سکوی ملی هوش مصنوعی رونمایی شد
امروز سکوی ملی هوش مصنوعی که توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری به مقام معظم رهبری وعده داده شده بود رونمایی شد. این پروژه ۶ ماه است که شروع شده و اسفند سال ۱۴۰۴ به مرحله استفاده عمومی می‌رسد.
به گزارش آنا حسین افشین معاون علمی رئیس جمهور در این مراسم با تاکید بر تحقق وعده به رهبری گفت: این سکو، یک تکنولوژی صرف نیست؛ این بستر تحقق «عدالت فناورانه» در ایران است. از امروز، دانشجویی در یک روستای دورافتاده یا محققی در قلب تهران، به یک اندازه از هوش مصنوعی بهره خواهند برد.
حسین افشین در ادامه مراسم رونمایی از سکوی ملی هوش مصنوعی با اشاره به تاکیدات رهبری بر ایجاد سکوی هوش مصنوعی گفت: «یازدهم مهرماه که «برنامه ملی هوش مصنوعی ایران» را به دستان شما سپردیم، گفتیم اسفند، ماه تحقق یک رؤیاست. همان روز در نمایشگاه پیشگامان پیشرفت، از زمان پایان کار پرسیدید و با تأکید فرمودید: «کار مهمی است؛ حتماً پیگیری کنید.»
امروز، اینجا در اسفندماه، با غرور و البته فروتنی می‌گویم:«سکوی ملی هوش مصنوعی ایران»، تحقق‌یافته، ملموس و واقعی پیش روی شما و مردم ایران است.»
تقویم اجرای سکوی ملی هوش مصنوعی
افشین گفت: ما همان‌طور که پای قولمان ایستادیم، این مسیر همچنان ادامه دارد. ما این راه را گام‌به‌گام پیش خواهیم برد؛ در سه‌ماهه اول ۱۴۰۴، تست و بهینه‌سازی محصولات آغاز خواهد شد. در سه‌ماهه دوم ۱۴۰۴، افراد خبره دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان دسترسی محدود به این محصولات خواهند داشت تا تست‌های تکمیلی و اعتبارسنجی انجام شود. در شهریور ۱۴۰۴، نسخه آزمایشی بتا رونمایی خواهد شد و در اسفندماه ۱۴۰۴، نسخه‌ی نهایی و تکمیلی، با قابلیت‌های گسترده‌تر و پایداری بالا ارائه خواهد شد.
وی اضافه کرد: ما پای قولمان بودیم و پای تعهدمان به آینده هم خواهیم ماند. این مسیر، یک مسیر تدریجی اما قطعی است. فرآیند توسعه سکوی ملی توسط همه دانشگاه‌ها و با فراخوانی که برگزار کردیم و تا این لحظه ۳۸ شرکت دانش بنیان مشارکت کردند انجام میشود. امروز، تنها نقطه شروع است و ایران در مسیر تحقق استقلال فناورانه گام‌به‌گام به جلو خواهد رفت.
دستیاران هوشمند دولت و وزرا
افشین گفت: در کنار این گام‌ها، یک پروژه‌ی ملی دیگر را نیز با سرعت به پیش می‌بریم: «دستیاران هوشمند دولت و وزرا». ما اکنون قراردادهایی جدی با ۱۳ دانشگاه برتر کشور امضا کرده‌ایم. متخصصان دانشگاهی آماده‌اند تا به محض دریافت داده‌ها از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، نسل جدیدی از ابزارهای هوشمند مدیریتی را در دستگاه‌های اجرایی مستقر کنند؛ در برخی حوزه‌ها این فرایند حتی آغاز شده و نتایج امیدوارکننده‌ای به دنبال داشته است. هدف از این دستیارها چیزی جز افزایش دقت، سرعت و هوشمندی در تصمیم‌گیری و مدیریت کشور نیست. این ابزارها به دولت کمک می‌کنند تا تصمیماتش، دقیق‌تر، انسانی‌تر و هوشمندانه‌تر باشد.
معاون علمی رئیس جمهور گفت: ما در معاونت علمی و فناوری، نوع دیگری از دیپلماسی را در سکوت و دور از چشم رسانه‌ها دنبال می‌کنیم: دیپلماسی علمی و فناورانه. اکنون معاونت علمی، ارتباطاتی وسیع و عمیق با کشورهای پیشرو در حوزه‌ی هوش مصنوعی دارد که ترجیح می‌دهیم جزئیات آن تا زمان رسیدن به نتایج قطعی، در سکوت باقی بماند؛ چراکه معتقدیم دیپلماسی علم و فناوری هرچه در سکوت جلو رود، صدایش در عمل بلندتر خواهد بود.
