مروری بر کلان‌پروژه‌های همراه اول
تجربه اپراتورهای ارتباطی بزرگ دنیا نشان می‌دهد که این اپراتورهای بعد از عبور از مرحله پرچالش، پرهزینه و زمانبر توسعه زیرساختهای ارتباطی، به واسطه افزایش درآمدها و مزیت‌های اقتصادی ناشی از در اختیار داشتن بسترهای ارتباطی، به سمت ارایه خدمات نوین، ملی و سازمانی رفته‌اند.
به گزارش آی‌تی آنالیز این اقدامات طیف وسیعی از خرید و ایجاد استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان گرفته تا تعریف بسته‌های جدید خدمات کلان را شامل می‌شود.
در همین راستا همراه اول نیز در سال‌های اخیر و در اقدامی مشابه اپراتورهای بزرگ دنیا، در راستای ارائه خدمات نوین، اقدام به جریان‌سازی، تولید و نوآوری در اکوسیستمهای کلان ملی کرده است.
در این خصوص توسعه بزرگترین زیرساخت سخت‌افزاری، ارتباطی و نرم‌افزاری از نخستین اقدامات زیربنایی همراه اول است. مراکز داده توزیع شده این شرکت در سطح کشور و امکان ارتباط امن بین این مراکز، امنیت حفاظت از اطلاعات تولید شده در اکوسیستمهای کلان ملی را تضمین می‌کند.
مگاپروژه‌های سازمانی همراه اول، در راستای تحقق اهداف همکاری مشترک و خلق ارزش در زنجیره‌ای از مولفه‌های موثر در کسب‌وکار تعریف شده است. همراه اول در این مگاپروژه‌ها، نقش اپراتور و بازوی فناوری را ایفا کرده و علاوه بر برقراری ارتباطات بین اعضا، امکان ارائه راهکارهای هوشمند، خدمات دیجیتال و مبتنی بر اینترنت اشیاء را فراهم می‌کند.
با این مقدمه مروری داریم بر 7 ابرپروژه همراه اول که حوزه‌های متنوعی نظیر:
- اپراتور همراه انرژی
- اولین اپراتور ملی سلامت
- سامانه‌های کشاورزی هوشمند
- اپراتور لاجستیک هوشمند
- خودرو متصل و
- هوشمندسازی زنجیره تامین تا توزیع را شامل می‌شود.
• اپراتور همراه انرژی
اجزای اکوسیستم انرژی با تهیه، تامین و عرضه‌ی آب، برق و گاز به کلیه‌ی مشترکین صنعتی، خانگی، تجاری و کشاورزی، نقش موثری در شکل‌دهی اکوسیستم مدیریت مصرف انرژی دارند. مواردی مانند هوشمندسازی مدیریت و کنترل، ایجاد مراکز جمع‌آوری داده، تولید نرمافزارهای مورد نیاز حوزه‌ی خدمات‌رسانی و بهره‌وری انرژی و همچنین فرهنگ‌سازی‌ها و اطلاع‌رسانی به مشترکین می‌تواند در مدیریت مصرف و افزایش بهره‌وری در زنجیره راه‌گشا باشد.
به همین جهت خدمات و راهکارهای همراه اول به عنوان اپراتور همراه انرژی در در اکوسیستم انرژی شامل موارد زیر می‌شود.
اکوسیستم:
• شکل‌دهی اکوسیستم مدیریت مصرف انرژی از طریق حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، استارتاپ‌ها و ایده‌های خلاق و نوآور
هوشمندسازی و خدمات دیجیتال و داده:
• هوشمندسازی کنتورهای آب و برق و گاز در سطح کشور
• تهیه و توسعه‌ی زیرساختهای مخابراتی با کاربرد در اکوسیستم انرژی
• تهیه و توسعه‌ی نرمافزارهای قرائت مورد نیاز
• ارائه‌ی خدمات هوشمند و دیجیتال بر بستر موبایل با استفاده از تحلیل داده‌های اکوسیستم انرژی
• تفکیک قبوض آب، برق و گاز برای مصرف‌کنندگان دارای کنتور مشترک
• ارائه‌ی بستر لازم جهت ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های اکوسیستم با لایه‌های امنیتی استاندارد
مدیریت مصرف انرژی:
• جابجایی زمان پیک مصرف انرژی
• فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی مشترکین جهت مدیریت و کاهش مصرف انرژی
• ارائه‌ی محتوای اطلاع‌رسانی و آموزشی در خصوص مصرف صحیح انرژی به عموم مردم
• استفاده از تبلیغات دیجیتال و هدفمند برای مشترکین پرمصرف یا ناحیه‌ی جغرافیایی
در همین راستا کاهش مصرف برق در تیر و مرداد با اپراتور هوشمند انرژی یکی از خروجی‌های همکاری وزارت نیرو با همراه اول بود.
