مأموریت غیرممکن: چطور در برابر ردیاب‌های آنلاین از خود محافظت کنیم؟
روابط عمومی شرکت ایدکو (توزیع کننده محصولات کسپرسکی در ایران)؛ دیگر بر هیچ‌کس پوشیده نیست که همه‌ی ما در فضای آنلاین تحت نظارتیم. تنها کافیست نحوه‌ی ساخت اتومبیل را گوگل کنید و یا عکس گربه‌ای را لایک نمایید و بعد خواهید دید که بزودی توسط کلی آگهی فروشگاه حیوانات خانگی و اطلاعات مربوط به خودرو (روی تقریباً هر سایتی که دیدن می‌کنید) بمباران خواهید شد. امیدوارم هنوز ماجرای رسوایی کمبریج آنالیتیکا یادتان نرفته باشد.
برای اینکه بدانیم کاربران در مورد حریم‌خصوصی آنلاین (و یا عدم آن) چه نظری دارند تقریباً از 12 هزار نفر در 21 کشور مختلف مصاحبه گرفتیم. کاشف به عمل آمد که بیش از نیمی از آن‌ها (56 درصد) فکر نمی‌کنند این امکان وجود داشته باشد که بتوانیم خودمان را تماماً در مقابل ردیابی‌های آنلاین محافظت کنیم. البته شاید هم تا حدی حق با آن‌ها باشد اما این احتمال هم وجود دارد که بتوان دسترسی طرف‌سوم به اطلاعات شخصی را تا حد زیادی محدود کرد.
در ادامه با ما همراه شوید تا توضیح دهیم چه ابزارهایی می‌توانند شما را در حفظ حریم‌خصوصی آنلاین خود کمک کنند.
فایل‌های موقتی مرورگر را پاک کنید
مرورگرها به طورپیش‌فرض تکه‌تکه از اینجا و آنجا اطلاعات جمع می‌کنند و آن‌ها را روی کامپیوتر شما ذخیره می‌کنند:
- حافظه نهان (Cache) شامل تصاویر و سایر داده‌های وبی می‌شود. وقتی داده‌ها ذخیره می‌شوند دیگر نیازی ندارند باری دیگر از سرور دانلود شوند.
- کوکی‌ها هم فایل‌های کوچکی‌اند که به وبسایت‌ها اجازه می‌دهند دستگاه‌تان را به یاد آورند و وقتی مرورگر بسته است نیز شما را از آن log out نمی‌کنند.
- تاریخچه‌ی وب گردی
بخش زیادی از این اطلاعات کاملاً در دسترس ردیاب‌های آنلاین قرار می‌گیرد. زمانی که ردیاب‌های آنلاین بخواهند بدانند از کدام وبسایت‌ها دیدن می‌کنید و یا اینکه به چه چیزهایی علاقه دارید از این اطلاعات استفاده می‌کنند. با پاک کردن این اطلاعات هر چند وقت یکبار، ردیابیِ فعالیت آنلاینِ شما توسط ردیاب‌های آنلاین سخت‌تر می‌شود. نیازی نیست این اطلاعات موقتی را به طوردستی پاک کنید. بیشترِ مرورگرها به شما اجازه می‌دهند تا در تنظیمات انتخاب کنید چطور کوکی‌ها به طور اتوماتیک پاک شوند. اما یادتان نرود پاک کردن اطلاعات موقتی شما را از مزایایی که دارند محروم می‌کند. برای مثال اینگونه مجبور خواهید شد هر بار که به وسایتی سر می‌زنید اطلاعات خود را برای لاگین وارد کنید که برای خیلی‌ها هم حوصله‌سر بر است و هم آزاردهنده. البته اگر بسته‌ی مدیریت کلمه عبور کسپرسکی را خریداری کنید دیگر چنین مشکلی نخواهید داشت.
