عدم ارسال کالا بعد از واریز وجه و خالی کردن موجودی حساب با ترفند فروش اجناس ارزان قیمت از جمله نمونه‌های کلاهبرداری در بستر سایتهای درج آگهی و فروش کالا هستند؛ این موارد اگر چه در ظاهر ساده و پیش پا افتاده به نظر می‌رسند اما در واقع37 درصد از جرایم سایبری در فروردین امسال را به خود اختصاص داده‌اند.
خبرگزاری فارس - مریم عرب انصاری: خرید از سایتهای فروش کالا و درج آگهی و واریز وجه کالا و عدم ارسال آن از جمله مواردی است که خریداران مجازی را دچار سردرگمی کرده است.
مواردی که اگرچه زیاد نیستند اما آنقدر وسعت داشته اند که هر کدام از ما در این خصوص خبری شنیده یا دوستان و آشنایان مان از نزدیک با این قضیه مواجه بوده اند، اگرچه همواره پلیس فتا توصیه می‌کند که از سایتهای دارای «ای‌نماد» خرید مجازی انجام شود و تا آنجا که امکان دارد پرداخت وجه را به زمان دریافت کالا موکول کرد چراکه فقط با گشت کوتاهی در دادسرای جرایم رایانه ای یا پلیس فتا می‌توان به افرادی برخورد کرد که به واسطه کلاهبرداری های سایت های خرید و فروش و درج آگهی متقبل ضررهای کم و زیاد از چند ده هزار تومانی تا چند صد میلیونی شده‌اند.
پرونده ها و جرایمی که بعد از واکاوی می توان گفت که شاید مهمترین نکته بروز آن، سهل‌انگاری خود مالباخته است؛ چراکه با کمی دقت و ارتقاء سواد مجازی می‌توان از بروز بخش زیادی از آنها جلوگیری کرد.
پرونده اول؛ خرید مانتوی 400 هزار تومانی که هیچ گاه به دست مشتری نرسید
زن با ناراحتی اسکرین‌شات‌هایی که از چت خود با فروشنده انجام داده نشان می‌دهد و می‌گوید؛ ببینید! سایتش معتبر بود، این همه فالوور داشت. مانتوهایی هم که گذاشته بودند هم قشنگ بودند و هم خوش‌قیمت.
متوجه شدم تفاوت سایت و صفحه اینستاگرامی نمی‌داند، می‌پرسم، ارزان قیمت یا خوش‌قیمت؟
من من می‌کند و می‌گوید: آنقدر ارزان هم نبودند اما با توجه به مدل و پارچه‌ای که به کار رفته بود نسبت به مغازه‌های بیرون 300-200 هزار تومان ارزان‌تر بود.من هم که قیمت دستم بود ترغیب شدم تا برای شب عید از همین سایت مانتو بخرم.
زن مدل مانتو را نشانم می دهد؛ مانتوی مجلسی با پارچه گیپور و سنگ و نگین هایی که روی گلهای پارچه را پر کرده بود.
می‌پرسم: اولا که شما از یک صفحه اینستاگرامی خرید کرده اید، ثانیا فکر نکردید فروش چنین مانتویی با این همه کار دست و زحمت با قیمت 400 هزار تومان بعید است؛ حتی یک درصد هم به فکرتان خطور نکرد که شاید کلاهبرداری باشد؟
زن گوشی را از دستم می‌گیرد و می‌گوید؛ نه خانم! خودم یک ماه این صفحه را زیر و رو می‌کردم. دیده بودم چقدر مشتری دارد. پیام‌های تشکر و اسکرین‌شات‌هایی که از مشتری‌ها به دست‌شان می‌رسید را توی صفحه می‌گذاشتند. همه راضی بودند، آخر دیگر یک مانتو چه بود که می‌خواستند به خاطرش کلاهبرداری کنند!
خودش حرفش را رد می کند و می‌گوید: راستش گول خوردم؛ حریص شدم و چون قیمت خوب بود، دو تا مانتو خریدم. یکی فرم اداری و دیگری همین مدل مجلسی برای میهمانی. با شماره‌ای هم که در صفحه درج کرده بودند تماس گرفتم. خانمی گوشی را برداشت، خوش برخورد بود، حتی با وی این موضوع را هم مطرح کردم که یک سایز بزرگ‌تر و یک سایز‌تر کوچک‌تر از مانتویی که انتخاب کرده‌ام همراه با پیک بفرستند تا اگر اندازه نبود همانجا تعویض کنم. همه چیز خوب پیش رفت، به من گفتند سرشان شلوغ است و تحویل سفارش 10 روز طول می‌کشد، من هم نصف قیمت دو مانتو را به عنوان بیعانه واریز کردم.