همچنین در بخش های هوشمندسازی کنتورهای برق و گاز همراه اول به عنوان اپراتور انرژی شناخته می‌شود و تفکیک هوشمند مصرف انرژی اعم از آب، برق و گاز را نیز به سرانجام رسانده است.
در کنار این اقدامات «شکل دهی اکوسیستم مدیریت مصرف انرژی از طریق حمایت شرکت های دانش بنیان»، «هوشمندسازی کنتور‌ها»، «تهیه و توسعه زیرساخت های مخابراتی»، «تهیه و توسعه نرم افزارهای قرائت»، «ارائه خدمات هوشمند و دیجیتال بر بستر موبایل»، «ایجاد بازار مبادلات انرژی برای خرید و فروش بسته های انرژی» و «ارائه بستر لازم برای ذخیره سازی و پردازش داده های اکوسیستم با لایه های امنیتی استاندارد» بخشی از خدمات و راهکارهای همراه اول در اکوسیستم انرژی است.
• اولین اپراتور ملی سلامت
سال قبل بود که همراه اول به عنوان «نخستین اپراتور سلامت کشور» در راستای انجام مأموریت خود به عنوان پیشران تحول دیجیتال در حوزه های مختلف کشور، این بار به حوزه سلامت ورود کرد و ضمن توسعه سامانه های موردنیاز نظام رگولاتوری- اپراتوری سلامت، به دنبال رشد و توسعه اکوسیستم سلامت دیجیتال کشور است.
در واقع شکل گیری رویکرد نوین حوزه سلامت یعنی نظام رگولاتوری- اپراتوری، قدم بزرگی برای تحقق تکالیف قانونی بر زمین مانده از جمله پرونده الکترونیک سلامت شهروندی است.
- ایجاد استندهای پایش سلامت
در همین راستا پنجم اردیبهشت ماه سال جاری پس از انجام موفق «نخستین جراحی رباتیک از راه دور ایران بر روی موجود زنده» از طریق شبکه ارتباطی خود، دامنه سرمایه گذاری های خود در حوزه بهداشت و سلامت را گسترش داد.
در این رویداد همراه اول همزمان با هفته سلامت ۱۴۰۳، برای نخستین بار در کشور از طرح «استندهای دیجیتال پایش سلامت» خود رونمایی و برای اجرای آزمایشی تعدادی از آنها را در مراکز بهداشت شهر تهران نصب کرد.
این استندها مجهز به ابزارهای دیجیتالی برای پایش و سنجش داده های «فشار خون»، «نوار قلب»، «ضربان قلب»، «آهنگ ریه»، «قند خون»، «دمای بدن»، «اکسیژن خون»، «وزن»، «شاخص توده بدنی» و «آنالیز بدن» هستند.
همچنین برنامه «پایش هوشمند سلامت» افراد را قادر می سازد تا به طور منظم علائم حیاتی و معیارهای سلامت خود را به روشی راحت و در دسترس بررسی کنند تا ضمن تشخیص مشکلات بالقوه مرتبط با سلامت خود در مراحل اولیه، امکان مداخله و درمان به موقع را داشته باشند.
- راه‌اندازی ۲ سامانه الکترونیک نظام سلامت
همچنین چهارم تیرماه سال جاری بود که همراه اول به عنوان اولین اپراتور سلامت ایران، نخستین سامانه‌های الکترونیک خود در نظام سلامت کشور را ارائه و راه‌اندازی کرد.
سامانه های «خودمراقبتی شهروندی» و «مدیریت سوء مصرف مواد» که در راستای تحقق مأموریت همراه اول در توسعه زیست بوم سلامت دیجیتال طراحی و پیاده سازی شده، با دستور بهرام عین اللهی وزیر بهداشت افتتاح شدند.
سامانه خودمراقبتی با هدف جلب مشارکت شهروندان در حوزه سلامت، تمامی خدمات پیشگیری و مراقبت از سلامت را در بستر تلفن همراه در اختیار آنان قرار می دهد و با تمرکز بر ارتقای سبک زندگی، پایش و پیگیری مراقبت های بهداشتی و غربالگری بیماران، به گسترش شبکه بهداشت و درمان کشور کمک خواهد کرد.