اگر می‌خواهید وبسایت‌ها برخی جزئیات را در مورد شما به یاد داشته باشند (مثل نام‌تان وقتی دارید فرم‌های آنلاین پر می‌کنید) میتوانید کاری کنید تا وبسایت‌ها نتوانند از کوکی‌های طرف‌سوم استفاده کنند؛ کوکی‌های طرف‌سوم به طور خاص مأمور ردیابی‌اند.
از «حالت ناشناس» استفاده کنید
اگر نمی‌خواهید خودتان را در دام مراحل تنظیمات بیاندازید و یا به غیر از چند وبسایت خاص، نیازی ندارید کل تاریخچه وبگردی‌تان را از چشمان نامحرم دور نگه دارید میتوانید از «حالت ناشناس[1]» استفاده کنید. در چنین حالتی، مرورگر دیگر اطلاعات مربوط به صفحات بازدیدشده را ذخیره نمی‌کند. از سویی دیگر تب‌های ناشناس جلوی شما را برای استفاده از تب‌های نرمال نمی‌گیرند و تاریخچه‌ی مرورگر را نیز (که از قبل ذخیره شده است) پاک نمی‌کند. شما میتوانید با باز کردن منوی تنظیمات (سه دکمه، سه نوار یا آیکون چرخ‌دنده) و انتخاب پنجره‌ی New incognito در کروم به حالت ناشناس سوئیچ کنید. با این حال گمان نکنید حالت ناشناس همه‌ی کوکی‌ها و اطلاعات مرورگر شما را پاک می‌کند و یا شما را به طور کل از چشمان ناپاک برخی وبسایت‌ها مصون می‌دارد. این حالت حتی آدرس آی‌پی شما را مخفی نمی‌کند؛ همچنین شما با استفاده از این حالت نمی‌توانید کاری کنید که هر کسی که به شبکه اینترنتی‌تان دسترسی داشته باشد شما را نبیند.
مرورگر خود را عاقلانه انتخاب کنید
هر مرورگر رویکرد مخصوص به خودش را در بخش حریم‌خصوصی دارد. از معروف‌ترین این رویکردها، می‌توان به گوگل کروم اشاره کرد که همه نوع اطلاعات در مورد شما ناخنک زده و آن‌ها را جمع‌آوری می‌کند (حتی چیزهایی که وارد نوار یوآرال می‌کنید). از اینها مهم‌تر، تنظیمات پیش‌فرضش اجازه می‌دهد تا کوکی‌ها و سایر ابزارهای مربوط به پروفایل کاربر مأموریت ردیابی خود را آغاز کنند. اما همه‌ی مرورگرهای اصلی هم چنین چشم‌اندازی به حریم‌خصوصی ندارند.
موزیلا فایرفاکس
برای مثال، شرکت موزیلا برایش ابتدا حریم خصوصی مهم است و بعد بقیه چیزها. مرورگر فایرفاکس به طور پیش‌فرض ردیاب‌های سرشناس را در پنجره‌های ناشناس می‌بندد و اجازه می‌دهد تا این آپشن طی جلساتی مرتباً فعالسازی شود. البته این کار چندان هم باعث جلوگیری از همه‌ی راه‌های ممکنه برای جمع‌آوری اطلاعات شما نمی‌شود اما به طور قابل‌ملاحظه‌ای میزان آن را کاهش داده و البته سرعت لود شدن پیج را نیز بالا می‌برده. بعلاوه موزیلا برای دستگاه‌های موبایل، مرورگر خصوصی جداگانه‌ای را ارائه می‌دهد: Firefox Focus. این مرورگر نه تنها جریان ردیاب‌ها را می‌بندد؛ بلکه همچنین به کاربران اجازه می‌دهد تا تنها با کلیک روی دکمه Erase همه‌ی اطلاعات جمع‌آوری‌شده روی سایت‌های بازدیدشده را پاک کنند.