پیشرفت در زیرساخت های هوش مصنوعی، سکو و بازارها
حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور در حاشیه این مراسم در جمع خبرنگاران اظهار کرد: خوشحالم که در ۲۵ اسفند ۱۴۰۳، در روز‌های پایانی سال، شاهد اتفاق بزرگی در کشور هستیم و سکوی ملی هوش مصنوعی ایرانی در نسخه اولیه را رونمایی کردیم. یکی از مهم‌ترین پارامتر‌هایی که در توسعه هوش مصنوعی کشور‌ها دنبال میشود، دو حوزه اصلی است: یکی حوزه زیرساخت‌های هوش مصنوعی و دیگری سکو‌ها و بازارگاه‌ها. خوشحالیم که امروز در دو بخش پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌ایم.
وی توضیح داد: اول در بحث زیرساخت که خوشبختانه زیرساخت‌های لازم تهیه شده و هم‌اکنون در کشور در حال انجام مراحل حفاظتی آن هستیم که امیدواریم به‌زودی نصب شود. دوم، بحث سکوی نرم‌افزاری و ملی هوش مصنوعی است که این سکو به ما کمک می‌کند تا بدون نیاز به استفاده از IPهای خارجی، از الگوریتم‌های داخلی که با نسخه‌های مختلف زبان‌های برنامه‌نویسی نوشته شده‌اند، استفاده کنیم.
وی با اشاره به مزیت‌های این سکوی هوش مصنوعی گفت: اولاً کشور را مستقل می‌کند و ثانیاً هر یک از محققان ما که بخواهند در زمینه هوش مصنوعی کار کنند، می‌توانند با هزینه‌ای بسیار کم، الگوریتم‌ها، مدل‌ها و استودیو‌های خود را ایجاد کنند. فکر می‌کنم اتفاق بسیار مهمی رخ داده است. ما کار روی این پروژه را از ۲۹ مهر ماه آغاز کردیم. در واقع، در ۱۱ مهر قول دادیم که این پروژه را شروع خواهیم کرد و بین ۱۱ مهر تا ۲۹ مهر ماه تلاش کردیم تا قرارداد‌های مربوطه را منعقد کنیم. از ۲۹ مهر ماه تا امروز که ۲۵ اسفند است، یک تیم صد نفره به‌صورت شبانه‌روزی روی این پروژه کار کرده‌اند.
معاون علمی رئیس جمهور ادامه داد: در ابتدا این تیم با ۵۰ نفر شروع به کار کرد، سپس به ۸۰ نفر افزایش یافت و امروز، صد پژوهشگر شامل دانشجویان دکتری، اساتید دانشگاه و پژوهشگران مستقل در این تیم حضور دارند. این دستاورد حاصل همت و تجربه‌ای ۱۰ ساله است. دانشی که در طول ۱۰ سال گذشته انباشته شده بود، ما سعی کردیم آن را همگرا و در این مسیر متمرکز کنیم. به همین دلیل توانستیم در مدت زمان کوتاهی به این موفقیت دست یابیم.
وی افزود: سال آینده قطعاً خبر‌های خوبی در زمینه هوش مصنوعی خواهیم داشت. تمام پژوهشگران و شرکت‌های دانش‌بنیان به این سکو اضافه خواهند شد و در اسفند ماه ۱۴۰۴، نسخه نهایی همراه با نوآوری‌های مدل‌سازی ارائه خواهد شد تا بتوانیم حرف جدیدی در دنیا بزنیم.
افشین تأکید کرد: البته این سکو یک موجود زنده است و نمی‌توانیم بگوییم که در اسفند ماه سال آینده نقطه پایانی خواهد بود، بلکه این یک شروع برای گسترش و توسعه نمایی علم است. ما نیز باید به‌صورت نمایی انرژی و تمرکز خود را افزایش دهیم و هر روز این سکو را به‌روزرسانی کنیم. امروز یک نقطه گذاشته‌ایم که این نقطه به یک خط، سپس به یک صفحه و در نهایت به یک موجود چندبعدی تبدیل خواهد شد.
وی تصریح کرد: نکته مهم این است که شما به عنوان رسانه باید پیگیر باشید که آیا اهداف در حال پیگیری هستند یا خیر. تلاش ما در این مدت کوتاه، تحول در حوزه هوش مصنوعی بوده است.
افشین ادامه داد: هوش مصنوعی امروز و دیروز نیست، بلکه از سال ۱۹۵۰ آغاز شده و در سال ۱۹۵۶ نام «هوش مصنوعی» بر آن گذاشته شد. از سال ۲۰۱۰ به اوج خود رسید و نقطه‌ای که ما امروز شروع کرده‌ایم، مربوط به سال ۲۰۱۰ است. باید پرسید که چرا در این مدت به این حوزه توجه نشده است.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم با تلاش‌های بی‌وقفه، بدون ایجاد حاشیه و با کمک پژوهشگران داخل دانشگاه‌ها، شرکت‌های فناوری و همچنین ایرانیان خارج از کشور که در این پروژه به ما کمک کرده‌اند، این مسیر ادامه یابد.
