ITanalyze

شرکتهای فناوری در سالی که گذشت ماجراهای زیادی را در کشورهای مختلف از سر گذراندند. در این میان برخی کشورها تنش های بیشتری را با پلتفرمها داشتند.

به گزارش خبرنگار مهر، افسانه دست نیافتنی بودن مدیران ارشد پلتفرم‌های اجتماعی به دلیل انتشار محتوای کاربران، با دستگیری پاول دوروف در فرانسه از هم گسیخت.

از سوی دیگر موج جدیدی از اخراج کارمندان در شرکت‌های فناوری آغاز شده که به نظر می‌رسد در سال جاری نیز ادامه می‌یابد.

همچنین موضوع حمایت از فلسطین در شبکه‌های اجتماعی به خصوص ترکیه بازخوردهای زیادی داشت. در مقابل شرکت‌ها نیز هرکدام به نوعی سعی داشتند کارمندانی که از فلسطین دفاع می‌کنند را به شیوه‌ای سرکوب کنند. ادامه فعالیت تیک تاک در آمریکا نیز یکی از موضوعات مهمی بود که توجهات را به خود جلب کرد.

آنچه در زیر می‌خوانید برخی از مهم‌ترین ماجراهای صنعت فناوری در سال گذشته است.

فرانسه تلگرام را رام کرد

یکی از رویدادهای مهم سال گذشته دستگیری پاول دوروف بنیانگذار تلگرام در فرانسه بود. وی که به فرانسه سفر کرده بود در فرودگاهی در نزدیکی پاریس بازداشت شد. این خبر به سرعت در سراسر جهان واکنش‌هایی را برانگیخت، زیرا چنین اقدامی بی سابقه بود. در ابتدا اتهامات دوروف و مدت زمان بازداشت وی مشخص نبود، اما با تمدید مدت بازداشت و بازجویی ادامه دار از وی ابعاد بیشتری از این اقدام مشخص شد. دوروف به عنوان بخشی از تحقیق درباره جرایم مرتبط با سو استفاده جنسی از کودکان، قاچاق مواد مخدر و تراکنش‌های کلاهبردارانه در تلگرام دستگیر شده بود.

پس از آن و حدود یک هفته پس از بازداشت دوروف، وی اعلام کرد: برای برطرف کردن انتقادات وارده به شیوه بازبینی محتوای پلتفرم تلگرام و حذف برخی ویژگی‌ها که از آن برای فعالیت‌های غیرقانونی استفاده می‌شود، اقداماتی انجام می‌دهد.

مدیر ارشد اجرایی تلگرام اطلاعاتی درباره شیوه انجام این کار فاش نکرد، اما به گفته او تاکنون آپلود محتوای جدید در پلتفرم با یک ابزار مستقل وبلاگ نویسی که به نظر می‌رسد مورد سو استفاده برخی کاربران ناشناس قرار گرفته، غیرفعال شده است. همچنین تلگرام ویژگی کمتر مورد استفاده «People Nearby» را که به دلیل بات ها و کلاهبرداران دچار چالش شده بود را حذف کرده و در عوض کسب وکارهای قانونی و تأیید شده در نزدیکی کاربران را نشان می‌دهد.البته دوروف در پیام خود به این تغییر اشاره‌ای نکرد. این تغییرات برای نخستین بار پس از دستگیری دوروف در فرانسه اعلام شده اند. همچنین بنیانگذار تلگرام اعلام کرد: این پیام رسان آی پی آدرس و شماره موبایل کاربران را در صورت دریافت درخواست قانونی به مقامات ارائه می‌کند.

تیک تاک در آمریکا از چاله‌ای به چاله دیگر افتاد

در سالی که گذشت یکی از مهم‌ترین رویدادهای فناوری به شبکه اجتماعی تیک تاک و ادامه فعالیت آن در آمریکا تعلق داشت. این شبکه اجتماعی مخصوص اشتراک گذاری ویدئوهای کوتاه از دور اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ با اتهاماتی مبنی بر همکاری این پلتفرم با ارتش چین و سو استفاده از داده‌های شهروندان آمریکایی با موضع خصمانه وی روبرو شد. وی حتی دستور مسدودسازی این پلتفرم را صادر کرد. این موضع در دولت جو بایدن نیز ادامه یافت.

جوبایدن رئیس جمهور آمریکا در ۲۰۲۴ میلادی قانونی را امضا کرد که به تیک تاک تا ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ میلادی فرصت می‌داد کسب و کارش در آمریکا را واگذار کند یا فعالیتش در این کشور ممنوع می‌شد. در این میان تیک تاک بارها سعی کرد با لابی‌های مختلف، درخواست برای توقف اجرای قانون و در نهایت رجوع به دادگاه عالی آمریکا از این امر جلوگیری کند. اما در نهایت دادگاه عالی آمریکا رأی ممنوعیت تیک تاک در صورت عدم واگذاری را تأیید کرد. تیک تاک در روزهای آخر هشدار داده بود، اگر دولت بایدن جلوی اجرای قانون را نگیرد، دسترسی ۱۷۰ میلیون کاربر آمریکایی به آن مسدود خواهد شد.

در این میان با نزدیک شدن پایان دوران ریاست جمهوری بایدن، تیک تاک سعی کرد از طریق لابی گری ترامپ را با خود همراه کند. این در حالی بود که ممنوعیت تیک تاک یک روز قبل از تحلیف دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا آغاز شد. از سوی دیگر دونالد ترامپ نیز قول داده بود، این وضعیت را تغییر دهد تا تیک تاک بتواند در آمریکا فعال بماند. اما در ساعات پایانی روز ۱۸ ژانویه ۲۰۲۵ میلادی و قبل از آنکه زمان تعیین شده برای ممنوعیت تیک تاک اجرا شود، این اپ در آمریکا متوقف شد و کاربران را از حساب‌های خود بیرون انداخت.

همین روند واکنش‌های زیادی را میان کاربران برانگیخت. اما ترامپ در نخستین روز فعالیت خود چند دستور اجرایی از جمله اعطای مهلتی ۷۵ روزه به تیک تاک را امضا کرد. به این ترتیب مسدودیت تیک تاک در آمریکا پس از مدت کوتاهی رفع شد. اما مدت زمان بیشتری طول کشید تا این اپ در گوگل پی و اپ استور دوباره ظاهر شود. هرچند ترامپ مهلتی برای تیک تاک تعیین کرده، اما گزینه فروش کسب و کار آن در آمریکا هنوز روی میز است. زیرا ترامپ همزمان خواستار مالکیت ۵۰ درصد این پلتفرم در آمریکا شده است. اکنون صحبت از چند خریدار احتمالی برای تیک تاک نیز نقل می‌شود.

تعطیلی دفاتر تیک تاک در کانادا

با تمام آنچه گفته شد در سالی که گذشت تنها چالش تیک تاک ادامه فعالیت در آمریکا نبود. کانادا نیز دفاتر این شرکت را تعطیل کرد. از سوی دیگر دسامبر ۲۰۲۴ میلادی و یک ماه پس از آنکه پسری ۱۴ ساله توسط یک دانش‌آموز همکلاسی‌اش پس از مشاجره در تیک تاک با چاقو به قتل رسید، دولت آلبانی تصمیم به ممنوعیت پلتفرم گرفت. ممنوعیت یک ساله تیک تاک در آلبانی اکنون آغاز شده است. البته پیش از آلبانی حداقل ۲۰ کشور دیگر نیز به دلیل نگرانی‌ها درباره ویدئوهای نامناسب یا چالش‌های امنیتی مربوط به مالکیت تیک تاک، ممنوعیت‌های کامل یا جزئی بر این پلتفرم وضع کرده بودند.

همچنین دفتر کمیسیون اطلاعات انگلیس (ناظر حریم خصوصی این کشور) درباره اینکه تیک تاک، ردیت و وب سایت اشتراک گذاری آنلاین عکس Imgur از حریم خصوصی کودکان محافظت می‌کنند یا نه تحقیقاتی را آغاز کرده است.

قاضی برزیلی برنده کشمکش با ایکس شد

ایکس نیز سال پر از دردسری را در برزیل پشت سر گذاشت و کشمکش ایلان ماسک و یک قاضی دادگاه عالی برزیل این پلتفرم را به تعطیلی در این کشور کشاند. در اوایل سال گذشته میلادی الکساندر مورائس به ایکس دستور داد برخی حساب‌های کاربری را مسدود کند.

همچنین پس از آنکه ماسک در اوایل سال جاری میلادی اعلام کرد: حساب‌های کاربری که مورائس قبلاً دستور مسدود سازی آنها را داده بود، دوباره فعال می‌کند این قاضی تحقیقاتی درباره مالک پلتفرم را آغاز کرد.

ماسک در پستی در شبکه اجتماعی ایکس مورائس را ننگ مطلق برای عدالت نامید و اعلام کرد شرکت او قادر به موافقت از دستور این قاضی برای سانسور پنهان و ارائه اطلاعات خصوصی بر حسب درخواست نیست.

پس از آن پلتفرم ایکس اعلام کرد فعالیت‌هایش در برزیل را به دلیل دستور سانسور از سوی الکساندر دی مورائس قاضی این کشور به سرعت متوقف می‌کند. ماسک مالک این شبکه اجتماعی مدعی شد مورائس به طور مخفیانه یکی از نمایندگان حقوقی شرکت در این کشور را تهدید کرده در صورتی که از دستور قانونی برای حذف برخی محتوا از پلتفرم پیروی نکند، وی را دستگیر می‌کند. ایکس در این باره اعلام کرد: برای حفاظت از ایمنی کارمندان مان تصمیم گرفتیم تا فعالیت در برزیل را به سرعت متوقف کنیم.

سرانجام پس از جدالی بین ماسک و الکساندر دی مورائس قاضی برزیلی، دادگاه عالی این کشور به تهیه کنندگان سرویس اینترنت و موبایل دستور داد پلتفرم ایکس را مسدود کنند. اما یک آپدیت ایکس دسترسی کاربران برزیلی به پلتفرم را با وجود مسدودیت فراهم کرد. دادگاه عالی برزیل نیز همان روز به ایکس دستور داد از دستورش سرپیچی نکند و گرنه در معرض جریمه روزانه ۹۲۱ هزار ۷۲۶ دلار قرار خواهد گرفت. ایکس نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد سوییچی در شبکه تهیه کنندگان سرویس به احیای موقت و ناخواسته پلتفرم در برزیل منجر شده و این شرکت همچنان قصد همکاری با دولت این کشور را دارد تا فعالیت‌هایش را به زودی از سر گیرد. درپی این رویدادها ایکس اعلام کرد به زودی نمایندگی حقوقی خود در برزیل را به دادگاه عالی این کشور معرفی می‌کند.اقدام مذکور بزرگترین گامی بود که ایکس برای پیروی از دستورات دادگاه عالی برزیل برداشت.

پس از آن دادگاه عالی برزیل اعلام کرد پلتفرم ایکس هنوز باید بیش از ۵ میلیون دلار جریمه‌های پرداخت نشده از جمله یک مورد جدید را بپردازد تا بتواند دوباره سرویس‌های خود در این کشور را از سر گیرد.

در نهایت در ۱۸ مهر ماه سال گذشته ایکس مسیر فعالیت خود در برزیل را معکوس و از دستورات دادگاه پیروی کرد، حال آنکه ایلان ماسک مالک میلیاردر آن قبلاً ادعا کرده بود از آنها پیروی نمی‌کند. دادگاه عالی برزیل نیز اعلام کرد پلتفرم ایکس می‌تواند فعالیت خود در این کشور را از سر گیرد.

موج اخراج کارمندان فناوری

سال گذشته همراه با شکوفاتر شدن هوش مصنوعی و بازگشایی کامل دفاتر اداری شرکت‌های فناوری و از بین رفتن دورکاری ها، روند اخراج کارمندان در بزرگترین شرکت‌های فناوری رقم خورد. متا یکی از این شرکت‌ها بود که ۲۰ کارمند را به دلیل افشای اطلاعات داخلی به رسانه‌ها اخراج کرد.

علاوه بر این تعداد، شرکت مذکور تأیید کرد که ۵ درصد از کارمندان با پایین‌ترین عملکرد را اخراج می‌کند. شرکت مادر فیس بوک در یادداشتی به کارمندانش روند اخراج وسیع نیروهای انسانی را اعلام کرد در همین راستا هشدارهایی به کارمندان متا در آمریکاارسال شد. همچنین کارمندان آن در کشورهای دیگر از جمله سراسر اروپا، آسیا و آفریقا بین ۱۱ تا ۱۸ فوریه هشدار مربوط به اخراج را دریافت کرده اند.

مایکروسافت نیز سال جدید میلادی را با اخراج کمتر از یک درصد از کارمندانش که عملکرد خوبی نداشته اند در بخش امنیت آغاز کرد. همچنین شرکت آمازون دربهمن ماه اعلام کرد فعالیت‌های کبک واقع در کانادا را تعطیل می‌کند که این امر به اخراج ۱۷۰۰ کارگر کانادایی منجر شد.

«بنیادموزیلا»، یکی از زیرمجموعه‌های شرکت موزیلا انبوهی از کارمندانش را اخراج کرد. ۳۰ درصد از کارمندان این شاخه اخراج شده‌اند که این امر منجر به حذف کامل بخش‌های حمایت غیرانتفاعی و برنامه‌های جهانی شد. همچنین به گفته ۳ منبع آگاه شرکت سامسونگ الکترونیک نیز ۳۰ درصد نیروی کار خود در سراسر جهان را در بخش‌های مختلف اخراج می‌کند.

اپل نیز ۱۰۰ کارمند در گروه خدمات دیجیتال خود را اخراج کرد. این کاهش نیرو بیشتر کارمندان مسئول اپل بوکس و اپل بوک استور را در بر می‌گیرد.

عدم تاب آوری شرکت‌های فناوری در مقابل حمایت کارمندان از فلسطین

رویدادهای سیاسی در ۱۴۰۳ شمسی روی صنعت فناوری نیز سایه انداختند. یکی از این موارد حمایت کارمندان شرکت‌های بزرگ از مردم فلسطین بود که بازتاب‌های وسیعی داشت. در همین راستا فارس حمد یکی از مهندسان سابق متا این شرکت را به تبعیض درباره کنترل محتوای مربوط به درگیری‌ها در غزه متهم کرد. وی به دلیل برطرف کردن باگی مربوط به پست‌های فلسطینیان در فوریه سال جاری میلادی اخراج شد. وی در شکایتی ادعا کرده متا او را به دلیل برطرف کردن باگ هایی که به سرکوب و سانسور پست‌های فلسطینیان در اینستاگرام منجر می‌شد، اخراج کرده است.

همچنین گوگل نیز ۲۸ کارمند معترض به همکاری با رژیم صهیونیستی را اخراج کرد. گوگل در بیانیه‌ای اعلام کرد: این افراد به طور فیزیکی فعالیت کارمندان دیگر را مختل کردند و اجازه ندادند آنها به واحدهای ما دسترسی یابند. این امر نقض واضح سیاست‌های ما و رفتاری کاملاً غیرقابل قبول است. اما در این میان علیرضا ذاکری یک مهندس ایرانی شاغل در گوگل با انتشار پستی در لینکدین اعلام کرد به دلیل همکاری این شرکت با رژیم صهیونیستی، استعفا داده است.

اما اخراج کارمندان تنها رویداد این حوزه نبود. موضع گیری شرکت‌های فناوری علیه مردم فلسطین کشور ترکیه را وادار کرد واکنش نشان دهد و اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات ترکیه در دوم آگوست ۲۰۲۴ میلادی اینستاگرام را مسدود کرد. مقامات دولت اعلام کردند دلیل این اقدام عدم پیروی اینستاگرام از رگولاتورهای ترکیه‌ای است. گزارش رسانه‌های مختلف حاکی از آن است که اقدام مذکور در واکنش به حذف پست‌های کاربران ترکیه‌ای درباره شهید اسماعیل هنیه انجام شده است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه شبکه‌های اجتماعی را برای سانسور عکس شهدای فلسطینی به فاشیسم دیجیتال متهم کرد.

استرالیا حافظ سلامت نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی شد

از سوی دیگر با توجه به آنچه در سال‌های قبل درباره تأثیر مخرب شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان و جسم کودکان و اطلاع شرکت‌ها از این تأثیرات رسانه‌ای شد، دولت‌های مختلف سعی کردند با قوانین مختلف بر این تأثیرات غلبه کنند.

در همین راستا دولت استرالیا لایحه‌ای با هدف ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی برای کودکان زیر ۱۶ سال به پارلمان ارائه کرد که شامل جریمه ای تا ۳۲ میلیون دلار آمریکا برای پلتفرم‌هایی است که آن را نقض کنند. استرالیا تصمیم دارد یک سیستم احراز سن را آزمایش کند که احتمالاً شامل روندهای شناسایی دولتی یا بیومتریک است تا شبکه‌های اجتماعی وادار به ممنوع کردن نوجوانان در پلتفرم هایشان شوند. این یکی از سختگیرانه ترین اقدامات کنترلی توسط کشورهای جهان است.

شکایت ایالت‌های آمریکا از متا برای معتاد کردن نوجوانان

در این راستا شرکت متا در آمریکا به دلیل اعتیادآور بودن فیس بوک و اینستاگرام باید با شکایت چند ایالت آمریکا روبرو شود که شرکت را به دامن زدن به مشکلات سلامت روانی نوجوانان متهم می‌کند. قاضی آمریکایی درخواست متا برای رد شکایت در دو ایالت جداگانه که سال گذشته ثبت شده بود، را رد کرد. یکی از شکایت‌ها شامل بیش از ۳۰ یالت از جمله کالیفرنیا و نیویورک و شکایت دیگر توسط ایالت فلوریدا انجام شده بود. همچنین ایالت ماساچوست از متا پلتفرمز شکایت و این شرکت را به استفاده از ویژگی‌های اعتیادآور برای کاربران جوان در اینستاگرام و فریب دادن مردم درباره خطرات این پلتفرم برای سلامت ذهنی نوجوانان متهم کرد.

پربازدیدترین شبکه اجتماعی در ایران «اینستاگرام» است؛ اما جالب این که تنها کشوری هستیم که این شبکه مجازی در آن تا این اندازه محبوبیت دارد؛ آن هم در حالی که محبوب‌ترین و پربازدیدترین شبکه‌اجتماعی در جهان و آسیا، «فیس‌بوک» گزارش شده است.

بررسی‌ وضعیت شبکه‌های اجتماعی در سراسر جهان نشان می‌دهد اینستاگرام، محبوب‌ترین شبکه اجتماعی در ایران است و به دلیل جذابیت‌های بصری و امکاناتی که به طور مستمر به روز می‌شود، توانسته جایگاه بسیار خوبی در کشور ما پیدا کند. این در حالی است که شبکه اجتماعی مورد استفاده بیشتر کشورهای آسیایی و سایر کشورهای جهان فیس‌بوک به شمار می‌رود. البته دلایل متعددی برای محبوبیت زیاد این پلتفرم در ایران بیان شده که در این گزارش، برخی از مهم‌ترین آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.

با وجود اینکه امکانات اینستاگرام از جمله پخش زنده و استوری مورد توجه بسیاری از مخاطبان جهانی قرار گرفته، اما همچنان ناتوانی در آپلود ویدئوهای بلند، از مشکلات این شبکه اجتماعی به شمار می‌رود؛ مشکلی که با اضافه‌شدن قابلیت IGTV در سال ۲۰۱۸ تا حد زیادی برطرف شد، اما همچنان در انتشار ویدئوهای طولانی و غیرزنده در اینستاگرام برای کاربران، مشکلاتی گزارش می‌شود.

اینستاگرام در ایران همانند اکثر شبکه‌های اجتماعی خارجی دیگر همچون فیس‌بوک، ایکس و یوتیوب فیلتر است؛ البته این شبکه تا ۱۰ دی ماه سال‌ ۱۳۹۶ باز بود و در ناآرامی‌های آن سال تنها ۴ روز مسدود و از ۱۴ دی رفع فیلتر شد و بسیاری از کسب و کارها و فعالیتهای فرهنگی به ویژه در مقطع همه گیری کرونا در آن فعال شدند. با التهابات سال ۱۴۰۱، اینستاگرام مجددا فیلتر شد؛ فیلترینگی که این کسب و کارها تصور می‌کردند با بازگشت آرامش رفع می‌شود و فعالیت خود را از سر می‌گیرند؛ اما تا کنون این انتظار برآورده نشده است.

به طور کلی موضوع فیلترینگ اینستاگرام به‌دلایل مختلف نه فقط در ایران، بلکه در کشورهای دیگری همچون هنگ‌کنگ، روسیه و چین نیز اعمال شده و این محدودیت به‌دلیل موارد مختلف مانند مشکلات سیاسی چین و روسیه با آمریکا به عنوان متولی اصلی اینستاگرام و نیز مسائل داخلی بوده است.

تصویر زیر، به خوبی با نمایش میزان عمومیت و محبوبیت شبکه‌های اجتماعی در کشورهای مختلف، نشان می‌دهد که فیس‌بوک با اختلاف، پرکاربردترین رسانه اجتماعی دنیا محسوب می‌شود و تنها در ایران اصلی‌ترین استفاده‌ از شبکه اجتماعی به اینستاگرام تعلق دارد. ونزوئلا برجسته‌ترین استفاده‌کننده «یوتیوب» و «وی‌کونتکت» (Vkontakte)، شبکه‌ اجتماعی پرکاربرد در روسیه مشخص شده است.