سفری
از تابستان 2018، سفری جمع‌آوری اطلاعات دیجیتال را ممنوع کرده است: اطلاعات سیستم، مرورگرها و پلاگین‌های که استفاده می‌کنند، تایم زون‌ها، رمزگذاری‌ها و غیره. این اطلاعات تا حدی منحصر به فردند که می‌توانند برای ردیابی کاربر مورد استفاده قرار گیرند؛ حتی اگر مرتباً داده‌های موقتی را نیز پاک کنید. سفری به وبسایت‌ها اطلاعات ناشناخته‌ای از سیستم نشان می‌دهد و کاری می‌کند تا دستگاه‌تان شبیه به خیلی از دستگاه‌های دیگر جلوه کند. این مرورگر همچنین از مجموعه‌ای از ابزارهای جلوگیری از نظارت توسط ویجت‌های شبکه اجتماعی و همچنین سایر ردیاب‌ها برخوردار است.
تور و سایر مرورگرهای خصوصی
گفته می‌شود تور یکی از امن‌ترین مرورگرها در قابل ردیاب‌های آنلاین است. در حقیقت تور یک نوع ابزسازه بر پایه‌ی روش مسیریابی پیازی[2] است که آدرس IP شما را پنهان نموده و نمی‌گذارد وبسایت‌ها هنگام بسته شدن تشخیص دهند از کجا بازشان می‌کنید. هر درخواستی که در آن می‌کنید دست کم از سه روتر عبور می‌کند و در این حالیست که اطلاعات تا آخرین روتر، رمزگذاری‌شده باقی خواهد ماند. و حالا عیبِ بزرگِ تور- این امکان وجود ندارد که بتوانید صاحب آخرین روتر را تشخیص دهید؛ کسی که می‌تواند یک به یک جزئیات درخواست شما را ببیند. شبکه‌ی پیازی معایب دیگری هم دارد- برای مثال به طور قابل‌ملاحظه‌ای وبگردی را کُند می‌کند؛ بنابراین این مرورگر را به کاربران معمولی توصیه نمی‌کنیم. مرورگرهای دیگری هم وجود دارند که تا حدی در مقابل ردیابی‌ها انلاین راهکارهای محافظتی ارائه می‌دهند مانند Epic Privacy Browser، SRWare Iron Browser، Brave و Dooble. با این حال حین استفاده از آن‌ها به یاد داشته باشید که هر قدر مرورگر کمتر شناخته‌شده باشد کمتر با وبسایت‌هایی که به کرات از آن‌ها دیدن می‌کنید سازگاری دارند (و البته پلاگین‌های کمتری هم دارند).
از موتور جست‌وجوی خصوصی استفاده کنید
حتی اگر از مرورگری مطمئن هم استفاده کنید، موتورهای جست‌وجو همچنان می‌توانند روی فعالیت‌هایشان نظارت داشته باشند. تمام سوالاتی که در گوگل، بینگ و یا یاهو پرسیده می‌شود در آرشیوهای این شرکت‌ها ذخیره خواهد شد. اما برخی موتورهای جست‌وجوی جایگزین پرس‌وجوهای شما را وارد نمی‌کنند. از همه معروف‌ترشان DuckDuckGo است که درخواست‌ها یا داده‌های دستگاه را ذخیره نمی‌کند. همچنین اطلاعات شما را برای آگهی دادن به شبکه‌ها انتقال نمی‌دهد. DuckDuckGo علاوه بر حفظ شاخص خود، نتایج جست‌وجو را -بدون اینکه اطلاع دهد چه کسی چه چیزی را سرچ کرده- از بیش از صد سیستم ارائه می‌دهد. موتور جست‌وجوی StartPage از نتایج گوگل استفاده می‌کند. هنگامی که عبارتی را در Startpage جستجو می‌کنید، این موتور جستجو، نتایج حاصل از جستجوی عبارت در Google را به شما بر می‌گرداند؛ در نتیجه با استفاده از Startpage، مورد ردیابی قرار نمی‌گیرید. همچنین موتورهای جست‌وجوی خصوصی هم مانند Swisscows و Gibiru وجود دارند که تنها از الگوریتم‌های خود استفاده می‌کنند.