دیگر سامانه الکترونیک توسعه یافته توسط همراه اول، سامانه مدیریت سوء مصرف مواد است که با مدیریت زنجیره توزیع داروی درمان معتادان و نظارت بر آن، سبب بهبود قابل ملاحظه و جلوگیری از توزیع خارج از برنامه و قاچاق این داروها خواهد شد.
- رونمایی از سرویس سونوگرافی از راه دور
همزمان با برگزاری الکامپ بیست و هفتم در تیرماه همچنین سرویس سونوگرافی از راه دور بر بستر نسل پنجم ارتباطی با امکان انتقال تصاویر و داده های پزشکی با سرعت و دقت بالا توسط شرکت همراه اول و با همکاری شرکت دانش بنیان نبض آوا، رونمایی شد.
سرویس سونوگرافی از راه دور بر بستر شبکه های پرسرعت 5G تحول بزرگ در حوزه پزشکی ایجاد و بهبود قابل توجهی در دسترسی به خدمات پزشکی را امکان پذیر می کند.
این فناوری نوآورانه، قادر است با انتقال پرسرعت داده های تصویربرداری سونوگرافی، بهبود چشمگیری در سرعت ارسال تصاویر سونوگرافی ارائه دهد.
• سامانه‌های کشاورزی هوشمند
اما اپراتور اول تلفن همراه کشور معتقد است که با مهاجرت به سمت بسترهای نوین ارتباطی و هوشمندسازی صنعت کشاورزی، می توان به اهداف والای افزایش کیفیت تولید و همچنین بالاترین سطح استانداردهای جهانی دست یافت.
در همین خصوص برخی خدمات و راهکارهای همراه اول در حوزه کشاورزی هوشمند عبارتند از:
هوشمندسازی:
• راهکار هوشمندسازی آبیاری مزارع و باغات
• راهکار پایش وضعیت مزارع و باغات
• سیستم مدیریت منابع مزرعه/باغات/کشت و صنعت‌ها
• سیستم مدیریت هوشمند دامپروری‌ها و مرغداری‌ها
• سیستم مدیریت هوشمند گلخانه‌ها
• سیستم مدیریت هوشمند پرورش آبزیان
• سیستم پایش وضعیت جنگل‌ها و مراتع
توسعه زیرساخت:
• زیرساخت گسترده‌ی شبکه‌ی تلفن همراه با قابلیت اتصال از طریق دستگاه‌ها و درگاههای مختلف
• زیرساخت و فضای ذخیره‌سازی داده‌ها و اطلاعات به صورت امن و پایدار
• پلتفرم اینترنت اشیا با ماژول‌های متناسب‌سازی شده
• پلتفرم تبادلات مالی به منظور صدور و پرداخت قبوض
• تجربه، دانش و زیرساخت فنی اپراتوری
• خدمات پشتیبانی 24*7 مشترکین
در حال حاضر بخش های تخصصی «مزرعه هوشمند»، «مارکت پِلیس کشاورزی» و «کشاورزی قراردادی» همراه اول هر کدام به تفکیک به ارائه «مدیریت هوشمند مزارع و اراضی کشاورزی»، «بستری برای تأمین نیازمندی کشاورزان از چندین تأمین کننده» و «مدیریت یکپارچه کشت قراردادی و ارائه تسهیلات به کشاورزان» می پردازند.
• اپراتور لجستیک هوشمند
اپراتور اول کشور در حوزه خدمات و راهکارهای اکوسیستم لجستیک نیز فعال است و این حوزه را به عنون یکی دیگر از مگاپروژه‌های خود در دستور کار گذاشته است که برخی از قابلیت‌ها و امکانات این اپراتور در لجستیک هوشمند عبارتند از:
- سرویس دیجیتال و هوشمند:
• ارائه پلتفرم جامع اکوسیستم لجستیک با قابلیت‌های زیر:
o ردیابی و پایش ناوگان حمل‌ونقل
o مدیریت رویدادها
o سیستم اعلان هشدار لحظه‌ای
o مدیریت توزیع هدفمند منابع
• ارائه زیرساختهای API Gateway, APP & Web Service
• ارائه سرویس امضای دیجیتال شامل احراز هویت و امنیت در تمامی لایه‌ها، صدور گواهی هویت دیجیتال و ذخیره‌ی گواهی صادر شده در تلفن همراه کاربر
• ارائه سرویس بازار شامل توزیع اقلام مصرفی؛ مانند لاستیک، روغن، بیمه‌نامه بار و خودرو و...