 

سنجش میزان استفاده شبکه‌های اجتماعی مختلف در قاره آسیا در نمودار میله‌ای زیر نمایش داده شده است و فیس‌بوک با اختلاف زیاد در صدر قرار دارد. یوتیوب و توئیتر در جایگاه دوم و سوم پراستفاده‌کنندگان شبکه اجتماعی در آسیا هستند و اینستاگرام که محبوبیت و استفاده زیادی در ایران دارد، با ۶.۷۵ درصد جایگاه چهارم را به خود اختصاص داده است.

 

در گراف زیر، مقیاس سنجش فراتر رفته و میزان محبوبیت و استفاده از شبکه‌ها و پیام‌رسان‌ها در عرصه جهانی واکاوی شده است:

فیس‌بوک و یوتیوب در جهان همانند آسیا بیشترین محبوبیت را دارند و اینستاگرام رتبه سوم را کسب کرده است. توئیتر که در آسیا سومین شبکه اجتماعی محبوب بود، در جهان رتبه دوازدهم را کسب کرده تا نشان دهد توجه آسیایی‌ها به طور آشکاری به این پلتفرم بیشتر از سایر مردم جهان است.
شاید یکی از دلایل این میزان تفاوت و توجه آسیایی ها به بستر توئیتر، تحولات زیادی است که در خاورمیانه در این سال‌ها اتفاق افتاده و توئیتر بهترین رسانه برای انعکاس آن در نظر گرفته شده است.

 

 

در تصویر زیر، میزان کاربرد شبکه‌های اجتماعی مختلف داخل ایران مورد سنجش قرار گرفته و اینستاگرام با ۷۵.۹۴ درصد و اختلاف زیاد، در صدر پرکاربردترین پلتفرم‌ها قرار گرفته است. «پینترست»، دیگر شبکه‌ اجتماعی تصویری، در جایگاه دوم قرار دارد تا نشان دهد ایرانیان تا چه اندازه به پلتفرم‌های تصویری علاقه‌مندند. «فیس‌بوک» که در آسیا و جهان رتبه نخست استفاده را دارد، در ایران با کمتر از ۵ درصد، رتبه سوم استفاده را کسب کرده و «ایکس(توئیتر)» با کمتر از ۲ درصد، جایگاه‌های بعدی استفاده در ایران را از آن خود کرده‌اند. (منبع: Statcounter)

 

در جدول زیر، پرفالورترین کاربران اینستاگرام فارسی مقایسه شده‌اند. بی‌بی‌سی فارسی با ۲۱.۵ میلیون، پرفالورترین اکانت اینستاگرام فارسی است و به جز رادیو جوان و من‌وتو، دیگر افراد این فهرست را سلبریتی‌های ورزشی و هنری تشکیل داده‌اند.

در گراف زیر، نمایشی از جدول کاربران پرفالور اینستاگرام فارسی به صورت نمودار میله‌ای ارائه شده است:

 

چرا اینستاگرام تا این اندازه موفق بوده است؟

۱. دسترسی آسان و کاربری ساده
دسترسی راحت و فیلتر نبودن آن در ابتدای فعالیت این شبکه اجتماعی، شاید یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده و محبوبیت زیاد اینستاگرام در ایران باشد که با وجود فیلترینگ آن از شهریورماه ۱۴۰۱ همچنان کاربران زیادی را به تداوم حضور در این بستر قانع کرده است. در شرایطی که سایر شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، یوتیوب و توئیتر به فیلترشکن نیاز دارند، اینستاگرام تا سال ۱۴۰۱ بدون فیلترشکن در ایران قابل استفاده بود و این دسترسی، تاثیر زیادی در آشنایی اولیه و همه‌گیری آن در ایران داشته است.

دسترسی به اینستاگرام از طریق تلفن همراه به عنوان یک وسیله پرکاربرد در دست مردم، باعث شده کاربرد آن در ایران به طور قابل ملاحظه‌ای زیاد باشد؛ آن هم در حالی که فیس‌بوک به عنوان آلترناتیو دیگر اینستاگرام که پیش از آن کاربرد زیادی در ایران داشت، بیشتر در رایانه‌های خانگی و اداری قابل استفاده بود و همین باعث کاربری کمتر آن نسبت به اینستاگرام شده است.

کار با این شبکه اجتماعی با وجود قابلیت‌هایی مانند انواع فیلترها، امکانات تغییر عکس و تنظیم‌های شخصی‌کردن صفحه، نسبتا ساده است و افرادی که چندان با فناوری روز نیز ارتباط و آشنایی نداشته باشند، به راحتی می‌توانند از اینستاگرام استفاده کنند.

این ویژگی‌ها سبب‌شده افرادی با سنین مختلف عضو شبکه اینستاگرام شده و عکس‌هایشان را به‌سادگی با دیگران به اشتراک بگذارند؛ حتی کسانی که مایل به فعالیت اجتماعی زیادی نیستند و به دلایل مختلف ترجیح می‌دهند بیشتر وقتشان را در فضای خانه بگذرانند نیز حضور در این شبکه و اطلاع یافتن از محیط اطرافشان از طریق اینستاگرام را فرصت مناسبی می‌دانند.

 

۲. اطلاع‌رسانی عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای
در سال‌های اخیر، اینستاگرام در ایران به مرجعی برای دسترسی به اخبار و اطلاعات مهم و جریان‌سازی رسانه‌ای بدل شده و این بُعد رسانه‌ای سبب شده رسانه‌های مختلف دیداری، شنیداری و نوشتاری به‌دنبال ایجاد صفحه‌های اینستاگرامی باشند. صفحه خبری بی‌بی‌سی فارسی با بیش از ۲۰ میلیون دنبال‌کننده نشان داده از این بستر به خوبی می توان برای جریان‌سازی رسانه‌ای، استفاده کرد. اگرچه از طریق فضاهایی مانند ایکس نیز می‌توان این اطلاع‌رسانی را انجام داد اما اینستاگرام به‌دلیل جذابیت‌های بصری، قابلیت بیشتری برای تاثیرگذاری بر مخاطب و نشان دادن اهمیت و ابعاد وقایع دارد.

به طور کلی، یکی از مهمترین اتفاقاتی که شبکه‌های اجتماعی به همراه داشته، تحرک اجتماعی و بیرون آوردن اجتماع از فضای رکود و رخوت است، اینستاگرام نیز برای کاربران خود این نقش را ایفا کرده است.

 

۳. همه‌گیری میان طیف‌های مختلف فکری، قومی و سنی
فراگیری و ضریب نفوذ بالای اینستاگرام در میان آحاد ایرانیان از عوام تا روشنفکران، قومیت‌های مختلف، سن، جنسیت و علاقه متنوع باعث شده این شبکه‌اجتماعی به یکی از مهم‌ترین مراکز دریافت نظرات مردم تبدیل شود. حضور حداکثری مردم در یک رسانه ‌اجتماعی با وجود اینکه می‌تواند فرصت‌های زیادی را برای آموزش و اطلاع‌رسانی فراهم کند، تهدیدهایی نیز برای خانواده‌ها به ارمغان آورده که کارشناسان از آن به عنوان اعتیاد به اینستاگرام یاد کرده‌اند.

در واقع حضور بیش از اندازه در این فضا سبب مشکلات روحی و روانی زیادی در کاربران ‌می‌شود؛ علاوه بر اینکه برخی فرهنگ‌های نامناسب زندگی غیرایرانی و سبک‌زندگی (لایف‌استایل‌) غربی ناشی از این میزان استفاده بیش از اندازه از اینستاگرام در ایران بوده است. افراد در این شبکه اجتماعی کاربران می‌توانند از زندگی روزمره خود، وقایع و هر چیزی که دوست دارند ، عکس و فیلم گرفته و در نهایت آن را با کسانی که دوست دارند به اشتراک بگذارند.

 

۴. محلی برای تجارت و کسب‌وکارهای مجازی رایگان
اینستاگرام بدون شک یکی از رخدادهای مهم در زمینه کسب‌وکارهای تجاری در ایران است که سبب‌شده شمار زیادی از کاربران بدون سرمایه آنچنانی، فروشگاه فیزیکی و پرداخت مالیات، به درآمد برسند. بر اساس آمار منتشره توسط یکی از مرکز پژوهشی کشور در سال ۱۴۰۰ درباره کسب‌وکارهای فعال در بستر اینستاگرام، ۹ میلیون نفر یا به عبارت دیگر یک میلیون و ۷۰۰ هزار کسب‌وکار در این بستر کسب درآمد می‌کنند.

این مرکز پژوهشی، مشاغل فعال در اینستاگرام را به ۱۲ گروه تقسیم کرده است. بر اساس تحلیل و تقسیم‌بندی انجام‌شده توسط بتا، پوشاک، آرایشی و بهداشتی و مشاوره و خدمات بیشترین مشاغل حاضر در اینستاگرام هستند. این مشاغل به ترتیب ۳۰، ۲۰ و ۱۰ درصد این بازار را در اختیار دارند. این در حالی است که تعداد قابل توجهی از کسب‌وکارهای فعال در اینستاگرام، امکان کسب درآمد از منابع دیگر از جمله راه‌اندازی فروشگاه یا دفتر کار فیزیکی را ندارند.

 

در واقع فضای اینستاگرام نه فقط به‌عنوان یک شبکه سرگرم‌کننده و تفریحی، بلکه به‌ عنوان بستری برای انجام فعالیت‌های تجاری نیز مطرح است؛ از آنجا که مرجعی قانونی و رسمی برای مدیریت مبادلات انجام شده در اینستاگرام وجود ندارد، میزان گردش مالی حاصل از مبادلات کالا و خدمات در این پلت‌فرم قابل محاسبه نیست.
سلبریتی‌های اینستاگرام از طریق تبلیغات، معرفی محصول و برندهای مختلف، همکاری در فروش و همکاری با کسب‌وکارهای بزرگ درآمدهای بسیار خوبی دارند. هر چقدر تعداد فالوورها، محبوبیت و میزان شناخت افراد از آن‌ها بیشتر باشد، درآمد آن‌ها هم بیشتر است. البته موضوع فعالیت آن‌ها هم روی درآمدشان تاثیرگذار است. در اینستاگرام، سلبریتی‌های ایرانی زیادی وجود دارند که درآمد ماهانه آن‌ها از چند صد میلیون تا چند میلیارد متفاوت است. ساده‌ترین راه درآمد این افراد از راه تبلیغات است.

براسا گزارش ایرنا در سال ۱۴۰۲، اداره مالیات وضعیت اظهارنامه‌های سال ۹۹ و ۱۴۰۰ اینفلوئنسرها با دنبال‌کننده بالای ۵۰۰ هزار نفر را مورد بررسی قرار داد و در نهایت ۵۵۱ کاربر و فعال مجازی دارای بیش از ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده را شناسایی کرد که مشمول مالیات بر درآمد می‌شدند. در نهایت پس از بررسی هویت افراد، برای ۱۲۳ اینفلوئنسر که درآمد قابل توجهی داشتند، درآمد تشخیصی صادر شده‌ است.

«واینرها» دسته‌ای از فعالان اینستاگرامی هستند که هدف آنان تولید محتوای سرگرم‌کننده و کمدی است. این افراد با طنزپردازی به تبلیغ محصول یا خدمت می‌پردازند. تعرفه استوری این افراد به دلیل بازدید بالایی که دارند، از ۱۰۰‌ میلیون تومان آغاز می‌شود. یک اینفلوئنسر اینستاگرامی دیگر ۱۰ میلیون فالور دارد و حوزه فعالیت او «طنز» است. او برای سه استوری که به مدت ۲۴ ساعت در صفحه وی قرار بگیرد، ۳۵ میلیون تومان دریافت می‌کند و معمولا هر روز نیز از این تبلیغات در صفحه‌اش به چشم می‌خورد. این فرد اگر در ماه فقط روزی سه استوری ویژه بگذارد، درآمد ماهیانه‌اش از یک میلیارد عبور می‌کند.

 

۵. دسترسی و تعامل با سلبریتی‌ها و زندگی آنها
یکی از مواردی که در بیشتر شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام وجود دارد، قابلیت ارتباط گرفتن مردم با افراد سرشناس در حوزه‌های مختلف فرهنگی، ورزشی، اجتماعی، سیاسی و ... است. چهره‌های دانشگاهی، بازیگران، خواننده‌ها و ورزشکاران سرشناس، با حضور در این شبکه اجتماعی و به اشتراک گذاشتن دیدگاه‌ها و آخرین فعالیت‌هایشان، به طور مستقیم با مردم در ارتباط هستند و انتقادها و پیشنهادهای آنها را به سرعت دریافت می‌کنند.

این قابلیت که مزیتی دوسویه است، تا کنون پای چهره‌های سرشناس زیادی را به اینستاگرام باز کرده است؛ هرچند در برخی موارد، هجمه‌هایی که علیه آنها در صفحه شخصی‌شان صورت گرفته، سبب شده عطای داشتن آن را به لقایش ببخشند. از مهم‌ترین شخصیت‌ها و مقام‌های ایرانی که در این رسانه اجتماعی حساب کاربری رسمی دارند، می‌توان به صفحه رهبر معظم انقلاب با ۴.۹ میلیون و شهید رئیسی با ۲.۸ میلیون دنبال‌کننده اشاره کرد. اینستاگرام در سال‌های اخیر اکانت بسیاری از شخصیت‌های سیاسی کشور را مسدود کرده است.

سنجش ۲۰ چهره‌سیاسی پرفالور اینستاگرام فارسی به صورت نمودار میله‌ای نیز در تصویر زیر آمده است:

 

نکته مهم اینکه، دفتر آیت‌الله هاشمی اعلام کرد که وی هیچ صفحه ای در اینستاگرام ندارد.

 

۶. اینستاگرام و سیاست سانسور

یکی از نقدهای کاربران ایرانی به اینستاگرام، رویکرد سانسور این شبکه اجتماعی است. این شبکه صفحه امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب (با نزدیک ۵ میلیون دنبال‌کننده) را در بهمن‌ماه ۱۴۰۲ حذف کرد. همچنین با توجه به سیاستهای ایالات متحده و تیم رهبری آن، در مقاطعی به حذف صفحات با نام یا محتوای مرتبط با سردار شهید قاسم سلیمانی، شهید سید حسن نصرالله و دیگر چهره‌های مقاومت پرداخته و حتی صفحات بسیاری از کاربران با چنین محتواهایی را حذف کرده و موجب نارضایتی بخشی از کاربران ایرانی شده و این افراد که در دور زدن این موارد تجربه دارند، ترجیح می‌دهند برای در امان ماندن از الگوریتم های هوش مصنوعی این شبکه، از حروف مقطع و رمزآلود مثل «ش هید» استفاده کنند. در کنار این سیاست، اینستاگرام مطابق رویکرد اخلاقی خود، به کاربران زیر ۱۳ سال اجازه حضور نمی‌دهد و حتی صفحات افراد زیر ۱۳ سال را حذف می‌کند.

 

۷. ایجاد چهره‌ای جدید، دلخواه و اغراق‌آمیز از کاربران
تغییر چهره واقعی با هویت ساخته‌شده در فضای مجازی، یکی از ویژگی‌های مهمی است که به طور کلی در شبکه‌های اجتماعی و به طور خاص در اینستاگرام اتفاق می‌افتد؛ به این‌ شکل که کاربران این پلتفرم، آنچه را که دوست دارند و نه آنچه را که هستند، به مخاطبان و دنبال‌کنندگان خود نمایش می‌دهند.
این شکل از بازنمایی شخصیتی اگرچه ممکن است باعث افزایش اعتماد به نفس و ارتقای هویت اشخاص شود، اما در حقیقت به نقابی می‌ماند که در چهره‌ واقعی افراد، تفاوت زیادی ایجاد می‌کند و سبب قلب واقعیت و نوعی دروغ‌ و بزرگنمایی و جعلی‌بودن را ترویج می‌کند.

در هر حال، این شکل از بازنمایی هویت افراد در شبکه‌های اجتماعی و ترسیم چهره‌ای متفاوت با شخصیت واقعی، مورد توجه و اقبال تعداد زیادی از کاربران اینستاگرام است و این قابلیت را به این پلتفرم داده که در میان کاربران ایرانی محبوب شود.
بصری بودن اطلاعات مبادله‌شده در این شبکه باعث می‌شود افراد، با دقت بیشتری به جزئیاتی که در اطرافشان وجود دارد نگاه کنند و برای داشتن زندگی با کیفیت بهتری نسبت به آنچه پیش از آن داشتند، تلاش کنند. این تلاش‌ها اگرچه ممکن است با مصرف‌گرایی همراه شود اما برای عده بسیاری با ابتکار، خلاقیت و تنوع بخشی با راهکارهای ساده همراه بوده است.

 

۸. محتوای تصویری، جذابیت‌های و امکانات
براساس داده‌های وبسایت تحلیلی_آماری StatCounter که سامانه سنجش داده‌های مختلف به شمار می‌رود، اینستاگرام و پینترست محبوبترین شبکه‌های اجتماعی هستند که در ایران استفاده می‌شوند. به اشتراک گذاشتن تصاویر زندگی شخصی و امکاناتی از جمله لایو (زنده) سبب‌شده مخاطبان، بیشتر از این پلتفرم استفاده کنند.

طبق نتایج یک بررسی که توسط بلومبرگ منتشرشده، ۵۸ درصد از کاربران اینستاگرام در جهان اعلام کرده‌اند، روزانه به این فضای مجازی مراجعه می‌کنند و این رقم برای پینترست ۲۳ درصد گزارش شده است. بسیاری از طرفداران اینستاگرام یکی از مهمترین دلایلی را که به این شبکه بیش از سایر فضاهای مشابه علاقه نشان می‌دهند، عکس‌محور بودن آن دانسته‌اند. آنها می‌گویند: چرا وقتی می‌توان فقط با یک عکس، بسیاری از حرف‌ها را به مخاطب منتقل کرد، باید متن‌های طولانی را خواند؟
این کار ساده‌تر، جذابتر، گویاتر و حتی قانع‌کننده‌تر از توضیح دادن با کلمات است. ضمن اینکه اشتراک عکس، نیازی به ترجمه ندارد و افرادی از کشورها و زبان‌های مختلف می‌توانند فقط از طریق عکس با یکدیگر در ارتباط باشند.

یک ویژگی متمایز اینستاگرام این است که با اشتراک‌گذاری عکس، هم احساسی نوستالژیک به کاربر منتقل می‌کند و هم با انواع قابلیت‌هایی که در اختیار او می‌گذارد، سبب می‌شود عکس‌ها از کیفیت مناسبی برخوردار باشند. این ویژگی‌ها، هم برای کسانی که مخاطبان عادی عکس و عکاسی هستند از جذابیت برخوردار است و هم برای عکاسان حرفه‌ای که می‌خواهند به جای نمایشگاه عکس، توسط تلفن همراه با مخاطبان خود ارتباط داشته باشند.

قادر باستانی‌تبریزی - در دنیای امروز شبکه‌های اجتماعی موبایلی به بستر اصلی تبادل اطلاعات و نظرات تبدیل شده‌اند، اما آیا این فضاهای مجازی به‌جای کمک به گفت‌وگوهای آزاد، خود به حباب‌هایی برای حفظ سکوت و خودسانسوری تبدیل شده‌اند؟! شبکه‌های اجتماعی موبایلی، بخش عمده‌ای از زمان مردم را به خود اختصاص داده‌اند.

از واتساپ و تلگرام گرفته تا اینستاگرام، گروه‌های دوستانه و خانوادگی به فضایی برای تبادل اطلاعات، اخبار و حتی بحث‌های سیاسی و اجتماعی تبدیل شده‌اند. با این حال اگرچه این پلتفرم‌ها در ابتدا نویددهنده ارتباطات سریع و آزاد بودند، اما به‌مرور زمان به بسترهایی برای خودسانسوری، محافظه‌کاری و حتی سکوت تبدیل شده‌اند.

این تحول به‌ویژه در مواقعی که موضوعات حساس سیاسی و اجتماعی مطرح می‌شود، بیشتر خود را نشان می‌دهد. در چنین شرایطی، به‌نظر می‌رسد که افراد بیشتر تمایل دارند تا دیدگاه‌های غالب و اکثریت را بازتاب دهند تا اینکه نظرات شخصی خود را بیان کنند. این رفتار، نشان از ایجاد یک نوع فشار اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی دارد که افراد را به سمت پذیرش دیدگاه‌های رایج و متداول سوق می‌دهد و از بیان نظرات متفاوت می‌ترسند. پدیده‌ای که در این زمینه قابل‌توجه است، پدیده‌ای به‌نام «مارپیچ سکوت» است که توسط الیزابِت نوئل نِومان، جامعه‌شناس آلمانی معرفی شده است.

این نظریه توضیح می‌دهد که افراد به‌طور ناخودآگاه برای جلوگیری از قرار گرفتن در موقعیت اقلیت، از وارد شدن به بحث‌های سیاسی یا اجتماعی اجتناب می‌کنند. به‌عبارت‌دیگر، آنها از ترس طرد اجتماعی و مواجهه با تمسخر یا فشار گروهی، سکوت می‌کنند و خود را از مشارکت در گفت‌وگوهای عمومی باز می‌دارند. در ابتدا این تصور وجود داشت که فضای اینترنت، به‌ویژه فضای مجازی، می‌تواند ابزار مناسبی برای بیان آزادانه دیدگاه‌ها باشد و به‌نوعی فرآیند «مارپیچ سکوت» را خنثی کند، اما واقعیت امروز نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی به‌جای اینکه بستری برای تبادل آزاد اطلاعات باشند، گاهی به ابزاری برای ترویج سکوت و خودسانسوری تبدیل شده و در مواقع حساس، بیشتر به بازتاب‌دهنده فشارهای اجتماعی و هنجارهای غالب تبدیل می‌شوند تا محلی برای گفت‌وگو و تبادل‌نظر.