حتی دو روز بعد از واریز وجه همان خانم تماس گرفت و مدل‌های دیگر را هم پیشنهاد کرد. حتی صفحه‌های دیگر را هم که می گفت مال دوستانشان هم هست را معرفی کرد تا اگر روسری یا کیف و کفشی می‌خواهم با مانتوهای انتخاب شده ست کنم.
اصلاً به فکرم خطور نمی‌کرد که اینقدر شیک و مجلسی کلاهبرداری کنند. روزی که قرار بود پیک به در خانه بیاید در خانه ماندم، اما هر چه منتظر بودم پیکی نیامد. با شماره همان سایت تماس گرفتم، همان خانم گوشی را برداشت و عذرخواهی کرد که انگار پیک اشتباهی رفته و فردا سفارش را می‌آورد. فردا شد اما پیک نیامد.
دوباره تماس گرفتم اما کسی دیگر پاسخگو نبود. یک بار، دو بار، ده بار، نمی‌دانم چند بار تماس گرفتم. بعد با خود گفتم شاید سرشان شلوغ است. اگرچه خودم می دانستم که دلداری بیخودی است!
چند بار به شماره‌ای که داشتم پیام فرستادم، حتی با شماره‌ای ناشناس با همان شماره تماس گرفتم که همان خانم فروشنده گوشی را برداشت و مدعی شد که اصلاً من پولی نپرداخته‌ام، حتی با هم درگیری لفظی پیدا کردیم، اما گوشی را قطع کرد و دیگر خط را از دسترس خارج کرد.
* پرونده دوم: شارژ ارزان قیمتی که 42 میلیون تومان آب خورد
یکی دیگر از شهروندانی که مورد کلاهبرداری قرار گرفته، می‌گوید: برای خرید شارژ در فضای مجازی اقدام کردم و مبلغی حدود 42 میلیون تومان از حساب بانکی‌ام به طور غیرمجاز برداشت شد.
خودش ادامه می‌دهد و می‌گوید: می‌خواستم شارژ تهیه کنم بنابراین شبکه‌های مجازی را بالا و پایین کردم. در یکی از شبکه‌های اجتماعی خرید شارژ ارزان قیمت پیشنهاد شده بود، من هم وسوسه شدم و گفتم که چه بهتر! با قیمت ارزان‌تری می‌خرم؛ برای خرید شارژ به درگاه پرداخت وارد شده و پس از درج اطلاعات حساب بانکی، متوجه ناموفق بودن تراکنش حساب شدم، اما بعد از چند دقیقه پیامکی برایم آمد که از حساب بانکی‌ام برداشت شده است. گیج شده بودم، من که به کسی پول نداده بودم. کارت هم پیش خودم بود چطور ۴۲ میلیون از حسابم خالی شده بود.
به پلیس مراجعه کردم و وقتی مأموران از من پرسیدند که آیا تراکنشی داشته‌ای یا نه، یاد همین شبکه اجتماعی افتادم و گفتم؛ بله! قبل از این که از حسابم سرقت شود، داشتم شارژ می‌خریدم، اما تراکنش ناموفق بود.
مالباخته می‌گوید: فریب تبلیغات دروغین خرید شارژ با قیمت ارزان تر را خوردم و اصلاً دقت نکردم که این سایت جعلی است یا نه؛ اصلاً متوجه نبودم که به درگاه اصلی بانکی هدایت نشدم بلکه یک درگاه جعلی بوده که بعد از این که شماره کارت و رمزم را وارد کردم، آنها توانستند حسابم را خالی کنند.
* پرونده سوم: کلاهبرداری ۱میلیارد ریالی با فروش نرم افزار 10 هزار تومانی
چند نفری می‌شوند؛ همه‌شان شاکی هستند، یکی از آنها می‌گوید؛ در زمان خرید یک نرم افزار از آنها کلاهبرداری شده است.