• ارائه سرویس ردیابی و پلمپ دیجیتال کانتینر
• ارائه سرویس توزیع هوشمند بار
• سیستم اعلان هشدار لحظه‌ای
• امکان ارائه سرویس صدور بارنامه و صورت‌وضعیت
• ارائه سرویس فروش هوشمند صندلی‌های خالی به مسافران بین‌راهی
سرویس‌های زیرساخت و امنیت:
• زیرساخت سخت‌افزاری و شبکه ارتباطی با پهنای باند بالا در مراکز عملیاتی پلیس‌راه (پاسگاه‌ها و قرارگاه‌ها)
• ارائه‌ی بستر لازم جهت ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های اکوسیستم با لایه‌های امنیتی استاندارد
• ارائه سیم‌کارت‌های خاص‌منظوره M2M
• سخت‌افزار جعبه سیاه خودرو
• ارائه زیرساخت شبکه ارتباطی امن (APN)
خدمات مالی و پرداخت نوین:
• ارائه خدمات پرداخت شامل سرویس کیف پول دیجیتال شامل امکان اختصاص اعتبار، رصد و پیگیری تراکنش‌ها و پرداخت
خدمات تحلیل داده:
• پایش رفتار کاربران زنجیره
• کنترل المان‌های موثر در زنجیره نظیر کنترل ساعات رانندگی، توزیع سوخت
• صدور بیمه‌نامه خودرو و بار بر اساس تحلیل رفتار راننده
• امکان برنامه‌ریزی بارگیری و توزیع کالاهای اساسی
• امکان محاسبه تعداد ترددها و تحلیل رفتار گردشگران در کشور
- خدمات و راهکارهای همراه اول در اکوسیستم تامین کالا
سرویس دیجیتال و هوشمند:
• ارائه‌ی پلتفرم جامع تعامل میان تامین‌کنندگان و نهاد مادر در توزیع کالا در زنجیره ارزش
• تامین زیرساخت مرکز داده و منابع پردازشی و ذخیره‌سازی، ایجاد شبکه‌ی امن و اختصاصی جهت تعامل نهادهای مربوطه، API Gateway و APP & Web Servic
• ارائه‌ی سرویس Market Place شامل پیشنهاد الگوی کشت و آبیاری، فروش و توزیع هوشمند نهاده‌ها، استفاده از پتانسیل‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و باشگاه کشاورزان
سرویس‌های زیرساخت و امنیت:
• زیرساخت سخت‌افزاری و شبکه‌ی ارتباطی با پهنای باند بالا در مراکز عملیاتی پلیس راه (پاسگاه‌ها و قرارگاه‌ها)
• ارائه‌ی سرویس امضای دیجیتال شامل امکان احراز هویت و امنیت در تمامی لایه‌ها، صدور گواهی هویت دیجیتال و ذخیره‌ی گواهی در تلفن همراه کاربر
• ارائه‌ی بستر لازم جهت ذخیره‌سازی و پردازش داده‌های اکوسیستم با لایه‌های امنیتی استاندارد
• ارائه‌ی سرویس سیمکارت کشاورزی شامل امکان سفارشی‌سازی، اختصاصی بسته‌های دیتا ویژه‌ی کشاورزان، رده‌ی شماره‌های اختصاصی
خدمات مالی و پرداخت نوین:
• ارائه‌ی سرویس کیف پول دیجیتال شامل امکان اختصاص اعتبار، رصد و پیگیری تراکنش‌ها و صدور کشاورز کارت
• ارائه‌ی سرویس سفته‌ی الکترونیکی شامل امکان ارائه در کلیه‌ی بانک‌ها، امکان رصد و پیگیری تضامین، امکان وصول تضامین و احراز هویت و صدور سفته‌ی الکترونیکی
در همین راستا همراه اول به عنوان نخستین و بزرگترین اپراتور تلفن همراه کشور و یکی از ارکان اصلی توانمندساز اکوسیستم دیجیتال، با تمرکز بر مقوله «طراحی و توسعه راهکارهای هوشمندسازی صنعت لجستیک» خدماتی همچون پلتفرم «خودروی متصل»، سرویس «مانیتورینگ کانتینری» ، اپلیکیشن «میاره»، ردیاب هوشمند کانتینرها و سرویس‌های لجستیک را عرضه کرده است.