بسیاری از افراد، به‌ویژه در مباحث سیاسی، ترجیح می‌دهند نظرات خود را از ترس تبعات بعدی، با دیگران در میان نگذاشته و به‌جای آن، با موافقت با دیدگاه‌های رایج، از وارد شدن به مباحث جنجالی اجتناب کنند. این پدیده، به‌طور غیرمستقیم منجر به سکوت و کاهش مشارکت در مباحث عمومی می‌شود. این وضعیت خطرناک به‌تدریج به قطبی‌شدن جامعه منجر می‌شود.

در جوامعی که گفت‌وگو و تبادل‌نظر در زمینه مسائل مهم اجتماعی و سیاسی از میان می‌رود، افراد خود را در گروه‌های هم‌نظر با خود محصور می‌کنند. این روند به گسست عمیق میان بخش‌های مختلف جامعه منجر شده و فضای عمومی کشور را از هرگونه بحث و تبادل فکری واقعی تهی می‌کند. این مشکل نه‌تنها توان حل مسائل اجتماعی و سیاسی را کاهش می‌دهد، بلکه فرآیند تصمیم‌گیری عمومی و همبستگی اجتماعی را نیز تهدید می‌کند. قطبی‌شدن جامعه به‌معنای گسست و تفکیک میان گروه‌های مختلف است که به‌جای تلاش برای یافتن نقاط مشترک، بر تفاوت‌ها و اختلاف‌ها تأکید می‌کنند.

این پدیده می‌تواند به‌سرعت به یک چالش جدی برای همبستگی اجتماعی تبدیل شود و توانایی جامعه برای حل مسائل و مشکلات را به‌شدت کاهش دهد. در چنین شرایطی، فرآیندهای دموکراتیک و تصمیم‌گیری به کندی پیش می‌روند و اعتماد اجتماعی نیز دچار تزلزل می‌شود. برای مقابله با این وضعیت، ضروری است که جامعه به ترویج فرهنگ گفت‌وگو و پذیرش دیدگاه‌های مختلف، توجه بیشتری داشته باشد.

در این راستا، باید تلاش کرد تا فضاهایی برای تبادل آزاد و صادقانه نظرات فراهم شود، بدون ترس از طرد شدن یا نادیده گرفته شدن. لابد در این صورت است که جامعه قادر خواهد بود به‌طور مؤثر و سازنده مشکلات خود را حل کند و از تضادهای درون‌جامعه‌ای جلوگیری نماید.  به‌جای اینکه شبکه‌های اجتماعی، محلی برای تأکید بر نظرات غالب و یکپارچه باشند، بهتر است به بستری برای گفت‌وگوهای سازنده و پذیرش تنوع دیدگاه‌ها تبدیل شوند.

این مسیر کمک می‌کند تا از بحران‌های بزرگ اجتماعی جلوگیری کرده و به جامعه‌ای پیشرفته‌تر و همبسته‌تر تبدیل شویم. شاید در چنین فضایی می‌توانیم امیدوار به حل مسائل پیچیده اجتماعی و سیاسی باشیم و از بروز بحران‌های فرسایشی و بی‌اعتمادی در سطح جامعه جلوگیری کنیم. (منبع:هم‌میهن)

سالهاست زندگی خانواده‌های ایرانی دستخوش آموزش بلاگرها شده است؛ آموزش‌هایی که در ورای رونق اقتصادی برای بلاگرها تغییراتی را در سبک زندگی خانوار شهری و روستایی ایران ایجاد کرده است.

به گزارش ایرنا فضای مجازی پنجره‌های جدیدی را به روی خانواده‌های ایرانی باز کرده است، پنجره‌ای که به تعبیری، تصاویر متعددی را مقابل دیدگان اعضای خانواده به تصویر می‌کشد؛ هرچند کارشناسان برای استفاده از فضای مجازی به خانواده‌ها توصیه‌هایی ارائه می‌کنند و محدودیت‌هایی را در نظر می‌گیرند، اما مادران به عنوان رکن اصلی ترسیم کننده سبک زندگی و به عنوان یکی از مخاطبان اصلی فضای مجازی به ویژه اینستاگرام، گاهی در قالب این محدودیت‌ها نمی‌گنجند و بدون توجه به عوارض تغییر سبک زندگی بر اساس آموزه‌های اینستاگرام، تغییرات زیادی را در خانه و خانواده ایجاد می‌کنند.

تغییراتی که تنها به سبک تهیه غذا و سرو آن محدود نمی‌شود، بلکه شامل خریدهای جدید لوازم خانه تا خرید مواد غذایی با برندهایی معرفی شده توسط بلاگرها، خرید لباس کودک و سایر اقلام می شود؛ موضوعی که در برخی موارد برای ادامه مسیر، مسیری سخت، گران و بی محتوا را به خانواده تحمیل می کند.

طبق گزارش منتشر شده از سوی سازمان ملل متحد، امروزه در سراسر جهان حدود ۶۳ درصد از زنان به محیط دیجیتال (اینترنت) دسترسی دارند، در حالی که این رقم در مردان ۶۹ درصد است؛ در کشور ما نیز بر اساس نتایج جدیدترین نظرسنجی ملی ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) در خصوص میزان استفاده ایرانیان بالای ۱۸ سال ساکن در مناطق روستایی و شهری کشور از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی، که شهریورماه امسال به شیوه مصاحبه حضوری تهیه شد، مشخص شد که ۸۲.۲ درصد ایرانیان دست‌کم از یکی از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.

روند استفاده ایرانیان از فضای مجازی نشان می‌دهد که ۳۳.۵ درصد زن، ۳۳.۱ مرد از واتس آپ؛ ۵۰.۷ درصد زن و ۵۰.۶ مرد از اینستاگرام؛ ۴۱.۴ زن و ۳۷.۱ مرد از تلگرام، ۱۱.۶ زن و ۷.۸ مرد از بله، ۳۴.۱ زن و ۲۴ درصد مرد از ایتا؛ ۳۰.۳ زن و ۲۶.۹ مرد از روبیکا استفاده می کنند.

 

تنوع فضای مجازی و تفاوت سبک زندگی امروز با دیروز

درباره اینکه این تغییرات چه میزان بوده است و سبک زندگی امروز با وجود تنوع فضای مجازی با سبک زندگی مادران دیروز چه تفاوت هایی کرده است با دکتر منصوره حجاری؛ پژوهشگر خانواده و رسانه گفت و گو کرده ایم؛ او در این خصوص و درباره این موضوع که بلاگرها چگونه زندگی را برای خانواده ها بازنمایی می‌کنند، اظهار داشت: در حال حاضر با رشد صفحات متعدد بلاگرهای خانواده در پلتفرم‌های تصویر محور ایرانی و خارجی روبرو هستیم؛ هم در اینستاگرام و هم در روبیکا صفحه‌های متعددی را می‌بینیم که بلاگرها در آنها در حال بازنمایی زندگی خانوادگی خودشان هستند و دنبال کنندگان نیز به تدریج رشد چشمگیری داشته‌اند حتی اکنون صفحاتی داریم که دنبال کنندگان میلیونی دارند.

وی در پاسخ به این پرسش که چطور بلاگرهای خانواده، سبک زندگی را باز تعریف می‌کنند، گفت: این موضوع در دو محور ساختارهای ارتباطی خانواده و فرایندهای ارتباطی خانواده توصیف می‌شود؛ که ساختارهای ارتباطی بر اساس مدل‌های نظری به سه محور تغییرات در مرزهای خانواده، تغییرات در نقش‌های خانوادگی و تغییرات در قوانین خانواده تقسیم می شود.

حجاری ادامه داد: فرایندهای ارتباطی هم شامل تغییرات در بازتعریف آغاز رابطه، ازدواج و تغییراتی که در مرحله نگهداری رابطه و صمیمیت وجود دارد، تعریف می شود.

وی با بیان اینکه در باز تعریف مرزها می‌توانیم به بازتعریف مرزهای حریم خصوصی خانواده اشاره کنیم، تاکید کرد: در صفحات خانوادگی ما با مرزهای بسط یافته نمایش خانواده مواجه هستیم؛ مرزهای حوزه خصوصی خانه کمرنگ و مبهم شده و در تصاویر مشاهده می‌کنیم که بلاگرها تصاویری از خصوصی‌ترین حوزه‌های خانه را به نمایش می‌گذارند؛ تصاویر اتاق خواب، تصاویری از اتاق کودک، تصاویری از آشپزخانه، تصاویری از پذیرایی و سالن و همه اجزای خانه در معرض دید کاربران و دنبال کنندگان قرار می‌گیرد.

این پژوهشگر حوزه خانواده و رسانه خاطر نشان کرد: در بازتعریف مرزهای حریم خصوصی در پلتفرم ها، مرزهای حریم خصوصی هم بین زوج‌ها و هم در ارتباط زوج با دیگران حالت سیالی پیدا کرده است؛ به عنوان مثال در حال حاضر زوج‌ها بر سر اینکه چه تصاویری را در اکانت‌های حساب شخصی خودشان منتشر کنند از زندگی خانوادگی و تا کجا حریم خصوصی فرد حساب می‌شود و تا کجا حریم خصوصی خانواده محسوب می‌شود با یکدیگر چالش دارند.

حجاری با بیان اینکه می توان تاکید کرد که تغییرات ساختاری و تغییرات فرایندی باعث تغییراتی در زیست بوم ارتباطی خانواده جدید شده است؛ اظهار داشت: بازنمایی که از خانه انجام می شود؛ برای دنبال کنندگان به این صورت است که خانه دارای یک فضای وسیعِ طراحی شده و دارای تنوع فضایی به نمایش گذاشته می‌شود و جزئیات جدیدی به خانه‌ها اضافه می‌شود.

به گفته وی؛ برای بلاگرها مهم است که به دنبال کنندگان بگویند که جزئیاتِ خاص در خانه آنها رعایت می‌شود، به عنوان مثال: کافی بار، کلوزت روم، لاندری، به عنوان اجزاء جدید خانه‌های ایرانی در حال حاضر در صفحات اینستاگرام و در نمایشی که آنها از خانه خود می‌دهند، دیده می‌شود؛ موضوعی که در خانه‌های سنتی به این شکل وجود نداشت.

 

ارتباط همسرانگی به حوزه عمومی راه یافته است

این پژوهشگر خانواده و رسانه با بیان اینکه در پلتفرم‌های تصویری و فعالیت بلاگرهای خانگی ارتباط همسرانگی به حوزه عمومی راه یافته است؛ از نمایش به آغوش کشیدن و هر نوع ارتباطی که قبلاً در حوزه خصوصی همسران جای می‌گرفت در فضای مجازی سخن گفت و افزود: این تصاویر اکنون با دنبال کنندگان و سایر کاربران به اشتراک گذاشته می‌شود.

وی با بیان اینکه در حال حاضر با «آشنایی پلتفرمی شده» مواجه هستیم، اظهار داشت: در آشنایی پلتفرمی شده، با سه عنصر گمنامی، خودافشایی، آشنایی اینستاگرامی مواجه هستیم؛ برای برخی کاربران دوره آشنایی ازدواج به صورت کاملاً مجازی طی می‌شود و حتی در برخی موارد خانم و آقا اساساً اصلاً به صورت حضوری یکدیگر را نمی‌بینند و مدت زیادی حتی در دوره یک ساله به صورت گمنام در فضای مجازی و پلتفرم ها آشنا می شوند؛ کاربران هویت واقعی خود را در چت مشخص و شفاف نشان نمی‌دهند و با پدیده گمنامی مواجه هستیم.

حجاری افزود: در حقیقت اکانت‌های کاربری در قالب شخص دیگری با تصویر و هویت شخص دیگری خود را بازنمایی می‌کنند و کاربران رابطه را کاملاً به صورت مجازی طی می‌کنند.

تغییر سلیقه ازدواج با بازنمایی ازدواج بلاگرها

این پژوهشگر خانواده و رسانه با بیان اینکه بازنمایی ازدواج بلاگرها در صفحات مجازی سلیقه ازدواج را نیز تغییر داده است، خاطر نشان کرد: بازنمایی ازدواج بلاگرها و عشق نمایش داده شده بین آنها، تمایل به واسطه گری در ازدواج را کاهش داده و جوانان با داستان عاشقانه بلاگرها تصمیم به ازدواجی دارند که با واقعیت همخوانی ندارد و به راحتی آنان را به ناامیدی می کشاند.

وی افزود: درباره نگهداری رابطه و صمیمیت نیز تغییرات مرزها و نمایش مرزهای خصوصی ارتباط همسری توانسته فرایندهای صمیمیت و نگهداری ازدواج را دچار باز تعریف کند.

 

بازآفرینی مناسک و تعاملات خانوادگی

این پژوهشگر خانواده و رسانه با بیان اینکه در صفحات بلاگرها مناسک جدیدی باز تولید و به نمایش گذاشته می شود، افزود: یکی از این مناسک، عکاسی در موقعیت‌های مختلف هدیه دادن یا سوپرایزهای متنوع و روایت‌های بریده و کوتاه از زندگی خانوادگی است، این موارد ابزارهای رسانه‌ای شدن و نمایشی شدن خانواده هستند؛ عنصر مرکزی که در این نمایش وجود دارد موقتی بودن و در لحظه بودن در برابر جریان دائم زندگی است.

حجاری ادامه داد: در زندگی نمایشی امروز و چیزی که در گذشته وجود داشته تفاوتی وجود دارد و آن اینکه درگذشته جریان مستمر و دائمی زندگی در زندگی مشترک محوریت داشت اما چیزی که اکنون در این فضا به نمایش گذاشته می‌شود اکنون زدگی و موقتی بودن و در لحظه بودن است.

وی، از اشتراک سفرشخصی شده و یا تفریحات فردی زنانه به عنوان یکی دیگر از بازتعریف نقش‌ها یاد کرد و افزود: با بازنمایی از زنانی که سوپرمام یا ابر مادر هستند، مواجه هستیم، مادرانی که به راحتی می‌توانند سفر شخصی و مستقل داشته باشند و یا برنامه‌شان را به گونه ای تنظیم کنند که فرزند پروری دچار مشکل نشود؛ از طرفی نقش‌هایی که در خانه دارند را به خوبی بازنمایی می‌کنند که در حال انجام آن هستند.

به گفته این پژوهشگر خانواده و رسانه؛ والدگری مشارکتی، نکته دیگری است که در این صفحات دیده می شود، موضوعی که در زندگی خانوادگی سنتی کمتر دیده می‌شد؛ در تصاویر دیده می‌شود که هم پدر و هم مادر در کنار یکدیگر با فرزند بازی می‌کنند به فرزند غذا می‌دهند و با یک والدگری مشارکتی به عنوان بازتعریف نقش‌های سنتی مواجه هستیم.

 

فضای مجازی تیغ دولبه

این پژوهشگر خانواده و رسانه با تاکید براینکه حضور رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های مختلف و کاربری اعضای خانواده در این پلتفرم‌ها، هم چالش‌هایی و هم ظرفیت‌هایی را ایجاد کرده است، گفت: در مواردی که مورد مطالعه قرار دادیم، مواردی بودند که توانستند از این ظرفیت شبکه اجتماعی استفاده کنند و اقتصاد خانواده را تامین کنند؛ هم خانم‌ها و هم آقایانی که در این صفحات کار می‌کنند کار اقتصادی انجام می‌دهند و به درآمد خانواده کمک می‌کنند این چیزی است که در گذشته وجود نداشت.

حجاری افزود: آنچه در زندگی خانوادگی در گذشته وجود داشته این بود که یک خانم در خانه‌، کار اقتصادی انجام دهد اما اینکه بتواند در مسافت‌های طولانی کالایی را تولید و در معرض نمایش بگذارد و خرید و فروش انجام دهد پدیده جدیدی است؛ این موضوع را می‌توان جزو ظرفیت‌های این فضا محسوب کرد یا حتی درباره فرایندهای صمیمیتی که در خانواده اتفاق می‌افتد خانواده‌هایی که در شبکه‌های مجازی صفحه دارند و یا در پیامرسان‌ها تصاویر خود را به اشتراک می‌گذارند اما برای دنبال کننده‌های خود چهارچوب دارند و صفحات آنها عمومی نیست و تعریف کرده‌اند که چه کسانی فضای زندگی خانوادگی آنان را دنبال کند هم مثال دیگری است از ظرفیت های ایجاد شده.

به گفته وی، هر چقدر خانواده‌ها به این ایده نزدیک‌تر شوند که فعالیت آنها در شبکه‌های اجتماعی و نحوه کاربری آنها در شبکه اجتماعی به ارتقاء ارتباط خانوادگی‌شان کمک می‌کند و در واقع اصالت با خانواده است، ظرفیت فضای مجازی می‌تواند به خانواده‌ها کمک کند؛ اما هر چقدر کالایی شدن و نمایشی شدن مد نظر اعضای خانواده باشد متأسفانه فردگرایی تشدید می‌شود و خانواده ها از اصالت خانوادگی و روابط خانوادگی مناسب دور می‌ شوند.

نوسان‌های قیمت ارز و واکنش‌های مختلف کانال‌های مجازی و کاربران و رسانه‌ها به این موضوع، باعث شده موضوع دلار و ارز در کنار رمزارز به پربحث و نقل‌ترین سوژه‌های فضای مجازی در پنج ماهه نخست دولت تبدیل شود.

جست‌وجو و پیگیری درباره قیمت دلار و ارز، از این نظر که در سال‌های اخیر بسیاری از مسائل زندگی مردم به دلار ربط داده می‌شود و همچنین ارتباط مستقیم نرخ دلار با رمزارزها، سکه و طلا به پر جست‌وجوترین کلیدواژه‌ها در بستر گوگل و همچنین کانال‌های مجازی تبدیل شده است.

با افزایش نوسان‌های ارزی و افزایش تدریجی قیمت دلار تا ۸۰ هزار تومان، بحث کنترل و مدیریت قیمت ارز و شایعات تداوم رشد نرخ دلار، سبب شد گروه داده‌کاوی ایرنا برای رصد بسترهای مختلف مجازی و رسانه‌های رسمی و خبری، به تحلیل و واکاوی موضوع ارز و دلار در ۸ بستر مختلف مجازی در بازه زمانی یکم شهریور تا ۲۳ دی‌ماه بپردازد.

مقایسه محتوای مربوط به جست‌وجوی ارز و دلار در شبکه‌های اجتماعی مختلف و رسانه‌ها

در گراف زیر، محتوای منتشرشده مربوط به دلار و ارز در ۸ بستر خبری و رسانه‌ای از تلگرام و توئیتر و اینستاگرام تا ایتا، بله، روبیکا و روزنامه‌ها و وبسایت‌ها استخراج و مقایسه شده است.
تلگرام با اختلاف، بیشترین میزان محتوای مربوط به ارز و دلار را با ۵.۶ میلیون پست در کانال‌های تلگرامی خود به ثبت رسانده که حداقل ۵ برابر بیشتر از رقیب رسانه‌ای خود یعنی ایتا و ۱۰۰۰ برابر بیشتر ار روزنامه‌ها تولید محتوا داشته است.
این تفاوت قابل توجه علاوه بر فعالیت زیاد فعالان اقتصادی در بستر تلگرام، نشان می‌دهد تلگرام تا چه اندازه مورد توجه و بازدید مخاطبان در حوزه ارز و دلار است و می‌توان این بستر را پربازدیدترین رسانه اجتماعی در حوزه دلار و ارز دانست.

 

با توجه به اختلاف قابل ملاحظه محتوای تلگرامی با دیگر بسترها که منجر به تولید ۵ میلیون و ۶۶۵ هزار پست از سوی ۱۰۰ هزار کاربر مختلف با ۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون بازدید شده، به بررسی کمی و کیفی کاربران و محتوای منتشر شده و پربازدید در این بستر پرداخته‌ایم.

بررسی موردی تلگرام فارسی در موضوع ارز و دلار

برای تحلیل فضای تلگرام و بررسی دلایل رشد قابل توجه محتوای این بستر اجتماعی از چند ابزار و گراف مختلف برای واکاوی این پرسش‌ها استفاده شده است.

۱. تحلیل روند بازدید محتوای تلگرامی
برای تحلیل روند بازدید محتواها در بازه زمانی شهریور تا دی ماه ۱۴۰۳ (۵ ماه نخست دولت چهاردهم) از نمودار خطی روندنما استفاده شده است.
به طور مشخص سه قله اصلی در بازه زمانی یاد شده در ارتباط با میزان بازدید و انتشار محتوا در بستر تلگرام فارسی رخ داده است:
_ سوم شهریور ماه قیمت دلار در بازار آزاد ۵۸ هزار تومان بود و نرخ بیت‌کوین از مرز ۶۳ هزار دلار گذشت.
_ ۱۲ آبان و همزمان با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، قیمت دلار وارد کانال ۷۰ هزار تومانی شد.
_ ۸ دی‌ماه قیمت دلار به ۸۰ هزار تومان رسید و در کانال‌های تلگرامی، پیش‌بینی نرخ ۱۰۰ هزار تومانی برای دلار صورت گرفت که البته محقق نشد.

بخش مهمی از محتوای مربوط به ارز و دلار به محتوای مرتبط با رمزارزها، بیت‌کوین و همچنین طلا و سکه ارتباط داشته که با قیمت دلار و ارزها، نسبت مستقیم و قابل توجهی داشته‌اند.

