پروژه «شبکه علمی کشور» متوقف شد +جوابیه
مدیر کل دفتر فناوری اطلاعات سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران از متوقف شدن پروژه شبکه علمی کشور خبر داد و گفت: نوسانات ارز و عمل نکردن سرمایه‌گذار به تعهدات خود مانع ادامه راه شده است.
سعید گرگین در گفتگو با خبرنگار مهر درباره آخرین وضعیت شبکه علمی کشور و چرایی متوقف ماندن این پروژه گفت: نسل اول شبکه علمی کشور به دهه ۷۰ و ارائه اینترنت با حجم ۲ تا ۴ مگ و مبتنی بر کابل مسی باز می‌گردد؛ خدمتی که با توجه به نوپا بودن اینترنت در ایران به صورت خیلی محدود به برخی مراکز ارائه می‌شد.
روند پیشرفت پروژه شبکه علمی در ۴ دهه
وی با اشاره به اینکه در آن برهه، حدود ۲۷۰ نقطه (دانشگاه‌ها و مراکز علمی تحقیقاتی) به شبکه مذکور متصل بوده و سرویس اینترنت دریافت می‌کردند، افزود: در واقع کاربرد و وظیفه آن شبکه (نسل اول) ارائه خدمات به مراکز علمی-پژوهشی و دانشگاهی بود.
گرگین ادامه داد: به مرور و همزمان با فراگیری نسبی اینترنت در کشور و توزیع عمومی آن به وسیله مخابرات، در واقع کابل‌های مسی کارایی خود را از دست داد و اینترنت مبتنی بر فیبر با بندیت های به مراتب بالاتر از ۲ مگ و ۴ مگ، توسعه یافت و بالتبع آن شبکه مبتنی بر کابل‌های مسی نیز کنار گذاشته شد.
مدیر کل دفتر فناوری اطلاعات سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با بیان اینکه در دهه ۸۰ و در زمان تدوین برنامه پنجم توسعه، مجدداً این شبکه مورد توجه قرار گرفت، اظهار داشت: بر این اساس در برنامه پنجم، راه اندازی شبکه علمی کشور بر عهده وزارت ICT قرار داده شده و بهره برداری از آن نیز به وزارت علوم واگذار شد.
وی گفت: در این راستا، با اقدامات مراکز مخابراتی استانی، کابل کشی فیبر صورت گرفت و برای تعدادی از دانشگاه‌ها امکانات زیرساختی فراهم شد. ضمن اینکه در تهران نیز به طور خاص، یک رینگ یا حلقه ایجاد و بواسطه آن، ۱۶ دانشگاه به یکدیگر متصل و در ادامه یک سرویس هم به صورت دمو و پیش فرض روی آن ۱۶ نقطه و مرکز دانشگاهی نقطه اجرا شد.
گرگین افزود: در دهه ۹۰ پروانه شبکه علمی، سومین بار صادر شد. در واقع برای این پروانه ۴ فاز پیش بینی شده بود که در فاز اول دانشگاه‌های اصلی در تهران در ادامه و فازهای بعدی، مراکز استان‌ها و نهایتاً در فاز چهارم، کلیه شهرها و دانشگاه‌های کشور قرار بود به شبکه متصل شوند.
مدیر کل دفتر فناوری اطلاعات سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، نبود زیرساخت ارتباط فیبری بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با مخابرات را چالش اصلی شبکه علمی عنوان کرد و ادامه داد: ایجاد این زیرساخت باید توسط وزارت ارتباطات انجام شود اما عملاً هزینه بسیار زیادی برای این وزارتخانه دارد. البته هرچند در پروانه شبکه علمی، اجازه حفاری و فیبرکشی پیش بینی شده، با این وجود اما هزینه این کار، بسیار سرسام‌آور بوده و نکته بسیار حائز اهمیت این است که در این پروانه‌ای که صادر شده، برای این شبکه هیچ بودجه مصوبی در نظر گرفته نشده است.
پروژه شبکه علمی متوقف شد / سرمایه گذار به تعهدات خود عمل نکرد
وی گفت: در چنین شرایطی، برای اینکه کارها پیش برود، در سال ۱۳۹۵ با همکاری سازمان فناوری اطلاعات وزارت ICT، قرار شده بود که یک سرمایه گذار بخش خصوصی وارد عرصه شود و تا تیرماه ۹۸، تمامی مراحل ۴ فاز پروانه، به انجام رسیده و تکمیل شود. با این حال، از یک سو به علت نوسانات نرخ ارز و از طرف دیگر، عمل نکردن سرمایه گذار به تعهدات خود، تاکنون وعده‌ها محقق نشده و عملاً کار متوقف شده است.
