پنج تحول بزرگ شبکه‌های اجتماعی در سال 2016
میثم لطفی - سال 2015 برای شبکه‌های اجتماعی بسیار پرفراز و نشیب بود و از تولد ابزارهای ارتباطی جدید مانند Periscope و Meerkat گرفته، تا گسترده‌تر شدن قابلیت‌های پلتفرم‌های محبوب مانند فیس‌بوک و توییتر در این یک سال تجربه شد. در سال گذشته Snapchat سیاست‌های خود را برای برقراری ارتباط با مخاطبان تغییر داد و در نهایت موفق شد بیش از 200 میلیون مشترک جهانی را تحت پوشش قرار دهد. در همین زمان تصاویر ویدیویی به مهم‌ترین سوژه در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شدند و بر اساس آخرین آمار گفته شد کاربران فیس‌بوک روزانه بیش از هشت میلیارد تصویر ویدیویی تماشا می‌کنند که این رقم از تعداد ویدیوهای دیده‌شده در یوتیوب هم بیشتر است.
ولی با همه این تفاسیر 2016 برای مشترکان شبکه‌های اجتماعی چه چیز به همراه دارد؟ به یقین می‌توان پیش‌بینی کرد در این سال از فناوری‌های جدید رونمایی می‌شود تا دنیای شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای به‌طور اساسی تغییر کند. گزینه‌های جدید برای خرید مستقیم در این پلتفرم‌ها پیش روی کاربران قرار می‌گیرد و تجربیات بهتر برای به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات ارایه می‌شود. با وجود این، تغییر و تحولات در این عرصه می‌تواند کاهش تمایل کاربران برای حضور در شبکه‌های اجماعی را هم موجب شود. به هر حال، کارشناسان بر اساس آخرین بررسی‌های خود پنج تغییر اساسی در دنیای شبکه‌های اجتماعی طی سال 2016 میلادی را به قرار زیر پیش‌بینی کرده‌اند.
ورود واقعیت مجازی به دنیای شبکه‌های اجتماعی
«تصور کنید به‌جز آنکه اطلاعات را با دوستان خود به‌اشتراک می‌گذارید، در یک دنیای پرماجرا وارد می‌شوید که میتوانید همه این اطلاعات مجازی را به‌صورت واقعی لمس کنید». این جمله‌ای بود که مارک زاکربرگ، بنیان‌گذار و مدیرعامل فیس‌بوک در جریان خرید شرکت Oculus Rift اعلام کرد. شرکت Oculus که در زمینه واقعیت مجازی فعالیت می‌کند، مارس 2014 به قیمت دو میلیارد دلار به فیس‌بوک فروخته شد و هم‌اکنون نخستین عینک هوشمند خود را آماده ورود به بازار کرده است. فیس‌بوک چندی پیش به کمک Oculus موفق شد امکان انتشار تصاویر ویدیویی 360 درجه‌ای در شبکه اجتماعی خود را فراهم کند. این تصاویر ویدیویی متفاوت در بخش News Feed فیس‌بوک منتشر می‌شوند و به کاربران امکان می‌دهند تجربه متفاوتی از دنیای پیرامون خود داشته باشند. در این تصاویر ویدیویی کاربر می‌تواند با حرکت انگشت خود روی نمایشگر لمسی، جهت نمایش را مطابق سلیقه خود تغییر دهد و به‌عبارت دیگر تصویر را به راست، چپ، بالا یا پایین بچرخاند. این تصاویر ویدیویی علاوه بر دستگاه‌های موبایلی، در رایانه‌های شخصی هم به همین صورت به‌نمایش در می‌آیند.
تصاویر ویدیویی هم‌اکنون در دیگر شبکه‌های اجتماعی از جمله Vie و Disney Channel هم منتشر می‌شوند و شرکت‌های زیادی تولید آنها را شروع کرده‌اند. در سال 2016 میلادی کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به‌صورت گسترده شاهد این‌گونه تصاویر باشند و البته با امکانات بیشتر بتوانند چنین تصاویری را هم تولید کنند. اما در حوزه واقعیت مجازی، قرار است در فصل نخست سال 2016 میلادی شرکت‌های مختلف نسل جدید عینک‌های هوشمند خود را با چنین قابلیتی روانه بازار کنند. این عینک‌ها به‌صورت ویژه با شبکه‌های مجازی سازگاری دارند و در این زمینه، فیس‌بوک، سونی، سامسونگ، HTC و ... طی همین دوره زمانی عینک‌های خود را به دست کاربران می‌رسانند.
عینک هوشمند فیس‌بوک Oculus VR نام دارد که یک اپلیکیشن ویژه موسوم به Oculus Social Alpha برای آن ارایه شده است. این اپلیکیشن با دیگر عینک‌های هوشمند هم سازگاری دارد و به کاربران امکان می‌دهد تصاویر ویدیویی را به‌صورت واقعی مشاهده کنند و خود را داخل محیط این تصاویر ببینند.