 

 

۲.تحلیل میزان فعالیت کانال‌های تلگرامی
فعال‌ترین کانال‌های تلگرامی از نظر تعداد محتوا استخراج و در گراف زیر به نمایش درآمده است.

وجه مشترک هر پنج کانال‌ تلگرامی که بیشترین محتوا درباره دلار و ارز را تولید کرده‌اند، این است که همه آنها از کانال‌های خبری حوزه اقتصاد به شمار می‌روند که به دلیل اطلاع‌رسانی لحظه‌ای قیمت طلا، دلار و سکه، محتوای زیادی تولید کردند.

 

در این بخش، کانال‌های تلگرامی مرتبط با حوزه اقتصاد که مجموع پست‌هایشان بیشترین بازدید را گرفته، به تفکیک مقایسه و ارائه شده است.

پربازدیدترین کانال‌های تلگرامی در این حوزه، آن‌هایی بودند که به طور ویژه و مشخص اخبار دلار، ارز و سکه را منتشر کرده و به‌ دلیل مواردی همچون سرعت انتشار و تعداد کاربران بیشتر، از بازدیدهای میلیاردی برخوردار شدند.

 

۳. تحلیل مضامین و محتوای پرتکرار پست‌ها
تحلیل کیفی بیش از پنج میلیون محتوا در مدت حدود ۱۲۰ روز از طریق استخراج ابر کلمات پرتکرار امکان‌پذیر بوده که در گراف زیر، نتیجه آن آمده است.

«گرم طلا» پرتکرارترین کلیدواژه‌ای است که در جست‌وجوی محتواهای مربوط به دلار و ارز در کانال‌های تلگرامی به‌دست آمده که بیانگر وابستگی شدید قیمت طلا به بهای روزانه و لحظه‌ای دلار و ارز است. تهران تنها موقعیت جغرافیایی پرتکراری است که تگ آن در کنار طلا و بیت‌کوین بارها از سوی کانال‌های تلگرامی استفاده شده است که می‌تواند به نرخ دلار تهران ارتباط داشته باشد.

«دلار فردایی»، «دلار هرات» و «دلار سبزه» از دیگر ترکیبات و اصطلاحاتی هستند که برای جست‌وجوی نرخ دلار و انواع آن در کانال‌های تلگرامی استفاده می‌شود.

«بیت کوین»، «ارز دیجیتال» و «رمز ارز» از دیگر کلمات پرتکراری هستند که در کنار طلا و ترکیبات نوشتاری آن، بارها در ارتباط با دلار استفاده شده که به طور واضح به وابستگی ارزش دلار با رمزارزها و انواع آن اشاره دارد.

 

در استخراج این حجم از داده در تلگرام، به این نکته پی می‌بریم که «گرم طلا» پرتکرارترین کلمه، «دلار فردایی» پربازدیدترین واژه ( یعنی دلار فردایی در پست‌های پربازدید بیشترین تکرار را داشته) و «بیت کوین» پرتعامل‌ترین تگ و واژه‌ای بوده(بیت‌کوین بیشترین تکرار را در پست‌های پرلایک، پربازنشر و پرکامنت داشته) که در کانال‌های تلگرامی برجسته شدند.

۴. شگرد مدیران کانال‌های تلگرامی در افزایش مشتری با نوسان قیمت ارز
گاهی افزایش قیمت دلار، سکوی پرتاب کانال‌های تلگرامی است. بعضی از مدیران کانال‌ها با سوءاستفاده از فضای احساسی و نیاز کاربران، صدها و گاهی هزاران عضو جمع کرده‌اند و با اینکه کاری به کار بازار ارز ندارند، روی گرفتن آگهی از دیگر کانال‌ها و گروه‌ها متمرکز شده‌اند. هیزم ریختن در آتش بازار ارز، برای برخی مدیران کانال‌های تلگرامی از کمترین میزان اهمیت برخوردار بوده و بعضی‌ از آنها برای اینکه خود را روی بورس نگه دارند، دست به هر کاری می‌زنند.

در ادامه برخی از این شگردها با مصادیق آن آمده است:

۱. رایگان کردن موقت عضویت به بهانه بالابردن عضویت

 

۲. ادعای داشتن رانت خبری و اطلاعاتی

 

 

۳. اعلام قیمت دلار با سوءاستفاده از اسامی بزرگ

 

۴. تجربه‌های نامعتبر از پیش‌بینی قیمت دلار

 

 

۵. به نام دلار، به کام بیت‌کوین

 

جمع‌بندی

۱. بررسی تولید محتوای مرتبط با دلار و ارز در ۸ بستر اجتماعی پرکاربرد در ایران ( تلگرام، توئیتر، اینستاگرام، ایتا، بله، روبیکا، روزنامه‌ها، وبسایت‌های خبری) در بازه زمانی ۵ ماه نخست دولت پزشکیان، از برتری محسوس تولید محتوا در تلگرام فارسی حکایت دارد؛ تا جایی‌که می‌توان ادعا کرد تلگرام فارسی به استناد تعداد محتوا و تعداد بازدید، مهم‌ترین بستر خبری است که فارسی‌زبانان در آن درباره دلار و ارز اطلاعات کسب می‌کنند.

۲. تحلیل روند انتشار محتوا در بازه 5 ماهه درباره دلار و ارز، از سه قله محتوایی برجسته در شهریور، آبان و دی‌ماه حکایت دارد که به ترتیب به افزایش قیمت بیت کوین، انتخاب ترامپ در آمریکا و رسیدن قیمت دلار به ۸۰ هزار تومان بر می‌گردد.

۳. واکاوی محتوای ۴ ماهه مربوط به دلار و ارز در بستر تلگرام فارسی این مهم را تایید می‌کند که جست‌وجو، انتشار و بازدید محتواهای پیرامون دلار، نه تنها مربوط به این موضوع، بلکه ناشی از تحلیل و پیگیری بهای طلا و ارزهای دیجیتال از جمله بیت‌کوین بوده و در واقع منشا دغدغه افراد پیگیر این موضوع، حفظ ارزش پول خود است که با تبدیل ریال به یکی از سه مورد ارز، طلا و رمزارز دنبال می‌شود.

وزیر ارتباطات اندونزی اعلام کرد این کشور قصد دارد با صدور یک قانون جدید، حداقل سن استفاده از شبکه‌های اجتماعی را مشخص کند.

به گزارش دانشجو، دولت اندونزی قصد دارد حداقل سن استفاده از شبکه‌های اجتماعی را تعیین کند.  این اقدام با هدف حفاظت از کودکان در فضای دیجیتال انجام می‌شود.  

این تصمیم پس از آن مطرح شد که استرالیا استفاده از شبکه‌های اجتماعی را برای کودکان زیر ۱۶ سال ممنوع کرد و برای شرکت‌های فناوری مانند متا (مالک اینستاگرام و فیسبوک) و تیک‌تاک، در صورت نقض این قوانین، جریمه‌هایی تعیین کرد.  

وزیر ارتباطات اندونزی، روز دوشنبه در سخنانی اعلام کرد: جزئیات این محدودیت سنی هنوز مشخص نشده است.

وی در ویدئویی که در کانال یوتیوب دفتر ریاست‌جمهوری منتشر شده، گفت: ما درباره نحوه حفاظت از کودکان در فضای دیجیتال بحث کردیم. رئیس‌جمهور گفت که این طرح را ادامه دهیم و حمایت کامل خود را از اجرای آن اعلام کرد.

براساس یک نظرسنجی که توسط انجمن ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی اندونزی انجام شد، نفوذ اینترنت در این کشور که جمعیتی حدود ۲۸۰ میلیون نفر دارد، سال گذشته به ۷۹.۵ درصد رسید.

این نظرسنجی که بر روی ۸۷۰۰ نفر انجام شده است، نشان داد که ۴۸ درصد کودکان زیر ۱۲ سال به اینترنت دسترسی دارند و برخی از آنها از شبکه‌هایی مانند فیسبوک، اینستاگرام و تیک‌تاک استفاده می‌کنند. همچنین نفوذ اینترنت در میان کاربران نسل Z (افراد ۱۲ تا ۲۷ سال) به ۸۷ درصد رسیده است.  

زهرا طوسی - در سراسر جهان ۱۶۰ میلیون کودک به عنوان کودکان کار مشغول کار هستند که به مدد پلتفرم‌های مجازی، در لباس «کودک‌ کاری» آنلاین و در خلاء قوانین مشخص و کارآمد هر روز بر تعداد آنها افزوده می شود.

این پدیده، که در ابتدا ممکن است به‌عنوان یک فرصت برای درآمدزایی و رشد اقتصادی در نظر گرفته شود، در واقع به عرصه‌ای برای بهره‌کشی از کودکان تبدیل شده است. خانواده‌هایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم کودکان خود را به تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی تشویق می‌کنند. کودکان را به‌عنوان ابزاری برای جذب لایک، کامنت و فالوور به کار می گیرند ممکن است به‌طور علنی از پدیده کودکان کار در دنیای واقعی انتقاد کنند و آن را محکوم کنند، اما در عمل، خودشان در حال انجام کاری مشابه در فضای مجازی هستند. این تناقض رفتاری نشان‌دهنده عدم درک صحیح از مفهوم کودکان کار و نادیده گرفتن این واقعیت است که هرگونه استفاده از کودکان برای کسب درآمد، به‌ویژه در شرایطی که نیازهای عاطفی و روانی آن‌ها نادیده گرفته می‌شود، مصداق بارز کودکان کار است.

برای درک بهتر این معضل، ابتدا باید علل اصلی ظهور کودکان کار آنلاین را مورد بررسی قرار دهیم. این علل، با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی، پیچیده و چندبعدی هستند.

۱. فقر اقتصادی و مشکلات معیشتی

فقر اقتصادی یکی از علل اصلی کودکان کار در دنیای واقعی است و این معضل به دنیای مجازی نیز سرایت کرده است. در بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، فقر اقتصادی به‌عنوان محرک اصلی استفاده از کودکان برای کسب درآمد در فضای آنلاین عمل می‌کند. برخی از والدین به‌دلیل نبود فرصت‌های شغلی مناسب یا درآمد پایین خود، فرزندانشان را به تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی یا انجام وظایف مختلف در پلتفرم‌های دیجیتال ترغیب می‌کنند. در چنین شرایطی، کودکان به‌جای بهره‌برداری از دوران کودکی خود برای یادگیری، بازی و تحصیل، به نیروی کار تبدیل می‌شوند.

۲. جذابیت درآمدزایی در اینترنت

پلتفرم‌های دیجیتال مانند اینستاگرام، یوتیوب، تیک‌تاک، و دیگر شبکه‌های اجتماعی به‌طور فزاینده‌ای برای نوجوانان و کودکان جذاب شده‌اند. این پلتفرم‌ها فرصت‌های زیادی برای تولید محتوا و درآمدزایی فراهم کرده‌اند. به‌ویژه در سال‌های اخیر، درآمدزایی از طریق تبلیغات و همکاری با برندهای تجاری به‌طور گسترده‌ای رواج پیدا کرده است. این وضعیت باعث شده تا کودکان و نوجوانان به‌عنوان یک منبع درآمد برای پلتفرم‌های دیجیتال و کسب‌وکارهای آنلاین به‌کار گرفته شوند. بسیاری از والدین، به‌ویژه در خانواده‌های کم‌درآمد، این فرصت‌ها را به‌عنوان یک راه‌حل برای مشکلات مالی خود می‌بینند و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم فرزندان خود را تشویق به فعالیت در این فضا می‌کنند.

۳. فقدان قوانین حمایتی و نظارت قانونی

یکی از بزرگترین مشکلات در دنیای دیجیتال، عدم وجود قوانین مشخص و کارآمد برای حمایت از حقوق کودکان است. در حالی که بسیاری از کشورها قوانینی برای حمایت از حقوق کودکان در دنیای واقعی دارند، اما در فضای مجازی این قوانین به‌طور جدی رعایت نمی‌شود. پلتفرم‌های آنلاین، به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی، فاقد نظارت کافی هستند و بسیاری از محتواهای تولیدی کودکان در این فضاها بدون هیچ‌گونه محافظتی به‌اشتراک گذاشته می‌شود. این عدم وجود قوانین حمایتی، شرایط را برای بهره‌کشی از کودکان و سوءاستفاده از آن‌ها فراهم کرده است. بق آنچه مرکز پژوهش ها می گوید آنچه در قانون نیز بدان اشاره شده با ناهماهنگی دستگاه ها اجرایی نمی شود.

۴. نظارت ناکافی خانواده‌ها و ضعف در آموزش

یکی از عوامل دیگر، عدم نظارت کافی از سوی خانواده‌ها بر فعالیت‌های آنلاین کودکان است. در بسیاری از مواقع، والدین به دلیل ناآگاهی از خطرات فضای مجازی یا مشغله‌های زندگی، نظارت لازم را بر رفتارهای آنلاین فرزندان خود ندارند. این ضعف در نظارت و آموزش باعث می‌شود که کودکان در دنیای آنلاین با ریسک‌های زیادی مواجه شوند و در برخی موارد، حتی تحت بهره‌برداری اقتصادی قرار گیرند. علاوه بر این، برخی کودکان از مزایای اقتصادی حاصل از این فعالیت‌ها آگاه هستند و ممکن است به‌طور خودجوش به این فعالیت‌ها روی آورند.

سوءاستفاده از کودکان در کسب‌وکارها و پلتفرم‌های مجازی

فضای مجازی به‌ویژه با رشد پلتفرم‌هایی که امکان کسب درآمد از طریق محتوا را فراهم می‌کنند، عرصه‌ای برای بهره‌کشی از کودکان به‌شمار می‌آید. در این فضا، کودکان به‌عنوان ابزارهایی برای جذب توجه، تبلیغات و کسب درآمد از برندها و شرکت‌ها استفاده می‌شوند.

• بهره‌کشی اقتصادی: برندهای تجاری و شرکت‌های مختلف، از شهرت و محبوبیت کودکان در فضای مجازی استفاده کرده و آن‌ها را به‌عنوان ابزار تبلیغاتی به کار می‌گیرند. در این فرآیند، کودکان معمولاً بدون هیچ‌گونه درآمد واقعی و تنها برای منافع مالی شرکت‌ها و برندها فعالیت می‌کنند.

• عدم شفافیت در تقسیم سود: بسیاری از تولیدکنندگان محتوا و پلتفرم‌ها، سود حاصل از تبلیغات را تنها برای خود نگه می‌دارند و سهم واقعی کودکان از این درآمدها، اغلب نادیده گرفته می‌شود. در واقع، کودکانی که در این فضاها فعالیت می‌کنند، در اکثر موارد سودی از زحمات خود نمی‌برند و فقط برای کسب‌وکارهای آنلاین به‌عنوان “ابزار” درآمدزایی عمل می‌کنند.

• ترویج سبک زندگی غیرواقعی: تولید محتوا در فضای مجازی، اغلب نیازمند به‌نمایش گذاشتن سبک زندگی، پوشش، رفتار و نظرات خاص است. این موضوع می‌تواند برای کودکان و نوجوانان مشکل‌ساز شود، زیرا آن‌ها به‌عنوان یک شخصیت عمومی، تحت فشارهایی قرار می‌گیرند که ممکن است آسیب‌های روانی به همراه داشته باشد.

راهکارهای مقابله با پدیده کودکان کار آنلاین

برای مقابله با این پدیده نوظهور، نیازمند اقدامات جدی و جامع هستیم. از جمله راهکارهای پیشنهادی عبارتند از:

1. تصویب قوانین سخت‌گیرانه برای حمایت از کودکان در فضای مجازی: دولت‌ها باید قوانینی را تصویب کنند که حمایت‌های قانونی برای کودکان در دنیای دیجیتال فراهم کند. این قوانین باید شامل مواردی مانند نظارت بر پلتفرم‌ها، تعیین حداقل سنی برای فعالیت‌های آنلاین درآمدزا، و اطمینان از تقسیم عادلانه سود برای کودکان باشد.

2. آموزش خانواده‌ها و کودکان در مورد خطرات فضای مجازی: والدین باید از خطرات فضای مجازی آگاه شوند و مسئولیت بیشتری در زمینه نظارت بر فعالیت‌های آنلاین کودکان خود برعهده گیرند. آموزش‌ها باید در مدارس و به‌طور گسترده در جامعه ارائه شوند تا کودکان و والدین از حقوق خود آگاه شوند.

3. ایجاد سیستم‌های نظارتی در پلتفرم‌های آنلاین: پلتفرم‌های دیجیتال باید اقدام به ایجاد سیستم‌های نظارتی کنند تا از بهره‌کشی از کودکان جلوگیری شود. این نظارت‌ها باید به‌طور مستمر و با دقت پیگیری شوند تا از هرگونه سوءاستفاده جلوگیری گردد.

4. تشویق کسب‌وکارها به رعایت حقوق کودکان: کسب‌وکارها و برندهای تجاری باید موظف به رعایت حقوق کودکان باشند. این شامل پرداخت عادلانه برای کار کودک، حفظ حریم خصوصی و جلوگیری از فشارهای روانی غیرضروری می‌شود.

برای مقابله با این معضل، نیاز به اقدامات جدی و هماهنگ در سطح ملی و جهانی داریم. بدون قوانین حمایتی و نظارت مؤثر، آینده‌ای شفاف و ایمن برای کودکان در دنیای دیجیتال غیرممکن خواهد بود.

مالزی، هشت پلتفرم شبکه اجتماعی و پیام‌رسان آنلاین را شناسایی کرده که باید تا سال آینده، مجوز فعایت کنند.

به گزارش ایسنا، فهمی فاضل، وزیر ارتباطات مالزی در مصاحبه‌ای با یک روزنامه مالزیایی، گفت: این پلتفرم‌ها شامل واتس‌اپ، فیس‌بوک و اینستاگرام شرکت متا، شبکه اجتماعی «ایکس» ایلان ماسک، یوتیوب گوگل، تلگرام پاول دوروف، ویچت شرکت تنسنت هولدینگز و تیک‌تاک بایت دنس هستند.

از سال آینده، هر شرکت بزرگ پیام‌رسان و ارائه‌دهنده خدمات شبکه اجتماعی که بدون دریافت مجوز از دولت مالزی فعالیت کند، با پیگرد قانونی مواجه خواهد شد. کمیسیون ارتباطات و چند رسانه‌ای مالزی اعلام کرده که این اقدام، با هدف مبارزه با موارد فزاینده جرایم سایبری، از جمله کلاهبرداری و قمار آنلاین و همچنین آزار و اذیت سایبری و سوءاستفاده علیه کودکان انجام می‌شود.

وزیر ارتباطات مالزی گفت: برخی از پلتفرم‌ها با استناد به دلایلی مانند نگرانی‌ها در مورد سرکوب نوآوری و مشکلات راه‌اندازی یک دفتر محلی، با چنین الزامی مخالفت کرده‌اند اما دولت بر تصمیم خود ثابت قدم است.

به گفته فاضل، این پلتفرم‌ها بر اساس معیار داشتن حداقل هشت میلیون کاربر در مالزی، ملزم به دریافت مجوز شده‌اند و به طور خاص هدف قرار نگرفته‌اند. وزارت ارتباطات مالزی، در حال حاضر با این پلتفرم‌ها سرگرم تعامل است.

این مقام دولتی خاطرنشان کرد با توجه به سود حاصل از این پلتفرم‌ها و اهمیت بازار مالزی، آنها باید به قوانین این کشور عمل کنند. برای مثال، شرکت «متا»، سالانه، حدود ۲.۵ میلیارد رینگیت (۵۵۴ میلیون دلار) از تبلیغات در بازار مالزی، درآمد داشته است.

دولت مالزی، روز جمعه، یک دستورالعمل را برای ارائه دهندگان خدمات پیام‌رسانی اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد که هدف آن اطمینان از حمایت از ایمنی و امنیت آنلاین، به خصوص برای کودکان و گروه‌های آسیب پذیر بود.

بر اساس گزارش بلومبرگ، هر محتوایی که مشوق نفرت پراکنی، قلدری، خشونت، افراط‌گرایی یا تروریسم باشد، مضر است. عرضه کنندگان این خدمات ملزم خواهند بود که گزارش‌های ایمنی آنلاین شش ماهه را به کمیسیون ارتباطات و چند رسانه‌ای مالزی ارائه کنند.

بهاره محبی- با تشدید فشار دولت‌های اروپایی،  شبکه اجتماعی تلگرام اعلام کرده که در سال‌جاری میلادی با کمک هوش مصنوعی 15میلیون‌و400هزار کانال و گروه را از این پلتفرم حذف کرده است. 

به گزارش همشهری در انگلیس نیز دیلی‌تلگراف گزارش داده نهاد ناظر بر ارتباطات، فهرستی از محتواهایی را که پلتفرم‌های اجتماعی ازجمله ایکس موظف به حذف آنها هستند، منتشر کرده است. گفته شده متخلفان با جریمه‌های چندمیلیون پوندی مواجه خواهند شد.
البته تلاش برای مدیریت فضای مجازی به انگلیس و اروپا محدود نمی‌شود. در آمریکا نیز - به‌عنوان مثال - قانونگذاران با تصویب لایحه‌ای فعالیت شبکه اجتماعی چینی تیک‎تاک را در این کشور محدود کرده‌اند. براساس قانون جدید، شرکت بایت‌دنس، مالک تیک‎‌تاک در چین باید این پلتفرم را حداکثر تا یک‌ماه آینده به شرکتی آمریکایی واگذار کند؛ در غیراین صورت مسدود خواهد شد. در ادامه به مواردی از تقابل دولت‌ها و شرکت‌های فناوری و پلتفرم‌های اجتماعی در سال‌های اخیر اشاره می‌کنیم.

