مناطق کوهستانی پرتردد؛ هنوز فاقد دسترسی موبایلی!
عباس پورخصالیان - کوهنوردی و راهپیمایی در دره‌ها از معدود تفریحات سالم و نشاط‌آور شهرنشینان ایران است، اما تفریح و ورزشی پر‌خطر است!
در چنین شرایطی، «مرتبط بودن» و «داشتن آنتن» در مناطق کوهستانی از ضروریات حفظ ایمنی فردی و گروهی است. اما دریغ از «مرتبط بودن» و «آنتن داشتن» در کوهستان‌های اطراف شهرهای پرجمعیت!
محوشدن آنتن گوشی تلفن همراه کوهنوردان در دره‌ها و دامنه‌های کوه‌های حصارک، واقع در شمال پونک (تهران)، هنگامی که تنها یک ربع ساعت از روستای حصارک دور می‌شوید، مثال‌زدنی است! و وای به حال کوهنورد بینوایی که در دره حصارک نیازمند برقراری ارتباط در شرایط اضطراری باشد. این در حالی است که (برای مثال) کوهنوردان در تمام طول مسیر از حصارک تا قله «بند عیش»، تاسیسات رفاهی دانشگاه همه‌جور آزاد اسلامی واحد پونک را از دور و نزدیک بدون چشم مسلح و دوربین می‌بینند؛ تاسیساتی که زیر پوشش همه نوع ارتباط صوتی و رادیویی و داده‌ای است، از آن‌جمله زیر پوشش شبکه تلفن همراه سراسری کشور است، اما اغلب دره‌ها و دامنه‌های کوه در اطراف دانشگاه آزاد اسلامی (واحد پونک) نقاط کور شبکه سراسری تلفن همراه کشور هستند.
نقاط کور ارتباطات همراه، تنها به کوهپایههای اطراف حصارک و فرحزاد محدود نمی‌شوند، خیر! اغلب نقاط پرتردد کوهستانی اطراف شهرهای پرجمعیت کشور فاقد دسترسی موبایل زمینی هستند و اگر بخواهی در مناطق کوهستانی شهر تهران و کوهپایههای شهرهای دیگر کشور تردد کنی و همواره متصل (connected) باشی تا در صورت حادثه‌دیدگی و اضطرار از مراکز امداد بتوانی به‌موقع کمک درخواست کنی، باید حتما یکی از امکانات زیر یا هردوی آنها را داشته باشی:
• باید (برای مثال) گوشی موبایل ماهواره‌ای و اشتراک «ثریا» (از شرکت «اتصالات» امارات متحده عربی) را دارا باشی یا مثلا به پایانه شبکه‌های ماهواره‌ا GLOBALSTAR یا «اینمارست» (Inmarsat) مجهز و به مراکز امداد این اپراتورها مرتبط باشی؛
•یا اگر نظامی هستی و همراه داشتن گوشی و پایانه‌های سیار معمولی قابل ردگیری توسط «اجانب و بیگانگان» برایت ممنوع شده است، باید مجهز به واکی‌تاکی (Walkietalkie) یا دارای پایانه «رادیوترانک خصوصی» (TETRA) و مرتبط با نهادی خودی در آن سوی خط باشی.
اگر هیچ‌یک از سه نوع ارتباط فوق (همراه زمینی کشوری، همراه زمینی لشگری یا همراه ماهواره‌ای) در دسترس نباشد، باید با گروه و در جمع همنوردان حرکت کنی تا در صورت بروز حادثه‌ای ناگوار به دادت برسند و به یاریت بشتابند.
در غیر این دو صورت، در فاصله چند قدمی شهر تهران یا در کنار سایر شهرهای بزرگ و کوچک، منفصل، فارق و فاقد هر شبکه زمینی هستی و داشتن اشتراک شبکه سراسری تلفن همراه کشور برایت بی‌فایده است؛ چون اکثر دره‌ها و کوهپایههای اطراف شهرهای پرجمعیت کشور، نقاط کور شبکه‌های سراسری «ناهمراه» ما هستند و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز هیچ التفاتی به این کاستی بزرگ شبکه‌سازی ناقص اپراتورها ندارد: این سازمان برای پوشش رادیویی مناطق پرتردد تفریحی و ورزشی کوهستانی، نه برنامه‌ریزی و نه سرمایه‌گذاری می‌کند و نه از اپراتورها می‌خواهد براساس مقررات و قواعد «تعهد دسترسی و ارایه خدمات عام» (Universal Service Obligation/Universal Access Obligation) پوشش ارتباطی خود را به کوهپایههای ییلاقی دارای باغ‌های میوه (عمدتا دارای درختان گردو، توت، آلبالو، گیلاس، زالزالک و ازگیل) و مناطق تفریحی کوهستانی مورد استفاده انبوه کوهنوردان در اطراف شهرهای بزرگ و کوچک نیز بسط و گسترش دهند.