خرید در شبکه‌های اجتماعی
توییتر، فیس‌بوک، اینستاگرام و پینترست طی یک سال گذشته کلیدهای مخصوص خرید را به صفحات مختلف شبکه‌های اجتماعی اضافه کردند. این کلیدها امکان خرید لباس، صنایع‌دستی، گجت و دیگر کالا‌ها را به‌صورت مستقیم فراهم می‌کند تا کاربر بدون آنکه صفحه اجتماعی خود را ترک کند، بتواند خرید مربوطه را انجام دهد. این قابلیت در بسیاری از موارد مورد استقبال کاربران قرار گرفته است. کارشناسان به‌تازگی یک بررسی در این زمینه انجام دادند که مشخص کرد از هر پنج کاربر شبکه‌های اجتماعی چهار نفر با خرید مستقیم از داخل صفحه اختصاصی خود موافق بوده است. علاوه بر این، در کشورهایی مانند چین، کره و ... کانال‌های اجتماعی هم گزینه خرید را در اختیار کاربران خود قرار داده‌اند.
باید گفت داغ‌ترین بازار خرید از طریق شبکه‌های اجتماعی در آمریکای شمالی قرار دارد. کاربران برای آنکه بتوانند کالای مورد نظر خود را خریداری کنند، کلید مربوطه را فشار می‌دهند و به‌صورت مستقیم این کار را انجام می‌دهند. در برخی موارد این اقدام می‌تواند کاربر را وارد فروشگاه‌های اینترنتی کند تا گزینه بیشتری برای خرید کالای مورد نظر پیش‌روی او قرار گیرد. شبکه اجتماعی پینترست قابلیتی با نام Buyable Pins ارایه کرده است که به مشترکان امکان می‌دهد بتوانند میان رنگ و مدل لباس مورد نظر خود هم جست‌وجو کنند و بدون آنکه پلتفرم مربوطه را ترک کنند، یک خرید کاملا مطابق با سلیقه شخصی را به انجام برسانند.
پیش‌بینی می‌شود در سال 2016 میلادی این قابلیت به‌صورت گسترده‌تر در شبکه‌های اجتماعی ارایه شود و کاربران هم استقبال بیشتری از آن داشته باشند. در یک سال پیش رو کانال‌های اجتماعی هم به‌عنوان ابزار جدید برای انجام خریدهای آنلاین مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پخش زنده تصاویر در شبکه‌های اجتماعی
در سال 2015 میلادی برای نخستین بار قابلیت پخش مستقیم تصاویر ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی ارایه شد و هم‌راستا با آن برخی اپلیکیشن‌ها هم برای مشاهده این تصاویر در اختیار کاربران قرار گرفت. تابستان گذشته شبکه اجتماعی Periscope از زیرمجموعه‌های توییتر که هم‌اکنون 10 میلیون مشترک ماهانه فعال دارد، به‌دلیل ارایه همین قابلیت توانست عنوان بهترین و محبوب‌ترین اپلیکیشن سیستم‌عامل iOS در سال 2015 میلادی را از آن خود کند.
به هر حال باید توجه کرد که انتشار تصاویر ویدیویی مستقیم در شبکه‌های اجتماعی یک قابلیت نوظهور محسوب می‌شود و قرار است در سال 2016 میلادی قدرتمندتر انجام شود. فیس‌بوک در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های فراوان انجام داده است و هم‌اکنون سرویس ویژه با نام Facebook Live راه‌اندازی کرده که این سرویس را به‌صورت ویژه ارایه می‌دهد. در حال حاضر نسخه بتای این سرویس مورد آزمایش قرار می‌گیرد و گروه اندکی از کاربران موبایلی در آمریکا از آن استفاه می‌کنند. این قابلیت به کاربران امکان می‌دهد با استفاده از پلتفرم فیس‌بوک تصاویر ویدیویی زنده و مستقیم پخش کنند. نکته کلیدی در این زمینه این است که کاربران به بارگذاری اپلیکیشن مجزا نیاز ندارند و برای پخش یا مشاهده این تصاویر نیاز نیست صفحه اختصاصی خود را ترک کنند. پیش‌بینی شده است این سرویس در فصل نخست سال 2016 میلادی عرضه شود تا یکی از بزرگ‌ترین تحولات در عرصه شبکه‌های اجتماعی صورت گیرد. فیس‌بوک که امسال تعداد مشترکان آن از 5/1 میلیارد نفر هم فراتر می‌رود، با این قابلیت می‌تواند حاکمیت بازار اینترنتی تصاویر ویدیویی مستقیم را در دست بگیرد.