نمایی از تلاش برای مدیریت فضای مجازی در اروپا  
اتحادیه اروپا در چارچوب مدیریت و کنترل فضای مجازی اقدامات متعددی را در پیش گرفته است؛ از وضع قوانین گرفته تا ارائه برنامه‌ها و بسته‌های آموزشی برای افزایش آگاهی شهروندان. برخی از این ابتکارات عبارتند از:
   قانون خدمات دیجیتال: این قانون به‌منظور مدیریت محتوا در پلتفرم‌های آنلاین طراحی شده است.
  مقابله با اطلاعات نادرست در پلتفرم‌های اجتماعی
  استفاده از هوش مصنوعی برای شناسایی محتوای نادرست و اعمال قانون برای حذف آنها
  برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌رسانی با هدف افزایش آگاهی عمومی در برابر اطلاعات نادرست


آمریکا
مایکروسافت (سال2024):
  اتهام: انحصار در بازار نرم‌افزار و عدم‌رعایت حق امتیاز اختراع
  جریمه: 242میلیون دلار
اپل (سال 2023)‌:
  اتهام: تبعیض در فرایند استخدام نیروهای جدید
  جریمه: 25میلیون دلار
گوگل و یوتیوب (سال 2023):
  اتهامات: نقض قوانین ضد‌انحصاری و رفتارهای ضد‌رقابتی
  جریمه: 170میلیون دلار
آمازون (سال 2023):
  اتهام: جاسوسی از کودکان و زنان
  جریمه: 30میلیون دلار
فیسبوک (سال2019‌):
  اتهام: نقض حریم خصوصی و سوءاستفاده از داده‌های شخصی
  جریمه: ۵میلیارد دلار
پلتفرم اجتماعی تیک‌تاک (سال 2019):
  اتهام: نقض حریم خصوصی و امنیت داده‌ها
  جریمه: ۵.۷ میلیون دلار
زوم پلتفرم ارتباط ویدئویی (سال 2021):
  اتهام: نقض حریم خصوصی کاربران و اشتراک‌گذاری اطلاعات با فیسبوک و گوگل
  جریمه: 85میلیون دلار

کانادا
اوبر تاکسی آنلاین (سال2023):
  اتهام: نقض قوانین امنیتی مسافران و رعایت نکردن قوانین محلی
  جریمه: محدود کردن مجوز
شبکه اجتماعی تیک‌تاک (سال 2023):
  اتهام: نقض حریم و امنیت داده‌ها
  جریمه:  ممنوعیت استفاده در دستگاه‌های دولتی
گوگل (سال 2023):
  اتهام: نقض قوانین جمع‌آوری داده، انتشار خبر و تبلیغات
  جریمه: 73میلیون دلار
فیسبوک (سال 2020):
  اتهام: نقض قوانین حریم خصوصی و عدم‌محافظت از داده‌ها
  جریمه:  9میلیون دلار
آمازون (سال 2016):
  اتهام: نقض قوانین رقابتی و ضد‌انحصاری، گمراه کردن مشتریان
  جریمه: یک‌میلیون دلار

انگلیس
مایکروسافت (سال 2024):
  اتهام: دریافت هزینه اضافی و غیرقانونی از کاربران
  جریمه: در دست بررسی
گوگل (سال 2024):
  اتهام: سوءاستفاده از موقعیت بازار در تبلیغات دیجیتال
  جریمه:  در دست بررسی
فیسبوک (سال ۲۰۱۹):
  اتهام:  نقض قوانین حفاظت از داده‌ها و نادیده گرفتن حریم خصوصی کاربران
  جریمه:  50میلیون پوند
آمازون (سال ۲۰۲۰):
  اتهام: نقض قوانین رقابتی و سوءاستفاده از موقعیت بازار
  جریمه: 160هزار یورو
تاکسی آنلاین اوبر (سال 2018):
  اتهام: نقض قوانین حفاظت از داده‌ها و نقض قوانین محلی
  جریمه: 385هزار یورو
تیک‌تاک (سال ۲۰۲۲):
  اتهام: نقض حریم خصوصی و محافظت از داده‌های کاربران زیر ۱۸سال
  جریمه: 14.5میلیون یورو

اسپانیا
تلگرام (سال 2024):
  اتهام: انتشار محتوای تحت حفاظت کپی‌رایت بدون اجازه
  جریمه: مسدود شدن موقت پلتفرم
آمازون (سال2023)
  اتهام: رقابت ناعادلانه و نقض قوانین مالیاتی
  جریمه: 50.5 میلیون یورو
اپل (سال2023):
  اتهام: نقض حریم خصوصی و استفاده از داده‌های کاربران
  جریمه:  143.6میلیون یورو
گوگل (سال2022):
  اتهام: نقض قوانین حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها
  جریمه: 10میلیون یورو
واتساپ (سال2018):
  اتهام: نقض قوانین حریم خصوصی و عدم‌ارائه اطلاعات کافی به کاربران
  جریمه: 300هزار یورو
فیسبوک (سال 2018):
  اتهام: نقض قوانین حریم خصوصی و عدم‌ارائه اطلاعات کافی به کاربران
  جریمه:  300هزار یورو
فیسبوک (سال 2017):
  اتهام: مسائل مربوط به حریم خصوصی کاربران و نحوه استفاده از داده‌ها
  جریمه: 1.4میلیون یورو

فرانسه
گوگل (سال 2024):
  اتهام: نداشتن شفافیت در جمع‌آوری و استفاده از داده‌های کاربران
  جریمه: 250میلیون یورو
نتفلیکس پلتفرم فیلم و سریال (سال2023):
  اتهام: عدم‌تضمین امنیت سایبری
  جریمه: ممنوعیت استفاده در دستگاه‌های دولتی
شبکه اجتماعی تیک‌تاک (سال ۲۰۲۳):
  اتهام: نقض حریم خصوصی و عدم‌محافظت از داده‌ها
  جریمه: ممنوعیت استفاده در دستگاه‌های دولتی
اپل (سال ۲۰۲۲):
  اتهام: نقض قوانین رقابتی و سوءاستفاده از بازار خدمات
  جریمه: یک میلیارد یورو
مایکروسافت (سال 2022):
  اتهام: ایجاد کوکی‌های تبلیغاتی برای کاربران
  جریمه: 60میلیون یورو
فیسبوک (سال ۲۰۲۱):
  اتهام: حذف نکردن محتوای غیرقانونی و نفرت‌انگیز
  جریمه: 210میلیون یورو
آمازون (سال 2020و 2022):
  اتهامات: سوءاستفاده از موقعیت بازار و رفتار ضد‌رقابتی و ایجاد کوکی تبلیغاتی
  جرایم: 350میلیون یورو، 60میلیون یورو
تاکسی آنلاین اوبر (سال 2016):
  اتهام: رقابت ناعادلانه و مشکلات مربوط به کسب مجوزهای قانونی
  جریمه: 800هزار یورو

ایتالیا
آمازون (سال 2024):
  اتهام: اعمال فشار به فروشندگان و نادیده گرفتن حقوق مصرف‌کنندگان
  جریمه: 10میلیون یورو
تیک‌تاک (سال 2023)‌:
  اتهام: نقض حریم خصوصی و عدم‌محافظت از داده‌های کاربران زیر ۱۸سال
  جریمه: ‌10میلیون یورو
گوگل (سال 2021):
  اتهام: نقض قوانین رقابتی و سوءاستفاده از موقعیت بازار در بخش خدمات جست‌وجو
  جریمه:  ‌10میلیون یورو
فیسبوک (سال 2021):
  اتهام: نقض قوانین حریم خصوصی و عدم‌رعایت مقررات حفاظت از داده‌ها
  جریمه: 7میلیون یورو
متا (شرکت مادر اینستاگرام):
  اتهام: نداشتن شفافیت درباره نحوه استفاده از داده‌های مربوط به کاربران
  جریمه: 3.5میلیون یورو
واتساپ (سال 2017):
  اتهام: انتشار غیرقانونی اطلاعات کاربران فیسبوک
  جریمه: 3میلیون یورو

انگلیس قصد دارد مقررات در خصوص محتوای آنلاین غیرقانونی را گسترش دهد تا شامل نحوه واکنش شرکت‌های شبکه اجتماعی به بحرانهایی مانند ناآرامی‌های خیابانی اخیر باشد.

به گزارش ایسنا، رگولاتور انگلیس (آفکام)، اولین دستورالعمل خود را برای قانون ایمنی آنلاین منتشر کرد. این قانون در سال ۲۰۲۳، برای کنترل مطالب غیرقانونی در پلتفرم‌های اینترنتی تصویب شد. در این دستورالعمل، آفکام اعلام کرد سرگرم برنامه‌ریزی اقدامات اضافی برای بهار آینده است که شامل پیشنهادهای جدیدی برای حذف مطالب مرتبط با سوء استفاده از کودکان و تروریسم است. همچنین، پروتکلهای واکنش به بحران برای رویدادهای اضطراری را معرفی خواهد کرد.

اعتراضات خشونت آمیز در ماه اوت، در سراسر انگلیس، پس از حمله مرگبار به سه دختر جوان در ساوتپورت و شایعات نادرست مبنی بر اینکه مهاجم، یک پناهجوی مسلمان بوده است، آغاز شد. این اعتراضات، چالش بزرگی برای دولت استارمر بود. نخست وزیر انگلیس از شرکت‌های شبکه اجتماعی درخواست کرد تا آنچه را که او، بی‌نظمی خشونت‌آمیز آشکارا در فضای مجازی می‌خواند، متوقف کنند.

ایلان ماسک، مالک میلیاردر  شبکه اجتماعی «ایکس»، بارها از استارمر، به دلیل نحوه رسیدگی به اعتراضات، انتقاد کرده است. بلومبرگ پیشتر گزارش کرده بود  پیامدهای این اعتراضات، حزب کارگر استارمر را واداشت تا قوانین سخت گیرانه تری را برای کنترل محتوای آنلاین در نظر بگیرد.

آفکام، روز دوشنبه، اعلام کرد شرکت‌ها سه ماه فرصت دارند تا ارزیابی آسیب‌های غیرقانونی در پلتفرم‌های خود را طبق قوانین اولیه آژانس انجام دهند. طبق اعلام این رگولاتور، عدم رعایت مقررات می‌تواند به جریمه معادل ۱۰ درصد از درآمد جهانی یک پلتفرم منتهی شود، یا «در موارد بسیار جدی»، حکم دادگاه برای مسدود کردن دسترسی به سرویس آن در انگلیس را به همراه داشته باشد.

بر اساس گزارش بلومبرگ، پیتر کایل، وزیر فناوری انگلیس، روز دوشنبه، در بیانیه‌ای گفت: این قوانین نشان‌دهنده یک تغییر اساسی در انتظارات جامعه از شرکت‌های فناوری است. انتظار دارم که آنها به این قوانین عمل کنند و به دقت نظاره خواهم کرد تا مطمئن شوم که این کار را انجام می‌دهند.

شرکت‌های بزرگ فناوری شامل متا، تیک‌تاک و گوگل، از قانون استرالیایی که دسترسی کودکان زیر ۱۶ سال به پلتفرم‌های شبکه اجتماعی را ممنوع می‌کند، به شدت انتقاد کردند.

به گزارش ایسنا، طبق قانون پیشنهادی، استرالیایی‌های زیر ۱۶ سال، حتی اگر اجازه والدین را هم دریافت کنند، اجازه ندارند حساب کاربری در تمام سایت‌های شبکه اجتماعی مهم از جمله فیس‌بوک، اینستاگرام، اسنپ چت و ردیت ایجاد کند.

غول‌های شبکه اجتماعی مسئول نظارت بر این ممنوعیت خواهند بود و در صورت تخلف، با جریمه‌هایی بالغ بر ۵۰ میلیون دلار استرالیا (۳۲.۵ میلیون دلار) مواجه خواهند شد. دولت استرالیا نحوه عملکرد فناوری احراز سن پیشنهادی را مشخص نکرده است، اما میشل رولند، وزیر ارتباطات استرالیا، هفته گذشته، به همکاران پارلمانی خود گفت: کاربران نیازی به بارگزاری اطلاعات هویت شخصی ندارند.

سنای استرالیا مشغول تحقیقات کوتاهی در مورد این قانون است که قرار است تا روز سه شنبه گزارش شود. با این حال، با توجه به اینکه این قانون از حمایت اپوزیسیون راست میانه برخوردار است، قطعا ظرف چند روز آینده تصویب خواهد شد.

شرکت‌های فناوری به سنای استرالیا درباره عواقب ناخواسته و منفی قوانینی که به سرعت پیش‌نویس می‌شوند، هشدار دادند.

الا وودز-جویس، مدیر سیاست عمومی تیک‌تاک در استرالیا و نیوزیلند، این قانون را «عجله‌ای» و «غیرقابل اجرا» توصیف کرد و به حفاظت از حریم خصوصی ضعیف اشاره کرد. شرکت متا اعلام کرد ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی، واقعیت عملی فناوری تضمین سن را نادیده می‌گیرد.

شرکت‌های متا و گوگل اعلام کردند لازم است استرالیا قبل از تصویب این لایحه، صبر کند تا یک آزمایش ملی فناوری احراز سن تکمیل شود.

همزمان، شرکت ایکس ایلان ماسک اعلام کرد  این لایحه، نگران کننده است و افزود: نگرانی‌های جدی در مورد قانونی بودن این لایحه دارد و احتمالا در دادگاه با این قانون مبارزه خواهد کرد.

 بر اساس گزارش بلومبرگ، تقریبا همه شرکت‌های فناوری هشدار دادند که این قوانین با قطع کردن دسترسی نوجوانان آسیب‌پذیر به شبکه‌های حمایتی جامعه آنلاین، می‌تواند به سلامت روان استرالیایی‌های جوان آسیب بزند.

گزارشی جدید نشان می دهد شبکه های اجتماعی اطلاعات کاربرانشان را جمع آوری می کنند اما شفافیت اندکی درباره استفاده از آنها برای آموزش هوش مصنوعی شان در اختیار افراد قرار می دهند.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، کمیسیون فدرال تجارت آمریکا (FTC)در گزارشی فاش کرد شبکه های اجتماعی انبوهی از اطلاعات کاربرانشان را جمع آوری و فراوری می کنند و به اشتراک می گذارند اما شفافیت یا کنترل اندکی درباره شیوه استفاده هوش مصنوعی شان از این داده ها برای کاربران فراهم می کنند.

گزارش مذکور شیوه مدیریت داده های کاربران در متا، تیک تاک، توییچ (پلتفرم بازی رایانشی آمازون) و دیگر پلتفرم ها را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده سیاست های مربوط به مدیریت و نگهداری داده در بسیاری از شرکت ها ناکافی است.

شبکه اجتماعی یوتیوب، ایکس، اسنپ، دیسکورد و ردیت نیز در گزارش FTC مورد بررسی قرار گرفته اند، البته در یافته های گزارش به شرکت خاص و عملکردهای خاصی اشاره نشده است.

طبق گزارش FTC شبکه های اجتماعی با استفاده از فناوری های مربوط به تبلیغات آنلاین و خرید اطلاعات از دلالان داده و روش های دیگر، اطلاعات را جمع آوری می کنند. لینا خان مدیر این کمیسیون می گوید: هرچند روش های نظارتی برای شرکت ها بسیار سودآور است اما آنها حریم خصوصی فرد را به خطر می اندازند، تهدیدی برای آزادی هستند و افراد را در مقابل آسیب های مختلف از سرقت هویت یا تعقیب قرار می دهند.

از سوی دیگر شرکت های بزرگ فناوری مشغول جمع آوری داده هستند تا فناوری های نوظهور هوش مصنوعی خود را آموزش دهند. قراردادهای تبادل داده نیز به ندرت فاش می شوند و بیشتر اوقات شامل شامل محتوای خصوصی هستند که بدون اطلاع کاربران یا هشداری نامحسوس به آنها جمع آوری می شود.

علاوه بر آن کمیسیون فدرال تجارت آمریکا هنگام تحقیق درباره جمع آوری داده ها درباره اینکه چگونه کاربران از سرویس های شرکت ها استفاده می کنند، سن و جنسبت کاربران مذکور را بررسی کرد یا براساس اطلاعات دیگر این شاخص را تخمین زد. برخی از شرکت ها اطلاعاتی مانند درآمد، آموزش و وضعیت خانوادگی فرد را نیز جمع آوری کردند.

این شرکت ها حتی داده های کاربرانی که از سرویس هایشان استفاده نمی کردند را جمع کرده بودند.

حداقل سن قانونی برای عضویت در شبکه‌های اجتماعی در کشورهای مختلف جهان متفاوت است.

به گزارش همشهری، حفاظت از کودکان در فضای مجازی به دلیل افزایش استفاده از اینترنت و خطرات مرتبط با آن، به یک ضرورت تبدیل شده است، ضرورتی که کشورهای مختلف به شیوه‌های مختلفی آن را دنبال می‌کنند.

روسیه

• تصویب قانون منع دسترسی کودکان به محتوای نامناسب
• مسدود کردن وب‌سایت‌های ارائه‌دهنده سواستفاده‌های جنسی یا محتوای نامناسب
• تدوین طرح‌های جامع آموزش والدین و کودکان درباره خطرات فضای مجازی

 

امارات متحده عربی

• ابتکار «ایمنی دیجیتالی کودک» برای آموزش والدین و معلمان درباره ایمنی دیجیتال کودکان
• الزام شرکت‎های مخابراتی برای اطلاع‌رسانی به دولت درباره هرگونه مطلب مستهجن درباره کودکان
• تصویب قانون داده‌های دبی برای حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی کودکان

هند

• قانون ممنوعیت جمع‌آوری، ذخیره و پردازش اطلاعات کودکان زیر ۱۸ سال در فضای مجازی
• ممنوعیت نصب برخی برنامه‌ها از جمله تیک‌تاک برای جلوگیری از سوءاستفاده از کودکان و ترویج هرزه‌نگاری
• جرم‌انگاری انتشار محتوای ناپسند یا مضر برای کودکان

 

اندونزی

• ممنوعیت قرار دادن کودکان در معرض مطالب غیراخلاقی و مستهجن
• ممنوعیت تولید، دانلود، تملک، تأمین مالی و اجبار کودکان به تولید فیلم‌های غیراخلاقی (مجازات ۶ تا ۱۵ سال حبس و جزای نقدی)‌

 

فیلیپین

• الزام شرکت‌های مخابراتی به گزارش هرگونه محتوای مضر برای کودکان ظرف 7 روز
• منع مشاغل و سیستم‎های رایانه‌ای از تولید یا توزیع مطالب مستهجن در ارتباط با کودکان
• الزام مدارس ابتدایی و متوسطه به مقابله با قلدری سایبری و گزارش موارد تخلف

 

سنگاپور

• ممنوعیت تولید، توزیع، تبلیغات و در اختیار داشتن محتوای کودک آزاری در فضای مجازی
• ممنوعیت فروش و بازنشر محتوای غیراخلاقی در فضای مجازی به‌ویژه در ارتباط با کودکان و نوجوانان
• جرم‌انگاری آزار و اذیت سایبری، قلدری کودکان و سایر اشکال آزار جنسی

 

حداقل سن قانونی برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی

گرچه اغلب پلتفرم‌های اجتماعی در فضای مجازی حداقل سن 13 را برای عضویت در نظر گرفته‌اند، حداقل سن قانونی برای عضویت در شبکه‌های اجتماعی بسته به قوانین و سیاست‌های مدیریت و کنترل فضای مجازی در کشورهای مختلف جهان متفاوت است. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌شود:

آمریکا: ۱۳ سال
کانادا: ۱۳ سال (در اکثر پلتفرم‌ها)
انگلیس: ۱۳ سال
آلمان: ۱۴ سال (برای برخی از شبکه‌ها)
بل‍ژیک: ۱۳ سال
فرانسه: ۱۵ سال
استرالیا: ۱۳ سال
اسپانیا: ۱۶ سال
ایتالیا ۱۴ سال (۱۳ سال زیرنظر والدین)
نروژ: ۱۳ سال
بلغارستان ۱۴ سال
جمهوری چک ۱۵ سال
لهستان ۱۳ سال
روسیه: ۱۴ سال
برزیل: ۱۳ سال
ژاپن: ۱۳ سال (با اجازه والدین)
چین: ۱۸ سال (برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی خاص)
هند: ۱۸ سال (در بسیاری از پلتفرم‌ها)
سنگاپور: ۱۳ سال
ترکیه: ۱۳ سال

اولین نشست سمینار «تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی در ایران» با عنوان «مصرف رسانه‌های اجتماعی و اعتماد رسانه‌ای» یکشنبه ۲۵ شهریور ۱۴۰۳ با استناد به داده‌‌های «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران» و با حضور مسعود کوثری (استاد ارتباطات دانشگاه تهران)، مجتبی صمدی (استادیار ارتباطات؛ رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات)، محمدحسین ساعی (استادیار ارتباطات؛ رئیس دانشگاه سوره) و حسین حسنی (استادیار ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

در بخش اول این نشست مسعود کوثری به برخی داده‌‌های «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران» اشاره کرد و گفت: طبق این پیمایش، میزان استفاده از رسانه‌های خارجی بیشتر از رسانه‌‌های داخلی است؛ به‌گونه‌ای که بیشترین میزان ساعت استفاده از رسانه‌های داخلی، زیر یک ساعت است در حالی که برای رسانه‌های خارجی، از یک تا بیش از سه ساعت است. در این پیمایش مواردی چون کیفیت پایین امکانات پیام‌رسان‌های داخلی، عدم اطمینان از امنیت اطلاعات شخصی و احساس آزادی بیشتر در شبکه‌های اجتماعی غیرایرانی، به‌عنوان دلایل استفاده کمتر کاربران از رسانه‌های داخلی، عنوان شده است. 