پسر جوانی که در بین آنهاست می‌گوید: من خودم در یک کانال تلگرامی عضو بودم و بعد از مشاهده تبلیغ یک نرم افزار برای خریدش اقدام کردم اما پس از آنکه شماره کارت، رمز و اطلاعات حساب بانکی‌ام را وارد کردم، پیام تراکنش ناموفق برایم آمد و اندکی بعد متوجه شدم که حسابم خالی شده است.
وی گفت: خوشبختانه خدا با ما یار بود و پرونده مان به سرانجام رسیده؛ پلیس هر سه متهم این پرونده را در یکی از استان‌های همجوار تهران دستگیر کرده و با توجه به حضور شاکیان و حتی اعتراف مجرمان، تازه فهمیده ایم که این باند بیش از یک میلیارد ریال از حساب مردم کلاهبرداری کرده است.
* پرونده چهارم: پیامک 2 هزار تومانی تایید ثبت آگهی که 200 میلیون تومان حساب شد
شاکی می‌گوید: قصد فروش خودرو در یکی از سایتهای درج آگهی را داشتم، بعد از این که خودرو را آگهی کردم پیامکی آمد و از من خواست جهت تأیید و ثبت آگهی از طریق لینک ارسال شده مبلغ 2 هزار تومان پرداخت کنم؛ بنده هم فکر کردم 2 هزار تومان که چیزی نیست، برای فروش یک ماشین چند صد میلیونی 2 هزار تومان هم می‌دهم؛ با همین فکر بدون این که حتی آدرس صفحه واردشده در لینک ارسال شده را وارسی کنم، وارد لینک شده و تمام اطلاعات بانکی کارتم را وارد کردم که بی انصاف ها در کسری از ثانیه تمام موجودی حسابم را خالی کردند.
مالباخته خودش اعتراف می کند که فریب پیامک دریافتی از منبع ناشناس را خورده، ادامه می‌دهد: 40 میلیون تومان از حسابم به ازای یک پیامک 2 هزار تومانی خالی شد، فقط به خاطر این که یک پیامک ناشناس به من گفته بودند که باید جهت تأیید آگهی در سایت 2 هزار تومان واریز کنم در غیر این صورت آگهی پاک می‌شود و منِ بی خبر هم 40 میلیون تومان دادم تا نکند آگهی من را حذف کنند؛ نگو که اینها همه ترفند کلاهبرداری بود چرا که از امثال من هم کلاهبرداری کرده اند؛ پلیس می گوید ۲۰۰ میلیون تومان به همین روش کلاهبرداری شده و مالباخته ها شکایت خود را ثبت کرده‌اند.
* پرونده پنجم: کلاهبرداری ۲۰۰ میلیون تومانی از ۵۰ نفر با ترفند شارژ ارزان قیمت
مالباخته می‌گوید: در فضای مجازی مشغول جستجو بودم که با یک سایت فروش شارژ تلفن همراه با قیمت ارزان مواجه شدم. با توجه به قیمتهای ارزان و مناسبی که پیشنهاد شده بود با خود گفتم که چرا خرید نکنم؟ بنابراین وارد درگاه پرداخت شدم و پس از وارد شدن اطلاعات بانکی ناگهان یک پیامک تراکنش ناموفق آمد، بعد از آن 40 میلیون تومان از حسابم برداشت شد.
با مراجعه به دادسرای جرائم رایانه‌ای و آمدن به پلیس فتا متوجه شدم که کلاهبرداران با ایجاد درگاه جعلی از بیش از 50 نفر کلاهبرداری کرده‌اند. تا الان مبلغ کلاهبرداری آنها حدود 200 میلیون تومان است؛ متأسفانه بقیه هم مثل من فریب تبلیغات دروغین خرید آنلاین با قیمت ارزان‌تر را خورده و به همین راحتی حساب بانکی‌شان خالی شده است؛ در صورتی که کارشناسان پلیس فتا اینجا به ما گفتند که خیلی راحت می‌توانستید متوجه دروغی بودن این سایت و کلاهبرداری آنها شوید؛ حتی من به این موضوع دقت نکرده بودم که برای خرید اینترنتی موفق باید سایت موجود دارای نماد اعتماد الکترونیک باشد.