این در حالی است که هزاران ایرانی و ده‌ها خارجی مقیم کشور که دارای اشتراک تلفن همراه هستند، همه‌روزه و به‌خصوص در روزهای تعطیلی رسمی و اعیاد، به مناطق کوهستانی اطراف شهرهای بزرگ پناه می‌برند تا برای چند ساعت هم شده، از دود و دم خیابان‌های شهرهایمان رهایی یابند ولی هنگامی که در کوهپایه‌ها نیازمند برقراری ارتباط تلفنی هستند، نه به شبکه ثابت (کیوسک تلفن همگانی) دسترسی و نه آنتن یکی از اپراتور‌های تلفن همراه کشور را در اختیار دارند!
یادم می‌آید: در دور دوم ریاست‌جمهوری خاتمی، هنگامی که معتمدی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات شد، به شرکت مخابرات دولتی وقت دستور داد در تمام نقاط پرتردد کوه‌های تهران کیوسک تلفن همگانی مجانی مجهز به سیم‌کارت و آنتن ارتباط رادیویی نصب کنند. تا هنگامی که شرکت مخابرات ایران، دولتی و معتمدی وزیر ارتباطات بود، کیوسک‌های تلفن همگانی مجانی مجهز به سیم‌کارت و آنتن ارتباطات رادیویی در کوهپایههای شمال تهران کار می‌کردند، چون کیوسک‌ها و تجهیزات فنی داخل آنها به‌خوبی نگهداری و بهره‌برداری و نظارت می‌شدند. اما **با خصوصی‌سازی شرکت مخابرات دولتی و هزینه‌بر بودن نگهداری و بهره‌برداری و نظارت این تلفن‌ها، آن‌هم بدون یاری و سوبسید سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، کیوسک‌های تلفن همگانی کوهپایههای تهران به امان خدا رها شدند و یکی پس از دیگری برای همیشه از کار افتادند.**
به یاد آن قربانی بی‌توجهی مقررات‌گذاران ارتباطی
صبح روز جمعه، نهم مرداد 1397 با گروهی از کوهنوردان از پونک به طرف قله «بند عیش» راه افتادم. مسیر «رفت» دارای شیبی بسیار تند است، به‌طوری که می‌توان از آن با احتیاط و داشتن تجهیزات مناسب، به زحمت بالا رفت ولی نمی‌شود از آن بی‌خطر سرخوردن و زخمی نشدن پایین آمد. لذا کوهنوردان سعی می‌کنند ریسک نکنند و در راه برگشت، مسیر دیگری را پیدا می‌کنند که شیبی چنان تند نداشته باشد.
روز جمعه در گروه همنوردانم، هریک از اعضای گروه در کوشش جهت یافتن مسیری مناسب برای پایین رفتن، به فراخور حال و توانایی خود مسیری را در پیش گرفتند و در نتیجه، در عرض چند ثانیه اعضای گروه، متفرق شدند و با هم همزمان پایین نیامدند. من وقتی که به دره رسیدم، دیدم بقیه هم حاضرند به‌جز یک نفر! هرچه او را صدا زدیم و حدود چهار ساعت به دنبالش گشتیم و در انتظار یافتنش نشستیم، اثری از او نیافتیم. در آن کوهپایه، گوشی‌هایمان هم کار نمی‌کرد. پس برآن شدیم به طرف روستای حصارک راه بیفتیم تا هرچه زودتر به شبکه تلفن همراه دسترسی پیدا کنیم و امداد بطلبیم.
طی مسیر، مدام به فکر مرگ تلخ آن مرد کوهنوردی بودم که حدود یک سال‌ونیم پیش در روز 15 فروردین‌ماه سال گذشته در همین دره، تک و تنها گیر افتاده و طعمه گرگ‌های گرسنه شده بود.
بررسی‌های فنی کارآگاهان جنایی، نشان از آن داشت که این کوهنورد، تک و تنها در کوه‌های حصارک پونک در حلقه محاصره گرگ‌های وحشی گرفتار شده و ناچار تسلیم مرگ شده بود.
تحقیقات تکمیلی و بررسی‌ها نشان از آن داشتند که گرگ‌های گرسنه، کوهنورد بیچاره را محاصره کرده و پس از زنده زنده دریدن و بلعیدنش، اسکلتش را به لاشخورها سپرده بودند.
کوتاه سخن: اغلب مناطق کوهستانی پرتردد کشور، آنجاهایی که باغ‌ها، مرقد امامزاده‌ها و تفرجگاه‌هایی پنهان در دل کوه دارند: هنوز فاقد دسترسی موبایل زمینی هستند!
همه می‌دانیم ایران کشوری کوهستانی است. اعضای محترم کمیته ارتباطات وابسته به کمیسیون صنایع مجلس و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید بتوانند برای پوشش ارتباطی اغلب مناطق کوهستانی خوش‌نشین و پرتردد کشور که مناطقی فراموش‌شده و فاقد دسترسی موبایلی‌اند، کاری کنند! کاری نه موقت و محدود [مانند آنچه در دوره وزارت معتمدی صورت گرفت] بلکه کاری مانا و پایدار، برای رفاه و ایمنی همیشگی هزاران نفر از ساکنان و گردشگران داخلی و خارجی مناطق کوهستانی کشور! (منبع:عصرارتباط)