چرا واردات آیفون به ایران افزایش یافت؟
بررسی آمار واردات اپل در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که برخی دستگاه های مسئول نسبت به اصل مدیریت بهینه منابع ارزی و همچنین تذکر رهبر انقلاب در خصوص واردات تلفن‌همراه لوکس آمریکایی بی‌توجه بوده اند.
به گزارش تسنیم، شهریورماه سال 1399 بود که رهبر انقلاب در نشست تصویری با هیئت دولت به مناسبت آغاز هفته دولت، به واردات نیم‌میلیارد دلاری یک گوشی لوکس آمریکایی در سال 98 انتقاد کردند.
ایشان «واردات بی‌رویه» را که باعث شکایت مکرر تولیدکنندگان و حتی ورشکستگی برخی از آنها شده است را بسیار خطرناک خواندند و در این رابطه اظهار داشتند که «واردات لوکس نیز از جمله موانعی است که دولت باید آنها را از سر راه تولید حذف کند.» در این جلسه رهبر انقلاب اشاره کردند که واردات موبایل لوکس توسط بخش خصوصی انجام می‌گیرد اما دولت با اتخاذ تدابیری باید جلوی آن را بگیرد.
البته این تذکر به نوعی ریشه در یکی از اصول انکارناپذیر علم اقتصاد دارد؛ بر کسی پوشیده نیست که اختصاص منابع محدود به نیازهای نامحدود، در گام نخست نیاز به اولویت‌بندی دارد. بنابراین در شرایطی که کشور با محدودیت ارزی مواجه است، دولت منطقا بایستی طوری سیاست‌گذاری کند که از واردات کالاهای غیرضروری و یا لوکس به کشور که میزان تقاضا را افرایش می‌دهد، جلوگیری شود.
نکته عجیب ماجرا اینجاست که بررسی‌ها نشان می‌دهد، علیرغم تذکر رهبر انقلاب، میزان واردات تلفن همراه آمریکایی یا همان اپل با رشد قابل توجهی همراه بود؛ به گونه‌ای که فقط در سال 1400، حدود 1.3میلیارد دلار، انواع مدل‌های تلفن همراه اپل وارد کشور شده است؛ با احتساب این رقم، میزان واردات اپل در طول سال‌های 1398 تا 1400 به حدود 2.5 میلیارد دلار می‌رسد.
آمارهای رسمی حکایت از آن دارد که در سال 1398 حدود 530 میلیون دلار و در سال 1399 هم 590 میلیون دلار اپل وارد کشور شده است. با این حال گفته می‌شود که به این ارقام بایستی 300 میلیون دلار دیگر نیز بابت واردات اپل در 4ماهه ابتدایی 1401 اضافه کرد. با این تفاسیر می‌توان ادعا کرد که فارغ از بی‌توجهی مسئولان اقتصادی در دولت گذشته نسبت به تذکرات رهبر انقلاب، مسئولان وزارت صمت در این دولت نیز نسبت به این موضوع مشخص غفلت داشته‌اند.
بررسی اظهارات رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت بیانگر آن است که وی با اختصاص ارز نیمایی جهت واردات آیفون مخالف است.رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت در خردادماه سال جاری دراین‌خصوص گفت: «بنده شخصاً مخالف این امر هستم که ارز حاصل از صادرات، با سوبسید در اختیار افرادی قرارداد که کالای خود را با قیمت آزاد به فروش می‌رسانند؛ به بیانی واردکننده از جیب مردم و صادرکننده، یارانه دریافت می‌کند.»
آنچه مشخص است پیمان پاک به درستی، مسیر رانت تعدادی از افراد را شناسایی کرده است با این وجود تا به امروز تصمیمی ابلاغ نشده است، حتی وی در آن مقطع به ثبت‌سفارش دوبرابری آیفون نسبت به سال گذشته اشاره کرد.
نکته جالب این بوده که کمتر از 7 درصد مردم از این نام تجاری آمریکایی استفاده می‌کنند و در عمل امکان خرید برای مردم وجود ندارد؛ به عبارت دقیق‌تر، گوشی آیفون و سایر گوشی‌های بالای 600 دلار سهم اندکی در بازار دارند اما ارزبری بسیار بالایی دارد!
با این تفاسیر جای سوال است که چرا دستگاه‌های مسئول، موضوع ممنوعیت واردات و افزایش تعرفه واردات آیفون و سایر تلفن‌های همراه بالای 600 دلار را پیگیری نمی‌کنند؟