استفاده تخصصی از شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک مهارت
شبکه‌های اجتماعی از یک ابزار ارتباطی خارج شده‌اند و به‌صورت تخصصی سرویس‌ها و خدمات مختلف را در اختیار کاربران قرار می‌دهند. پلتفرم Slack که روزانه یک میلیون مشترک فعال دارد، به‌عنوان یک ابزار کاربردی در فضاهای کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و البته بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان هم سرویسی با نام Facebook at Work راه‌اندازی کرده است که به‌صورت تخصصی برای کسب‌وکارها خدمات خود را ارایه می‌دهد. سازمان‌های امروزی از ابزارهای اجتماعی در فرایندهای کاری خود استفاده می‌کند و بخش بزرگی از ارتباطات اینترنتی خود را به همین ابزارها محول کرده‌اند. قابلیت‌های تخصصی که در شبکه‌های اجتماعی ارایه شده به بخش فروش کمک می‌کند تا ارتباط نزدیک‌تری با مشتریان برقرار کنند و البته در بخش بازاریابی و تبلیغات نیز شبکه‌های اجتماعی توانسته‌اند بهترین و کاربردی‌ترین گام را بردارند. مشکل اصلی این است که مدیران و کارمندان ارشد در سازمان‌ها در این زمینه تخصص کافی ندارند. از میان 2100 سازمانی که در بررسی Harvard Business Review شرکت کردند، تنها 12 درصد آنها از شبکه اجتماعی برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کردند. ویلیام وارد، مدیر رسانه‌های اجتماعی در دانشگاه هاروارد می‌گوید: «با توجه به اینکه بسیاری از کاربران از شبکه‌های اجتماعی در قالب یک ابزار عمومی استفاده می‌کنند، سازمان‌ها هنوز نتوانسته‌اند به این پلتفرم‌ها اعتماد کافی داشته باشند. همین مساله موجب شده نگاه تخصصی به شبکه‌های اجتماعی وجود نداشته باشد».
بهبود خدمات کاربری در شبکه‌های اجتماعی
خدمات کاربری در شبکه‌های اجتماعی همواره بسیار کاربردی بوده‌اند. این خدمات به‌جز موارد عمومی، در زمینه‌های تخصصی هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال اگر شما بتوانید یک توییت بفرستید و همان لحظه پاسخ مربوط به آن را دریافت کنید، آیا دیگر نیازی به تماس تلفنی است؟ اگرچه این پیشنهاد کاربردی به نظر می‌رسد، ولی باید گفت واقعیت با این مساله اندکی فاصله دارد. نتایج حاصل از یک مطالعه جدید روی 500 فروشگاه برتر جهان نشان داد تنها 20 درصد آنها از طریق توئیتر ارتباطات خود را برقرار می‌کنند و 54 درصد آنها نیز ارتباطات خود را به فیس‌بوک محدود کرده‌اند. ولی نکته قابل توجه این است که هر بار یک پرسش از طریق فیس‌بوک یا توییتر ارسال شده است، به‌طور میانگین 27 تا 31 ساعت طول کشیده تا پرسش مربوطه پاسخ داده شود. بدیهی است که بسیاری از مراکز فروش کالا، شبکه‌های اجتماعی را برای برقراری ارتباطات کاری چندان جدی نمی‌گیرند و هر زمان که بخواهند به صفحه خود سر بزنند، بخش پیام‌ها را هم بررسی می‌کنند.
ولی خوشبختانه به‌نظر می‌رسد تغییراتی در این زمینه ایجاد شده است. هر دو شبکه اجتماعی مذکور هم‌اکنون قابلیت‌ها و ابزارهای ویژه ارتباطی ارایه کرده‌اند که ارتباطات روزانه یا کاری را تسهیل می‌کند. این قابلیت‌ها می‌توانند انواع مختلف پیام‌ها را ارسال کنند و به کاربر اطلاع دهند همان لحظه به پیام دریافتی پاسخ دهد. البته در این زمینه محدودیت‌های دیگر از جمله پیام‌های 140 کاراکتری توییتر هم وجود داشته است که در سال 2016 میلادی این محدودیت هم از بین می‌رود. فیس‌بوک برای آنکه بتواند ارتباطات سازمانی را تسهیل کند، ابزاری با نام Messenger Business ارایه کرده است. این ابزار انواع مختلف ارتباطات را تحت پوشش قرار می‌دهند و در عین حال ایمنی کامل را برای کاربران سازمانی برقرار می‌کند تا مشکلی در این زمینه ایجاد نشود. ابزار ارتباطی Messenger فیس‌بوک که برای عموم کاربران ارایه شده بیش از 800 میلیون مشترک فعال دارد و پیش‌بینی می‌شود در سال 2016 میلادی تعداد مشترکان آن از مرز یک میلیارد نفر هم فراتر رود.
به هر حال، کاربران جهانی در سال 2016 میلادی می‌توانند این پنج تغییر بزرگ را در شبکه‌های اجتماعی مشاهده کنند و از آنها بهره ببرند. (منبع:عصرارتباط)