معاون علمی ریاست‌جمهوری اظهار کرد: دو تیم از دو کشور خارجی نیز به محققان ما اضافه خواهند شد. ما از تجربه بین‌المللی نیز استفاده می‌کنیم، البته فعلاً نام این کشور‌ها را ذکر نمی‌کنم. کار‌هایی انجام شده است که محققان آنها در توسعه سکوی ما کمک کنند و ما نیز در توسعه سکوی آنها مشارکت داشته باشیم.
وی افزود: تفاهم‌نامه‌ای چندجانبه بین ما و آنها منعقد شده است تا بتوانیم از تجربه بین‌المللی در این زمینه استفاده کنیم. در مورد مزرعه پردازنده‌های گرافیکی نیز تلاش‌های زیادی در دولت انجام شده و خرید‌های لازم صورت گرفته است. هم‌اکنون این تجهیزات در کشور موجود است و تنها نیاز به نصب دارند.
افشین تأکید کرد: امروز هیچ دغدغه‌ای از لحاظ زیرساختی نداریم و به‌روزترین تجهیزات دنیا برای کشور خریداری شده‌اند. فکر می‌کنم ظرف دو سه روز آینده مراحل نصب نیز انجام خواهد شد. یکی از کار‌هایی که دوست داریم انجام دهیم این است که هوش مصنوعی را برای مردم ملموس و قابل درک کنیم. یکی از کار‌هایی که می‌خواهیم در یکی از پارک‌ها، احتمالاً پارک عباس‌آباد، انجام دهیم، ایجاد یک مسیر پیاده‌روی هوشمند است.
وی تصریح کرد: به این معنا که مردم وقتی به این پارک می‌آیند، هوش مصنوعی را به‌طور ملموس و با پوست و گوشت خود درک می‌کنند. ما در حال انجام کارهای لازم برای این پروژه هستیم و امیدواریم در سال جدید، این مسیر پیاده‌روی هوشمند که در تپه‌های عباس‌آباد قرار دارد، راه‌اندازی خواهد شد.
معاون علمی تأکید کرد: یکی از کار‌هایی که این سکو انجام می‌دهد و آقای دکتر در ارائه‌شان به آن اشاره نکردند، این است که در بخش بعدی، به کودکان آموزش می‌دهیم چگونه می‌توانند ماژول‌های جدید به این سکو اضافه کنند.
وی افزود: برای جلوگیری از موازی‌کاری در حوزه هوش مصنوعی، باید تقسیم‌کار مناسبی بین نهاد‌های مختلف صورت گیرد. در حال حاضر، نهاد‌های مختلفی در حوزه هوش مصنوعی فعال شده‌اند و اگر همه بخواهند همه کار‌ها را انجام دهند، هیچ اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
افشین در پایان گفت: هوش مصنوعی باید در تمام وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی مانند وزارت نفت، کشاورزی و دیگر بخش‌ها مطرح شود. به نظر من، این اتفاق بسیار خوبی است که مسئله هوش مصنوعی در اولویت کشور قرار گرفته است.
اما این فقط یک نقطه نیست، بلکه آغاز یک مسیر است. امروز، فقط رونمایی از یک سکو نیست؛ ما آینده را به‌صورت متن‌باز به دست تک‌تک فرزندان ایران سپرده‌ایم. این سکو، یک تکنولوژی صرف نیست؛ این بستر تحقق «عدالت فناورانه» در ایران است. از امروز، دانشجویی در یک روستای دورافتاده یا محققی در قلب تهران، به یک اندازه از هوش مصنوعی بهره خواهند برد.
امروز، ایران عضو باشگاه جهانی هوش مصنوعی شده است و این عضویت را مدیون تیم بی‌ادعا و متعهدی هستیم که زیرساخت پردازش پرقدرت داده‌ها (GPU Farm) را در قلب این سرزمین فراهم کرده‌اند.
ما پای قولمان بودیم، و پای تعهدمان به آینده هم خواهیم ماند. این مسیر، یک مسیر تدریجی اما قطعی است. فرآیند توسعه‌ی سکوی ملی توسط همه‌ی دانشگاه‌ها و با فراخوانی که برگزار کردیم و تا این لحظه ۳۸ شرکت دانش بنیان مشارکت کردند انجام میشود. امروز، تنها نقطه‌ی شروع است و ایران در مسیر تحقق استقلال فناورانه گام‌به‌گام به جلو خواهد رفت.