ردیاب‌های وبی را ببندید
راه دیگر برای جلوگیری از ردیابی‌های آنلاین، کمک گرفتن از افزونه‌ها و برنامه‌های خاص است. برای مثالاد بلاکرِ AdBlock Plus که همچنین جلوی ردیابی فعالیت‌های شما توسط شبکه‌های اجتماعی را نیز می‌گیرد (البته این ویژگی را باید در تنظیمات، فعالسازی کنید). همچنین فهرست ردیاب‌هایی که به طور پیش‌فرض بلاک شده‌اند نیز بسط داده خواهد شد. افزونه‌های Disconnect، uBlock origin، Ghostery و uMatrix به تنظیمات ویژه‌ای نیاز ندارند؛ آن‌ها ردیاب‌ها را فوراً بلاک کرده و نظارت را بر شبکه‌های اجتماعی می‌بندند. توسعه‌دهندگان DuckDuckGo نیز افزونه‌ی ضد ردیاب مخصوص خود را ساخته‌اند. آن‌ها همچنین مرورگر خصوصی مخصوص به خود را برای دستگاه‌های موبایل اندروید و آی‌اواس ارائه می‌دهند. کاربران فایرفاکس می‌توانند افزونه‌ی Facebook Container را نصب کنند که توانایی فیسبوک را در جمع‌آوری داده‌های شما روی سایت‌ها کم می‌کند. این شبکه‌ی اجتماعی همچنان قادر خواهد بود پست‌ها و لایک‌هایتان را ردیابی کند اما دیگر همه‌جا مثل سایه دنبال شما نخواهد بود. توجه داشته باشید که پلاگین تنها برای فایرفاکس وجود دارد. محصولات ما نیز از حفاظت ضد ردیابِ قدرتمندی برخوردار است. اگر از هر یک از بسته‌های اینترنت سکیوریتی[3]، توتال سکیوریتی[4]یا کلود سکیوریتیِ کسپرسکی[5] استفاده می‌کنید میتوانید Private Browsing را برای مقاومت در برابر وبسایت‌های سمج و کنجکاو به کار ببرید.
با وی‌پی‌ان جلوی جاسوس‌ها را بگیرید
راه دیگر برای جلوگیری از ردیاب‌های مزاحم استفاده از وی‌پی‌ان است. سرور وی‌پی‌ان آدرس‌های آی‌پی خود را جایگزین سرورهای دیگر کرده و با هر کانکشنی تغییر می‌کند. بدین‌ترتیب لوکیشن‌تان مورد ردیابی قرار نخواهد گرفت. علاوه بر این، وی‌پی‌ان‌ها داده‌ها را رمزگذاری کرده و نمی‌گذارند ISP شما روی فعالیت‌های آنلاین‌تان نظارت داشته باشد. با این حال این را در نظر داشته باشید که وی‌پی‌ان حفاظت کامل را ارائه نمی‌دهد؛ بنابراین ممکن است همچنان در معرض مزاحمت‌های شبکه‌های اجتماعی، موتورهای جست‌وجو و ردیاب‌های آنلاین قرار گیرید. پس در کنار وی‌پی‌ان باید ابزارهای محافظتی دیگری نیز استفاده شود.
باشد که همیشه حریم‌خصوصی‌تان در فضای آنلاین حفظ شود
بیایید کمی خوشبین باشیم؛ هنوز هم می‌شود با بکارگیری جوانب احتیاط حریم خصوصی خود را در فضای آنلاین حفظ کنیم.
[1] incognito mode
[2] onion routers
[3] Kaspersky Internet Security
[4] Kaspersky Total Security
[5] Kaspersky Security Cloud
منبع: کسپرسکی آنلاین
- ۹۸/۰۲/۱۱