به‌منظور استفاده حداکثری از ظرفیت‌های زیرساختی اپراتورهای مخابراتی و توسعه شبکه دسترسی اینترنت پهن‌باند مبتنی بر فیبر نوری در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تأسیس شده است. این صندوق با هدف حمایت مالی از اپراتورها برای توسعه شبکه فیبر نوری و افزایش تعداد مشترکان ایجاد شده است. همچنین، در این برنامه تأکید شده است که اپراتورها با استفاده از منابع این صندوق و سرمایه‌گذاری، سالانه حداقل ۵ میلیون امکان برقراری اشتراک اینترنت پهن‌باند ثابت مبتنی بر فیبر نوری در کشور ایجاد کنند.
وظایف اپراتورها در حوزه فیبر نوری
اپراتورهای ارتباطی به عنوان بازوی اصلی در تاکید اینترنت مردم و توسعه شبکه ارتباطی نیز در این راستا وظایف مشخصی در زمینه دارند، از جمله اینکه پوشش شبکه فیبر نوری در مناطق شهری و روستایی را گسترش دهند، همچنین خدمات با کیفیت مطابق با استانداردهای جهانی ارائه کنند، از سوی دیگر در توسعه زیرساخت‌ها و تجهیزات به دولت یاری دهند و در نهایت برای تحقق اهداف کلان ارتباطی در کنار وزارت ارتباطات باشند.
میزان اتصال فیبر نوری
از نظر میزان اتصال به فیبر نوری نیز در حال حاضر کمتر از ۲۰ درصد خانوارهای ایرانی به این خدمات دسترسی دارند. این آمار در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته پایین‌تر است و نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر می‌باشد، که در قانون بودجه نیز برای آن رقم مشخصی در نظر گرفته نشده و هزینه‌کرد آن منوط به اولویت‌های برنامه هفتم توسعه است.هر چند چنین کار بزرگی چالش‌ها و فرصت‌های خاص خود را دارد، هزینه‌های بالای توسعه شبکه، محدودیت‌های فنی در مناطق دورافتاده و کمبود سرمایه‌گذاری بخش خصوصی می‌تواند از جمله چالش‌های پیش روی وزارت ارتباطات یا اپراتورها در برابر فرصت‌های دیگر باشد، فرصت‌هایی که افزایش تقاضا را برای خدمات پرسرعت اینترنت ایجاد و پیشرفت‌های تکنولوژیکی در تجهیزات فیبر نوری را به همراه داشته باشند.با توجه به اهمیت توسعه فیبر نوری در بهبود کیفیت ارتباطات و افزایش سرعت اینترنت، اجرای دقیق این برنامه‌ها و همکاری مستمر بین دولت و بخش خصوصی ضروری به نظر می‌رسد.