* پرونده ششم: کلاهبرداری 5 میلیاردی با جعل نشان ای‌نماد
حرف مرد تمام نشده، یکی از آن بغل می‌گوید: من از سایتی رکب خوردم که ای‌نماد هم داشت اما جعلی بود.
برایم جالب می‌شود می‌پرسم؛ شما برای چه آمده‌اید؟ مرد به تعداد دیگری از مالباختگانی که کمی آن طرف‌تر ایستاده‌اند اشاره می‌کند و می‌گوید همه ما در هنگام خرید از یک سایت فروش تجهیزات پزشکی مورد کلاهبرداری قرار گرفته‌ایم.
این سایت فروش آنلاین با قیمتهای ارزان و نماد اعتماد الکترونیک اقدام به آگهی فروش کالا کرده بود. خب! ما از کجا باید متوجه می‌شدیم که سایت جعلی است. حدود 30 نفری می‌شویم که از ما کلاهبرداری شده و و در کل مبلغ 500 میلیون تومان از حسابهای مان برداشت غیرمجاز کرده‌اند.
می‌پرسم چطور متوجه جعلی بودن سایت نشدید؟
مالباخته می‌گوید: حالا که به پلیس مراجعه کرده‌ایم، کارشناسان می‌گویند صفحه‌ای که مجوز دارد حتماً باید با آدرس ENAMAD.IR آغاز شده باشد و آدرس اینترنتی (URL) سایت فروشگاه یا بازار الکترونیکی با آدرسی که در این صفحه معرفی می‌شود یکسان باشد. نگو که باید روی تصویر لوگو کلیک می‌کردیم و با کلیک کردن بر روی تصویر لوگوی نماد اعتماد الکترونیکی، صفحه مجوز مربوطه مشخص می شد اما ما هیچ کدام این کار را نکردیم و متاسفانه متوجه نشدیم که صفحه مشاهده شده صفحه اصلی مرورگر نیست و فقط یک عکس و تصویر از یک مرورگر است!
*پلیس فتا: وقوع ۳۷ درصد از جرایم سایبری در بستر سایتهای درج آگهی است
موارد فوق را با سرهنگ علی محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا در میان می گذاریم.
وی با تشریح شگرد و روشهای کلاهبرداری مجرمان سایبری اظهارداشت: خریدهای آنلاین از جمله موضوعاتی است که امروزه به واسطه شیوع ویروس کرونا بیش از پیش مورد استفاده کاربران قرار می‌گیرد و در این میان دانستن نکات و توصیه‌های کاربردی برای داشتن یک خرید اینترنتی ایمن بسیار ضروری است.
وی‌گفت: قبل از خرید از فروشگاه اینترنتی لازم است، اعتبار آن فروشگاه را از طریق سایت نماد اعتماد الکترونیکی بررسی کرده و ترجیحا از یک کارت بانکی مجزا با موجودی محدود برای خریدهای اینترنتی خود استفاده کنید تا در صورت افشای احتمالی اطلاعات کارت، امکان برداشت مبالغ هنگفت از حساب شما وجود نداشته باشد.
سرهنگ رجبی با بیان اینکه ۳۷ درصد از جرایم سایبری در فروردین سال ۱۴۰۰ در خصوص کلاهبرداری مجرمان سایبری در بستر سایتهای درج آگهی و فروش کالا بوده است، تصریح کرد: اخذ بیعانه، طراحی سایتهای جعلی و مهندسی اجتماعی از جمله این روشها است؛ افراد دقت داشته باشند که با پرداخت بیعانه هیچ تضمینی وجود ندارد که از آنها کلاهبرداری نشود؛ همچنین بدانند که راه اندازی سایتها، صفحات و کانالهای جعلی تحت عنوان فروش کالای ارزان با هدف کلاهبرداری است.
وی با اشاره به اینکه مجرمان با مهندسی اجتماعی، کاربران را ترغیب به انجام خواسته خود می کنند به افراد توصیه کردکه مراقب تبلیغات اغواکننده باشند و بدانند که هیچ ارزانی بی علت نیست.
سرهنگ رجبی خاطرنشان کرد:افراد هنگام خرید مجازی بیعانه پرداخت نکرده و حتی الامکان پرداخت ها را درب منزل انجام دهند همچنین از کارت مجزایی برای اینگونه خریدها استفاده کنند.