همچنین مطابق این پیمایش، در بخش اطمینان از صحت اخبار و اطلاعات، پس از گویه‌های کسب اخبار از خانواده و دوستان، جست‌وجو در شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی و جست‌وجو در اینترنت، صداوسیما منبع چهارم چک‌کردن صحت و درستی اخبار است. نتایج موج چهارم پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان که در آبان ۱۴۰۲ انجام شده نیز، میزان خیلی کم را با اعتماد ۵۸درصد به اخبار صداوسیما نشان می‌دهد. نتایج این پیمایش هم نسبت به موج قبلی آن که در سال ۱۳۹۴ انجام شده، نشان می‌دهد میزان اعتماد به صداوسیما نسبت به ۸ سال پیش، کاهش چشمگیری داشته است. البته باید گفت وضعیت پیچیده‌ای در این خصوص در جامعه ایرانی وجود دارد و بی‌اعتمادی به رسانه‌های داخلی لزوماً به معنای اعتماد به رسانه‌های خارجی نیست. به‌طور کلی در جامعه ایران بدبینی رو به گسترشی نسبت به شبکه‌های اجتماعی وجود دارد و به‌طورکلی، میزان بی‌اعتمادی بالاست.

او با بیان اینکه آنچه در این پیمایش‌ها مشاهده می‌شود، برخلاف تجزیه‌وتحلیل‌های رسمی از شبکه‌های اجتماعی‌ است، افزود: می‌توان گفت گرایش غالب در استفاده از شبکه‌های اجتماعی، خرید، سرگرمی و ... است نه لزوماً پیگیری اخبار و اطلاعات روز. با لحاظ بالابودن میزان بی‌اعتمادی نسبت به شبکه‌های اجتماعی در حالت کلی، میزان این بی‌اعتمادی نسبت به شبکه‌های داخلی بیشتر و نسبت به روزنامه‌ها و صداوسیما، بیشتر از آن است. لذا می‌توان گفت در این فضا نمی‌توان مرجعیت رسانه‌ای ایجاد کرد. وضعیت رسانه‌ای ما ضعیف است و ما باید ضمن واقع‌بین‌بودن، به دنبال تحلیل‌های کیفی بیشتری در این خصوص باشیم.

در ادامه محمدحسین ساعی فهم شیوه زیست ایرانی‌ها در فضای مجازی از طریق پیمایش‌ها را غیرقابل وصول دانست و ابراز داشت: در پژوهشی شخصی با عنوان «گفتمان‌شناسی نخبگان جمهوری اسلامی درباره فضای مجازی» ۵ گفتمان را بررسی کردم که حتی یک گزاره مشترک نداشتند و این یعنی فضای ذهنی نخبگان راجع‌به فضای مجازی بسیار از هم دور است. چند قطب فکری درباره فضای مجازی در ایران شکل گرفته که به شکل افراطی از هم جدا شده‌اند. به همین دلیل ممکن است انجام پیمایش‌ها و پژوهش‌ها خیلی روشن‌کننده نباشد. ضمن اینکه سوالات و گزاره‌های این پیمایش‌ها هم خیلی ساده هستند که بعید می‌دانم بتوان با آن‌ها عمق آنچه که در جامعه ایرانی رخ داده و می‌دهد را بتوان فهم کرد.

رئیس دانشگاه سوره در ادامه فهم مفاهیم رسانه‌ای را ابتدا منوط به درک کلی از دنیا و پویش‌های آن‌ دانست و گفت: ما سه‌گانه‌ای داریم که از عصر خرد شروع شد، به عصر رمانتیک رسید و هم‌اکنون در عصر لذت هستیم. مفاهیم رسانه‌ای ذیل این سه‌گانه تطور یافته است. لذا ابتدا باید درکی کلی از دنیا داشته باشیم و بعد مسائل را تحلیل کنیم. جامعه امروز با جامعه ۲۰۰ سال قبل قابل مقایسه نیست و همه چیز از انسان، فرهنگ، اقتصاد و ... تغییرات بنیادی داشته است. امروز جامعه همه چیز را بر اساس لذت می‌سنجد. همانطور که در این نظرسنجی‌ها بود، درصد خیلی کمی از رسانه برای اخبار استفاده می‌کنند. افراد برای لذت سمت رسانه می‌روند. این مسئله عمق زیادی دارد که در تحقیقات پیمایشی نمی‌توان آن‌ها را فهم کرد. شاید لازم باشد ابتدا پیمایش‌های کیفی مردم‌شناسانه‌ سنگینی برای یافتن شیوه‌های مصرف و کشف مباحث مربوط به لذت انجام دهیم.

او با بیان اینکه نیازمند رسیدن به نقاط مورد وفاق در عرصه فضای مجازی هستیم، خاطرنشان کرد: باید چند گزاره را به میان آوریم که نخبگان فارغ از قطبیدگی‌ها روی آن اجماع کنند، سپس آن‌ها را گسترش دهیم تا در نهایت به موضوع مرجعیت در عرصه رسانه و اعتماد برسیم؛ چراکه اعتماد یا برای همه است یا برای هیچ‌کس.

حسین حسنی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، سخنران بعدی این نشست ضمن اشاره به عدم امکان فهم و صورتبندی لایه‌های زیرین فرهنگ ایرانی از طریق پیمایش‌ها، درباره سیاستگذاری پیام‌رسان‌های اجتماعی طی دهه ۹۰ به ایراد سخن پرداخت و اظهار داشت: حکومت بنا به دلایل گوناگون تلاش کرده پیام‌رسان‌های بومی را جایگزین پیام‌رسان‌های خارجی کند اما نتیجه «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران» نشان می‌دهد به‌رغم تلاش‌های صورت‌گرفته هم‌چنان پلتفرم‌های واتساپ، تلگرام و اینستاگرام در ایران در صدر استفاده هستند. عمده‌ترین سیاست‌هایی که دولت برای کشاندن کاربران ایرانی به سمت پیام‌رسان‌های داخلی داشته، تعرفه ترجیحی و فیلترینگ بوده است. مطابق تعرفه ترجیحی، کاربران در پیام‌رسان‌های داخلی، هزینه کمتری پرداخت می‌کنند. جالب این است که طبق یک نظرسنجی انجام‌شده با ۱۵۰۰ نفر مصاحبه‌شونده، ۶۰ تا ۷۰ درصد از این تعرفه خبر نداشتند. سیاست دیگر، فیلترینگ و بستن پیام‌رسان‌های خارجی بوده که عملاً جواب نداده است! مطابق یافته‌های این پیمایش، ازجمله دلایل مهم عدم گرایش کاربران به استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی، کیفیت پایین امکانات پیام‌رسان‌های داخلی، عدم اطمینان از امنیت اطلاعات شخصی و احساس آزادی بیشتر در شبکه‌های اجتماعی غیر ایرانی، عنوان شده است. این نکته قابل انکار نیست که پیام‌رسان‌های داخلی امکانات ضعیفی دارند که یکی از نمونه‌های آن نبود امکان تماس تصویری در ایتا بود که به تازگی به آن افزوده شده است. درخصوص مسئله حفاظت از حریم خصوصی افراد نیز، بیش از دو دهه است که هیچ قانونی برای آن وجود ندارد. درباره مورد سوم هم باید گفت که کاربران به‌دنبال ارتباطات جهانی و بودن در یک زیست جهانی هستند؛ از این‌رو نمی‌توان آن‌ها را محدود کرد که حتماً در پیام‌رسان‌های داخلی باشند.

وی در پایان افزود: بین آرمان‌ها و سیاستگذاری‌های ساده‌انگارانه کسانی که به‌دنبال کشاندن افراد به پیام‌رسان‌های داخلی هستند و زیست روزمره کاربران و واقعیت‌های جامعه، تعارض وجود دارد و تا زمانی که این دو به هم نزدیک نشوند، نمی‌توان یک پیام‌رسان فراگیر بومی داشت که همه را زیر چتر خود بیاورد.

در پایان این نشست مجتبی صمدی، رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه از نبود مرجعیت رسانه‌ای برای صداوسیما به‌عنوان یک چالش جدی یاد کرد و گفت: پیمایش‌های مختلفی از جمله همین «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران» نشان می‌دهند که صداوسیما برای جامعه ما مرجعیت خبری ندارد و اگر دولت یا حاکمیت بخواهد رویدادهای خود را به اطلاع مردم برساند، نمی‌تواند صرفاً از طریق این سازمان اقدام کند. یکی از نکات قابل تأمل که درخصوص تغییر مرجعیت رسانه‌ای در حال بروز است، تغییر در مصرف رسانه‌هاست. در جامعه ایران رسانه‌ای مانند اینستاگرام با ۴۹/۶ درصد برای بازه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال مرجعیت رسانه‌ای پیدا کرده و عملاً گوی سبقت را از صداوسیما با ۴۷/۲ درصد ربوده است. یکی دیگر از نکات قابل تأمل، پاسخی است که به سوالی مبنی بر نیت قدرت‌طلبی کشورها از ابزارکردن رسانه‌های اجتماعی داده شده است که ۴۹/۱ درصد موافق و ۵۱/۹ درصد مخالف آن بودند. این نشان می‌دهد در جامعه ایران در فضای رسانه‌های اجتماعی، انگاره خاص و قطبیت و دوگانگی به وجود آمده که نیازمند ایجاد باب گفت‌وگویی در این زمینه است.

شسمینار تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی در ایران به استناد داده‌های «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران»، یکشنبه ۲۵ شهریور برگزار می‌شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، سمینار تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی در ایران به استناد داده‌های «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران»، یکشنبه ۲۵ شهریور ۱۴۰۳ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در قابل سه نشست تخصصی برگزار می‌شود.

نشست اول این سمینار با عنوان «مصرف رسانه‌های اجتماعی و اعتماد رسانه‌ای» از ساعت ۹ تا ۱۱ با مدیریت مسعود کوثری (استاد ارتباطات دانشگاه تهران) برگزار می‌شود؛ در این نشست مجتبی صمدی (استادیار ارتباطات؛ رئیس پژوهشکده ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات)، محمدحسین ساعی (استادیار ارتباطات؛ رئیس دانشگاه سوره) و حسین حسنی (استادیار ارتباطات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات) سخنرانی خواهند کرد.

«سرگرمی و فرهنگ شهرت رسانه‌های اجتماعی»، عنوان نشست دوم این سمینار است که ساعت ۱۴ تا ۱۶ با حضور احسان شاه‌قاسمی (دانشیار ارتباطات دانشگاه تهران)، محمدمهدی مولایی (استادیار ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی) و محمدحسن یادگاری (استادیار ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی) برگزار می‌شود. مدیریت این نشست را نیز مسعود کوثری برعهده خواهد داشت.

در نشست سوم و پایانی این سمینار با عنوان «رسانه‌های اجتماعی و خانواده»، مجید سلیمانی (استادیار ارتباطات دانشگاه تهران و مجری پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران) به همراه سیدمحمد مهدی‌زاده (دانشیار ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی) و لیلا وصالی (استادیار ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی) با مدیریت حامد طاهری کیا (استادیار سیاستگذاری فرهنگی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی) در خصوص رسانه‌های اجتماعی در ایران به استناد داده‌های پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران سخنرانی خواهند کرد. این نشست ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۸:۳۰ برگزار خواهد شد.

سمینار تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی در ایران انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی برگزار می‌شود. این برنامه از نشانی زیر نیز پخش خواهد شد:https://www.skyroom.online/ch/ricac/research

داده‌های پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی در ایران در اردیبهشت ۱۴۰۳ به شیوه گردآوری میدانی و براساس مصاحبه حضوری با ۱۴.۵۰۵ نفر از افراد ۱۵ سال و بالاتر ساکن در ۳۱ استان کشور که به روش تصادفی انتخاب شده‌اند، به دست آمده است.

استرالیا، شبکه‌های اجتماعی را که برای جلوگیری از انتشار اطلاعات نادرست آنلاین کوتاهی می کنند، معادل حداکثر پنج درصد از درآمد جهانی آنها جریمه خواهد کرد.
به گزارش ایسنا، دولت استرالیا اعلام کرد پلتفرم‌های فناوری باید شیوه نامه ای در خصوص نحوه توقف انتشار اطلاعات خطرناک تهیه کنند که مورد تائید رگولاتوری قرار بگیرد. اگر پلتفرمی در انجام این کار کوتاهی کند، رگولاتور، استانداردهای خود را تعیین خواهد کرد و سپس، شرکتها را برای عدم رعایت این الزام، جریمه می کند.

هدف از این مقررات که روز پنج شنبه در پارلمان استرالیا رونمایی شد، مقابله با نشر اطلاعات نادرستی است که سلامت انتخابات یا روان عمومی را نشانه می رود، به نفرت پراکنی علیه یک گروه می پردازد یا ممکن است زیرساخت یا خدمات اضطراری کلیدی را مختل کند.

این لایحه در راستای برخورد رگولاتوری استرالیا با پلتفرم‌های فناوری خارجی و داخلی و در آستانه انتخابات فدرال سال آینده این کشور معرفی شده است.

شرکت متا که مالک فیس بوک است، اعلام کرده که اگر مجبور شود به ناشران پول بپردازد، محتوای خبری حرفه ای را در پلتفرم‌های خود مسدود خواهد کرد و شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) از سال ۲۰۲۲ که توسط ایلان ماسک خریداری شد، از نظارت بر محتوا دست کشیده است.

میشل رولاند، وزیر ارتباطات استرالیا در بیانیه ای اعلام کرد: اطلاعات نادرست و غلط، تهدید جدی برای آرامش و سلامت روان مردم استرالیا و همچنین دموکراسی، جامعه و اقتصاد این کشور است. قصد نداریم دست روی دست بگذاریم و اجازه دهیم این مشکل بزرگتر شود.

بر اساس گزارش رویترز، نسخه اولیه این لایحه که در سال ۲۰۲۳ معرفی شد، به دلیل دادن اختیارات بیش از اندازه به سازمان ارتباطات و رسانه استرالیا، برای تشخیص اینکه چه چیزی اطلاعات نادرست و غلط است، مورد انتقاد قرار گرفت. رولاند گفت: لایحه جدید، تصریح کرده که رگولاتور استرالیا، قدرت وادار کردن شبکه‌های اجتماعی به حذف پستهای شخصی یا حسابهای کاربری را نخواهد داشت.

حانیه قاسمیان - با انتشار خبر دستگیری پاول دوروف، مالک شبکه تلگرام که به زاکربرگ روسیه مشهور است، به اتهام 12 عنوان جرم در فرانسه، مساله نظارت و حکمرانی شبکه‌های مجازی بار دیگر مورد بازنگری رسانه‌ها قرار گرفت. همزمان مارک زاکربرگ رئیس شرکت متا که فیسبوک و اینستاگرام نیز جزئی از آن است در گفتاری ادعا کرد که ایالات‌متحده برای سانسور اخبار مربوط به کووید 19 او را تحت فشار قرار می‌داده است. مالک تلگرام توسط فرانسه به‌عنوان یک دولت غربی دستگیر شده و همزمان آمریکا نیز سوابقی در مقابله با نفوذ چین در فضای مجازی خود دارد؛ با این‌حال حمایت تلویحی زاکربرگ و ماسک که اصلی‌ترین صاحبان شبکه‌های اجتماعی در غرب هستند، از دوروف روس‌تبار، نشان می‌دهد فراتر از تقسیم‌بندی‌های ملی و جبهه‌بندی‌های جهانی، صاحبان شبکه‌های اجتماعی در قالب یک طبقه خاص در حال حمایت از خود در برابر اقدامات محدود‌کننده دولت‌ها هستند. به نظر می‌رسد با توسعه هوش مصنوعی و فضای متا جهان در آینده شاهد درگیری‌های بیشتری میان طبقه قدرتمند و نوظهور مالکان شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی و دولت‌ها باشد.

 

  امپراتوری‌های نوظهور
در عصر دیجیتال مدرن، پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی به سطحی از نفوذ دست یافته‌اند که گاه از قدرت دولت‌های سنتی پیشی می‌گیرند. این پلتفرم‌ها، که توسط تعداد کمی از غول‌های فناوری اداره می‌شوند، کنترل بی‌سابقه‌ای بر حجم عظیمی از داده‌ها دارند و می‌توانند به گفتمان عمومی شکل بدهند، بر نتیجه انتخابات تاثیر بگذارند، یا موجب بی‌ثباتی دولت‌ها شوند. این قدرت جدید منجر به ظهور آنچه که می‌توان آن را امپراتوری‌های جدید دیجیتال نامید شده است؛ امپراتوری‌هایی که اقتدار دولت-ملت‌ها را به چالش می‌کشند و منجر به درگیری‌های پنهان میان دولت‌های سنتی و این‌ قدرت‌های نوظهور شده‌اند. 
پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، توییتر، اینستاگرام و تیک‌تاک به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره میلیاردها نفر در سراسر جهان تبدیل شده‌اند. این پلتفرم‌ها نه‌تنها ابزارهای ارتباطی هستند، بلکه میدان‌های اصلی‌ای هستند که در آنها نظر عمومی شکل می‌گیرد، جنبش‌های اجتماعی متولد می‌شوند و داده‌های شخصی جمع‌آوری می‌شوند. یکی از اولین نمونه‌های بروز قدرت رسانه‌های اجتماعی برای جهانیان بهار عربی بود، زمانی که تظاهرات‌‌کنندگان مصری علیه رژیم مبارک، محل تجمع‌ها را در شبکه اجتماعی فیسبوک هماهنگ می‌کردند و دولت مبارک تسلطی بر کنترل این شبکه نداشت. کار تا جایی پیش رفت که به خیزش بهار عربی نام خیزش فیسبوک داده شد. صاحبان این پلتفرم‌ها قدرت بی‌سابقه‌ای را در اختیار دارند، جریان اطلاعات را کنترل می‌کنند، تعیین می‌کنند چه محتوایی دیده یا سانسور شود و از حجم عظیمی از داده‌های تولید‌شده توسط کاربران‌شان درآمد کسب می‌کنند. 
این کنترل بر اطلاعات و داده‌ها به این امپراتوری‌های دیجیتال اجازه داده است که از مرزهای ملی فراتر روند و نوعی نفوذ جهانی ایجاد کنند که دولت‌ها در مطابقت با آن مشکل دارند. پایگاه‌های داده عظیمی که این شرکت‌ها نگهداری می‌کنند، حاوی جزئیات دقیقی از زندگی، ترجیحات و رفتارهای کاربران است و به این پلتفرم‌ها بینش‌هایی از جامعه می‌دهد که حتی ممکن است دولت‌ها نیز به آنها دسترسی نداشته باشند. این دانش همان قدرت است و به این شرکت‌ها اجازه داده است تا به دروازه‌بان‌های جدید عصر دیجیتال تبدیل شوند و شرایط مشارکت در دنیای مجازی را تعیین کنند. 
ظهور این امپراتوری‌های دیجیتال از چشم دولت‌ها دور نمانده است. قدرتی که این پلتفرم‌ها دارند، حس خطر را در میان دولت‌ها برانگیخته است؛ دولت‌هایی که می‌بینند حاکمیت و اقتدارشان تضعیف می‌شود. دولت‌ها به‌طور فزاینده‌ای آگاه شده‌اند که توانایی آنها در حکومت کردن موثر، توسط نفوذ این پلتفرم‌ها بر شهروندان‌شان به چالش کشیده شده است. 
یکی از نگرانی‌های اصلی دولت‌ها، کنترل این پلتفرم‌ها بر جریان اطلاعات است. در بسیاری از موارد، پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی به منبع اصلی اخبار و اطلاعات برای بخش‌های وسیعی از جمعیت تبدیل شده‌اند. این امر به این پلتفرم‌ها قدرت شکل دادن به افکار عمومی، تاثیرگذاری بر نتایج سیاسی و حتی تحریک ناآرامی‌ها را می‌دهد. توانایی این شرکت‌ها در گسترش یا سرکوب اطلاعات، چه از طریق الگوریتم‌ها و چه از طریق مداخله مستقیم، تهدیدی جدی برای نقش سنتی دولت‌ها به‌عنوان منبع اصلی اقتدار و نظم است. 
علاوه‌بر این، حجم عظیمی از داده‌هایی که توسط این پلتفرم‌ها جمع‌آوری می‌شود، چالشی برای امنیت ملی ایجاد می‌کند. دولت‌ها به‌طور سنتی انحصار بر نظارت و جمع‌آوری اطلاعات در داخل مرزهای خود را در اختیار داشته‌اند، اما پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی اکنون اطلاعات دقیق‌تر و جامع‌تری از شهروندان‌شان نسبت به هر آژانس دولتی در اختیار دارند. این داده‌ها می‌توانند برای اهداف مختلفی از‌جمله تبلیغات هدفمند و دستکاری سیاسی استفاده شوند و کنترل آنها توسط شرکت‌های خصوصی به جای موسسات عمومی، نگرانی‌های جدی درمورد حریم خصوصی، امنیت و حاکمیت به وجود آورده است. 