• خودرو متصل
خودروی متصل عنوان یکی دیگر از کلان‌پروژه‌های همراه اول است. هوشمندسازی ارتباط خودرو با گوشی همراه، نمونه جالب توجهی از قابلیت‌های فناوری اینترنت اشیا (IoT) است. این فناوری امکان اتصال گوشی تلفن همراه راننده را به سیستم مولتی مدیای خودرو فراهم می‌کند. اتصال خودرو با خودروهای نزدیک، چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، جاده، خیابان و سایر اجزای قابل اتصال با هدف هوشمند کردن کنترل ترافیک، تامین امنیت جاده‌ای و جلوگیری از تصادفات، صورت‌های دیگری از عملکرد در پدیده‌ی خودروی متصل است. خودروها با اتصال به شبکه‌ی بی‌سیم می‌توانند با دستگاه‌ها و زیرساختهای موجود در شبکه ارتباط برقرار کنند.
به همین جهت برخی از سرویس‌های دیجیتال و هوشمند همراه اول در بخش خودرو متصل عبارتند از:
• برنامه‌ریزی و ارائه‌ی نزدیک‌ترین راه به راننده
• پیشنهاد بهترین مسیر برای دوری از ترافیک
• مطلع ساختن راننده از تصادفات جاده‌ایِ پیشِ رو
• مطلع ساختن راننده از نقاط کور و جلوگیری از تصادفات احتمالی
• استعلام وضعیت سلامت خودرو پیش از روشن شدن
• تماس خودکار با اورژانس در صورت بروز تصادف و حتی از حال رفتن راننده
• امکان برقراری تماس از سمت خودروساز برای عیب‌یابی خودکار و تعمیرات خودرو در محل
• امکانات رفاهی داخل کابین خودرو نظیر اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، پخش فیلم و...
حوزه کسب‌وکار سازمانی:
• امکان ایجاد API Gateway جهت تعامل با نرم افزارهای سازمانی و BPMS
• کمک به صنعت بیمه و هدفمندتر کردن پوشش‌های بیمه‌ای
• سرویس‌های محلی و ارسال پروموشن به محض ورود به محل
• سرویس‌های مدیریت ناوگان حمل‌ونقل به‌منظور بهره‌وری و کنترل تردد ناوگان
• برقراری ارتباط با سامانه‌های تخصیص سوخت جهت بهره‌وری صحیح و کاهش سوخت
• مدیریت رفتار رانندگان بخش عمومی و ناوگان‌های حمل‌ونقل
در این خصوص همراه اول تا کنون خدماتی نظیر دزدگیر هوشمند، سرویس "ایکال" (ارسال خودکار نیازهای امدادی به مراکز فوریتی) و ... را به شکل عملیاتی ارایه کرده است.
• هوشمندسازی زنجیره تامین تا توزیع
همراه اول به واسطه در اختیار داشتن بزرگترین شبکه ارتباطی کشور و پوشش وسیع تقریبا 100 درصدی خاک ایران همچنین از مزیت و بستر باارزشی در ارایه هوشمندسازی زنجیره تامین تا توزیع برخوردار است.
کمااینکه امروزه تقریبا تمامی صنایع تولیدی، تجاری و خدماتی به زیرساختهای لجستیکی و زنجیره تامین وابسته هستند، درصد بالایی از قیمت تمام شده محصولات و خدمات شان به هزینه‌های نگهداری، حمل و نقل و زنجیره تامین گره خورده است که بهینه سازی متغیر‌های هزینه، زمان و کیفیت بیشترین تاثیر را در تامین به موقع، ارزان و دقیق محصولات و خدمات دارند؛ لذا با توجه به اینکه صنعت حمل و نقل به دلیل داشتن نقش زیربنایی، تاثیر فراوانی بر فرآیند رشد اقتصادی کشور دارد، همراه اول در راستای مأموریت خود، به سمت سرمایه گذاری و توسعه راهکارهای دیجیتال و هوشمندسازی در صنایع مختلف از جمله لجستیک رفته است.
در همین راستا برخی از اقدامات عملیاتی و دستاوردهای همراه اول در این بخش نیز به این شرح است:
- «هوشمندسازی شبکه توزیع کالاهای اساسی»
- هوشمندسازی نظارت بر زنجیره عرضه سوخت (طی تفاهم با شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران)
- تفاهم‌نامه هوشمندسازی و پیاده‌سازی نظام توزیع مبتنی بر اینترنت اشیا با فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه