۷ گلایه فناورانه مردم در سال ۹۷
زهرا میرخانی - سال 97 به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود و پرونده پر افت‌وخیز حوزه فاوا در این سال هم با تمام رکودها، گرانی‌ها، بلاتکلیفی‌ها و ناتمام‌ها بسته می‌شود.
در این شماره و به عنوان جمع‌بندی سال مروری کوتاه بر 7 موضوع که در این سال موجب آزار مردم شده و یا به دلایلی برای آنها سردرگمی ایجاد کرده است، پرداختیم. مباحثی که در طول سال به تفصیل در مورد هریک نوشته و سعی کرده‌ایم صدای بلند مردم باشیم البته اگر مجالی برای شنیدن این اعتراض‌ها باشد. متاسفانه برخی از مشکلات در این حوزه از سالی به سال دیگر تحویل داده می‌شوند و این گونه به نظر می‌رسد که در بسیاری از موارد اراده‌ای برای حل مشکلات و نارضایتی‌های مردم وجود ندارد.
1. موضوع نخ‌نمای پیامک‌های تبلیغاتی
موضوع ارسال پیامک‌های تبلیغاتی مزاحم برای مردم دیگر موضوع جدیدی به حساب نمی‌آید. باوجود وعده و وعید‌های وزرای قبلی و فعلی ارتباطات و با وجود مطرح شدن وعده ساخت انواع سامانه برای مقابله با بمباران پیامک‌های تبلیغاتی و نیز باوجود هزاران گزارش مردمی که از ارسال پیامک‌های تبلیغاتی گلایه‌مند هستند، اما همچنان گزارش‌های میدانی حاکی از ارسال این پیامک‌ها برای مردم است.
به تازگی و در آخرین اقدام برای برطرف کردن این معضل قدیمی، وزیر ارتباطات آماری از روش‌های مرسوم قبلی یعنی انسداد تعدادی سیم‌کارت‌های ارسال‌کننده پیامک‌های تبلیغاتی منتشر کرد.
سازمان رگولاتوری هم همچنان از مردم می‌خواهد که شماره مزاحم‌ها را اعلام کنند تا به اقدام بی‌فایده سال‌های قبل، یعنی انسداد سیم‌کارت‌های یک‌بار مصرف ادامه دهند!
این در حالی است که از این سیم‌کارت‌ها یک‌بار بیشتر استفاده نمی‌شود و مسوولان چه این سیم‌کارت‌ها را مسدود کنند و چه نکنند، اصولا اتفاقی نمی‌افتد و از این سیم‌کارت‌ها برای بار دوم استفاده‌ای نمی‌شود.
2. حمله ستاره‌مربع‌ها به مردم
کافیست بخواهید یک برنامه تلویزیونی تماشا کنید؛ سازمان صدا و سیما به بستر تبلیغات بمباران‌گونه اپلیکیشن‌هایی تبدیل شده که در مورد برخی از آنها ابهاماتی، از سازنده گرفته تا نحوه کارکردشان در جامعه مطرح است. صدا و سیما حالا در تسخیر ستاره‌مربع‌هاست و از سنگر خود مردم را با ستاره‌مربع‌ها بمباران می‌کند تا با ایجاد انگیزه‌های لازم، توجه مردم را جلب کند که این موضوع خود تبعات و ابهامات و مشکلاتی ایجاد کرده و نارضایتی‌های بی‌شماری به وجود آورده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در ماه‌های گذشته در گزارشی درباره بازار خدمات ارزش‌افزوده در ایران هشدار داده بود که اغوا، تبلیغات کاذب و سوءاستفاده از مشترکان به‌صورت علنی و فراگیر در جریان است و شرکت‌های فعال در این زمینه حق مشترکان برای امکان فسخ معامله و بازپرداخت وجه پرداختی را رعایت نمی‌کنند.