گرگین همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این شبکه می‌تواند به آموزش مجازی در دانشگاه‌ها کمک کند؟ اظهار داشت: در شرایط کرونا، در واقع ما کاربرانی (دانشجویان) داریم که از منازل خود و یا از نقاطی خارج از دانشگاه، می‌خواهند به دانشگاه متصل شده و از سرویس‌های آموزش و آزمون مجازی استفاده کنند. در حالی که این شبکه (شبکه علمی) نقش برقراری ارتباط بین دانشگاه‌ها را ایفا می‌کند و عملاً برای ارتباط یکایک کاربرها از خارج از دانشگاه با دانشگاه، کارایی ندارد و چنین انتظاری از شبکه علمی، در واقع شدنی نیست. چرا که اساساً از ابتدا چنین کاربردی برای این شبکه پیش بینی نشده بود.
کارکردهای شبکه علمی / اشتراک گذاری منابع دیجیتال
وی با بیان اینکه در صورت تکمیل کلیه فازهای پروانه شبکه علمی، این امکان وجود خواهد داشت تا خود دانشگاه‌ها، منابع را با یکدیگر به اشتراک بگذارند، افزود: کارکردهای شبکه علمی، سرویس‌های متنوعی را شامل می‌شود که البته تا این زمان، در ایران فراتر از ارائه سرویس اینترنت نرفته است. در حالی که تنوع سرویس‌ها در کشورهای پیشرفته علمی، بسیار زیاد است.
وی ادامه داد: اشتراک گذاری منابع دیجیتال یکی از سرویس‌هایی است که می‌تواند از طریق شبکه علمی انجام شود؛ مثلاً وزارت علوم می‌تواند یک اکانت را خریداری کند و منابع به دست آمده را از طریق شبکه علمی بین تمامی دانشگاه‌ها به اشتراک بگذارید.
مدیر کل دفتر فناوری اطلاعات سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، استفاده از امکانات آزمایشگاهی و همچنین دسترسی به منابع پردازشی را از دیگر امکانات شبکه علمی برشمرد و گفت: در واقع سرویس‌ها، بسیار متنوع بوده و در چندین طبقه دسته‌بندی می‌شود.
جوابیه مجری شبکه:
شبکه علمی کشور هرگز متوقف نشده است
پیرو خبر مذکور مجری شبکه علمی کشور توضیحاتی به شرح زیر ارایه کرد:
«وضعیت حساس استراتژیک فعلی ایران ایجاب می کند، که تمامی آحاد جامعه ، به عوض فرافکنی ، پیش‌داوری و اقدامات و سخنرانی‌های یک‌طرفه درون سازمانی ، مشکلات فعلی کشور را با همکاری و همدلی به نتیجه مثبت برسانند. مشکلاتی که از یکسوی نشات گرفته از جنگ اقتصادی نسبت به ایران عزیز بوده و از سوی دیگر بحران جهانی کرونا نیز بر غلظت آن افزوده است.
بدیهی است در این روند، مطرح کردن موضوعاتی که مربوط به داخل یک شاکله سازمانی است و رسانه ای کردن آن ، به هیچ وجه عقلانی و از هیچ نگاه سیاسی و حزبی صحیح نبوده و بر این اساس بسیار تعجب آور است که چطور از جایگاه سازمانی خاص، این اصل اساسی فعلی کشور جمهوری اسلامی ایران نادیده گرفته شده است.
این در حالی است که با توجه به نامگذاری امسال از سوی مقام معظم رهبری با نام "جهش تولید ملی" حمایت از بخش خصوصی به عنوان پیشانی تولید و خودکفایی کشور و توسعه بسترهای مناسب علمی ایران، از ضروریات دستگاه های اجرایی دولت است و انتشار اخبار غیر واقع، آن هم به عنوان مکنونات شخصی یک فرد در جایگاه دولتی به مثابه سنگ اندازی برسرراه پروژه‌های ملی و به خطر انداختن امنیت ملی ، تشویش اذهان عمومی و سرمایه بخش خصوصی بوده که نتیجه ای جز دلسرد کردن کارآفرینان و از بین بردن فرصت‌های توسعه علمی کشور را به همراه ندارد.
لذا علیرغم میل باطنی، برخود واجب دانستیم به عنوان سرمایه‌گذار، مجری، بهره‌بردار و ارائه‌کننده خدمات شبکه علمی ایران (شعا) نکاتی در جهت رفع تشویش اذهان عمومی به صورت رسمی اعلام نماییم.