 

  جنگ تاج و تخت 
در پاسخ به تهدیدات ناشی از بزرگ شدن پلتفرم‌های اجتماعی، دولت‌ها اقدامات مختلفی را برای کنترل این امپراتوری‌های دیجیتال انجام داده‌اند. برخی دولت‌ها، به‌ویژه دولت‌های مرکزگرا، تلاش کرده‌اند تا نفوذ پلتفرم‌های خارجی شبکه‌های اجتماعی را با ممنوعیت آنها یا ایجاد جایگزین‌های تحت کنترل دولت محدود کنند. دیگران مقررات سختگیرانه و جریمه‌های سنگینی بر این شرکت‌ها تحمیل کرده‌اند، آنها را مجبور به رعایت قوانین محلی کرده و خواستار دسترسی به داده‌های آنها شده‌اند. 
در کشورهای سرمایه‌داری، این درگیری پیچیده‌تر اما به همان اندازه شدید است. دولت‌ها به‌طور فزاینده‌ای به بررسی شیوه‌های شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی پرداخته‌اند، جلسات برگزار کرده‌اند، تحقیقات انجام داده‌اند و قوانین جدیدی را برای محدود کردن قدرت آنها پیشنهاد کرده‌اند. مسائلی مانند حریم خصوصی داده‌ها، نظارت بر محتوا و گسترش اطلاعات نادرست به مرکز بحث‌های سیاسی تبدیل شده‌اند و قانون‌گذاران به دنبال یافتن تعادلی بین حفاظت از حقوق شهروندان و کنترل قدرت این پلتفرم‌ها هستند. 
در عین حال، برخی دولت‌ها ارزش همسویی با این امپراتوری‌های دیجیتال را تشخیص می‌دهند. با همکاری با شرکت‌های شبکه‌های اجتماعی، دولت‌ها می‌توانند به داده‌ها و ابزارهای ارزشمندی برای نظارت و تاثیرگذاری بر افکار عمومی دست یابند. این همکاری اغلب نیازمند توازن ظریفی است؛ زیرا دولت‌ها به دنبال بهره‌گیری از قدرت این پلتفرم‌ها هستند بدون اینکه کنترل زیادی به آنها واگذار کنند. 
ایالات متحده خاستگاه نخستین پلتفرم‌های فضای مجازی است. استارتاپ‌هایی که ایده‌های پلتفرم‌های فضای مجازی را داشتند، در ایالات متحده پا گرفتند و رشد کردند. می‌توان ادعا کرد کلاف سردرگم عصر فناوری اطلاعات را که پی بگیریم به ایالات متحده پس از جنگ سرد می‌رسد. با بزرگ شدن شبکه‌های اجتماعی، دولت ایالات متحده در صدد تسلط و استفاده از داده‌ها و اطلاعات انباشته‌شده در این پلتفرم‌ها قرار گرفت. با توجه به آنکه شبکه‌های اجتماعی موظف به حفظ حریم خصوصی کاربران هستند، تلاش‌های آمریکا برای دریافت داده‌های شبکه فیسبوک و دیگر چالش‌ها موجب رسوایی‌هایی در عرصه عمومی شده و نگرانی دیگر کشور‌ها را در حفظ حریم خصوصی کاربران‌شان برانگیخته است. 

 

  اطلاعات فروشی به سبک زاکربرگ
یکی از درگیری‌های برجسته بین فیسبوک و دولت ایالات متحده از رسوایی کمبریج آنالیتیکا در سال ۲۰۱۸ آغاز شد. کمبریج آنالیتیکا، یک شرکت مشاوره سیاسی بریتانیایی، به‌طور نادرست به داده‌های شخصی بیش از ۸۷ میلیون کاربر فیسبوک بدون رضایت آنها دسترسی پیدا کرد. گفته می‌شود این داده‌ها برای تاثیرگذاری بر رفتار رای‌دهندگان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۶ ایالات متحده استفاده شده‌اند که منجر به نگرانی‌های گسترده‌ای در‌مورد نقض حریم خصوصی و نقش فیسبوک در تسهیل دستکاری سیاسی شد. 
در پاسخ به این موضوع، کمیسیون تجارت فدرال ایالات متحده (FTC) در سال ۲۰۱۹ جریمه‌ای ۵ میلیارد دلاری به فیسبوک تحمیل کرد که بزرگ‌ترین جریمه تا آن زمان برای نقض حریم خصوصی مصرف‌کنندگان بود. FTC همچنین تغییراتی در شیوه‌های حفظ حریم خصوصی فیسبوک ایجاد کرد و کمیته مستقلی در هیات‌مدیره شرکت برای نظارت بر حریم خصوصی تاسیس کرد. 
فیسبوک همچنین متهم به اشتراک‌گذاری داده‌های کاربران با دولت ایالات متحده شده است، به‌ویژه در زمینه برنامه‌های نظارتی مانند PRISM. در حالی که زاکربرگ بارها فروش مستقیم داده‌های کاربران به دولت را انکار کرده است، همکاری این پلتفرم با سازمان‌های مجری قانون و اطلاعاتی تحت تعهدات قانونی، اعتماد عمومی را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده و انتقادات زیادی را برانگیخته است. این مسائل به‌شدت اعتماد عمومی به فیسبوک را تحت تاثیر قرار داده‌اند و بسیاری از کاربران اکنون با احتیاط بیشتری از این پلتفرم استفاده می‌کنند و برخی حتی از آن خارج شده‌اند. 

 

  هنر تخته کردن در تیک‌تاک 
تیک‌تاک که به شرکت چینی بایت‌دنس تعلق دارد، به دلیل نگرانی‌هایی مبنی‌بر اینکه داده‌های کاربران می‌توانند توسط دولت چین مورد دسترسی قرار گیرند، با نظارت شدیدی از سوی دولت‌های غربی‌ به‌ویژه ایالات متحده، مواجه شده است. دولت‌های غربی ادعا می‌کنند که این مساله اصلی حول محور امنیت ملی می‌چرخد. آنها می‌گویند که حزب کمونیست چین ممکن است از تیک‌تاک برای انجام جاسوسی یا تاثیرگذاری بر افکار عمومی در کشورهای خارجی استفاده کند. این در حالی است که پیش‌تر پرونده‌های رسوایی فروش اطلاعات پلتفرم‌ها به دولت‌های غربی بارها درز کرده است. 
در سال ۲۰۲۳، شو زی چو، مدیرعامل تیک‌تاک برای پاسخ به این نگرانی‌ها به کنگره ایالات متحده احضار شد. در طول جلسات استماع، نمایندگان کنگره آمریکا در‌مورد شیوه‌های داده‌پردازی تیک‌تاک، رابطه آن با بایت‌دنس و ارتباطات احتمالی آن با دولت چین سوالاتی مطرح کردند. با وجود تاکیدات چو بر اینکه تیک‌تاک به‌طور مستقل عمل می‌کند و داده‌های کاربران ایالات متحده در داخل این کشور ذخیره می‌شوند، دولت ایالات متحده همچنان بر سلطه کامل روی تیک تاک اصرار دارد. 
دولت ترامپ در سال ۲۰۲۰ تلاش کرد تا تیک‌تاک را به دلیل نگرانی‌های امنیت ملی ممنوع کند و بعدا تلاش کرد تا بایت‌دنس را مجبور به فروش عملیات‌های خود در ایالات متحده به یک شرکت آمریکایی کند. با اینکه این تلاش‌ها توسط چالش‌های قانونی متوقف شد و دولت بایدن رویکرد متفاوتی را در پیش گرفت، فشارها بر تیک‌تاک کاهش نیافته است. دولت ایالات متحده همچنان به بررسی اقداماتی برای کاهش ریسک‌های احتمالی ادامه می‌دهد؛ از جمله مذاکرات جاری درباره ترتیبات امنیت داده‌ها. 

 

  اروپا در برابر آمریکا مانع می‌چیند
اتحادیه اروپا در خط مقدم تنظیم غول‌های فناوری از طریق قانون‌گذاری جامع با هدف حفاظت از حریم خصوصی کاربران و تضمین رقابت عادلانه قرار دارد. مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها (GDPR) و قانون بازارهای دیجیتال (DMA) نمونه‌هایی از چنین چهارچوب‌های نظارتی هستند. GDPR از سال ۲۰۱۸ اجرایی شده و قوانین سختگیرانه‌ای را در مورد حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی تحمیل می‌کند که بر نحوه جمع‌آوری، ذخیره و استفاده از داده‌های کاربران توسط شرکت‌هایی مانند متا و گوگل تاثیر می‌گذارد. تخلفات GDPR می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود و چندین غول فناوری قبلا تحت این مقررات جریمه‌های قابل‌توجهی دریافت کرده‌اند. DMA که در سال ۲۰۲۳ به اجرا درآمد، به‌اصطلاح «نگهبانان» در اقتصاد دیجیتال را هدف قرار می‌دهد و الزامات و ممنوعیت‌هایی را برای اطمینان از رقابت عادلانه وضع می‌کند. این قانون شرکت‌هایی مانند متا، گوگل و اپل را تحت تاثیر قرار می‌دهد و چالش‌هایی برای تسلط و شیوه‌های آنها در بازار دیجیتال ایجاد می‌کند. 

  پیش به سوی شبکه اجتماعی بومی 
در سال‌های اخیر، نگرانی‌های فزاینده‌ای درباره حریم خصوصی داده‌ها و امنیت ملی باعث شده است که چندین کشور به ایجاد پلتفرم‌های رسانه اجتماعی داخلی روی آورند. این تلاش‌ها اغلب پاسخی به خطرات ناشی از تسلط پلتفرم‌های بین‌المللی، به‌ویژه پلتفرم‌های مستقر در ایالات‌متحده است که در چندین رسوایی داده‌ها نقش داشته‌اند. رویکردها برای مدیریت این خطرات به‌طور قابل توجهی از کشوری به کشور دیگر متفاوت است و به زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی هر کشور بستگی دارد. در ادامه نمونه‌هایی موفق از نحوه هدایت کشورهای مختلف در ایجاد تعادل بین تقویت پلتفرم‌های داخلی و تنظیم پلتفرم‌های بین‌المللی آمده است. 

 

1. ژاپن؛ تقویت پلتفرم‌های داخلی با حفظ حق انتخاب کاربران
ژاپن رویکرد متعادلی را در ترویج پلتفرم‌های رسانه اجتماعی داخلی اتخاذ و درعین‌حال دسترسی به پلتفرم‌های بین‌المللی را حفظ کرده است. پلتفرم‌های ژاپنی مانند لاین محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و تجربه‌ای محلی را ارائه می‌دهند که به نیازهای فرهنگی و زبانی کاربران ژاپنی پاسخ می‌دهد. لاین که در ابتدا یک اپلیکیشن پیام‌رسان بود، به پلتفرمی گسترده‌تر تبدیل شده است که خدماتی مانند پرداخت‌های موبایلی، اخبار و بازی‌ها را ارائه می‌دهد و به بخشی از زندگی روزمره بسیاری از مردم ژاپن تبدیل شده است. با وجود موفقیت پلتفرم‌های داخلی، ژاپن محدودیت‌های سختگیرانه‌ای بر شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی مانند فیسبوک و توییتر اعمال نکرده است. درعوض دولت ژاپن بر حفاظت از حریم خصوصی داده‌ها از طریق مقررات سختگیرانه مانند قانون حفاظت از اطلاعات شخصی (APPI) تمرکز کرده است. این قانون از شرکت‌های داخلی و خارجی می‌خواهد که در هنگام پردازش اطلاعات شخصی شهروندان ژاپنی، استانداردهای سختگیرانه‌ای را رعایت کنند. البته سهلگیری ژاپن درخصوص فضای مجازی‌اش، به حاکمیت این کشور نیز باز می‌گردد؛ کشوری که نظامیان آمریکایی در خاک آن حضور دارند و اعتراضات مردمی در این خصوص به جایی نمی‌رسد، حتی درصورت تصمیم گرفتن نیز قادر به حفاظت موثر از فضای مجازی خود در برابر شرکت‌های آمریکایی نیست. 

 

2. برزیل؛ پلتفرم‌های داخلی در کنار مقررات نظارتی
برزیل نیز شاهد رشد پلتفرم‌های رسانه اجتماعی داخلی بوده است که به‌دلیل تقاضای بازار و فشارهای نظارتی به وجود آمده‌اند. پلتفرم‌هایی مانند کویی Kwai)) که یک پلتفرم ویدئوی کوتاه مشابه تیک‌تاک است، در بازار برزیل به‌شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند. دولت برزیل در تنظیم پلتفرم‌های رسانه اجتماعی بین‌المللی، به‌ویژه در رابطه با اطلاعات نادرست و نفرت‌پراکنی فعال بوده است که این موضوع به‌ویژه در دوران آشفتگی سیاسی و پاندمی کرونا اهمیت پیدا کرد. قانون حفاظت از داده‌های عمومی برزیل LGPD)) که مشابه مقررات GDPR اتحادیه اروپاست، الزامات سختگیرانه‌ای در مورد نحوه جمع‌آوری، ذخیره و استفاده از داده‌های شخصی شرکت‌ها تعیین می‌کند. در‌حالی‌که پلتفرم‌های بین‌المللی همچنان در برزیل فعال هستند، آنها باید با این مقررات محلی همخوانی داشته باشند یا با جریمه‌های سنگینی مواجه شوند. این محیط نظارتی به نفع پلتفرم‌های داخلی است که با چشم‌انداز قانونی محلی و ترجیحات کاربران بیشتر آشنا هستند. 

 

3. کره‌جنوبی؛ ترویج پلتفرم‌های ملی و حفاظت از داده‌ها
کره‌جنوبی در ترویج پلتفرم‌های رسانه اجتماعی داخلی موفق عمل کرده و در‌عین‌حال پلتفرم‌های خارجی را تحت نظارت قرار داده است. پلتفرم‌هایی مانند کاکائوتاک (KakaoTalk) و ناور (Naver) که پلتفرم‌های اجتماعی Naver Band و سرویس پرسش و پاسخ Naver Knowledge iN را مدیریت می‌کند، در بازار کره‌جنوبی تسلط دارند. این پلتفرم‌ها به دلیل ادغام قوی با جنبه‌های دیگر زندگی دیجیتال کره‌ای ازجمله تجارت الکترونیک، سرگرمی و اخبار موفق شده‌اند. دولت کره‌جنوبی نیز مقررات سختگیرانه‌ای برای حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی کاربران اجرا کرده است. قانون حفاظت از اطلاعات شخصی (PIPA) یکی از سختگیرانه‌ترین قوانین حفظ حریم خصوصی در آسیا است که نحوه جمع‌آوری، ذخیره و پردازش داده‌های شخصی را تنظیم می‌کند. دولت کره‌جنوبی تلاش کرده است این قوانین را روی هردو پلتفرم داخلی و بین‌المللی اعمال کند. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۲۰، فیسبوک به‌دلیل اشتراک داده‌های کاربران بدون رضایت جریمه شد که نشان‌دهنده تعهد کشور به اجرای قوانین است. علاوه‌بر‌این کره‌جنوبی گاهی‌اوقات برخی از پلتفرم‌های خارجی را در صورت عدم رعایت قوانین محلی محدود کرده است. به‌عنوان مثال برخی از خدمات گوگل در کره‌جنوبی با چالش‌ها و مقررات نظارتی مواجه شده‌اند، به‌ویژه در زمینه‌های مربوط به ذخیره‌سازی داده‌ها و تعهدات مالیاتی. 

 

4. چین؛ مسدود کردن پلتفرم‌های خارجی برای تقویت گزینه‌های داخلی
چین نمونه‌ای سرسخت از ترجیح پلتفرم‌های داخلی با محدود کردن یا مسدود کردن کامل شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی است. پلتفرم‌هایی مانند وی‌چت و ویبو (نسخه داخلی تیک‌تاک) بر بازار چین تسلط دارند. دولت چین چهارچوب قانونی سختگیرانه‌ای تحت قانون امنیت سایبری و قانون امنیت داده‌ها ایجاد کرده است که از همه پلتفرم‌های رسانه اجتماعی که در چین فعالیت می‌کنند، می‌خواهد داده‌های کاربران را به‌طور محلی ذخیره کنند و با الزامات نظارتی دولتی همخوانی داشته باشند. پلتفرم‌های خارجی مانند فیسبوک، توییتر و گوگل از سال ۲۰۰۹ در چین مسدود شده‌اند و این امر باعث شده است که پلتفرم‌های داخلی بدون رقابت خارجی رشد کنند. این سیاست بخشی از استراتژی گسترده‌تر «حاکمیت سایبری» است که در آن دولت چین کنترل دقیقی بر اینترنت در داخل مرزهای خود اعمال می‌کند. این کنترل نه‌تنها از داده‌های کاربران محافظت می‌کند، بلکه به دولت امکان مدیریت و سانسور محتوایی را که می‌تواند از نظر سیاسی حساس باشد، می‌دهد. 

 

5. هند؛ تشویق پلتفرم‌های داخلی در کنار مقررات برای غول‌های بین‌المللی
هند نمونه‌ای پیچیده است که در آن دولت تلاش کرده رشد پلتفرم‌های داخلی را تشویق و مقرراتی برای پلتفرم‌های بین‌المللی وضع کند. پلتفرم‌هایی مانند ShareChat و Koo به‌عنوان جایگزین‌های هندی برای توییتر و فیسبوک محبوبیت پیدا کرده‌اند. این پلتفرم‌ها به‌دلیل موج ملی‌گرایی و حمایت دولتی، به‌ویژه پس از ممنوعیت چندین اپلیکیشن چینی توسط دولت هند در سال ۲۰۲۰ از‌جمله تیک‌تاک به‌دلایل امنیت ملی موفقیت بیشتری یافته‌اند. درعین‌حال هند مقرراتی مانند قوانین فناوری اطلاعات (راهنمای واسطان و کد اخلاق رسانه دیجیتال) ۲۰۲۱ را معرفی کرده است که الزامات سختگیرانه‌ای برای نظارت بر محتوا در پلتفرم‌های رسانه اجتماعی، چه داخلی و چه بین‌المللی تعیین می‌کند. این قوانین از پلتفرم‌ها می‌خواهد که افسران انطباق منصوب کنند، قابلیت ردیابی پیام‌ها را فراهم آورند و محتوای غیرقانونی را در مدت زمان مشخصی حذف کنند. دولت هند همچنین در تعاملات خود با پلتفرم‌های بین‌المللی فعال بوده است. به‌عنوان مثال این کشور بارها با توییتر در مورد نظارت بر محتواهای مربوط به اعتراضات سیاسی و مدیریت پاندمی 19‌-‌COVID دچار اختلاف شده است. این برخوردها تنش‌های میان ترویج آزادی بیان و حفظ امنیت ملی و نظم عمومی را نشان می‌دهد. 

 

  نکات
درخصوص وضعیت و نسبت شبکه‌های اجتماعی با ملت‌ها و دولت‌ها، نکاتی وجود دارد:
1. شبکه‌های اجتماعی دارای امکان اعمال قدرتند. به این معنا که به برخی از ارتباطات و مطالب می‌توانند اجازه نشر داده یا برخی از فعالیت‌ها را محدود کنند. این مساله با نمونه‌های پیشین مانند اعمال محدودیت بر رسانه‌ها در جهان مسبوق به سابقه است. یک شبکه اجتماعی علاوه‌بر آنکه می‌تواند صفحه رسانه‌ها را مسدود کند، می‌تواند رفتار کاربران خود را نیز محدود نماید. این اعمال قدرت سراسری و دوطرفه، حائز اهمیت است. 
2. ایجاد شبکه‌های اجتماعی و ارائه امکانات نیازمند زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سنگینی است. از این رو، تنها افراد متصل به قدرت‌های بزرگ، موفق به توسعه بزرگ‌ترین شبکه‌های اجتماعی شده‌اند. بنابر این روابط عمیقی میان این افراد و بخشی از ساختار قدرت، در ابرقدرت‌ها وجود دارد. 
3. بسیاری از کسب‌وکارها در بستر شبکه‌های اجتماعی جریان دارند و با توجه به ارزشی که برخی شبکه‌ها یافته‌اند، خود به پشتوانه‌ای بزرگ تبدیل شده و حتی درصدد ارائه رمزارزهای مخصوص خود هستند. این اقدام باعث رشد بیش از پیش آنها می‌شود. 
4. شبکه‌های اجتماعی با توجه به رقابت بر سر حوزه نفوذ با شبکه‌های رقیب، قصد دارند امکانات و آزادی‌های فراوانی به کاربران بدهند. در مقابل دولت‌ها برای حکمرانی، خواهان رعایت و تسری قوانین به محیط شبکه‌های اجتماعی هستند. این اقدام گاهی اوقات در تعارض با منافع شبکه‌های اجتماعی در رقابت با حریفان قرار می‌گیرد. چنین پدیده‌ای یک نقطه اختلاف بزرگ میان دولت‌ها و شبکه‌های اجتماعی است. 
5. شبکه‌های اجتماعی با توجه به رصد و پالایش ارتباطات می‌توانند به اطلاعات بی‌بدیلی درخصوص عمیق‌ترین علائق و گرایش‌های جوامع برسند. آنها همچنین با بررسی تفاوت‌های رفتاری، در ارتباطات دو به دو یا گروهی، به بانک اطلاعات بسیار مهمی دست می‌یابند. این اطلاعات می‌توانند به شبکه‌های اجتماعی و دیگر مرتبطان اقتصادی آن برای افزایش درآمد کمک کند. این اطلاعات همچنین می‌تواند مورد استفاده گروه‌های سیاسی نیز قرار گیرد. از سوی دیگر، چنین شبکه‌هایی می‌توانند علایق مردم را جهت‌دهی کنند. 
6. جذابیت‌های شبکه‌های اجتماعی باعث شده تا مردم بخش بزرگی از اوقات خود را در آنها بگذرانند. این اتفاق اقتصاد ویژه‌ای را حول آنها تشکیل داده است. شبکه‌های اجتماعی نیاز برای خرید وسایل ارتباطی مانند گوشی‌های موبایل و تبلت‌ها را افزایش داده‌اند. همچنین مردم بیشتر از آنکه در خیابان به بیلبوردهای تبلیغاتی نگاه کنند، چشم‌شان به صفحه نمایش است. این مساله باعث سرریز تبلیغات مختلف مستقیم و ادراکی به این شبکه‌ها شده است. 
7. شبکه‌های اجتماعی مرزها را برداشته و به دولت‌ها و شرکت‌های قدرتمند اجازه روبه‌رویی مستقیم با مردم کشورهای مختلف را می‌دهند. از این رو، دولت‌ها و شرکت‌ها درصدد استفاده منفی از این امکان علیه دشمنان خود هستند. بر همین اساس، تعدادی از کشورهای ضعیف‌تر به دلیل اینکه قدرت مقابله با چنین فشارهایی را ندارند، به سمت مقابله با این پدیده گام برمی‌دارند. به لحاظ منطقی، واکنش دولت‌های ضعیف‌تر نادرست نیست اما اگر واکنش آنها به شکل هوشمندانه‌ای تنظیم نشده باشد، آنها بازنده میدان خواهند بود. به دلیل عدم تقارن توانمندی‌ها، دولت‌های ضعیف‌تر چاره‌ای جز اعمال محدودیت برای کاستن از شدت تبلیغات منفی علیه خود را ندارند اما اگر به سمت نفی کامل استفاده از شبکه‌های اجتماعی گام بردارند، در عمل به تقویت بیش از پیش آنها دامن خواهند زد. نفی این مساله می‌تواند باعث شود کشور مزبور به سمت توسعه توانمندی‌های داخلی حرکت نکرده و در عمل زمان را از دست بدهد. این کشور درنهایت مجبور خواهد شد زیر فشارها دست به بازگشایی بزند اما این بازگشایی زمانی خواهد بود که شکاف میان توانمندی‌های این دولت با دولت‌ها و شرکت‌های قدرتمند، عمیق‌تر شده است. دولت‌های ضعیف‌تر باید از همان ابتدا دست به مدیریت شکاف بزنند. ایجاد شبکه‌های اجتماعی داخلی، تقویت آنها، تقویت اعتماد به برنامه‌های داخلی و توجه به سهولت‌پذیری ارتباطات و کسب‌وکارها یکی از این مسیرهاست. 
8. در اروپا برای مدت زیادی زمین‌داران و فئودال‌ها مجلس کشور را تشکیل داده و در آن به تصمیم‌گیری، تصویب قوانین و انتخاب شاه می‌پرداختند. پس از مدتی، تجار و صاحبان صنایع با افزایش ابعاد فعالیت خود، خواهان حضور در این مجلس شدند که در پی آن انقلاب‌هایی قاره سبز را فراگرفت. امروزه نیز به نظر می‌رسد صاحبان شبکه‌های اجتماعی به دلیل افزایش ابعاد قدرت خود در جهات مختلف ازجمله اطلاعاتی و اقتصادی، خواهان کسب سهم بیشتری از کیک قدرت باشند. 

گروه صنعتی آسیایی که شامل گوگل، متا و ایکس است، از دولت مالزی خواستند طرح الزامی کردن سرویس‌های شبکه اجتماعی برای درخواست صدور مجوز را به دلیل عدم شفافیت در خصوص مقررات پیشنهادی، متوقف کند.

به گزارش ایسنا، «رگولاتور ارتباطات مالزی» در راستای مبارزه با جرایم سایبری، در ژوئیه اعلام کرد پلتفرم‌های شبکه اجتماعی که بیش از هشت میلیون کاربر در این کشور دارند، یک ماه فرصت دارند تا مجوز درخواست کنند. پلتفرم‌هایی که تا اول ژانویه سال ۲۰۲۵ مجوز دریافت نکرده باشند، با اقدام قانونی روبرو خواهند شد.

«ائتلاف اینترنت آسیا» که اعضای آن شامل اپل، آمازون و گراب هستند، روز جمعه، در نامه‌ای گشوده‌ به انور ابراهیم، نخست وزیر مالزی، گفتند سیستم مجوزدهی پیشنهادی، برای این صنعت، غیرقابل اجرا است و ممکن است با تحمیل بار ناخواسته بر کسب و کارها، نوآوری را سرکوب کند.

این گروه اعلام کرد هیچ مشورت عمومی رسمی درباره این طرح انجام نشده و باعث ابهاماتی در صنعت در خصوص وسعت الزامات تحمیلی بر پلتفرم‌های شبکه اجتماعی شده است.

«ائتلاف اینترنت آسیا» همچنین از اینکه مقررات پیشنهادی ممکن است مانعی برای اقتصاد دیجیتال رو به رشد مالزی شود که امسال سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را جذب کرده است، ابراز نگرانی کرد. این گروه اعلام کرد در تعهد دولت برای پرداختن به آزار و اذیت‌های آنلاین، سهیم است اما مدت زمان اجرای پیشنهاد شده، شفافیت و زمان کافی برای ارزیابی پیامدهای این الزامات برای صنعت، باقی نگذاشته است.

بر اساس گزارش رویترز، دولت مالزی اوایل امسال، به افزایش شدید محتوای نامطلوب در فضای شبکه اجتماعی اشاره کرد و از شرکت‌های شبکه اجتماعی از جمله متا و پلتفرم ویدئوی کوتاه تیک‌تاک خواست، نظارت بر پلتفرم‌های خود را مضاعف کنند.

ایرلند از مجازات شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی خبر داد که از حذف پست‌هایی با محتوای نفرت‌پراکنی خودداری می‌کنند.

به گزارش ایمنا دولت ایرلند به‌عنوان بخشی از لایحه عدالت کیفری (تحریک به خشونت یا نفرت و جرایم نفرت‌پراکنی) که به‌دنبال به‌روزرسانی قانون منع تحریک به نفرت در سال ۱۹۸۹ تصویب شده است، با سخنان نفرت‌پراکنی آنلاین و محتوای مضر مقابله می‌کند. بر اساس قانون پیشنهادی، مدیران شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی به‌شخصه مسئول تأخیر در حذف محتوای نفرت‌پراکنی و خصمانه از پلت‌فرم‌های دیجیتالی خود خواهند بود. انتظار می‌رود مصوبه حاضر طی ماه‌های آینده به قانون تبدیل شود و شرکت‌های خاطی را در صورت نقض، میلیون‌ها یورو جریمه کند.

بعضی از ۱۰ شرکت برتر رسانه‌های اجتماعی در جهان از جمله متا، ایکس و تیک‌تاک دارای دفاتر اصلی در دوبلین، پایتخت ایرلند، هستند و وزیر امور اقلیم و ارتباطات این کشور خاطرنشان کرد که این شرکت‌ها باید نسبت به آنچه در پلت‌فرم‌هایشان منتشر می‌شود، مسئولیت‌پذیر باشند.

وی تأکید کرد که در نهایت آن‌ها میزبان هستند و از محتواهای آنلاین سود به‌دست می‌آورند، بنابراین باید تعهدی برای آن‌ها وجود داشته باشد که به آن توجه، بر محتوای منتشرشده نظارت و آن را مدیریت کنند.

فرایند مقابله با جرایم نفرت‌پراکنی در محیط‌های آنلاین پس از افزایش دریافت تهدیدهای آنلاین توسط وزرای ایرلندی تسریع شد. به نظر می‌رسد این احساس فوریت توسط رئیس دولت ایرلند عنوان شده است.

کارشناسان فناوری معتقدند اعمال جریمه‌های مالی کلان برای شرکت‌های رسانه‌های اجتماعی به احتمال زیاد نتایج مثبتی در سال‌های آینده به همراه خواهد داشت و با پیروی بسیاری از شرکت‌های فناوری از آئین‌نامه رفتاری جدید همراه خواهد بود، زیرا این آئین‌نامه تحت حمایت قانون خدمات دیجیتال قرار دارد که قانونی با جریمه‌های سنگین در سراسر اتحادیه اروپا است.

لایحه جرایم نفرت‌پراکنی ایرلند با انتقاد شدید ایلان ماسک مواجه شده که اعلام کرده است در صورت تصویب این قانون را به چالش خواهد کشید، با این حال مقامات ایرلندی خاطرنشان کردند که دلیل نگرانی آن‌ها نه برای مؤسسان و مالکان رسانه‌های اجتماعی، بلکه تنها در راستای حفاظت، ایمنی و رفاه مردم کشور خود است.

تصمیم متا برای تعطیل کردن «کراود تنگل» (Crowd Tangle) یک ابزار تحلیلی بسیار ارزشمند برای محققان، سبب شده رگولاتورهای اتحادیه اروپا دوباره تحقیق درباره این شرکت را از سر بگیرند.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از انگجت، کمیسیون اتحادیه اروپا که درباره برنامه شبکه اجتماعی برای قطع سرویس رسانی ابزار مذکور قبل از برگزاری انتخابات های مختلف در سراسر جهان در ۲۰۲۴ میلادی ابراز نگرانی کرده بود، اکنون به متا فشار می آورد جزئیات بیشتری درباره شیوه فعالیتش با محققان ارائه کند.

کمیسیون اتحادیه اروپا قبلا اشاره کرده بود تعطیلی احتمالی «کراود تنگل» بخشی از یک تحقیق وسیع تر درباره شیوه کنترل کمپین های اخبار جعلی و سیسات های مرتبط با انتخابا این شرکت خواهدبود. اکنون چند روز پس از تعطیلی سرویس که با وجود درخواست های مکرر محققان و سازمان های مدنی اجتماعی برای ادامه فعالیت آن تا پایان سال انجام شده، رگولاتورهای اروپایی وظایف متا را تحت قانون سرویس های دیجیتال یادآوری کرده اند.

طبق این قانون شرکت های بزرگ اینترنتی باید اجازه دسترسی به اطلاعاتشان را باید برای محققان فراهم کنند.

در بیانیه کمیسیون اتحادیه اروپا آمده است: سازمان از متا می خواهد اطلاعات بیشتری درباره اقداماتی که برای پیروی از وظایف خود انجام داده تا دسترسی محققان به داده هایش را به طور عمومی در فیس بوک و اینستاگرام افزایش دهد، فراهم کند. همچنین این شرکت باید برنامه های خود را برای به روزرسانی شیوه رصد انتخابات و گفتمان مدنی اعلام کند.

متا قبلا سرویس مخازنMeta Content Library را به عنوان جایگزینی برای کراود تنگل معرفی کرده بود. اما دسترسی به Meta Content Library بسیار سخت تر و محدودتر است و محققان اعلام کرده اند سرویس مذکور تمام قابلیت های کراود تنگل را ندارد.

۱۹ عضو کنگره آمریکا با ارسال نامه ای به مارک زاکربرگ از او خواسته اند تا توضیح دهد چرا متا به تبلیغاتی برای کوکایین، اکستازی و دیگر مواد مخدر در اینستاگرام و فیس بوک اجازه نمایش داده است
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از انگجت، این نامه در حالی ارسال شده که تحقیق موسسه Tech Transparency Project (TTP) از صدها نمونه از چنین تبلیغاتی در پلتفرم های این شرکت پرده برداشت. در نامه نمایندگان آمریکایی به مارکر زاکربرگ به گزارش TTP در ماه گذشته اشاره شده است. طی تحقیق از مخزن تبلیغات متا برای کشف ۴۵۰ آگهی در اینستاگرام و فیس بوک استفاده شد که طیف وسیعی از داروهای مخدر و غیره را می فروختند.

بسیاری از این تبلیغات حاوی تصاویری از داروهای تجویز شده توسط پزشکان، انبوهی از قرص ها و پودرها یا بسته های کوکایین بودند که کاربران را به اپ هایی خارج از پلتفرم از جمله تلگرام هدایت می کردند.

از آن زمان تاکنون TTP نمونه هایی دیگر از چنین تبلیغاتی را در ایکس نیز منتشر کرده که یکی از آنها در چند روز گذشته یافته شده است.

قانونگذاران آمریکایی در نامه خود نوشته اند: به نظر می رسد متا همچنان از مسئولیت اجتماعی خود فرار می کند و دستورالعمل های پلتفرم هایش را نادیده می گیرد. نکته قابل توجه درباره این نمونه آن است که محتوای مذکور توسط کاربر در وب تاریک یا در صفحات شخصی شبکه های اجتماعی تولید نشده، بلکه تبلیغی است که متا آن را تایید می کند و با آن به درآمد دست می یابد.

بسیاری از این تبلیغات آشکارا به مواد مخدر غیرقانونی در عنوان، توضیحات، عکس ها و نام کاربری آگهی دهندگان اشاره می کند، به طوریکه محققان و خبرنگاران وال استریت ژورنال و TTP با استفاده از مخزن تبلیغات متا به راحتی آنها را یافته اند اما به نظر می رسد متا آنها را ردیابی نکرده یا فرایندهای داخلی شرکت آنها را نادیده گرفته است.

همچنین در نامه مذکوردرخواست شده جزییاتی درباره سیاست های متا برای اجرای قوانین در مقابل تبلیغات مرتبط با مواد مخدر و همچنین اطلاعاتی درباره میزان مشاهده تبلیغات گزارش شده در اختیار مقامات قرار گیرد. متا تا ۶ سپتامبر فرصت دارد به این نامه پاسخ دهد.

یک تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی گفت: دغدغه نوجوان ایرانی بالا رفتن دنبال کننده‌ها در شبکه‌های اجتماعی است چرا که برای نوجوان یک هویت‌سازی از این طریق صورت می‌گیرد.
به گزارش خبرنگار مهر، دومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی مصرف رسانه نوجوان با موضوع «نوجوان، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی» با همکاری اندیشکده مرآت و مرکز نوآوری امید در کارستان بهارستان برگزار شد.

در ابتدای نشست نرگس دیده‌خانی پژوهشگر رسانه به وضعیت مصرف اینترنت و شبکه‌های اجتماعی پرداخت و گفت: اگر بخواهیم وضعیت مالکیت تلفن هوشمند در بین سنین افراد ۸ تا ۱۸ سال بین سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۱ را بررسی کنیم باید بگوییم که در سال ۲۰۲۱ آماری که در سطح جهان منتشر شده نشان می‌دهد که ۹۷ درصد از نوجوانان در سن ۱۷ سالگی دارای موبایل و تلفن همراه هستند.

وی افزود: ۹۵ درصد از نوجوانان در آمریکا از یوتیوب استفاده می‌کنند و در واقع این پلتفرم محبوب‌ترین پلتفرم این گروه سنی شناخته می‌شود. تیک تاک با ۶۷ درصد در رتبه دوم قرار دارد و ۶۲ درصد از نوجوان ۱۳ تا ۱۷ ساله هم از اینستاگرام استفاده می‌کنند.

پژوهشگر رسانه گفت: نتایج یک پژوهش بر روی نوجوانان بین ۱۳ تا ۱۷ ساله نشان می‌دهد که نوجوانان آثار مخرب یا منفی شبکه‌های اجتماعی را در گروه همسالان بیشتر از خود ارزیابی کرده‌اند و به نوعی خودشان را آگاه‌تر می‌دانستند و معتقد بودند شبکه‌های اجتماعی اثرات منفی کمتری بر آن‌ها داشته است.

همچنین در ادامه مرضیه حدادی تحلیلگر شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی گفت: نوجوانان اکنون به دنبال پلتفرم‌های پویا هستند. پلتفرم‌هایی که در واقع با تمرکز بصری و تعاملی بیشتر به نوجوان امکان ارائه تصویر جذاب‌تری می‌دهند. در نتیجه روند مصرف رسانه‌های اجتماعی نوجوانان یک چشم انداز پویایی را نشان می‌دهد که با پذیرش سریع پلتفرم‌های نوظهور مثل تیک تاک و یوتیوب همراه است.

وی ادامه داد: در حقیقت طی سال‌های اخیر افزایش چشمگیری در مصرف تولید محتوای ویدیوئی در میان نوجوانان مشاهده می‌شود. این پلتفرم‌ها چنین امکانی را به نوجوانان می‌دهند که ماهیت اصلی خودشان را به روز دهند یعنی خود را ابراز کنند. با تغییر ذائقه نوجوانی، مصرف نوجوان از شبکه‌های اجتماعی سنتی مثل فیس بوک به سمت شبکه‌های اجتماعی ویدئو محور رفته است.

حدادی گفت: در سال ۲۰۲۲ تعداد کاربران فیسبوک در ایالات متحده در میان نوجوانان ۳۲ درصد کاهش داشته است، این در حالی بوده که حدود ۲۵ درصد از نوجوانان زیر ۱۹ سال به سمت تیک تاک رفتند و عضو شبکه اجتماعی تیک تاک شدند که بر پایه ویدئو است.

وی ادامه داد: دغدغه نوجوان ایرانی بالا رفتن دنبال کننده‌ها در شبکه‌های اجتماعی است چرا که برای نوجوان یک هویت‌سازی از این طریق صورت می‌گیرد. بنابراین نوجوان برای رسیدن به لایک و دنبال کننده بیشتر تولید محتوای جذاب و بصری می‌کند.

در ادامه جلسه مهشید شهیدی دبیر علمی نشست گفت: ویدئو محور بودن برخی از شبکه‌های اجتماعی نگاه نوجوان را به خود جلب کرده و باعث شده برخی چالش‌ها در سال‌های اخیر بازنشر شوند و این موضوع به چرخه معیوبی تبدیل شود که نوجوان را به رفتارهای پرخطر و مضر ترغیب کند. این جلب توجه باعث می‌شود که این عرصه تولید محتوا ادامه پیدا بکند و تبدیل به یک رقابت شود، یعنی هر کسی سعی می‌کند محتوای جذاب‌تر یا عجیب‌تر یا مثلاً پرخطرتری را تولید بکند و این می‌تواند تا ابد ادامه پیدا بکند و مخاطبان خودش را هم پیدا کند.

وزیر ارتباطات مالزی گفت: شرکت‌های مالک رسانه‌های اجتماعی از کاربران مالزیایی سود برده‌اند، اما نتوانسته‌اند امنیت آنها را تضمین کنند.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از چنل‌نیوز آسیا، «فهمی فاضل» وزیر ارتباطات مالزی تاکید کرد که دولت این کشور در حال بررسی راه‌اندازی یک برنامه کاربردی و رسانه اجتماعی ویژه شهروندان خود است. 
او در ادامه افزود: این تصمیم به این دلیل اتخاذ شده که برخی از شرکت‌های مالک رسانه‌های اجتماعی از مالزیایی‌ها سود می‌برند، اما در تضمین ایمنی کاربران ناکام هستند. 
«فهمی فاضل» گفت: سال گذشته تخمین زده شد که فیسبوک به تنهایی ۶۰۰ میلیون دلار از مالزی درآمد داشته است، اما آنها برای اطمینان از ایمن‌بودن شرایط و استفاده از این سکو در مالزی چه کرده‌اند؟
 وی با بیان اینکه ما نیاز به مطالعه و ارزیابی شرایط داریم، تصریح کرد: توسعه یک شبکه اجتماعی بومی آسان نیست، اما برخی از کشور‌ها این کار را انجام داده‌اند و ما هم آن را بررسی خواهیم کرد.
 وزیر ارتباطات مالزی عنوان کرد که این تصمیم پس از اقدام اخیر شرکت «متا» در حذف پست‌های مرتبط با فلسطین گرفته شده است.  
«فهمی فاضل» تاکید کرد که به‌زودی با مسئولان شرکت «متا» دیدار خواهد کرد تا درباره حذف محتوای مربوط به فلسطین از حساب شبکه‌های اجتماعی «انور ابراهیم» نخست‌وزیر مالزی گفتگو کند. 
وی در ادامه افزود: وزارت ارتباطات مالزی تضمین خواهد کرد که «متا» هیچ محتوایی را که مربوط به تظاهرات حامیان آرمان فلسطین است، حذف نکند.
 وزیر ارتباطات مالزی با بیان اینکه آنها با این کار موافقت کرده‌اند، ادامه داد: من علاوه بر حساب فیسبوک نخست‌وزیر، حساب‌های رسمی چندین رسانه را به «متا» ارائه کرده‌ام؛ باید ببینیم که آنها چگونه عمل خواهند کرد. 
 هفته گذشته، مالزی چارچوب قانونی جدیدی را برای همه رسانه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های اینترنتی با حداقل ۸ میلیون کاربر ثبت‌شده در این کشور ارائه کرد تا از آن پیروی کنند. این سکو‌ها شامل فیسبوک، تیک‌تاک، ایکس و دیگر رسانه‌های اجتماعی است. 
ارائه مجوز بر اساس ضوابط جدید از اول ژانویه (۱۲ دی) آغاز خواهد شد. 
در جزئیات منتشرشده توسط کمیسیون ارتباطات و چندرسانه‌ای مالزی (MCMC)، مجوز دولت یک سال معتبر است و شرکت‌ها ملزم به تمدید سالانه آن هستند.
 رسانه‌های محلی مالزی گزارش دادند که شرکت‌هایی که تا اول ژانویه موفق به ثبت‌نام و دریافت مجوز نشوند، در صورت ادامه فعالیت در این کشور ممکن است با جریمه‌ای بیش از ۵۰۰ هزار رینگیت یا پنج سال حبس یا هر دوی آنها مواجه شوند.
 «فهمی فاضل» پیشتر گفته بود که مدل جدید اعطای مجوز به سکوها، توان قانونی دولت مالزی برای اطمینان از ایمن بودن اینترنت برای کودکان و خانواده‌ها را افزایش می‌دهد.