همین اواخر هم موضوع دستکاری آرای مردم در جشنواره جام‌جم برای انتخاب پربیننده‌ترین برنامه تلویزیون در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داغ شد که نتیجه آن صدمه زدن به اعتماد عمومی مردم و بی‌اعتمادی به ستاره‌مربع‌هاست.
3. افزایش نجومی قیمت گوشی و کامپیوتر
در کنار حبس بالغ بر 600 هزار گوشی موبایل از ماه‌ها قبل در گمرکات و 200 کانتینر لوازم کامپیوتر در گمرک، بازار موبایل و کامپیوتر با کمبود جدی برای تامین کالا مواجه شده و در نتیجه این امر براساس برخی گزارش‌ها قیمت‌ها در بازار کامپیوتر شکل عجیب و غریبی پیدا کرده است. در سال 97 و به ویژه در ماه‌های اخیر، کمبود کالا باعث احتکار و گرانی بی‌سابقه هم شده است.
به دلیل همین بلاتکلیفی‌ها و گرانی‌های بی‌حساب، این روزها مردم به دنبال خرید اقلام نو یا کارکرده موبایل و کامپیوتر از کشورهای اطراف هستند و هر کس از طریق دوست یا آشنا یا شرکت‌هایی که در خدمات خرید و ارسال فعالیت دارند، این کار را انجام می‌دهد؛ وضعیتی که گاه به زیان مشتریان بوده و ریسک‌های متعددی از جمله تحویل نگرفتن کالا، فقدان گارانتی، قیمت بالاتر، عرضه کالاهای نامرغوب و مسایلی از این دست را دربر می‌گیرد. گفته می‌شود با ادامه این روند شاهد حذف خرید موبایل و کامپیوتر نو از سبد خرید خانواده‌ها خواهیم بود که با توجه به جامعه جوان کشور این موضوع نارضایتی‌هایی را به دنبال داشته و دارد.
4. کارت هوشمند ملی و سردرگمی مردم
از سال گذشته که فراخوان صدور کارت هوشمند ملی اعلام شد این موضوع با افت و خیزهای بسیاری مواجه شد. در روزهای ابتدایی سامانه ثبت نام کارت ملی هوشمند به دلیل ضعف زیرساختی دچار مشکلات فنی می‌شد و نمی‌توانست پاسخگوی همه درخواست‌های ثبت سفارش شهروندان باشد. کمی بعد و پس از رفع مشکلات فنی و همزمان با اعلام ضرب‌الاجل‌ها برای تعویض کارت ملی اعلام شد که بر اثر تحریم‌ها هزینه واردات بالا رفته و در این شرایط با عدم ورود کارت خام برخورد کرده‌ایم. به این ترتیب قرار شد که کارت‌های هوشمند ایرانی وارد چرخه شوند. اما گلایه‌های مردم از تاخیر در صدور کارت هوشمند ملی باز هم بالا گرفت و اعلام شد که ظرفیت تولید کارت ملی محدود است و مراجعات مردمی با نزدیک شدن به پایان سال افزایش یافته است و در آخرین خبر هم گفته شده که کارت‌های ملی هوشمند معطل چاپخانه دولتی است این در حالی است که سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور از عدم اعتبار کارت‌های ملی قدیمی از اول فروردین ۹۸ خبر داده است.