1- متاسفانه تیتر خبر که از مفاد مصاحبه برداشت شده است کاملا نادرست بوده ، چرا که شبکه علمی کشور نه تنها هرگز متوقف نشده است ، بلکه در حال حاضر و در واکنش درست و اساسی به بحران کرونا و مقتضیات آن، با شدت و حدت بیشتری در حال انجام وظایف خود است. لذا به خاطر رفع نگرانی مشترکین که از زمان انتشار این خبر ، مکررا در پی روشن شدن موضوع می‌باشند، به صورت رسمی به اطلاع می‌رساند که خدمات دهی شبکه علمی کشور هرگز متوقف نشده بلکه در حال ارائه خدمات و توسعه آن بوده و ابراز اینگونه اخبار آن هم از سوی فردی در مقام دولتی بسیار جای تاسف است، که قطعا سازمان‌های نظارتی مربوطه به آن توجه لازم و رسیدگی خواهند کرد.
2- درباب موضوع عدم ایفای تعهدات از سوی سرمایه گذار (گرچه مجددا به عرض می‌رساند که موضوعی داخل سازمانی و غیر رسانه ای است) جهت تنویر افکار عمومی به اطلاع می‌رساند که نه تنها سرمایه‌گذار، مجری ، بهره‌بردار و ارائه‌کننده خدمات تا به امروز، براساس قواعد حاکم بر پیشبرد طر‌ح‌های نیمه‌تمام کشور، به تعهدات خود به صورت کامل عمل کرده است؛ که در حال حاضر نیز؛ علیرغم تمامی معضلات داخلی و بین‌المللی و کارشکنی‌های صورت پذیرفته ، بر این امر جدیت وافری دارد و در حال انجام خدمات است. نشانه‌های مشخص این امر، توسعه شبکه علمی کشور از شهر تهران به گستره 27 استان کشوری طی سه سال اخیر، دریافت بالاترین جایزه بین‌المللی سازمان ملل، به عنوان موفق ترین پروژه حوزه علم جهانی در رقابت با نزدیک به 1100 پروژه ملی و جهانی و ارائه خدمات به بخش قابل توجهی از مراکز علمی و پژوهشی در حال حاضر است.
3- پروانه شبکه علمی هرگز سه دوره تمدید نشده و تنها یک دوره ذیل توافقات صورت پذیرفته مابین دولت جمهوری اسلامی ایران و بخش خصوصی در جهت سرمایه‌گذاری، اجرا ، بهره‌برداری و ارائه خدمات بخش خصوصی در اواخر سال 1395 تمدید شده که متاسفانه در خبر منتشر شده به اشتباه سه بار قید گردیده است.
4- متاسفانه و به علت عدم آگاهی کامل فنی، مصاحبه شونده محترم اعلام فرموده‌اند که شبکه علمی در بحران کرونا و اهمیت توسعه آموزش مجازی، هیچ وظیفه‌ای نمی تواند و نمی بایست داشته باشد. این در حالی است که شبکه علمی کشور وظیفه ارایه خدمات و سرویس در شرایط بحران را بر خود واجب دانسته و تا به امروز و پس از وقوع این بحران و علیرغم کارشکنی‌های صورت پذیرفته؛ به تعهدات خود عمل کرده و درگیر ماجراجوئی‌های وخیم ماه‌های گذشته نشده و به عنوان عضو کوچکی از دایره فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور، نقشی هرچند اندک را ایفا کرده و به وظایف و مسولیت های خود به عنوان تامین‌کننده بستر مناسب و قدرتمند اجرای آموزش مجازی عمل و در حال توسعه آن است.
مجددا ضمن سپاس از بذل توجه، واجب می دانیم که عذرخواه ارائه همین پاسخ اندک در وضعیت فعلی کشور در جنگ اقتصای و بحران جهانی کرونا باشیم. متاسفانه برخی از کارشناسان حاضر در جایگاه‌های حاکمیتی کشور، بعضا وضعیت فعلی آن را فراموش کرده و خصوصا، جامعه فرهیخته علمی کشور را که در حال حاضر با تمام توان خود در تلاش برای خروج از بحران جاری می‌باشند را، با ارائه اطلاعات نادرست و ایجاد اخبار حاشیه ای و شایعات دچار بحران و نگرانی کرده، با ایجاد تشویش اذهان عمومی، ناخودآگاه گام در مسیر دشمنان ایران زمین می‌گذارند.