5- کلاهبرداری از مردم از طریق دیوار
یکی از موضوعات نگران‌‌کننده در سال 97 کلاهبرداری از مردم در سایت دیوار و نمونه‌های مشابه بود. به طوری که به گفته پلیس فتا تنها در 10 ماه بیش از 10 هزار پرونده با موضوعیت سایت اینترنتی دیوار به پلیس فتا ارجاع شده و 20 درصد جرایم کشور از بستری مانند سایت دیوار رخ می‌دهد. حالا برخی سایت‌های درج آگهی فروش همچون دیوار و شیپور به محملی امن برای کلاهبرداری‌های اینترنتی تبدیل شده و این مساله نگرانی‌های زیادی را به همراه داشته است، تا جایی که منجر به شکایت پلیس فتا از سایت دیوار و درخواست بسته شدن این سایت شد و متعاقب آن نیز دادستان کل کشور خبر از ارجاع پرونده این سایت به دادسرا داد. اما در کمتر از 24 ساعت رییس مرکز اطلاع‌رسانی پلیس تهران بزرگ اعلام کرد که سایت دیوار در مظان اتهام نیست و این سایت جرمی انجام نمی‌دهد! به هرحال باوجود اعتراض‌های گسترده و متعدد مردم و پلیس فتا باز هم شاهد مماشات با سایت‌هایی همچون دیوار هستیم که به محل هزار و یک ابهام تبدیل شده است.
6- خطر رواج اپ‌های تقلبی
از اردیبهشت ماه امسال که تلگرام فیلتر شد، نیاز مردم به استفاده از فیلترشکن بهانه بسیار خوبی برای رواج گسترده اپلیکیشن‌های جعلی و خسارت به کاربران ایرانی شد. نسخه‌های جعلی تلگرام و باج‌افزارهایی که وعده فیلترشکن تلگرام را می‌دهند در صدر روش‌های شکار کاربران ایرانی قرار گرفتند. البته این تنها کاربران نبودند که آلوده شده و احتمالا مورد باج‌خواهی قرار گرفتند، بلکه نگرانی مهم‌تر این است که سیستم‌های آلوده می‌توانند به سوءاستفاده از آنها برای وارد کردن خسارت و حملات هکری به دیگر بخش‌های کشور نیز منجر شود. حالا کار تا آنجا بالا گرفته که کسپرسکی در نموداری ایران را به عنوان آسیب‌پذیرترین کشور و دارای بالاترین میزان نصب برنامه‌های مخرب روی گوشی در بین تمام کشورها اعلام کرده و کارشناسان امنیت سایبری سیسکوتالوس هم در گزارشی اعلام کردند که یک‌سری شرکت با انگیزه جاسوسی سایبری تلاش می‌کردند به اطلاعات ۴۰ میلیون کاربر ایرانی در تلگرام دسترسی پیدا کنند.
به هرحال گسترش این اپلیکیشن‌ها امنیت اطلاعات کاربران اینترنت در ایران را به خطر می‌اندازد و امکان سرقت اطلاعات رسمی و دولتی نیز وجود دارد.
7- حاشیه‌های تغییر قیمت اینترنت
افزایش قیمت اینترنت برای کاربران در تعرفه‌های جدید در سال 97، تنوع و گستره بیش از حد قیمت‌ها، حذف بسته‌های شبانه و غیرشفاف بودن بسته‌های اینترنت سیار از جمله مسایلی بود که اعتراض‌های مردم در سال جاری را به دنبال داشت.
کاربران معترض به مدل قیمت‌گذاری اینترنت اپراتورهای موبایل نسبت به تغییر بسته‌های پرکاربرد و پرطرفدار اینترنت، تغییر تعرفه‌ها به بهانه افزایش حجم آنها و افزایش حجم اینترنت شبانه که بسیاری از کاربران عملا آن را بی‌استفاده می‌دانستند، اعتراض داشتند.
در مورد اینترنت ثابت هم معاون وزیر ارتباطات از بررسی طرحی جدید برای قیمت اینترنت در ایران خبر داده است که در صورت تصویب این طرح، سقف تعرفه اینترنت حذف خواهد شد و مدل قیمت‌گذاری جدیدی مطرح خواهد شد. گفته شده آزادسازی تعرفه‌گذاری در حوزه اینترنت در صورت تصویب در کمیسیون تنظیم مقررات تا پایان سال عملیاتی خواهد شد که تا لحظه تنظیم این گزارش خبری از آن نیست.(منبع:عصرارتباط)
- ۹۸/۰۱/۰۳